Sytuacja społeczno-gospodarcza Republiki Tadżykistanu w I

Sytuacja społeczno-gospodarcza
Republiki Tadżykistanu w I półroczu
2014 roku
2015-12-21 20:07:12
2
1. Produkt Krajowy Brutto Według szacunków Agencji ds. Statystyki przy Prezydencie Republiki Tadżykistanu, w I
półroczu br. PKB RT osiągnął poziom 17.879,2 mln TJS i był wyższy w stosunku do analogicznego okresu roku
ubiegłego o 6,7% (w I półroczu 2013 r. wzrost ten wynosił 7,5%).
Największy udział w PKB miały odpowiednio: handel, naprawy samochodów, AGD i urządzeń użytku osobistego,
usługi hotelowe i restauracyjne (17,6%), podatki (16,4%), transport, łączność i usługi magazynowe (15,5%),
rolnictwo, łowiectwo, gospodarka leśna, rybołówstwo (13,2%), przemysł, w tym energetyka (12,6%),
budownictwo (8,9%), administracja państwowa i obowiązkowe ubezpieczenia socjalne (5%), usługi komunalne,
socjalne i personalne (4,5%), edukacja (3,8%), ochrona zdrowia i pokrewne usługi socjalne (1,7%), działalność
finansowa i operacje na rynku nieruchomości (0,8%).
2. Budżet
Według szacunków, wykonanie budżetu państwa w I półroczu br. zamknęło się kwotą 6.028 mln TJS i wynosiło
102,4% skorygowanego planu budżetowego. Natomiast, w okresie styczeń – maj, wykonanie wyniosło – 4.974,1
mln TJS, czyli także 102,4%. Wydatki z budżetu w ciągu 5 miesięcy br. wyniosły 4.592 mln TJS (wzrost o 657,2
mln TJS w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r.), proficyt budżetowy wyniósł 355,1 mln TJS. Wpływy do
budżetu z tytułu podatków w tym okresie wyniosły 4.065,6 mln TJS i były tym samym o 770,6 mln TJS czyli
23,4% wyższe, niż w tym samym okresie 2013 roku. Udział podatków w części dochodowej budżetu wyniósł
82,2% (w I-V 2013 r. - 76%). W strukturze wydatków 22,9% stanowiły wydatki na ubezpieczenia socjalne i
ochronę socjalną, 18,6% - wydatki na oświatę, 9,9% - na gospodarkę komunalno-mieszkaniową, ekologię i
gospodarkę leśną, 9,7% - na sektor paliwowo-energetyczny, po 6,9% - na administrację państwową i zarządzanie
oraz na ochronę zdrowia, 3,1% - na transport i komunikację.
3. Inflacja
a/ W czerwcu 2014 r. CPI wyniósł 100,1%, w tym: na artykuły spożywcze – 100,4%, na przemysłowe – 100,5%
oraz na płatne usługi – 98%. Natomiast, w porównaniu do grudnia 2013 r. CPI wyniósł 104,5%, w tym: na
artykuły spożywcze – 107%, na przemysłowe – 100,3%, a na płatne usługi – 102,4%.
b/ W czerwcu br. PPI wyniósł 100,1%, w tym w sektorze wydobywczym 99,9%, w przetwórstwie – 100,2%, w
produkcji i dystrybucji energii elektrycznej, gazu i wody – 100%. Natomiast w stosunku do grudnia 2013 r., PPI
wyniósł 100,5%, w tym: w sektorze wydobywczym – 101,1%, w przemyśle przetwórczym – 101,6% i w
energetyce – 95%.
4. Bezrobocie, wynagrodzenia i dochody ludności
a/ Na dzień 1 maja br. oficjalnie statusem bezrobotnego legitymowało się 58,5 tys. osób tj. 2,6% aktywnej
zawodowo ludności (osoby zarejestrowane a Agencji Zatrudnienia Ludności). W maju br. w porównaniu z
kwietniem bezrobocie wzrosło o 1,6%.
b/ Średniomiesięczna nominalna płaca pracowników najemnych w gospodarce narodowej wyniosła w maju br.
815,22 TJS i wzrosła w stosunku do maja 2013 r. o 23,8%, natomiast w stosunku do kwietnia br. zmalała o 12%.
Minimalna płaca w maju br. wynosiła 250 TJS. W sektorze produkcyjnym najniższy poziom płac odnotowano w
rolnictwie, leśnictwie i łowiectwie (251,93 TJS), a najwyższy w budownictwie (1.844,56 TJS) i w przemyśle
wydobywczym (1.695,38 TJS); ogółem, średnia płaca w sektorze produkcyjnym wynosiła 686,69 TJS. W sektorze
usług płace kształtowały się następująco: w usługach finansowych – 1.995,83 TJS, w transporcie, logistyce i
łączności – 1.712,36 TJS, w hotelarstwie i usługach restauracyjnych - 931,52 TJS; średnia miesięczna płaca w
3
sektorze usług wynosiła 875,53 TJS. Na koniec maja zadłużenie z tytułu zaległych wynagrodzeń, z
uwzględnieniem lat ubiegłych, wyniosło ogółem 46.586,9 tys. TJS , z czego 64,1% dotyczyło roku bieżącego.
c/ Nominalne dochody ludności w okresie styczeń – maj br. wynosiły 9.451,5 mln TJS i w porównaniu z 2013
rokiem zwiększyły się o 12,7%, natomiast realne dochody ludności zwiększyły się o 10%.
5. Przemysł
W okresie styczeń - czerwiec br. wartość zrealizowanej produkcji przemysłowej wyniosła w cenach bieżących
4.554,6 mln TJS (dynamika 102,9%). W strukturze przemysłu dominującą rolę odgrywał przemysł przetwórczy
(63,3%), a następnie sektor energetyczny (23,3%) i wydobywczy (13,4%). Najwyższą dynamikę wzrostu
odnotowano w sektorze wydobywczym (110,9%), dzięki 36,5-procentowemu wzrostowi wydobycia surowców
nieenergetycznych (wydobycie surowców energetycznych zmniejszyło się o 40,7%). O 4,3% wzrosła produkcja i
dystrybucja energii elektrycznej, gazu i wody, a o 0,7% produkcja przemysłu przetwórczego. W przemyśle
przetwórczym najwyższą dynamiką wzrostu charakteryzowała się produkcja innych niemetalowych produktów
mineralnych (330%), obróbka i produkcja wyrobów z drewna (131,9%), produkcja skór i wyrobów z nich oraz
obuwia (123,6%), najniższą – produkcja urządzeń elektrycznych (12,7%), produkcja tekstylna i szwalnicza
(72,1%) oraz produkcja metalurgiczna i produkcja gotowych wyrobów metalurgicznych (75,1%).
6. Działalność inwestycyjna i budownictwo
Łączna wartość nakładów inwestycyjnych (w cenach bieżących) wyniosła 2.833 mln TJS (dynamika 128,4%).
48,2% powyższej kwoty przeznaczono na cele produkcyjne, 51,8% - na cele pozaprodukcyjne. Z kwoty 1.492,6
mln TJS na cele produkcyjne, 559,3 mln TJS wydatkowano na transport i łączność, 515,6 mln TJS na inwestycje w
sektorze energii elektrycznej, gazu i wody, 206,9 mln TJS na wydobycie kopalin i 106 mln TJS na przemysł
przetwórczy. Z kolei z kwoty 1.340,4 mln TJS na cele pozaprodukcyjne, 48,6 mln TJS przeznaczono na
administrację państwową, obronność i ubezpieczenia społeczne, 17,2 mln TJS na hotelarstwo i gastronomię, 52,3
mln TJS na handel detaliczny, naprawy AGD i samochodów, 170 mln TJS na edukację, 148,3 mln TJS na ochronę
zdrowia, 119,9 mln TJS na różnego rodzaju usługi komunalne i personalne, 784,1 mln TJS na budowę innych
obiektów nieprodukcyjnych. W I półroczu br. przekazano do eksploatacji obiekty inwestycyjne o łącznej wartości
686,8 mln TJS.
W omawianym okresie oddano do użytku domów mieszkalnych o powierzchni 307,3 tys. m2.
7. Transport
Ogółem wszystkimi rodzajami transportu przewieziono 36.100,7 tys. ton ładunków, czyli o 3,1% więcej niż w
analogicznym okresie 2013 r. 36.099,4 tys. ton ładunków przewieziono transportem lądowym, z czego 3.231,7
tys. ton – transportem kolejowym i 32.867,7 tys. ton – transportem kołowym; 1,265 tys. ton przewieziono
transportem lotniczym. Poza tym, wszystkimi środkami transportu przewieziono ogółem 271.537,3tys.
pasażerów (dynamika 103,1%), z czego 99,8% stanowiły przewozy lądowe.
8. Handel i usługi
a/ W okresie styczeń - czerwiec br. wielkość sprzedaży detalicznej, napraw samochodów, AGD i przedmiotów
użytku osobistego wyniosła 6.150,8 mln TJS (dynamika 108,9%), z której to kwoty 6.003,3 mln TJS stanowił
4
handel detaliczny (109%). 3.114,6 mln TJS tj. 51,8% obrotów handlu detalicznego zrealizowano za
pośrednictwem bazarów. Udział artykułów rolno – spożywczych w sprzedaży ogółem wyniósł 45,8%, a
przemysłowych -54,2%. Około 99,1% towarów zrealizował handel prywatny.
b/ Wartość zrealizowanych płatnych usług wyniosła 4.705,7 mln. TJS (dynamika 103,8%), z których 37,7%
stanowiły usługi socjalno-bytowe, 21,2% - usługi transportu pasażerskiego, 12% - łączności, 8,6% - edukacyjne,
3,7% - medyczne , 0,6% - komunalne, 0,1% - gospodarki mieszkaniowej i 16,1% - inne.
9. Rolnictwo, gospodarka leśna, rybołówstwo
Ogólna wartość produkcji rolnej we wszystkich rodzajach gospodarstw rolnych w cenach bieżących wyniosła
4.645,2 mln TJS (dynamika 106%), w tym: produkcji roślinnej - 2.571,4 mln TJS (113,7%), a zwierzęcej – 2.073,8
mln TJS (104%).
W omawianym okresie gospodarka leśna wygenerowała 584 tys. TJS, czyli o 27,6% mniej niż w analogicznym
okresie 2013 roku; rybołówstwo wygenerowało natomiast 5,4 mln TJS (dynamika 105,1%).
10. Handel zagraniczny
W pierwszym półroczu 2014 r. obroty handlu zagranicznego RT wyniosły 2.892,7 mln USD (dynamika 114,3%), w
tym eksport – 521 mln USD (85,2%), a import – 2.371,7 mln USD (123,5%). Bilans handlowy był ujemny i wyniósł
- 1.850,7mln USD. Eksport do krajów WNP wyniósł w omawianym okresie 146,2 mln USD (dynamika 152%),
import – 1.152 mln USD (128,3%), eksport do pozostałych krajów – 374,8 mln USD (72,2%), import – 1.219,7 mln
USD (119,5%). Aktualnie, Tadżykistan utrzymuje kontakty handlowe z 86 krajami, w tym z 10 WNP. Udział krajów
WNP w ogólnych obrotach handlowych wynosi 44,9%. W strukturze eksportu dominują dostawy: metali
nieszlachetnych i wyrobów z metali nieszlachetnych (21%, dynamika 50,4%), produktów mineralnych (19,8%,
dynamika 98,7%), materiałów i wyrobów tekstylnych (14,8%, dynamika 58,3%) oraz środków transportu, maszyn
i urządzeń (11,7%, dynamika 73,6%); 32,7% przypada na inne towary. W imporcie dominują natomiast: środki
transportu, maszyny i urządzenia (26,4%, dynamika 100,4%), produkty mineralne (18%, dynamika 121%),
wyroby przemysłu chemicznego (10%, dynamika 96,9%), produkty pochodzenia roślinnego (8,6%, dynamika
107,6%), metale nieszlachetne i wyroby z nich (6,5%, dynamika 113,1%), gotowe artykuły spożywcze (5,8%,
dynamika 115,8%), drewno i wyroby z drewna (5,3%, dynamika 122,5%) oraz inne towary (19,4%). Największymi
partnerami handlowymi Tadżykistanu w I półroczu br. były w eksporcie: Szwajcaria (27,7%), Turcja (19,1%),
Kazachstan (17,1%), Iran (10,6%), Rosja (9,6%), Afganistan (4,2%), Chiny (3,9%), Pakistan (2,6%), Włochy
(1,6%), Uzbekistan (0,3%), a w imporcie: Rosja (29,8%), Chiny (14,1%), Kazachstan (13,7%), Turcja (7,2%),
Szwajcaria (4,4%), USA i Litwa (po 4%), Iran (3,7%), Turkmenistan (2%), Zjednoczone Emiraty Arabskie (1,9%),
Afganistan i Pakistan (po 1,5%), Jamajka (1,4%), Ukraina (1,3%) i Korea (1,1%). Obroty handlowe z Polską
wynosiły 4.758,8 tys. USD, z czego eksport do Polski – 293,6 tys. USD, import – 4.465,2 tys. USD.
Wg polskich danych statystycznych, obroty handlowe między obu krajami wynosiły 9.398,7 tys. USD, z tego
polski eksport do Tadżykistanu – 8.841,9 tys. USD, import – 556,8 tys. USD.
11. Kursy walut
W styczniu br. kurs USD wynosił 4,7757 TJS, kurs euro – 6,4995 TJS, w czerwcu br. kursy te wynosiły odpowiednio
4,9187 TJS i 6,7175 TJS.
5
Ostatnia aktualizacja: 22.08.2014
6