pobierz artykuł

Dr Bogumił Pahl
82 | WSGE
WSGE | 83
Dr Bogumił Pahl1
WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA ORGANU PODATKOWEGO W ZAKRESIE PODATKU OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH
THE TAX AUTHORITIES COMPETENCE WITHIN
THE FRAMEWORK OF TAX ON MEANS OF TRANSPORT
Abstract
The principal purpose of this article is to present the rules of establishing the tax authorities competence within the framework of tax on means
of transport. As practice shows, this is a significant problem which appears
on the stage of realization of this payment. This is because the employer, makes the tax authorities competence, dependent on such criteria as:
“place of residence”, “registered office”, “vehicle possession” or even the order of registration the joint owners in the registration document. These
terms are not always properly interpreted, which leads to mistaken adjustment of the public legal subject ( local commune administration) entitled
to receive the tax revenues.
KEYWORDS: tax on means of transport, tax authorities competence, tax
payer place of residence.
1. Uwagi ogólne
Jednym z podatków stanowiących w całości dochód budżetu gminy
jest podatek od środków transportowych. Jego konstrukcja prawna unormowana jest w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych2, a dokładniej w art. 8 – 12b. Zawarcie podatku w kilku przepisach nie oznacza, że jego realizacja nie stwarza gminnym organom podatkowym żadnych problemów.
Praktyka pokazuje, że jest przeciwnie. Jednym z problemów powstających
na etapie poboru tego podatku jest określenie właściwości miejscowej organu podatkowego. Ustawodawca powiązał bowiem tę właściwość z miejscem zamieszkania lub siedzibą podatnika. Natomiast w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą
wydzielone jednostki organizacyjne, organem podatkowym właściwym
1 Katedra Prawa Finansowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet WarmińskoMazurski w Olsztynie, [email protected]; tel. 602-29-25-87.
2 Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Tekst jednolity:
Dz. U. z 2010 r., Nr 95, poz. 613) – dalej powoływana jako u.p.o.l.
84 | WSGE
WSGE | 85
miejscowo jest ten, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka
posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. Zatem kryterium „zamieszkania”, „siedziby” lub „położenia zakładu i posiadania
pojazdu” decyduje o właściwości miejscowej organu podatkowego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), a tym samym o podmiocie (gminie)
uprawnionym do otrzymania podatku od środków transportowych.
W kontekście powyższego w praktyce powstają liczne wątpliwości.
Można je zobrazować następującymi pytaniami: Jak należy rozumieć pojęcie „miejsce zamieszkania”? Czy należy je utożsamiać z miejscem zameldowania podatnika? Gdzie należy zapłacić podatek jeżeli podatnik prowadzi działalność gospodarczą na terenie innej gminy niż ta, w której ma
miejsce zamieszkania? Czy w takiej sytuacji powinien zapłacić podatek od
środków w gminie miejsca zamieszkania? Czy w gminie głównego miejsca
wykonywania działalności gospodarczej?
2. Zasady ustalania właściwości organów podatkowych
W przepisach Ordynacji podatkowej3 ustawodawca nałożył na organy podatkowe obowiązek przestrzegania z urzędu właściwości rzeczowej i miejscowej. Właściwość rzeczową organów podatkowych ustala się
według przepisów określających zakres ich działania. Nie budzi najmniejszych wątpliwości, że właściwym rzeczowo organem podatkowym w zakresie podatku od środków transportowych jest wójt, (burmistrz, prezydent miasta). Wynika to z art. 1c u.p.o.l.
Jeśli chodzi natomiast o właściwość miejscową organów podatkowych,
to w o.p. stwierdzono, jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową ustala się według miejsca zamieszkania lub albo adresu siedziby podatnika (art. 17§1 o.p.). Ustawodawca więc w celu ustalenia
właściwości miejscowej organów podatkowych odsyła do przepisów ustaw
podatkowych. Tylko w sytuacji, gdy brak jest „przepisów odrębnych”, zastosowanie znajdą regulacje o.p. W podatku od środków transportowych
właściwość miejscową określa art. 9 ust. 7 u.p.o.l. Stosownie do treści tego
przepisu organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce
zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa
wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone
jednostki organizacyjne – organ podatkowy, na terenie którego znajduje
się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opo3 
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity:
Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm) – dalej powoływana jako o.p.
86 | WSGE
datkowaniu. W przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki
organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.
Powołany powyżej przepis formułuje generalną zasadę, w myśl której właściwym miejscowo jest organ, na którego obszarze znajduje się
miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika. Podkreślić jednocześnie
należy, że status podatnika prawodawca powiązał z faktem bycia właścicielem lub posiadaczem środka transportowego. Z art. 9 u.p.o.l. wynika
bowiem, że obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących
właścicielami środków transportowych. Jak właścicieli traktuje się również
jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany oraz posiadaczy środków transportowych zarejestrowanych na terytorium RP jako powierzone podmiotowi
polskiemu przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną.
3. Miejsce zamieszkania podatnika
W odniesieniu do osób fizycznych ustawodawca powiązał właściwość
miejscową organu podatkowego z ich miejscem zamieszkania. Osoby fizyczne nie mają bowiem „siedziby”. Tak więc termin „siedziba” i „miejsce zamieszkania” stanowią rozłączną przesłankę ustalania właściwości
miejscowej organu podatkowego. Oznacza to, że w sytuacji, w której osoba
fizyczna prowadząca działalność gospodarczą ma miejsce zamieszkania
na terenie innej gminy niż miejsce prowadzenia tej działalności, należy
przyjąć, że właściwość organu ustala będzie przez pryzmat miejsca zamieszkania takiej osoby, a nie miejsca prowadzenia działalności4. W odniesieniu do osób fizycznych – przedsiębiorców, bez względu na miejsce
prowadzenia działalności, ustawa uzależnia bowiem właściwość organu
od miejsca zamieszkania podatnika. Miejsca prowadzenia działalności nie
należy utożsamiać z siedzibą, o której mowa w art. 9 ust. 7 u.p.o.l.5. Innymi
słowy fakt prowadzenia przez osoby fizyczne działalności gospodarczej na
terenie innej gminy pozostaje obojętny dla oznaczenia właściwości miejscowej w podatku od środków transportowych6.
Miejsce zamieszkania podatnika należy ustalać, mając na uwadze treść
4 G. Dudar (2008), Warszawa, s. 355.
5 R. Dowgier (2006), s. 4.
6 W. Sech (2001), Warszawa, s. 31.
WSGE | 87
art. 25 Kodeksu cywilnego7. Przepis ten stanowi, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania (art. 28
k.c.). Miejsce zamieszkania jest więc pojęciem prawnym z zakresu prawa
cywilnego. Nie jest ono jednak terminem jednoznacznym. Używa się go
zarówno – jak ma to miejsce w art. 25 – na określenie miejscowości, jak
i w znaczeniu ściślejszym, tj. na oznaczenie konkretnego lokalu mieszkalnego, z określeniem nie tylko miejscowości, ale również nazwy ulicy, numeru domu i mieszkania. Dla przyjęcia zamieszkiwania danej osoby, a tym
samym ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego, konieczne
jest ustalenie występowania dwóch przesłanek:
• przebywania,
• zamiaru stałego pobytu8.
Także w orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że nie stanowi o miejscu zamieszkania w rozumieniu art. 25 k.c. występowanie tylko
jednej przesłanki, polegającej na samym tylko zamieszkiwaniu w sensie
fizycznym, jednakże bez zamiaru stałego pobytu, chociażby zamieszkiwanie trwało przez dłuższy czas (np. w związku z wykonywaniem pracy)9. W praktyce największe wątpliwości powstają w zakresie ustalenia
drugiej z wymienionych przesłanek, tj. zamiaru. W doktrynie prawa cywilnego w tym zakresie przyjmuje się kryterium zobiektywizowane – o zamieszkiwaniu z zamiarem stałego pobytu mówi się wówczas, gdy występują okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie
wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności
danej dorosłej osoby fizycznej10.
Podobne stanowisko, dotyczące ustalenia właściwości miejscowej
organu podatkowego w odniesieniu do osób fizycznych, zaprezentowane zostało przez skład orzekający WSA w Krakowie w wyroku z 11 maja
2010 r. Stwierdzono w nim, że decydujące znaczenie dla ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego w podatku od środków transportowych ma miejsce zamieszkania podatnika w rozumieniu art. 25 Kodeksu
cywilnego11.
Podkreślić trzeba, że zamieszkanie nie jest równoznaczne z zamel7 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) –
dalej powoływany jako k.c.
8 S. Dmowski (2002), Warszawa, s. 107.
9 Zob. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 7 czerwca 1983 r. (sygn. akt II UR 4/83), opublikowane w: Orzecznictwo Sądów Polskich 12/84, poz. 265.
10 S. Dmowski (2002), Warszawa, s. 107.
11 Sygn. akt I SA/Kr 245/10, niepublikowany.
88 | WSGE
dowaniem (w u.p.o.l. jest jednoznacznie mowa o miejscu zamieszkania, a nie zameldowania). Pierwsza z tych kategorii, o czym była mowa
powyżej, jest kategorią prawa cywilnego, druga zaś prawa administracyjnego (ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach
osobistych12). Określając wzajemny stosunek tych pojęć, trzeba stwierdzić, że zameldowanie czyni prawdopodobnym przypuszczenie, iż w miejscowości zameldowania osoba fizyczna ma także miejsce zamieszkania.
Nie można jednak przyjąć, że zameldowanie w określonej miejscowości
rozstrzyga o miejscu zamieszkania. Aby ustalić ten fakt, należy stwierdzić,
jaka miejscowość stanowi centrum osobistych i majątkowych interesów
osoby fizycznej oraz zbadać na podstawie obiektywnych okoliczności, czy
osoba fizyczna ma wolę stałego pobytu w tej miejscowości13.
3. Siedziba podatnika
Właściwość organów podatkowych dla osób prawnych należy ustalać w oparciu o ich siedzibę. Ustawodawca w u.p.o.l. nie wskazuje, co należy rozumieć pod pojęciem „siedziby”. Nie powinno być jednak najmniejszych wątpliwości, że termin ten należy rozumieć w znaczeniu nadanym
mu przez art. 41 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli ustawa lub oparty na niej
statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Podkreślić należy, że do jednostek
organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych
(art. 331§1 k.c.). Ustalając zatem właściwość miejscową organu podatkowego dla tej kategorii podatników, należy także uwzględniać ich siedzibę.
Adres siedziby osoby prawnej i jednostki organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej powinien być wskazany w rejestrze, do którego dany
podmiot jest wpisany. Może również wynikać ze statutu.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 20 sierpnia
1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym14 w rejestrze przedsiębiorców
umieszcza się dane, w tym siedzibę osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnych,
spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych oraz innych podmiotów, na
których ciąży obowiązek dokonania wpisu do rejestru. Wpis przedsiębiorcy w rejestrze powinien obejmować nie tylko siedzibę, ale również jego
12 Tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 993 z późn. zm.
13 C. Kosikowski (2009), Warszawa, s. 172.
14 Tekst jednolity: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 210 ze zm.
WSGE | 89
adres (art. 34 ustawy). Jawność danych zawartych w KRS, doskonale zatem
ułatwia organom podatkowym określenie ich właściwości miejscowej.
5. Właściwość organu podatkowego w przypadku przedsiębiorstw wielozakładowych
Zgodnie z art. 9 ust. 7 u.p.o.l. organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie
znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku
przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne - organ podatkowy, na terenie
którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe
podlegające opodatkowaniu. Przepis ten wskazując na właściwość, określa
organ podatkowy, do którego powinna być złożona deklaracja podatkowa,
zapłacony podatek, a także który jest uprawniony do prowadzenia postępowania podatkowego w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego.
Z powyższego wynika zatem, że w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, organem podatkowym właściwym miejscowo jest organ,
na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki
transportowe podlegające opodatkowaniu. W tym kontekście kluczowe
jest wyjaśnienie dwóch pojęć. Pierwszym z nich jest pojęcie zakładu oraz
wydzielonej jednostki organizacyjnej wchodzącej w skład przedsiębiorcy.
Drugim pojęciem jest posiadanie pojazdu przez zakład lub ww. jednostkę
przedsiębiorstwa.
Odnosząc się do pierwszego zagadnienia, należy stwierdzić, iż przedsiębiorcy mogą opierać swoje funkcjonowanie na różnej wewnętrznej
strukturze organizacyjnej. Najczęściej wskazywaną wewnętrzną formą
organizacji przedsiębiorców jest zakład. Poza zakładem można wyróżnić
także oddziały, filie oraz przedstawicielstwa. Biorąc powyższe pod uwagę, wskazać można, że z przedsiębiorstwem wielozakładowym, o którym
mowa w art. 9 ust. 7 u.p.o.l mamy do czynienia, gdy w ramach jednego przedsiębiorstwa funkcjonują co najmniej dwa wydzielone zakłady. W przypadku podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne jego cechą charakterystyczną jest również złożona
struktura wewnętrzna przedsiębiorcy. W jego skład musi wchodzić zawsze
zakład główny (siedziba przedsiębiorcy) oraz co najmniej jedna (może być
więcej) jednostka podporządkowana, np. zakład, oddział, filia czy przedstawicielstwa.
90 | WSGE
W kontekście powyższych rozważań istotne jest wskazanie cech charakterystycznych zakładu. W doktrynie wskazuje się, że zakład jest wewnętrzną jednostką organizacyjną przedsiębiorcy, która stanowić może
samodzielną strukturę gospodarczą, organizacyjną personalną, majątkową15. Istotą zakładu jest realizacja celów gospodarczych jako pewnej wewnętrznej działalności, w ramach struktury przedsiębiorcy. Podkreślić należy, że zakład stanowić musi wyodrębnioną wewnętrznie i organizacyjnie
strukturę. Oznacza to, że działa on w oparciu o nadaną wewnętrznymi
przepisami przedsiębiorcy np. statutem, regulaminem organizacyjnym,
strukturę, która zachowuje swoją odrębność. Zatem bardzo istotnym czynnikiem funkcjonowania zakładu jest istnienie podstawy wyodrębnienia takiej jednostki organizacyjnej, która powinna być dokonana w wewnętrznych aktach normatywnych przedsiębiorców. Jeżeli więc przedsiębiorca nie
może przedstawić takich dokumentów, istnieje domniemanie, że przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo jednozakładowe16.
Inną cechą charakterystyczną zakładu jest czynnik lokalizacyjny. Zakład powinien znajdować się poza siedzibą organu zarządzającego. Tylko
wtedy mamy do czynienia z wyodrębnieniem lokalizacyjnym zakładu. Kolejną cechą zakładu jest to, że podmiot ten działa w oparciu o zorganizowany zespół majątkowy i personalny. Zakład taki powinien mieć określony
do dyspozycji majątek oraz zabezpieczoną obsługę osobową, gwarantującą
skuteczne prowadzenie działalności gospodarczej przedsiębiorcy.
Aby zakład lub wydzielona jednostka organizacyjna były podatnikiem
podatku od środków transportowych, istotne jest także ustalenie pojęcia
„posiadania pojazdu”. W tym celu zasadne wydaje się odniesienie do cywilistycznego pojęcia posiadania. Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jako właściciel (posiadacz
samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jako użytkownik, zastawnik,
najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone
władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Z analizy tego przepisu
wynika, iż posiadanie jest stanem faktycznym nie zaś prawnym. Istotne
jest więc faktyczne władanie pojazdu przez zakład lub inną jednostkę
przedsiębiorcy. Przekazanie faktycznego władania pojazdów tym podmiotom przez przedsiębiorstwo powinno mieć odzwierciedlenie w dokumentacji wewnętrznej danej firmy, np. w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych, umowie przekazania, protokole zdawczo-odbiorczym
czy przerejestrowaniu pojazdu na rzecz zakładu. Istotnym jednak elemen15 A. Kidyba (2002), Warszawa , s. 30 i nast.
16 R. Dowgier, B. Pahl, M. Popławski (2006), Warszawa, s. 62.
WSGE | 91
tem przeniesienia posiadania jest także to, czy faktyczne władztwo nad
tymi pojazdami zostało przekazane jednostkom organizacyjnym przedsiębiorcy i czy podmioty te mogą je wykorzystywać. Nie można wykluczyć
bowiem sytuacji, w której formalnie nastąpiło wyodrębnienie majątku zakładu poprzez odpowiednie przygotowanie dokumentacji. Bez fizycznego
przekazania pojazdów zakładowi nie można jednak mówić o skutecznym
przekazaniu posiadania. Podobnie jako fikcję przeniesienia posiadania należy uznać sytuację, w której formalnie przekazuje się pojazdy zakładowi,
który ze względu na ograniczenia personalne, majątkowe czy innego rodzaju, nie może z tych pojazdów faktycznie wykorzystywać do działalności
gospodarczej.
Także w wyroku WSA w Olsztynie z dnia 5 kwietnia 2007 r. jednoznacznie stwierdzono, że tylko w przypadku, gdy właściciel – podatnik
posiada wiele zakładów lub wydzielone jednostki organizacyjne, o właściwości organu podatkowego rozstrzyga siedziba tego zakładu (jednostki
organizacyjnej) pod warunkiem, że mają one (posiadają) podlegające opodatkowaniu środki transportowe. W tym przypadku zasadnicze znaczenie
ma ustalenie, czy takiemu zakładowi (jednostce organizacyjnej) przekazano posiadanie pojazdu. Nie jest wystarczające w tym zakresie ustalenie,
iż dany zakład (jednostka organizacyjna) dokonywał czynności prawnych
odnoszących się do środka transportowego17.
6. Właściwość organu podatkowego przy współwłasności
środka transportowego
Należy zauważyć, że pewne wątpliwości z ustaleniem właściwości
miejscowej organu podatkowego mogą pojawić się w przypadku, gdy środek transportowy stanowi współwłasność. Gdzie w tej sytuacji należy złożyć deklarację i zapłacić podatek?
Pamiętać należy, że w przypadku, gdy środek transportowy stanowi
współwłasność dwóch lub więcej osób fizycznych lub prawnych, obowiązek podatkowy w zakresie podatku środków transportowych ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (art. 9 ust. 2 u.p.o.l.). Oznacza
to, że każda z nich jest zobowiązana do złożenia deklaracji na podatek
oraz opłacenia go od wszystkich stanowiących współwłasność pojazdów,
przy czym zapłata podatku przez jedną z tych osób zwalnia z obowiązku
podatkowego drugą. Sytuacja jest stosunkowo prosta, gdy podatnicy mają
miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie tej samej gminy. Właściwym
miejscowo jest wtedy generalnie ten sam organ. Nie ma przy tym znacze-
nia, kto jest wpisany jako pierwszy w dowodzie rejestracyjnym. „Miejsce”
wpisu w dowodzie rejestracyjnym pojazdu ma znaczenie w kontekście
ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego, jeżeli współwłaściciele mają różne miejsce zamieszkania, tj. na terenie innych gmin. Z art.
9 ust. 7 wynika bowiem, że w przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby
lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. Zatem deklaracje (od wszystkich współwłaścicieli) oraz podatek powinny wpływać do wójta (burmistrza, prezydenta) właściwego dla podmiotu, który jest jako pierwszy wpisany w dowodzie rejestracyjnym.
7. Wnioski
Analiza regulacji prawnych w zakresie określenia właściwości miejscowej organu podatkowego pozwala stwierdzić, że decydujące znaczenie, w odniesieniu do osób fizycznych, ma ich miejsce zamieszkania, przez
które należy rozumieć miejsce, w którym osoba ta przebywa z zamiarem
stałego pobytu. Miejsce zamieszkania nie zawsze jest tożsame z miejscem
zameldowania. W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych
nieposiadających osobowości prawnej kryterium, w oparciu o które ustala
się właściwość miejscową, to ich siedziba – a więc miejscowość w której
znajduje się organ zarządzający.
Wyjątkiem od zaprezentowanych powyżej zasad dotyczących określania właściwości miejscowej organu podatkowego jest sytuacja, w której
środki transportowe są w posiadaniu przedsiębiorstwa wielozakładowego
lub podmiotu, w skład którego wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne. W tym przypadku właściwość organu podatkowego ustala się w oparciu o kryterium posiadania pojazdu.
17 Sygn. akt I SA/Ol 88/07, niepublikowany.
92 | WSGE
WSGE | 93
Bibliografia
1. Dmowski S. (2002), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga
pierwsza. Część ogólna, Warszawa.
2. Dowgier R. (2006), Właściwość organów podatkowych w sprawie
podatku od środków transportowych, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2006 (2).
3. Dowgier R., Pahl B., Popławski M. (2006), Podatek od środków
transportowych, Warszawa.
4. Dudar G. (2008), Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek
leśny, Warszawa.
5. Kidyba A. (2002), Prawo handlowe, Warszawa.
6. Kosikowski C. (2009), Ordynacja podatkowa. Komentarz,
Warszawa.
7. Sech W. (2001), Podatek od środków transportowych w 2002 r.,
Warszawa.
Dr Stanisław Bułajewski
94 | WSGE
WSGE | 95