Opinia Opinia_geolog_zawody_górnicze.

RZECZNIK PRAW ABSOLWENTA
Bartłomiej Banaszak
Opinia w sprawie propozycji zmian w ustawie Prawo geologiczne i górnicze
uwzględnionych w projekcie ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do
wykonywania niektórych zawodów, zwłaszcza w zakresie dostępu do zawodu geologa
Zawód geologa należy do grupy profesji o najbardziej restrykcyjnych zasadach dostępu do
uprawnień zawodowych. Regulacje określające wymagania kwalifikacyjne dla kandydatów na
geologów z uprawnieniami zawarte są w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne
i górnicze oraz rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie
kwalifikacji w zakresie geologii. Zgodnie z art. 50 ustawy, aby legalnie wykonywać,
dozorować i kierować pracami geologicznymi „należy posiadać kwalifikacje”. Ustawa określa
obecnie 12 kwalifikacji w zakresie wykonywania, dozorowania i kierowania pracami
geologicznymi, z czego 10 związanych jest z obowiązkiem posiadania wykształcenia
wyższego.
Proponowane rozwiązania wprowadzają nieznaczne ułatwienia w dostępie do zawodu
geologa, jednak w kontekście faktycznych barier w dostępie do zawodu są w większości
kosmetyczne, a czasem wręcz pozorne.
Absolwenci studiów z zakresu geologii, górnictwa i geologii i innych pokrewnych kierunków
umożliwiających zdobycie wiedzy i umiejętności w zakresie nauk geologicznych (np.
określonych specjalności prowadzonych w ramach inżynierii środowiska, ochrony środowiska
lub geografii), zderzają się z licznymi barierami w dostępie do zawodu geologa. Bariery te
dotyczą następujących kwestii:
1) wymiaru obowiązkowej praktyki zawodowej oraz niewliczania do okresu praktyki
zawodowej pracy spełniającej merytoryczne kryteria praktyki odbywanej przed
ukończeniem studiów i praktyki przewidzianej programem studiów,
2) sztywnego określenia nazw kierunków studiów, w sposób niespójny z przepisami
ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i zasadą autonomii programowej uczelni,
eliminujący z możliwości nabycia uprawnień absolwentów kierunków pokrewnych,
3) niestabilności przepisów, która spowodowała, że osoby, które przed kilku laty
wybrały określony kierunek studiów kierując się m.in. możliwością uzyskania po nich
uprawnień, obecnie są jej pozbawione, a także budzi wątpliwości co do możliwości
naruszenia zasady ochrony praw nabytych,
4) egzaminu na uprawnienia,
5) przepisów innych aktów wykonawczych.
1. Wymiar praktyki zawodowej
Zgodnie z rozporządzeniem, kandydaci do uprawnień kategorii I – X muszą odbyć aż 3-letnią
praktykę zawodową. Jej zakres jest ściśle określony w przepisach rozporządzenia. Jest to
jeden z najdłuższych wymiarów praktyki spośród wszystkich zawodów regulowanych. Okres
praktyki zawodowej nie różni się też między absolwentami studiów I i II stopnia.
Biorąc pod uwagę zestawienie liczby wszystkich osób posiadających uprawnienia1 ze
znacznie większą i stale rosnącą liczbą studentów kierunków geologia, górnictwo i geologia, i
innych kierunków kształcących w zakresie wiedzy i umiejętności dotyczących nauk
geologicznych2, można stwierdzić, że długość praktyki w połączeniu ze ściśle określonymi
zasadami jej odbywania skutecznie zniechęca adeptów geologii do ubiegania się o
uprawnienia. Mechanizm jest tym bardziej niepokojący, że możliwość nabycia uprawnień
zależy przede wszystkim od możliwości zatrudnienia na rynku, tak więc niemożność
znalezienia zatrudnienia na okres 3 lat u potencjalnych przyszłych konkurentów zamyka
drogę do uzyskania uprawnień. Ten mechanizm może być coraz bardziej brzemienny w
skutkach w obliczu rosnącej liczby absolwentów kierunków studiów z zakresu geologii i
innych kierunków kształcących w zakresie wiedzy i umiejętności dotyczących nauk
geologicznych.
Wykres. Liczba studentów kierunków geologia oraz górnictwa i geologia. Według danych MNiSW
Argumentem za poważnym skróceniem okresu wymaganej praktyki są, wcale
nieodosobnione (aczkolwiek rzadsze niż np. w przypadku uprawnień budowlanych),
przypadki odmawiania przez geologów z uprawnieniami poświadczania okresu praktyki
1
Wykaz osób z uprawnieniami geologicznymi prowadzony przez Ministerstwo Środowiska w dniu 19 lipca 2013
r. zawierał 7514 rekordy. Należy też zaznaczyć, że niektóre osoby posiadają więcej niż jedno uprawnienie.
http://www.mos.gov.pl/uprawnienia_geologiczne/
2
Według danych MNiSW, w 2011 r. na kierunkach studiów geologia oraz górnictwo i geologia studiowało w
sumie 11 008 studentów. Do tej liczby należy też dodać studentów kierunków pokrewnych kształcących w
zakresie wiedzy i umiejętności dotyczących nauk geologicznych.
2
zawodowej. Problem ten był podnoszony podczas spotkań ze studentami i absolwentami
studiów z zakresu geologii oraz górnictwa i geologii.
Szczególny sprzeciw budzi propozycja wprowadzenia do ustawy zasady, iż praktyka
zawodowa zaliczana jest dopiero od momentu uzyskania odpowiedniego dyplomu studiów
lub studiów podyplomowych. Poważne wątpliwości budzi też fakt, iż ta zasada funkcjonuje
już obecnie. Jej stosowanie nie wynika jednak wprost z przepisów prawa, ale z praktyki
ministra właściwego do spraw środowiska. Ta propozycja stanowi więc próbę
„zalegalizowania” bezpodstawnej zasady mówiącej że „wymiar praktyki będzie liczony od
dnia uzyskania tytułu zawodowego i kwalifikacji zawodowych”. Brak jest podstaw, aby
praktyka zawodowa spełniająca kryteria merytoryczne określone w rozporządzeniu nie była
zaliczana do wymiaru praktyki, tylko i wyłącznie z powodu formalnego nieukończenia
studiów.
Wątkiem podnoszonym podczas konsultacji ze studentami i absolwentami geologii było
także niedopasowanie kształcenia na studiach z zakresu geologii do oczekiwań rynku pracy,
które jest pretekstem dla utrzymywania obecnych, restrykcyjnych wymogów dotyczących
doświadczenia zawodowego. Należy jednak podkreślić, iż w obliczu braku jakiejkolwiek
formalnej możliwości zaliczenia praktyki odbywanej przez studentów do wymiaru praktyki
zawodowej, brak jest także systemowych zachęt dla współpracy uczelni z
przedsiębiorstwami geologicznymi w zakresie organizacji praktyk.
Doprecyzowania wymagają przepisy ust. 4 w art. 52. Zmiany zaproponowane w projekcie
ustawy deregulacyjnej mogą prowadzić do interpretacji sugerującej konieczność łącznego
odbycia wszystkich trzech rodzajów praktyki.
W związku z powyższym:
propozycja skrócenia wymiaru praktyki do dwóch lat jest krokiem w dobrym
kierunku, ale niewystarczającym. Satysfakcjonującym rozwiązaniem byłoby
zróżnicowanie wymogu praktyki zawodowej między absolwentami studiów I ( 2
lata praktyki) i II stopnia (1 rok praktyki);
praktyka realizowana przez studentów powinna być zaliczana do okresu praktyki
zawodowej;
należy stworzyć możliwość zaliczania do wymiaru praktyki zawodowej praktyki
objętej programem studiów pod warunkiem, że odbywana jest na podstawie
umowy między uczelnią a przedsiębiorstwem geologicznym lub organem
administracji geologicznej lub nadzoru górniczego oraz merytorycznie odpowiada
zakresowi praktyki określonemu w rozporządzeniu;
należy doprecyzować przepisy w ust. 4 w art. 52 dotyczące praktyki.
3
2. Wymagane wykształcenie
„Kierunki studiów odpowiednie dla kategorii kwalifikacji” określone są w rozporządzeniu.
Przepisy w tym zakresie są niespójne z przepisami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym,
gdyż nawiązują do nazw kierunków studiów i ignorują zasadę autonomii programowej
uczelni wprowadzoną na mocy nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, która
weszła w życie 1 października 2011 r., a więc przed wydaniem przedmiotowego
rozporządzenia.
W kontekście dostępu absolwentów do uprawnień geologicznych szczególny sprzeciw
budzi rozwiązanie wynikające z §3 rozporządzenia. Ogranicza ono w sposób istotny dostęp
do zawodu absolwentom kierunków pokrewnych obejmujących efekty kształcenia z zakresu
nauk geologicznych. Szczególnie bulwersujący jest w tym przypadku fakt, iż ograniczenie
absolwentom studiów wyższych obejmujących nauki geologiczne dostępu do możliwości
zdobycia uprawnień, nastąpiło z końcem 2011 r. i było wówczas sprzeczne z polityką Rządu
RP. Rozporządzenie zostało wydane bowiem po expose Premiera przewidującym ułatwienia
w dostępie do zawodów regulowanych.
§26 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 czerwca 2006 r. w sprawie kategorii prac
geologicznych, kwalifikacji do wykonywania, dozorowania i kierowania tymi pracami oraz
sposobu postępowania w sprawach stwierdzania kwalifikacji stanowił bowiem, że „przepisy
rozporządzenia odnoszące się do osób posiadających dyplom ukończenia studiów wyższych
na kierunkach geologia, górnictwo i geologia lub geografia stosuje się odpowiednio do osób
posiadających dyplomy ukończenia studiów wyższych na kierunku górnictwo o specjalności
geologicznej lub studiów wyższych obejmujących nauki geologiczne, a w szczególności na
kierunkach budownictwo i ochrona środowiska.”. Tymczasem aktualne rozporządzenie
mówi, że „dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku górnictwo o specjalności lub
specjalizacji geologicznej lub studiów wyższych obejmujących nauki geologiczne, w
szczególności na kierunkach budownictwo i ochrona środowiska, uzyskany przez osobę,
która ukończyła co najmniej dwusemestralne studia podyplomowe z zakresu wnioskowanej
kategorii, uważa się za równoważny z dyplomem ukończenia studiów wyższych na kierunku
geologia lub górnictwo i geologia”.
Powyższe rozwiązania, wprowadzone w grudniu 2011 r., poza oczywistą sprzecznością z
polityką Rządu RP, stanowi nieuzasadnione obciążenie finansowe dla młodego człowieka
wiążące się dodatkowo z opóźnieniem o co najmniej rok możliwości uzyskania uprawnień.
Ponadto i jest merytorycznie nieuzasadnione. Przykładowo, porównanie programów
podyplomowych studiów geologicznych prowadzonych na Uniwersytecie im. Adama
Mickiewicza (są to studia sugerowane absolwentom kierunków pokrewnych jako sposób na
uzupełnienie formalnych braków) z programem studiów na kierunku inżynieria środowiska
AGH (specjalność: ochrona wód i geotechnika środowiska) wskazuje na duży poziom
4
zbieżności potencjalnych efektów kształcenia odnoszących się do wiedzy w zakresie nauk
geologicznych. Co więcej, wymiar godzin dydaktycznych z poszczególnych przedmiotów jest
większy na studiach, których wartość w świetle nowych przepisów jest kwestionowana, niż
na studiach podyplomowych. Ewentualne rozbieżności z pewnością nie powinny
dyskwalifikować absolwenta. Nie można więc tłumaczyć wprowadzenia tego obostrzenia
ochroną interesu publicznego.
Dodatkowym problemem, mogącym w przyszłości skutecznie zablokować dostęp do zawodu
absolwentom studiów z zakresu geologii, ale nie nazwanych „geologia” lub „górnictwo i
geologia”, jest fakt, iż studia podyplomowe z zakresu zdecydowanej większości kategorii nie
są w ogóle organizowane. Interpretacja literalna przepisów rozporządzenia mogłaby bowiem
doprowadzić w ogóle do zablokowania absolwentom kierunków pokrewnych dostępu do
większości kategorii uprawnień.
Aktualnie dochodzi więc do sytuacji absurdalnych, w których np. absolwent inżynierii
środowiska AGH, specjalność ochrona wód i geotechnika lub hydrogeologia stosowana i
geotechnika chcąc zdobyć uprawnienia w zakresie V jest zmuszany do odbycia kosztownych
studiów podyplomowych (kosztowność studiów polega także na konieczności dojazdów na
zjazdy w innym mieście), które programowo mają mniejszy związek z kategorią V uprawnień
niż studia wyższe, które ukończył. Prowadzi to bezpośrednio do dyskryminacji pewnych grup
studentów i absolwentów, tylko dlatego, że skończyli kierunek studiów o „niewłaściwej”
nazwie, gdy tymczasem osoby, które ukończyły „właściwy” kierunek mogły odbyć go w
ramach specjalności odbiegającej od charakteru uprawnień, o które się ubiegają.
W związku z powyższym:
Konieczne jest dostosowanie przepisów określających wymogi w zakresie
wykształcenia do przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.
Absolutną koniecznością jest przywrócenie zasad dotyczących dostępu
absolwentów kierunków pokrewnych obejmujących nauki geologiczne do zawodu,
które obowiązywały przed wydaniem rozporządzenia z 2011 r.
3. Niestabilność przepisów
Dokumentacja przekazana w toku konsultacji Rzecznikowi Praw Absolwenta wskazuje na
niestabilność przepisów w zakresie dostępu do zawodu. Studenci i absolwenci niektórych
kierunków znaleźli się bowiem w sytuacji, w której rozpoczynając studia mieli świadomość, iż
ich ukończenie pozwala nabyć uprawnienia, natomiast w ich trakcie, po 1 stycznia 2012 r.,
znaleźli się w sytuacji, w której dyplom ukończenia studiów nie daje już im przepustki do
uprawnień. Sytuacja, w której przed 1 stycznia 2012 r. absolwent określonych studiów
spełnia wymogi kwalifikacyjne ubiegania się o uprawnienia w zakresie wykształcenia, a
następnie jest pozbawiany prawa ubiegania się o uprawnienia (w wyniku brzmienia §3) 2
5
tygodnie po wydaniu rozporządzenia, które nie zawierało żadnych przepisów
przejściowych w zakresie uzupełnienia kwalifikacji, rodzi poważne wątpliwości w zakresie
ewentualnego naruszenia zasady ochrony praw nabytych, wynikającej z art. 2 Konstytucji.
Analogicznie do rozwiązań proponowanych w odniesieniu do zawodów objętych pierwszą i
drugą transzą deregulacyjną, jak również w świetle problemu wskazanego powyżej,
niezbędne jest przeniesienie na poziom ustawy przepisów określających kwalifikacje w
zakresie wymaganego wykształcenia oraz wymiaru praktyki zawodowej.
Konieczność wyprowadzenia przepisów reglamentujących dostęp do zawodu geologa na
poziom ustawy wynika ponadto z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału
Konstytucyjnego. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2007 r.
(sygn. akt K 36/06) „określenie warunków wykonywania zawodu lub czynności zawodowych
należy do spraw o fundamentalnym znaczeniu z punktu widzenia wolności wykonywania
zawodu. Sprawy te muszą być unormowane w ustawie i nie mogą być przekazywane do
unormowania w drodze rozporządzenia. Ustawa, uzależniając wykonywanie określonych
czynności zawodowych od wymogu posiadania odpowiednich kwalifikacji, musi sprecyzować
bliżej wymagania dotyczące tych kwalifikacji, tak aby jej adresaci mogli ustalićna podstawie
jej przepisów, czy mogą dokonywać takich czynności.”
4. Egzamin
W porównaniu do mających charakter fundamentalny barier związanych z praktyką
zawodową oraz profilem wykształcenia, egzamin nie jest postrzegany jako istotna bariera w
dostępie do zawodu. Wątpliwości budzi jedynie część ustna egzaminu, która pozwala na
uznaniowość w ocenie kandydata. Tymczasem przeprowadzanie egzaminu w formie ustnej z
pewnością nie jest niezbędne. Profil zawodowy geologa nie jest związany z koniecznością
posiadania szczególnych umiejętności formułowania wypowiedzi ustnych. Egzaminy ustne
nie są organizowane chociażby przy okazji egzaminu adwokackiego, mimo tego, że tego typu
umiejętności są przy tym zawodzie dużo bardziej konieczne.
5. Inne problemy absolwentów studiów z zakresu geologii
Niezależnie od zakresu zaproponowanych poprawek do projektu ustawy o zmianie ustaw
regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów, należy dla porządku
podkreślić, że absolwenci studiów z zakresu geologii i innych pokrewnych kierunków
obejmujących wiedzę i umiejętności w zakresie nauk geologicznych napotykają na bariery w
dostępie do wyuczonego zawodu wynikające z innych przepisów, niż te objęte
przedmiotowym projektem ustawy. Odnoszą się one m.in. do sytuacji absolwentów
specjalności z zakresu geotechniki na kierunkach innych niż budownictwo, którzy nie mają
6
możliwości uzyskania uprawnień do samodzielnego wykonywania wyuczonego zawodu.
Bariery z tym związane zawarte są przede wszystkim w następujących aktach wykonawczych:
rozporządzeniu Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w
sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, które powoduje, że np.
absolwent studiów z zakresu inżynierii środowiska, specjalności geotechnika nie
może uzyskać uprawnień budowlanych bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjnobudowlanej w specjalizacji geotechnika, w przeciwieństwie do absolwentów studiów
z zakresu budownictwa o dowolnej specjalności;
rozporządzeniu MTBiGM z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania
geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych.
6. Zawody górnicze
Zawody górnicze charakteryzują się bardzo dużym rozdrobnieniem także w odniesieniu do
regulacji dotyczących zasad dostępu do poszczególnych profesji. Zasady te uregulowane są w
ustawie Prawo geologiczne i górnicze oraz rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 15
grudnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego, które
uwzględnia ponad sto różnego rodzaju zawodów i stanowisk. Interesującym faktem jest to,
że rozporządzenie to zostało wydane na dzień przed rozporządzeniem sprawie kwalifikacji w
zakresie geologii. Tymczasem rozporządzenie w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i
ratownictwa, poza drobnymi wyjątkami, nie rodzi zastrzeżeń co do spójności z ustawą Prawo
o szkolnictwie wyższym, uzależnienia bowiem wymogi kwalifikacyjne dotyczące
wykształcenia od zakresu studiów, a nie od ich nazwy.
Jednakże w proponowanych przepisach dotyczących zawodów górniczych należy
wprowadzić poprawki odnoszące się do sposobu potwierdzania kwalifikacji w zakresie
wykształcenia oraz zaliczania praktyki odbywanej przez studentów do wymiaru praktyki.
Podobnie jak w przypadku zawodów geologicznych, rozważenia wymaga także
przeniesienie przepisów odnoszących do wymogów w zakresie wykształcenia oraz
wymiaru praktyki z rozporządzenia do ustawy.
W związku z powyższym proponuję następujące zmiany w projekcie ustawy o zmianie
ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów (art. 19
projektu ustawy):
3)w art. 52
-a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
1. O stwierdzenie kwalifikacji w kategorii I – IX/X może ubiegać się osoba, która:
1) posiada dyplom ukończenia studiów wyższych pierwszego lub drugiego stopnia lub
jednolitych studiów magisterskich na kierunku, którego program umożliwia nabycie wiedzy i
umiejętności w zakresie nauk geologicznych,
7
2) odbyła rok praktyki zawodowej w przypadku ukończenia studiów wyższych drugiego
stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo dwa lata praktyki zawodowej w
przypadku ukończenia studiów wyższych pierwszego stopnia.
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. O stwierdzenie kwalifikacji w kategorii XI/XII może ubiegać się osoba, która posiada co
najmniej świadectwo dojrzałości oraz świadectwo lub dyplom uzyskania tytułu zawodowego
albo dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodach: technik geolog, technik
górnik lub technik wiertnik, lub ukończone studiów wyższych pierwszego lub drugiego
stopnia lub jednolite studia magisterskie, których program umożliwia nabycie wiedzy i
umiejętności w zakresie nauk geologicznych, oraz odbyła roczną praktykę.”,
b) skreśla się ust. 3
ba) dodaje się ust. 3a i 3b w brzmieniu:
3a) Zakres ukończonych studiów wyższych, o których mowa w ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2,
dokumentuje się na podstawie suplementu do dyplomu,
3b) Osoba, która ukończyła studia wyższe przed 1 stycznia 2007 r. może udokumentować
zakres studiów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2, na podstawie dyplomu studiów
oraz nazw kierunków lub specjalności.
c) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Praktyką jest:
1) udział w wykonywaniu dozoru prac geologicznych lub wykonywaniu prac kartografii
geologicznej lub wykonywaniu w terenie badań geofizycznych lub kierowaniu w terenie
robotami geologicznymi, lub
2) udział przy sporządzaniu projektów robót geologicznych i dokumentacji geologicznych lub
projektowaniu i dokumentowaniu prac kartografii geologicznej albo badań geofizycznych,
lub
3) udział pracowników organów administracji geologicznej przy sprawdzaniu, ocenie,
przyjmowaniu lub zatwierdzaniu projektów robót geologicznych i dokumentacji
geologicznych oraz pracowników organów nadzoru górniczego przy sprawdzaniu i kontroli
dokumentacji mierniczo-geologicznej w części, w jakiej przedstawia ona sytuację
geologiczną zakładu górniczego, i przy nadzorze nad sporządzaniem operatu ewidencyjnego
zasobów złoża kopaliny.”
d) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. Praktykę, o której mowa w ust. 4 pkt 1 i 2 odbywa się pod nadzorem osób
upoważnionych do wykonywania tych samych czynności objętych kwalifikacjami, o które
ubiega się osoba odbywająca praktykę.”,
e) uchyla się ust. 6;
f) dodaje się ust. 7 i 8 w brzmieniu:
7. Osoba ubiegająca się o nadanie uprawnień zawodowych może rozpocząć praktykę
zawodową po zaliczeniu czwartego semestru studiów wyższych, o których mowa w ust. 1
pkt 1 oraz ust. 2.
8. Do okresu praktyki zawodowej zalicza się praktykę objętą programem kształcenia na
8
studiach wyższych, pod warunkiem, że prowadzona jest na podstawie umowy dotyczącej
praktyki zawartej między uczelnią a przedsiębiorstwem świadczącym usługi geologiczne lub
organem administracji geologicznej lub nadzoru górniczego.
8a) w art. 65 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
3. Egzamin składa się z dwóch etapów pisemnych
8b) w art. 65 ust. 5 otrzymuje brzmienie:
5. Do etapu drugiego dopuszcza się osoby, które w pierwszym etapie odpowiedziały
poprawnie na co najmniej 75% pytań.
10) W art. 69 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) wymagania w zakresie praktyki zawodowej dla poszczególnych kategorii kwalifikacji do
wykonywania, dozorowania i kierowania pracami geologicznymi”
Ponadto w zakresie zawodów górniczych proponuję następujące zmiany:
W p. 4):
a) w art. 55 po ust. 6 dodaje się ust. 7 i 8 w brzmieniu:
7. Osoba ubiegająca się o nadanie uprawnień zawodowych może rozpocząć praktykę
zawodową po zaliczeniu czwartego semestru studiów wyższych,
8. Do okresu praktyki zawodowej zalicza się praktykę objętą programem kształcenia na
studiach wyższych, pod warunkiem, że prowadzona jest na podstawie umowy dotyczącej
praktyki zawartej między uczelnią a zakładem górniczym lub organem administracji
geologicznej lub nadzoru górniczego.
b) art. 57 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
2. Zakres ukończonych studiów wyższych dokumentuje się na podstawie suplementu do
dyplomu,
c) Po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
2a. Osoba, która ukończyła studia wyższe przed 1 stycznia 2007 r. może udokumentować
zakres studiów na podstawie dyplomu studiów oraz nazw kierunków lub specjalności.
9