program profilaktyki zespołu szkół elektroniczno

PROGRAM PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ ELEKTRONICZNO – TELEKOMUNIKACYJNYCH
W LESZNIE
-
Zatem szczęśliwy jest ten,
kto ma należyte rozeznanie wartości,
szczęśliwy jest ten,
kto się czuje zadowolony z rzeczywistości bieżącej,
niezależnie od tego, jaka to rzeczywistość,
szczęśliwy jest ten,
komu drogie jest to, co naprawdę posiada,
szczęśliwy jest ten,
komu każde położenie i warunki zaleca rozum.
Seneka
Podstawa prawna:
1. Konstytucja RP Art. 72.
2. Konwencja Praw Dziecka Art. 27,
3. Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425
z późniejszymi zmianami).
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r.
5. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 19 lipca 2002 r.
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 15 stycznia 2001r.
7. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. (Dz.U. 2003
nr 26 poz. 226).
8. Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 23 grudnia 2008 r. (Dz.U. 2009 nr 4
poz.17).
9. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. 1994 nr 62
poz. 265).
10. Statut Zespołu Szkół Elektroniczno-Telekomunikacyjnych w Lesznie.
Program profilaktyki dla uczniów ZSET w Lesznie został stworzony w trosce
o przyszłość i wychowanie młodzieży, z uwzględnieniem jej prawidłowego, adekwatnego
do wieku, rozwoju fizycznego i psychicznego.
Program profilaktyki uwzględnia potrzeby środowiska oraz jest skorelowany
ze szkolnym programem dydaktyczno-wychowawczym, programem nauczania i oświatowym
prawem polskim. Powstał w wyniku modyfikacji wcześniejszej wersji programu w wyniku
jego ewaluacji przy wykorzystaniu narzędzi badawczych (obserwacji, wywiadów, ankiet).
Skierowany jest do młodzieży, rodziców oraz wszystkich pracowników szkoły.
Obszary profilaktyki:
1.
2.
3.
4.
Profilaktyka uzależnień oraz promowanie zdrowego stylu życia.
Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród młodzieży.
Zapobieganie wagarom.
Doradztwo zawodowe.
Celem działania jest ukształtowanie ucznia: zdrowego, wolnego od nałogów, znającego
i rozumiejącego zagrożenia wynikające z używania środków odurzających i uzależniających,
radzącego sobie w sytuacjach stresowych, potrafiącego panować nad emocjami,
przygotowanego do bezpiecznego i odpowiedzialnego wkraczania w dorosłość.
Działania opisane w programie obejmują profilaktykę pierwszo- i drugorzędową.
Uczeń szkoły:
1.
2.
3.
4.
5.
zachowuje się kulturalnie,
szanuje siebie i innych,
jest dobrze przygotowany do podjęcia pracy i dalszej nauki,
potrafi zrozumieć i zaakceptować siebie, ma poczucie własnej wartości,
jest tolerancyjny w stosunku do kolegów w szkole i poza nią.
Cele programu:
1. Zapobieganie i przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej wśród młodzieży,
a w szczególności zachowaniom ryzykownym, takim jak:
a. stosowanie używek i substancji psychoaktywnych (papierosy, alkohol,
narkotyki, dopalacze, leki),
b. zachowania agresywne, przemoc,
c. udział w negatywnych grupach nieformalnych (przestępczość, sekty),
d. wczesna inicjacja seksualna,
e. wagary, ucieczki z domu.
2. Zapobieganie chorobom współczesnej cywilizacji:
a. zaburzeniom emocjonalnym (stres, depresje),
b. zakażeniom wirusami HPV i HIV,
c. chorobom nowotworowym,
3.
4.
5.
6.
7.
8.
d. chorobom układu krążenia,
e. otyłości.
Kreowanie modelu życia bez narkotyków, dopalaczy, palenia tytoniu, picia alkoholu
oraz bez agresji.
Wskazywanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych.
Promowanie zdrowego trybu życia.
Uświadamianie korzyści wynikających z uczenia się i zdobycia zawodu.
Promowanie samokształcenia.
Przygotowanie do efektywnego poszukiwania pracy i dalszego kształcenia.
Metody pracy:
1. krąg uczuć (klasowe powitanie i pożegnanie),
2. rysunek – forma swobodnej ekspresji, umożliwiająca uzewnętrznianie przeżyć,
doświadczeń, emocji, wiedzy o otaczającym świecie,
3. drama – odgrywanie scenek na wybrane tematy tak, by dać możliwość przeżycia
sytuacji mogących się wydarzyć w życiu,
4. dyskusja klasowa, rozmowa – wymiana poglądów, dzielenie się doświadczeniami,
wspólna praca nad problemem,
5. „burza mózgów”- tworzenie listy pomysłów na rozwiązanie określonego problemu,
6. gry i zabawy psychologiczne,
7. praca w grupach,
8. uzupełnianie zdań („rundki”) – ułatwiają samodzielną wypowiedź, gdyż uczeń ma za
zadanie dokończyć zdanie zaczęte przez nauczyciela, uzewnętrzniając swoją reakcję,
uczucia,
9. pogadanka,
10. gazetka szkolna,
11. warsztaty,
12. wykład.
Program realizowany jest przez:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
wychowawców klas,
higienistkę szkolną,
pedagoga szkolnego,
nauczycieli wychowania do życia w rodzinie,
pracowników dydaktycznych oraz wszystkich pracowników szkoły,
osoby zaproszone z instytucji zajmujących się profilaktyką i wychowaniem,
rodziców we współpracy ze szkołą.
Instytucje wspomagające szkołę w realizowaniu zadań zawartych w programie
profilaktyki:
1. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Lesznie,
2. Pełnomocnik Miasta Leszna ds. Uzależnień,
3. kuratorzy sądowi ds. nieletnich,
4. Komenda Miejska Policji w Lesznie,
5. Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna - dział promocji zdrowia,
6. Centrum Profilaktyki „Altenatywa”,
7. „Monar”,
8. Straż Miejska w Lesznie,
9. Straż Pożarna w Lesznie,
10. Ośrodek Pomocy Społecznej w Lesznie,
11. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej.
Monitoring:
1. wpisy w dzienniku lekcyjnym,
2. wpisy w dzienniku pedagoga,
3. zaświadczenia o odbytych zajęciach.
Ewaluacja:
1.
2.
3.
4.
obserwacja,
ankiety,
wywiady (rozmowy z uczniami),
analityczne posiedzenia rady pedagogicznej – wymiana doświadczeń i poglądów
dotyczących programu,
5. uwzględnienie wniosków w programie.
Profilaktyka uzależnień
oraz promowanie zdrowego stylu życia
Cele:
Propagowanie zdrowego stylu życia wolnego od nałogów.
Dostarczanie wiedzy na temat chorób cywilizacyjnych.
Przedstawienie mechanizmów uzależnienia.
Eliminowanie zachowań ryzykownych.
Edukowanie na temat wpływu substancji uzależniających na organizm człowieka.
Zapoznanie z prawnymi skutkami stosowania środków odurzających (leków,
narkotyków, dopalaczy) lub ich rozprowadzania.
7. Promowanie alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu.
8. Pedagogizacja rodziców na temat zagrożeń oraz informowanie, w jakich instytucjach
mogą uzyskać pomoc.
9. Wspieranie rodziców i młodzieży w budowaniu właściwych relacji interpersonalnych.
10. Ścisła współpraca między szkołą a rodzicami.
11. Informowanie o instytucjach wspomagających rodziców i szkołę.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zamierzone efekty
Uczeń:
ma świadomość konieczności dbania o własne zdrowie,
zna skutki i mechanizmy uzależnienia,
w szkole czuje się bezpieczny,
ma dobry kontakt z rodzicami,
zna społeczno– kulturowe skutki uzależnień,
nie jest obojętny na problemy osób uzależnionych,
nie akceptuje w swoim otoczeniu osób mających problem z uzależnieniem,
wie, do kogo się zwrócić o pomoc w przypadku problemów, z którymi sobie nie radzi
bądź gdzie uzyskać pomoc dla kogoś ze swojego otoczenia,
9. jest asertywny, potrafi skutecznie powiedzieć „nie”.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Sposoby realizacji:
1. indywidualne rozmowy,
2. dostarczanie informacji na temat wpływu uzależnień na życie i zdrowie człowieka,
3. budowanie poczucia własnej wartości oraz pozytywnego obrazu siebie bez środków
psychoaktywnych czy alkoholu poprzez spotkania z terapeutami,
4. realizowanie programu „Korekta” (profilaktyka antyalkoholowa),
5. uczenia umiejętności odmawiania bez obawy przed odrzuceniem,
6. organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji współpracujących ze szkołą,
zapoznanie z aspektami prawnymi uzależnień,
7. spotkania z terapeutami ds. profilaktyki uzależnień,
8. uczestnictwo w spektaklach profilaktycznych,
9. organizowanie konkursów o tematyce profilaktycznej,
10. warsztaty,
11. pogadanki dla rodziców.
Przeciwdziałanie przemocy i agresji wśród młodzieży
Cele:
1. Ustalenie szkolnych norm i zasad dotyczących przemocy.
2. Edukacja na temat form agresji:
a. fizycznej (skierowanej na osobę lub przedmiot),
b. słownej – werbalnej (obrażanie, przezywanie, kłótnie),
c. cyberprzemocy.
3. Uświadomienie konsekwencji zachowań agresywnych (szkolnych oraz prawnych).
4. Przekazanie wiedzy, jak reagować na zjawiska przemocy.
5. Zapoznanie z technikami radzenia sobie ze stresem.
6. Przedstawienie sposobów bezpiecznego rozładowywania emocji.
7. Tworzenie w szkole klimatu życzliwości i wzajemnego szacunku.
8. Uczenie, jak być asertywnym, ale nie agresywnym.
9. Uświadomienie odpowiedzialności prawnej za naruszenie dóbr i praw człowieka.
10. Współpraca szkoły z domem rodzinnym.
Zamierzone efekty:
Uczeń:
zna szkolne normy i zasady dotyczące przemocy i agresji,
zna konsekwencje agresji, przemocy oraz cyberprzemocy,
utrzymuje dobre relacje z rówieśnikami,
szanuje innych ludzi, ma poczucie własnej wartości,
potrafi zachowywać się asertywnie,
potrafi radzić sobie ze stresem i emocjami,
w szkole czuje się bezpiecznie; wie, że każdy pracownik szkoły udzieli mu pomocy,
jeżeli zaistnieje taka potrzeba,
8. ma dobry kontakt z rodzicami i może liczyć na ich wsparcie,
9. wie, gdzie może zwrócić się o pomoc w trudnej sytuacji,
10. zna prawne procedury postępowania związanego z przemocą.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Po zdiagnozowaniu i analizie przyczyn agresywnego zachowania bądź aktów przemocy,
należy zastosować indywidualne formy pracy z uczniem w szkole we współpracy z rodzicami
bądź skierować go do placówki zajmującej się terapią.
Sposoby realizacji:
1. rozmowy indywidualne,
2. trening zastępowania agresji,
3. zachęcenie do udziału w zajęciach pozalekcyjnych,
4. wdrożenie do pracy w wolontariacie,
5. wzmacnianie poczucia własnej wartości,
6. praca w grupach – komunikacja interpersonalna,
7. zainteresowanie uprawianiem sportu i poszukiwaniem zainteresowań,
8. monitorowanie postępów ucznia,
9. wypracowanie systemu nagradzania i karania,
10. docenianie nawet drobnych sukcesów ucznia,
11. uświadamianie negatywnych skutków kulturowych i społecznych agresywnego
zachowania bądź przemocy dla ucznia i otoczenia,
12. wskazanie zdrowotnych konsekwencji niepanowania nad emocjami,
13. wskazywanie korzyści wynikających ze zmiany swojego zachowania.
Zapobieganie wagarom
Cele:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tworzenie w klasie i szkole przyjaznej atmosfery.
Ograniczenie ilości uczniów wagarujących.
Wskazywanie konsekwencji wagarowania.
Wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za swoje życie.
Zachęcanie do rozwijania zainteresowań pozalekcyjnych.
Wskazywanie korzyści wynikających z systematycznego uczęszczania do szkoły.
Motywowanie do rozwoju osobistego poprzez naukę.
Współpraca z rodzicami.
Zamierzone efekty:
1. Uczeń:
a. zna konsekwencje niechodzenia do szkoły,
b. wie, że do 18. roku życia jest ustawowo zobligowany do realizowania
obowiązku szkolnego,
c. widzi korzyści płynące z systematycznego uczęszczania do szkoły,
d. czuje się w szkole akceptowany,
e. buduje i utrwala postawy oraz zachowania świadomej odpowiedzialności
za swoją przyszłość.
2. Rodzice:
a. znają problem narastającego zjawiska wagarowania we współczesnej szkole,
b. mają poczucie odpowiedzialności za własne dziecko,
c. wiedzą, że istnieje ustawowy obowiązek szkolny do 18. roku życia.
Sposoby realizacji:
1. poradnictwo indywidualne dla uczniów, nauczycieli i rodziców,
2. stałe monitorowanie uczniów zagrożonych wagarami,
3. zapoznanie uczniów z prawami i obowiązkami ucznia zawartymi w prawie
oświatowym oraz statucie szkoły,
4. zachęcanie do aktywnego uczestniczenia w życiu szkoły,
5. omawianie absencji szkolnej na lekcjach wychowawczych,
6. stwarzanie przyjaznej atmosfery w szkole,
7. unikanie etykietowania ucznia po dłuższej nieobecności,
8. wdrażanie do aktywnej pracy na lekcjach,
9. dostrzeganie obecności w szkole,
10. współpraca z rodzicami.
Doradztwo zawodowe
Cele:
1. Przygotowanie młodzieży do efektywnego poszukiwania pracy.
2. Zachęcanie do dalszego rozwoju poprzez kształcenie i samokształcenie.
Zamierzone efekty
Uczeń:
1. zna prawa absolwenta,
2. jest przygotowany do rozmowy kwalifikacyjnej,
3. potrafi samodzielnie podejmować decyzje zawodowe w warunkach ciągłych zmian
na rynku pracy,
4. rozwija swoje zainteresowania związane nie tylko z kierunkiem kształcenia,
5. zna zasady komunikacji interpersonalnej oraz jej znaczenie w codziennym życiu i
pracy zawodowej.
Sposoby realizacji:
1. przedstawianie korzyści wynikających z dalszego kształcenia,
2. spotkania z przedstawicielami wyższych uczelni,
3. współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami i zakładami pracy (dzień przedsiębiorcy,
praktyki zawodowe),
4. współpraca z instytucjami:
a. Klubem Pracy Centrum Edukacji i Pracy OHP,
b. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (spotkania
informacyjne, warsztaty),
5. zapoznawanie uczniów z aktualnym rynkiem pracy zgodnym z zawodem, w którym
się kształcą,
6. zachęcanie do rozwijania kompetencji miękkich.
Strategie szkolnych programów profilaktycznych i hipotetyczne mechanizmy zmiany
Lp.
Strategia
Przekonanie, że picie
alkoholu jest powszechne
i akceptowane wśród
młodzieży.
Zaangażowanie
osobiste
Słaba motywacja do
abstynencji.
Wartości
Informacje
o konsekwencjach
Przekonanie, że picie
alkoholu jest w zgodzie
z wartościami
osobistymi.
Nieświadomość
konsekwencji picia.
Umiejętności
odmawiania
Nacisk
kolegów/rówieśników.
Alternatywy
Nieświadomość
alternatywnych do picia
sposobów znajdowania
satysfakcji.
Umiejętności
stanowienia
celów
Brak celów życiowych.
Umiejętności
podejmowania
decyzji
Brak zdolności do
podejmowania
racjonalnych decyzji.
Poczucie
wartości
Niskie poczucie własnej
wartości.
1
2
Czynnik ryzyka
Przekonanie
normatywne
3
4
5
6
7
8
9
10
Umiejętności
Brak umiejętności
radzenia sobie ze radzenia sobie ze
stresem
stresem.
Umiejętności
pomagania
Nieświadomość
dostępności systemu
wsparcia.
Umiejętności
życiowe
Słabe umiejętności
życiowe.
11
12
Cechy programu
Dostarcza danych na temat
rozmiarów i struktury spożycia
alkoholu, zachęca do ujawnienia
i porównania osobistych postaw
i zachowań w grupie.
Zachęca do dobrowolnego
podejmowania zobowiązań
lub przyrzeczeń do abstynencji
lub powściągliwości.
Wskazuje osoby poszukiwania
konfliktów między ich osobistymi
wartościami a piciem.
Dostarcza informacji
o negatywnych konsekwencjach
zdrowotnych i społecznych picia
oraz wzmacniania istniejących
pozytywnych przekonań.
Uczy, jak rozpoznawać naciski
ze strony kolegów i mediów
oraz jak radzić sobie z sytuacjami
nacisku. Buduje zarówno
zrozumienie poznawcze,
jak i umiejętności praktyczne.
Dostarcza informacji o innych
sposobach osiągania pożądanych
stanów emocjonalnych.
Uczy sposobów stanowienia
i osiągania celów, motywuje
uczniów do przygotowania
realistycznych zadań osobistych .
Uczy systemu organizowania
informacji i dokonywania
wyborów między alternatywami.
Zachęca uczniów do poznawania
i rozumienia wewnętrznych
i zewnętrznych zjawisk
wpływających na obraz siebie
i poczucie wartości, prowadzi
do odkrywania sposobów radzenia
sobie z negatywnym stosunkiem
do samego siebie.
Uczy sposobów radzenia sobie
ze stresem i problemami relaksu.
Mechanizm
Zwiększenie osobistego
zaangażowania i motywacji
do abstynencji
i powściągliwości.
Zwiększanie osobistego
zaangażowania i motywacji
do abstynencji i
powściągliwości.
Zwiększenie zrozumienia,
że spożywanie alkoholu jest
w niezgodzie z wartościowym
stylem życia.
Zwiększenie świadomości
osobistego zagrożenia
konsekwencjami picia
i nadużywania alkoholu.
Zwiększenie świadomości,
że uczeń może skutecznie
poradzić sobie z naciskami
skłaniającymi do picia
i nadużywania alkoholu.
Zwiększenie świadomości
sposobów poszukania
przyjemności i satysfakcji bez
picia, zmniejszenie motywacji
do picia w celu osiągnięcia
pożądanych stanów
emocjonalnych.
Zwiększanie zdolności
do stanowienia i osiągania
celów, zwiększenie motywacji
osiągnięć.
Zwiększenie zdolności
do podejmowania racjonalnych
decyzji, zwiększenie ilości
sytuacji, w których rozsądek
uczestniczy w dokonywaniu
wyborów.
Zwiększenie poczucia własnej
wartości i poszanowania własnej
wartości.
Zwiększenia świadomych
własnych umiejętności
zaradczych, obniżenie poziomu
stresu.
Zwiększanie świadomości
dostępności pomocy
w sytuacjach trudnych.
Uczy, jak dostarczać wsparcia
kolegom potrzebującym pomocy
przy rozwiązaniu problemów,
jak pozyskiwać wsparcie społeczne
w trudnych sytuacjach.
Uczy, jak być asertywnym,
Zwiększanie zdolności
jak rozwiązywać konflikty
do utrzymywania pozytywnych
interpersonalne, jak efektywnie
kontaktów interpersonalnych.
komunikować się z innymi.
Uwaga!
Przekonania normatywne to osobiste przekonania na temat tego co jest powszechnie
robione i akceptowane przez innych. Zakłada się, że młodzież ma błędne przekonania
normatywne i sądzi, że picie alkoholu jest bardziej powszechne i akceptowane niż to się
dzieje w rzeczywistości (materiał do wykładu J. Melibrudy dla instruktorów programu
„II Elementarz czyli Program Siedmiu Kroków” opracowany na podstawie W. B. Hnsen
„School based alkohol prevention programs”. ALCOHOL WORLD, 1993).
Opracowanie:
mgr Barbara Banach
mgr Alina Kalitka
Program zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej 14.09.2015 r.