Pomiar rozkładu mocy dawki promieniowania gamma oraz stanu
Transkrypt
Pomiar rozkładu mocy dawki promieniowania gamma oraz stanu
PRACOWNIA DOZYMETRII PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO Numer ćwiczenia C13 Temat ćwiczenia Pomiar rozkładu mocy dawki promieniowania gamma oraz stanu skażenia powierzchni emiterami beta I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest opanowanie techniki pomiaru mocy dawki promieniowania oraz stanu skażenia powierzchni emiterami β przy zastosowaniu radiometru. II. Wstęp teoretyczny Dawka promieniowania pochłonięta w powietrzu D w dowolnie odległym miejscu od nieosłoniętego punktowego źródła promieniowania jest proporcjonalna do aktywności źródła promieniowania A, czasu działania promieniowania t a odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości l źródła od miejsca, w którym określamy dawkę. D A rt l2 Występująca we wzorze wielkość r, określana jako równoważna wartość stałej ekspozycyjnej, jest stałą charakterystyczną dla danego izotopu. Jednostką dawki pochłoniętej w układzie SI jest 1 Gy (grej). Moc dawki D to dawka pochłonięta w jednostce czasu. Skażenie promieniotwórcze to skażenie przedmiotów, pomieszczeń, środowiska lub osób przez niepożądaną obecność substancji promieniotwórczych. III. Zagadnienia kolokwium wstępnego Prawo rozpadu promieniotwórczego, aktywność substancji promieniotwórczej Dawka ekspozycyjna, dawka pochłonięta, równoważnik dawki, dawka równoważna, dawka efektywna (skuteczna), moc dawki IV. Wykaz używanych przyrządów Źródło promieniowania , osłony, radiometr RKP-1-2, taśma do pomiaru odległości V. Kolejność wykonywania czynności Uwaga: Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia należy dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi przyrządu RKP-1-2! 1. Pomiar skażeń powierzchni emiterami β W tym celu należy: (a) podzielić powierzchnię stołu na pola o powierzchni ok.150 cm2 (b) za pomocą przycisku s-1- Gy/h wybrać rodzaj pracy miernika: pomiar skażeń powierzchni (c) dokonać odczytu wskazań miernika na każdym polu (d) wyniki pomiarów zanotować w Tabeli 1 Uwaga: Przy odczycie należy uwzględnić, że metalowa przesłona zmniejsza wskazanie przyrządu 10-krotnie. Instytut Fizyki Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie PRACOWNIA DOZYMETRII PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO 2. Pomiar mocy dawki promieniowania W tym celu należy: (a) za pomocą przycisku s-1- Gy/h wybrać rodzaj pracy miernika: pomiar mocy dawki promieniowania (b) zanotować rodzaj izotopu promieniotwórczego (c) zanotować wskazania miernika dla tła promieniowania (bez źródła promieniowania ) w Tabeli 2 (d) odczytać i zanotować w Tabeli 2. wskazania miernika w kilku różnych odległościach od źródła promieniowania oraz zakres pomiarowy miernika, przy którym dokonywane są pomiary (e) ze świadectwa wzorcowania radiometru odczytać wzorcowe moce dawek promieniowania (patrz: materiały pomocnicze do ćwiczenia) VI. Uzyskane wyniki Wyniki pomiarów zanotować w tabelach: A Tab.1 Pomiar skażenia powierzchni emiterami β B C D E F G H I J 1 2 3 Tab.2 Pomiar rozkładu mocy dawki promieniowania tło l1 l2 l3 zakres pomiarowy I odległość [m] wskazania miernika odczyt mocy dawki [μGy/h] l4 Uwaga: Wartość poprawną aktywności powierzchniowej AS=M KZ otrzymuje się mnożąć wskazania przyrzadu M przez współczynnik kalibracji podany w świadectwie:KZ=0.08 Bq cm-2 s. Dopuszczalna aktywność powierzchniowa wynosi: 3.7 Bq/cm2 Opracowanie części doświadczalnej powinno zawierać: - protokół z wykonania ćwiczenia - wykres mocy dawki równoważnej w funkcji odległości promieniowania, w półlogarytmicznym układzie współrzędnych - wyniki pomiarów aktywności powierzchniowej As w tabeli - ocenę stanu skażenia powierzchni emiterami β - wnioski od źródła VII. Bibliografia 1. W.Gorączko: Radiochemia i ochrona radiologiczna, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 2003 2. Człowiek i promieniowanie jonizujące, pod red. A. Hrynkiewicza, PWN Warszawa 2001 Instytut Fizyki Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie