LEN W WALCE z cHoRoBAMl cYWlLlzAcYJNYMl

LEN W WALCE z cHoRoBAMl cYWlLlzAcYJNYMl
_ KWAS TŁUSZCZOWY LINOLENOWY
GRAZYNA SlLSKA
Zakład Hodowli i Agrotechniki RoślinWłóknistych i Energetycznych
lnstytut Włókien Naturalnych i RoślinZielarskich
ul, Wojska Polskiego 71 B, 60-630 Poznań
e-m ai l : grazyn a. si l ska@iw n i rz. pl
Jedynie w gatunku len uprawny (Linum usitatissimum L.) nasiona lnu, ze względu na
ich szczególnie korzystny wpływ na zdrowie, otrzymaĘ specjalną nazwę: siemię lniane Semen Lini. Olej tłoczony na zimno z nasion lnuzaliczamy do zywności funkcjonalnej, czyli
mającej udokumentowany, pozytywny wpływ na jedną lub więcej funkcji organizmu, ponad
efekt odzywczy. Siemię lniane oraz olej lniany poprawiają stan zdrowia izmniejszĄąryzyko
zapadania na bardzo wiele chorob cywilizacyjnych iinnych.
Do chorób cywilizacyjnych WHO zalicza choroby układu krążenia, cukrzycę typu ll,
niektóre rodzaje nowotworów i choroby spowodowane otyłością,W zapobieganiu tym
chorobom i w walce z nimi, ogromne znaczenie ma prawidłowa i zrożnicowana dieta,
W naszej diecie tłuszcze nasycone powinny stanowió do 10% zapotrzebowania
energetycznego, jednonienasycone - do 20o/o, d wielonienasycone kwasy tłuszczowe - 610%, przy stosunku kwasów n-6 / n-3 mniejszym niż 4:1,
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe to tzw. Niezbędne Nienasycone Kwasy
Tłuszczowe (NNKT): kwas alfa-linolenowy - Linolenic acld (ALA, C16 3, n-3) - trojnienasycony
i kwas linolowy - Linoleic acid (LA, C162, n-6) - dwunienasycony. NNKT są dostarczone z
pozywieniem. Człowiek nie może tv,tozyćwiązań podwójnych w połozeniu n-3 i n-6 łańcucha
węglowego, jak tłumaczy Gawęcki w ,,Prawda o tłuszczach". Trójnienasycony kwas alfalinolenowy jest prekursorem kwasu eikozapentaenowego (EPA) C2g5, n-3 oraz kwasu
dokozaheksaenowego (DHA) C226, n-3. Natomiast dwunienasycony kwas linolowy - kwasu
gamma-linolenowego C1u r, n-3 i kwasu arachidonowego C26a, n-3.
Organizm nie potrafi przekształcać kwasów z rodziny n-6 w kwasy z rodziny n-3 i
odwrotnie. Dlatego tak wazny jest stosunek kwasów tłuszczowych z rodziny n-6 do kwasów
tłuszczowych z rodziny n-3.Ponadto w organizmie człowieka kwasy te konkurują ze sobą.
Powoduje to, że nadmiar kwasu linolowego powoduje stany zapalne organizmu.
Niestety w dzisiejszej diecie europejczyków spozycie kwasu linolowego jest zbyt duze
i z pewnością przekracza, podaną wyzej, zalecaną wańośćn-6 / n-3 mniejszą niż 4:1.
Len uprawny (Linum usitatissimum L.) jest jednym z nielicznych gatunków, którego
charakteryzuje większa zawańośó kwasu alfa-linolenowego niz linolowego. W publikacji:
,,Zywnośćprozdrowotna - składniki i technologia" Czapskiego i Góreckiejwlmieniono oprócz
lnu, tylko: lniankę siewna, olej z ryb, olej z kryla, olej z alg morskich oraz mięso ztunczyka,
łososia i dorsza, Jednak zawartośó kwasu alfa-linolenowego jest nĄwyższa w lnie, wśród
wymienionych wyzej produktow.
W badaniach 84 obiektów lnu kwas alfa-linolenowy stanowił od 35,2% do 54oń, a
kwas linolowy od 10,8 do 16,10/o ogólnego składu tłuszczu w oleju z nasion. Stosunek n-6 do
n-3, wynosił 1:3,53 u lnu oleistego, 1:3,35 u lnuwłóknistego i1:3,26 u przejściowego.
W nasionach tradycyjnych odmian lnu uprawnego (Linum usitatissimum L,) i w
wytłoczonym na zimno oleju, z takich odmian, zawańośćkwasu alfa-linolenowego jest ponad
trzykrotnie vlyższa niz kwasu linolowego,
61