test regulacyjny - Ministerstwo Cyfryzacji

Nazwa projektu
Projekt założeń projektu ustawy o ponownym wykorzystywaniu
informacji sektora publicznego
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra,
Sekretarza Stanu lub Podsekretarza Stanu
Roman Dmowski – Podsekretarz Stanu
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Maciej Groń - Dyrektor Departamentu Społeczeństwa
Informacyjnego 22 245 55 44
Data sporządzenia
9.05.2014
Źródło:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2013/37/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. zmieniająca
dyrektywę 2003/98/WE w sprawie ponownego
wykorzystywania informacji sektora publicznego
(Dz. Urz. UE L 175/6).
Nr w wykazie prac ZC37
TEST REGULACYJNY
1. Jaki problem jest rozwiązywany? (maksymalnie 100 słów)
Celem projektu jest poszerzenie dostępu do informacji sektora publicznego poprzez implementację dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2013/37/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. zmieniająca dyrektywę 2003/98/WE w sprawie ponownego
wykorzystywania informacji sektora publicznego (Dz. Urz. UE L 175/1). Zasadnicza zmiana dyrektywy polega na
poszerzeniu zakresu podmiotowego o zasoby bibliotek, muzeów i archiwów, które mają podlegać ponownemu
wykorzystywaniu.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt (maksymalnie 100 słów)
Ustawodawca UE poszerzając zakres podmiotów zobowiązanych jednocześnie poszerzył zakres przedmiotowy katalogu
dokumentów udostępnianych w celu ponownego wykorzystania, tj. będących w posiadaniu bibliotek (w tym naukowych),
muzeów i archiwów państwowych.
Ze względu na szerszy zakres ponownego wykorzystywania, celowe będzie wyodrębnienie przepisów o ponownym
wykorzystywaniu z ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198, z późn.
zm., dalej udip) zawartych w rozdziale 2a i uregulowanie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego w
projektowanej ustawie. Nie można jednak uznać, iż dokumenty – w rozumieniu art. 2 dyrektywy 2003/98/WE - będące w
posiadaniu tych podmiotów stanowią informację publiczną.
Określenie zasad ponownego wykorzystywania informacji w odrębnej regulacji jest uzasadnione z wielu powodów: pozwoli
w bardziej precyzyjny i zrozumiały dla adresatów norm prawnych sposób rozróżnić instytucje „dostępu do informacji” oraz
„ponownego wykorzystywania informacji”. Odrębna regulacja ustawowa zagadnienia ponownego wykorzystywania jest
częściej stosowanym zabiegiem legislacyjnym w państwach Unii Europejskiej.
3. Jakie były analizowane inne rozwiązania, w tym rozwiązania pozalegislacyjne? Dlaczego ich nie zastosowano?
Implementacja dyrektywy wymaga podjęcia przede wszystkim działań legislacyjnych. Jeśli chodzi o dodatkowe działania
pozalegislacyjne, mogą one dotyczyć wytycznych w sprawie licencjonowania, opłat oraz kluczowych zestawów danych,
które Komisja Europejska ma opublikować w poł. 2014 r.
Dodatkowo, możliwe będzie dofinansowanie działalności związanej ze zwiększaniem dostępności informacji sektora
publicznego ze środków UE w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa (oś priorytetowa II, cel szczegółowy 4).
PO PC przewiduje nie tylko dofinansowanie samego udostępniania, ale także dofinansowanie wykorzystania informacji
sektora publicznego do tworzenia nowych usług i aplikacji.
Większa otwartość zasobów kulturowych, w połączeniu z dofinansowaniem digitalizacji, udostępniania i tworzenia nowych
usług, wprost przełoży się na korzyści obywateli i przedsiębiorców.
4. Jeżeli projekt wdraża prawo UE, jakie są przewidywane rozwiązania poza bezwzględnie wymaganymi przez
UE?
Wyodrębnienie przepisów o ponownym wykorzystywaniu z ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej
i uregulowanie problematyki ponownego wykorzystywania w projektowanej ustawie, której proponuje się nadać tytuł o
ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego.
5. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?
Dyrektywa 2013/37/UE ma zostać implementowana przez państwa UE do 18 lipca 2015 r. W związku z tym, iż dyrektywa
obowiązuje od 18 lipca 2013 r. państwa członkowskie dopiero rozpoczęły proces implementacyjny.
6. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Muzea i oddziały muzeów
Biblioteki publiczne (łącznie
z filiami)
Biblioteki naukowe
Archiwa państwowe
Obywatele
Małe i średnie
przedsiębiorstwa przede
wszystkim należące do
sektora kreatywnego
7681
81822
GUS
GUS
27
34
Rozporządzenie MKiDN
Informacja za BIP NDAP
Możliwość pobierania opłat
uwzględniających rozsądny
zwrot z inwestycji.
Dostęp do szerszego zakresu
informacji sektora
publicznego niż dotychczas.
Wszyscy obywatele Polski
Ok. 375 tys.
Nałożenie nowych
obowiązków, jak m.in.:
 konieczność
udostępniania
posiadanych
informacji sektora
publicznego do
ponownego
wykorzystania,
 prace związane z
ustalaniem statusu
prawnoautorskiego,
 obsługa wniosków o
ponowne
wykorzystanie
 opracowanie
regulaminów
naliczania opłat za
udostępnienie
informacji sektora
publicznego
W. Rogowski, W. Springer,
ekspertyza dla MAC, 2012
Zmniejszenie kosztów
bezpośrednich związanych z
wykorzystywaniem
informacji sektora
publicznego;
Rozwój funkcjonujących i
powstawanie nowych
przedsiębiorstw
Możliwość rozwijania i
tworzenia nowych modeli
biznesowych w oparciu o
informację sektora
publicznego.
7. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Projekt zostanie skierowany do konsultacji do podmiotów wymienionych w projekcie założeń z terminem zajęcia stanowiska
21 dni od otrzymania pisma. Konsultacje zostaną podsumowane po ich zakończeniu.
8. Zmiana obciążeń regulacyjnych (w tym obowiązków informacyjnych) wynikających z rekomendowanego
rozwiązania
nie dotyczy
zmniejszenie liczby dokumentów
1
2
zwiększenie liczby dokumentów
„Działalność instytucji kultury w Polsce w 2012 r.”, GUS, Warszawa lipiec 2013.
„Działalność instytucji kultury w Polsce w 2012 r.”, GUS, Warszawa lipiec 2013
zmniejszenie liczby procedur
skrócenie czasu na załatwienie sprawy
inne: ujednolicenie procedury dostępu do nowych
kategorii informacji sektora publicznego
zwiększenie liczby procedur
wydłużenie czasu na załatwienie sprawy
inne:
wprowadzane obciążenia są przystosowane do ich
elektronizacji
tak
nie
nie dotyczy
Komentarz:
Projekt nie powoduje zmiany obciążeń regulacyjnych dla przedsiębiorców i obywateli. Korzystną zmianą dla nich będzie
ujednolicenie procedury dostępu do nowych kategorii informacji sektora publicznego, czego efektem będzie spodziewana
oszczędność czasu.
Projekt zwiększa obciążenia regulacyjne podmiotów objętych regulacją: muzeów, bibliotek publicznych i naukowych oraz
archiwów państwowych. Będą one podlegały wszelkim obowiązkom związanym z udostępnianiem informacji sektora
publicznego (w tym m.in.: obsługa wniosków, wskazywanie warunków ponownego wykorzystywania, formułowanie
ofert, przedstawianie sposobu obliczania opłat).
9. Wyniki analizy wpływu
Koszty w okresie 10 lat od wejścia w życie zmiany
0
1
2
3
W ujęciu
pieniężnym
(w mln zł,
ceny stałe z
…… r.)
W ujęciu
niepieniężnym
budżet państwa
jednostki samorządu
terytorialnego
inne jednostki sektora
finansów publicznych
przedsiębiorstwa (w
tym MŚP)
rodzina, obywatele
oraz gospodarstwa
domowe
budżet państwa
jednostki samorządu
terytorialnego
inne jednostki sektora
finansów publicznych
5
10
Łącznie (0-10)
Jednorazowe koszty po stronie podmiotów objętych regulacją wynikające z
konieczności dostosowania się do nowych regulacji (m.in. stworzenie cennika,
obsługa wniosków).
Coroczne koszty związane z koniecznością utrzymania w organizacji systemu
udostępniania zbiorów w ramach ponownego wykorzystania (m.in. prace
związane z identyfikacją zbiorów, ustalaniem ich statusu prawnoautorskiego itp.)
przedsiębiorstwa (w
tym MŚP)
rodzina, obywatele
oraz gospodarstwa
domowe
rynek pracy
Niemierzalne
Korzyści w okresie 10 lat od wejścia w życie zmiany
0
1
2
3
5
W ujęciu
pieniężnym
budżet państwa
jednostki samorządu
terytorialnego
10
Łącznie (0-10)
(w mln zł,
ceny stałe z
…… r.)
W ujęciu
niepieniężnym
inne jednostki sektora
finansów publicznych
przedsiębiorstwa (w
tym MŚP)
rodzina, obywatele
oraz gospodarstwa
domowe
budżet państwa
jednostki samorządu
terytorialnego
inne jednostki sektora
finansów publicznych
przedsiębiorstwa (w
tym MŚP)
Możliwość wykorzystania informacji sektora publicznego, to szansa dla
przedsiębiorców, którzy chcą na ich podstawie stworzyć nowe produkty i
usługi. Głównym beneficjentem szerszego udostępniania informacji sektora
publicznego będą firmy działające w branży kreatywnej. Jej wielkość w Polsce
szacowana jest na ok. 33,6 mld PLN (2,5% PKB w 2009 roku), a zatrudnienie
na ok. 375 tysięcy – ok. 2,7% zatrudnionych.3 Sektor ten szybko się rozwija –
o ok. 4% rocznie.4
Szacując wpływ włączenia pod obowiązek bibliotek, archiwów i muzeów
można posłużyć się przykładem z Hiszpanii, gdzie spośród firm opierających
swoje produkty na ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego,
ok. 10% korzystało właśnie z danych udostępnionych przez muzea, biblioteki i
instytucje kultury.5 Z kolei według badania przeprowadzonego przez OECD
spośród aplikacji mobilnych opartych o ISP 6,8% wykorzystuje zasoby
kulturalne
rodzina, obywatele
oraz gospodarstwa
domowe
Obywatele, którzy chcą dotrzeć do konkretnych informacji sektora publicznego,
np. archiwalnej fotografii czy oryginalnego manuskryptu, zaoszczędzą czas i
pieniądze. Narodowe Archiwum Cyfrowe oszacowało, że w 2010 r. polscy
użytkownicy zbiorów „NAC on-line” oszczędzili w ten sposób ponad 83 mln zł.
Dodając oszczędności osób z zagranicy, oszczędności oszacowano na ponad
168 mln zł rocznie.6
Rozwój istniejących oraz powstawanie nowych przedsiębiorstw sektora
kreatywnego (w tym opierających swoją działalność na informacji sektora
publicznego) przełoży się bezpośrednio na zwiększenie zatrudnienia.
Instytucje, które digitalizują swoje zasoby, po to, żeby je udostępniać do
ponownego wykorzystania, będą mogły liczyć na dodatkowe finansowanie ze
środków publicznych, m.in. w ramach POPC.
Im łatwiejszy dostęp do informacji sektora publicznego danej instytucji w sieci,
tym większe grono jej odbiorców w sieci i poza nią, czyli skuteczniejsze
upowszechnianie kultury.
rynek pracy
Niemierzalne
3
Podmioty objęte regulacją będą mogły pokrywać poniesione koszty
udostępniania określonych zasobów poprzez ustalanie opłaty ich udostępnienia
w oparciu o koszty krańcowe.
Dodatkowo muzea, archiwa i biblioteki będą miały możliwość uwzględniania w
opłacie – poza kosztami krańcowymi – także rozsądnego zwrotu z inwestycji, co
pozwoli nie tylko na pokrycie kosztów, ale i wypracowanie środków, który
będzie mógł być przeznaczony na dalszą cyfryzację zbiorów.
„Prawo i ekonomia regulacji otwartego dostępu do publicznych zasobów wiedzy” W. Rogowski, W. Springer, ekspertyza dla MAC, 2012
„Cyfrowa przyszłość kreatywnej Polski” Booz&Company, 2012
5
Characterization study of the Infomediary Sector, 2012 Edition.
6
Szacunki NAC za 2010 rok, dostępne na http://www.nac.gov.pl/node/502.
4
Łatwiejszy dostęp do dzieł polskiej kultury umożliwi dotarcie z nią do krajów i
środowisk, które inaczej by się z nią nie zetknęły, w tym także np. do Polonii.
W serwisie Europeana, otwartej w 2008r. przez Komisję Europejską wirtualnej
bibliotece będącej katalogiem (linkownią) europejskich zasobów kulturowych
takich jak np. obrazy, nagrania wideo czy teksty, jest 4,5 mln zasobów z Niemiec
i 3,2 mln z Francji – z Polski 1,4 mln obiektów.
Z kolei POLONA - projekt Biblioteki Narodowej - uważany jest za wzór na
świecie. W cyfrowej bibliotece znajduje się 180 tys. obiektów (m.in. skanów
książek, fotografii, grafik, map) udostępnianych do dowolnego użytku, w bardzo
wysokiej jakości pozwalającej zobaczyć najdrobniejsze detale.
Wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń:
Na obecnym etapie nie można dokładnie określić łącznego poziomu kosztów jak i korzyści budżetowych, gdyż zbyt mało
jest danych dotyczących ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego włączonych w nowy zakres
dyrektywy 2013/37/UE. W raporcie Vickery’ego7 oszacowano korzyści z udostępniania informacji sektora publicznego na
poziomie UE następująco: wartość rynku opartego o udostępnioną informacje sektora publicznego – 32 mld EUR w 2010
r. (ok. 0,25% PKB); cały wpływ na gospodarkę (uwzględniając pozytywny wpływ na produktywność w innych obszarach)
- ok. 143 mld EUR w 2008r, natomiast zwiększenie dobrobytu, wynikające ze zniesienia opłat za dostęp do zasobów,
szacowane było na ok. 40 mld EUR dla 2008r.
Wykorzystane źródła danych:
1. „Działalność instytucji kultury w Polsce w 2012 r.”, GUS, 2013
2. Biuletyn
Informacji
Publicznej
Naczelnej
Dyrekcji
Archiwów
Państwowych,
http://bip.ap.gov.pl/index.php?idmp=-1, 2014
3. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 kwietnia 2012 r. w sprawie sposobu i trybu
zaliczania bibliotek do niektórych bibliotek naukowych oraz ustalenia ich wykazu (Dz.U. poz. 390)
4. W. Rogowski, W. Springer, „Prawo i ekonomia regulacji otwartego dostępu do publicznych zasobów wiedzy”,
ekspertyza dla MAC, 2012
5. „Cyfrowa przyszłość kreatywnej Polski” Booz&Company, 2012
6. “Characterization study of the Infomediary Sector”, 2012 Edition
7. „The App Economy”, OECD Digital Economy Papers nr. 230, 2013.
8. Szacunki Narodowego Archiwum Cyfrowego za 2010 rok, dostępne na http://www.nac.gov.pl/node/502
9. G. Vickery, „Review of Recent Studies on PSI Re-use and Related Market Developments”, 2011
10. Economic and Social Impact of the Public Domain: EU Cultural Institutions and the PSI Directive, MDR Partners
na zlecenie Komisji Europejskiej, 2009
11. Open data in cultural heritage institutions, D. Dietrich, J. Pekel, 2012
12. PSI re-use in cultural sector, Curtis+Cartwright Consulting Ltd
13. Europeana Whitepaper No. 2: The Problem of the Yellow Milkmaid, 2011
10. Planowane wykonanie przepisów aktu prawnego
Termin implementacji dyrektywy 2013/37/UE upływa 18 lipca 2015 r.
11. W jaki sposób i kiedy nastąpi ewaluacja efektów projektu oraz jakie mierniki zostaną zastosowane?
Komisja Europejska przeprowadzi przegląd stosowania dyrektywy 2013/37/UE przed dniem 18 lipca 2018 r.
Ponadto co 3 lata państwa członkowskie mają przedstawiać KE sprawozdanie na temat dostępności informacji sektora
publicznego do ponownego wykorzystywania, warunków ich udostępniania oraz praktyk w zakresie środków
odwoławczych. Na podstawie tych sprawozdań, które będą publicznie dostępne, zostanie przeprowadzony przegląd
stosowania przepisów o opłatach za ponowne wykorzystywanie.
12. Załączniki (istotne dokumenty źródłowe, badania, analizy itp.)
7
“Review of Recent Studies on PSI Re-use and Related Market Developments” Graham Vickery, 2011.