MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator

Transkrypt

MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Węgry
3. Gospodarka
3.1. Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej
PKB Węgier w drugim kwartale 2012 roku skurczył się o 1,3% r/r (po wyeliminowaniu
czynników sezonowych i kalendarzowych spadek w drugim kwartale br. wyniósł 1,1% r/r).
W stosunku do pierwszego kwartału br. spadek wyniósł, po wyeliminowaniu czynników
sezonowych i kalendarzowych, 1,1%. W całym pierwszym półroczu br. gospodarka Węgier
skurczyła się o 1,0% r/r. (dla przypomnienia: w pierwszym kwartale br. odnotowano spadek
PKB o 0,7% r/r, a po wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych o 1,2%).
W czerwcu 2012 roku produkcja przemysłowa wzrosła o 0,6% r/r, a w stosunku do maja br.
spadła o 2,2%. W pierwszym półroczu 2012 roku produkcja przemysłowa była niższa o 0,4%
r/r. Eksport produktów przemysłowych wzrósł w pierwszym półroczu br. o 1,0% r/r, a w
miesiącu czerwcu o 6,2% r/r, a sprzedaż krajowa produktów przemysłowych w pierwszym
półroczu br. spadła o 1,7% r/r, a w czerwcu o 1,9% r/r.
Ceny artykułów konsumpcyjnych były w czerwcu 2012 roku wyższe o 5,6% w stosunku do
cen z czerwca 2011 roku. Żywność zdrożała r/r o 5,0% (przy czym jaja o 39,6 %, tłuszcz
wieprzowy o 29,4%, czekolada i kakao o 20,5 %, kawa o 13,8%, kiełbasa o 11,6%,
wieprzowina o 10,5%), spadły natomiast ceny mąki (o 14,5%), i cukru (o 6,8%). O 13,8%
zdrożał alkohol i wyroby tytoniowe. W porównaniu z poziomem sprzed roku ceny paliw
wzrosły w maju br. o 13,9%, ceny leków i produktów leczniczych o 3,6%, a koszty energii
dla gospodarstw domowych o 6,7%. Ceny odzieży wzrosły o 2,3%, a usług o 4,0%. O 1,0%
spadły natomiast ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku. W stosunku do maja 2012 roku
ceny w czerwcu br. wzrosły o 0,1%.
W okresie kwiecień-czerwiec 2012 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 10,9%, co
oznacza poziom wyższy o 0,1% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku. W
badanym okresie liczba bezrobotnych wyniosła 472 tysiące i była o 12 tysięcy osób wyższa w
porównaniu z danymi sprzed roku. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie wyniosło 10,0%,
a wśród osób młodszych (15-24 lat) 27,9% (wzrost o 3,6% w porównaniu z analogicznym
okresem sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 46,8% poszukiwało pracy przez okres
dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania bez zatrudnienia to 18,3 miesięcy.
W okresie kwiecień-czerwiec 2012 roku zatrudnionych na Węgrzech było 3.876 tys. osób, co
oznacza o 67 tys. osób więcej (wzrost o 1,8%), niż w analogicznym okresie roku 2011.
W okresie styczeń-czerwiec 2012 roku w ujęciu rocznym średnia płaca brutto osób
zatrudnionych na pełnym etacie wzrosła o 4,4% i wyniosła 220.700 HUF, przy czym w
sektorze prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 7,0% (do 231.800 HUF), a w sektorze
publicznym o 2,8% (do 209.500 HUF). Średnia płaca netto w gospodarce narodowej (liczona
bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 1,6% r/r i wyniosła 142.700 HUF.
Węgierski przemysł budowlany odnotował w czerwcu 2012 roku spadek o 11,2% w
porównaniu z czerwcem 2011 roku, przy czym produkcja budynków spadła o 12,1%, a
wykonanie robót budowlanych innego typu było niższe o 10,3%. W pierwszym półroczu
2012 roku produkcja budowlana skurczyła się o 10,1%. W stosunku do czerwca 2011 roku w
czerwcu br. portfel nowych zamówień na roboty budowlane wzrósł o 14,0%, a skumulowana
1
Węgry
liczba zamówień o 5,5%. Ceny produkcji przemysłu budowlanego wzrosły w drugim kwartale
roku 2012 o 1,9% r/r.
W czerwcu 2012 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły o 6,9% w stosunku do
czerwca 2011 roku, przy czym ceny sprzedaży krajowej wzrosły o 6,9%, a sprzedaży na
eksport o 7,0%. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny były niższe o 1,6%.
W czerwcu 2012 roku wartość eksportu wyniosła 6.910,6 mln EUR (wzrost o 9,3% w
stosunku do czerwca 2011 roku), a importu 6.137,5 mln EUR (wzrost o 4,0%), co oznacza, że
dodatnie dla Węgier saldo obrotów handlowych ukształtowało się na poziomie 773,1 mln
EUR. W okresie styczeń-czerwiec 2012 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła
40.080,2 mln EUR (wzrost o 2,9%), a importu 36.419,0 mln EUR (wzrost o 1,4%). Saldo –
dodatnie dla Węgier – wyniosło w badanym okresie 3.661,2 mln EUR.
W czerwcu 2012 roku wolumen obrotów handlu detalicznego skurczył się o 1,7% r/r, a w
pierwszym półroczu o 1,1% r/r. W stosunku do poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu
czynników sezonowych i kalendarzowych, wolumen obrotów handlu detalicznego pozostał
bez zmian. Wartość obrotów handlu detalicznego (w tym również internetowego i
wysyłkowego) w czerwcu br. wyniosła 687 mld HUF, a w pierwszym półroczu br. 3.793 mld
HUF.
W stosunku do czerwca 2011 roku ceny produktów rolnych wzrosły w czerwcu 2012 roku o
1,5% (w okresie styczeń-czerwiec wzrosły o 0,6% r/r), przy czym ceny upraw roślinnych
spadły o 1,7%, a ceny zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego były wyższe o
8,9%.
W czerwcu 2012 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (BÉT)
wyniosły 156 mld HUF, a średnia wartość dziennej transakcji, to 8,7 mld HUF.
Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na koniec
czerwca br. 35,575 mld EUR (w analogicznym okresie 2011 roku rezerwy wynosiły 37,0 mld
EUR).
Węgry odnotowały w czerwcu br. deficyt budżetowy w wysokości 173,6 mld HUF (bez
samorządów lokalnych). W pierwszym półroczu 2012 roku deficyt wyniósł 517,7 mld HUF
(dla porównania: w analogicznym okresie roku 2011 było to 1.034,7 mld HUF), tj.
89,8% deficytu założonego na cały rok bieżący (576,2 mld HUF).
Rada Monetarna zdecydowała 26 września 2012 roku o obniżeniu bazowej stopy
oprocentowania o dalsze 25 pb z poziomu 6,75% do 6,50% (miesiąc wcześniej stopę bazową
Rada zredukowała z 7,00% do 6,75%).
W pierwszych trzech kwartałach 2012 roku średni kurs forinta kształtował się następująco:
EUR/HUF 291,36; USD/HUF 227,47; CHF/HUF 241,88; PLN/HUF 69,18.
Aktualne (nieinwestycyjne) poziomy oceny wiarygodności kredytowej Węgier:
 Moody’s – Ba1 (z perspektywą negatywną),
 Standard&Poor’s – BB+ (z perspektywą negatywną),
 Fitch – BB+ (z perspektywą negatywną).
2
Węgry
Prognozy gospodarcze
Prognoza rządowa (po kolejnych korektach, stan wg raportu dla KE z 17 października 2012
roku):
PKB
Konsumpcja gospodarstw domowych
Inwestycje
Eksport
Import
Wzrost zatrudnienia
Stopa bezrobocia
Inflacja
2011
1,6
0,0
-5,5
8,4
6,3
0,8
10,9
3,9
2012
-1.2
-0.8
-5.8
2.6
1.4
1.1
10.9
5.8
2013
0.9
-0.5
-1.0
6.2
4.5
0.7
10.8
5.2
2014
2.0
1.0
0.3
6.4
5.3
1.3
10.7
3.0
W ocenie analityków Banku Światowego gospodarka węgierska odnotuje w roku bieżącym
spadek na poziomie 0,4% (rząd przewiduje wzrost 0,1%), by w 2013 roku powrócić na drogę
wzrostu (1,5%).
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju obniżył swe prognozy wzrostu gospodarczego dla
Węgier. W roku 2012 EBRD przewiduje skurczenie się węgierskiej gospodarki o 1,3% (w
maju br. prognozował spadek PKB na poziomie 1%), a na rok 2013 prognozuje wzrost PKB
na poziomie 0,4% (wcześniej 0,7%).
Węgierski Bank Narodowy MNB przedstawił pod koniec września br. kwartalną prognozę
dla węgierskiej gospodarki, w której przewiduje w roku bieżącym głębszy spadek
gospodarczy od prognozowanego wcześniej (PKB na poziomie -0,8%, zamiast -1,4%),a
przyszłoroczny poziom wzrostu gospodarczego skorygował do 0,7% (z 0,8%). Zamiast
prognozowanej na rok bieżący inflacji w wysokości 5,3% bank centralny przewiduje
osiągnięcie poziomu 5,8%, a w roku przyszłym 5% (zamiast 3,5% szacowanego w czerwcu
br.). Osiągnięcie 3%-wego celu inflacyjnego może być możliwe dopiero w drugiej połowie
2014 roku, o ile nie nastąpią kolejne podwyżki podatków. Poziom deficytu budżetowego
autorzy raportu szacują na 2,8% PKB w bieżącym roku (zamiast 2,5%), a w 2013 roku na
2,4% PKB (zamiast 2,2%).
Wg analityków Morgan Stanley węgierski PKB skurczy się bieżącym roku o 1,2%, zaś w
przyszłym ukształtuje sie na poziomie 0,7%.
Instytutu Badań nad Gospodarką GKI prognozuje: wzrost PKB: -1,5% w 2012 roku (0,8%
w 2013 roku), inflacja: 5,7% (4,7%), bezrobocie: 11,2% (11,2%), deficyt budżetowy: 2,9%
PKB (3,0% PKB), bazowa stopa oprocentowania: 6,5% (6-6,5%), średni kurs euro: 293
HUF/EUR (285 HUF/EUR). Dziurę budżetową w przyszłorocznym budżecie państwa instytut
wycenia na 600 mld HUF (2% PKB).
Według najnowszej prognozy Instytutu Badań nad Gospodarką ‘Századvég’ węgierski PKB
w roku bieżącym skurczy się o 1,0%, a w następnym wzrośnie o 0,9%, przy inflacji na
poziomie 5,7% (w 2013 roku 4,3%). Wg instytutu dla realizacji założonego na 2013 rok
3
Węgry
poziomu deficytu niezbędne będzie dokonanie dalszych oszczędności w budżecie na
poziomie ok. 350 mld HUF.
Ambasada RP w Budapeszcie serdecznie zaprasza na internetową stronę Placówki
(http://www.budapeszt.polemb.net), gdzie - w zakładce „Informacje ekonomiczne” - co
miesiąc informujemy sygnalnie o najważniejszych procesach zachodzących w węgierskiej
gospodarce.
3.2. Tabela głównych wskaźników makroekonomicznych
Wyszczególnienie
2008
2009
2010
2011
105,4 mld
EUR
93,1 mld
EUR
98,47 mld EUR
28.154 mld HUF
10.503
EUR/os
9.280
EUR/os
9.847
EUR/os.
2.823 tys.
HUF/os.
PKB wartość na 1 mieszkańca w
jednostkach parytetu siły nabywczej
(GDP/PPS) (EU-27=100%)
65%
65%
65%
bd.
Tempo wzrostu PKB
0,5%
-6,3%
1,2%
1,7%
Relacja deficytu/nadwyżki sektora
finansów publicznych do PKB
-3,7%
-4,6%
-4,2%
+4,3%
(-2,43%,
Relacja całkowitego długu publicznego do
PKB
73%
78,3%
Stopa inflacji (indeks cen
konsumpcyjnych CPI, zmiana roczna)
6,1%
4,2%
8%
PKB wartość globalna wg cen bieżących
PKB wartość na 1 mieszkańca
elementy jednorazowe)
77,5%
80,9%
4,9%
3,9%
10,5%
11,2%
10,7%
147,1 mld
EUR
114,8 mld
EUR
137,3 mld EUR
152,9 mld EUR
Wartość eksportu
73,4 mld EUR
59,7 mld
EUR
71,4 mld EUR
79,9 mld EUR
Wartość importu
73,7 mld EUR
55,1 mld
EUR
65,9 mld EUR
73,0 mld EUR
-0,3 mld
EUR
+4,6 mld
EUR
+5,5 mld EUR
+6,9 mld EUR
Wartość rocznego napływu zagranicznych
inwestycji bezpośrednich
4.752 mln
EUR
1.495 mln
EUR
1.795 mln
EUR
bd.
Wartość rocznego odpływu zagranicznych
inwestycji bezpośrednich
2.020 mln
EUR
1.938 mln
EUR
1.185 mln
EUR
bd.
Skumulowana wartość zagranicznych
inwestycji bezpośrednich w kraju
urzędowania (inward)
62,7 mld EUR
64,2 mld
EUR
68,5 mld
EUR
bd.
Skumulowana wartość zagranicznych
inwestycji bezpośrednich kraju
urzędowania za granicą (outward)
13,6 mld EUR
13,5 mld
EUR
17,5 mld
EUR
bd.
Stopa bezrobocia
Wartość obrotów handlu zagranicznego
Bilans handlu zagranicznego
4
Węgry
Wartość rocznego napływu zagranicznych
inwestycji bezpośrednich na osobę
474 EUR/os.
149
EUR/os.
180
EUR/os.
6.251 EUR/os.
6.401
EUR/os.
6.862
EUR/os.
bd.
Średni kurs EUR/HUF
251
281
275,41
279
Średni kurs USD/HUF
172
202
208,15
200,72
Wartość bezpośrednich inwestycji
zagranicznych na osobę
bd.
Źródło: Centralny Urząd Statystyczny (KSH), Węgierski Bank Narodowy (MNB), Ministerstwo Gospodarki
Narodowej (NGM), Kopint-Tárki Instytut Badań Koniunktur Gospodarczych Zrt., Europejski Urząd Statystyczny
Eurostat
3.3. Główne sektory gospodarki
Wzrost wartości dodanej brutto (analogiczny okres roku poprzedniego = 100,0):
Nazwa
Rolnictwo. leśnictwo, rybołówstwo
Przemysł
Budownictwo
Usługi rynkowe
PKB łącznie
I kw.
124,9
110,7
92,3
99,8
102,6
2011
II kw.
III kw.
126,1
128,4
106,2
103,2
91,2
85,9
99,1
99,2
101,4
101,4
IV kw.
127,8
103,5
98,5
99,3
101,4
2012
I kw.
II kw.
94,2
89,6
99,8
99,3
89,1
89,3
100,0
99,8
99,3
98,7
(analogiczny okres roku poprzedniego = 100,0)
Źródło: KSH
3.4. Działania rządu węgierskiego w sferze gospodarczej
Programy naprawy gospodarki państwa
2010 rok
Pierwszym, po wygranych przez koalicję FIDESZ (Fidesz-Węgierska Unia Obywatelska)KDNP (Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa), zarysem programu był, przyjęty w
czerwcu 2010 roku tzw. 29-punktowy plan naprawy gospodarczej państwa. Najistotniejsze
elementy planu, to m.in.: wprowadzenie preferencyjnej 10%-owej stawki podatku
dochodowego od osób prawnych osiągających dochód roczny do 500 mln HUF (powyżej tej
kwoty zastosowanie ma standardowa 19%-owa stawka podatku), zwolnienie podatkowe z
tytułu wykonywania zatrudnienia w domu, szczególny podatek w wysokości 98% 1 w
odniesieniu do odpraw powyżej 60 dni, zniesienie opłat zw. z dziedziczeniem oraz darowizną
6 maja 2011 r. węgierski Trybunał Konstytucyjny uznał za nieważne przepisy, które nałożyły
retrospektywny podatek, w wysokości 98%, na odprawy przewyższające kwotę 2 mln HUF w
odniesieniu do pracowników służby publicznej, a które wypłacono po 1 stycznia 2005 roku. Decyzja
TK dotyczyła pierwotnie również roku podatkowego 2010, jednakże parlament RW uchwalił w trybie
pilnym nową ustawę, w świetle której roku podatkowego 2010 decyzja TK jednak nie objęła. Zgodnie z
nowymi przepisami specjalnym podatkiem w wysokości 98% obciążone były wszelkie odprawy,
wypłacone po 1 stycznia 2010 roku, powyżej kwoty 2 mln HUF (w przypadku członków kierownictwa
państwa, posłów, burmistrzów, wiceburmistrzów, europarlamentarzystów, notariuszy, kierownictwa
szczebla decyzyjnego i członków rad nadzorczych spółek państwowych) oraz 3,5 mln HUF (w
przypadku pozostałych pracowników administracji państwowej). Środki, niesłusznie pobrane z tytułu
specjalnego podatku od odpraw otrzymanych w latach 2005-2009, podlegały zwrotowi poszczególnym
płatnikom.
1
5
Węgry
pomiędzy krewnymi w linii prostej, zniesienie podatku katastralnego, ustanowienie
kontrolerów jednostek centralnych, uproszczenie procedur zatwierdzania inwestycji,
zmniejszenie liczby wymaganych zezwoleń, określenie górnego limitu wynagrodzenia brutto
zatrudnionych w sferze publicznej (tj. dziesięciokrotność średniego wynagrodzenia brutto w
gospodarce narodowej w poprzednim roku; zapis ten dotyczy również wynagrodzenia prezesa
/wiele kontrowersji/, wiceprezesów, członków Rady Monetarnej oraz Rady Nadzorczej banku
centralnego), zniesienie podatku akcyzowego od destylacji palinki do 50 litrów, zakaz
obciążania hipoteki w celu zabezpieczenia kredytu walutowego.
28 lipca 2010 r. premier V. Orbán przedstawił długofalowy dokument programowy rozwoju
węgierskiej gospodarki pn. „Nowy Plan Széchenyiego” (nazwa nawiązuje do planu
gospodarczego z okresu poprzednich rządów premiera Orbána). Motyw przewodni planu, to
stworzenie miliona nowych miejsc pracy w najbliższej dekadzie. Plan wszedł w życie w życie
14 stycznia 2011 roku, a przedstawione już w styczniu 2011 szczegóły dotyczyły konkretnych
obszarów rozwojowych i środków przeznaczonych do ich realizacji: zatrudnienie – 67 mld
HUF, sektor zdrowia („Węgry uzdrawiające”) – 31 mld HUF, rozwój komunikacji
transportowej – 79 mld HUF oraz rozwój komunikacji transportowej o szczególnym
charakterze – 563 mld HUF, nauka, innowacja, wzrost – 73 mld HUF, rozwój
przedsiębiorczości – 173 mld HUF, rozwój gospodarki ekologicznej („Węgry odnawialne”) –
121 mld HUF, budowa mieszkań – 147 mld HUF. Nowe programy finansowane są zarówno
ze źródeł unijnych, jak i krajowych. Stworzono też, bądź zmodyfikowano, instrumenty
finansowania działalności mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw.
2011 rok
1 marca 2011 roku rząd węgierski przedstawił plan reform strukturalnych, pod nazwą „Planu
Kálmána Széll” (K. Széll, to b. premier i minister finansów jeszcze Królestwa Węgier;
zasłynął z udanego projektu wyprowadzenia finansów państwa z kryzysu), którego głównym
celem była trwała redukcja długu publicznego - osiągnięcie poziomu 65-70% PKB do 2014
roku z ok. 80% w 2010 roku (maksymalną dopuszczalną wartość długu określono w tekście
nowej konstytucji, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 roku). Plan założył
zmniejszenie zadłużenia państwa w rozbiciu na następujące obszary (mld HUF), przy czym
dwie trzecie oszczędności stanowić miały cięcia w wydatkach, a jedną trzecią zwiększone
wpływy do budżetu:
Obszar
Zatrudnienie i rynek pracy
Reforma systemu emerytalnego
Transport publiczny
Szkolnictwo wyższe
Finansowanie lekarstw
Finansowanie administracji i samorządów
Wpłaty do funduszu redukcji zadłużenia
Razem
2012
195
93
45
12
83
32
90
550
2013
213
129
60
38
120
122
220
902
2014
213
129
60
38
120
122
220
902
Rząd zapowiedział też wówczas, że o rok wydłużone zostaje obowiązywanie podatku
bankowego w pełnym wymiarze, a - planowana na początek 2013 roku - generalna redukcja
podatku CIT do 10%, będzie miała miejsce najwcześniej w 2015 roku (do tego czasu
obowiązuje nadal stawka 19%-owa, zredukowana do 10% w odniesieniu do zysku o wartości
500 mln HUF).
6
Węgry
Równolegle, 13 kwietnia 2011 r., rząd Węgier ostatecznie zatwierdził plan konwergencji,
który został przesłany do UE 15 kwietnia 2011 r. Zeszłoroczny plan konwergencji założył
dwa scenariusze wzrostu gospodarczego kraju: ’konserwatywny’ i ’dynamiczny’. Pierwszy
przyjął wzrost PKB na poziomie 3,1% w roku 2011, po 3,2% do roku 2015. Prognoza
’dynamiczna’ przewidywała wzrost na poziomie 3,5% już w 2011 roku i 5,5% do roku 2015.
Obydwa powyższe dokumenty dostępne są on-line (w jęz. angielskim):
 węgierski plan konwergencji na lata 2011-2015: http://www.kormany.hu/en/ministryfor-national-economy/news/convergence-programme-of-hungary-2011-15,
 program węgierskich reform: http://www.kormany.hu/en/ministry-for-nationaleconomy/news/hungary-s-national-reform-programme
Pod koniec czerwca 2011 roku rząd węgierski opublikował tzw. Węgierski Program
Zatrudnienia, w którym precyzował plany utworzenia w przeciągu najbliższej dekady 1
miliona nowych miejsc pracy. Harmonogram zakłada powstanie 300 tysięcy miejsc pracy do
roku 2014, a następnie 400 tysięcy do roku 2015. Dwie trzecie nowych miejsc pracy
pochodzić ma z publicznych programów zatrudnienia (prace publiczne), a jedna trzecia z
sektora prywatnego.
Inaugurując ubiegłoroczną jesienną sesję parlamentarną premier V. Orban przedstawił 12
września 2011 roku sześciopunktowy „Program Ratowania Kraju”:
 walka z lichwą,
 narzucenie przez państwo (zamrożenie) cen świadczeń komunalnych (woda, ścieki,
wywóz śmieci),
 przeforsowanie ustawy (wymagającej większości 2/3 głosów), regulującej system
emerytalny, podatkowy, samorządowy oraz system kas chorych,
 pomoc obywatelom spłacającym kredyty zaciągnięte w obcej walucie2 (przede
wszystkim we frankach szwajcarskich); umożliwienie jednorazowej spłaty kredytu po
Z uwagi na ogromny problem społeczny, jakim jest zadłużenie społeczeństwa węgierskiego
wcześniej, 30 maja 2011 roku, premier V. Orbán poinformował o zawarciu porozumienia, w
odniesieniu do głównych kierunków działania, ze zrzeszeniem banków węgierskich ws. pomocy
zadłużonym w walutach obcych kredytobiorców hipotecznych. Przedstawiony plan działania objął
pięć podstawowych punktów:
 zamrożenie do końca 2014 roku kursu franka szwajcarskiego (na poziomie 180 HUF za 1
CHF), euro (250 HUF za 1 EUR) i jena (200 HUF za 100 JPY) dla osób spłacających raty
kredytów hipotecznych. W przypadku franka oznaczać to będzie kwotę spłaty o ok. 15 tys.
HUF niższą w skali miesiąca. Różnica w kursie spłacanych rat utworzy jednak nowy kredyt
forintowy, gwarantowany przez państwo (prawdopodobny koszt ok. 1,5%), który
kredytobiorcy mają zacząć spłacać od początku 2015 roku. Przystąpienie do tego programu
jest dobrowolne;
 z dniem 1 lipca 2011 roku przestało obowiązywać moratorium na przejęcia mieszkań/domów
dłużników, przy czym banki będą mogły sprzedawać przejęte przez siebie mieszkania
wyłącznie stopniowo, w oparciu o następujący harmonogram: od 1 lipca 2011 r. do 1
października 2011 r. tylko mieszkania o wartości min. 30 mln HUF, obciążone kredytem o
wartości co najmniej 20 mln HUF, w czwartym kwartale 2011 r. tylko 2% mieszkań,
obciążonych złym kredytem, a w kolejnych kwartałach wg następującego schematu – 3% w
2012 roku, 4% w 2013 roku, 5% w 2014 roku;
 powstanie Narodowej Spółki ds. Obsługi Majątku (Nemzeti Eszközkezelő Társaság NET),
której zadaniem jest wspieranie osób, które utraciły mieszkania/domy. Ma to być czynione na
2
7
Węgry


usztywnionym kursie, zakazując jednocześnie bankom obciążania
jakimikolwiek kosztami wynikającymi z tej transakcji3;
spłata długu wobec IMF i UE, bez zaciągania kolejnego kredytu;
uruchomienie w 2012 roku masowego programu robót publicznych.
klienta
2012 rok
Węgierski resort gospodarki opublikował (23 kwietnia br.) na rządowym portalu
internetowym dokument o nazwie „Kolejny krok, Plan im. Kalmana Széll 2.0” (w jęz.
węgierskim), którego część stanowi nowy Program Konwergencji oraz Narodowy Program
Reform. Nowy plan, zawierający spore modyfikacje założeń gospodarczych w stosunku do
tych, które zostały zaprezentowane w kwietniu 2011 roku, zakładał wzrost gospodarczy na
poziomie: 0,1% w 2012 roku (wcześniej, wg scenariusza ‘konserwatywnego’, było to 3,2%),
dwa sposoby: poprzez uruchomienie państwowego programu budowy nowych domów, w
których miałyby zostać umieszczone wyeksmitowane rodziny (z wykorzystaniem
dotychczasowych pustostanów, znajdujących się w gestii samorządów lokalnych) oraz poprzez
wykup zadłużonych mieszkań, przy pozostawieniu w nich dłużników, jednak już nie jako ich
właścicieli, lecz wynajmujących. Spółka NET będzie mogła dokonać wykupu mieszkań od
banków wg następującego schematu: w Budapeszcie oraz miastach o prawach wojewódzkich
(stolicach komitatów) w cenie 55% ceny nabycia w momencie zaciągania kredytu, w innych
miastach w cenie 50%, a w pozostałych miejscowościach 30%;
 ponowne wprowadzenie możliwości kredytowania zakupu nieruchomości mieszkalnych w
euro, jednak tylko dla tych osób, których dochód jest w euro wypłacany i wynosi co najmniej
piętnastokrotność płacy minimalnej;
 wprowadzenie wsparcia spłaty rat kredytu (do 3,5%) dla dłużników, którzy przeprowadzą się
do mniejszych mieszkań. Osoby takie będą uprawnione do zaciągnięcia nowego kredytu na
zakup mniejszego domu na okres do 5 lat.
W celu wypracowania propozycji rozwiązań związanych z systemem spłaty kredytów walutowych, na
początku listopada 2011 roku powstała specjalna komisja, w skład której weszli szefowie takich
banków, jak CIB, Erste, FHB, Raiffeisen i OTP. Minister gospodarki narodowej zadeklarował, że
regularnie, raz w miesiącu, będzie dochodziło do spotkań przedstawicieli rządu z bankowcami,
mającym na celu rozmowy na tematy dotyczące sytuacji sektora bankowego na Węgrzech i gospodarki
kraju. Po półtoramiesięcznych negocjacjach, 15 grudnia 2011 r. rząd RW i Węgierski Związek
Banków podpisał porozumienie o podziale kosztów/strat (ok. 900 mld HUF) spowodowanych
programem jednorazowej spłaty kredytów dewizowych po usztywnionym kursie. Porozumienie zostało
zawarte na pięć lat, przy czym banki mają pokryć dwie trzecie kosztów, a rząd węgierski pozostałą
część. W lutym 2012 roku rząd węgierski skierował do parlamentu projekt ustawy o kolejnym
ułatwieniu dla dłużników w walutach obcych, która umożliwi dłużnikom spłacanie rat odsetek po
usztywnionym, preferencyjnym kursie w okresie do 5 lat. Różnicę pomiędzy ratą, liczoną po ulgowym
a faktycznym kursie, przypadającą na odsetki od długu, pokryją banki oraz państwo (50-50%).
Natomiast różnicę (oprocentowaną) miedzy ratą, liczoną po preferencyjnym a realnym kursie forinta,
przypadającą na spłatę kapitału, dłużnik musi spłacić po ww. okresie. W przypadku, gdyby kurs
forinta przewyższał, określony w ustawie, górny limit, całe ryzyko poniesie państwo węgierskie.
Konstrukcję ulgowych spłat będzie można stosować najpóźniej do końca czerwca 2017 roku. W marcu
2012 r. zmodyfikowano porozumienie z grudnia 2011 roku rządu i sfery bankowej ws. preferencyjnej
spłaty rat zadłużenia osób fizycznych w walutach obcych, podwyższając górny limit kredytu
upoważniający do skorzystania z ulgowej konstrukcji (20 mln HUF). System wprowadzany jest
stopniowo: od kwietnia (dla pracowników administracji państwowej) do września (dla pozostałych
dłużników, w zależności od rodzaju zaciągniętych kredytów). Koszty funkcjonowania systemu mają
ponieść banki i rząd.
3
Termin składania wniosków upłynął z końcem 2011 roku.
8
Węgry
1,6% w 2013 roku (3,2%), 2,5% w 2014 roku (3,3%) i 2,5% w 2015 roku (3,5%). Zakładał
też utrzymanie deficytu budżetowego państwa na poziomie 2,5% PKB w roku bieżącym,
2,3% PKB w roku 2013, 1,9% PKB w 2014 roku oraz 1,5% PKB w 2015 roku, w
konsekwencji czego zmniejszyć się ma również dług publiczny w relacji do PKB (do 78,4%
w 2012 roku, 77% w 2013 roku, 73,7% w 2014 roku oraz 72,7% w 2015 roku). Rząd założył
inflację na poziomie 5,2% w roku bieżącym, 4,2% w roku 2013 oraz 3% na lata 2014 i 2015.
Nowy plan miał poprawić saldo węgierskiego budżetu łącznie o 155 mld HUF w roku 2012 i
567-665 mld HUF w roku 2013:
(mld HUF)
Ograniczenie wydatków administracji państwowej
Zmniejszenie wydatków na dopłaty do leków
Poprawa salda budżetów samorządów lokalnych
Wprowadzenie podatku od usług telekomunikacyjnych
Wprowadzenie „odwróconego VAT” w rolnictwie
Uruchomienie systemu elektronicznego poboru opłat za użytkowanie dróg
Redukcja wsparcia dla transportu miejskiego (w dużych miastach)
Zlikwidowanie wsparcia dla Funduszu Innowacji Badawczo-Rozwojowych
Modyfikacja zobowiązań dot. zadań w sferze publicznej w spółkach z
większościowym udziałem państwa
Wprowadzenie opłaty od transakcji finansowych
Poszerzenie i utrzymanie poziomu podatku dochodowego usługodawców energii
Połączenie, przekształcenie podatków obciążających sektor ubezpieczeniowy
Likwidacja tzw. „małych podatków”
Razem
2012
44,7
10,0
60,0
30,0
10,0
0,0
0,0
0,0
0,0
2013
44,7
40,0
90,0
52,0
15,0
75,0
10,0
25,2
20,0
0,0
0,0
0,0
0,0
155
130,0-228,0
55,0
15,0
-5,0
567-665
Narodowy Program Reform 2012, stanowiący jedną z części dokumentu, prezentował
działania rządu związane z osiągnięciem celów określonych w strategii Europa 2020 w takich
obszarach, jak zatrudnienie, badania-rozwój-innowacje, polityka klimatyczna, efektywność
energetyczna, oświata i wykluczenie społeczne.
Na początku lipca br. premier V. Orbán przedstawił 10-punktowy program działań na rzecz
ochrony i zwiększenia zatrudnienia na Węgrzech. Zapleczem, finansowym pakietu
programowego miały być środki (300 mld HUF) pozyskane z wpływów z tytułu
obowiązywania podatku od transakcji finansowych oraz rezerwy budżetowej. Zamierzenia
rządu: obniżenie o 50% wysokość składek pracodawców płaconych od pracowników w wieku
poniżej 25 i powyżej 55 roku życia do pewnej części wynagrodzenia (do 100 tys. HUF),
obniżyć o 50% składki pracodawców opłacane od pracowników w wieku 25-54 lat nie
posiadających wykształcenia, wprowadzenie stałego zryczałtowanego podatku dla mikro
przedsiębiorstw w wysokości 50 tys. HUF (w miejsce podatku dochodowego od osób
prawnych/fizycznych, składek), wprowadzenie odrębnego podatku (16%) dla małych
przedsiębiorstw zatrudniających mniej niż 25 osób (podstawą podatku miałby być zysk oraz
suma wynagrodzeń pracowników), zwolnienie pracodawców zatrudniających osoby
długotrwale bezrobotne oraz powracające do pracy z urlopów i zasiłków macierzyńskich
przez okres dwóch lat ze wszystkich składek pracodawcy (a od trzeciego roku z 50%
składek), uproszczenie opłacania podatku VAT (w przypadku firm o przychodach poniżej 500
tys. EUR obowiązek wpłacania VAT powstanie dopiero z chwilą otrzymania należności),
zmodyfikowanie przepisów ustawy o rachunkowości tak, by firmy posiadające kredyty
denominowane w walutach obcych - przy sporządzaniu bilansu w latach 2012-13 - zostały
9
Węgry
zwolnione z obowiązku zaliczania różnic kursowych poczet strat kapitałowych, poluzowanie
reguły korzystania z kas gotówkowych w przedsiębiorstwach.
Rząd ogłosił (5 października 2012 r.) nowy (tzw. pierwszy) pakiet korygujący bilans
finansów państwa, który zakłada cięcia wydatków w roku bieżącym na poziomie 133 mld
HUF, a w roku przyszłym 397 mld HUF. Zredukował jednocześnie prognozę wzrostu
gospodarczego do -1,2% (z 0,1%) w br. i do 1% (z 1,6%) w roku 2013, przy czym deficyt
budżetowy w obydwu latach wynieść ma 2,7% PKB (wcześniej rząd zakładał 2,5% PKB w
2012 roku i 2,2% PKB w 2013 roku). Rząd węgierski wycofał się z kontrowersyjnej idei
opodatkowania transakcji banku centralnego.
Rząd węgierski zdecydował (17 października 2012 r.) o podjęciu dodatkowych działań i
zapowiedział wprowadzenie nowego (tzw. drugiego) pakietu oszczędnościowego na
poziomie 367 mld HUF w 2013 roku. Minister gospodarki uzasadnił tę decyzję oficjalną
opinią Komisji Europejskiej, otrzymaną przez rząd 15 bm., według której - mimo podjętych
wcześniej korekt (pakiet oszczędnościowy o wartości 133+397 mld HUF (z których Komisja
za zasadne i do spełnienia uznała jedynie dwie trzecie działań) - deficyt budżetowy w 2013
roku wyniósłby 3,7-3,9%, zamiast spodziewanego 2,7%. Najważniejsze elementy obecnego
pakietu oszczędnościowego:
 wycofanie się rządu z uzgodnionej ze Związkiem Banków redukcji podatku
bankowego o połowę w 2013 roku (ma to przynieść wpływy rzędu 72 mld HUF),
 dwukrotne podniesienie stawki podatku od transakcji finansowych (zamiast
uchwalonego wcześniej poziomu 0,1% stawka podniesiona zostanie do 0,2%), co
przynieść ma 90 mld HUF; Skarb Państwa również zapłaci wyższą stawkę (40 mld
HUF),
 przy obliczaniu podatku obrotowego opłacanego na rzecz samorządów lokalnych
(maksymalna stawka 2%) podmioty gospodarcze będą mogły odliczyć od przychodów
tylko 80% swoich kosztów (35 mld HUF), co dotknie najmocniej hurtownie i sieci
handlowe,
 wprowadzenie podatku wymierzonego w operatorów mediów (‘utility tax’),
obliczanego od długości posiadanych podziemnych przewodów i kanałów (30 mld
HUF), co dotknie firmy energetyczne oraz samorządy świadczące usługi
kanalizacyjno-komunalne (koszty usług zostają zamrożone),
 wprowadzenie wyższej stawki składki zdrowotnej od pozapłacowych świadczeń
pracowniczych (tzw. kafeterii), co oznacza jej podwyższenie z 10% do 27% (40 mld
HUF),
 zaostrzenie kontroli skarbowej, wprowadzenie systemu indywidualnych kontroli w
odniesieniu do faktur wystawionych na kwotę co najmniej 2,5 mln HUF (zamiast
wcześniejszych 5 i 10 mln HUF) – planowane wpływy do budżetu na poziomie 60
mld HUF.
Rząd zdecydował jednocześnie o obniżeniu (określonej kilkanaście dni wcześniej) własnej
prognozy wzrostu PKB na 2013 rok z 1% do 0,9%.
Kwestie podatkowe
2010 rok
Pod koniec lipca 2010 roku parlament RW przyjął pakiet ustaw gospodarczych i finansowych,
w tym wzbudzający duże emocje również poza granicami Węgier (z uwagi na
10
Węgry
międzynarodowy charakter inwestycyjny tej branży), tzw. „podatek bankowy”4. Banki
obciążono podatkiem w wysokości 0,15% łącznej wartości aktywów netto do wysokości 50
mld HUF, a powyżej tej kwoty 0,5%, firmy ubezpieczeniowe podatkiem w wysokości 6,2%
wpływów z kwot ubezpieczeniowych netto, pozostałe instytucje finansowe obciążono
zobowiązaniem podatkowym na poziomie 6,5% podstawy opodatkowania, liczonej - w
zależności od profilu firmy - od przychodów z oprocentowania, wpływów netto lub wartości
obsługiwanego majątku.
W celu poprawy kondycji finansowej państwa 18 października 2010 r. parlament węgierski
przyjął przepisy dot. tzw. podatków kryzysowych, które zostały nałożone na sektor
energetyczny, telekomunikacyjny i sieci handlowe. Za podstawę opodatkowania przyjęto
wielkość przychodów ze sprzedaży netto uzyskanych w roku podatkowym 2009. Wymiar
podatku kryzysowego dla sektora energetycznego jest obliczany w oparciu o jedną stawkę
(1,05%) od podstawy opodatkowania. Dla firm sektora telekomunikacyjnego określono
progowy wymiar opodatkowania: przy podstawie opodatkowania do 500 mln HUF 2%,
pomiędzy 500 mln HUF i 5 mld HUF 4%, a powyżej 5 mld HUF 6,5% od podstawy
opodatkowania. Dla sieci handlowych prowadzących sprzedaż detaliczną, rząd wprowadził
następujące progi podatkowe: przy wartości rocznej sprzedaży netto w roku 2009 na poziomie
od 500 mln HUF do 30 mld HUF wysokość podatku wynosi 0,1% od podstawy
opodatkowania (poniżej 500 mln HUF 0% podatku), pomiędzy 30 mld HUF i 100 mld HUF
0,4%, a gdy sprzedaż netto wyniosła powyżej 100 mld HUF, wówczas wysokość podatku
wynosi 2,5%.
2011 rok
Od 1 stycznia 2011 roku na Węgrzech obowiązuje 16%-owy liniowy podatku od osób
fizycznych.
Z dniem 1 września 2011 r. weszły w życie przepisy dot. podatku od niezdrowej żywności na
Węgrzech (tzw. ’podatku chipsowego’). Ustawa wymienia pięć kategorii produktów, które
zostały objęte tym podatkiem: napoje orzeźwiające (5 HUF/litr, jeżeli zawiera mniej niż 25%
owoców lub więcej, niż 8gr/100ml cukru), napoje energetyczne (250 HUF/litr, jeżeli
zawartość kofeiny jest powyżej 10mg/100ml), paczkowane słodycze, zawierających więcej
niż 25% cukru (100 HUF/kg), paczkowane chipsy, słone przekąski (200 HUF/kg) oraz
przyprawy w proszku, zawierające ponad 5% soli (400 HUF/kg). Podatek nakładany jest
zarówno na producentów, jak i na importerów ww. produktów.
Węgierski parlament przyjął w grudniu 2011 roku przepisy dot. podniesienia wysokości
podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe. Podatek akcyzowy na papierosy został
podwyższony w dwóch etapach: od 1 lutego 2012 r. (zamiast wcześniej planowanego 1 maja
2012 r.) z poziomu 10.550 HUF za tysiąc sztuk do 11.500 HUF, a od 1 lipca 2012 r. (zamiast
1 listopada 2012 r.) do 11.900 HUF. Wzrosła też stawka akcyzy na tytoń drobno krojony,
również w dwóch etapach: od 1 lutego 2012 r. z poziomu 8.790 HUF za kg do 10.150 HUF, a
od 1 lipca 2012 r. do 11.150 HUF. Planowane wpływy do budżetu z tego tytułu mają wynieść
20 mld HUF.
4
Płacony przez instytucje finansowe ‘podatek bankowy’ przynieść ma w roku 2013 budżetowi kwotę 72 mld
HUF (dla porównania: 187 mld HUF w 2012 roku), po czym z początkiem 2014 roku ma zostać całkowicie
wyprowadzony z systemu.
11
Węgry
2012 rok
Od 1 stycznia 2012 roku podstawowa stawka VAT na Węgrzech wynosi 27%.
Parlament węgierski przyjął ustawę o nowym podatku telekomunikacyjnym, nakładającą, z
dniem 1 lipca 2012 r., na operatorów telekomunikacyjnych obowiązek zapłaty 2 HUF od
każdej rozpoczętej minuty rozmów telefonicznych i SMS/MMS-ów.
Parlament uchwalił też ustawę wprowadzającą tzw. ’odwrócony VAT’ w rolnictwie, który
polega na tym, że - w przypadku sprzedaży produktu podlegającego obowiązkowi opłaty
VAT - sprzedający nie nalicza podatku VAT, zaś obowiązek jego zapłaty zostaje przerzucony
na kupującego, który dokonywać ma płatności bezpośrednio na rzecz państwa. Zmiany
weszły w życie z dniem 1 lipca 2012 r. i pozostaną w mocy na okres przejściowy dwóch lat.
Nowe przepisy dotyczą obrotu zbożami, nasionami oleistymi oraz roślinami
wysokobiałkowymi. Uchwalona ustawa wprowadziła jednocześnie obowiązek przekazywania
władzom odpowiednich danych dot. transakcji kupna/sprzedaży, któremu podlegają podmioty
podatkowe, dokonujące kupna/sprzedaży produktów określonych nowymi przepisami.
W dniu 9 lipca 2012 r. parlament uchwalił ustawę o opłacie/podatku od transakcji
finansowych. Akt prawny nabierze mocy obowiązującej z dniem 1 stycznia 2013 roku.
Obowiązkiem podatkowym objęci zostaną wszyscy usługodawcy obrotu pieniężnego na
Węgrzech posiadający tutaj swoją siedzibę lub oddział (instytucje kredytowe,
wyspecjalizowane instytucje emitujące pieniądz elektroniczny, instytucja zarządzająca
Centralą Rozliczeń Poczty, Węgierski Bank Narodowy MNB, Skarb Państwa). Przedmiotem
opodatkowania będą wszystkie rodzaje przelewów, realizacja czeków, akredytywy, pocztowe
wpłaty czekowe, papiery wartościowe banku narodowego emitowane na okres maksymalnie
dwu tygodni, transakcje finansowe skierowane na otwarcie jednodniowej lub maksymalnie
dwutygodniowej lokaty bankowej w MNB. Nie będą podlegać opodatkowaniu np. bankowe
wpłaty gotówkowe, transakcje rynku międzybankowego i rynku papierów wartościowych,
wpłaty rat kredytowych, wypłaty udzielonych kredytów, transakcje dokonywane u tego
samego operatora finansowego pomiędzy rachunkami tego samego podmiotu. Stawka
podatku wynosić będzie 0,1% wartości transakcji finansowej z górnym limitem 6.000 HUF.
W przypadku transakcji dokonywanych przez Pocztę, Skarb Państwa oraz MNB górny limit
został zniesiony, a jednodniowe lokaty w MNB opodatkowane zostały stawką 0,01%. Podatek
płatny będzie miesięcznie, do dwudziestego dnia miesiąca następującego po dniu dokonania
transakcji.
Tego samego dnia parlament uchwalił też ustawę o skonsolidowanym podatku
ubezpieczeniowym, który ma zastąpić dotychczasowy podatek kryzysowy nałożony na
towarzystwa ubezpieczeniowe, podatek od wypadków oraz opłatę na rzecz ochrony przed
katastrofami. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2013 roku.
Premier Węgier zapowiedział pod koniec sierpnia 2012 r. kontynuację prowadzonej polityki
gospodarczej, przy maksymalnej - „w stopniu w jakim jest to tylko możliwe” - dalszej
redukcji obciążeń podatkowych (podatki dochodowe od osób fizycznych i prawnych),
realizacji ogłoszonego niedawno realizacji rządowego programu ochrony miejsc pracy i
zwiększenia zatrudnienia, programu robót publicznych oraz kontynuacji walki o zmniejszenie
zadłużenia państwa (docelowo do poziomu poniżej 50% PKB).
12
Węgry
Od 2013 roku wzrośnie na Węgrzech stawka akcyzy na alkohol (mocny alkohol o 15%,
pozostałe napoje o 10%), wyroby tytoniowe i LPG. Stała minimalna kwota podatku
akcyzowego oraz stawka podatku od papierosów i tytoniu konsumpcyjnego wzrośnie w
dwóch fazach – od stycznia i maja. Minimalna kwota podatku na papierosy będzie wyższa o
3,5-3,5 HUF/szt., a stawka podatkowa o 1,8-1,8 HUF/szt. Stawka minimalna podatku na tytoń
konsumpcyjny od początku roku wyniesie 14.650 HUF/kg, a od maja 18.150 HUF/kg.
Podatek akcyzowy od gazu LPG wzrośnie od początku przyszłego roku do 71.850 HUF za
tonę, a od maja przyszłego roku do 95.800 HUF za tonę (dotychczas, od 2002 roku stawka
wynosiła 47.900 HUF). Dodatkowo, z uwagi na proceder ‘obchodzenia’ przez firmy
przepisów tzw. podatku chipsowego (w postaci zmienionej receptury napojów) na nowo
zdefiniowano pojęcie napojów energetyzujących: objęto nimi, oprócz dotychczasowych
napojów z tauryną, także produkty z zawartością kofeiny, teobrominy i teofiliny.
Na początku października 2012 roku parlament węgierski uchwalił przepisy o nowych
rodzajach podatków i ulgowych składkach ubezpieczeniowych, będących częścią
ogłoszonego w lipcu br. programu ochrony miejsc pracy. Zmiany wchodzą w życie 1
stycznia 2013 roku. Nowy, zryczałtowany podatek dla mikro-przedsiębiorstw (z przychodami
rocznymi do 6 mln HUF), uiszczany miesięcznie w formie ryczałtu od zatrudnionej osoby w
kwocie 50 tys. HUF, zwolni te przedsiębiorstwa z wszelkich składek ubezpieczeniowych
opłacanych przez pracodawcę i pracownika oraz podatku dochodowego od osób prawnych i
fizycznych. Wartość faktur wystawianych przez mikro-przedsiębiorstwa (odmiennie od
wcześniejszych planów) będzie mogły być zaliczona do kosztów podmiotów kupujących, a
dla uniknięcia zjawiska tworzenia fikcyjnych faktur w celu obniżenia podstawy
opodatkowania podmiotu kupującego (skoro wystawiający płaci stałą kwotę podatku
niezależną od wysokości jego dochodów) wprowadzono obowiązek przekazywania urzędowi
skarbowemu danych obu stron, gdy wartość faktur wystawionych na rzecz tego samego
podmiotu przekroczy 1 mln HUF; w takich przypadkach na stronach będzie spoczywać
obowiązek udowodnienia, że wystawione faktury nie zostały sporządzone wyłącznie dla
pozoru, w celu ukrycia np. faktycznego stosunku pracy. Zwolnienie lekarskie pracownika,
wynoszące co najmniej 30 dni, skutkuje zwolnieniem z obowiązku opłacenia przez
pracodawcę miesięcznego ryczałtu. Nagromadzenie zaległości wobec fiskusa w kwocie 100
tys. HUF pozbawi podatnika uprawnienia do korzystania z tej formy uprzywilejowanego
opodatkowania, wytyczono też górną granicę rocznej kwoty podatku od obrotów opłacanych
przez mikro-przedsiębiorstwa na rzecz samorządów lokalnych, w wysokości 50 tys.
HUF/placówka. Podatek dla małych przedsiębiorstw skonstruowany został z myślą o
przedsiębiorcach zatrudniających 2-25 pracowników, z obrotami nie przewyższającymi 500
mln HUF w skali roku. Podatek, którego stawka wynosić będzie 16%, wymierzony zostanie
w tym wypadku na zysk firmy oraz koszty pracy. Nowy podatek zwalnia z opłacania podatku
dochodowego od osób prawnych oraz niektórych składek ubezpieczeniowych, takich jak 27%
podatku socjalnego, czy 1,5% składki kształcenia zawodowego. W założeniu, zachęcać ma
też przedsiębiorstwa do inwestowania i zwiększania zatrudnienia, ponieważ przyjęcie
każdego nowego pracownika nie powoduje zwiększenia kosztów pracy. Wybierając tę formę
opodatkowania można zastąpić 1% podatek od obrotów płacony na rzecz samorządów
lokalnych poprzez uiszczenie stałej kwoty 2,5 mln HUF/placówka. Uchwalono także ulgi dla
pracodawców zatrudniających młodych ludzi poniżej 25 roku życia, nie dysponujących
doświadczeniem zawodowym dłuższym, niż 180 dni kalendarzowych oraz matki powracające
z urlopu macierzyńskiego i osoby długotrwale bezrobotne, zwalniając pracodawców przez
okres dwóch lat całkowicie z obowiązku opłacania podatku socjalnego (27%) i składki
13
Węgry
kształcenia zawodowego (1,5%) do wysokości wynagrodzenia 100 tys. HUF, a w trzecim
roku przywracając wspomniane obciążenia pracodawcy jedynie w połowie. W odniesieniu do
pracowników powyżej 55-ego roku życia oraz osób bez wykształcenia uchwalono dla
zatrudniających ich pracodawców 50% ulgi w ww. ciężarach socjalnych pracodawcy.
Drugi pakiet oszczędnościowy rządu – kwestie podatkowe (patrz Programy naprawy
gospodarki państwa/2012 rok).
Budżet państwa
Rząd węgierski zatwierdził w połowie czerwca br. projekt budżetu na 2013 rok. Rząd oparł
swój projekt na 1,6%-owym wzroście PKB, 2,2%-owym deficycie budżetowym, spadku
zadłużenia państwa do 76% PKB i 4,2%-owej inflacji. Przyjęty kurs euro, to 299,4 HUF za 1
EUR.
Struktura założonych najważniejszych wpływów do węgierskiego budżetu na najbliższe lata:
(mld HUF)
Wpływy od sektora przedsiębiorstw
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek od samochodów służbowych
Podatek dochodowy od dostawców energii
Podatek uproszczony (EVA)
Eko-podatki
Podatek kopalniany
Podatek od gier
Pozostałe wpłaty
Pozostałe wpływy (w tym od 2013 e-opłata drogowa)
Podatek od instytucji finansowych (‘bankowy’)
Specjalne podatki sektorowe (‘kryzysowe’)
Podatki związane z konsumpcją
VAT
Akcyza
Podatek rejestracyjny
Podatek od usług telekomunikacyjnych (‘telefoniczny’)
Opłata od transakcji finansowych
Podatek ‘ubezpieczeniowy’
Podatki od ludności
Pozostałe wpływy
RAZEM
2012
1401,0
356,0
46,0
14,0
225,0
26,4
94,0
78,4
33,0
178,0
187,0
155,0
3649,9
2722,0
913,0
14,0
0
0
0
1677,2
…
9452,0
2013
1186,0
380,0
39,0
40,0
178,0
26,0
95,0
58,0
33,5
250,0
72,0
5,0
4134,0
2826,0
913,0
15,0
44,0
283,0
52,5
1695,9
…
9849,0
2014
1224,0
423,6
39,0
40,0
188,5
26,5
80,0
59,0
34,0
325,9
0
0
4340,0
2959,0
937,6
17,5
44,0
322,0
60,0
1782,0
…
10450,0
2015
1244,0
440,9
40,0
40,0
198,8
26,9
70,0
59,0
34,5
325,9
0
0
4522,0
3115,0
961,6
20,0
44,0
322,0
60,0
1884,0
…
10502,0
2016
1270,0
454,1
40,0
40,0
216,6
27,4
63,0
60,0
35,0
325,9
0
0
4691,0
3265,0
978,3
22,0
44,0
322,0
60,0
1977,0
…
9840,0
W konsekwencji tzw. pierwszego i drugiego pakietu oszczędnościowego (z 5 i 17
października 2012 roku), w których rząd zrewidował w dół (szerzej w części: Programy
naprawy gospodarki państwa/2012 rok) swe prognozy gospodarcze, niezbędna jest również
rewizja przyszłorocznego budżetu.
Upadek linii lotniczych Malév
3 lutego 2012 r. węgierskie linie lotnicze Malév wstrzymały działalność z uwagi na brak
możliwości utrzymania płynności finansowej spółki. Komisja Europejska uznała (9 stycznia
br.), że Malév ma zwrócić otrzymaną od państwa pomoc publiczną z lat 2007-2010. Według
14
Węgry
KE, uzyskane przez Malév wsparcie było niezgodne z unijnymi przepisami, gdyż spółka nie
otrzymałaby finansowania z rynku na takich warunkach, jakie uzyskała od władz
węgierskich. 15 lutego 2012 roku, po opublikowaniu dzień wcześniej w monitorze ustaw
odpowiedniej decyzji sądu stołecznego, rozpoczął się proces likwidacji węgierskich linii
lotniczych Malév. Likwidacji dokonuje państwo za pośrednictwem państwowej spółki typu
non-profit Hitelintézeti Felszámoló Nonprofit Kft. która od 2 lutego br. pełniła funkcję
nadzwyczajnego zarządcy majątkiem Malev.
Gy. Budai, pełnomocnik rządu ds. rozliczeń i kontroli, skierował do parlamentu wniosek ws.
utworzenia specjalnej parlamentarnej komisji śledczej ws. linii lotniczych Malev. Komisja
miałaby zbadać warunki prywatyzacji narodowych linii lotniczych Malév w 2007 roku,
operatora budapeszteńskiego lotniska Budapest Airport (BA) w 2005 roku oraz
renacjonalizacji Malév w 2010 roku. W połowie marca 2012 roku parlament węgierski przyjął
uchwałę o utworzeniu takiej specjalnej komisji śledczej.
3.5. Handel zagraniczny Węgier
Wg danych KSH w 2011 roku Węgry osiągnęły dodatnie saldo obrotów handlowych ze
światem na poziomie 6.886,0 mln EUR (o 1.370,8 mln EUR więcej niż w 2010 roku), przy
czym wartość eksportu wyniosła 79.908,6 mln EUR (71.448,8 mln EUR w 2010 roku, wzrost
o 11,8%), a importu 73.022,7 mln EUR (65.933,7 mln EUR w 2010 roku, wzrost o 10,8%).
Najważniejsi odbiorcy węgierskiego eksportu w 2011 r., to: Niemcy (20,1 mld EUR, wzrost o
12%), Rumunia (4,6 mld EUR, wzrost o 19%), Austria (4,3 mld EUR, wzrost o 24%),
Słowacja (4,3 mld EUR, wzrost o 12%),Włochy (4,0 mld EUR, wzrost o 2%), Francja (3,8
mld EUR, wzrost o 7%), Wielka Brytania (3,7 mld EUR, spadek o 4%), Polska (3,1 mld
EUR, wzrost o 19%), Czechy (3,0 mld EUR, wzrost o 20%) i Rosja (2,6 mld EUR, wzrost o
1%).
Najważniejsi partnerzy w węgierskim imporcie w 2011 r., to: Niemcy (18,0 mld EUR, wzrost
o 14%), Rosja (6,4 mld EUR, wzrost o 24%), Austria (4,5 mld EUR, wzrost o 11%), Chiny
(4,4 mld EUR, spadek o 5%), Słowacja (3,6 mld EUR, wzrost o 30%), Polska (3,5 mld EUR,
bez zmian), Holandia (3,2 mld EUR, wzrost o 6%), Włochy (3,1 mld EUR, wzrost o 12%),
Francja (2,7 mld EUR, wzrost o 11%) i Czechy (2,3 mld EUR, wzrost o 10%).
Spośród głównych partnerów handlowych ujemne saldo Węgry odnotowały z: Rosją (3.819
mln EUR), Chinami (3.179 mln EUR), Koreą Płd. (1.268 mln EUR), Holandią (1.120 mln
EUR), Tajwanem (871 mln EUR), Japonią (714 mln EUR), Hongkongiem (586 mln EUR),
Belgią (396 mln EUR), Kanadą (371 mln EUR), Polską (352 mln EUR), Irlandią (216 mld
EUR), Austrią (191 mln EUR), Finlandią (180 mln EUR), Tajlandią (61 mln EUR), Szwecją
(60 mln EUR), Malezją (22 mln EUR) i Singapurem (10 mln EUR).
Obroty handlowe Węgier z krajami UE stanowiły 88% całości eksportu i 82% importu.
3.6. Relacje gospodarcze z UE
Prezydencja węgierska zakończyła, z końcem czerwca 2011 roku, pracę pierwszego, po
wejściu w życie traktatu z Lizbony, trio (ES-BE-HU). Prezydencja węgierska w RUE trwała
od 1 stycznia do 30 czerwca 2011 roku.
15
Węgry
Pod koniec marca 2011 roku rząd węgierski zadecydował o nie przystąpieniu do paktu na
rzecz konkurencyjności. Odnosząc się do postanowień paktu premier V. Orbán podkreślił, że
zaproponowane w nim rozwiązania pokrywają się z gospodarczą polityką jego rządu za
wyjątkiem kwestii podatkowych. Zaznaczył, że RW nie jest zainteresowana ani harmonizacją,
ani koordynacją podatków na szczeblu UE, ale konkurencją podatkową. Podkreślił również,
że rozwiązania dot. zmniejszenia zadłużenia państwa zaproponowane przez rząd RW w tzw.
„Planie Kálmána Széll” są o wiele bardziej restrykcyjne, niż te proponowane w pakcie na
rzecz konkurencyjności. Ministerstwo Gospodarki Narodowej RW wydało komunikat,
według którego przystąpienie do paktu nie leży w interesie RW. Węgry chcąc zachować
niezależność podatkową nie mogą się zgodzić na zaproponowane przez UE opracowanie
wspólnych metod wyznaczania podstawy opodatkowania i określenia wspólnych zasad
obliczania podatku CIT. Pomimo, iż Węgry nie przystąpią do Paktu zadeklarowały wspieranie
celów paktu, takich jak zwiększanie konkurencyjności, promocja zatrudnienia, wspieranie
stabilności finansowej krajów euro oraz dążenie do poprawy efektywności funkcjonowania
finansów publicznych.
Komisja Europejska skrytykowała Budapeszt za to, że nie realizuje przyjętego planu trwałego
ograniczania deficytu finansów publicznych i zaleciła otwarcie nowego etapu procedury
dyscyplinującej. Rada ECOFIN podjęła decyzję (podczas posiedzenia 24 stycznia 2012 r.) o
otwarciu kolejnego etapu w ramach procedury nadmiernego deficytu wobec Węgier (objęte są
procedurą nadmiernego deficytu od 2004 roku, tj. od czasu przystąpienia do UE). W
przypadku nie dostosowania się do zaleceń KE Węgrom groziło zamrożenie dostępu do
części środków z funduszu spójności (495 mln EUR) od stycznia 2013 roku.
22 marca 2012 roku Komisja Europejska poinformowała o podjęciu decyzji w sprawie
skierowania do Trybunału Sprawiedliwości UE sprawy specjalnego podatku nałożonego
przez rząd węgierski na branżę telekomunikacyjną w 2010 roku. Komisja uznała, że Węgry
naruszyły prawo unijne, zgodnie z którym jakikolwiek przychód z podatków nałożonych na
branżę telekomunikacyjną powinien zostać wykorzystany do finansowania rozwoju i
funkcjonowania tego rynku, a nie zasilania budżetu państwa. Procedura związana z
naruszeniem prawa unijnego została wszczęta przez KE w tej sprawie w marcu 2011 roku.
Pod koniec kwietnia br. Komisja Europejska wyraziła zgodę na rozpoczęcie przez Węgry
negocjacji z MFW ws. nowej pożyczki. Decyzja o wznowieniu rozmów została podjęta po
spotkaniu premiera V. Orbana i J. M. Barroso w Brukseli. Pierwsze negocjacje w tej sprawie
rozpoczęły się w Budapeszcie 17 lipca br.
KE poinformowała (30 maja br.), że zarekomenduje Radzie ECOFIN cofnięcie decyzji o
tymczasowym zawieszeniu wypłat z funduszu spójności dla Węgier. Nie zainicjowała
natomiast procesu zamknięcia procedury nadmiernego deficytu, którą Węgry objęte są od
ośmiu lat. KE stwierdziła, że Węgry, zgodnie z jej zaleceniami, podjęły działania niezbędne
do zredukowania nadmiernego deficytu, w związku z czym w roku bieżącym spełnią
kryterium deficytu na poziomie 2,5%, a w 2013 roku deficyt może pozostać poniżej 3%,
mimo ogólnych złych warunków makroekonomicznych. KE zaznaczyła, że zgodnie z Paktem
Stabilności i Wzrostu, w dalszym ciągu będzie dokładnie śledziła kształtowanie się
węgierskiego budżetu. W konsekwencji 22 czerwca 2012 roku Rada ECOFIN podjęła
decyzję o zniesieniu groźby zawieszenia wypłat z funduszu spójności dla Węgier od 2013
roku.
16
Węgry
W czerwcu br. Komisja Europejska wystosowała pismo do węgierskiego rządu z prośbą o
udzielenie kolejnych wyjaśnień odnośnie przepisów dot. podatków kryzysowych
wymierzonych w sektor telekomunikacyjny i handlu detalicznego. KE bada czy regulacje te
nie naruszają zasady równego traktowania przedsiębiorców krajowych i zagranicznych. KE
sformułowała także zarzut odnośnie do regulacji dotyczących całkowitego (przy spełnieniu
pewnych warunków) zwolnienia z obowiązku opłaty akcyzy przy produkcji destylatów
owocowych („pálinki”). Prawna regulacja tzw. ‘kafeteryjnego’ systemu wynagradzania
również budzi wątpliwości KE. Chodzi o przepisy dot. bonów towarowych (spożywczorestauracyjnych – o nazwie Erzsébet) oraz bonów na usługi rekreacyjno-wypoczynkowe o
nazwie Karta Wypoczynkowa Széchenyiego (tzw. karta SZÉP). Rząd po podwyższeniu z
19,04% do 30,94% stawki podatku dochodowego uiszczanego przez pracodawców
wypłacających część świadczeń pracowniczych w formie bonów, zróżnicował dotychczas
jednolitą stawkę podatkową na bony według emitenta bonu. Od bonów sygnowanych przez
państwo pracodawcy płacą obecnie 30,94% stawkę podatkową, a dla bonów pochodzących od
pozostałych uczestników rynku ustalono stawkę 51,17%.
W lipcu 2012 roku delegacja MFW/UE przeprowadziła wstępne rozmowy z partnerami
węgierskimi (premier V. Orban, M. Varga, główny negocjator i szef delegacji węgierskiej,
MNB, ministerstwo gospodarki, resort zasobów ludzkich, Rada Budżetowa, nadzór finansowy
PSZÁF, Związek Banków Węgierskich, nadburmistrz Budapesztu) ws. nowego kredytu dla
Węgier (10-15 mld EUR).
Równolegle z prezentacją tzw. pierwszego pakietu oszczędnościowego (5 października 2012
roku) rząd opublikował raport dot. działań podjętych w celu realizacji zaleceń ECOFIN z
marca br. w ramach procedury nadmiernego deficytu. Tekst raportu dostępny jest on-line, w
jęz.
angielskim:
http://www.kormany.hu/download/8/af/a0000/edp%20progress%20report%20201210_en.pdf.
Rząd węgierski, w ramach toczącego się postępowania EDP, przedłożył (18 października
2012 roku) Komisji Europejskiej kolejny raport zawierający postanowienia nowego, drugiego
pakietu oszczędnościowego (z 17 października 2012 roku). Prognoza, oprócz korekty wzrostu
na 2013 rok (z 1% do 0,9%) obniża również przewidywania wzrostu gospodarczego w 2014
roku (z 2,5% do 2%), co uzasadnia się przede wszystkim powolniejszym, od zakładanego
wcześniej, wzrostem rynków eksportowych Węgier. Obniżona została też prognoza
konsumpcji gospodarstw domowych i inwestycji, podwyższono natomiast przewidywania
dot. inflacji (z 5% do 5,2%).
3.6. Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze
ekonomicznym
Węgry są członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych od 1955 roku i jej instytucji
stowarzyszonych (ILO, UNESCO, FAO, WHO itp.). W 1982 roku zostały członkiem
Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF), Banku Światowego oraz IFC
(Międzynarodowej Korporacji Finansowej). Ponadto są sygnatariuszami GATT, członkiem
WTO, OECD, Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBRD), Światowej
Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). W 1999 roku Węgry przystąpiły do NATO, a
od 2004 roku są członkiem Unii Europejskiej.
17
Węgry
Członkostwo Węgier w organizacjach międzynarodowych w kolejności alfabetycznej: ACCT
(obserwator), Grupa Australijska (Australia Group), BIS, CE, CEI, CERN, EAPC, EBRD,
EIB, ESA (państwo współpracujące), UE (nowy członek), FAO, G-9, IAEA, IBRD, ICAO,
ICC, ICCt, ICFTU, ICRM, IDA, IEA, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM,
IPU, ISO, ITU, MIGA, MINURSO, NAM (gość), NATO, NEA, NSG, OAS (obserwator),
OECD, OIF (obserwator), OPCW, OSCE, PCA, SECI, UN, UNCTAD, UNESCO, UNFICIP,
UNHCR, UNIDO, UNOMIG, UPU, WCL, WCO, WEU (stowarzyszony), WFTU, WHO,
WIPO, WMO, WToO, WTO, ZC i wiele innych.
18

MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator

Transkrypt

Podobne dokumenty

Niedobory pracowników w branży hotelarskiej

Informacje praktyczne Węgry

Zakaz handlu w niedzielę wzmacnia sprzedaż internetową

Dane Jednostka Informacje ogólne Metoda Porównawcza

Węgry \ Miskolc Tapolca \ Miskolc Tapolca Terminy

Obniżenie podatku dochodowego od osób fizycznych o 1%

Węgry \ Bogacs \ Bogacs Terminy Opis

Węgry \ Mezokovesd \ Mezokovesd Terminy Opis

Węgry \ Bogacs \ Bogacs Opis