Pobierz plik - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i

1PP™OB
4QFDKBMJvDJ
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Europejski Fundusz Społeczny, Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, Działanie 1.1 „Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy”, Schemat a) „Wzmocnienie potencjału publicznych
służb zatrudnienia”, projekt „Opracowanie i upowszechnianie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych”
nr BDG-V-281-10-MK/05
KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Położna (224201)
Autorzy
–
mgr Danuta Adamczyk-Wiśniewska
Przewodnicząca Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku
Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologiczno-położniczego województwa pomorskiego
–
mgr Aleksandra Śnieg
mgr pielęgniarstwa, Wojewódzki Konsultant w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego województwa
pomorskiego
–
mgr Małgorzata Goluchowska-Gostomska
położna oddziałowa, mgr edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia,
instruktor zawodu Akademii Medycznej w Gdańsku
Konsultant ds. metodologii
–
dr inż. Ireneusz Woźniak
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu
Recenzenci
–
dr n. med. Barbara Prażmowska
Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Ochrony Zdrowia Collegium Medicum
Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
–
dr n. med. Grażyna Iwanowicz-Palus
Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej im. prof. F. Skubiszewskiego w Lublinie
Ewaluatorzy zewnętrzni
–
mgr Leokadia Jędrzejewska
Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu
Krajowy Konsultant ds. Pielęgniarstwa Ginekologiczno-Położniczego
–
dr n. med. Bogumiła Kiełbratowska
Akademia Medyczna w Gdańsku
–
mgr Beata Żółkiewska
Wiceprezes Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych w Warszawie
Komisja zatwierdzająca
−
dr Elżbieta Buczkowska – przewodniczący
Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych w Warszawie
−
mgr Beata Żółkiewska
Wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych w Warszawie
−
mgr Leokadia Jędrzejewska
Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu
Krajowy Konsultant ds. Pielęgniarstwa Ginekologiczno-Położniczego
−
Anna Maria Król
Zachodniopomorskie Centrum Organizacji i Promocji Zdrowia w Szczecinie
Nakład: 1000 egz.
© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 2006
ISBN 83-7204-503-8 [68]
Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. (048) 364-42-41, fax (048) 364-47-65
e-mail: [email protected]
http://www.itee.radom.pl
2
SPIS TREŚCI
Wstęp ................................................................................................................ 4
1.
Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9
2.
Syntetyczny opis zawodu .......................................................................... 11
3.
Stanowiska pracy ...................................................................................... 13
4.
Zadania zawodowe .................................................................................... 14
5.
Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 15
6.
Korelacja między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 15
7.
Kwalifikacje ponadzawodowe .................................................................. 16
8.
Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 18
3
Wstęp
Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instrumentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego, w systemie szkolnym i pozaszkolnym.
Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwalifikacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2004 r., Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:
„…Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy
przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
– prowadzenie badań i analiz rynku pracy,
– ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,
– koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla zawodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji…”.
W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji
zawodowych o randze krajowej zajmuje się Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.
Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawodowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl.
Opis standardu zawiera następujące elementy:
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).
2. Syntetyczny opis zawodu.
3. Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.
4. Wykaz zadań zawodowych.
5. Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.
6. Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przyporządkowane do:
– pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,
– grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawowych i specjalistycznych.
W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie są obligatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonują na zasadzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji
4
osób poszukujących pracy, oceny „luki kwalifikacyjnej” osób bezrobotnych i poszukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ramach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształcenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.
Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.
Standard
kwalifikacji
dla zawodu 1
KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
I SPECJALNOŚCI
Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2
!
!
!
!
!
!
!
!
Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacją
Słownik pojęć
Podstawy prawne wykonywania zawodu
Syntetyczny opis zawodu
Stanowiska pracy
Zadania zawodowe
Składowe kwalifikacji zawodowych
Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:
POZIOM 1
Standard
kwalifikacji
dla zawodu 3
ponadzawodowe
– umiejętności
– wiadomości
– cechy
psychofizyczne
ogólnozawodowe
podstawowe
Standard
kwalifikacji
dla zawodu 4
specjalistyczne
POZIOM 2
ponadzawodowe
kolejne zawody ....
– umiejętności
– wiadomości
– cechy
psychofizyczne
ogólnozawodowe
podstawowe
specjalistyczne
(itd. ...)
POZIOM 5
ponadzawodowe
ogólnozawodowe
podstawowe
– umiejętności
– wiadomości
– cechy
psychofizyczne
specjalistyczne
Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych
5
***
Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizę zawodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3…). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przyporządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3…). Każdej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.
W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na
zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiadomość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich składowych kwalifikacji zawodowych K-i.
Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
UMIEJĘTNOŚCI – WIADOMOŚCI
– CECHY PSYCHOFIZYCZNE
Rys. 2. Etapy analizy zawodu
Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały
do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.
Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje ponadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji
6
zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu są charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwalifikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wykonuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.
W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć poziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według poziomów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpowiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wymaganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pracy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wymaganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.
GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)
BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Kwalifikacje ponadzawodowe
Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)
Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych
Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom
prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie, a osoba wykonująca pracę nie ponosi
za nią osobistej odpowiedzialności. Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu typowych zadań zawodowych. Pracownik ponosi
7
osobistą odpowiedzialność za skutki swoich działań. Musi również umieć pracować w zespole pod nadzorem kierownika zespołu. Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje ten pracownik, który wykonuje złożone zadania zawodowe. Ich złożoność powoduje konieczność posiadania umiejętności rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy. Pracownik z trzeciego poziomu kwalifikacji musi potrafić kierować małym, kilkuosobowym zespołem pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak i za
działania kierowanego przez siebie zespołu. Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu różnorodnych, często skomplikowanych
i na ogół problemowych zadań zawodowych. Zadania te mają charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagają wysokiej osobistej odpowiedzialności i samodzielności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej
i dużej liczebności, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podzespoły. Poziom piąty przeznaczony jest dla pracowników w pełni samodzielnych,
ponoszących pełną osobistą odpowiedzialność za podejmowane działania i decyzje, działających w sytuacjach wyłącznie problemowych. Pracownicy z poziomu
piątego kierują organizacjami i podejmują decyzje o znaczeniu strategicznym dla
całej organizacji. Ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób. Potrafią diagnozować, analizować i prognozować złożoną
sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz realizować swoje pomysły w praktyce.
8
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu1
− Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U., Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym
(Dz. U., Nr 113, poz. 1207 z późn. zm.) – traci moc z dniem 31.12.2006 r.
− Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym
(Dz. U., Nr 191, poz. 1410) – obowiązuje od 01.01.2007 r.
− Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz. U.
z 2001 r., Nr 57, poz. 602 z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych
(Dz. U., Nr 41, poz. 178, z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Nr 91,
poz. 408 z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U., Nr 106,
poz. 681 z późn. zm.).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 września 2005 r. w sprawie określenia sposobu i organizacji leczenia krwią w zakładach opieki zdrowotnej,
w których przebywają pacjenci ze wskazaniami do leczenia krwią i jej składnikami (Dz. U., Nr 191, poz. 1607).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie
zakresu świadczeń opieki zdrowotnej, w tym badań przesiewowych oraz okresów, w których te badania są przeprowadzane (Dz. U. z 2004 r., Nr 276,
poz. 2740).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników (Dz. U.,
Nr 38, poz. 363, z późn. zm.).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 stycznia 1993 r.
w sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych (Dz. U., Nr 9, poz. 45).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997 r.
w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych,
leczniczych i rehabilitacyjnych wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego oraz zakresu i rodzaju takich świadczeń wykonywanych przez położną samodzielnie (Dz. U., Nr 116, poz. 750).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie
kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U., Nr 197,
poz. 1923).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie
wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifika1
Stan prawny na dzień 30 września 2006 r.
9
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
10
cyjne oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych
(Dz. U., Nr 197, poz. 1922).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2000 r. w sprawie stażu podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U., Nr 69, poz. 815, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczególnych warunków jej udostępniania (Dz. U., Nr 88,
poz. 966).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2003 r. w sprawie rodzajów
indywidualnej dokumentacji pacjenta, sposobu jej prowadzenia i przechowywania oraz szczegółowych warunków jej udostępniania przez pielęgniarkę, położną udzielającą świadczeń zdrowotnych (Dz. U., Nr 147, poz. 1437).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 czerwca 1992 r.
w sprawie trybu postępowania dotyczącego stwierdzania prawa wykonywania
zawodu pielęgniarki i zawodu położnej oraz sposób prowadzenia rejestru pielęgniarek i rejestru położnych (Dz. U., Nr 52, poz. 248 z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 czerwca 1997
roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu orzekania o niezdolności do wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej oraz szczegółowych zasad i trybu
postępowania w sprawach zawieszania prawa wykonywania zawodu albo
ograniczenia wykonywania określonych czynności zawodowych (Dz. U.,
Nr 73, poz. 465).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 listopada 1999 r. w sprawie wzoru
zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej i wzoru zaświadczenia o ograniczonym prawie wykonywania zawodu pielęgniarki
lub położnej (Dz. U., Nr 97, poz. 1137).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 października 2002 r. w sprawie
konsultantów krajowych i wojewódzkich (Dz. U. 188, poz. 1582, z pózn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2000 r. w sprawie wymagań,
jakim powinny odpowiadać osoby na stanowiskach kierowniczych w zakładach
opieki zdrowotnej określonego rodzaju (Dz. U., Nr 44, poz. 520, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 1999 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk
pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U., Nr 30, poz. 300).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie sposobu
ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U., Nr 111, poz. 1314).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 687, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 sierpnia 2000 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowywaniu,
podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki
zdrowotnej (Dz. U. z 2000 r. Nr 79, poz. 897).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków trybu zaopatrywania dzieci narodzonych w szpitalu oraz
dzieci w wieku do 7 lat przyjmowanych do szpitala w znaki tożsamości oraz
zasad postępowania w razie stwierdzenia braku tych znaków (Dz. U., Nr 152,
poz. 1743).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 czerwca 2005 r. w sprawie rejestru
pielęgniarek i położnych (Dz. U., Nr 112, poz. 953).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 czerwca 2005 r. w sprawie Centralnego Rejestru Pielęgniarek i Położnych (Dz. U., Nr 112, poz. 952).
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie
zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej
(Dz. U., Nr 214, poz. 1816).
2. Syntetyczny opis zawodu
Zawód położnej jest zawodem samodzielnym z bogatą historią i tradycjami
zawodowymi, wymagającym ciągłego i ustawicznego kształcenia. Wykonywanie
zawodu położnej polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych,
a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz promocji zdrowia, w zakresie opieki nad
kobietą, kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą, noworodkiem, niemowlęciem do 42
dnia życia oraz rodziną.
Położna współpracuje z innymi położnymi i członkami interdyscyplinarnego
zespołu terapeutycznego w sprawowaniu opieki nad kobietami (w różnym stanie
zdrowia, choroby, niepełnosprawności i w okresie terminalnym – od okresu pokwitania, poprzez lata dojrzałości płciowej, do czasu klimakterium i senium) i ich rodzinami.
Na całym obszarze systemu ochrony zdrowia położne, w ramach współpracy
interdyscyplinarnej, wspólnie wypełniają zadania planowania, wprowadzania oraz
oceny działań dla zapewnienia dostatecznej jakości systemu opieki zdrowotnej,
a w szczególności jakości opieki nad kobietą i jej dzieckiem. Tym samym przyczynia się do jakości świadczeń w promowaniu zdrowia i podnoszenia poziomu
zdrowotności społeczeństwa, uzależnionego od stanu zdrowia podopiecznych położnej.
Położna sprawuje opiekę nad kobietą we wszystkich okresach życia i jej
dzieckiem do drugiego miesiąca życia. Robi to w sposób zorganizowany systematycznie gromadząc dane niezbędne do prawidłowej oceny stanu ich zdrowia, planując działania uwzględniające pierwszoplanowe i indywidualne ich problemy, realizując opiekę zgodnie z planem oraz zmieniającym się stanem i sytuacją podopiecznych, systematycznie oceniając wyniki swoich działań i zmiany zachodzące
w stanie zdrowia, zachowaniu i postawie kobiety i jej rodziny, a także wykorzystując wyniki oceny do doskonalenia jakości sprawowanej opieki.
11
Swoje obowiązki położna wykonuje przede wszystkim przez: prowadzenie
działalności edukacyjno-zdrowotnej w zakresie przygotowania do życia w rodzinie, metod planowania rodziny oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa, rozpoznawanie ciąży i sprawowanie opieki nad kobietą w przebiegu ciąży fizjologicznej
oraz przeprowadzanie badań niezbędnych w monitorowaniu ciąży fizjologicznej,
kierowanie na badania konieczne do jak najwcześniejszego rozpoznania ciąży wysokiego ryzyka, prowadzenie porodu fizjologicznego oraz monitorowanie płodu
z wykorzystaniem aparatury medycznej, przyjmowanie porodu siłami natury wraz
z nacięciem i szyciem naciętego krocza, podejmowanie koniecznych działań w sytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, w tym przyjęcie porodu z położenia
miednicowego oraz ręczne wydobycie łożyska, sprawowanie opieki nad matką
i monitorowanie przebiegu okresu poporodowego, badanie noworodków i opiekę
nad nimi, realizację zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji, samodzielne udzielanie w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych,
diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, profilaktykę chorób kobiecych
i patologii położniczych.
Za wykonywanie zawodu położnej uważa się również nauczanie zawodu położnej, prowadzenie prac naukowo-badawczych w dziedzinie opieki położniczej,
kierowanie pracą zawodową pielęgniarek i położnych.
Za ważne cechy psychofizyczne właściwe dla zawodu położnej uznano koncentrację i podzielność uwagi, uzdolnienia organizacyjne, w szczególności w odniesieniu do pracy własnej i zespołu, spostrzegawczość, szczególnie w zakresie
szybkiego i dokładnego rozpoznawania stanu podopiecznych i zmieniającej się
sytuacji położniczej. Położne powinny także charakteryzować się rzetelnością i sumiennością, zaangażowaniem i samokontrolą, a także odpowiedzialnością za siebie
i pacjenta.
Położna realizuje swoje zadania zawodowe przede wszystkim w publicznych
i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej (stacjonarnych i podstawowej opieki
zdrowotnej), szkołach rodzenia oraz w środowisku zamieszkania świadczeniobiorcy. Na wielu stanowiskach pracy położnej występują uciążliwości wynikające
z warunków pracy. Położna współpracuje z przedstawicielami swojej grupy zawodowej i innymi profesjonalistami, zgodnie z potrzebami. Praca położnej ma najczęściej charakter pracy zmianowej, w różnych formach zatrudnienia. Godziny i czas
pracy regulowane są potrzebami pacjenta. Sprawując funkcje kierownicze w pionie
opieki nad matką i dzieckiem, położna pracuje w systemie jednozmianowym.
Położna możne pracować na różnych stanowiskach pracy, wykonywać zadania zawodowe w ramach praktyki indywidualnej i grupowej.
W lecznictwie ambulatoryjnym specjalistycznym można wyodrębnić następujące miejsca pracy położnej: sale porodowe, domy narodzin, poradnie ginekologiczno-położnicze, poradnie ginekologiczne (w tym dla dziewcząt), poradnie onkologii ginekologicznej, poradnie patologii ciąży, poradnie okresu przekwitania, poradnie profilaktyki chorób piersi (w tym dla dzieci), poradnie planowania rodziny
i rozrodczości, poradnie endokrynologiczno-ginekologiczne (w tym dla dzieci),
poradnie andrologiczne (w tym dla dzieci), poradnie leczenia niepłodności (w tym
12
dla dzieci), poradnie seksuologiczne i patologii współżycia, poradnie neonatologiczne, poradnie laktacyjne, szkoły rodzenia, poradnie promocji zdrowia.
W lecznictwie zamkniętym miejscami pracy są: sala porodowa, oddziały położniczo-noworodkowe, oddziały położnicze, oddziały neonatologiczne, oddziały
patologii noworodka/wcześniaków, oddziały patologii ciąży, oddziały ginekologiczne, oddziały ginekologiczno-położnicze, oddziały onkologii ginekologicznej,
izba przyjęć położniczo-ginekologicznej, sala operacyjna położniczo-ginekologiczna.
Warunkiem uzyskania uprawnień położnej jest ukończenie szkoły położnych
i uzyskanie prawa wykonywania zawodu, zgodnie z odpowiednimi aktami prawnymi. Położna może uzyskać dodatkowe uprawnienia po ukończeniu właściwych
form kształcenia podyplomowego, określonych w obowiązujących aktach prawnych.
3. Stanowiska pracy
Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych
Poziom
kwalifikacji
zawodowych
1
2
3
Typowe stanowiska pracy
*)
*)
− Położna
UWAGI
Dyplom położnej lub licencjata położnictwa
1)
4
−
−
−
−
−
−
−
−
5
doświadczenie zawodowe
specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa/
/doświadczenie zawodowe
3)
specjalizacja/kurs kwalifikacyjny w różnych
dziedzinach pielęgniarstwa, opieki przed- i okołoporodowej/studia wyższe i doświadczenie zawodowe
4)
specjalizacja i doświadczenie zawodowe lub
Przełożona pielęgniarek i położ4)
studia wyższe mające zastosowanie w świadczenych
niu usług z zakresu ochrony zdrowia
Zastępca dyrektora ds. pielęgniarek 5)
studia wyższe magisterskie, kierunek:
5)
i położnych
położnictwo/pielęgniarstwo lub inne studia
Naczelna pielęgniarek i położwyższe mające zastosowanie w świadczeniu usług
nych 5)
z zakresu ochrony zdrowia, doświadczenie zawodowe oraz kwalifikacje z zakresu organizacji
Nauczyciel akademicki6) 7)
i zarządzania
6)
studia wyższe magisterskie, kierunek:
położnictwo/pielęgniarstwo, stopień naukowy
7)
nauczyciel akademicki:
−
pracownik naukowo-dydaktyczny i naukowy) – może być zatrudniony na stanowiskach: asystenta, adiunkta, profesora (wizytującego, nadzwyczajnego, zwyczajnego);
−
pracownik dydaktyczny – może być zatrudniony na stanowiskach: instruktora, wykładowcy, starszego wykładowcy, docenta.
1)
Starsza położna
Położna koordynująca2)
Zastępca położnej oddziałowej3)
Położna oddziałowa3)
2)
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
13
4. Zadania zawodowe
Z-1. Prowadzenie edukacji zdrowotnej jednostki, rodziny, grupy społecznej w zakresie zachowań prozdrowotnych, świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, psychoprofilaktyki położniczej oraz w zakresie profilaktyki chorób
kobiecych i patologii położniczych.
Z-2. Sprawowanie opieki nad kobietą zdrową w różnych okresach życia i nad jej
rodziną.
Z-3. Sprawowanie opieki nad kobietą ciężarną i przeprowadzanie badań niezbędnych w monitorowaniu ciąży fizjologicznej.
Z-4. Sprawowanie opieki nad kobietą rodzącą, prowadzenie porodu fizjologicznego, przyjmowanie porodu siłami natury oraz monitorowanie stanu płodu.
Z-5. Sprawowanie opieki nad położnicą i monitorowanie przebiegu okresu poporodowego.
Z-6. Sprawowanie opieki nad kobietą zagrożoną chorobą lub chorą ginekologicznie.
Z-7. Sprawowanie opieki nad noworodkiem.
Z-8. Udzielanie pomocy w stanach zagrożenia życia.
Z-9. Przygotowanie do badań i zabiegów diagnostycznych, asystowanie podczas
zabiegów i operacji ginekologicznych oraz położniczych.
Z-10. Podawanie leków, tlenu, krwi i preparatów krwiopochodnych.
Z-11. Wykonywanie zabiegów usprawniających funkcje biologiczne, psychiczne
i społeczne.
Z-12. Organizowanie i obsługa własnego stanowiska pracy zgodnie z zasadami
epidemiologicznymi, bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Z-13. Planowanie i organizowanie opieki wobec odbiorców świadczeń położniczo-neonatologicznych i ginekologicznych.
Z-14. Organizowanie środowiska do sprawowania opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
Z-15. Przygotowywanie i motywowanie odbiorców świadczeń, ich rodzin do
współpracy w procesie opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
Z-16. Planowanie, organizowanie oraz kierowanie opieką położniczo-neonatologiczną i ginekologiczną.
Z-17. Planowanie, organizowanie i kierowanie pracą zawodową podległego personelu w zakresie opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
Z-18. Zapewnienie jakości opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
Z-19. Doskonalenie własnego rozwoju zawodowego, uczestniczenie w procesie
kształcenia i doskonalenia zawodowego w zakresie opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
Z-20. Prowadzenie dokumentacji medycznej w zakresie opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
14
5. Składowe kwalifikacji zawodowych
K-1. Realizowanie działań w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia
oraz profilaktyki chorób kobiecych i patologii położniczych.
K-2. Świadczenie opieki wobec odbiorcy usług w zakresie opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
K-3. Organizowanie opieki położniczej, neonatologicznej i ginekologicznej.
K-4. Stosowanie norm etycznych, kulturowych i zawodowych w procesie opieki
położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
K-5. Stosowanie procedur zapewnienia jakości opieki położniczej, neonatologicznej i ginekologicznej.
K-6. Podejmowanie współpracy w zespole terapeutycznym w zakresie opieki
położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
K-7. Udzielanie pomocy przedlekarskiej w zakresie opieki położniczo-neonatologicznej i ginekologicznej.
6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi
kwalifikacji zawodowych
Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych
Zadania
zawodowe
Z-1
Z-2
Z-3
Z-4
Z-5
Z-6
Z-7
Z-8
Z-9
Z-10
Z-11
Z-12
Z-13
Z-14
Z-15
Z-16
Z-17
Z-18
Z-19
Z-20
K-1
X
X
X
X
X
X
X
X
K-2
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Składowe kwalifikacji zawodowych
K-3
K-4
K-5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
K-6
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
K-7
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
15
7. Kwalifikacje ponadzawodowe
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych
Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji
Poziom
kwalifikacji
zawodowych
Kwalifikacje ponadzawodowe
UMIEJĘTNOŚCI
1
2
*)
*)
–
–
–
–
3
4
5
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
16
Stosuje techniki komunikowania się.
Radzi sobie ze stresem.
Przestrzega przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Posługuje się sprzętem komputerowym w zakresie niezbędnym do gromadzenia
i opracowania danych.
Wykorzystuje nowoczesne metody pozyskiwania i przekazywania informacji.
Ocenia swoje osiągnięcia i planuje własny rozwój zawodowy.
Dokonuje wyboru metod własnego doskonalenia zawodowego.
Uczestniczy w formach doskonalenia zawodowego.
Przestrzega zasad etyki zawodowej, norm kulturowych i praw człowieka.
Realizuje styl życia wspierający własne zdrowie.
Rozwiązuje problemy na stanowisku pracy.
Zachowuje tajemnicę zawodową.
Posługuje się terminologią naukową i zawodową.
Planuje i organizuje pracę własną.
Współtworzy i podtrzymuje konstruktywne stosunki w pracy zespołowej.
Współuczestniczy w rozwiązywaniu konfliktów grupowych w pracy.
Doskonali metody pracy zawodowej.
Podejmuje samodzielnie decyzje zawodowe.
Zapewnia warunki do realizacji zadań zawodowych.
Stosuje aktywizujące metody nauczania.
Ocenia efekty pracy i dokonuje ulepszeń.
Szanuje obyczaje, wartości i wierzenia religijne jednostki/rodziny.
Stosuje przepisy prawne dotyczące prawa pracy i praktyki zawodowej.
Rozwiązuje problemy organizacji i kierowania.
Tworzy struktury organizacyjne.
Projektuje i wprowadza zmiany w systemie organizacji pracy na poszczególnych stanowiskach.
Zabezpiecza obsadę kadrową na podległych stanowiskach pracy.
Opracowuje i wprowadza w życie zarządzenia kierownictwa i procedury pracy.
Opracowuje i wdraża system wynagradzania.
Opracowuje i wdraża systemy jakości.
Ocenia podejmowane działania i zbiera opinie pracowników.
Interpretuje i wykorzystuje w praktyce pojęcia związane ze strategią zarządzania.
Rozwiązuje problemy w kierowanym zespole.
Inicjuje formy doskonalenia zawodowego podległych pracowników.
Ocenia przebieg wykonywanej pracy podległych pracowników.
Uczestniczy w badaniach naukowych i wykorzystuje ich wyniki w działalności
praktycznej.
Stosuje etyczne i zawodowe normy w prowadzeniu badań naukowych.
Poziom
kwalifikacji
zawodowych
Kwalifikacje ponadzawodowe
–
–
–
–
Dobiera i stosuje narzędzia do oceny jakości świadczonych usług.
Rozpatruje skargi i wnioski w sprawach podległych jej pracowników.
Prowadzi strategię marketingową.
Rozpoznaje potrzeby edukacyjne podległego personelu.
WIADOMOŚCI
1
2
3
4
5
1
2
3
*)
*)
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
*)
*)
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Techniki komunikowania się.
Zasady współżycia społecznego.
Organizacja stanowiska pracy.
Cele, kierunki i metody doskonalenia zawodowego.
Przepisy BHP, ppoż. i ochrony środowiska.
Wypadki w pracy.
Choroby zawodowe.
Podstawowe oprogramowanie komputerów.
Etapy organizowania stanowisk pracy.
Kierowanie zespołem (tworzenie zespołu, systemy motywacyjne, zasady, kryteria, narzędzia systemu kontroli i oceny pracowników).
Metody rozwiązywania problemów na stanowisku pracy.
Ocenianie pracy.
Czas pracy – obciążenie fizyczno-psychiczne, przerwy w pracy.
Zarządzanie zmianą.
Proces pracy.
Zasady pracy zespołowej.
Problemy prawne, moralne i organizacyjne.
Proces podejmowania decyzji.
Wsparcie społeczne.
Diagnoza organizacji.
Organizacja i zarządzanie.
Rekrutacja i selekcja.
Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji.
Skuteczna komunikacja interpersonalna.
Zarządzanie strategiczne.
Zarządzanie czasem.
Zarządzanie jakością.
Zarządzanie konfliktem.
CECHY PSYCHOFIZYCZNE
Sprawność fizyczna.
Czujność.
Spostrzegawczość.
Odpowiedzialność.
Zaangażowanie.
Samokontrola.
Rzetelność i sumienność.
Cierpliwość.
Komunikatywność.
Szacunek dla godności człowieka.
17
Poziom
kwalifikacji
zawodowych
4
5
Kwalifikacje ponadzawodowe
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Kultura osobista.
Dyspozycyjność.
Operatywność i skuteczność.
Elastyczność i otwartość na zmiany.
Gotowość do ustawicznego kształcenia się.
Zdolność nawiązywania kontaktów.
Koncentracja uwagi.
Podzielność uwagi.
Zdolności kierownicze.
Uzdolnienia organizacyjne.
Zdolność analizowania sytuacji i podejmowania ryzyka.
Zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji.
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,
podstawowych i specjalistycznych dla zawodu
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych
POZIOM 1
– Nie zidentyfikowano.
POZIOM 2
– Nie zidentyfikowano.
POZIOM 3
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
–
–
–
18
Komunikuje się z odbiorcą świadczeń położniczych i jego środowiskiem w zależności od stanu zdrowia/choroby.
Komunikuje się w zespole położnych, terapeutycznym i interdyscyplinarnym.
Wykorzystuje w praktyce różne metody edukacji zdrowotnej i środki dydaktyczne.
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Kształtuje u pacjentek położnictwa i ich rodzin pozytywne postawy wobec
zdrowia w zakresie płciowości, dojrzewania i seksualizmu.
Promuje programy ograniczające porody przedwczesne, hipotrofię noworodków oraz umieralność okołoporodową.
Promuje zasady i prowadzi edukację z zakresu odpowiedzialnego macierzyństwa i ojcostwa.
Propaguje zachowania zdrowotne w zakresie higieny intymnej.
Planuje i prowadzi edukację dzieci i młodzieży w zakresie zdrowego stylu
życia.
Koordynuje współpracę z młodzieżą ze środowisk zagrożonych narkomanią
i patologią społeczną.
Wykorzystuje programy promocji zdrowia i polityki zdrowotnej w praktyce.
Przestrzega obowiązujące procedury zapobiegania zakażeniom szpitalnym.
Pomaga pacjentkom w adaptacji szpitalnej.
Prowadzi czynne poradnictwo w stosunku do kobiet w stanie zdrowia i choroby.
Prowadzi czynne poradnictwo w zakresie edukacji seksualnej młodzieży.
Realizuje opiekę w oparciu o standardy jakości świadczonych usług w zakresie
położnictwa.
Przestrzega zasady organizacji i zarządzania w ochronie zdrowia.
Rozpoznaje uwarunkowania kulturowe zachowań zdrowotnych.
Rozpoznaje warunki środowiskowe mające istotny wpływ na zdrowie i życie.
Rozpoznaje sytuacje zdrowotne, potrzeby i problemy zdrowotne podopiecznych.
Ocenia postawy prozdrowotne podopiecznych oraz motywację do dbania
o zdrowie.
Ocenia zakres samoopieki kobiety zdrowej i chorej.
Ocenia dostępność podopiecznych do wdrażanych programów promocji zdrowia.
Organizuje bezpieczne środowisko opieki i pracy położniczej.
Współpracuje z instytucjami, grupami wsparcia i indywidualnymi osobami na
rzecz wzmacniania zdrowia.
Współpracuje z osobami i instytucjami realizującymi programy profilaktyczne
chorób społecznych.
Współpracuje z podopieczną/jej rodziną w zakresie przygotowania do sprawowania kontroli nad zdrowiem i jego poprawą, ustalania celów oraz indywidualnego programu edukacji.
Współpracuje z zespołem terapeutycznym w realizacji zadań zmierzających
do podnoszenia jakości świadczonych usług.
Wspiera rodzinę w sytuacjach kryzysowych wynikających ze stanu zdrowia.
Współdziała w tworzeniu i/lub doskonaleniu struktur organizacyjnych zakładu
opieki zdrowotnej.
Dokonuje oceny stanu zdrowia na potrzeby planowania edukacji zdrowotnej.
Formułuje cele i dobiera metody edukacji zdrowotnej na podstawie dokonanej
oceny.
19
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Dokonuje oceny skuteczności działań potęgujących zdrowie.
Edukuje kobiety w zakresie samoobserwacji cyklu miesiączkowego.
Edukuje pacjentki w zakresie samobadania gruczołu piersiowego.
Edukuje pacjentki i jej rodziny w każdej fazie choroby nowotworowej narządu
rodnego i gruczołu piersiowego.
Edukuje w zakresie postaw seksualnych.
Indywidualizuje opiekę nad kobietą.
Motywuje podopiecznych do korzystania z profesjonalnych usług diagnostycznych na potrzeby oceny stanu zdrowia.
Gromadzi i analizuje dane o sytuacji epidemiologicznej.
Uczestniczy we wprowadzaniu uzasadnionych zmian w zakresie opieki zdrowotnej.
Ustala kryteria wyników sprawowanej opieki zdrowotnej.
Wiadomości
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
20
Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka.
Teoria dziedziczenia i cytogenetyki.
Etiologia i patomechanizm wybranych stanów chorobowych.
Środowisko biologiczne, kulturowe i społeczne.
Psychologiczne koncepcje człowieka.
Teorie i modele komunikacji międzyludzkiej.
Metody oceny rozwoju człowieka.
Podstawy badania fizykalnego.
Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia.
Rozwój psychomotoryczny dziecka.
Etiologia i patomechanizm wybranych chorób dziecięcych.
Etiologia i patomechanizm wybranych chorób internistycznych, chirurgicznych
i psychiatrycznych; metody sprawowania opieki.
Choroby zakaźne.
Higiena człowieka i środowiska.
Higiena żywności i żywienia; cele, zasady oraz ocena sposobu i stanu odżywiania.
Problemy i zagrożenia zdrowotne.
Polityka społeczno-zdrowotna.
Zdrowie publiczne.
Zachowania i postawy zdrowotne.
Metody rozpoznawania postaw wobec własnego zdrowia.
Formy i metody motywowania do podejmowania działań prozdrowotnych.
Profilaktyka i prewencja chorób.
Choroby społeczne.
Społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby.
Struktura i funkcje rodziny.
Programy zdrowotne (regionalne, krajowe, międzynarodowe).
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Formy i teorie działalności wychowawczej.
Formy i metody edukacji zdrowotnej.
Modele promocji zdrowia.
Rodzina jako podmiot opieki.
System ochrony zdrowia, rozwój i kierunki zmian.
Instytucje ochrony zdrowia.
Organizacja i zarządzanie w opiece zdrowotnej.
Zespół terapeutyczny, zespół interdyscyplinarny; współpraca w zespole.
Podstawy ekonomiki służby zdrowia.
Rynek usług zdrowotnych.
Jakość opieki zdrowotnej.
Metody i techniki poszukiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji.
Prawa człowieka, prawa dziecka, prawa pacjenta.
Etyka zawodów medycznych.
Odpowiedzialność zawodowa.
Problemy bioetyczne.
Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej.
Cechy psychofizyczne
–
–
–
Systematyczność.
Serdeczność.
Empatia.
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Stosuje uznane teorie i modele pielęgnowania (K-2, K-3, K-5).
Stosuje fototerapię (K-2).
Stosuje tlenoterapię bierną (K-2, K-5, K-7).
Sprawuje opiekę nad matką samotną, młodocianą i dzieckiem niechcianym
(K-1, K-2,K-5, K-6).
Sprawuje opiekę wobec młodocianych oraz kobiet z chorobami ginekologicznymi (K-2).
Sprawuje opiekę nad kobietą rodzącą w przypadku zwiększonego ryzyka matki
i /lub płodu (K-1, K-2, K-4, K-5, K-6).
Sprawuje opiekę nad pacjentką po zabiegach ginekologicznych brzusznych
i pochwowych (K-1, K-2, K-5, K-6).
Sprawuje opiekę nad noworodkiem zdrowym oraz z rozpoznanymi stanami
patologicznymi (K-2, K-4, K-5).
Gromadzi informacje dotyczące odbiorców usług na potrzeby planowania
opieki (K-3, K-4, K-5).
21
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
22
Udziela świadczeń zdrowotnych w placówkach ochrony zdrowia, środowisku
zamieszkania, nauki i pracy (K-1, K-2, K-4, K-5).
Udziela przedmedycznej pomocy położniczej w nagłych przypadkach (udzielanie pomocy ręcznej w porodach miednicowych, ręczne wydobycie łożyska
w przypadku krwotoku, obrót wewnętrzny w przypadku porodu bliźniaczego,
gdy po urodzeniu pierwszego dziecka drugi płód znajduje się w położeniu poprzecznym) (K-2, K-4, K-5, K-6, K-7).
Udziela wsparcia kobiecie, która utraciła dziecko oraz kobiecie z innymi niepowodzeniami położniczymi (K-1, K-2, K-4, K-5, K-6).
Ustala dietę w poszczególnych okresach życia kobiety (K-1, K-2, K-5).
Ustala zakres pomocy i pomaga w zabezpieczeniu potrzeb biopsychospołecznych ciężarnej, rodzącej, położnicy, chorej ginekologicznie i noworodka (K-2, K-3, K-5).
Ustala priorytety opieki położniczej (K-2, K-3, K-4, K-5).
Uczestniczy w procesie kształcenia położnych (K-1, K-3, K-4, K-5).
Dokumentuje podejmowane działania zawodowe w zakresie opieki położniczej
(K-3, K-4, K-5).
Organizuje oraz dokumentuje podejmowane działania własne i zespołu w zakresie opieki położniczej (K-2, K-3, K-5).
Dokonuje wstępnej oceny ryzyka ciążowego (K-5, K-6).
Dokonuje oceny gojenia się rany pooperacyjnej (K-2, K-5, K-6).
Dokonuje oceny reakcji i nasilenia bólu (K-2) (K-3) (K-5) (K-6) (K-7).
Dokonuje wyboru modelu pielęgnowania (K-2, K-3, K-5).
Dokonuje oceny zakresu wiedzy pacjentki na temat prowadzonej terapii (K-2,
K-3, K-5).
Dobiera metody i środki do realizacji opieki (K-2, K-3, K-4, K-5).
Posługuje się aparaturą i sprzętem medycznym (K-2, K-5, K-6, K-7).
Przygotowuje pacjentki do badań diagnostycznych, zabiegów położniczych
i ginekologicznych (K-2, K-4, K-5, K-6).
Przygotowuje zestawy do zabiegów położniczych i ginekologicznych (K-3, K-5).
Przygotowuje pacjentki do porodu zabiegowego i cięcia cesarskiego (K-2, K-4,
K-5, K-6).
Przygotowuje i asystuje do ginekologicznych zabiegów diagnostycznych
i leczniczych (K-2, K-5, K-6).
Przygotowuje kobiety do prowadzenia samoobserwacji we wszystkich okresach
życia w celu wykrywania i likwidacji czynników ryzyka schorzeń nowotworowych (K-1, K-2, K-5).
Przygotowuje pacjentki i jej bliskich do umierania i śmierci (K-2, K-4, K-5).
Przygotowuje i uczestniczy w transporcie ciężarnej, rodzącej, położnicy, chorej
ginekologicznie i noworodka (K-2, K-5, K-6, K-7).
Pobiera materiały do badań diagnostycznych (K-2, K-4, K-5, K-6).
Prowadzi psychoprofilaktykę kobiety w różnym stanie zdrowia i choroby (K-1, K-2,
K-4).
Prowadzi i przyjmuje poród fizjologiczny (K-2, K-4, K-5, K-6).
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Prowadzi bilans wodny (K-2, K-2).
Prowadzi rehabilitację przyłóżkową (K-2, K-5, K-6).
Prowadzi indywidualną i zbiorową edukację kobiet i ich rodzin (K-1, K-2, K-4, K-5,
K-6).
Prowadzi poradnictwo rodzinne (K-1, K-2, K-5).
Prowadzi edukację w zakresie samobadania piersi, celowości wizyt kontrolnych
i wykonywania badań diagnostycznych (K-1, K-2, K-5).
Prowadzi poradnictwo w zakresie żywienia noworodków i niemowląt zdrowych (K-1,
K-2, K-5).
Prowadzi promocję zdrowia w zakresie karmienia naturalnego (K-1, K-2, K-5).
Podaje pacjentce leki różnymi drogami (K-2, K-5, K-6, K-7).
Podaje leki noworodkowi różnymi drogami (K-2, K-5, K-6, K-7).
Planuje opiekę zgodnie z rozpoznaniem stanu ogólnego rodzącej, stanu płodu
i sytuacji położniczej (K-1, K-3, K-5, K-6).
Pomaga położnicy w sytuacjach związanych z karmieniem naturalnym (K-1, K-2, K-4,
K-5, K-6).
Pielęgnuje rany (K-2, K-5).
Przechowuje leki zgodnie z procedurą (K-3, K-5, K-7).
Realizuje działania w zakresie profilaktyki chorób kobiecych (K-1).
Rozpoznaje ciążę (K-2).
Rozpoznaje stan i/lub ryzyka zagrożenia zdrowia i życia (K-2, K-3, K-5, K-6,
K-7).
Rozpoznaje powikłania wynikające z prowadzonej pielęgnacji, działań diagnostycznych, terapii i rehabilitacji (K-2).
Rozpoznaje i interpretuje stany patologiczne noworodka (K-2, K-5).
Prowadzi edukację zdrowotną i promuje zdrowie w zakresie planowania rodziny i jej zdrowia, higieny ogólnej, osobistej, psychicznej i żywienia (K-1, K-2,
K-5, K-6).
Wykrywa nieprawidłowości funkcjonowania organizmu we wszystkich okresach życia kobiety (K-1, K-2, K-4, K-5, K-6).
Wykonuje kaniulację żył obwodowych (K-2, K-5).
Wykonuje resuscytację krążeniowo-oddechową w stanach naglących (K-2, K-5,
K-6).
Wykonuje wybrane testy diagnostyczne i interpretuje wyniki (K-2, K-3, K-4,
K-5).
Współpracuje z rodziną w zapobieganiu lub ograniczaniu ryzyka występowania chorób oraz powikłań, ze szczególnym uwzględnieniem okresu ciąży, porodu, połogu i po zabiegach ginekologicznych (K-1, K-2, K-4, K-5, K-6).
Wyjaśnia pacjentce wątpliwości wynikające z udzielanej pomocy oraz świadczeń pielęgnacyjno-leczniczych (K-1, K-2, K-4).
Współuczestniczy w badaniach naukowych zmierzających do rozwoju położnictwa, neonatologii, ginekologii (K-4, K-5).
Wykorzystuje w działalności położniczej informacje zawarte w publikacjach
naukowych (K-3, K-5).
23
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Prowadzi obserwację i zapewnia opiekę kobiecie w czasie ciąży, porodu, połogu oraz kobiety chorej ginekologicznie (K-1, K-2, K-4, K-5, K-6).
Zapewnia opiekę po zabiegach położniczych i ginekologicznych (K-2, K-4,
K-5, K-6).
Zdejmuje na zlecenie lekarza szwy z ran pooperacyjnych (K-2).
Interpretuje wyniki rutynowych badań laboratoryjnych (K-2, K-3).
Inicjuje i udziela wsparcia w osiąganiu zdrowia, niezależności w chorobie
i zapobieganiu powikłaniom choroby (K-1, K-2, K-4, K-5, K-6).
Informuje pacjentki o konieczności wykonania czynności pielęgnacyjno-diagnostyczno-leczniczych (K-1, K-2, K-5).
Kieruje pacjentki na badania diagnostyczne oraz interpretuje wyniki badań (K-2,
K-3, K-4).
Ocenia skuteczność i modyfikuje podejmowane działania związane ze sprawowaną opieką (K-5).
Ocenia i interpretuje stopień zagrożenia zdrowia matki i/lub płodu w czasie
ciąży i porodu (K-2, K-3, K-5, K-6).
Ocenia poziom wiedzy i umiejętności ciężarnej oraz położnicy w zakresie higieny osobistej, samoobserwacji, pielęgnowania dziecka, podtrzymywania laktacji, potęgowania zdrowia, świadomego planowania rodziny oraz regulacji
poczęć (K-2, K-3).
Ocenia stan adaptacji noworodka (K-2, K-5).
Ocenia jakość życia pacjentki i jej rodziny (K-2, K-3, K-5).
Określa cele i zakres zapotrzebowania na opiekę położniczą (K-2, K-3, K-4, K-5).
Monitoruje przebieg ciąży i stan płodu (K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Monitoruje, ocenia i modyfikuje efekty podejmowanych działań własnych
w pracy zawodowej (K-2, K-3, K-5).
Nacina, znieczula miejscowo i szyje krocze nacięte oraz pęknięcie pierwszego
stopnia (K-2, K-4, K-5, K-6).
Stosuje różne techniki karmienia noworodka (K-2, K-5).
Stosuje w praktyce standardy opieki położniczej i zdrowotnej (K-2, K-3, K-5,
K-7).
Stosuje wiedzę teoretyczną z różnych dyscyplin medycznych w planowaniu
opieki (K-2, K-3, K-5).
Stwarza warunki do godnego umierania (K-2, K-3, K-4, K-5).
Towarzyszy pacjentce w procesie umierania, udziela wsparcia rodzinie
w osieroceniu (K-2, K-3, K-5).
Formułuje diagnozę położniczą i pielęgniarską (K-2, K-3, K-4, K-5).
Wiadomości
–
–
–
–
24
Fizjologia narządów płciowych (K-1, K-2).
Fizjologia rozrodu (K-1, K-2).
Fizjologia ciąży, porodu i połogu (K-1, K-2).
Fizjologia laktacji (K-1, K-2).
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Embriologia i rozwój człowieka (K-1, K-2).
Rozwój prenatalny i postnatalny (K-1, K-2).
Farmakoterapia i fitoterapia w położnictwie, neonatologii i ginekologii (K-2,
K-5).
Antykoncepcja, farmakoterapia niepłodności, hormonalna terapia zastępcza (K-1, K-2,
K-4, K-5).
Komunikowanie z podmiotem opieki, w grupie zawodowej, w zespole terapeutycznym/interdyscyplinarnym (K-2, K-4, K-5, K-6).
Teorie i modele pielęgnowania (K-3, K-5).
Istota i proces pielęgnowania (K-3, K-5).
Zasady, techniki i metody pielęgnowania (K-3, K-5).
Metody, sposoby i zasady organizowania opieki (K-3, K-4, K-5).
Metody rozpoznawania ciąży (K-2, K-4, K-5).
Metody oceny stanu ciężarnej, rodzącej, chorej ginekologicznie (K-2).
Metody oceny stanu noworodka (K-2, K-3, K-5).
Metody, sposoby, techniki i procedury stosowane w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą i jej dzieckiem oraz chorą ginekologicznie (K-1, K-2 K-3,
K-5, K-7).
Metody badania i oceny sytuacji położniczej (K-2, K-3, K-5).
Mechanizm porodu (K-2, K-3).
Poród fizjologiczny, poród patologiczny (K-2, K-3, K-5).
Psychoprofilaktyka w czasie ciąży, porodu i w chorobie ginekologicznej (K-1,
K-2, K-5).
Opieka położnicza w czasie porodu (K-2, K-3, K-4,K-5).
Ciąża i poród bliźniaczy (K-2, K-3, K-5).
Poród zabiegowy, cięcie cesarskie – zasady postępowania (K-2, K-3, K-5).
Profilaktyka i diagnostyka w okresie okołoporodowym – rola położnej w opiece okołoporodowej (K-1, K-2, K-5).
Zmiany patologiczne, przyczyny ich występowania (K-2).
Diagnostyka w położnictwie i ginekologii (K-2, K-4, K-5, K-6).
Terapia i rehabilitacja – udział położnej (K-2, K-4, K-5, K-6).
Dokumentowanie działań opiekuńczo-położniczych (K-2, K-3, K-5, K-6).
Intensywna terapia noworodka (K-2, K-3, K-5, K-6).
Połóg prawidłowy, połóg patologiczny (K-1, K-2).
Rola położnej w opiece okołoporodowej (K-2, K-3, K-4, K-5).
Opieka nad ciężarną, położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym i patologicznym
przebiegu porodu i połogu oraz w przypadku współistnienia chorób matki (K-1, K-2,
K-3, K-4, K-5, K-6).
Karmienie naturalne (K-1, K-2, K-5, K-6).
Karmienie sztuczne dziecka (K-1, K-2, K-5, K-6).
Intensywny nadzór stanu ogólnego i położniczego ciężarnej, rodzącej i położnicy oraz nadzór stanu ogólnego chorej ginekologicznie – udział położnej
(K-2, K-5, K-6).
25
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Działania terapeutyczne w stanach naglących w położnictwie (K-2, K-5, K-6,
K-7).
Opieka nad noworodkiem dojrzałym, noworodkiem niedojrzałym, z hipotrofią
oraz noworodkiem chorym – rola położnej (K-2, K-5, K-6).
Patologia okresu noworodkowego (K-2, K-3, K-4, K-5, K-6, K-7).
Rola położnej w opiece nad dzieckiem zdrowym i chorym (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5,
K-6, K-7).
Fizjologia i patologia okresu pokwitania i dorastania (K-1, K-2).
Fizjologia i patologia cyklu miesiączkowego (K-1, K-2).
Higiena okresu przedkoncepcyjnego i ciąży (K-1, K-2).
Wybrane elementy andrologii (K-1, K-2).
Niepłodność małżeńska (K-1, K-2, K-4).
Etiologia i patomechanizm chorób ginekologicznych (K-1, K-2, K-5, K-6).
Opieka pielęgnacyjna w schorzeniach ginekologicznych i po operacjach ginekologicznych (K-1, K-2, K-5, K-6).
Etiologia i patomechanizm chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich i piersi (K-1, K-2, K-5, K-6).
Udział położnej w profilaktyce, diagnostyce i terapii nowotworów narządów
płciowych żeńskich i piersi (K-1, K-2, K-5, K-6).
Rola i zadania położnej w realizacji procesu rehabilitacji w położnictwie, neonatologii i ginekologii (K-1, K-2, K-4).
Przygotowanie podopiecznych do samokontroli i samoopieki oraz współdziałania w procesie pielęgnowania (K-1, K-2, K-5).
Planowanie rodziny i seksuologia (K-1, K-2, K-4).
Diagnoza środowiskowa (K-2, K-3).
Zespół wypalenia zawodowego (K-5).
Metody organizowania opieki nad pacjentem (K-2, K-3, K-5).
Organizacja opieki perinatalnej (K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Organizacja opieki terminalnej (K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Rola, funkcje i zadania położnej (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Proces pielęgnowania (K-2, K-3, K-4, K-5).
Standardy w opiece zdrowotnej (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6, K-7).
Standardy pielęgnowania (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Standardy praktyki położnej (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Dokumentacja w opiece zdrowotnej (K-3, K-4, K-5).
Kodeks etyki pielęgniarki i położnej (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Cechy psychofizyczne
– Nie zidentyfikowano.
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
– Nie zidentyfikowano.
26
POZIOM 4
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
–
–
–
–
–
–
–
–
Komunikuje się z pacjentką, jej rodziną i zespołem: dobiera formy komunikacji do sytuacji, rozpoznaje bariery w komunikacji i przeciwdziała im, dostosowuje zakres informacji do możliwości odbiorcy.
Kieruje zespołem w zakresie realizacji opieki położniczno-neonatologiczno-ginekologicznej.
Określa obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność personelu pomocniczego.
Określa bieżące i miesięczne harmonogramy pracy w kierowanej jednostce.
Organizuje stanowiska pracy oraz dobiera metody pracy podległych członków
zespołu opieki zdrowotnej.
Organizuje warunki do świadczenia usług położniczno-neonatologiczno-ginekologicznych.
Wykorzystuje wyniki kontroli dla działań zmierzających do podniesienia jakości sprawowanej opieki oraz sprawności działania organizacji i zespołu pracowników.
Uczestniczy w kształceniu zawodowym studentów wydziałów pielęgniarstwa
oraz położnictwa.
Wiadomości
–
–
–
–
–
−
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Komunikowanie się z pacjentką, jej rodziną i członkami zespołu (zasady komunikacji, formy komunikacji, bariery w komunikacji, techniki poprawy skuteczności komunikacji).
Rola i zadania socjologii medycyny.
Psychospołeczne uwarunkowania zachowań prozdrowotnych − czynniki demograficzne, psychologiczne a zachowania zdrowotne.
Cele strategiczne, operacyjne i zadania Narodowego Programu „Zdrowie 21”.
Źródła informacji dotyczące problemów zdrowotnych społeczności lokalnej.
Problemy związane z okresem dojrzewania: anoreksja, bulimia − wpływ na
rozwój młodzieży.
Odpowiedzialne zachowania seksualne.
Przygotowanie młodzieży do pełnienia ról rodzicielskich.
Organizacja opieki paliatywnej i hospicyjnej w Polsce i na świecie.
Organizacja gabinetu/biura promocji zdrowia na różnych szczeblach administracji samorządowej, rządowej i zakładów opieki zdrowotnej.
Sposoby i źródła pozyskiwania środków na realizację zadań promocji zdrowia.
Wypadki w pracy.
Kryteria i narzędzia oceny jakości opieki pielęgniarskiej i położniczej.
Nadzór nad jakością opieki.
Zasady funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej.
27
Cechy psychofizyczne
– Nie zidentyfikowano.
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
28
Przeprowadza badanie podmiotowe pacjentki (K-2, K-4, K-5).
Przeprowadza badanie przedmiotowe pacjentki (K-2, K-4, K-5).
Prowadzi i przechowuje dokumentację opieki pielęgniarsko-położniczej zgodnie z obowiązującymi przepisami (K-2, K-3, K-5).
Przygotowuje, realizuje i ocenia programy zdrowotne w opiece przedkoncepcyjnej (K-1, K-3).
Przewiduje i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań u pacjentki (K-2, K-3).
Prowadzi szkołę rodzenia (K-1, K-2).
Promuje i utrzymuje wizerunek zawodu położnej (K-4).
Ocenia wydolność pielęgnacyjno-opiekuńczą rodziny (K-2, K-3, K-5).
Ocenia czynniki ryzyka ciążowego (K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Określa potrzeby pacjentki w zakresie żywienia (K-1, K-2, K-3).
Organizuje opiekę przedkoncepcyjną (K-2, K-3, K-4, K-5).
Organizuje i sprawuje opiekę nad kobietą ciężarną i jej rodziną w fizjologicznym przebiegu ciąży (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Organizuje i sprawuje opiekę nad kobietą w ciąży powikłanej − różnicuje opiekę w zależności od czynnika ryzyka ciążowego (K-1, K-2, K-3. K-4, K-5, K-6).
Organizuje i sprawuje opiekę nad rodzącą w porodzie fizjologicznym, monitoruje stan matki i dziecka (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Organizuje i sprawuje opiekę nad rodzącą w wyniku porodu powikłanego; modyfikuje opiekę w zależności od sytuacji położniczej (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5,
K-6).
Organizuje opiekę zdrowotną nad kobietą, dzieckiem, rodziną, w zdrowiu, chorobie i niepełnosprawności (K-1, K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Organizuje i sprawuje opiekę nad kobietą w ciąży, rodzącą i w połogu, z objawami uzależnienia (K-3, K-2).
Organizuje i sprawuje opiekę nad kobietą w ciąży, rodzącą i w połogu zakażoną
HIV, HBV lub HCV (K-3, K-2, K-5).
Organizuje i sprawuje opiekę nad położnicą w patologicznym przebiegu połogu,
po porodzie zabiegowym, cięciu cesarskim (K-3, K-2, K-5).
Organizuje i sprawuje opiekę nad noworodkiem z małą masą ciała i skrajnie
małą masą ciała (K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
Organizuje i sprawuje opiekę nad noworodkiem z chorobami infekcyjnymi
(K-2, (K-3, K-4, K-5, K-6).
Organizuje sprawuje opiekę nad noworodkiem matki zakażonej HIV, HBV lub
HCV (K-2, K-3, K-4, K-5, K-6).
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Organizuje i sprawuję opiekę nad noworodkiem z grupy ryzyka − ocenia stan
płodu i noworodka, spowodowanego czynnikami matczynymi oraz powikłaniami ciąży, czynności porodowej lub porodu (K-3, K-2).
Organizuje transport dla noworodka (K-3, K-5).
Rozpoznaje sytuację społeczną kobiety, rodziny, w związku z chorobą
i niepełnosprawnością; udziela wsparcia (K-2, K-3, K-5).
Rozpoznaje wstępnie problem niepłodności małżeńskiej/partnerskiej oraz podejmuje działania w tym zakresie zgodnie z uprawnieniami (K-2, K-5, K-6).
Rozpoznaje powikłania w przebiegu ciąży, porodu, połogu i podejmuje stosowne działania w tym zakresie (K-2, K-5).
Rozpoznaje objawy bólu u noworodka, podejmuje działania łagodzące ból
(K-2, K-5, K-6).
Rozpoznaje objawy odwodnienia i przewodnienia (K-2, K-3, K-5).
Dobiera dietę do stanu pacjentki (K-1, K-2, K-3).
Dobiera metody planowania rodziny (K-1, K-2, K-3, K-5).
Dokonuje oceny stanu zdrowia noworodka ze szczególnym uwzględnieniem
potencjalnych zagrożeń we wczesnym okresie poporodowym (K-2, K-3, K-5,
K-6).
Kontroluje sprawność aparatury i narzędzi stosowanych w położnictwie (K-3,
K-5).
Korzysta z doświadczeń zespołów terapeutycznych (K-5, K-6).
Interpretuje wyniki bilansu wodno-elektrolitowego (K-2, K-5).
Inicjuje proces rozwoju zawodowego w zespole położnych oraz identyfikuje
potrzeby badań wynikających z praktyki zawodowej (K-5, K-6).
Inicjuje innowacje i niezbędne zmiany w praktyce położnej (K-5, K-6).
Wykonuje badania fizykalne w celu wczesnego wykrycia chorób sutka (K-2).
Łagodzi dolegliwości ze strony poszczególnych układów i narządów wynikających z terminalnej fazy choroby (K-2, K-4, K-5, K-6).
Nadzoruje obsługę aparatury i sprzętu medycznego w oddziale neonatologicznym (K-5).
Nadzoruje żywienie noworodków zdrowych i chorych (K-2, K-3, K-5).
Upowszechnia własne doświadczenia zawodowe z zakresu położnictwa (K-5,
K-6).
Współuczestniczy w procesie nauczania studentów wydziałów kształcących
na kierunku pielęgniarstwo/położnictwo (K-4).
Wiadomości
–
–
–
Stany zagrożenia zdrowia i życia ciężarnej, rodzącej położnicy oraz noworodka (K-1, K-2, K-5, K-6).
Intensywny nadzór stanu ogólnego i położniczego w ciąży, podczas porodu i połogu (K-2, K-5, K-6).
Standardy i procedury postępowania w stanach zagrożenia zdrowia i życia (K-3,
K-5, K-6).
29
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
30
Opieka przedkoncepcyjna w Polsce − przygotowanie rodziny do pełnienia
funkcji rodzicielskiej (K-1, K-5).
Metody planowania rodziny oraz ich wpływ na zdrowie kobiety i rodziny (K-1,
K-5).
Działania diagnostyczno-lecznicze w opiece przedkoncepcyjnej (K-2).
Problematyka niepłodności (K-1, K-2).
Cykl miesiączkowy − interpretacja objawów (K-2).
Metody leczenia niepłodności (K-2, K-5).
Założenia organizacyjno-programowe szkół rodzenia (K-1, K-3, K-5).
Zasady poradnictwa laktacyjnego (K-1, K-2).
Sprawowanie opieki nad noworodkiem z chorobami infekcyjnymi i posocznicą (K-3,
K-5, K-6).
Zakażenia wirusem HIV, HBV lub HCV (K-1, K-2, K-5).
Opieka nad noworodkiem matki zakażonej HIV, HIV i HCV (K-1, K-2, K-5).
Zasady pielęgnowania noworodka zakażonego HIV, HIV lub HCV(K-1, K-3,
K-5).
Przyczyny wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu i wcześniactwa
(K-2).
Standardy postępowania z noworodkiem z małą i skrajnie małą masą ciała (K-2,
K-5).
Kliniczne uwarunkowania nieprawidłowego przebiegu połogu (K-2).
Postępowanie profilaktyczno-terapeutyczne w połogu w przypadku chorób
indukowanych ciążą, chorób niepołożniczych, zaburzeń emocjonalnych i psychicznych (K-2, K-5).
Bezpieczny transport noworodka (K-2, K-5).
Rozwój anatomiczny i czynnościowy poszczególnych układów noworodka (K-2).
Metody oceny rozwoju psychomotorycznego noworodka (K-2).
Wczesna rehabilitacja w mózgowym porażeniu dziecięcym (K-2).
Leki stosowane w resuscytacji krążeniowo-oddechowej – zasady ich podawania, niebezpieczeństwa stosowania (K-2, K-5, K-6).
Wydolność oddechowa noworodka, zasady i techniki tlenoterapii (K-2, K-5,
K-6).
Czynniki warunkujące wydolność opiekuńczą rodziny (K-3).
Psychospołeczne konsekwencje choroby i niepełnosprawności (K-2, K-4).
Postawy środowiska wobec osób chorych i niepełnosprawnych (K-2, K-4).
Formy wsparcia pacjentki i jej rodziny (K-2, K-4, K-6).
Przemoc seksualna (K-2).
Profilaktyka przeciwodleżynowa (K-2, K-5).
Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej (K-2, K-5).
Postępowanie w zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej (K-2, K-5).
Ocena ryzyka ciążowego (K-2).
Czynniki ryzyka powikłań (K-2).
Pielęgnacja uwzględniająca minimalizowanie wystąpienia powikłań (K-2).
Zespół wyniszczenia (K-2).
–
–
–
–
–
–
–
–
Postawy wobec ludzi nieuleczalnie chorych, umierających i śmierci (K-4).
Metody edukacji pacjentki z chorobą nowotworową i jej rodziny (K-1, K-2).
Problemy prawne związane ze śmiercią, procedury stwierdzania zgonów(K-4).
Przejawy żałoby patologicznej (K-2, K-4, K-6).
Znaczenie i zakres edukacji przedkoncepcyjnej (K-1).
Standardy opieki i procedury działań pielęgniarsko-położniczych (K-5).
Wykorzystywanie wyników badań własnych i korzystanie z dorobku naukowego innych (K-5).
Wykorzystywanie technik i metod badań naukowych w dziedzinie położnictwa
(K-5).
Cechy psychofizyczne
– Nie zidentyfikowano.
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
Umiejętności
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Wykonuje badania EKG serca (K-2).
Interpretuje zapis EKG, ocenia stopień jego prawidłowości (K-2).
Wykonuje szczepienia ochronne noworodka (K-2, K-5, K-6).
Wskazuje formy pomocy kobietom wykorzystywanym seksualnie (K-1, K-4).
Wdraża nowych pracowników do pracy w położnictwie (K-3, K-5).
Różnicuje sposoby sprawowania opieki nad pacjentem w zależności od rodzaju
stomii (K-2).
Rozpoznaje stany naglące w opiece paliatywnej i podejmuje stosowne działania (K-2, K-5, K-6).
Rozpoznaje potrzeby pacjentki w zakresie usprawniania i relaksacji (K-2, K-6).
Rehabilituje pacjentki z chorobą nowotworową narządu rodnego i gruczołu
piersiowego (K-2, K-5).
Przestrzega warunków bezpiecznego przygotowywania i podawania cytostatyków (K-3, K-5).
Prowadzi terapię bólu − modyfikuje dawkę leczniczą leku przeciwbólowego
w leczeniu choroby nowotworowej (K-2, K-5, K-6).
Prowadzi żywienie dojelitowe i pozajelitowe (K-2, K-5, K-6).
Podaje cytostatyki (K-2, K-5).
Podaje krew i preparaty krwiopochodne (K-2, K-5, K-6).
Planuje realizację poszczególnych etapów procesu badawczego w położnictwie
(K-5).
Aktywizuje podopiecznych z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej
(K-2).
Ocenia stopień zagrożenia odleżynami (K-2, K-5).
Ocenia i monitoruje ból (K-2, K-5).
31
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Ocenia postawy społeczeństwa wobec problemu cierpienia, umierania i śmierci
(K-4).
Organizuje opiekę nad pacjentką w terminalnej fazie choroby nowotworowej (K-3,
K-5).
Opracowuje i wdraża standardy opieki i procedury działań pielęgniarsko-położniczych (K-3, K-5).
Organizuje i wdraża ewaluację w zakresie uczenia się i rozumienia praktyki
położnej (K-5).
Stosuje skale do oceny ryzyka powstawania odleżyn (K-2, K-5).
Stosuje tlenoterapię (K-2, K-5, K-6).
Sprawuje opiekę nad pacjentką w terminalnej fazie choroby nowotworowej (K-2,
K-5).
Stymuluje rozwój noworodka i uczestniczy we wczesnej rehabilitacji (K-2, K-5, K-6).
Dostosowuje rodzaj opatrunku do stopnia odleżyny (K-2, K-5).
Doskonali metody pracy własnej i członków zespołu (K-5).
Dokonuje zmian organizacyjnych w doskonaleniu jakości opieki (K-5).
Motywuje do współpracy i aktywności na rzecz poprawy jakości opieki położniczej (K-5).
Zapewnia warunki organizacyjne i tworzy środowisko materialne do świadczenia opieki położniczej (K-3, K-5).
Zabezpiecza warunki do świadczenia usług położniczych (K-5).
Konstruuje programy kształcenia dla szkoły rodzenia (K-1, K-3).
Udziela wsparcia pacjentce i jej rodzinie w nieuleczalnej chorobie (K-2, K-4,
K-4).
Ustala sposoby odżywiania pacjentki z chorobą nowotworową narządu rodnego i gruczołu piersiowego – ocenia stan zagrożenia niedożywieniem (K-2, K-6).
Identyfikuje czynniki warunkujące wysoką jakość opieki położniczej (K-5).
Ustala kryteria poprawy jakości pracy w opiece położniczej (K-3, K-5).
Inicjuje badania naukowe przydatne w praktyce położniczej (K-5).
Wiadomości
–
–
–
–
–
–
–
–
–
32
Technika EKG – interpretacja zapisu, rozpoznania stanu zagrożenia życia (K-2).
Rodzaje uzależnień (K-2).
Objawy uzależnień u noworodków (K-2).
Szczepienia ochronne noworodka, powikłania poszczepienne (K-2, K-5, K-6).
Percepcja bólu u noworodka, leczenie bólu u noworodka (K-2, K-5, K-6).
Preparaty krwi i krwiopochodne – wskazania do przetaczania, przepisy i zasady dotyczące przetaczania, powikłania poprzetoczeniowe-postępowanie, standard postępowania we wstrząsie poprzetoczeniowym (K-2, K-5, K-6).
Cytostatyki w leczeniu chorób nowotworowych (K-2, K-5, K-6).
Przepisy prawne dotyczące podawania cytostatyków (K-4).
Rehabilitacja przed i po zabiegu operacyjnym, radioterapii chemioterapii –
rodzaje rehabilitacji (K-2).
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Żywienie pacjentki w chorobie nowotworowej – wywiad żywieniowy, wskaźnik
BMI, żywienie przed- i pooperacyjne, żywienie w radioterapii i chemioterapii,
żywienie w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej, żywienie w opiece
paliatywnej (K-2, K-5).
Żywienie dojelitowe i pozajelitowe, rodzaje preparatów, techniki żywienia,
powikłania żywienia dojelitowego i pozajelitowego – postępowanie (K-2, K-5).
Standardy leczenia odleżyn – ocena zagrożenia ich powstania, skale oceny,
stopnie zaawansowania odleżyn, postępowanie przy poszczególnych stopniach
odleżyn, rodzaje i właściwości specjalistycznych opatrunków leczniczych
(K-2, K-5).
Patofizjologia bólu (K-2).
Rodzaje bólu, kryteria podziału i aspekty psychospołeczne bólu (K-2, K-5).
Leczenie farmakologiczne bólu i jego zasady – drabina analgetyczna (K-2, K5, K-6).
Analgezja stosowana przez pacjenta – PCA (K-2, K-5, K-6).
Podawanie leków i płynów przy użyciu infuzorów (K-2, K-5, K-6).
Stany naglące w opiece paliatywnej (K-2, K-5).
Rodzaje stomii (K-2, K-5).
Zasady sprawowania opieki nad pacjentem w zależności od rodzaju stomii
(K-3, K-5).
Sposoby łagodzenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego i moczowego, skóry i tkanki podskórnej, z objawami hematologicznymi i dolegliwościami neuropsychicznymi (K-2, K-5).
Rola ruchu hospicyjnego na rzecz wsparcia pacjentek i ich rodzin w terminalnej fazie choroby nowotworowej (K-3).
Zasady konstruowania programów kształcenia szkoły rodzenia (K-1, K-3).
Techniki samobadania piersi – zmiany patologiczne w obrębie gruczołu piersiowego
(K-1, K-2).
Zaburzenia i patologia seksualna (K-2).
Sposoby rozpoznawania zaburzeń i patologii seksualnych (K-2, K-6).
Problemy życia seksualnego (K-1, K-2, K-6).
Aktywność seksualna po operacjach ginekologicznych (K-1, K-2, K-6).
Aktywność seksualna dzieci i młodzieży (K-1, K-2, K-6).
Problemy wynikające z pracy z młodzieżą ze środowisk zagrożonych narkomanią i patologią społeczną (K-1, K-2).
Choroby zawodowe – kryteria (K-3).
Podstawowe zasady organizacji środowiska terapeutycznego (K-1, K-2, K-3, K-4,
K-5, K-6).
Metodologia tworzenia standardów i kryteriów opieki (K-3, K-4, K-5, K-6).
Programy komputerowe używane w jednostkach ochrony zdrowia (K-3, K-5).
Problemy badawcze w kontekście teorii pielęgnowania (K-5).
Badania naukowe w opiece położniczej, neonatologicznej i ginekologicznej
(K-5).
33
Cechy psychofizyczne
−
Nie zidentyfikowano.
POZIOM 5
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Organizuje ośrodki promocji zdrowia.
Opracowuje i wdraża programy zdrowotne.
Bierze udział w naradach, spotkaniach zespołu terapeutycznego.
Stosuje modele do tworzenia programów promocji zdrowia.
Realizuje założenia Narodowego Programu Zdrowia.
Rozpoznaje problemy zdrowotne społeczności lokalnej i planuje stosowne
działania w zakresie promocji zdrowia.
Pozyskuje zasoby do realizacji działań promujących zdrowie.
Przeprowadza analizę rozmieszczenia pracowników na stanowiskach pracy
w oparciu o akty prawne wydane przez Ministra Zdrowia.
Dokonuje oceny działów pomocniczych zakładu opieki zdrowotnej.
Współpracuje z działami szpitala na rzecz jakości opieki pielęgniarsko-położniczej.
Analizuje, planuje i występuje o zakup sprzętu i środków zapewniających właściwą opieką oraz wspomagających praktykę pielęgniarki i położnej.
Analizuje raporty przygotowane przez oddziały w zakresie poprawy jakości
opieki.
Inicjuje i koordynuje działalność zespołów problemowych/zadaniowych na
poziomie szpitala.
Nadzoruje przestrzeganie praw pacjenta w zakładzie opieki zdrowotnej.
Wiadomości
–
–
–
–
–
–
–
–
34
Zasady funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej.
Akty prawne obowiązujące w systemie ochrony zdrowia.
Zasady projektowania programów promocji zdrowia.
Modele i matryce tworzenia programów promocji zdrowia.
Metody edukacji zdrowotnej.
Programy zdrowotne.
Zarządzanie jakością świadczeń zdrowotnych.
Organizacje zawodowe w Polsce i świecie – cele i zadania.
Cechy psychofizyczne
–
–
–
Zdolność współpracy w zespole.
Zdolność przekonywania i negocjowania.
Elastyczność i otwartość na zmiany.
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Zapewnia budowanie wizerunku położnej w zakładzie opieki zdrowotnej (K-3,
K-4).
Zarządza jakością świadczeń zdrowotnych (K-5).
Zatwierdza do wdrożenia standardy opieki i procedury postępowania pielęgniarsko-położniczego (K-3, K-5).
Inicjuje i koordynuje programy jakości opieki (K-5).
Przygotowuje oferty i plany finansowe świadczeń zdrowotnych realizowanych
przez pielęgniarki i położne (K-3, K-5).
Planuje bieżące zapotrzebowanie na świadczenie opieki pielęgniarskiej,
położniczej (K-3, K-5).
Prowadzi analizy obciążenia zespołów pielęgniarskich/położniczych na poszczególnych oddziałach (K-3, K-5).
Realizuje procedury konkursowe na stanowiska pielęgniarki/położnej oddziałowej, przełożonej (K-3, K-5).
Opracowuje kryteria i dobiera narzędzia oceny jakości opieki pielęgniarskiej
i położniczej (K-3, K-5).
Opracowuje strukturę organizacyjną działu pielęgniarskiego/położniczego
w zakładzie opieki zdrowotnej (K-3, K-5).
Opracowuje zakresy odpowiedzialności, obowiązków i uprawnień pielęgniarek
i położnych zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi w systemie ochrony
zdrowia (K-4).
Opracowuje i koordynuje programy adaptacji pielęgniarki/położnej na poziomie zakładu (K-3, K-5).
Opracowuje dokumentację opieki pielęgniarsko-położniczej w oparciu o obowiązujące przepisy (K-3, K-5).
Opiniuje wnioski w sprawie zakupu materiałów i sprzętu na potrzeby realizacji
opieki pielęgniarskiej/położniczej (K-3, K-5).
Dokonuje pomiaru i oceny jakości opieki położniczej, pielęgniarskiej (K-3, K-5).
Nadzoruje bezpieczeństwo pracy i sprawowanej opieki położniczej, pielęgniarskiej (K-3, K-5).
Nadzoruje praktyki studentów kierunków: pielęgniarstwo, położnictwo na
poziomie zakładu (K-5).
Współpracuje z organizacjami, stowarzyszeniami, samorządem zawodowym
pielęgniarek i położnych (K-3).
35
–
–
–
Sporządza diagnozy stanu opieki pielęgniarskiej, położniczej (K-3, K-5).
Bierze udział w realizacji programu staży pielęgniarskich/położniczych na
terenie zakładu opieki zdrowotnej (K-3, K-5).
Ustala modele pielęgnowania (K-3, K-5).
Wiadomości
–
–
–
–
–
–
–
Obsada kadry – minimum kadrowe na stanowisku pracy (K-3, K-5).
Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarki/położnej (K-4).
Kompetencje zawodowe pielęgniarki/położnej w zakresie realizowania funkcji
zawodowych (K-4).
Akty prawne zawodu pielęgniarki i położnej (K-4).
Współczesne kierunki rozwoju zawodu pielęgniarki i położnej (K-5).
Samorząd zawodowy – zadania (K-3, K-5).
Nadzór nad jakością prowadzonej dokumentacji (K-3, K-5).
Cechy psychofizyczne
− Nie zidentyfikowano.
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
− Nie zidentyfikowano.
36