Nauczanie problemowe w toku zajęć praktycznych

Nauczanie problemowe w toku zajęć praktycznych
Ewa Piotrowska
Wykład oparty na podręczniku: „Praktyczna nauka zawodu” Ornatowski, J. Figurski
Nauczanie problemowe znajduje zastosowanie:
• w nauczaniu teoretycznych przedmiotów zawodowych
• w kształceniu praktycznym
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Dydaktyczna definicja problemu
W dydaktyce problem to trudność o charakterze
teoretycznym lub praktycznym, którą uczeń pokonuje
przez aktywność badawczą.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Fazy rozwiązywania problemów przez uczniów:
• tworzenie sytuacji problemowej
•wytwarzanie pomysłów rozwiązania ( stawianie hipotez)
•sprawdzanie rozwiązania (weryfikacja hipotez)
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Istota nauczania problemowego
Istota nauczania problemowego polega na tym, że stosując
metody problemowe uczniowie zdobywają wiedzę nie na
zasadzie gromadzenia informacji, ich zapamiętywania
i rozumienia, jak metodach podających, lecz poprzez
złożone procesy myślowe (analizę, syntezę, porównywanie,
abstrahowanie i uogólnienie).
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Nauczanie problemowe jako strategia kształcenia
Nauczanie problemowe nie jest metodą nauczania, lecz
jest strategią kształcenia, która polega na takiej organizacji
procesu dydaktycznego, który sprzyja rozwojowi myślenia
(rozwiązaniu problemu).
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Nauczanie problemowe jako strategia kształcenia cd.
Strategia kształcenia to ogół celów, środków
i metod przygotowywanych i wykorzystywanych przez
nauczycieli do osiągnięcia jak najlepszych efektów w ich
działalności.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Drogi rozwiązywania problemów:
Na potrzeby kształcenia zawodowego wyodrębniono trzy drogi
rozwiązywania problemów, charakteryzujące się innym wynikiem,
inną sytuacją problemową i inną procedurą uzyskiwania wyników.
Są to:
• droga odkryć
•droga wynalazcza
•droga optymalnego planu działania
T. Nowacki
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
1. Droga odkryć
Polega na takim modelowaniu działalności uczniów, aby
sami dochodzili do pewnych odkryć nowych informacji
lub praw.
Postępowanie ucznia na tej drodze jest podobne do
postępowania uczonego, odkrywającego nowe prawa lub
wzbogacającego wiedzę naukową.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
2. Droga wynalazcza
Polega na takim modelowaniu działalności uczniów
w której ujawnia się postępowanie podobne do
postępowania konstruktora lub wynalazcy.
Kształcenie zawodowe potrzebuje takich modeli
nauczania problemowego, w którym ujawnia się
stosowanie teorii do działania praktycznego.
Wynalazca, nawet jeśli nic nie dodaje do systemu
wiedzy naukowej, to na jej podstawie tworzy nowe
urządzenia.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
3. Droga optymalnego planu działania
Polega na modelu myślenia w kategoriach ekonomicznych
i charakteryzuje ekonomistów.
Ten rodzaj myślenia znajduje się każdym poszukiwaniu
nowego rozwiązania, w organizowaniu warunków
zapewniających najkorzystniejszy wynik.
Polega on na tworzeniu planów działania dostosowanych
do korzystniejszej sytuacji.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
( Skan 1)
Kolejne fazy lekcji problemowej - Tabela 4
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Budowa modelu czynności poznawczych
Na potrzeby kształcenia zawodowego model
czynności poznawczych przy zdobywaniu wiedzy
został rozbudowany
do czterech poziomów:
•Poznania zmysłowego (PZ)
•Modeli wyobrażeniowych (MW)
•Modeli symbolicznych (MS)
•Struktur teoretycznych (ST)
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Droga odkryć
Droga odkryć, jak wiadomo, prowadzi od poziomu poznania
zmysłowego PZ (praktyki) do poziomu struktur
teoretycznych ST (treści) przez poziomy modeli
wyobrażeniowych MW i symbolicznych MS
(Skan 2)
Rys. 21. Cztery poziomy zdobywania wiedzy w procesie
poznawania rzeczywistości
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Droga odkryć cd.
Uczeń korzystając z tej drogi poznawczej jest wstanie :
• wytworzyć pomysły
• przeprowadzić według podanego planu kolejne czynności
motoryczne
Informacje sterujące kolejnymi czynnościami praktycznymi
powinny być wytworzone w toku rozwiązywania problemów,
natomiast treści nauczania wprowadzane są przez podawanie.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Droga optymalnego działania
Samodzielne działanie ucznia powinno wystąpić przede
wszystkim na drodze optymalnego planu działania. Wynik ten
można osiągnąć różnymi drogami:
• przez naśladowanie, działając na jednej drodze, jeżeli
podane są uczącemu się: metoda działania praktycznego,
modele czynności składowych i umożliwiona jest obserwacja
wykonywanych czynności;
• w toku rozwiązywania problemów, działając na różnych
drogach, jeżeli uczący się np. samodzielnie wytwarza metodę
i schemat działania praktycznego oraz pomysły kolejnych
czynności praktycznych i uzasadnia je teoretycznie.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
(Skan 3)
Rys. 22. Program przebiegu czynności poznawczych (sterujących
i motorycznych) podczas rozwiązywania problemu praktycznego
(w procesie kształcenia umiejętności wykonywania złożonych
czynności motorycznych na podstawie podanego planu działania
praktycznego)
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Rola nauczyciela na lekcji prowadzonej metodą problemową
W czasie lekcji problemowej na każdym jej etapie nauczyciel
przyjmuje rolę inspektora i organizatora czynności ucznia. On także
dostrzega wątpliwości uczniów wynikające z planu działania,
stawianych hipotez i ich weryfikacji, ocen wartości i trafności
rozwiązań.
Kolejne fazy kształcenia problemowego pokazano na rys. 23 i 24
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
(skan 4)
Rys. 23.
Kolejne fazy kształcenia problemowego
(skan 5)
Rys. 24.
Działania nauczyciela i aktywność ucznia w poszczególnych
fazach kształcenia problemowego
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Prowadzenie lekcji metodą problemowa wymaga
od nauczyciela dobrego przygotowania
a w przypadku nauczyciela młodego przede
wszystkim dobrze opracowanego konspektu
lekcji.
Rysunek. 25
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
(Skan 6)
Rys 25 Przygotowanie lekcji problemowej
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Formy uczenia problemowego
Uczenie problemowe w szkole zawodowej może być
organizowane w trzech formach, jako:
•nauczanie frontalne
•nauczanie grupowe
•nauczanie indywidualne
W procesie nauczanie problemowego szczególnie wysoko
oceniana jest praca grupowa.
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Korzyści z nauczanie problemowego:
•Uczniowie skutecznie przyswajają wiadomości
•Trwałej niż w nauczaniu podającym zapamiętują wyuczone
elementy wiedzy
•Wiążą wiadomości aktualnie przyswajane z wiadomościami
wcześniej przyswojonymi
•Wiążą wiadomości z zakresu różnych przedmiotów nauczania
•Stosują zdobyte wiadomości w nowych sytuacjach
•Rozwijają swoje zdolności poznawcze
•Opanowują umiejętności prowadzenia badań
•Kształtują swoją postawę twórczą
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]
Dziękuję za uwagę
"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplom
projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społeczneg
Uniwersytet Przyrodniczy we W rocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 W rocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:
[email protected]