Przegląd rozwoju energetyki odnawialnej w

Projekt współfinansowany ze środków EU
TransGeoTherm – Energia Geotermalna dla transgranicznego rozwoju regionu
Nysy. Projekt pilotażowy
Seminarium zamykające projekt, 20.11.2014 r., Zgorzelec
Przegląd rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce i na Dolnym
Śląsku
Paweł Karpiński
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego,
Z-ca Dyrektora Wydziału Środowiska
Czym są Odnawialne Źródła Energii (OZE)?
Odnawialne Źródła Energii opierają się na zasobach środowiska, które niosą energię
i szybko się odnawiają. Takimi źródłami są przede wszystkim: promieniowanie słoneczne,
biomasa, wiatr, spadek wody, pływy i fale morskie oraz geotermia. Wymienione źródła są
zagospodarowywane technicznie, aby pozyskać z nich energię w postaci przede wszystkim
elektryczności i ciepła.
Odnawialne Źródła Energii – nowy paradygmat rozwoju Europy
Ideę wprowadzania OZE do tzw. „miksu energetycznego” państw Unii Europejskiej
wspierali przede wszystkim Niemcy. Pomysł opierał się na stopniowym zastępowaniu
konwencjonalnych źródeł energii (gaz, ropa naftowa, węgiel), energią odnawialną. Niemcy
przyjęli na siebie ciężar finansowania badań i rozwoju nowych źródeł OZE, tworząc z tej
prośrodowiskowej idei sporą gałąź gospodarki i zapewniając swoim obywatelom prawie 300
tys. „zielonych miejsc pracy”.
Odnawialnie Źródła Energii, obficie dotowane w krajach Europy Zachodniej, zaczęły
się rozwijać bardzo intensywnie. Wspierały je dodatkowo zapewnienia polityków o rezygnacji
z energii jądrowej na rzecz OZE. Dynamiczny rozwój branży OZE w Unii Europejskiej
przyhamował nieco kryzys ekonomiczny i konkurencja producentów światowych, głownie z
Chin.
W 2010 prawnie zapewniono trwałość rozwoju technik OZE oraz konieczność ich
powszechnego stosowania przez mieszkańców UE. Przyjęto bowiem „DYREKTYWĘ
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie
charakterystyki energetycznej budynków”, która określana jest mianem rewolucji w
projektowaniu budynków. Wspomniana dyrektywa wprowadza tzw. „budownictwo
okołozerowe”, czyli budynki zużywające niemalże zero energii (do 15 kWh/m2/rok przy
obecnej polskiej średniej ok. 200 - 250 kWh/m2/rok). Osiągniecie tak dużych oszczędności
1
odbywać się będzie dzięki odpowiednim konstrukcjom budynków ale także dzięki
powszechnemu stosowaniu w nich OZE.
Polska i Odnawialne Źródła Energii
Polska od początku podchodziła sceptycznie do idei OZE. Powodem są przede
wszystkim ogromne koszty ekonomiczne i społeczne przestawienia konwencjonalnej
energetyki węglowej na nowe technologie. Dodatkowo, Polska nie bierze udziału w
konsumpcji „owoców” rozwoju OZE jako gałęzi gospodarki, ponieważ nie jesteśmy
potentatem w badaniach technik i produkcji urządzeń.
W 2010 roku Rada Ministrów przyjęła „KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE
ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH”, który był drogą do wdrożenia prawa
wspólnotowego w zakresie OZE. Wskazywał również energię wiatru i biomasy, jako główne
kierunki rozwoju OZE w Polsce, pozwalające wykonać do 2020 zobowiązanie wynikające z
pakietu energetyczno – klimatycznego (3x20) - czyli uzyskanie 15 % energii z OZE.
Ze względu na niezbyt priorytetowe traktowanie rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii
w Polsce, znacząco opóźniło się wdrożenie Dyrektywy 2009/28/WE (aż o 3 lata). W związku
z tak dużym opóźnieniem, Komisja Europejska skierowała 21 marca br. do Trybunału
Sprawiedliwości UE skargę przeciwko Polsce, za brak implementacji drugiej dyrektywy o
Odnawialnych Źródłach Energii. Z powodu dotychczasowego fiaska prób uchwalenia ustawy
o Odnawialnych Źródłach Energii, Ministerstwo Gospodarki zaproponowało tzw. „mały
trójpak energetyczny”, który został uchwalony przez Sejm latem 2013 roku.
Z większą uwagą Polska wdraża Dyrektywę o efektywności energetycznej budynków
(2010/31/UE). Odpowiedzią legislacyjną na Dyrektywę jest ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r.
o efektywności energetycznej oraz zmiany w Prawie budowlanym, podwyższające z roku na
rok wymogi energetyczne stawiane budynkom.
Podsumowanie
Kraje Unii Europejskiej nadal będą rozwijać Odnawialne Źródła Energii. Będą to robić
zarówno w funkcji energetycznej (farmy wiatrowe i fotowoltaiczne, biogazownie, energetyka
wodna, geotermia), jak i dywersyfikacyjno–prosumenckiej (prosument – producent energii i
jednocześnie jej konsument). Tempo rozwoju OZE w Unii Europejskiej zależeć będzie od
sytuacji makroekonomicznej, a także od postępu technologicznego w dziedzinie techniki
OZE.
W Polsce dominującym źródłem OZE będzie przede wszystkim współspalanie
biomasy w dużych elektrowniach i elektrociepłowniach. W rozwiązaniach urbanistyczno–
architektonicznych OZE odciśnie mocno swoje piętno w rozwiązaniach dywersyfikacyjno–
prosumenckich, przede wszystkim w związku z budownictwem okołozerowym.
2