Realizacja zagadnień związanych z nałogiem palenia tytoniu w

PRACE ORYGINALNE
Donata KURPAS1,2
Mariola WOJTAL2
Dorota BIELSKA3
Monika KACZOROWSKA4
Andrzej STECIWKO1,2
Realizacja zagadnieñ zwi¹zanych z na³ogiem
palenia tytoniu w trakcie studiów medycznych
Realization of problems related with tobacco addiction
under medical studies
Katedra i Zak³ad Medycyny Rodzinnej,
Akademia Medyczna we Wroc³awiu
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Steciwko
1
Pañstwowa Medyczna Wy¿sza
Szko³a Zawodowa w Opolu
Rektor: Prof. dr hab. med. Andrzej Steciwko
2
Zak³ad Medycyny Rodzinnej i Pielêgniarstwa
Œrodowiskowego, Akademia Medyczna
w Bia³ymstoku
3
Instytut Pielêgniarstwa Pañstwowa Medyczna
Wy¿sza Szko³a Zawodowa w Opolu
Rektor: prof. dr hab. med. Andrzej Steciwko
4
Dodatkowe s³owa kluczowe:
palenie tytoniu
wiedza
studenci medycyny
Additional key words:
smoking
knowledge
medical students
Adres do korespondencji:
Dr med. Donata Kurpas
51-141 Wroc³aw, ul. Syrokomli 1
Tel.: (+71) 326 68 75; Fax: (+71) 325 43 41
e-mail: [email protected]
Przegl¹d Lekarski 2008 / 65 / 10
Obni¿enie poziomu aktualnego palenia tytoniu jest jedynym sposobem
redukcji tytoniozale¿nej œmiertelnoœci
w œredniej perspektywie czasowej. W
roku akademickim 2007/2008 wœród
studentów VI roku Wydzia³u Lekarskiego Akademii Medycznej we Wroc³awiu
przeprowadzono anonimow¹ ankietê
zawieraj¹c¹ pytania na temat realizacji zagadnieñ zwi¹zanych z na³ogiem
palenia tytoniu w trakcie studiów medycznych. W badaniu wziê³o udzia³ 177
studentów (64% kobiet, 34% mê¿czyzn). 72,4% studentów pochodzi³o z
miast o populacji powy¿ej 100 tys.
mieszkañców 8,5% studentów nie
uwa¿a uzale¿nienia od nikotyny za
chorobê . 94,4% studentów twierdzi, ¿e
na uczelni poruszano zagadnienia dotycz¹ce nikotynizmu. 81,7% studentów
s¹dzi, ¿e potrafi udzieliæ pacjentowi
porady antynikotynowej. 89,8% studentów uwa¿a, ¿e ka¿dy lekarz powinien pytaæ ka¿dego z pacjentów o stosunek do palenia papierosów niezale¿nie od tego, czy jest osob¹ chor¹, czy
zdrow¹. Zaskakuj¹ce jest, ¿e wœród
studentów VI roku Wydzia³u Lekarskiego nadal zdarzaj¹ siê osoby nieuwa¿aj¹ce uzale¿nienia od nikotyny za chorobê. Nie wszyscy badani te¿ potwierdzili, ¿e spotkali siê z omawianiem problemu nikotynizmu podczas studiów
medycznych. Wiêkszoœæ badanych
uwa¿a, ¿e potrafi udzieliæ pacjentowi
porady antynikotynowej. Wiedza na temat uzale¿nienia od nikotyny jest
przekazywana studentom podczas
g³ównych przedmiotów realizowanych
podczas studiów medycznych. Wiedza ta wydaje siê jednak niewystarczaj¹ca pomimo wysokiej samooceny
studentów.
Quitting by current smokers is
therefore the only way in which tobacco-related mortality can be reduced
in the medium term. An anonymous
questionnaire containing questioners
on the subject of the realization of
problems connected with the tobacco
addiction in the route of medical studies was carried amongst students of
the 6th year of the Medical Department
of Wroclaw Medical University in the
academic year 2007/2008. 177 students
took part in the study (64% of women,
34% of men). 72.4% of students came
from cities with the population above
100 hundred of inhabitants. 8.5% of
students isn't regarding the nicotine
addiction as illness. 94.4% of students
is claiming that problems concerning
nicotinism were being brought up on
the university. 81.7% of students is
judging that he is able to give an antismoking advice to a patient. 89.8% of
students think that every doctor
should ask each patients opinion
about smoking cigarettes independently of whether he is an ill or healthy
person. It is surprising that persons
not regarding nicotine addiction as illness are still amongst students of 6th
year of the Medical Department. Not all
examined also confirmed that they had
met with discussing the problem of
nicotinism during medical studies.
Majority examined thinks that he is
able to give an anti-smoking advice to
a patient. Dominating percentage examined thinks that every doctor should
ask each of patients' opinion about
smoking cigarettes independently of
whether he is an ill or healthy person.
Knowledge is being passed down to
students on the subject of nicotine
addiction during main subjects realized during medical studies. However
this knowledge seems insufficient in
spite of high self-assessment of students.
Wstêp
Ograniczenie na³ogu palenia tytoniu o
50% mog³oby zredukowaæ o 20 do 30 milionów przedwczesne zgony w pierwszym
kwartale naszego wieku i o oko³o 150 milionów w kolejnym. Obni¿enie poziomu aktu-
alnego palenia tytoniu jest jedynym sposobem redukcji tytoniozale¿nej œmiertelnoœci
w œredniej perspektywie czasowej [1,2].
Jednoznacznie okreœlono bowiem, ¿e
palenie tytoniu podwy¿sza o 25-40% ryzyko zgonu z powodu chorób uk³adu kr¹¿e-
651
nia, o 30-40% z powodu nowotworów z³oœliwych oraz jest przyczyn¹ oko³o 70% zgonów na nienowotworowe choroby uk³adu
oddechowego [3].
Materia³ i metoda
W roku akademickim 2007/2008 wœród studentów
VI roku Wydzia³u Lekarskiego Akademii Medycznej we
Wroc³awiu przeprowadzono anonimow¹ ankietê zawieraj¹c¹ pytania: czy wed³ug ich opinii uzale¿nienie od tytoniu jest chorob¹, czy w trakcie zajêæ dydaktycznych
na uczelni poruszano zagadnienie dotycz¹ce nikotynizmu, je¿eli tak - w ramach jakiego przedmiotu, czy potrafi¹ udzieliæ pacjentowi porady antynikotynowej oraz
czy wed³ug nich ka¿dy lekarz powinien pytaæ ka¿dego
pacjenta o stosunek do palenia papierosów. Dodatkowo
respondentów poproszono o wskazanie preparatów, które nie s¹ substytutami nikotyny.
Wyniki
W badaniu wziê³o udzia³ 177 studentów
– 117 kobiet (64%) oraz 60 mê¿czyzn (34%)
w wieku od 23 do 28 lat (najwiêcej studentów w wieku 25 lat (49,5% (58) kobiet; 40%
(24) mê¿czyzn).
72,4% (123) studentów pochodzi³o z
miast o populacji powy¿ej 100 tys. mieszkañców (kobiety: 70% /81/; mê¿czyŸni: 72%
/42/) i 22.4% (38) miast o populacji poni¿ej
100 tys. mieszkañców (kobiety: 24%/28/;
mê¿czyŸni: 23% /14/) oraz 5,3% (9) z oœrodków wiejskich (kobiety: 5.0% /6/; mê¿czyŸni: 5%/3/)
Wed³ug 91,5% (162) studentów (94,8%
(111) kobiet i 85% (51) mê¿czyzn) uzale¿nienie od nikotyny jest chorob¹, nie podziela tej opinii 5,2 % (6) studentek oraz 15%
(9) studentów.
94,4% (167) studentów (94,8% (111)
kobiet i 93,3% (56) mê¿czyzn) twierdzi, ¿e
na uczelni poruszano zagadnienia dotycz¹ce nikotynizmu, jednak zaprzecza temu
5,2% (6) kobiet i 6,6% (4) mê¿czyzn. Przedmioty w ramach, których studenci spotkali
siê z zagadnieniami dotycz¹cymi nikotynizmu wraz z czêstoœci¹ wskazañ studentów
przedstawia tabela I.
81,7% (143) studentów (79,5% (93) studentek i 83,3% (50) studentów) twierdzi, ¿e
potrafi udzieliæ pacjentowi porady antynikotynowej, nie podziela tej opinii 20,5% (24)
kobiet i 13,3% (8) mê¿czyzn.
89,8% (158) studentów (90,5% (106)
studentek i 86,6% (52) studentów) uwa¿a,
¿e ka¿dy lekarz powinien pytaæ ka¿dego z
pacjentów o stosunek do palenia papierosów niezale¿nie od tego, czy jest osob¹ chor¹, czy zdrow¹. 6,8% (12) studentów (7%
(8) studentek i 6,6% (4) studentów) uwa¿a,
¿e lekarz powinien reagowaæ dopiero na
proœbê pacjentów, którzy wykazuj¹ inicjatywê i chêæ zaprzestania palenia. 3,4% (6)
652
Tabela I
Przedmioty w ramach, których studenci spotkali siê z zagadnieniami dotycz¹cymi nikotynizmu.
Subjects in frames of which students met with problems concerning nicotinism.
Kobiety
M ê¿czy Ÿni
M edy cy na rodzinna
80 (68%)
Choroby w ew nêtrzne
30 (50%)
Choroby w ew nêtrzne
48 (41%)
M edy cy na rodzinna
27 (45%)
Pulm onologia
34 (29%)
Onkologia
13 (21,6%)
Onkologia
30 (25,6%)
Ginekologia
6 (10%)
Zdrow ie Publiczne
18 ( 15,3%)
Zdrow ie Publiczne
4 (6,6%)
Higiena
14 (11,9%)
Chirurgia
3 (5%)
Angiologia
11 (9,4%)
Psy chiatra
3 (5%)
Kardiologia
10 (8,5%)*
Farm akologia
3 (5%)
Psy chiatra
8 (6,8%)
Pediatria
3 (5%)
Lary ngologia
7 (5,9%)*
Alergologia
2 (3,3%)
Pediatria
6 (5,12%)
Chirurgia
5 (4,2%)
* niew skazane przez m ê¿czy zn
studentów (2,5% (3) studentek i 5% (3) studentów) uwa¿a, ¿e lekarz powinien reagowaæ tylko w przypadku osób chorych, którym palenie dodatkowo mo¿e zaszkodziæ.
Wœród kobiet preparaty nie bêd¹ce substytutami nikotyny wskaza³o: 32,4%(38) Tobacoff, 71% (83) Zyban, 19,6% (23) Nicofree. Natomiast wœród mê¿czyzn: 30% (18)
Tobacoff, 41,6% (25) Zyban, 16.6% (10)
Nicofree.
¿e ka¿dy lekarz powinien pytaæ ka¿dego z
pacjentów o stosunek do palenia papierosów niezale¿nie od tego, czy jest osob¹ chor¹, czy zdrow¹, nadal jednak zdarzaj¹ siê
studenci uwa¿aj¹cy, ¿e lekarz powinien reagowaæ dopiero na proœbê pacjentów, którzy wykazuj¹ inicjatywê i chêæ zaprzestania
palenia, czy te¿ tylko w przypadku osób chorych, którym palenie dodatkowo mo¿e zaszkodziæ.
Omówienie
Przewa¿aj¹cy odsetek ankietowanych to
kobiety. Dominuj¹cy odsetek ankietowanych
ukoñczy³ 25 lat i pochodzi³ z du¿ych miast.
Zaskakuj¹ce jest, ¿e wœród studentów
VI roku Wydzia³u Lekarskiego nadal zdarzaj¹ siê osoby nieuwa¿aj¹ce uzale¿nienia od
nikotyny za chorobê, chocia¿ œciœle okreœla
to klasyfikacja ICD-10. Nie wszyscy badani
te¿ potwierdzili, ¿e spotkali siê z omawianiem problemu nikotynizmu podczas studiów medycznych.
Studenci, którzy wspominali o poruszaniu zagadnienia uzale¿nienia od nikotyny
podczas studiów najczêœciej wskazywali na
medycynê rodzinn¹ i choroby wewnêtrzne.
Wiêkszoœæ badanych uwa¿a, ¿e
potrafi udzieliæ pacjentowi porady antynikotynowej. Równoczeœnie zaskakuj¹co wysoki odsetek studentów nieprawid³owo wskazuje preparaty niebêd¹ce substytutami nikotyny.
Dominuj¹cy odsetek badanych uwa¿a,
Wnioski
Wiedza na temat uzale¿nienia od nikotyny jest przekazywana studentom podczas
g³ównych przedmiotów realizowanych podczas studiów medycznych. Zwa¿ywszy jednak, ¿e jako lekarze w przysz³oœci bêd¹ braæ
oni udzia³ w modyfikacji stylu ¿ycia pacjentów oraz wp³ywaæ na realizowane przez nich
zasady promocji zdrowia i profilaktyka chorób, jako elementy leczenia niefarmakologicznego - wiedza studentów wydaje siê niewystarczaj¹ca pomimo ich wysokiej samooceny.
Przegl¹d Lekarski 2008 / 65 / 10
Piœmiennictwo
1. Hughes J.R.: Four beliefs that may impede progress
in the treatment of smoking. Tob. Control. 1999, 8,
323.
2. Peto R., Lopez A.D.: The future world-wide health
effects of current smoking patterns. [in]: C.E. Koop,
C.E. Pearson, M.E. Schwarz, (eds.) Critical Issues
in Global Health, New York: Jossey-Bass, In press.
3. Zatoñski W., PrzewoŸniak K.: Tytoñ albo zdrowie przestañ paliæ. Leczenie z uzale¿nienia od nikotyny,
URL: http://www.lodz.ptkardio.pl/palenie.html,
Dostêp: 15.12.2007.
D. Kurpas i wsp.