pobierz

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
DLA
SPECJALNEGO OŚRODKA
SZKOLNO – WYCHOWAWCZEGO
W PUCKU
Autorzy:
1.
2.
3.
4.
5.
mgr Julita Jabłońska- Nowicka
mgr Katarzyna Nawrot
mgr Grażyna Sieradzka
mgr Małgorzata Sławińska
mgr Beata Potrykus
Program został zatwierdzony do realizacji decyzją Rady Pedagogicznej Specjalnego Ośrodka
Szkolno- Wychowawczego w Pucku dnia 15 września 2010.
Ewaluacja programu została zatwierdzona do realizacji decyzją Rady Pedagogicznej
specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego w Pucku z dnia 29 sierpnia 2014 roku.
Ewaluacja programu została zatwierdzona do realizacji decyzją Rady Pedagogicznej
specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego w Pucku z dnia 31 sierpnia 2015 roku.
1
WSTĘP
Ostatnio dużo uwagi zwraca się na zdrowy tryb życia i bezpieczeństwo. W dobie
szybkiego rozwoju cywilizacyjnego ważnym zadaniem współczesnej edukacji, jest uczenie
funkcjonowania młodzieży, ze szczególnym naciskiem na zdrowie i zagrożenia
cywilizacyjne. Program Profilaktyki wytycza zadania do realizacji dla uczniów oraz dla
nauczycieli, którzy we współpracy z rodziną dziecka i specjalistami (służbą zdrowia, policją,
psychologiem i pedagogiem szkolnym) zrealizują zamierzone cele. Do takich zadań należy
wytworzenie właściwej postawy uczniów wobec higieny: osobistej, otoczenia, żywienia,
pracy i wypoczynku oraz przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa.
Od dłuższego czasu obserwujemy w szkołach niepokojące zjawisko narastania
przemocy fizycznej i psychicznej. Coraz młodsi uczniowie, z silnej potrzeby
dowartościowania, bycia dostrzeganym i akceptowanym sięgają po środki uzależniające.
Pozostawieni sami sobie uczestniczą w niebezpiecznych zabawach, rozbojach
i przestępstwach.
Szczególnie podatne na wszelkie złe wpływy otoczenia są osoby
z niepełnosprawnością intelektualną, żyjące czasami w rodzinach niewydolnych
wychowawczo, w których nie są zaspokajane potrzeby związane z ich prawidłowym
rozwojem i wychowaniem. Bywa, że niektórzy rodzice są bezradni, nieprzygotowani lub nie
dostrzegają wagi problemu, co więcej sami uwikłani są w różne sytuacje patologiczne
i wymagają specjalistycznej pomocy. Dlatego konieczne jest ścisłe oddziaływanie
profilaktyczno – wychowawcze szkoły i domu. Wzrasta też rola i odpowiedzialność
nauczyciela, który ma szansę stać się dla ucznia osobą znaczącą i wzorem do naśladowania.
CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Adresatem programu są:
- uczniowie szkoły podstawowej, gimnazjum, Szkoły Przysposabiającej do Pracy
Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego;
- rodzice bądź opiekunowie prawni uczniów;
- nauczyciele i wychowawcy,
- pracownicy administracji i obsługi,
- środowisko lokalne.
Przy konstruowaniu programu wzięto pod uwagę:
- aktualną diagnozę sytuacji wychowawczej w szkole;
- rozpoznane potrzeby uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki;
- możliwości percepcyjno – intelektualne uczniów;
- środowisko rodzinne uczniów.
Treści programowe ujęte zostały hasłowo, tak by nauczyciel mógł swobodnie
wybrać te, które zamierza realizować ze swoim zespołem uczniowskim. Program Profilaktyki
jest zgodny z Programem Wychowawczym Ośrodka.
Realizowane zagadnienia powinny umiejętnie łączyć wiedzę teoretyczną z treningiem
interaktywnym uczącym właściwych zachowań. Na poszczególnych poziomach nauczania
będą one różniły się stopniem trudności., objętością zagadnień i zakresem osiągania
umiejętności przez uczniów.
Te same treści mogą powtarzać się w kolejnych latach nauki umożliwiając dziecku
poszerzenie i pogłębianie wiadomości i umiejętności zgodne z jego wzrastającymi
możliwościami intelektualno – percepcyjnymi.
2
CELE PROGRAMU
Nadrzędnym celem programu jest poruszanie ważnych życiowo zagadnień
kształtujących postawę młodego człowieka zgodnie z obowiązującymi normami społecznymi
oraz zapobieganie ewentualnym przejawom niedostosowania społecznego w przyszłości.
CELE SZCZEGÓŁOWE
1. Kształtowanie u uczniów poczucia przynależności do społeczności szkolnej i działanie
w niej zgodnie z obowiązującymi normami.
2. Wdrażanie uczniów do przestrzegania norm zachowań dotyczących kultury osobistej.
Podnoszenie kultury słowa, eliminowanie wulgaryzmów i zwrotów obraźliwych
w stosunku do innych osób.
3. Uświadomienie wychowankom złych skutków nałogów i innych zagrożeń
cywilizacyjnych oraz kształcenie umiejętności dokonywania świadomego wyboru.
4. Kształcenie u dzieci umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie
z przemocą.
5. Wzmacnianie u uczniów przekonania, że życie bez środków uzależniających jest
ciekawsze, bardziej wartościowe.
6. Kształtowanie u dzieci postawy ograniczonego zaufania do osób nieznanych.
7. Kształtowanie postawy asertywnej, ukazanie znaczenia prawidłowej komunikacji
międzyludzkiej.
8. Uświadomienie uczniom skutków prawnych czynów przestępczych.
9. Uświadomienie wychowankom znaczenia tolerancji i praw człowieka.
MODEL UCZNIA
 Świadomie wybiera zdrowy styl życia
 Unika sytuacji kłopotliwych
 Nie powiela złego modelu życia z otoczenia
 Nie stwarza zagrożenia dla siebie i innych
 Bierze odpowiedzialność za własne decyzje
 Broni swoich praw
 Okazuje szacunek innym
ZADANIA
Zadania profilaktyczne skorelowane zostały z zadaniami Programu Wychowawczego
Ośrodka , a najważniejsze z nich to:
- uwrażliwienie na istniejące zagrożenia;
- promowanie zdrowego stylu życia;
- zapobieganie ewentualnym przejawom niedostosowania społecznego;
- rzetelne przekazanie ważnych treści profilaktycznych;
- praktyczne wypracowanie skutecznych sposobów radzenia sobie w sytuacjach
trudnych;
- zapoznanie ze sposobem unikania niebezpieczeństw;
- przećwiczenie mechanizmów skutecznego odmawiania;
- wytworzenie skojarzenia używek z czymś nieprzyjemnym i szkodliwym;
- budowanie środowiska rodzinnego przyjaznego dziecku.
3
FORMY I METODY PRACY
- zajęcia lekcyjne- pokaz, pogadanka, dyskusja, opowiadanie, praca z tekstem,
- warsztaty tematyczne – scenki, ekspresja plastyczna,
- wycieczki, wyjścia do instytucji związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem,
- projekcja filmów edukacyjnych,
- spotkania ze specjalistami,
- szkolenia rady pedagogicznej,
- warsztaty dla rodziców,
- współpraca wychowawcy z rodzicami, pedagogiem, psychologiem na rzecz
przeciwdziałania przemocy,
- angażowanie znaczących osób i instytucji dla wspierania programu (m.in. MOPS, GOPS,
PCPR, ZOZ, Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Sanepid)
- zabawy i konkursy z zakresu profilaktyki.
PROPONOWANA TEMATYKA SPOTKAŃ
I. HIGIENA OSOBISTA I PROMOCJA ZDROWIA
1. Kształtowanie u ucznia nawyków higienicznych:
- realizacja tematyki: „Jak dbać o zęby” – codzienna higiena jamy ustnej, choroby
zębów i przyzębia;
- utrzymywanie w czystości ciała i odzieży;
- czystość i estetyka otoczenia;
- umiejętne stosowanie środków higienicznych
- higiena przy gotowaniu posiłków.
2. Dobór odzieży do warunków atmosferycznych.
3. Wyrabianie nawyków zdrowego odżywiania i przestrzegania diety bogatej
w witaminy i składniki mineralne.
4. Rozpoznawanie i unikanie substancji i roślin szkodliwych dla zdrowia.
5. Wyposażenie apteczki domowej.
6. Poznanie procedury korzystania z usług placówek służby zdrowia.
7. Trening udzielania pierwszej pomocy.
8. Zapobieganie wadom postawy – wypracowanie nawyku prawidłowego chodu,
siedzenia, wypoczynku.
II. BEZPIECZNA ZABAWA I WYPOCZYNEK.
1. Przyswojenie zasad bezpiecznej zabawy latem i zimą – właściwy wybór miejsca do
zabawy.
2. Bezpieczny wypoczynek nad wodą.
3. Przygotowanie ucznia do prowadzenia aktywnego trybu życia.
4
4. Wyuczenie szacunku do pracy i poszanowanie cudzej własności - omówienie zjawiska
wandalizmu.
5. Bezpieczna obsługa urządzeń elektrycznych i mechanicznych.
6. Poznanie drogi ewakuacyjnej w budynku szkolnym.
7. Przećwiczenie mechanizmu ewakuacji.
8. Oparzenia:
- przyczyny oparzeń termicznych;
- jak postępować w razie oparzenia;
- czego robić nie wolno.
9. Wzywam pomoc:
- bezpłatne numery alarmowe;
- powiadomienie dorosłych;
- powiadomienie służb ratowniczych (wzorcowa rozmowa telefoniczna).
10. Prawidłowe postępowanie podczas trudnych warunków atmosferycznych np. burza,
ulewa, śnieżyca, upał.
11. Właściwe reagowanie na zagrożenie, które stwarza woda, ogień i inne żywioły.
12. Organizowanie konkursów plastycznych propagujących zasady bezpiecznych
zachowań.
III. ŚWIADOMY UCZESTNIK RUCHU DROGOWEGO
1. Poznanie najważniejszych znaków drogowych, ich właściwa interpretacja i
stosowanie się do nich w ruchu.
2. Bezpieczna droga z i do szkoły.
3. Udział w lokalnym profilaktycznym programie dotyczącym bezpieczeństwa: „Mój
elementarz bezpieczeństwa” realizowany przez Powiatową Komendę Policji w Pucku
przeznaczony dla uczniów klas I- IIISP oraz uczniów za niepełnosprawnością
intelektualną.
4. Zasady poruszania się w mieście i poza miastem.
5. „Jestem odblaskowy – rodzaje i rola elementów odblaskowych”.
6. Obowiązkowe wyposażenie roweru.
7. Poruszanie się rowerem po drodze publicznej.
8. Zdobywanie karty rowerowej.
9. Konkurs „Mistrz przepisów drogowych”.
10. Wycieczka rowerowa.
11. Powiadomienie służb ratowniczych w sytuacji „wypadek na drodze”.
IV. PRZEMOC I AGRESJA
1.
2.
3.
4.
Zjawiska przemocy i agresji w naszym otoczeniu.
Czym jest agresja?
psychiczna
fizyczna
Czym jest przemoc?- rodzaje przemocy:
psychiczna,
fizyczna,
ekonomiczna,
seksualna.
Sposoby przeciwdziałania agresji i przemocy
5
postępowanie w sytuacji ofiary lub świadka.
Potrafię mówić NIE – trening zachowań asertywnych w sytuacjach:
namowa do przestępstwa;
kontakt z używkami;
„obcy” – przypadkowe kontakty z dorosłymi
„zły dotyk” – autonomia jednostki.
Prawa dziecka – zapoznanie z Konwencją Praw Dziecka.
Procedury postępowania w sprawach nieletnich:
czyny karalne;
sankcje karne;
instytucje stojące na straży przestrzegania prawa.
Rozwiązywanie konfliktów – trening zachowań.
Uczeń jest świadomy zagrożeń ze strony ludzi, wie do kogo i w jaki sposób należy
zwrócić się o pomoc;
10. Program „Polityki Ochrony uczniów przed krzywdzeniem i zapewnienie im
bezpieczeństwa”.
5.
6.
7.
8.
9.
V. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ
1. Rodzaje uzależnień najczęściej występujących w XXI wieku:
- Uzależnienie od urządzeń multimedialnych
- Uzależnienie od substancji psychoaktywnych:
- nikotyna;
- alkohol;
- narkotyki;
- inne środki uzależniające.
- Uzależnienia od Fast - food.
2. Zgubne skutki uzależnienia – nałóg jako czynnik destrukcji dla życia człowieka
w aspekcie medycznym, społecznym i ekonomicznym.
3. Sposoby organizacji czasu wolnego bez stosowania używek:
- aktywność ruchowa;
- zajęcia pozalekcyjne;
- kółka zainteresowań;
- wycieczki;
- kontakt z kulturą.
4. Próba modelowania środowiska rodzinnego ucznia:
- udział rodziców w zajęciach z zakresu profilaktyki;
- rozmowy indywidualne służące identyfikacji problemu;
- pomoc instytucjonalna;
- dostarczanie rodzicom ulotek i broszurek informacyjnych o tematyce profilaktycznej.
VI. PRZYGOTOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE
Zagadnienia dla Szkół Przysposabiających do Pracy:
1. Rodzina: funkcje, więzi, macierzyństwo, ojcostwo, relacje w rodzinie, rozwiązywanie
konfliktów.
2. Istota koleżeństwa, przyjaźnie.
3. Miłość młodzieńcza, miłość dojrzała.
4. Podstawowa wiedza na temat budowy ciała, różnice płci, higiena.
5. Układ rozrodczy, ciąża, rozwój dziecka, poród, dziecko w rodzinie.
6
6. Prawo do intymności. Dobry i zły dotyk.
7. Środki masowego przekazu. Zasady i kryteria doboru informacji.
Zagadnienia dla klas gimnazjalnych:
1. Przemiany wieku dojrzewania, odmienność psychofizyczna kobiety i mężczyzny:
• „Między nami kobietkami”
- zmiany w wyglądzie zewnętrznym;
- pierwsza miesiączka;
- budowa narządów płciowych;
- środki antykoncepcyjne.
• „Z chłopca w mężczyznę”
- zmiany w wyglądzie zewnętrznym;
- budowa narządów płciowych;
- mutacja;
- nocne polucje;
- problem masturbacji;
- środki antykoncepcyjne.
2. „Oto jestem” ilustrowana opowieść o pierwszych miesiącach życia człowieka –
publikacja MENiS „Wiedza o życiu seksualnym człowieka”.
3. Rodzina – wprowadzenie w zagadnienie związane z pełnieniem roli męża, żony,
rodzica, dziecka. Budowanie wzajemnych relacji (szacunek, partnerstwo, tolerancja,
zaufanie).
4. Projekcja filmów edukacyjnych: „Przemiany okresu dojrzewania”.
VII. PRAWA DZIECKA, UCZNIA I CZŁOWIEKA
1. Poszerzenie wiedzy naszych wychowanków i ich rodziców w zakresie:
- praw dziecka z Konwencji o Prawach Dziecka,
- podstawowych praw człowieka z Deklaracji Praw Człowieka,
- praw i obowiązków ucznia na podstawie Statutu SOSW.
2. Zapoznanie z różnymi instytucjami stojącymi na straży praw człowieka.
3. Prawa i obowiązki człowieka.
4. Obowiązkowy priorytet MEN „Prawa człowieka”.
5. Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.
6. Realizacja Przedsięwzięcia Edukacyjnego „Prawa dziecka, ucznia i człowieka”,
w co drugim roku szkolnym.
VIII. ORGANIZOWANIE POMOCY DLA UCZNIÓW I ICH RODZIN
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Dożywianie.
Pomoc materialna, inna.
Objęcie wzmożoną opieką dzieci z rodzin zagrożonych patologią.
Zapoznanie rodziców z siecią pomocy instytucjonalnej.
Wspieranie rodziców w załatwianiu spraw administracyjnych.
Interweniowanie w każdej trudnej sytuacji wychowawczej – uruchamianie procedur
przez nauczyciela.
7
IX.
PROMOCJA BEZPIECZNEGO I ZDROWEGO STYLU ŻYCIA
ORAZ ALTERNATYWNYCH SPOSOBÓW SPĘDZANIA CZASU
WOLNEGO POD HASŁEM ROKU OTWARTEJ SZKOŁY
1. Rozbudzanie zainteresowania własnym zdrowiem i bezpieczeństwem jako
największymi wartościami w życiu.
- „W zdrowym ciele zdrowy duch” - program edukacyjny realizowany
w internacie:
- „Zdrowie i bezpieczeństwo”
- wycieczki tematyczne
2. Umacnianie w uczniu poczucia własnej wartości i akceptacji samego siebie.
Uświadamianie uczniom możliwości i skutecznych sposobów radzenia sobie
ze stresem i negatywnymi emocjami.
- „Trening Zastępowania agresji”
- internetowy teatr telewizji,
- „Bajkoterapia – spacer po wyobraźni”,
- „Zajęcia korygujące obraz własnej osoby dzieci nieśmiałych”,
- „Program wspierający bezpieczeństwo psychiczne i fizyczne wychowanków
internatu SOSW w Pucku”
3. Propagowanie aktywnego stylu życia. Udział uczniów w zajęciach z zakresu edukacji
zdrowotnej i edukacji dla bezpieczeństwa:
- „Bezpieczeństwo dziecka” - program profilaktyczny opracowany przez nauczycieli:
we współpracy z Komendą Powiatową Policji w Pucku,
- Program edukacyjny: „Zdrowie i bezpieczeństwo” realizowany we współpracy
z Publicznym Gimnazjum im. MDL w Pucku
- „Mistrz kręgli”,
- „Marszobieg terenowy”,
- program „Z ekologią na ty”,
- programy realizowane we współpracy z Sanepidem,
4. Promowanie pozytywnych wzorów zachowań.
5. Zachęcanie uczniów do udziału w zajęciach,
i przedsięwzięciach profilaktycznych.
- działalność drużyny harcerskiej,
- koło ekologiczne, taneczne, teatralne, plastyczne.
8
warsztatach,
akcjach