ocena potrzeb kobiet w wieku podeszłym w

Nowiny Lekarskie 2012, 81, 4, 366–371
SYLWIA KROPIŃSKA1, AGNIESZKA DYMEK-SKOCZYŃSKA2, DOROTA TALARSKA2, KATARZYNA WIECZOROWSKA-TOBIS1
OCENA POTRZEB KOBIET W WIEKU PODESZŁYM
W OPARCIU O KWESTIONARIUSZ EASY-CARE STANDARD 2010
THE NEEDS OF ELDERLY WOMEN ASSESSED BASED
ON THE QUESTIONNAIRE EASY-CARE STANDARD 2010
1
Katedra Geriatrii i Gerontologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska-Tobis
Pracownia Pielęgniarstwa Społecznego
2
Katedra Profilaktyki Zdrowotnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Kierownik: dr n.biol. Dorota Talarska
Streszczenie
Wstęp. Zaawansowany wiek zwiększa ryzyko niesprawności funkcjonalnej, a w związku z tym zapotrzebowanie na opiekę. Narzędziem używanym do analizy tego zapotrzebowania jest kwestionariusz EASY-Care Standard 2010 (EC) umożliwiający określenie
obszarów, w których wymagane jest wsparcie.
Cel. Weryfikacja EC do oceny potrzeb starszych kobiet objętych opieką instytucjonalną.
Metodyka. Badaniem w oparciu o EC objęto 40 kobiet przebywających w Domu Pomocy Społecznej w Poznaniu. Warunkiem było: ukończone 75 lat oraz otrzymanie w teście MMSE skorygowanego wyniku powyżej 15 pkt. EC umożliwia ocenę samodzielności w 7 obszarach
(widzenie i słyszenie, dbanie o siebie, poruszanie się, bezpieczeństwo osobiste, warunki mieszkaniowe i sytuacja finansowa, dbałość
o zdrowie, zdrowie psychiczne i ogólne samopoczucie), dodatkowo niektóre uzyskane wyniki analizowane są w 3 skalach.
Wyniki. Żadna z badanych kobiet nie była samodzielna we wszystkich 7 obszarach. W skali Poziom niezależności średni uzyskany
wyniki to 57,0 ± 27,3 pkt. (100 pkt. – pełna zależność), w skali – Ryzyko załamania opieki – 7,7 ± 3,2 pkt. (12 pkt. – największe
ryzyko), natomiast w skali Ryzyko upadków – 2,8 ± 1,5 pkt. (8 pkt. – ryzyko największe).
Wnioski. Zastosowane narzędzie pozwala na szczegółowe zdefiniowanie występowania obszarów o wysokim stopniu ryzyka a także
wskazuje w jakim kierunku ma być planowana i udzielana pomoc.
SŁOWA KLUCZOWE: Kwestionariusz EASY-Care Standard 2010, opieka istutucjonalna, osoby starsze.
Summary
Introduction. The increasing age augments the risk of functional disability, and therefore the need for care. EASY-Care Standard
2010 questionnaire (EC) is the tool used to analyze the need of care which allows to identify areas where support is required.
Aim. Verification of EC in order to assess the needs of older women living in institutions.
Methods. The study is based on the EC performed in 40 women living in one of the nursing homes in Poznan. The participants ended 75 years and received in the test adjusted MMSE score above 15 points. EC allows the assessment of autonomy in 7 areas (vision
and hearing, looking after yourself, getting around, personal safety, accommodation and finance situation, staying healthy, mental
health and well-being) additionally some of the results obtained were analyzed in the three scales.
Results. None of the women was independent in all seven areas. In scale of independence score the average of the obtained results
was 57.0 ± 27.3 points (100 pts. – total disability), in the scale of the risk of breakdown in care – 7.7 ± 3.2 points (12 – the highest
risk of breakdown in care) while the scale of risk of falls – 2.8 ± 1.5 points (8 – the highest risk of falls).
Conclusion. This tool allows to define the prevalence of specific areas of high risk and also indicates the direction in which assistance should be planned and provided.
KEY WORDS: EASY-Care Standard 2010 questionnaire, institutional care, elderly individuals.
Wstęp
Prognozy demograficzne na najbliższe dekady wskazują, iż w przeciągu następnych 50 lat liczba osób powyżej 60 roku życia wzrośnie na świecie pięciokrotnie.
Zwiększy się także oczekiwana długość życia z 66 do 77
lat. Zwraca się więc uwagę na konieczność zmian w systemach opieki, szczególnie w zakresie opieki nad osobami starszymi.
PRACE ORYGINALNE
Proces starzenia charakteryzuje m.in. tzw. „starzenie się
starych”, czyli najintensywniejszy wzrost liczebności subpopulacji z najstarszych grup wiekowych, a więc osiemdziesięcio- i dziewięćdziesięciolatków [1, 2]. Dla tych
właśnie grup, typowe jest zjawisko wielochorobowości,
z którym wiąże się zwiększone ryzyko wystąpienia niesprawności funkcjonalnej. Oznacza ona niezdolność do samodzielnego wykonywania podstawowych czynności życiowych [3], a więc konieczność udzielenia pomocy.
Ocena potrzeb kobiet w wieku podeszłym w oparciu o kwestionariusz EASY-Care Standard 2010
Skuteczność udzielanego wsparcia uwarunkowana
jest rozpoznaniem potrzeb. Pozwala to na wyznaczenie
kierunków działań i koncentrację na tych potrzebach,
które są najpilniejsze po to, aby zmniejszyć ryzyko niesprawności. Wczesne wykrycie problemów połączone ze
świadczeniem celowych usług medycznych, powinno
skutkować dłuższym utrzymaniem samodzielności, a co
za tym idzie niższymi kosztami opieki [4].
Przekrój narzędzi służących do oceny potrzeb osób
starszych jest szeroki, gdyż zalicza się do nich z jednej
strony kwestionariusz CANE (Camberwell Assessment
of Need for the Elderly) [5], oceniający potrzeby zaspokojone i niezaspokojone, z różnych perspektyw (m.in.
badanego i opiekuna) a z drugiej – proste skale, takie jak
skala Barthel, uwzględniające tylko sprawność samoobsługową [6].
Jednym z takich narzędzi jest kwestionariusz EASYCare. Obejmuje on zarówno ocenę funkcjonalną, jak
i ocenę potrzeb socjomedycznych osób starszych [7].
Narzędzie to umożliwia znalezienie osób zagrożonych
niesprawnością. Badania prowadzone przez Bath i wsp.
[8] na terenie Wielkiej Brytanii pokazały, że kwestionariusz pozwala na uzyskanie przez lekarza rodzinnego oraz
pielęgniarkę środowiskową podstawowych informacji
dotyczących funkcjonowania osób starszych i powiązanych z nim potrzeb. Uzyskane dane pozwalają także na
zaplanowanie dalszych działań profilaktycznych oraz
interwencji zwiększających niezależność podopiecznych.
Polska wersja kwestionariusza została zwalidowana
w roku 1999 [9]. W oparciu o nią pokazano, że w placówkach opieki podstawowej poprzez zdefiniowanie
celów opieki rzeczywiście można poprawić jej efektywność [10]. W 2010 roku, na podstawie analizy uzyskanych wyników przy pomocy kwestionariusza EASYCare, powstała nowa jego wersja – kwestionariusz
EASY-Care Standard 2010. Najważniejsza modyfikacja
obejmuje wyróżnienie w obrębie narzędzia trzech skal.
Są to: poziom niezależności, ryzyko załamania opieki
i ryzyko upadków. Niniejsze badania są pierwszymi, w
których została wykorzystana polska wersja zmodyfikowanego kwestionariusza. Ich celem jest weryfikacja
kwestionariusza EASY-Care Standard 2010 do oceny
potrzeb starszych kobiet objętych opieka instytucjonalną.
Metodyka
Grupa badana
Badanie zostało przeprowadzone wśród 40 kobiet
przybywających w jednym z Domów Pomocy Społecznej w Poznaniu. Kryteria kwalifikacyjne obejmowały
wiek: ukończone 75 lat oraz uzyskanie w teście MMSE
(Mini Mental State Examination) skorygowane wyniku
ponad 15 punktów. Poniżej tego progu zadawane pytania
mogą być niezrozumiałe dla pacjentów, a odpowiedzi
mogłyby być niemiarodajne i niewiarygodne.
Test MMSE (według Folsteinów [11]) jest to 30
punktowa skala pozwalająca na ocenę funkcji poznawczych. Uzyskany wynik koryguje się w zależności od
367
wieku i wykształcenia, zgodnie z przedstawionym równaniem:
Skorygowany wynik MMSE =
wynik MMSE – [0,47 x (lata nauki – 12) + 0,31 x (70 – wiek)] [12].
Średni wiek osób objętych badaniem to 81,8 ± 4,4
lat, natomiast średni skorygowany wynik w skali MMSE
– 24,9 ± 4,0 punkty.
Narzędzia badawcze:
Oceny potrzeb oraz priorytetów w zakresie zdrowia
i opieki dokonano przy pomocy kwestionariusza EASYCare Standard 2010. Analizuje on zapotrzebowanie na
opiekę specjalistyczną w zakresie siedmiu obszarów:
1. Wzrok, słuch i zdolności porozumiewania się.
2. Dbanie o siebie.
3. Poruszanie się.
4. Bezpieczeństwo osobiste.
5. Warunki mieszkaniowe i sytuacja finansowa.
6. Dbałość o zdrowie.
7. Zdrowie psychiczne i ogólne samopoczucie.
Każdy obszar obejmuje od 3 do 13 domen/pytań,
które pozwalają na szczegółowe zdefiniowanie sytuacji
osoby badanej w ocenianych zakresach.
Na podstawie przeanalizowanych obszarów określono
całkowite zapotrzebowanie na opiekę u każdej z badanych
osób. Jej wyznacznikiem jest liczba punktów uzyskanych
w obrębie wszystkich obszarów. W przypadku braku zapotrzebowania na pomoc w ocenianym obszarze przyznawano
1 pkt.; gdy potrzebna była pomoc innych osób, czyli w
przypadku częściowej zależności – 2 pkt., a w przypadku
pełnej zależności (całkowita niesamodzielność) – 3 pkt.
Przyjęto, że 7 pkt. oznacza brak zapotrzebowania na opiekę; 8–11 punktów – średnie zapotrzebowanie; powyżej 12
punktów – duże zapotrzebowanie.
Jeśli chodzi o analizę 3 skal wchodzących w skład
kwestionariusza, to są one zbudowane z wybranych pytań kwestionariusza EASY-Care Standard 2010 (ze
wszystkich obszarów):
1. Poziom niezależności (Independence score) –
określa w jakim stopniu dana osoba jest samodzielna
w zakresie takich czynności jak: ubieranie się, dbanie o wygląd, kąpiel, przygotowanie posiłków, samodzielne przemieszczanie się oraz gospodarowanie pieniędzmi. Wynik
mieści się w zakresie od 0–100 punktów; przy czym
ryzyko zależności wzrasta wraz z ich liczbą.
2. Ryzyko załamania opieki (Risk of breakdown in
care) – definiuje ryzyko hospitalizacji, które oblicza się
na podstawie odpowiedzi na pytania związane z: zależnością w zakresie takich czynności jak ubieranie się,
kąpiel czy korzystanie z toalety; obejmują także samoocenę stanu zdrowia i samopoczucia, utratę pamięci,
wystąpienie depresji czy obecność dolegliwości bólowych. Możliwy do uzyskania wynik mieści się w granicach od 0-12 punktów; przy czym ryzyko hospitalizacji
wzrasta wraz z liczbą uzyskanych punktów.
PRACE ORYGINALNE
368
Sylwia Kropińska i inni
Wyniki
Wszystkie uwzględnione w badaniu mieszkanki DPS
zgłaszały potrzeby w zakresie „Dbanie o siebie” oraz
„Zdrowie psychiczne i ogólne samopoczucie”. W każdym z tych obszarów po 34 osoby nie były w stanie
poradzić sobie samodzielnie, co oznacza duże zapotrzebowanie na opiekę. Dodatkowo podkreślić należy, że aż
32 pensjonariuszki były bardzo zależne w zakresie obydwu tych obszarów. W obszarze „Dbanie o siebie” częstym problemem było samodzielne wykonywanie prac
domowych (34/40) i przygotowanie posiłków (25/40),
natomiast w „Zdrowiu psychicznym i ogólnym samopoczuciu”, najwięcej kobiet czuło potrzebę pomocy ze
względu na zły stan zdrowia (23/40), dolegliwości bólowe (22/40) oraz uczucie przygnębienia (22/40).
Oceniając całkowite zapotrzebowanie na opiekę,
czyli w zakresie wszystkich domen, stwierdzono, że
tylko 2 kobiety miały średnie zapotrzebowanie na
wsparcie. Natomiast pozostałe 38 miało zapotrzebowanie duże. Szczegółową analizę zapotrzebowania u poszczególnych kobiet przedstawiono na rycinie 1.
Zapotrzebowanie na opiekę w analizowanych obszarach
Zapotrzebowanie na opiekę w obszarach kwestionariusza EASY-Care Standard 2010 pokazano w tabeli 1.
Żadna z badanych kobiet nie była samodzielna we
wszystkich objętych oceną obszarach. Wszystkie wymagały pomocy/wsparcia. Najwięcej kobiet (ponad połowa
– 21/40) nie zgłaszało problemów w zakresie obszaru
„Warunki mieszkaniowe i sytuacja finansowa”. Obszar
ten obejmuje pytania dotyczące: zadowolenia z warunków mieszkaniowych, samodzielnego gospodarowania
pieniędzmi oraz zarządzania sprawami finansowymi.
Drugi obszar w zakresie, którego grupa niezależnych
kobiet była stosunkowo duża, to „Bezpieczeństwo osobiste” (12/40).
Obszary ryzyka
Średni wynik skali „Poziom niezależności” to 57,0 ±
27,3 punktów (mediana: 65,5 punktu; zakres 2–96 punktów).
Szczegółowe dane dotyczące ryzyka, w tym obszarze przedstawiono na rycinie 2a. Należy zwrócić uwagę, że żadna
osoba nie uzyskała wyniku 0 punktów, odpowiadającego
pełnej niezależności. Najwyższy uzyskany wynik to 96 punktów, świadczy on o znacznym uzależnieniu od opieki.
Jeżeli chodzi o skalę „Ryzyko załamania opieki” (ryc.
2b) to średni uzyskany wynik wynosił 7,7 ± 3,2 (mediana:
8,5; zakres: 1–12 pkt.). Również w tej skali żadna osoba nie
uzyskała wyniku równego 0 punktów, świadczącego o braku ryzyka hospitalizacji. Natomiast 3 osoby, uzyskały 12
punktów, czyli charakteryzowało je największe ryzyko.
3. Ryzyko upadków (Risk of falls) – określa się na
podstawie odpowiedzi na pytania dotyczące problemów
z przemieszczaniem się, obecnością patologii w obrębie
stóp, oceną poczucia bezpieczeństwa w domu i poza
nim, liczbą upadków w roku poprzedzającym badanie.
Możliwy do uzyskania wynik mieści się w zakresie od 08 punktów. Uzyskanie 3 lub więcej punktów wskazuje na
wysokie ryzyko upadków. W analizie ryzyka upadków
nie uwzględniono osób, które nie były w stanie samodzielnie wstać z łóżka.
Analiza statystyczna
Opracowania statystyczne przeprowadzono za pomocą programu Statistica 10. W związku z brakiem
normalności rozkładu danych, dla analizy zależności
pomiędzy trzema obszarami zastosowano współczynnik
korelacji rang Spearmana. Przyjęto jako poziom istotności statystycznej p < 0,05.
Tabela 1. Poziom zapotrzebowania na opiekę w siedmiu obszarach kwestionariusza EASY-Care Standard 2010
Table 1. The level of demand for care in the seven areas of the EASY-Care Standard 2010 questionnaire
Brak
zapotrzebowania na opieką
Ma pewien
problem/trudność,
potrzebuje pomocy
innej osoby
Średnie
zapotrzebowanie na opiekę
Duże
zapotrzebowanie na opieką
3
19
18
0
6
34
Poruszanie się.
4
3
33
Bezpieczeństwo osobiste.
Warunki mieszkaniowe i sytuacja
finansowa.
Dbałość o zdrowie.
Zdrowie psychiczne i ogólne
samopoczucie.
12
18
10
21
12
7
6
11
23
0
6
34
Domena
Wzrok, słuch
i zdolności porozumiewania się.
Dbanie o siebie.
PRACE ORYGINALNE
Nie ma problemu/trudności
Nie jest w stanie
samodzielnie rozwiązać
problemu
Ocena potrzeb kobiet w wieku podeszłym w oparciu o kwestionariusz EASY-Care Standard 2010
369
Duże zapotrzebowanie na opiekę
Średnie zapotrzebowanie na opiekę
Rycina 1. Stopień zapotrzebowania na opiekę u badanych osób (każdy słupek odpowiada jednej badanej osobie) oparty na kwestionariuszu EASY-Care Standard 2010 (minimalna punktacja – 7 pkt. oznacza brak zapotrzebowania na opiekę).
Figure 1. The level of demand for care of the test persons (each column corresponds to one of the test individual) based on the
EASY-Care questionnaire Standard 2010 (the minimum score – 7 pts. corresponds to 'no need for care').
W skali „Ryzyko upadków” (Ryc. 2c) w analizie uwzględniono tylko 28 kobiet. Średni uzyskany przez nie
wynik to 2,8 ± 1,5 pkt. (mediana: 3; zakres 0–6 pkt.). Tylko
jedna kobieta uzyskała 0 punktów, a 12 – wynik 1–2 pkt.
(0–2 pkt. – brak ryzyka). Osoby te nie miały zwiększonego
ryzyka upadków. Wynik powyżej 3 punktów wskazuje na
wysokie ryzyko upadków. Ponad połowa badanej grupy
przekroczyła tę wartość (15/28). Stwierdzono silną dodatnią korelację pomiędzy wynikami uzyskanymi przez
badane kobiety we wszystkich trzech skalach (poziom
niezależności i ryzyko załamania opieki: r = 0,863 – p <
0,001; poziom niezależności i ryzyko upadków: r =
0,723 – p < 0,001; ryzyko załamania opieki i ryzyko
upadków: r = 0,751 – p < 0,001).
Rycina 2a. Wynik „Poziomu niezależności” kobiet przebywających w ramach opieki instytucjonalnej.
Figure 2a. The result „Independence score” of women residing in institutional care.
PRACE ORYGINALNE
370
Sylwia Kropińska i inni
Rycina 2b. Wynik “Ryzyka załamania opieki” kobiet przebywających w ramach opieki instytucjonalnej.
Figure 2b. The result “Risk of breakdown in care” of women residing in institutional care.
Rycina 2c. Wynik “Ryzyka upadków” kobiet przebywających w ramach opieki instytucjonalnej.
Figure 2c. The result “Risk of falls” of women residing in institutional care.
Dyskusja
Proces starzenia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem
występowania schorzeń, zwłaszcza przewlekłych, powodując tym samym narastanie problemu niesprawności
wśród osób w najstarszych grupach wiekowych. Zmniejszająca się zdolność tych osób do samoopieki wiąże się
tym samym z koniecznością udzielenia pomocy/wsparcia [13]. Zgodnie, z tym nasze badania objęły tylko osoby w późnej starości czyli takie, które ukończyły 75 lat.
Dodatkowo, wszystkie analizowane osoby były kobietami, gdyż wiadomo, że to właśnie feminizacja starości
zwiększa zapotrzebowanie na opiekę, w tym instytucjonalizację. Z badań przeprowadzonych przez Pruszyńskiego i wsp. wynika, że aż ¾ osób przyjmowanych do
DPS to kobiety [14].
Kwestionariusz EASY-Care Standard 2010 pozwala
na określenie ryzyka pogorszenia sprawności i wskazuje
domeny w obrębie, których potrzebne jest wsparcie. W tym
kontekście podkreślić należy, że u wszystkich objętych
badaniem mieszkanek DPS, stwierdzono istnienie podstawowych potrzeb opiekuńczych, co jest niejako uzasadnieniem ich pobytu w instytucji.
W naszych badaniach tylko pojedyncze kobiety zgłaszały potrzeby w zakresie obszaru „Warunki mieszkaniowe
i sytuacja finansowa”. Oznacza to, że były one zadowolone
PRACE ORYGINALNE
ze swojej sytuacji mieszkaniowej oraz deklarowały, że potrafią samodzielnie gospodarować pieniędzmi. Przypuszczalnie wynika to z zapewnienia dobrych warunków mieszkaniowych w DPS, niewielkiego zakresu samodzielnego
gospodarowania pieniędzmi przez podopiecznych oraz
przejęcia części obowiązków (np. opłata czynszu, zakupy)
przez pracowników instytucji. Wydaje się, że przejęcie
części obowiązków (np. opłata czynszu, zakupy) przez
pracowników instytucji daje mieszkańcom poczucie bezpieczeństwa, a w związku z tym w obszarze „Bezpieczeństwo
osobiste” zapotrzebowanie na opiekę było niewielkie. Podkreślić należy, że obejmuje on również pytanie o istnienie
osoby, która udzieli pomocy w razie choroby lub zagrożenia.
W przeciwieństwie do w/w zapotrzebowanie na opiekę
w obszarach „Dbanie o zdrowie” oraz „Zdrowie psychiczne
i ogólne samopoczucie” było wysokie. Duża zależność w
obszarze „Dbanie o siebie”, wynika z niesprawności funkcjonalnej badanych. Pensjonariuszki zgłaszały problemy
z wykonywaniem prac domowych, czy przygotowaniem
posiłku. W zakresie tego obszaru ocenia się także samodzielność umycia rąk i twarzy, czy ubierania się, a także
przyjmowania posiłków i leków. Należy się spodziewać, że
również w tym zakresie pomoc jest udzielana.
Także w zakresie obszaru „Zdrowie psychiczne i ogólne
samopoczucie” potrzeby powinny być zaspakajane u mieszkańców DPS. Jednak obszar ten obejmuje z jednej stron
Ocena potrzeb kobiet w wieku podeszłym w oparciu o kwestionariusz EASY-Care Standard 2010
pytanie o poczucia samotności, którego istnienie wskazuje
na występowanie potrzeby niezaspokojonej, a z drugiej
pytanie o problemów ze snem występujących w przeciągu
ostatniego miesiąca. Niestety nie zawierają bez dodatkowej
informacji jak często dany problem występuje i czy jest on
aktualny (potrzeba może być niezaspokojona).
Na podstawie wykonanych badań można stwierdzić, że
kwestionariusz EASY-Care Standard 2010 umożliwia ocenę samodzielności seniorów w ramach zawartych w nim
obszarów oraz perspektywę ryzyka zwiększenia zakresu
udzielanej pomocy w związku z pogorszeniem się stanu
zdrowia. Jednak brak wyraźnego odróżnienia między aktualnie występującymi potrzebami opiekuńczymi, w których
senior otrzymuje wsparcie od tych, pozostawionych bez
wyraźnych źródeł pomocy jawi się jako problem w kontekście ustalania priorytetów opieki. Można jednak stwierdzić,
że kwestionariusz EASY-Care Standard 2010, będzie miał
dobre zastosowanie w badaniach przesiewowych nastawionych na wykrycie ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu seniorów. Takie podejście pozwala na znaczne skrócenie kwestionariusza. Kwestionariusze analizujące poziom
sprawności respondentów i rozróżniające potrzeby zaspokojone i niezaspokojone są bardziej rozbudowane, czego
przykładem może być kwestionariusz CANE [15].
Analizowane przez nas mieszkanki DPS charakteryzował znaczy stopień niesprawności, wysokie ryzyko załamania opieki i wysokie ryzyko upadków. Są to więc osoby
wymagające znacznego wsparcia, ale także monitorowania,
pod kątem zaburzeń, które mogą zwiększać zależność i tym
samym powodować większe zapotrzebowanie na opiekę.
Jeśli jest to możliwe, dokonywana systematycznie ocena
i ukierunkowane wsparcie, powinny to narastanie zależności maksymalnie spowolnić.
W badaniach własnych dodatkowo stwierdzono istnienie silnych korelacji pomiędzy ocenianymi wynikami uzyskanymi w ramach wyróżnionych skal (poziom niezależności, ryzyko załamania samoopieki, ryzyko upadków) co
świadczy o tym, że pogorszenie w obrębie jednego z ich nie
pozostaje bez wpływu na pozostałe. Zwrócić jednak należy
uwagę, że związek pomiędzy poziomem niezależności
i ryzykiem załamania opieki wynika – przynajmniej częściowo, z uwzględniania w nich tych samych elementów
(ubieranie, kąpiel, spożywanie posiłku, korzystanie z toalety, oddawanie moczu).
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Wnioski
Kwestionariusz EASY-Care Standard 2010 umożliwia
wstępną ocenę samodzielności seniorów oraz zdefiniowanie
występowania obszarów o wysokim stopniu ryzyka, a co za
tym idzie wskazuje w jakim kierunku ma być planowana
i udzielana pomoc specjalistyczna.
Piśmiennictwo
1. Muszalik M., Ćwikła A., Kędziora-Kornatowska K., Kornatowski T.: Ocena wpływu czynników socjodemograficznych i medycznych na poziom sprawności funkcjonalnej
15.
371
pacjentów geriatrycznych. Pielęg. XXI w., 2010, 1-2 (30-31),
9-15.
Ostrzyżek A.: Ocena jakości życia osób w podeszłym
wieku, rehabilitowanych w oddziale opieki długoterminowej. Probl. Hig. Epidemiol., 2010, 91(4), 659-666.
Strugała M., Talarska D., Stachowska M.: Analiza wybranych czynników wpływających na stopień samodzielności osób w wieku podeszłym w zakresie pod-sta-wowych
i złożonych czynności życia codziennego. W: Pozytywna
starość. Wieczorowska-Tobis K., Talarska D. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, Poznań
2010, 97-105.
Doroszkiewicz H., Bień B.: Korzystanie, a zapotrzebowanie
na środowiskowe świadczenia pielęgniarskie wśród osób
starszych niesprawnych ruchowo. Ann. Univ. Mariae Curie,
2005, 16(82), 377-382.
Wieczorowska-Tobis K., Talarska D., Kachaniuk H., Lewko
J., Mazurek J., Dymek A., Kropińska S., Rymaszewska J.:
Ocena przydatności kwestionariusza CANE w analizie
potrzeb opiekuńczych osób starszych. Założenia projektu
badawczego. Geriatria, 2010, 4, 176-180.
Mahoney FI., Barthel D.: Functional evaluation: the Barthel
Index. Md. State. Med. J. 1965, 14, 56.
Bień B.: Kwestionariusz EASY-Care: Założenia i metodologia badań. Gerontol. Pol., 1999,7(2), 37-41.
Bath P., Philp I., Boydell L., McCormick W., Bray J.,
Roberts H.: Standardized health check data from community-dwelling elderly people: the potential for comparing
populations and estimating need. Health. Soc. Care
Community, 2000, 8(1), 17-21.
Wojszel ZB, Bień B., Polityńska B.: Ocena stanu funkcjonowania ludzi w podeszłym wieku przez lekarza rodzinnego za pomocą kwestionariusza Easy-Care. Pol. Merkuriusz Lek., 1999, 33, 167-170.
Philp I.: Can a medical and social assessment be combined?
J. R. Soc. Med., 1997, 90 (Suppl. 32), 11-13.
Folstein M.F., Folstein S.E., McHugh P.R.: Mini-mental
State: A practical method for trading the cognitive state of
patients for the clinician. J. Psychiatr. Res., 1975, 12, 189.
Mungas D., Marshall S.C., Weldon W., Haan M., Reed
B.R.: Age and education correction of Mini Mental State
Examination for English and Spanish – speaking elderly.
Neurology, 1996, 46, 700.
Bońkowski K., Klich-Rączka A.: Ciężka niesprawność
czynnościowa osób starszych wyzwaniem dla opieki
długoterminowej. Gerontol. Pol., 2007,15(3), 97-103.
Pruszyński J.J., Cicha-Mikołajczyk A., Gębska-Kuczerowska A.: Ocena wydolności czynnościowej i sprawności
motorycznej osób przyjmowanych do pielęgniarskiego
domu opieki w Polsce. Prz. Epidemiol., 2006, 60, 331-338.
Reynolds T., Thornicroft G., Abas M., Woods B. i wsp.:
Camberwell Assesment of Need for the Elderly (CANE).
Development, validity and reliability. Br. J. Psychiatry,
2000, 176, 444-452.
Adres do korespondencji:
Sylwia Kropińska
Katedra Geriatrii i Gerontologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
ul. Święcickiego 6 60-781 Poznań
Tel. 61 854-65-73, e-mail: [email protected]
PRACE ORYGINALNE