D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Włocławku

Sygn. akt IV U 59/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 września 2014r.
Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Regina Duda- Marciszewska
Protokolant: sekr. sądowy Marlena Budzyńska
po rozpoznaniu w dniu 30 września 2014r. we Włocławku na rozprawie
sprawy J. T.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
o wysokość emerytury
na skutek odwołania J. T.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
z dnia 27 marca 2013roku znak: SER (...)
1.zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje organ rentowy Zakład Ubezpieczeń
Społecznych Oddział w Z. do przeliczenia wnioskodawcy J. T. wymiaru emerytury z
uwzględnieniem okresu pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8 w okresie zatrudnienia
w Kopalni (...) w K. w okresie od 01 stycznia 1986 roku do 28 lutego 2009 roku;
2. oddala odwołanie w pozostałym zakresie;
3. zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz wnioskodawcy
J. T. kwotę 60 zł
( sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;
4. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności
niezbędnej do wydania decyzji.
Sygn. akt IVU 59/14
UZASADNIENIE
Na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Zakład
Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. Inspektorat w T. decyzją z dnia 27 marca 2013r. odmówił J. T. uwzględnienia
okresu pracy od 01.05.1982r. do 28.02.2009r. z zastosowaniem przelicznika 1,8% .
W uzasadnieniu podjętej decyzji organ rentowy wskazał, że okres pracy górniczej jak i wymiar półtorakrotny ustała się
na podstawie dokumentacji źródłowej będącej w posiadaniu zakładu pracy. Na jej podstawie zakład pracy wystawia
świadectwa prac, zaświadczenia z wykazem dniówek w wymiarze półtoraktotnym powołując się na stosowne przepisy.
Ze świadectwa pracy z dnia 24.02.2011r. wystawionego bowiem przez Kopalnię (...), wynika że był on zatrudniony
w okresie od dnia 01.05.1982r. do 28.02.2009r. na stanowiskach, które zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i
Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r., zał nr 2 uważa się za pracę górniczą z zastosowaniem przelicznika 1,2% za każdy
rok pracy, natomiast w okresie od 01.03.2009r, do 26.05.2011r. na stanowisku, które zgodnie z załącznikiem nr 3 do
w/wym Rozporządzenia jest zaliczany w wymiarze półtorakrotnym.
Odwołanie od powyższej opinii wywiódł J. T., który zaskarżając niniejsze orzeczenie w całości zarzucił mu:
a) niewłaściwe zastosowanie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118 ze zmianami) w tym art. 50 c i art. 51 ustawy w wyniku czego organ
rentowy w swojej decyzji odmówił ponownego przeliczenia okresu zatrudnienia we wnioskowanym okresie i ustalenia
wysokości emerytury,
b) błędne ustalenia faktyczne dokonane przez organ rentowy poprzez nieuznanie iż ubezpieczony J. T.od dnia
01.05.1982 roku do dnia 26.05.2011 roku wykonywał niezmiennie pracę jako operator pomp na odkrywce, pracując
bezpośrednio
przodku przy urabianiu i ładowaniu operując pompami na odkrywce, zgodnie z art. 50 d ustawy z dnia 17 grudnia
1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118 ze zmianami) w związku z załącznikiem numer 3 pkt III/6 rozporządzenia
Ministra i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994roku.
W uzasadnieniu złożonego odwołania wnioskodawca kwestionując informacje dotyczące stanowiska pracy wskazane
w świadectwie pracy z dnia 26 maja 2011r. podniósł, iż faktycznie od dnia 1 stycznia 1986r. do dnia 26 maja 2011r.
wykonywał niezmiennie pracę jako operator pomp na odkrywce, pracując bezpośrednio w przodku przy urabianiu i
ładowaniu operując pompami na odkrywce zgodnie z art. 50d ustawy emerytalnej w związku z załącznikiem numer 3
pkt III/6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r.
Mając na uwadze podniesione okoliczności J. T. wniósł o:
1) uchylenie zaskarżonej decyzji w całości,
2) ustalenie przez organ rentowy iż ubezpieczony J. T. w okresie od dnia 01.05.1982 roku do dnia 26.05.2011 roku,
wykonywał niezmiennie pracę jako operator pomp na odkrywce, pracując bezpośrednio w przodku przy urabianiu i
ładowaniu operując pompami na odkrywce, zgodnie z art. 50 d ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z załącznikiem numer 3 pkt III/6 rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku, a w związku z tym ponownego przeliczenia wysokości emerytury
ubezpieczonemu za w/w okres z przelicznikiem 1,8.
W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniósł o oddalenie odwołania.
Prezentując motywy jakie legły u podstaw podjętej decyzji organ rentowy wypunktował, że decyzją z dnia 08.04.2011r.
przyznał odwołującemu emeryturę, poczynając od dnia 01.03.2011 r. - zawieszając równocześnie wypłatę świadczenia
z powodu kontynuacji zatrudnienia. W dniu 27.05.2011r. wpłynęło do organu świadectwo pracy wystawione w dniu
26.05.2011r. przez (...) w K., z którego wynikało, że ubezpieczony był pracownikiem (...) do dnia 26.05.2011r.
Tego samego dnia wpłynął do Oddziału wykaz dniówek górniczych odwołującego sporządzony przez (...), z którego
wynikało, że w okresie od 01.02.2011 r. do 26.05.2011 r. Ubezpieczony przepracował łącznie 74 dniówki zaliczane w
wymiarze półtora krotnych. Z danych będących w posiadaniu organu wynikało, że J. T. przepracował, w okresie od
dnia 01.03.2009 r. do dnia 26.05.2011 r., łącznie 426 dniówek zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym (352 + 74
= 426), co spowodowało, że przelicznik 1,8 mógł zostać zastosowany jedynie do 19 miesięcy okresów składkowych
(426 dniówek :22 dni = 19 m-cyi 8 dni). Decyzją z dnia 03.06.2011r. Oddział rozpoczął, od dnia 01.05.2011 r., wypłatę
świadczenia ubezpieczonego, stosując przelicznik 1,8 do 19 miesięcy pracy górniczej, a przelicznik 1,2 do 319 miesięcy
pracy górniczej.
Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:
J. T.urodził się w dniu (...).
W okresie od 1 maja 1982r. do 26 maja 2011r. pracował w Kopalni (...) S.A.. Do dnia 31 marca 1983r. zajmował
stanowisko mechanika maszyn i urządzeń górniczych na odkrywce, zaś od 1 kwietnia 1985r. operatora sprzętu
pomocniczego na odkrywce. Z dniem 1 stycznia 1986r. J. T. zostało powierzone stanowisko maszynisty pomp
odwodnienia odkrywki piastowane do dnia 28 lutego 2009r. Powierzone wnioskodawcy czynności wymagały
wypompowywania wody i utrzymywaniu jej niskiego poziomu na odkrywce „L.’ i (...), nadto wypompowywania wody
bezpośrednio spod maszyn wydobywających węgiel. J. T. odwadniał złoża na przodku tj. w miejscu wydobywania
węgla, najniższym punkcie kopalni.
Dowód: zeznania świadka J. W. k. 112-112v, zeznania świadka J. L. k. 112v, zeznania świadka K. S. k. 112v, zeznania
świadka P. S. k.113, zeznania wnioskodawcy nagranie audio-video 00:02:50-00:12:00 płyta k.125 akt sprawy, umowa
o pracę k. 5, k.6, umowa k. 8, angaż dn. 9.04.83r. k.11, angaż z dn. 20.01.1986r. akt osobowych wnioskodawcy
nadesłanych przez (...) Kopalnia (...).
W dniu 6 stycznia 2009 roku został zawarty protokół dodatkowy nr 25 do (...) obowiązującego w (...), zawierający
nowy taryfikator kwalifikacyjny dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych. Protokół ten został
zarejestrowany w Rejestrze Zakładowych Układów Zbiorowych Pracy prowadzonym przez Okręgowego Inspektora
Pracy w P. w dniu 19 stycznia 2009 roku i wszedł w życie w dniu 1 lutego 2009 roku. Wprowadzenie taryfikatora
miało na celu dostosowanie nazewnictwa do stanowisk pracy górniczej wymienionym w rozporządzeniu (...) z dnia 23
grudnia 1994 roku. Przed tą zmianą stanowisko pracy odwołującego określano jako „maszynista pomp odwodnienia
odkrywki”, a po tej zmianie (od 1 marca 2009 roku) „operator pomp na odkrywce”. Poza zmianą stanowiska pracy,
żadne warunki pracy odwołującego po dniu 1 marca 2009 roku nie uległy zmianie.
Dowód: taryfikator kwalifikacyjny k. 45-48 akt sprawy IIIU 60/10.
W dniu 14 marca 2011roku J. T.złożył wniosek o emeryturę
oświadczając, iż pozostaje w stosunku pracy. Wraz z wnioskiem przedłożył świadectwo wykonywania pracy górniczej
i równorzędnej z pracą górniczą, zaświadczające, że odwołujący w okresie od dnia 1 maja 1982 roku był zatrudniony
w (...)w K., w tym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace górniczą, określoną w art. 50c ust. 1 pkt
4 ustawy emerytalnej, na stanowiskach wg rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku: od 1 maja 1982roku do
31 marca 1983 roku -mechanik maszyn i urządzeń górniczych na odkrywce zał. 2 pkt 11, od 1 kwietnia 1983 roku do
31 grudnia 1985roku operator sprzętu pomocniczego na odkrywce zał. 2 pkt 22, od 1 stycznia 1986roku do 28 lutego
2009roku maszynista pomp odwodnienia odkrywki zał. 2 pkt 10, od 1 marca 2009 roku — operator pomp i sprężarek
na odkrywce zał. 3 pkt III/6; a nadto przedłożył wykaz dniówek za okres od marca 2009 rok do lutego 2011 rok.
Decyzją z dnia 8 kwietnia 2011roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia 1 marca 2011roku. Okres
pracy górniczej obliczono według przeliczników: 16 miesięcy z przelicznikiem 1.8, 319 miesięcy z przelicznikiem 1.2.
Dowód: wniosek k. 2-3, świadectwo k. 6, wykaz dniówek k. 7, decyzja k. 31 akt organu rentowego.
W dniu 7 marca 2013roku odwołujący wystąpił z wnioskiem o przeliczenie wysokości emerytury i uwzględnienie
okresu od 1 maja 1982roku do 26 maja 2011roku (końca zatrudnienia) z zastosowaniem przelicznika 1.8.
Zaskarżoną decyzją z dnia 27 marca 2013roku ZUS odmówił J. T. uwzględnienia wniosku.
Dowód: wniosek k. 78-80, decyzja k. 83 akt organu rentowego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje :
Zrekonstruowany powyżej stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu
rentowego, aktach osobowych odwołującego oraz aktach sprawy IIIU 650/10. Uwzględnione dokumenty nie
kwestionowane przez żadną ze stron postępowania nie nosiły jakichkolwiek oznak przerobień mogących świadczyć
o ingerencji w ich treść osób trzecich. Chronologicznie ułożone dokumenty w aktach osobowych wnioskodawcyz zachowana numeracją stron świadczącą o ich kompletności-pozwoliły na odtworzenie kariery zawodowej J. T..
Dopuszczony zaś z akt sprawy III U 650/10 protokół zmian Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obrazuje zmianę
nazewnictwa obowiązujących dotychczas w zakładzie stanowisk pracy.
Treść zeznań słuchanych świadków J. W., J. L., P. S. i K. S. w kontekście posiadanych dokumentów pozwoliła
natomiast na ustalenie, że w okresie od 1 stycznia 1986roku do 28 lutego 2009roku wnioskodawca wykonywał pracę
operatora pomp na odkrywce. Zeznania odwołującego jak i wskazanych świadków są wiarygodne, gdyż są spójne
i skorelowane ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Świadkowie zgodnie potwierdzili, że J. T.
pracował w takim samym charakterze od 1986 tj. wykonywał takie same obowiązki zarówno, gdy jego stanowisko pracy
nazwano „maszynista pomp”, jak i „operator pomp”. Ponadto świadkowie i odwołujący opisali rodzaj obowiązków,
jakie w ramach zatrudnienia wykonywał J. T., a zeznania te są spójne i logiczne.
Przechodząc do merytorycznych rozważań wskazać należy, że kwestia sporna wymagała ustalenie prawidłowości
sposobu przeliczenia wysokości pobieranej przez wnioskodawcę emerytury przy uwzględnieniu okres pracy
wykonywanej (...) K.” w K. w okresie od 1 stycznia 1986 roku do 28 lutego 2009 roku.
W tym kontekście ponieść należy, iż przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej, zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stosuje się następujące przeliczniki:
1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;
2)1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;
3)1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej
częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;
4)1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i
innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, pod warunkiem wykonywania
takiej pracy co najmniej przez 5 lat, z zastrzeżeniem, że łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników,
o których mowa wyżej uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.
Zatem przelicznik 1.8 przysługuje za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d.
Zgodnie natomiast z art. 50d ust. 1 ustawy, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym
pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy
pracy na obszarze Państwa Polskiego:
1) w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy
montażu, likwidacji transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy
głębieniu szybów i robotach szybowych;
2) w drużynach ratowniczych.
Okresy pracy wymienione w ust. 1 pkt 2 zalicza się w wymiarze półtorakrotnym również tym pracownikom dozoru
ruchu i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują przez co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod
ziemią, w kopalniach siarki lub w kopalniach węgla brunatnego art. 50d ust. 2 ustawy.
Szczegółowe określenie stanowisk pracy, na których zatrudnienie zalicza się dla celów emerytalnych w wymiarze
półtorakrotnym powinno nastąpić w drodze roporządzenia wydanego przez ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do
spraw Skarbu Państwa (art. 50d ust. 3 ustawy emerytalnej). Mając na uwadze, że nowe rozporządzenie wykonawcze
nie zostało wydane na podstawie art. 194 ustawy emerytalnej, w zakresie niesprzecznym z przepisami ustawy,
zachowało moc obowiązujące rozporządzenie (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku sprawie określenia niektórych
stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do
emerytury i renty. W załączniku 2 określono stanowiska pracy, na których zatrudnienie uważa się za pracę górniczą,
w tym w pkt 10 wpisano stanowisko: maszynista pomp odwodnienia odkrywki, a w zał. 3 określono stanowiska pracy,
na których okresy pracy zalicza się
w wymiarze półtorakrotnym — w tym w pkt III/6 operator pomp i sprężarek na odkrywce zatrudniony w przodku
bezpośrednio w procesie urabiania ( 3 ww. rozporządzenia).
Odwołujący w okresie od 1 marca 2009 roku do 26 maja 2011 roku bezspornie wykonywał pracę wskazaną w art.
50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, na stanowisku operator pomp na odkrywce. Jak wykazało nadto postępowanie
dowodowe, również w okresie wcześniejszym — od 1 stycznia 1986 roku do 28 lutego 2009 roku — pracował w takim
charakterze. Odwołujący przez cały ten czas pracował w kopalni węgla brunatnego, na przodku, bezpośrednio przy
odwanianiu złoża. Pompownia znajdowała się na dole odkrywki. Co więcej świadkowie potwierdzili, iż charakter pracy
wnioskodawcy od dnia 1 stycznia 1986 roku nie zmienił się. Ponadto z porównania treści angażu z dnia 10 marca 2009
roku (k. 57 akt osobowych), na podstawie którego zmieniono stanowisko pracy J. T. z tym sprzed tej zmiany (z dnia
14 maja 2008 roku k.55 akt osobowych) wynika, iż poza samą nazwą stanowiska pracy nie zmieniły się żadne warunki
zatrudnienia: pozostało to samo miejsce pracy, ta sama kategoria zaszeregowania, ta sama wysokość wynagrodzenia.
Ponadto z postępowania dowodowego wynika, że zmiana stanowiska pracy związana była z pracą komisji
weryfikacyjnej, która dostosowywała wewnętrzne przepisy obowiązujące u pracodawcy do treści ww. rozporządzenia
z 1994 roku.
W konkluzji powyższego stwierdzić należy, iż dysponując materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie bez
wątpienia praca J. T. w spornym okresie od 1 stycznia 1986 roku do 28 lutego 2009 roku, mimo że pracodawca błędnie
zakwalifikował ją jako pracę na stanowisku maszynista pomp odwodnienia odkrywki, była zawsze pracą wykonywaną
jako operator pomp na odkrywce. Wyartykułowana bowiem wymaga, iż „o uznaniu konkretnej pracy za pracę górniczą
zaliczaną w wymiarze półtorakrotnym decyduje charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika, a
nie treść umowy o pracę łączącej go z pracodawcą ani nazwa zajmowanego stanowiska określona w angażach lub w
zaświadczeniu o wykonywaniu pracy w szczególnie warunkach (...) Nie mają też decydującego znaczenia zakładowe
wykazy stanowisk oraz protokoły komisji weryfikacyjnej
kwalifikujące określone zatrudnienie. Należy przy tym uznać, że praca „na odkrywce” w kopalniach węgla brunatnego
(siarki) jest odpowiednikiem pracy „w przodkach” ziemią i polega na zatrudnieniu przy pracach bezpośrednio
łączących się z procesami związanymi z wydobywaniem kopalin, pozyskiwaniu złóż węgla brunatnego” ( tak Sąd
Najwyższy w wyroku z dn. 22 kwietnia 2011 roku sygn. I UK 360/10, podobnie w wyrokach: z dnia 25 marca 1998 roku,
sygn. II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999 nr 6, poz. 213; z dnia 22 marca 2001 roku, sygn. akt UKN 263/00, OSNAPiUS
2002 nr 22, poz. 553; z dnia 2 czerwca 2010 roku, sygn. I UK 25/10, LEX nr 621137, z dnia 6 września 2011 roku,
sygn. IUK70/11, LEX nr 1102258).
W tym stanie rzeczy biorąc powyższe pod uwagę, uznając odwołanie za uzasadnione, Sąd na podstawie art. 47714
§ 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję, zobowiązując organ rentowy do przeliczenia J. T. wymiaru emerytury z
uwzględnieniem pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8 w okresie zatrudnienia w Kopalni (...) w K. w
okresie od dnia 1 stycznia 1986 roku do 28 lutego 2009 roku.
Mając na uwadze, że zakres kognicji Sądu wyznaczony jest treścią skarżonej decyzji odwołanie w części dotyczącej
uwzględnienia do przeliczenia J. T. wymiaru emerytury pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8 w okresie
zatrudnienia w Kopalni (...) w K. przypadającego po dacie 28 lutego 2009 roku w myśl art. 477 14 § 1 k.p.c. zostało
oddalone.
O kosztach zastępstwa procesowego orzeczona na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 11 ust. 2 rorządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów opłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu zasądzając od
organu rentowego jako strony przegrywającej na rzecz J. T. kwotę 60 złotych.
W punkcie 4 wyroku Sąd stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności
niezbędnej do wydania decyzji w sprawie przeliczenia świadczenia, gdyż rozstrzygnięcie sprawy (tj. dot. charakteru
pracy odwołującego), nastąpiło na podstawie ustaleń, które nie mogły być brane pod uwagę przez organ rentowy z
uwagi na ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu przed tym organem.