część i - Instytut Organizacji i Zarządzania

Transkrypt

część i - Instytut Organizacji i Zarządzania
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA
WYDZIAŁ INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
KATEDRA SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA
Dr hab. inż. Agnieszka Bieńkowska
Dr inż. Anna Zabłocka-Kluczka
WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK LĄDOWYCH IMIENIA GENERAŁA TADEUSZA KOŚCIUSZKI
WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA
KATEDRA ZARZĄDZANIA
Dr hab. Zygmunt Kral, prof. WSO
ANKIETA BADAWCZA W ZAKRESIE CONTROLLINGU STRATEGICZNEGO
Szanowni Państwo!
Przyjmuje się, że controlling stanowi skuteczną metodę wspomagania zarządzania, służy
zapewnieniu jego racjonalności. Do dzisiaj nie stwierdzono jednak dokładnie, w ilu organizacjach został
on wprowadzony i jakie konkretnie przyjęto w nim rozwiązania. Dotyczy to zarówno controllingu
operatywnego, jak i strategicznego. Na Zachodzie i w USA, gdzie istnieje duże zainteresowanie
controllingiem, tego rodzaju badania są prowadzone już od kilkudziesięciu lat.
Niniejszym podejmujemy badania ankietowe w zakresie controllingu strategicznego. Ich
zasadniczym celem jest określenie postaci rozwiązań funkcjonalnych, organizacyjnych
i instrumentalnych tego controllingu w organizacjach działających w Polsce.
Wiemy, że każda ankietyzacja jest dodatkowym obciążeniem dla wypełniającego. Jednocześnie
Państwo jako praktycy i my jako teoretycy wiemy, że nauka może dostarczyć użytecznych wyników, jeśli
dysponuje rzetelnym materiałem empirycznym.
Prosimy o udzielenie odpowiedzi przez osobę odpowiedzialną w Państwa organizacji za wdrożenie
i funkcjonowanie controllingu, a jeżeli nie został on wdrożony, to przez osobę odpowiedzialną za
realizację zadań zarządzania strategicznego. Ankietę można również uzupełnić drogą internetową (do
pobrania ze strony: http://www.ioz.pwr.wroc.pl/pracownicy/bienkowska/index.html )
Naszą intencją jest również podzielenie się z Państwem uzyskanymi wynikami całościowymi.
Jednocześnie gwarantujemy, że wyniki badań dotyczące konkretnej organizacji nie zostaną udostępnione
osobom trzecim.
Liczymy na pozytywne ustosunkowanie się do naszej prośby, a za uzyskane informacje z góry
dziękujemy.
Z poważaniem
Prosimy o odesłanie wypełnionej ankiety na adres:
Politechnika Wrocławska
Katedra Systemów Zarządzania
ul. Smoluchowskiego 25
50-372 Wrocław
Agnieszka Bieńkowska lub Anna Zabłocka-Kluczka
Wrocław, 29 czerwca 2016 r.
ANKIETA BADAWCZA W ZAKRESIE CONTROLLINGU STRATEGICZNEGO
Proszę zaznaczyć wybrane odpowiedzi w kratkach za pomocą znaku X.
CZĘŚĆ I. ROZWIĄZANIA FUNKCJONALNE CONTROLLINGU STRATEGICZNEGO
Czy w Państwa organizacji realizuje się zadania zarządzania strategicznego?
 tak
Proszę przejść do pytania 2
 nie
Proszę przejść do pytania 22
2. Czy w Państwa organizacji funkcjonuje controlling?
 tak
Proszę przejść do pytania 3
 nie
Proszę przejść do pytania 22
3. Czy częścią składową controllingu w Państwa organizacji jest controlling strategiczny?
 tak
Proszę przejść do pytania 5
 nie
Proszę przejść do pytania 4
4. W jakim stopniu następujące czynniki są przyczynami braku wyróżnienia controllingu strategicznego w Państwa
organizacji?
Nie miały
Miały
Miały
Miały
Miały
wpływu
znikomy
średni
duży
decydujący
wpływ
wpływ
wpływ
wpływ





- właściwa realizacja zadań zarządzania strategicznego





- brak trudności koordynacyjnych





- niechęć kierownictwa





- niechęć załogi
- dobra kondycja finansowa i długotrwała efektywność





funkcjonowania
- inne czynniki, jakie?





……………………………………………..
Proszę przejść do pytania 22.
1.
W jakim stopniu następujące czynniki stanowiły przesłanki wyróżnienia controllingu strategicznego w Państwa
organizacji?
Nie miały
Miały
Miały
Miały
Miały
wpływu
znikomy
średni
duży
decydujący
wpływ
wpływ
wpływ
wpływ





- zwiększenie sprawności zarządzania strategicznego





- trudności koordynacyjne
- niedostatki systemu informacyjno-decyzyjnego na użytek





zarządzania strategicznego
- niezbędność stosowania nowoczesnych instrumentów na





użytek podejmowania decyzji strategicznych





- niedostateczna efektywność funkcjonowania organizacji





- niedostateczna konkurencyjność organizacji
- inne czynniki, jakie?





……………………………………………..
5.
6.
W Państwa organizacji controllerzy realizują następujące ogólnie ujęte zadania zarządzania strategicznego:
Proszę wskazać jedną odpowiedź związaną z dominującym rodzajem zadań.
 stosowania instrumentów poszerzonej rachunkowości finansowej (wykraczającej poza ustawę o rachunkowości) na
użytek zarządzania strategicznego
 informacyjnego wspomagania zarządzania strategicznego (podejmowania decyzji strategicznych), przez
wyodrębnioną w strukturze organizacyjnej rachunkowość zarządczą
 koordynacji zarządzania strategicznego, bez możliwości podejmowania decyzji przez specjalistów ds. controllingu
 rozwiązywania merytorycznych problemów zarządzania strategicznego z odpowiedzialnością w tym względzie
i możliwością podejmowania decyzji strategicznych przez specjalistów ds. controllingu
 inną koncepcję controllingu, jaką?
……………………………………………………………………………………………………………
7.
Jakiego rodzaju stanowiska służbowe w Państwa organizacji (kierownik/menedżer – w strukturze zarządzania/
zarządzania strategicznego, lub/i controller – w strukturze controllingu) uczestniczą w realizacji następujących
zadań planowania strategicznego i kontroli strategicznej?
Można wskazać dowolna liczbę odpowiedzi i zaznaczyć jedno lub dwa stanowiska służbowe przy danym zadaniu. Brak
zaznaczenia jakiegokolwiek stanowiska przy danym zadaniu oznacza jego nierealizowanie.
Zadania
Kierownik/
menedżer
Controller
analiza strategiczna otoczenia
analiza strategiczna potencjału organizacji
analiza sytuacyjna – określanie pozycji strategicznej organizacji (np. analiza SWOT, analiza
porównawcza konkurencji)
określanie wizji i misji organizacji
formułowanie celów strategicznych organizacji
określanie wariantów strategii organizacji, ich ocena i wybór wariantu strategii organizacji
dekompozycja planu strategicznego na plany operatywne
innych, podaj jakich? …………………………………………………………...……………..
















































w zakresie planowania strategicznego
w zakresie kontroli strategicznej
badanie zgodności faktycznej zmiany otoczenia z jego prognozą
badanie zgodności celów strategicznych z faktyczną zmianą otoczenia
badanie stopnia osiągnięcia celów strategicznych w wyniku realizacji zadań strategicznych
(operatywnych)
badanie zgodności realizacji zadań strategicznych (operatywnych) z planem strategicznym
(operatywnym)
innych, podaj jakich? …………………………………………………………...……………..
w zakresie zasilania w informacje o charakterze strategicznym
inicjowanie procesów pozyskiwania informacji
opracowywanie i/lub wybór instrumentów służących zbieraniu informacji
opracowywanie systemów wczesnego ostrzegania o stanie zjawisk lub procesów społecznoekonomicznych istotnych z punktu widzenia kształtowania strategii organizacji
badanie zgodności faktycznej zmiany otoczenia z jego prognozą
innych, podaj jakich? …………………………………………………………...……………..
w zakresie sterowania strategicznego
analiza i ocena przyczyn potencjalnych odchyleń w zakresie realizacji strategii organizacji
proponowanie działań zapobiegających potencjalnym odchyleniom w zakresie realizacji strategii
organizacji
analiza i ocena przyczyn zaistniałych odchyleń w zakresie realizacji strategii organizacji
proponowanie działań korygujących zaistniałe odchylenia w zakresie realizacji strategii organizacji
wdrażanie i realizacji programów korekcyjnych i zapobiegawczych dotyczących odchyleń w
zakresie realizacji strategii organizacji
innych, podaj jakich? …………………………………………………………...……………..
8.
W Państwa organizacji controllerzy uczestniczą w realizacji następujących funkcji controllingu strategicznego:
Można wskazać dowolna liczbę odpowiedzi.
 koordynacji zadań zarządzania strategicznego
 nadzorowania zadań zarządzania strategicznego
 monitorowania zadań zarządzania strategicznego
 współuczestnictwa w realizacji zadań zarządzania strategicznego
 innych zadań, jakich? ………………………………………………………………..…………………………………
Jeśli nie zaznaczyli Państwo pierwszej odpowiedzi proszę przejść do pytania 10.
9.
Realizowana przez controllerów w Państwa organizacji funkcja koordynacyjna controllingu dotyczy:
Można wskazać dowolną liczbę odpowiedzi.
 z punktu widzenia rodzaju zadań koordynacyjnych:
 tworzenia architektury zarządzania strategicznego, stanowiącej podstawę opracowywania konkretnych rozwiązań
dotyczących zarządzania strategicznego
 realizacji bieżących czynności zarządzania strategicznego
 doskonalenia systemu zarzadzania strategicznego
 z punktu widzenia zakresu zadań koordynacyjnych:
 harmonizacji działań między składnikami zarządzania strategicznego, głównie planowania strategicznego i kontroli
strategicznej
 harmonizacji działań wewnątrz składników zarządzania strategicznego, głównie planowania strategicznego
i kontroli strategicznej
 harmonizacji działań na styku organizacji w zakresie zarzadzania strategicznego i otoczenia (dotyczących np.
udziału kooperantów w realizacji zadań strategicznych, zapewnienia zewnętrznych środków finansowych na
realizację tych zadań itp.)
10. W Państwa organizacji koordynacja zarządzania strategicznego jest realizowana:
Można wskazać dowolna liczbę odpowiedzi.
 przez kierowników rożnych szczebli kierownictwa w ramach nadzoru zwierzchniego
 przez powołany w tym celu, nie związany z controllingiem organ (stanowisko służbowe, komisję, komitet, zespół
zadaniowy, wydział itp.), proszę podać jaki? ………………………………………………………………………….
 przez specjalistę ds. controllingu
 przez standaryzację, czyli za pośrednictwem przyjętych wytycznych postępowania (wcześniej przyjętych reguł,
procedur postępowania, ujętych w programach i planach działania i/lub instrumentów informatycznych)
 na podstawie samouzgadniania między zainteresowanymi wykonawcami zadań
 w inny sposób, jaki? …..……………………………………………………………..…………………………………
CZĘŚĆ II. ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNE CONTROLLINGU STRATEGICZNEGO
11. Kto realizuje zadania controllingu strategicznego w Państwa organizacji? Komu zostały przypisane w Państwa
organizacji zadania controllingu strategicznego?
Proszę zaznaczyć jeden wariant odpowiedzi.
 w strukturze organizacji brak jest jakiegokolwiek wyrazu controllingu strategicznego (proszę przejść do pytania 15)
 controller z zewnątrz organizacji
 istniejący w organizacji organ (stanowisko służbowe lub komórka organizacyjna) realizujący zadania związane
z controllingiem, w tym zadania controllingu strategicznego jako czynności dodatkowe (np. istniejące stanowisko
w dziale zarządzania strategicznego)
 wyodrębniony organ controllingu (stanowisko controllera / dział, sekcja controllingu), realizujący również zadania
controllingu strategicznego
 wyodrębniony specjalnie na potrzeby controllingu strategicznego organ (stanowisko służbowe lub komórka
organizacyjna), realizujący przede wszystkim zadania controllingu strategicznego
12. Jaka jest liczba osób realizujących zadania controllingu strategicznego? ………………………………………
13. Organ realizujący zadania controllingu strategicznego:
 podlega bezpośrednio kierownikowi naczelnemu, zajmuje stanowisko kierownicze w randze przynajmniej dyrektora
 podlega bezpośrednio kierownikowi naczelnemu, zajmuje inne stanowisko kierownicze (np. kierownik działu)
 podlega bezpośrednio kierownikowi naczelnemu, nie zajmuje stanowiska kierowniczego
 podlega osobie na stanowisku kierowniczym bezpośrednio podporządkowanym kierownikowi naczelnemu
 jest usytuowany niżej w strukturze organizacyjnej
14. Jaki jest zakres uprawnień osób zajmujących się w Państwa organizacji controllingiem strategicznym?
Proszę zaznaczyć jeden wariant odpowiedzi.
 nie mają żadnych uprawnień decyzyjnych (pełnią jedynie funkcję doradczą)
 mają ograniczone uprawnienia decyzyjne
 mają szerokie uprawnienia decyzyjne
15. Czy w Państwa organizacji:
Proszę zaznaczyć jeden wariant odpowiedzi.
 wyodrębniono ośrodki odpowiedzialności odnoszące się do controllingu operatywnego
 wyodrębniono ośrodki odpowiedzialności specjalnie na potrzeby controllingu strategicznego
 na potrzeby controllingu strategicznego wykorzystywane są ośrodki odpowiedzialności odnoszące się do
controllingu operatywnego
 na potrzeby controllingu strategicznego nie są wykorzystywane żadne ośrodki odpowiedzialności (proszę przejść od
razu do pytania 18)
16. W Państwa organizacji na potrzeby controllingu strategicznego wyodrębniono:
Można wskazać dowolną liczbę odpowiedzi.
 jeden ośrodek odpowiedzialności obejmujący całą organizację
 wiele ośrodków odpowiedzialności odnoszących się do poszczególnych domen (produktów, rynków,
zagregowanych wewnętrznych jednostek organizacyjnych, np. zakład, wydział)
 wiele ośrodków odpowiedzialności w ramach domen odnoszących się do obszarów funkcjonalnych, procesów itp.
17. W Państwa organizacji na potrzeby controllingu strategicznego wyodrębniono następujące rodzaje ośrodków
odpowiedzialności:
Można wskazać dowolną liczbę odpowiedzi.
 centra produkcyjne, odpowiedzialne za terminowo-ilościowo-jakościowe wyniki działalności
 centra kosztowe, odpowiedzialne za poziom generowanych kosztów
 centra przychodowe, odpowiedzialne za poziom uzyskiwanych przychodów
 centra wynikowe (zysku), odpowiedzialne zarówno za poziom generowanych kosztów, jak i przychodów
 centra inwestycyjne, odpowiedzialne za wyniki finansowe i stopę zwrotu z zainwestowanego kapitału
Nie mam
zdania
Częściowo się
zgadzam
Zgadzam się
Liczba osób realizujących zadania controllingu strategicznego w organizacji umożliwia sprawną
realizację wszystkich zadań przypisanych temu controllingowi.
Miejsce w strukturze organizacyjnej organu realizującego zadania controllingu strategicznego
(m.in. szczebel zarządzania, zależność służbowa) jest odpowiednie – pozwala na sprawną komunikację
zarówno z kierownictwem naczelnym, jak i kierownikami średniego szczebla.
Zakres uprawnień decyzyjnych osób realizujących zadania controllingu strategicznego pozwala na
wywiązanie się z wszystkich przypisanych temu controllingowi obowiązków.
Sposób wyodrębnienia ośrodków odpowiedzialności na potrzeby controllingu strategicznego
w organizacji jest właściwy (jeśli takie ośrodki zastosowano).
Częściowo się
nie zgadzam
19. Proszę ustosunkować się do poniższych stwierdzeń mając na uwadze korzyści
możliwe do uzyskania dzięki wdrożeniu controllingu strategicznego w organizacji:
Nie zgadzam
się
18. W Państwa organizacji przyjęto następujące modele organizacji doradztwa strategicznego:
Proszę zaznaczyć jeden wariant odpowiedzi.
 całkowicie zdekoncentrowany (całość szczegółowych zadań w zakresie doradztwa strategicznego realizują komórki
organizacyjne odpowiadające poszczególnym obszarom funkcjonalnym)
 zdekoncentrowany lecz z dominującą (koordynacyjną) rolą jednej z komórek organizacyjnych
 skoncentrowany o przejściowym składzie personalnym (do realizacji zadań strategicznych powołuje się zespoły
problemowe; są one tworzone z określonych uczestników przedsiębiorstwa jedynie na czas realizacji zadań
strategicznych)
 skoncentrowany o stałym składzie personalnym (do realizacji zadań strategicznych powołuje się stałe zespoły
zadaniowe)




















CZĘŚĆ III. ROZWIĄZANIA INSTRUMENTALNE CONTROLLINGU STRATEGICZNEGO
20. Proszę określić, kto w Państwa organizacji stosuje niżej wymienione metody i techniki zarządzania strategicznego:
Można wskazać dowolną liczbę odpowiedzi i zaznaczyć jedno lub dwa stanowiska służbowe.
Brak zaznaczenia jakiegokolwiek stanowiska przy danej metodzie lub technice oznacza, że nie są one stosowane.
Kierownik/ Controller
menedżer
W zakresie analizy strategicznej makrootoczenia
 opis elementów makrootoczenia
 analiza luki strategicznej
 metody prognostyczne
 ocena ekspercka (np. z wykorzystaniem metody delfickiej, panelu ekspertów itp.)
 metody scenariuszowe
 inne, jakie? ……………………………………………………………………………………...
W zakresie analizy strategicznej mikrootoczenia
 analiza sektorowej luki strategicznej
 analiza pięcioczynnikowa M.Portera
 mapa grup strategicznych
 krzywa doświadczeń
 inne, jakie? ……………………………………………………………………………………...
W zakresie analizy strategicznej potencjału organizacji
 analiza kluczowych czynników sukcesu
 model łańcucha wartości
 rachunek kosztów łańcucha wartości
 model cyklu życia produktu i technologii
 rachunek kosztów cyklu życia produktu i technologii
 analiza kondycji finansowej organizacji
 strategiczna kalkulacja kosztów
 metody pomiaru zasobów niematerialnych (np. Navigator Scandii, monitor aktywów
niematerialnych Sveiby’ego itp.)
 inne, podaj jakie? …………………………………………………………………..…………...
W zakresie określania pozycji strategicznej organizacji
 analiza SWOT
 analiza porównawcza konkurencji
 bilans strategiczny
 metody portfelowe (macierz BCG, macierz McKinseya, macierz GE, macierz ADL itp.)
 analiza SPACE
 inne, jakie? ……………………………………………………………………………………...




















































W zakresie formułowania strategii organizacji
 analiza zdolności rozwojowej
 strategiczna karta wyników
 mapy strategii
 analiza ryzyka
 macierz opłacalności prowadzenia działalności gospodarczej
 rachunek kosztów docelowych
 budżetowanie kapitałów
 budżetowanie portfela projektów
 rachunek efektywności inwestycji
 inne, podaj jakie? ………………………………………………………………………..……...
W zakresie wdrażania, monitorowania i oceny realizacji strategii organizacji
 metody pomiaru dokonań organizacji (np. strategiczna karta wyników)
 audyt systemu zarządzania strategicznego
 metody pomiaru wartości organizacji (np. model Rappaporta, pomiar wartości dla
interesariuszy)
 raportowanie zasobów niematerialnych
 pomiar satysfakcji klientów (np. CSI)
 systemy wczesnego ostrzegania
 inne, jakie? ……………………………………………………………………………………...
Kierownik/
menedżer
Controller


































21. Które z poniższych narzędzi informatycznych są stosowane w Państwa organizacji do realizacji zadań controllingu
strategicznego?
Można wskazać dowolną liczbę odpowiedzi.
a. arkusze kalkulacyjne typu Excel, Lotus itd.
b. hurtownie danych wspierające podejmowanie decyzji w zakresie controllingu strategicznego (systemy klasy OLAP,
Data Mining itd.)
c. niezintegrowane systemy wspomagające zarządzanie
d. zintegrowane systemy wspomagające zarządzanie klasy ERP/MRP – bez specjalizowanego modułu controllingu
e. zintegrowane systemy wspomagające zarządzanie klasy ERP/MRP – ze specjalizowanym modułem controllingu
f. systemy Business Intelligence (oprogramowanie wspomagające procesy podejmowania decyzji poprzez analizę
danych zgromadzonych w systemach informatycznych, służące do estymacji stanu obecnego i prognozowania
przyszłości )
g. inne narzędzia, jakie? ........................................................................................................................... ..........................
Nie mam
zdania
Częściowo się
zgadzam
Zgadzam się
obejmują wszystkie kluczowe obszary działalności organizacji
umożliwiają pozyskiwanie informacji z organizacji i jej otoczenia stosowanych na
użytek formułowania strategii organizacji
dają możliwość pełnego zintegrowania informacji otrzymywanych w wyniku
stosowania metod i technik controllingu strategicznego
umożliwiają konsolidację informacji dotyczących wszystkich obszarów działalności
organizacji i jej otoczenia, istotnych w procesie formułowania strategii
umożliwiają koordynację procesów formułowania strategii organizacji
umożliwiają wdrażanie strategii organizacji
umożliwiają bieżące monitorowanie realizacji strategii organizacji
umożliwiają raportowanie on-line dokonań organizacji na poziomie strategicznym
umożliwiają raportowanie on-line dokonań organizacji na poziomie operacyjnym
są dobrym detektorem trudności, tj. odpowiednio wcześnie ostrzegają o pojawiających
się zagrożeniach realizacji strategii
Częściowo się
nie zgadzam
Kryterium oceny:
Nie zgadzam
się
22. Proszę o ocenę użyteczności stosowanych narzędzi informatycznych w procesie controllingu strategicznego:


















































PODSTAWOWE INFORMACJE O ORGANIZACJI
23. Przeważający rodzaj działalności:
 produkcyjna
 produkcyjno-usługowa
 usługowa
 handlowa
Nie zgadzam
się
Częściowo się
nie zgadzam
Nie mam
zdania
Częściowo się
zgadzam
Zgadzam się
24. Forma organizacyjno-prawna organizacji:
 indywidualna
 spółka jawna
 spółka z udziałem Skarbu Państwa
działalność gospodarcza
 spółka komandytowa
 inna, jaka? …………
 spółka z o.o.
 spółka partnerska
 spółka akcyjna
 JST
25. Forma własności organizacji:
 polskie
 z przewagą kapitału zagranicznego
 z przewagą kapitału polskiego
 zagraniczne
26. Wielkość zatrudnienia:
 do 50 osób
251 – 500 osób
 powyżej 1000 osób, ok. ……………
 51 – 250 osób
501 – 1000 osób
27. Struktura sprzedaży
 kraj
 eksport, ……………% ogólnej wartości sprzedaży
28. Państwa organizacja działa w otoczeniu:
 stabilnym
 zmiennym
względnie stabilnym
 burzliwym
29. Typ struktury organizacyjnej:
 prosta struktura liniowa
 funkcjonalna (wyróżniono przynajmniej jeden pion funkcjonalny)
 dywizjonalna (wyróżniono samodzielne oddziały/dywizje)
 macierzowa (na tradycyjną strukturę nałożone są tymczasowe zespoły)
 organiczna (ze zbioru specjalistów wyznacza się ad hoc zespoły zadaniowe)
 inna, jaka?....................................................................
30. Styl kierowania:
 autokratyczny
 pośredni
 demokratyczny
 nieingerujący
31. Proszę o ocenę aktualnego stanu organizacji i jej otoczenia:
Otoczenie organizacji jest niepewne





Stosowana technologia jest nierutynowa





Struktura organizacyjna jest elastyczna





Pracownicy są, ogólnie biorąc, profesjonalistami





Przywództwo jest zdecentralizowane (rozproszone)





Kultura organizacyjna nie jest zachowawcza, lecz elastyczna





Pozycja przedsiębiorstwa na rynku jest silna





Sytuacja ekonomiczna organizacji jest bardzo dobra





Dziękujemy za udział w badaniu i wypełnienie ankiety!