zaufanie do partii i formacji politycznych

ZAUFANIE DO PARTII
I FORMACJI POLITYCZNYCH
Warszawa, marzec 2001
Ü Wśród 10. partii i ugrupowań, o które zapytaliśmy, najwięcej zwolenników ma Sojusz Lewicy
Demokratycznej (38% badanych zadeklarowało, że są jego zwolennikami); partia ta ma też
najwięcej zwolenników „zdecydowanych” (15%; dla porównania, w przypadku następnej w
kolejności partii, liczba ta jest dwa razy mniejsza). Na drugim miejscu pod względem sympatii jest
Polskie Stronnictwo Ludowe (pozytywnie odniosło się do niego 33% osób). Trzecia pozycja
przypadła Platformie Obywatelskiej (23%), ale niewiele mniej zwolenników miały Unia Wolności i
Akcja Wyborcza „Solidarność” (po 21%) oraz Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (20%).
Ü Pod względem liczby przeciwników, na pierwszym miejscu znalazła się AWS (60% respondentów
oświadczyło, że nie są jej zwolennikami). Wiele niechęci wzbudza także „Samoobrona” (54%). W
przypadku obu ugrupowań odnotowano jednocześnie największą liczbę osób takie stanowisko
określających w sposób kategoryczny (odpowiednio 35% i 34%). Znaczna część (połowa
pytanych) deklaruje, że nie sprzyja UW (50%) ani UPR (49%).
Ü Najwięcej trudności sprawiło badanym ustosunkowanie się do Platformy Obywatelskiej („trudno
powiedzieć” odpowiedziało 37% osób) oraz Polskiej Unii Gospodarczej (34%). Podobne liczebnie
grupy osób miały kłopoty z jednoznacznym ustosunkowaniem się do Krajowej Partii Emerytów i
Rencistów, Ruchu Odbudowy Polski oraz Unii Polityki Realnej (po 32%).
Ü Najmniej znana Polakom jest Polska Unia Gospodarcza – dwie piąte pytanych przyznało, że nie
słyszało o tym ugrupowaniu. Niespełna miesiąc po powołaniu Platformy Obywatelskiej jedynie
11% badanych mówiło, że o niej nie słyszało. Podobnej liczbie osób (10%) nie była znana nazwa
Krajowej Partii Emerytów i Rencistów.
Ü Wobec wszystkich ugrupowań, o które zapytaliśmy, badani częściej deklarowali brak sympatii niż
sprzyjanie im. W relatywnie najlepszym świetle postrzegany jest SLD (aprobata netto – czyli
różnica między deklaracjami na „tak” a deklaracjami na „nie” – wyniosła: -1 punkt). Stosunkowo
dobrze wypadły pod tym względem także PO (-6 pkt.) i PSL (-8 pkt.). Najniższą aprobatę netto
uzyskała AWS (-39 pkt.), ale niemal taki sam wynik był udziałem również „Samoobrony” oraz UPR
(po -38 pkt.).
TNS OBOP
ul. Dereniowa 11, 02 776 Warszawa
Tel: (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995 Fax: (48 22) 644 9947 e-mail: [email protected]
www.obop.com.pl
Biura w ponad 40 krajach
Grupa Taylor Nelson Sofres
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji
i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła.
***
Najpowszechniejszym
sposobem
stosowanym
przy
opisywaniu
stosunku
Polaków do partii politycznych jest prezentacja wyników preferencji partyjnych.
Jednak przedstawiane tym sposobem informacje mają jedną poważną wadę: dane
te, symulując przebieg autentycznego głosowania, dotyczą tylko tych osób, które
deklarowały wcześniej, że po pierwsze: pójdą głosować, a po drugie: - tak jak w
rzeczywistym głosowaniu – dokonywały jednoznacznego wyboru. Oznacza to, że tak
przedstawiane wyniki odnoszą się nie do całego społeczeństwa, ale tylko do około
połowy, a właściwie nawet jeszcze mniejszej części osób – bo dodatkowo nie
uwzględniają ludzi, którzy mają lat mniej niż 18., choćby nawet interesowali się oni
polityką, mieli wyrobione poglądy polityczne i już wkrótce podejmowaliby decyzje
przy urnie wyborczej.
Z tych między innymi powodów, postanowiliśmy zapytać wszystkie osoby
uczestniczące w naszym sondażu – również te, które mają mniej niż 18. lat – o to,
jak w ogóle ustosunkowują się do każdego z ugrupowań z polskiej sceny politycznej
z osobna1. W naszym lutowym badaniu uwzględniliśmy 10. ugrupowań, które potem
były przez respondentów lokowane na osi lewica-prawica (informacje na ten temat
zostaną zaprezentowane w następnym opracowaniu). Uzyskane teraz wyniki
zestawiliśmy z tymi, jakie otrzymaliśmy w latach poprzednich: w październiku 1993 r.,
czerwcu 1994 r., we wrześniu 1996 r. oraz w kwietniu 1997 r.
Zaznaczmy, że tym, co odróżnia ten sposób pytania o partie polityczne od
pytania o preferencje jest także to, że uzyskujemy informacje o szerokim,
potencjalnym społecznym zapleczu politycznym każdego z ugrupowań, niezależnie
od tego, czy osoby wypowiadające się na ten temat zamierzają głosować, czy też
nie.
1
Sondaż TNS OBOP z 10-12 lutego 2001 r., przeprowadzono na reprezentatywnej, losowej 1147-osobowej
ogólnopolskiej próbie osób powyżej 15 roku życia. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/3% przy wiarygodności oszacowania równej 95%.
2
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
POLACY O PARTIACH
Zwolennicy
Wśród 10. partii i ugrupowań, o które zapytaliśmy, najwięcej zwolenników ma
Sojusz Lewicy Demokratycznej (38%); partia ta ma też najwięcej zwolenników
„zdecydowanych” (15%; dla porównania, w przypadku następnej w kolejności partii,
liczba ta jest dwa razy mniejsza). Na drugim miejscu pod względem sympatii jest
Polskie Stronnictwo Ludowe (pozytywnie odniosło się do niego 33% osób). Trzecia
pozycja przypadła Platformie Obywatelskiej (23%), ale niewiele mniej zwolenników
miały Unia Wolności i Akcja Wyborcza „Solidarność” (po 21%) oraz Krajowa Partia
Emerytów i Rencistów (20%).
Przeciwnicy
Pod względem liczby przeciwników, na pierwszym miejscu znalazła się AWS
(60%). Wiele niechęci wzbudza także „Samoobrona” (54%). W przypadku obu
ugrupowań odnotowano jednocześnie największą liczbę osób takie stanowisko
określających w sposób kategoryczny (odpowiednio 35% i 34%). Znaczna część
(połowa pytanych) deklaruje, że nie sprzyja Unii Wolności (50%) ani Unii Polityki
Realnej (49%).
Brak sympatii najrzadziej deklarowany był wobec Polskiej Unii Gospodarczej
(21%) oraz Platformy Obywatelskiej (29%) – dwóch najmłodszych formacji z naszej
listy.
Brak opinii
Najwięcej trudności sprawiło badanym ustosunkowanie się do Platformy
Obywatelskiej („trudno powiedzieć” odpowiedziało 37% osób) oraz Polskiej Unii
Gospodarczej (34%). Podobne liczebnie grupy osób miały kłopoty z jednoznacznym
ustosunkowaniem się do Krajowej Partii Emerytów i Rencistów, Ruchu Odbudowy
Polski oraz Unii Polityki Realnej (po 32%).
Nieznajomość
Najmniej znana Polakom jest Polska Unia Gospodarcza – dwie piąte pytanych
przyznało, że nie słyszało o tym ugrupowaniu. Niespełna miesiąc po powołaniu
Platformy Obywatelskiej jedynie 11% badanych mówiło, że o niej nie słyszało.
3
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Podobnej liczbie osób (10%) nie była znana nazwa Krajowej Partii Emerytów i
Rencistów.
Aprobata netto
Wobec wszystkich ugrupowań, o które zapytaliśmy, badani częściej deklarowali
brak sympatii niż sprzyjanie im. W relatywnie najlepszym świetle postrzegany jest
Sojusz Lewicy Demokratycznej (aprobata netto – czyli różnica między deklaracjami
na „tak” a deklaracjami na „nie” – wyniosła: -1 punkt). Stosunkowo dobrze wypadły
pod tym względem także Platforma Obywatelska (-6 pkt.) i Polskie Stronnictwo
Ludowe (-8 pkt.).
Najniższą aprobatę netto uzyskała Akcja Wyborcza „Solidarność” (-39 pkt.), ale
niemal taki sam wynik był udziałem również „Samoobrony” oraz Unii Polityki Realnej
(po -38 pkt.).
CZY JEST PAN(I) ZWOLENNIKIEM, CZY TEŻ NIE,
WYMIENIONYCH PARTII I ORGANIZACJI?
(Ogółem badani)
Sojusz Lewicy
Demokratycznej
Polskie Stronnictwo
Ludowe
Platforma
Obywatelska
Unia Wolności
Akcja Wyborcza
„Solidarność”
Krajowa Partia
Emerytów i Rencistów
Ruch Odbudowy
Polski
„Samoobrona”
Unia Polityki Realnej
Polska Unia
Gospodarcza
ZdecydoTrudno
Nie słysza- Aprobata
wanie nie powiedzieć łem o niej
netto
Zdecydowanie tak
TAK
Raczej
tak
Raczej
nie
NIE
15%
38%
23%
17%
39%
22%
22%
1%
-1
7%
33%
26%
23%
41%
18%
24%
2%
-8
7%
23%
16%
15%
29%
14%
37%
11%
-6
4%
21%
17%
24%
50%
26%
27%
2%
-29
5%
21%
16%
25%
60%
35%
18%
1%
-39
3%
20%
17%
20%
38%
18%
32%
10%
-18
3%
17%
14%
22%
44%
22%
32%
7%
-27
3%
16%
13%
20%
54%
34%
26%
4%
-38
2%
11%
9%
24%
49%
25%
32%
8%
-38
1%
5%
4%
11%
21%
10%
34%
40%
-16
4
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
ZMIANY
W OPINIACH POLAKÓW O PARTIACH
W porównaniu z badaniem zrealizowanym w 1997 r. ubyło zwolenników
większości partii, o które wówczas pytaliśmy; wyjątek stanowią SLD (liczba osób
sympatyzujących z tym ugrupowaniem zwiększyła się o 7 pkt. proc.) i Samoobrona
(wzrost o 6 pkt. proc.). Najwięcej sympatyków utraciły natomiast UW (połowę – 23
pkt. proc.) oraz AWS (spadek o 16 pkt. proc.), ROP (o 15 pkt. proc.), KPEiR (o 10
pkt. proc.) oraz UPR (o 8 pkt. proc.).
Zwiększyła się niechęć wobec UW (o 17 pkt. proc.), AWS (14 pkt. proc.) oraz
KPEiR (o 10 pkt. proc.). Mniej jest natomiast osób, które dystansują się od SLD
(spadek dezaprobaty o 12 pkt. proc.). Nieznacznie ubyło też przeciwników
Samoobrony (różnica 6 pkt. proc.).
W porównaniu z 1997 r. poprawiła się znajomość KPEiR.
Zwiększyła się obojętność wobec wszystkich ugrupowań, o które pytaliśmy.
Porównując wyniki poszczególnych ugrupowań uzyskiwane przez nie w różnych
okresach czasu z najnowszymi danymi można zauważyć, że:
ü SLD
ma
obecnie
najwięcej
zwolenników
i
jednocześnie
najmniej
przeciwników w porównaniu z jej poprzednimi notowaniami
ü Samoobrona – odsetek osób, które sympatyzują z nią jest – porównując jej
wyniki z różnych okresów – jednym z wyższych, jednocześnie wzbudza ona
najmniej niechęci
ü PSL i ROP mają najmniejsza liczbę zwolenników (przy czym liczba osób
niechętnych obu partiom nie uległa większym zmianom, była już w
przeszłości większa jak i mniejsza)
ü UW, AWS i KPEiR mają najmniejszą liczbę stronników i jednocześnie
najwięcej osób zgłasza niechęć, porównując ich wyniki z rezultatami
uzyskiwanymi w latach poprzednich.
5
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
ZWOLENNICY
PRZECIWNICY
BRAK OPINII
NIEZNAJOMOŚĆ
X VI IX IV II X VI IX IV II X VI IX IV II X VI IX IV II
’93 ’94 ’96 ’97 ’01 ’93 ’94 ’96 ’97 ’01 ’93 ’94 ’96 ’97 ’01 ’93 ’94 ’96 ’97 ’01
SLD *)
26
30
30
31
38
50
47
52
51
39
20
14
16
15
22
4
9
2
3
1
PSL
54
50
36
37
33
30
36
46
45
41
15
11
15
15
24
1
3
3
3
2
PO
-
-
-
-
23
-
-
-
-
29
-
-
-
-
37
-
-
-
-
11
UW **)
38
29
32
44
21
42
44
46
33
50
19
14
18
18
27
1
13
4
5
2
AWS ***)
28
34
39
37
21
52
53
42
46
60
20
12
15
14
18
0
1
4
3
1
KPEiR
-
-
-
30
20
-
-
-
28
38
-
-
-
23
32
19
10
ROP
-
-
31
32
17
-
-
47
46
44
-
-
16
18
32
-
-
6
4
7
Samoobrona
14
16
10
10
16
66
61
63
60
54
17
14
17
21
26
3
9
10
9
4
UPR
12
16
17
19
11
59
54
57
51
49
22
16
19
23
32
7
14
7
7
8
-
-
-
-
5
-
-
-
-
21
-
-
-
-
34
-
-
-
-
40
PUG
)
* )w 1993 r. i w 1994 r. pytano o SdRP
** )w 1993 r. pytano o UD
*** w 1993 r. i w 1994 r. pytano o NSZZ „Solidarność”
Podsumowując, można stwierdzić, że od 1997 r. najwięcej zyskały SLD (wzrost
aprobaty netto o 19 pkt. proc.) i Samoobrona (wzrost o 12 pkt. proc.). Najwięcej
straciły natomiast UW (różnica między ocenami pozytywnymi a negatywnymi
pogorszyła się o 40 pkt. proc.) i AWS (spadek aprobaty netto o 30 pkt. proc.). Dla
KPEiR aprobata ta zmniejszyła się o 20 pkt. proc., dla ROP – o 13 pkt. proc. W
porównaniu z sytuacją sprzed czterech lat, pod względem aprobaty netto, nie zmienił
się rezultat PSL.
X ’93
APROBATA NETTO
VI ’94 IX ’96 IV ’97
II ’01
BRAK OPINII LUB NIEZNAJOMOŚĆ
X ’93 VI ’94 IX ’96 IV ’97 II ’01
SLD *)
PO
-24
-17
-22
-20
-1
24
23
18
18
23
-
-
-
-
-6
-
-
-
-
48
PSL
+24
+14
-10
-8
-8
16
14
18
18
26
PUG
-
-
-
-
-16
-
-
-
-
74
KPEiR
-
-
-
+2
-18
-
-
-
42
42
ROP
-
-
-16
-14
-27
-
-
22
22
39
UW **)
UPR
-4
-15
-14
+11
-29
20
27
22
23
29
-47
-38
-40
-32
-38
29
30
26
30
40
Samoobrona
-52
-45
-53
-50
-38
20
23
27
30
30
AWS ***)
-24
-19
-3
-9
-39
*) )w 1993 r. i w 1994 r. pytano o SdRP
** )w 1993 r. pytano o UD
*** w 1993 r. i w 1994 r. pytano o NSZZ „Solidarność”
20
13
19
17
19
6
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Generalnie, można zauważyć, że – w porównaniu z sytuacją sprzed poprzednich
wyborów parlamentarnych – najwięcej straciły ugrupowania lokujące się bliżej prawej
strony sceny politycznej; przede wszystkim dotyczy to obu ugrupowań (AWS i UW),
które miały udział w rządzeniu państwem po 1997 r. Spadek społecznego zaufania w
najmniejszym stopniu dotknął ugrupowania lokujące się bardziej na lewo. Co bardzo
ciekawe, częściej niż przed czterema laty pojawia się obojętność – prawidłowość ta
dotyczy wszystkich formacji, które pojawiły się w najnowszym jak i w poprzednim
badaniu.
STOSUNEK DO PARTII I UGRUPOWAŃ
PRZED WYBORAMI 1997 R. A 2001 R.
Sympatia
2001 r.: Badani najczęściej sympatyzują z jedną (21%), dwoma (20%) lub co
najwyżej trzema partiami (18%). Zwolennicy czterech i więcej ugrupowań stanowią
tylko 17% pytanych; częściej już zdarzało się, że respondent ani razu nie
zadeklarował sympatii do któregoś z ugrupowań (24%). Średnio, statystyczny Polak
sprzyja dwóm ugrupowaniom spośród dziesięciu z wymienionych.
1997 r.: W porównaniu z sytuacją sprzed ostatnich wyborów parlamentarnych
można zauważyć zmniejszenie się akceptacji dla partii politycznych. Wówczas
sympatyzowaliśmy średnio z trzema partiami. Pozytywnego stosunku do żadnej z
wymienionych nie zgłaszało wtedy zaledwie 16% pytanych (a więc o jedną trzecią
mniej niż teraz, przy takiej samej liczbie ugrupowań poddanych badaniu) 2. Dwa razy
rzadziej niż obecnie zdarzało się wówczas, byśmy ufali tylko jednej partii (wtedy było
to 10% osób). Natomiast ponad dwa razy więcej osób (41%) skłonnych było
sympatyzować z czterema lub więcej ugrupowaniami.
Kim są osoby, które częściej niż inne skłonne są zaufać partiom politycznym? To
raczej mężczyźni (średnia liczba partii, do których deklarowali sympatię mężczyźni
wyniosła 2,3) niż kobiety (1,8), najczęściej czterdziestolatkowie (2,2), osoby z
wykształceniem wyższym (2,5), kierownicy i specjaliści (2,3), prywatni przedsiębiorcy,
rolnicy oraz renciści (po 2,2). Im lepsza sytuacja materialna Polaków, tym chętniej
7
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
skłonni są sprzyjać partiom politycznym (średnia liczba partii popieranych przez
osoby znajdujące się w złej sytuacji materialnej wynosi 1,8, osoby którym żyje się
średnio sympatyzują średnio z 2,1 partiami, a zadowoleni ze swych warunków
finansowych pozytywnie odnoszą się do średnio 2,5 partii).
Najważniejsza rolę odgrywa zainteresowanie polityką: wśród osób, które w ogóle
się nią nie interesują sympatia zgłaszana jest średnio tylko do 1 ugrupowania,
podczas gdy wśród osób bardzo zainteresowanych polityką: aż do 2,8 partii.
Również im bardziej na prawo kierowały się sympatie badanych, do tym większej
liczby partii zgłaszali pozytywny stosunek (wśród osób o poglądach lewicowych
średnia liczba popieranych ugrupowań wyniosła 2,3, wśród osób o przekonaniach
centrolewicowych – 2,4, centroprawicowych – 2,6, a wśród prawicowców – 2,9),
najrzadziej jednak deklaracje takie składali ludzie o niesprecyzowanych sympatiach
politycznych (1,3).
Warto zauważyć, że większej liczbie ugrupowań sprzyjają częściej osoby
deklarujące ewentualną gotowość głosowania w wyborach do Sejmu na jakąkolwiek
z partii (dla osób deklarujących gotowość uczestnictwa w wyborach do Sejmu i
mających sprecyzowane preferencje partyjne jest to średnio 2,7), niż takie, które
choć deklarują, że poszłyby głosować, to nie wiedziałyby kogo poprzeć (1,4).
Najmniej skłonni sympatyzować z kilkoma partiami są ci respondenci, którzy pytani
na kogo zagłosują wskazywali UW oraz koalicję SLD-UP (po 2,3). Bardziej hojny w
obdarzaniu różnych partii sympatią jest z kolei elektorat PSL (2,6), AWS (2,8) i PO
(2,9), w największym stopniu dotyczy to jednak potencjalnych wyborców pozostałych
ugrupowań, o które pytaliśmy w badaniu preferencji partyjnych (3,1).
Warto przyjrzeć się nie tylko samym elektoratom, ale także z w o l e n n i k o m
ugrupowań, o które pytaliśmy. Zwolennikami największej liczby partii i ugrupowań są
osoby, które zadeklarowały sympatię do PUG (średnia liczba partii, do których
deklarowali sympatię: 5,7), ROP i UPR (po 4,6). Nieco rzadziej sprzyjanie wielu
partiom obserwowane było wśród osób, które określały się jako zwolennicy
Samoobrony (4,1), UW (4,0), KPEiR (3,9), AWS (3,7), PO (3,5) i PSL (3,4).
Sympatia do różnych partii najrzadziej występowała wśród sympatyków SLD (2,9).
2
W badaniu tym pytano o następujące ugrupowania: AWS, BBWR NChD BdP, KPEiR, PSL, ROP,
„Samoobrona”, SLD, UPR, UP, UW.
8
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Niechęć
Częściej niż sympatia pojawia się niechęć: brak sympatii badani wyrażali średnio
do 4,2 ugrupowań spośród 10, o które zapytaliśmy. Liczba ta jest bardzo podobna do
uzyskanej przed czterema laty (wówczas - 4,4). Wtedy respondenci najczęściej
zgłaszali brak pozytywnych uczuć do czterech (13%), pięciu (14%) lub sześciu
ugrupowań (14%), dziś niechęć ta jest bardziej równomiernie rozłożona.
W 1997 r. ani razu nie odpowiedziało, że nie sprzyja żadnemu z ugrupowań 14%
pytanych,
teraz
–
19%.
Przeciwko
wszystkim
dziesięciu
ugrupowaniom
wypowiedziało teraz 6% osób, a przeciwko dziewięciu – 5% (poprzednio było to
odpowiednio 4% i 5%).
Brak jednoznacznej opinii
Problemów z jednoznacznym ustosunkowaniem się do partii i ugrupowań (z
różnych powodów: obojętności, bądź – co, jak można przypuszczać, zdecydowanie
rzadsze – ambiwalentnych uczuć), o które pytaliśmy, ani razu nie miało 38%
badanych, a 14% zawahało się w tylko jednym przypadku. Co dziesiąta osoba – w
zdecydowanej większości ludzie o niesprecyzowanych poglądach politycznych i w
ogóle nie zainteresowani polityką – nie podejmowała się ustosunkować do żadnego
z ugrupowań.
Respondenci nie decydowali się ustosunkowywać do średnio 2,8 partii. Cztery
lata wcześniej liczba ta była mniejsza (1,8). W 1997 r. przeszło połowa Polaków
(55%) ani razu nie odpowiedziała „trudno powiedzieć”, a dodatkowo 15% - zawahało
się tylko raz. Osoby, które pozostały obojętne wobec wszystkich ugrupowań, o które
wówczas pytaliśmy stanowiły 7%.
Nieznajomość
Ponad połowa badanych (54%) deklarowała znajomość wszystkich dziesięciu
ugrupowań i partii, o które zapytaliśmy w naszym sondażu. Wśród pozostałych osób,
większość (28% ogółu badanych) nie znała tylko jednej partii. Nazwy dwóch partii
brzmiały obco dla 9% osób. Nieznajomość jeszcze większej liczby ugrupowań
zadeklarowało 9% respondentów.
9
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
SPOŁECZNE ZAPLECZE PARTII I UGRUPOWAŃ
Prezentując strukturę szerokiego zaplecza partii i ugrupowań postanowiliśmy
przybliżyć tylko grupę sympatyków – z jednej strony oraz grupę osób, które
deklarowały, że nie są ich zwolennikami – z drugiej. Pominięte zostały osoby, które
przyjmowały postawę obojętną lub deklarowały brak znajomości. Może się zdarzać,
że określona grupa społeczno-zawodowa najpierw przedstawiana jest wśród osób
częściej niż inne deklarujących sympatię, a jednocześnie wśród osób częściej niż
inne deklarujące brak pozytywnego nastawienia. Sytuacja taka wiąże się z rzadszym
występowaniem w takich grupach obojętności lub nieznajomości omawianego
ugrupowania i może być przejawem większego politycznego wyrobienia, bądź
bardziej kontrowersyjnego odbioru danego ugrupowania w tej kategorii.
Akcja Wyborcza „Solidarność”
Pozytywny stosunek do AWS wyrażali najczęściej ludzie z wykształceniem
wyższym (29%) i mieszkańcy największych aglomeracji (34% w miastach pow. 500
tys. ludności). Im większa religijność, mierzona regularnością praktyk religijnych
(wśród niepraktykujących – 9%, wśród praktykujących nieregularnie – 20%, a wśród
regularnie uczestniczących w praktykach religijnych – 24%), lepsza sytuacja
materialna (18% osób znajdujących się w złej sytuacji materialnej, 21% - w średniej i
27% - w dobrej sytuacji bytowej) i większe zainteresowanie polityką (15% osób w
ogóle nią nie zainteresowanych, 19% - raczej nie zainteresowanych, 25% - trochę się
tym interesujących i 29% - bardzo się interesujących), tym częstsze sympatyzowanie
z AWS. Najwięcej zwolenników ugrupowanie to ma wśród ludzi o poglądach
centroprawicowych
(33%)
i
przede
wszystkim
prawicowych
(61%).
Wśród
niedawnego elektoratu Mariana Krzaklewskiego, sympatycy Akcji stanowią 69%.
Najbardziej przychylne AWS są osoby, które zadeklarowały, że w wyborach do
Sejmu
głosowałyby
na
sympatyzujących
Platformę
Obywatelską
(34%)3.
Wśród
osób
z różnymi partiami, jednoczesną sympatię do AWS
deklarowali najczęściej zwolennicy ROP (56% spośród osób, które pozytywnie
ustosunkowały się do tej partii w taki sam sposób odniosło się do AWS), UW (43%),
oraz PO (39%).
10
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Niechęć najczęściej zgłaszali pięćdziesięciolatkowie (68%), ludzie ze średnim
wykształceniem (69%), mieszkańcy średnich (66% - o ludności 20-100 tys.
mieszkańców) i dużych miast (68% - w miastach 100-500 tys.), prywatni
przedsiębiorcy (72%), kierownicy i specjaliści (68%) oraz pracownicy administracji i
usług (66%). Im mniejsza religijność, tym częstszy brak sympatii (54% osób
regularnie
praktykujących,
65%
-
nieregularnie
praktykujących
i
75%
-
niepraktykujących). Niechęć najczęściej zgłaszana była przez osoby zainteresowane
polityką (68% trochę zainteresowanych i 69% - bardzo zainteresowanych), ludzi o
poglądach lewicowych (85%) i centrolewicowych (88%), elektorat koalicji SLD-UP
(91%),
UW
(81%) i PSL
(70%) oraz niedawnych
Kwaśniewskiego (80%). Wśród s y m p a t y k ó w
wyborców Aleksandra
różnych ugrupowań pod
względem niechęci wyróżnili się zwolennicy SLD (85%) i PSL (70%).
Krajowa Partia Emerytów i Rencistów
Krajowa Partia Emerytów i Rencistów najwięcej zwolenników ma – jak można
było oczekiwać – wśród emerytów (32%) i rencistów (39%). Jednak w grupach tych
nie brakuje osób, które deklarują, że nie są zwolennikami KPEiR; wśród emerytów
jest ich prawie tyle samo co stronników partii (34%); nieco lepiej sytuacja ta wygląda
wśród rencistów (niechęć wyraża 28%). Warto zauważyć, że ponad jedna czwarta
emerytów (28%) i rencistów (27%) nie ustosunkowując się w ogóle do partii
odpowiada „trudno powiedzieć”. Kilka procent (co szesnasta osoba z tej grupy) nie
wie nawet, że taka partia istnieje. O KPEiR najbardziej przychylnie wypowiadają się
osoby wieku 60. i więcej lat (37%, podczas gdy niechęć jest udziałem 27% z nich).
Jednakże w grupie pięćdziesięciolatków odnotowujemy sporo głosów sprzeciwu
(46%, przy czym pod względem liczby sympatyków pięćdziesięciolatkowie nie różnią
się od ogółu badanych).
Poza tym, zwolennikami tej partii częściej niż inni są mieszkańcy wsi (24%),
osoby bardzo zainteresowane polityką (30%). Im niższe wykształcenie badanych,
tym częstsze głosy sympatii wobec KPEiR (wśród osób z wykształceniem wyższym –
12%, ze średnim – 15%, z zasadniczym zawodowym – 20%, a z podstawowym –
26%). Wśród elektoratów największych partii, pozytywne nastawienie wyróżnia
elektorat AWS (29%). Wśród z w o l e n n i k ó w ugrupowań, o które pytaliśmy,
3
Przy opisywaniu grup zwolenników i grup niechętnych ugrupowaniu, pomijano jego elektorat (osoby,
11
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
sympatię
do
KPEiR,
częściej
niż
inni,
deklarowały
równocześnie
osoby
sympatyzujące z Samoobroną (38%), ROP (35%), PSL (33%), AWS (32%), UPR
(31%) i SLD (27%).
Natomiast niechęć wobec KPEiR częściej zgłaszali mężczyźni (44%) niż kobiety
(32%), najczęściej byli to ludzie znajdujący się w dobrej sytuacji materialnej (46%),
pięćdziesięciolatkowie
(46%),
kierownicy
i
specjaliści
(57%)
oraz
prywatni
przedsiębiorcy (46%). Im wyższe wykształcenie (28% osób z wykształceniem
podstawowym, 34% - z zasadniczym zawodowym, 47% - ze średnim i 53% - z
wyższym), większe miejsce zamieszkania (32% - na wsiach, 40% - w średniej
wielkości miastach i 45% - w największych aglomeracjach) i rzadsze praktyki religijne
(wśród osób regularnie praktykujących – 35%, wśród nieregularnie praktykujących –
40%, a wśród w ogóle nie praktykujących – 48%), tym częściej deklarowany brak
sympatii wobec KPEiR. Postawa taka najczęściej występowała wśród osób o
poglądach centroprawicowych (49%), prawicowych (45%) oraz lewicowych (47%),
elektoratów UW (67%), PO (45%), koalicji SLD-UP (44%), a także AWS (43%).
Wśród
zwolenników
pozostałych
ugrupowań,
negatywne
nastawienie
najczęściej charakteryzowało sympatyków UW (48%).
Platforma Obywatelska
Zwolennicy Platformy Obywatelskiej, to najczęściej mieszkańcy największych
miast (36%), trzydziestolatkowie (33%) i czterdziestolatkowie (28%), prywatni
przedsiębiorcy (50%), kierownicy i specjaliści (47%), pracownicy administracji i usług
(29%). Im wyższe wykształcenie (15% osób z wykształceniem podstawowym, 29% ze średnim i 48% - z wyższym) oraz lepsza sytuacja materialna (15% znajdujących
się w złej sytuacji bytowej, 24% - w średniej i 39% - w dobrej), tym częstsze
sympatyzowanie z ugrupowaniem tworzonym przez Andrzeja Olechowskiego,
Macieja Płażyńskiego i Donalda Tuska. Pozytywnie do Platformy Obywatelskiej
ustosunkowywały się najczęściej osoby o poglądach centroprawicowych (51%) i
prawicowych (42%), raczej osoby interesujące się polityką przynajmniej trochę (po
35% wśród trochę i bardzo zainteresowanych), niż raczej nie (19%) lub w ogóle nie
interesujące się polityką (10%); wyróżniał się tu przede wszystkim elektorat AWS
(30%) oraz niedawny elektorat Andrzeja Olechowskiego (72%, dla porównania,
które deklarowały gotowość głosowania na tę partię w wyborach do Sejmu).
12
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
wśród osób, które jesienią głosowały na Olechowskiego, niechęć wobec formacji
wyraziło 10%). Częściej niż przez innych, sympatia deklarowana była przez osoby
zgłaszające s y m p a t i ę do UPR (54%), UW (47%), ROP (46%) i AWS (42%).
Brak
sympatii
wobec
Platformy
Obywatelskiej
najczęściej
wyrażali
pięćdziesięciolatkowie (36%), ludzie ze średnim wykształceniem oraz robotnicy (po
35%). Im gorsza sytuacja materialna pytanych, tym częściej oznajmiali oni, że nie są
zwolennikami PO (25% osób znajdujących się w dobrej sytuacji materialnej, 28% - w
średniej i 32% - w złej sytuacji bytowej). Częściej niż wśród innych osób,
dezaprobata pojawiała się wśród osób bardzo zainteresowanych polityką (45%),
wyróżniali się tu także ludzie o przekonaniach centrolewicowych (38%) i lewicowych
(42%), elektorat koalicji SLD-UP (44%) oraz UW (35%). Wśród czterech
największych elektoratów niedawnych kandydatów na urząd prezydenta, negatywny
stosunek najczęściej wyróżniał niedawnych wyborców Mariana Krzaklewskiego
(44%) oraz osoby, które deklarowały s y m p a t i ę do SLD (36%).
Polskie Stronnictwo Ludowe
Pozytywny stosunek do Polskiego Stronnictwa Ludowego deklarowali przede
wszystkim mieszkańcy wsi (48%), zwłaszcza rolnicy (71%). W grupach tych niechęć
deklarowana jest przez mniejszość (odpowiednio 28% i 13% osób). Mniej jest
zwolenników PSL w najmniejszych i średniej wielkości miastach (w miastach do 20
tys. mieszkańców i o ludności 20-100 tys. po 28%), a najmniej – w dużych i
największych aglomeracjach (w miastach 100-500 tys. i ponad 500 tys. mieszkańców
– po 19%).
Poza tym, sympatyków PSL jest tym więcej, im większa jest religijność pytanych
(wśród niepraktykujących – 16%, nieregularnie praktykujących – 31%, a wśród
regularnie praktykujących – 36%), wyróżniają się także pięćdziesięciolatkowie (41%),
osoby średnio zainteresowane polityką (39% - raczej nie zainteresowanych polityką i
36% - trochę nią zainteresowanych). Z przychylnością do PSL odnoszą się
najczęściej ludzie o poglądach lewicowych (47%) i centrolewicowych (48%), osoby
deklarujące gotowość głosowania na koalicję SLD-UP (47%), niedawni wyborcy
Jarosława Kalinowskiego (75%), a także Aleksandra Kwaśniewskiego (39%) z
ostatnich wyborów prezydenckich. Z sympatią do PSL odnoszą się z w o l e n n i c y
KPEiR (55%), SLD (53%) i ROP (52%).
13
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Z kolei niechętny stosunek do PSL pojawiał się tym częściej, im wyższe było
wykształcenie pytanych (30% osób z wykształceniem podstawowym, 38% - z
zasadniczym zawodowym, 51% - ze średnim i 58% - z wyższym), większe miejsce
zamieszkania (na wsiach – 28%, w miastach do 20 tys. mieszkańców – 39%, w
miastach o ludności 20-100 tys.– 46%, a w jeszcze większych miastach – 53%),
mniejsza
religijność
(35%
regularnie
praktykujących,
45%
-
nieregularnie
praktykujących i 62% - niepraktykujących) i większe zainteresowanie polityką (30%
osób w ogóle nie zainteresowanych polityką, 34% - raczej nią nie zainteresowanych,
51% - trochę zainteresowanych i 65% - zainteresowanych polityką bardzo).
Wyróżniali się tu przede wszystkim dwudziesto- i trzydziestolatkowie (po 46%),
kierownicy
i
specjaliści
(63%),
prywatni
przedsiębiorcy
(50%),
pracownicy
administracji i usług (48%). Niechętna postawa najczęściej pojawiała się wśród osób
o poglądach prawicowych (61%) i centroprawicowych (58%), elektoratu UW (67%),
AWS (63%) i PO (62%), niedawnych wyborców Andrzeja Olechowskiego (61%) i
Mariana Krzaklewskiego (59%). Nieprzychylny stosunek do PSL najczęściej zgłaszali
ludzie, którzy deklarowali s y m p a t i ę do PO (57%), UW (55%) i AWS (51%).
Polska Unia Gospodarcza
Polska Unia Gospodarcza jest najmniej znana opinii publicznej i raczej niewiele
osób ma wyrobiony pogląd na jej temat: pozytywnie ustosunkowało się do niej 5%
pytanych, a negatywnie: 21%. Zdecydowana większość albo odpowiadała „trudno
powiedzieć” (34%), albo przyznawała, że w ogóle nie słyszała o takiej partii (40%).
Z sympatią do PUG relatywnie najczęściej odnosili się ludzie młodzi (12%
nastolatków), uczniowie i studenci (10%), ludzie znajdujący się w dobrej sytuacji
materialnej (11%), bardzo zainteresowani polityką (15%). Zwolennicy Polskiej Unii
Gospodarczej, to najczęściej osoby o poglądach prawicowych (10%), elektorat UW
(19%), AWS (12%) oraz osoby, które deklarowały jednoczesną s y m p a t i ę do
ROP (22%), UPR (21%) i UW (15%).
Niechęć natomiast była przez badanych deklarowana tym częściej, im rzadziej
uczestniczyli oni w praktykach religijnych (18% regularnie praktykujących, 23% nieregularnie praktykujących i 31% - niepraktykujących) i im większe było ich
zainteresowanie polityką (19% - w ogóle nie zainteresowanych, 22% - trochę
zainteresowanych i 33% - bardzo zainteresowanych). Wyróżniły się tu najbardziej
osoby o poglądach lewicowych (29%).
14
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Ruch Odbudowy Polski
Zwolennikami Ruchu Odbudowy Polski są najczęściej ludzie młodzi (27%
nastolatków), uczniowie i studenci (25%), kierownicy i specjaliści (22%), osoby
znajdujące się w dobrej sytuacji materialnej (25%), legitymujące się wyższym
wykształceniem, mieszkańcy największych aglomeracji (po 23%). Ugrupowaniu temu
sprzyjają częściej osoby uczestniczące w praktykach religijnych (regularnie – 17%
lub nieregularnie – 19%), niż niepraktykujące (9%). Im większe zainteresowanie
polityką, tym postawy takie częstsze (wśród osób w ogóle nie zainteresowanych
polityką – 5%, wśród raczej nie zainteresowanych – 18%, wśród trochę
zainteresowanych – 22% i 25% - wśród bardzo zainteresowanych). Sympatię do
ROP deklarowali przede wszystkim ludzie o prawicowych poglądach politycznych
(43%, dla porównania: wśród centroprawicowców – 19%, centrolewicowców – 16%,
a wśród lewicowców – 11%), elektoraty AWS (32%) i PO (24%), a wśród
zwolenników różnych ugrupowań s y m p a t y c y AWS (45%), UPR (43%) i UW
(39%).
Brak sympatii do Ruchu Odbudowy Polski zgłaszali najczęściej badani w wieku
30-59 lat (49%-52%), mieszkańcy średnich i dużych miast (50% - w miastach o
ludności 20-100 tys. i 53% w miastach – 100-500 tys.), osoby z wykształceniem
średnim (56%) oraz wyższym (52%), prywatni przedsiębiorcy (64%) oraz kierownicy i
specjaliści (57%). Im mniejsza religijność (40% regularnie uczestniczących w
praktykach
religijnych,
praktykujących)
i
44%
większe
- uczestniczących nieregularnie i 62% - nie
zainteresowanie
polityką
(32%
w
ogóle
nie
zainteresowanych polityką, 35% - raczej nie zainteresowanych, 58% - trochę
zainteresowanych i 62% - bardzo zainteresowanych), tym większa niechęć. Postawa
taka najczęściej pojawiała się wśród osób o poglądach centroprawicowych (62%),
lewicowych (61%) i centrolewicowych (56%), elektoratu UW (79%), koalicji SLD-UP
(62%) i PO (55%). Wśród osób deklarujących s y m p a t i ę do różnych ugrupowań,
najmniej przychylne ROP są osoby sympatyzują z SLD (54%).
Samoobrona
Zwolennicy Samoobrony, to przede wszystkim mieszkańcy wsi (27%, przy czym
nawet w tej grupie przeważają przeciwnicy tego ugrupowania – 42%), głównie rolnicy
(40%, ale równie liczną grupę wśród rolników stanowią przeciwnicy Samoobrony –
15
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
39%). W miastach liczba stronników Samoobrony jest zdecydowanie mniejsza
(10%). Sympatię do niej deklarują raczej ludzie z wykształceniem podstawowym
(22%) lub zasadniczym zawodowym (21%) niż średnim czy wyższym (po 9%), raczej
osoby średnio zainteresowane polityką (18% - raczej nie zainteresowanych polityką i
20% - trochę zainteresowanych) niż zainteresowane nią bardzo (13%) – z jednej
strony lub w ogóle (11%) – z drugiej. Częstszemu pojawianiu się sympatii do
Samoobrony
sprzyja
większa
religijność
(9%
niepraktykujących,
14%
-
praktykujących nieregularnie i 19% - regularnie) i gorsza sytuacja materialna
pytanych (13% osób znajdujących się dobrej sytuacji materialnej, 15% w średniej i
21% - w złej). Deklarowane poglądy polityczne badanych nie mają wpływu na
częstotliwość pojawiania się sympatii do Samoobrony. Wśród elektoratów różnych
partii, pozytywnie odnosi się do niej przede wszystkim niedawny elektorat Jarosława
Kalinowskiego (46%), elektorat PSL (42%), w tym także osoby, które deklarowały, że
są z w o l e n n i k a m i
PSL (35%), poza tym zwolennicy ROP (33%) i KPEiR
(31%).
Niechętny stosunek do Samoobrony pojawia się tym częściej, im większe jest
miejsce zamieszkania (42% mieszkańców wsi, w najmniejszych miastach – 53%, w
miastach o ludności 20-100 tys. 59%, a w miastach 100-500 tys. – 66% i 64% - w
miastach
pow.
500
tys.
ludności),
wyższe
wykształcenie
(39%
osób
z
wykształceniem podstawowym, 50% - z zasadniczym zawodowym, 68% - ze średnim
i 74% - z wyższym), lepsza sytuacja materialna (48% w złej sytuacji, 56% - w
średniej i 61% - w dobrej), rzadsze praktyki religijne (49% - regularnie
praktykujących, 59% - nieregularnie i 68% - nie praktykujących) i większe
zainteresowanie polityką (36% osób w ogóle nie zainteresowanych polityką, 50% raczej nie zainteresowanych, 66% - trochę zainteresowanych i 78% - bardzo
zainteresowanych). Dezaprobata wyrażana była najczęściej przez trzydziestolatków
(65%), prywatnych przedsiębiorców (78%), kierowników i specjalistów (77%) oraz
pracowników administracji i usług (61%). Negatywne nastawienie wyróżniało ludzi o
poglądach centroprawicowych (72%), elektoraty UW (78%), PO (73%) i AWS (67%).
Wśród z w o l e n n i k ó w różnych ugrupowań, najmniej przychylni Samoobronie są
zwolennicy UW (68%), PO (65%), UPR (64%) i SLD (61%).
Sojusz Lewicy Demokratycznej
16
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
Największą sympatią cieszy się wśród pięćdziesięciolatków (46%), osób z
wykształceniem zasadniczym zawodowym (44%) i średnim (42%), mieszkańców
średniej wielkości miast (44%), pracowników administracji i usług (46%). Akceptacji
SLD sprzyja lepsza sytuacja materialna (35% osób znajdujących się w złej sytuacji
materialnej, 39% - w średniej i 42% - w dobrej) i większe zainteresowanie polityką
(20% w ogóle nią nie zainteresowanych, 42% - raczej nie zainteresowanych, 45% trochę zainteresowanych i 49% - bardzo zainteresowanych). Sympatię do tego
ugrupowania deklarują przede wszystkim osoby o poglądach centrolewicowych
(68%) i lewicowych (80%), sporadycznie taka postawa w stosunku do SLD jest
reprezentowana przez prawicowców (8%) i centroprawicowców (15%). Wśród
elektoratów innych ugrupowań, pozytywny stosunek do SLD wyróżnia osoby
deklarujące gotowość głosowania na PSL (49%) oraz - w jeszcze większym stopniu osoby, które zadeklarowały s y m p a t i ę
do PSL (61%), wyróżnili się również
zwolennicy KPEiR (52%) oraz Samoobrony (48%). Wśród elektoratu Aleksandra
Kwaśniewskiego
z
ostatnich
wyborów
prezydenckich,
sympatię
do
SLD
zadeklarowało 65%.
Niechętny stosunek wobec SLD wyróżnia najczęściej mieszkańców największych
aglomeracji (53%); postawa taka pojawia się tym częściej, im wyższe jest
wykształcenie ludzi (33% osób z wykształceniem podstawowym, 43% - ze średnim i
55% - z wyższym) i większe ich zainteresowanie polityką (28% osób w ogóle nią nie
zainteresowanych,
36%
-
raczej
nie
zainteresowanych,
46%
-
trochę
zainteresowanych i 51% - bardzo zainteresowanych). Dezaprobata była tym
częstsza, im bardziej na prawo lokowali swoje sympatie polityczne badani (wśród
osób
o
przekonaniach
lewicowych
–
12%,
centrolewicowych
–
28%,
centroprawicowych – 79%, a prawicowych – 82%). Brak sympatii najczęściej
przejawiali ludzie deklarujący zamiar głosowania na AWS (74%), PO (70%) oraz UW
(68%). Wśród z w o l e n n i k ó w
różnych ugrupowań wyróżnili się tu przede
wszystkim sympatycy AWS (71%), PO (60%), UW (56%), ROP (53%) oraz UPR
(51%).
Unia Polityki Realnej
Zwolennicy Unii Polityki Realnej, to przede wszystkim prywatni przedsiębiorcy
(32%), kierownicy i specjaliści (18%), raczej osoby z wykształceniem średnim (14%)
lub wyższym (17%) niż zasadniczym zawodowym bądź podstawowym (po 8%). Im
17
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
lepsza sytuacja materialna (wśród osób znajdujących się w złej sytuacji materialnej –
6%, w średniej – 12%, a w dobrej – 18%) i większe zainteresowanie polityką (3%
osób w ogóle nie zainteresowanych polityką, 10% - raczej nie zainteresowanych,
14% - trochę zainteresowanych i 29% - bardzo zainteresowanych), tym częstsza
sympatia do UPR. Zwolennicy tej partii, to najczęściej ludzie o poglądach
centroprawicowych (22%) lub prawicowych (18%), nieco mniej jest ich wśród
lewicowców (10%) lub centrolewicowców (14%). Najbardziej przychylne są jej
elektoraty PO i UW (po 23%), niedawny elektorat Andrzeja Olechowskiego (20%)
oraz s y m p a t y c y UW (28%), ROP (27%) i PO (25%).
O braku sympatii najczęściej mówią trzydziesto- (59%) i pięćdziesięciolatkowie
(56%), ludzie ze średnim wykształceniem (59%), mieszkańcy dużych miast (58% w
miastach o ludności 100-500 tys. mieszkańców), kierownicy i specjaliści (61%),
pracownicy administracji i usług oraz robotnicy (po 55%). Im mniejsza religijność, tym
częstsze dystansowanie się od UPR (45% regularnie praktykujących, 54% nieregularnie praktykujących i 62% - w ogóle nie praktykujących). Niechęć
najczęściej wyrażana jest przez osoby trochę (63%) i bardzo zainteresowane polityką
(61%), najczęściej przez lewicowców (65%), centroprawicowców (60%), niewiele
rzadziej przez centrolewicowców (58%) i prawicowców (56%), a najrzadziej przez
osoby o niesprecyzowanych poglądach politycznych (34%). Negatywne nastawienie
najczęściej wyrażane jest przez osoby deklarujące gotowość zagłosowania na
koalicję
SLD-UP
(64%),
UW
(59%),
przez
niedawne
elektoraty
Mariana
Krzaklewskiego (65%) i Aleksandra Kwaśniewskiego (56%); wyróżnili się tu także
sympatycy SLD (57%).
Unia Wolności
Zwolenników Unii Wolności najwięcej jest wśród przedstawicieli najmłodszego
pokolenia Polaków (27%), uczniów i studentów (27%), ale przede wszystkim wśród
kierowników i specjalistów (45%), pracowników administracji i usług (31%), osób z
wykształceniem wyższym (45%). Im większe miejsce zamieszkania (na wsiach –
15%, w miastach do 20 tys. ludności – 19%, w miastach 20-100 tys. – 20%, w
miastach 100-500 tys. – 26%, a w największych aglomeracjach – 33%), lepsza
sytuacja materialna (wśród osób znajdujących się w złej sytuacji materialnej – 12%,
w średniej – 22%, a w dobrej – 35%) i większa religijność (18% regularnie
praktykujących, 24% - praktykujących nieregularnie i 27% - niepraktykujących), tym
18
TNS OBOP
„Zaufanie do partii...”; sondaż z 10-12.02.2001
r.
powszechniejsza pozytywna postawa względem UW. Sympatia wobec tej partii
deklarowana była przede wszystkim przez osoby zainteresowane polityką (po 30%
wśród trochę i bardzo zainteresowanych ta problematyką), ludzi o poglądach
centroprawicowych (48%), bądź prawicowych (38%), znacznie rzadziej takich, którzy
lokowali się na centrolewicy (18%) lub lewicy (19%). „Za” najczęściej opowiadali się
potencjalni wyborcy PO (43%) i AWS (32%), niedawni wyborcy Andrzeja
Olechowskiego (46%) oraz osoby s y m p a t y z u j ą c e równocześnie z UPR (56%),
ROP (47%) oraz AWS i PO (po 42%).
Natomiast
niechętny
stosunek
był
wyrażany
najczęściej
przez
pięćdziesięciolatków (60%), ludzi z wykształceniem zasadniczym zawodowym (59%)
i średnim (57%) oraz przez rolników (68%) i robotników (63%). Brak przychylności
pojawiał się tym częściej, im gorsza była sytuacja materialna pytanych (wśród osób
znajdujących się w dobrej sytuacji materialnej – 40%, w średniej – 50%, a w złej –
56%) i mniejsze zainteresowanie polityką (35% w ogóle nią nie zainteresowanych,
52% - raczej nie zainteresowanych, 57% - trochę się tym interesujących i już 67%
bardzo się interesujących). Dezaprobata najczęściej wyrażana była przez osoby o
poglądach centrolewicowych (73%) i lewicowych (64%), dużo rzadziej brak sympatii
deklarowali prawicowcy (47%) i centroprawicowcy (44%). Niechęć najczęściej była
udziałem elektoratu koalicji SLD-UP (68%) i PSL (67%), niedawnych wyborców
Jarosława Kalinowskiego (68%), Mariana Krzaklewskiego (61%), Aleksandra
Kwaśniewskiego (59%) oraz z w o l e n n i k ó w SLD (62%), PSL (60%) i Samoobrony
(55%).
19