docD - Sąd Rejonowy dla Wrocławia
download 
Reklamacja Transkrypt
D - Sąd Rejonowy dla Wrocławia
Sygn. akt XP (Pm) 72/12 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 8 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu, Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie następującym: Przewodniczący: SSR Agata Masłowska Protokolant: Iwona Markiewicz po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2013 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w W. przeciwko A. Ż. o zapłatę I. zasądza od pozwanej A. Ż. na rzecz strony powodowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w W. kwotę 19.654 zł (słownie: dziewiętnaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt cztery złote) z ustawowymi odsetkami od 3 listopada 2011 r. do dnia zapłaty; II. zasądza od pozwanej A. Ż. na rzecz strony powodowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w W. kwotę 2.823 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 1.817 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego; III. nie obciąża pozwanej wydatkami sądowymi poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa. UZASADNIENIE Pozwem z 28 listopada 2011 r. (k.2-15) strona powodowa (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej A. Ż. kwoty 19.654 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 3 listopada 2011 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej kosztów procesu. W uzasadnieniu swego żądania strona powodowa podniosła, że dochodzona kwota stanowi zwrot nienależnie pobranych przez pozwaną świadczeń. Pozwana była u niej zatrudniona na stanowisku głównej księgowej, będąc jednocześnie członkiem zarządu. Strona powodowa wyjaśniła, że w dniu 13 grudnia 2010 r. na posiedzeniu Rady Nadzorczej ustalono główne wskaźniki do planów finansowo-gospodarczych na 2011 r., przyjmując wskaźnik wzrostu płac na rok 2011 r. na poziomie 5,20%. W 2011 r. pracownik, który się tym zajmował (U. S.) nie otrzymał polecenia sporządzenia wniosku do Rady Nadzorczej w sprawie sporządzenia aneksu do umów członków zarządu o przyjęty wskaźnik płac. Natomiast w marcu otrzymała gotowy aneks, w którym kwota odbiegała od przyjętego wskaźnika wzrostu płac na 2011 r. (była od niego wyższa). Wysokość wynagrodzenia z aneksu marcowego nie była również przedmiotem obrad Rady Nadzorczej w roku 2011 r., zaś przedmiotowy aneks został sporządzony przez osoby do tego nieuprawnione, a mianowicie przez W. F. i B. J.. Strona powodowa podniosła, że pozwana wiedziała, że wynagrodzenie w wysokości określonej aneksem, w części ponad wzrost o 5,20%, było jej nienależne, bowiem uczestniczyła jako członek zarządu – zastępca prezesa w posiedzeniach Rady Nadzorczej. Na Walnym Zgromadzeniu (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w dniu 17 czerwca 2011 r. złożono wniosek o skorygowanie wysokości wynagrodzenia członków zarządu od 1 stycznia 2011 r. i dostosowanie go do przyjętego wskaźnika wzrostu płac. W związku z tym w dniu 29 czerwca 2011 r. spisano aneks do umowy o pracę pozwanej, ustalając wysokość wynagrodzenia w kwocie 3.840 zł. Jednocześnie zobowiązano pozwaną do zwrotu nienależnie pobranego wynagrodzenia tj. różnicy pomiędzy faktycznie otrzymanym a należnym wynagrodzeniem na podstawie aneksu z dnia 29 czerwca 2011 r. Strona powodowa wyjaśniła ponadto, że wskutek przeprowadzaj w dniach 6-29 lipca 2011 r. kontroli, Komisja Rewizyjna Rady Nadzorczej ustaliła, że na podstawie aneksu sporządzonego w marcu 2011 r., przewidującego wysokość płacy zasadniczej pozwanej na poziomie 4.200 zł, wyrównano płacę pozwanej od stycznia i na bieżąco naliczano wg niego wynagrodzenie od maja 2011 r. Wyrównanie wynagrodzenia wypłacano w kwietniu w wysokości 1.925 zł. W części (co do kwoty 1.260 zł) było ono nienależne pozwanej. Natomiast w okresie od marca do maja 2011 r. wypłacono pozwanej zawyżoną kwotę z tytułu bezprawnej podwyżki wynagrodzenia w wysokości 2.052 zł, co dało łącznie kwotę 3.312 zł. Z kolei od drugiej połowy 2008 r. do połowy 2011 r. pozwana nienależnie pobrała wynagrodzenie w kwocie 16.342 zł, które na liście płac określane było jako „inne dodatki”. W dniu 23 sierpnia 2011 r. pozwana zwróciła stronie powodowej kwotę 1.000 zł z przeznaczeniem na spłatę nienależnego wynagrodzenia, które strona powodowa zaliczyła na najdawniej wymagalne wypłacone za październik i listopad 2008 r. Wobec powyższego do zapłaty za drugie półrocze 2008 r. pozostała kwota 550 zł. W 2009 r. pozwana pobrała nienależne wynagrodzenie tytułem „innych dodatków” w kwocie 5.282 zł, w 2010 r. była to kwota 6.710 zł, a w 2011 r. – 3.800 zł. W dniu 15 września 2011 r. zarząd strony powodowej skierował do pozwanej wezwanie do zapłaty kwoty 6.832 zł. Strona powodowa wyjaśniła również, iż zasady przyznawania dodatkowego wynagrodzenia za obsługę wspólnot mieszkaniowych zostały ustalone w roku 2005 r. i nie dotyczyły członków zarządu. Podkreśliła również, że pozwana uznała roszczenie, zobowiązując się w dniu 18 lipca 2011 r. do zapłaty kwoty 10.510 zł, która stanowiła sumę wypłat z tytułu „innych dodatków” za lata 2010-2011. Odsetek strona powodowa domagała się od 3 listopada 2011 r., bowiem w dniu 2 listopada 2011 r. minął czternastodniowy termin do zapłaty określony w wezwaniu do zapłaty z dnia 18 października 2011 r. Nakazem zapłaty z 7 grudnia 2011 r. (k.262), wydanym w postępowaniu upominawczym, Sąd w całości uwzględnił powództwo. Pozwana A. Ż. wniosła sprzeciw od tego nakazu (k.265-267), domagając się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od strony powodowej na swoją rzecz kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko pozwana podniosła, że wszystkie dołączone do pozwu dowody w postaci kserokopii dokumentów nie mogły stanowić dowodu w sprawie, bowiem nie zostały potwierdzone za zgodność z oryginałem. Wnioski dowodowe w tym zakresie powinny więc zostać oddalone. Ponadto dołączony do akt sprawy dokument w postaci kserokopii protokołu posiedzenia Rady Nadzorczej z 3 czerwca 2011 r. został przedłożony do sprawy bez jakiegokolwiek podpisu. Pozwana wyjaśniła, że nie wiedziała kto był autorem projektu uchwały z 3 czerwca 2011 r. oraz co było przedmiotem obrad Rady w tym dniu, bowiem zgodnie z utartym zwyczajem, gdy na obradach poruszany był temat wynagrodzenia zarządu, członkowie zarządu opuszczali obrady. Wyjaśniła, że według jej wiedzy nigdy nie były podejmowane uchwały, które określały wzrost wynagrodzeń dla członków zarządu, wynagrodzenia te wzrastały na podstawie aneksów do umów o pracę. Do księgowości i kadr były przekazywane jedynie te aneksy. Pozwana podniosła, że jej wynagrodzenie zostało wypłacone na podstawie prawomocnej, poprzedniej uchwały Rady Nadzorczej i jako jej nabyte prawa nie mogło być cofnięte na podstawie kolejnej uchwały Rady Nadzorczej, niejako „wstecz”, po dokonanej już wypłacie wynagrodzenia. Podkreśliła, że aneks i oświadczenie o przyjęciu długu podpisała w sytuacji, w której nie mogła rozeznać rzeczywistej treści, znaczenia i konsekwencji tego oświadczenia. Pozwana uważał również, iż skutecznie uchyliła się od skutków prawnych tego oświadczenia w piśmie skierowanym do strony powodowej we wrześniu 2011 r. Nadto zdaniem pozwanej treść uchwały w przedmiocie wynagrodzenia za zarządzanie wspólnotami wcale nie wykluczała wynagrodzenia członków zarządu. Pozwana wyjaśniła, że sama nigdy nie podejmowała decyzji związanych z wypłatą wynagrodzeń i zawsze czyniła to po konsultacji z Prezesem Zarządu. To prezes podejmował co kwartał decyzje o podziale pieniędzy za wykonywanie czynności związanych z zarządzaniem wspólnotami mieszkaniowymi. To samo dotyczyło premii bilansowej. Natomiast listy płac sporządzała I. K., a powódka nie miała dostępu do systemu, w którym były one sporządzane. Pozwana podniosła również, że gdyby uznać, że wypłacone jej wynagrodzenie było jej nienależne, to powinny mieć zastosowanie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Zarzuciła w związku z tym, że wszystkie pobrane środki już zużyła i nie można już powiedzieć, że jest wzbogacona. W kolejnych pismach i wystąpieniach strony podtrzymały swoje stanowiska. Sąd ustalił następujący stan faktyczny: Pozwana A. Ż. zatrudniona była u strony powodowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w W. w okresie od 2 października 1995 r. do 18 lipca 2011 r. na stanowisku głównego księgowego, a od 23 lutego 1999 r. również jako członek zarządu spółdzielni – zastępca prezesa zarządu. Zatrudniona była początkowo na podstawie umowy o pracę na czas określony, a następnie od 1 stycznia 1996 r. – na podstawie umowy na czas nieokreślony. Do obowiązków pracowniczych pozwanej należało: a) przygotowanie i sporządzenie rocznego planu finansowego spółdzielni, b) organizowanie, sporządzanie i kontrola dokumentów finansowych, c) bieżące i prawidłowe prowadzenie księgowości, d) nadzór nad całokształtem prac z zakresu rachunkowości, e) bieżąca kontrola i czuwanie nad prawidłowym wykonaniem planu finansowego spółdzielni, f) sporządzanie rocznego sprawozdania z działalności spółdzielni. Zakres obowiązków pozwanej wynikających z pełnienia przez nią funkcji członka zarządu obejmował w szczególności sporządzanie projektów planów gospodarczych i programów działalności społeczno-wychowawczej oraz prowadzenie działalności spółdzielni w ramach uchwalonych planów i wykonanie związanych z tym czynności organizacyjnych i finansowych, a także sporządzanie rocznych sprawozdań finansowych oraz przedkładanie do zatwierdzenia Radzie Nadzorczej i Walnemu Zgromadzeniu (Zebraniu Przedstawicieli). Uchwałą nr 22/2011 Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 18 lipca 2011 r. pozwana została odwołana z funkcji Zastępcy Prezesa oraz rozwiązano z nią umowę o pracę z dnia 1 lipca 2007 r. bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika. Jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę podano: • naliczenie, zaakceptowanie i pobranie w 2010 r. na liście płac 4/2010 r. kwoty 1.750 zł wykazanej w poz. „inne dodatki”; • pobranie od marca 2010 r. do listopada 2010 r. kwoty łącznie 3.500 zł (na podstawie listy płac 10/10, 20/10, 29/10, 38/10); • pobranie w listopadzie 2010 r. (lista płac 39/10) i grudniu 2010 r. (lista płac 42/10) 20% premii po 730 zł za mc i wykazaniu jej na listach płac w poz. „inne dodatki”; • pobranie w lutym 2011 r. (lista płac (...)) kwoty 1.825 zł wykazanej na liście płac w poz. „inne dodatki”; • pobranie w marcu 2011 r. (lista płac 12/11) kwoty 1.175 zł. Dowody: • dokumenty w aktach osobowe pozwanej (kopie umów o pracę wraz z aneksami: k.22-25, k.27-36) • kopia uchwały nr 2/99 z 23.02.1999 r. (k. 26) • kopia uchwały nr 22/2011 z 18.07.2011 r. wraz z uzasadnieniem (k. 99-101) Ustalone w umowie o pracę na czas nieokreślony z dnia 2 stycznia 1996 r. wynagrodzenie w wysokości 600 zł z dodatkiem funkcyjnym w wysokości 40 zł ulegało następującym zmianom: • w dniu 24 października 1996 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 750 zł od 1 października 1996 r.; • w dniu 10 lipca 1997 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 900 zł według V kategorii zaszeregowania oraz dodatek funkcyjny w wysokości 5% płacy zasadniczej i premię regulaminową w wysokości 35% płacy zasadniczej od 1 lipca 1997 r.; • w dniu 10 lipca 1998 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 965 zł według V kategorii od 1 lipca 1998 r.; • w dniu 11 stycznia 1999 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1.197 zł od 1 stycznia 1999 r.; • w dniu 29 marca 1999 r. ustalono dodatek funkcyjny w wysokości 10% płacy zasadniczej na czas pełnienia funkcji Zastępcy Prezesa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej oraz wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1.305 zł od 1 kwietnia 1999 r.; • w dniu 25 maja 2000 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1.403 zł od 1 kwietnia 2000 r.; • w dniu 25 kwietnia 2001 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1.475 zł od 1 kwietnia 2001 r.; • w dniu 14 września 2001 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1.575 zł od 1 września 2001 r.; • w dniu 4 marca 2002 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1.685 zł od dnia 1 stycznia 2002 r.; • w dniu 27 lutego 2004 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2.085 zł od 1 stycznia 2004 r.; • w dniu 4 marca 2005 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2.385 zł od 1 stycznia 2005 r.; • w dniu 11 maja 2006 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2.504 zł od 1 stycznia 2006 r.; • w dniu 14 maja 2007 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2.679 zł oraz dodatek funkcyjny w wysokości 15% płacy zasadniczej od dnia 01.01.2007 r.; Umową o pracę na czas nieokreślony z 1 lipca 2007 r. strony postanowiły uchylić postanowienia dotychczasowej umowy oraz określić wynagrodzenie pozwanej w wysokości: płaca zasadnicza – 2.679 zł, dodatek funkcyjny – 15% płacy zasadniczej, dodatek za staż pracy – 25% płacy zasadniczej, oraz na czas pełnienia funkcji zastępcy prezesa przyznano pozwanej premię w wysokości od 35% do 50% płacy zasadniczej za prawidłowe i terminowe wykonywanie zadań objętych zakresem czynności, połączone z przestrzeganiem przepisów bhp, dodatek za obsługę komputera w wysokości 15% najniższego wynagrodzenia ogłaszanego przez Ministra Pracy i Spraw (...), uznaniową nagrodę pieniężną. Tak określone wynagrodzenie ulegało następującym zmianom: • na mocy aneksu do umowy o pracę obowiązującego od 1 stycznia 2008 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3.000 zł oraz dodatek funkcyjny w wysokości 20% płacy zasadniczej i dodatek za staż pracy w wysokości 20% płacy zasadniczej; • na mocy aneksu do umowy o pracę obowiązującego od dnia 1 stycznia 2009 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3.500 zł oraz dodatek funkcyjny w wysokości 20% płacy zasadniczej i dodatek za staż pracy w wysokości 20% płacy zasadniczej; • na mocy aneksu do umowy o pracę obowiązującego od 1 stycznia 2010 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3.650 zł oraz dodatek funkcyjny w wysokości 20% płacy zasadniczej i dodatek za staż pracy w wysokości 20% płacy zasadniczej; • na mocy aneksu do umowy o pracę obowiązującego od 1 stycznia 2011 r. ustalono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 4.200 zł oraz dodatek funkcyjny w wysokości 20% płacy zasadniczej i dodatek za staż pracy w wysokości 20% płacy zasadniczej. W związku z zarzutami strony powodowej dotyczącymi tego, że ostatni z aneksów został podpisany przez W. F. i B. J. w sposób bezprawny, strony zawarły w dniu 29 czerwca 2011 r. kolejny aneks do umowy o pracę, w którym zgodnie oświadczyły, że anulują postanowienia tego aneksu i ustalają, że od 1 stycznia 2011 r. wynagrodzenie zasadnicze pozwanej wynosiło 3.840 zł a ponadto przysługiwał pozwanej dodatek funkcyjny w wysokości 20% płacy zasadniczej i dodatek za staż pracy w wysokości 20% płacy zasadniczej. Pozwanej przyznano następujące nagrody pieniężne: w dniu 19 czerwca 2008 r. przyznano pozwanej nagrodę pieniężną w wysokości 2.000 zł w związku ze zwiększoną intensywnością pracy przy realizacji zadań oraz osiąganiem bardzo dobrych wyników; w dniu 22 września 2008 r. przyznano pozwanej nagrodę pieniężną w wysokości 4.000 zł za prowadzenie inwestycji-budowa domków jednorodzinnych przy ul. (...) w W.. Dowody: #. • dokumenty w aktach osobowych pozwanej Na posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu 1 listopada 2005 r. podjęto uchwałę o przekazaniu kwoty 10.194 zł z tytułu dochodu za zarządzanie wspólnotami mieszkaniowymi w okresie od stycznia do grudnia 2005 r. na fundusz płac. Postanowiono również przeznaczyć 0,15 zł z każdego metra kwadratowego zarządzanych wspólnot mieszkaniowych za każdy miesiąc zarządzania na fundusz płac, począwszy od stycznia 2006 r. Powyższa kwota miała automatycznie ulegać zwiększeniu raz w roku w kwietniu o stopień inflacji ogłaszany przez prezesa GUS, dotyczący poprzedniego roku kalendarzowego. W toku obrad Rada Nadzorcza stwierdziła, że kwota ta będzie podlegała podziałowi pomiędzy pracowników, z wyłączeniem członków zarządu. Dowody: #. • kopia uchwały nr 21/05 Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z 16.11.2005 r. (k. 116,132) • kopia protokołu z posiedzenia Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z 16.11.2005 r. (k. 117-131, koperta k. 318) • kopia protokołu posiedzenia Rady Nadzorczej z 29.09.2005 r. (teczka) • zeznania K. Ś. (1) (k. 342) • zeznania W. F. (k. 391-392) • zeznania D. J. (k. 392) U strony powodowej nie było spisanych zasad przyznawania członkom zarządu premii bilansowych oraz za obsługę wspólnoty mieszkaniowej. Umowy o pracę nie zawierały zapisów o wynagrodzeniu z tego tytułu. Rada Nadzorcza nie podejmowała w tym przedmiocie żadnych uchwał. Pracownicy spółdzielni, którzy brali udział w obsłudze wspólnot mieszkaniowych, otrzymywali raz na kwartał dodatki za pracę na rzecz wspólnot mieszkaniowych. Przyznawane były one na wniosku premiowym, w którym w ostatniej rubryce zarząd wpisywał kwotę z tego tytułu. Rada Nadzorcza nie zajmowała się tą kwestią, w szczególności nie przyznawała członkom zarządu wynagrodzenia z tego tytułu. Premie regulaminowe były ustalane kwartalnie. Pracownik strony powodowej U. S. przygotowywała wnioski premiowe w ten sposób, że wpisywała nazwiska pracowników, stanowiska i najniższy wskaźnik procentowy premii regulaminowej. Nie sporządzała wniosków premiowych dla członków zarządu, opracowywane przez nią wnioski premiowe dotyczyły tylko pozostałych pracowników. Następnie oddawała prezesowi zarządu wniosek premiowy bez żadnych dopisków. Premie regulaminowe dla członków zarządu były przygotowywane przez kadrową, a następnie zatwierdzane na posiedzeniu Rady Nadzorczej, z tym że premie wypłacane były miesięcznie z wynagrodzeniem. U. S. przygotowywała dla Rady Nadzorczej informację o kwocie premii regulaminowej dla członków zarządu, określając minimalny wskaźnik tej premii, a Rada Nadzorcza podejmowała decyzję w kwestii wysokości premii, przyznając członkom zarządu premię w wysokości wynikającej z tego wskaźnika lub wyższej. Dodatkowo na wnioskach premiowych dotyczących pozostałych pracowników nanoszone były przez członków zarządu na odwrocie odręczne adnotacje o przyznaniu dodatkowych kwot tytułem premii. Osobami, które zatwierdzały wypłatę członkom zarządu tych dodatkowych kwot, były D. J. i pozwana. Dowody: • zeznania U. S. (k.319-321) • zeznania D. J. (k. 392) Na posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu 13 grudnia 2010 r. uchwalono wskaźnik wzrostu płacy minimalnej w wysokości 5,2% oraz ustalono premię dla członków zarządu za listopad i grudzień 2010 r. w wysokości 50% za każdy miesiąc. Dowody: • kopia protokołu nr (...) z 13.12.2010 r. (k. 39-43) Na żadnym posiedzeniu Rady Nadzorczej w okresie od stycznia do czerwca 2011 r. nie podjęto decyzji co do podwyżek wynagrodzeń członków zarządu. Na Walnym Zgromadzeniu w dniu 17 czerwca 2011 r. doszło do wyboru nowej Rady Nadzorczej. W czasie dyskusji dotyczącej wynagrodzeń członków zarządu radca prawny poinformował obecnych, że jeśli Rada Nadzorcza nie podjęła uchwały dotyczącej podwyższenia wynagrodzeń członków zarządu, to aneksy do umów o pracę nie powinny być podpisane. W toku Zgromadzenia podniesiony został zarzut, iż takiej uchwały do 3 czerwca 2011 r. nie podjęto. Przewodnicząca Rady Nadzorczej W. F. nie przeczyła temu faktowi. W toku Walnego Zgromadzenia Komisja Wniosków sformułowała w szczególności wniosek o skorygowanie wysokości wynagrodzenia członków zarządu spółdzielni od 1 stycznia 2011 r. i dostosowanie go do przyjętego wskaźnika wzrostu funduszu płac ustalonego w planach finansowo-gospodarczych na 2011 r., tj. 5,2%. Wniosek ten skierowano do rozpatrzenia przez właściwe organy spółdzielni i został on przyjęty w głosowaniu przez Walne Zgromadzenie. Dowody: • kopia protokołu z Walnego Zgromadzenia (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z 17.06.2011 r. (k. 45-66, koperta k. 318) • kopia protokołu nr (...) z posiedzenia rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z 3.06.2011 r. (k. 67-72) • kopia Protokołu Komisji Rewizyjnej Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z 15.07.2011 r. (k. 73-89) Przewodnicząca Rady Nadzorczej W. F. wraz z drugim członkiem Rady Nadzorczej – B. J., podjęły decyzję o podwyżce wynagrodzenia dla członków zarządu bez umocowania w uchwale lub decyzji Rady Nadzorczej. Wskutek takiego działania prezes zarządu otrzymał podwyżkę wynagrodzenia zasadniczego o 20%, a pozwana o 15%. Decyzje te zostały podjęte z naruszeniem wcześniej uchwalonych planów finansowo-gospodarczych. Aneks do umowy o pracę pozwanej dotyczący tej podwyżki podpisany został w marcu 2011 r., pozwana otrzymała na jego podstawie wyrównanie od stycznia 2011 r. i do maja 2011 r. wypłacano jej na jego podstawie wynagrodzenie. Uchwałą nr 21/2011 Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej datowaną na 3 czerwca 2011 r. ustalono podwyżki dla członków zarządu, ustalając wynagrodzenie pozwanej w wysokości 4.200 zł. Przedmiotowe ustalenia miały obowiązywać od 1 stycznia 2011 r. Uchwała ta nie została podjęta na ostatnim spotkaniu Rady Nadzorczej w dniu 3 czerwca 2011 r. i nie była objęta porządkiem obrad w tym dniu. W rzeczywistości sporządzono ją 29 czerwca 2011 r., na spotkaniu W. F., B. J. i prezesa zarządu strony powodowej – D. J., które odbyło się w pomieszczeniu klubowym w siedzibie spółdzielni. Dowody: • kopia uchwały nr 21/2011 r. Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 3.06.2011 r. (k. 108) • kopia protokołu z posiedzenia Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 3.06.2011 r. dołączonego do tej uchwały (k. 109) • oświadczenie z 28.10.2011 r. (k.37) • zeznania U. S. (k.319v-321) W związku ze zgłoszonym na Walnym Zgromadzeniu w dniu 17 czerwca 2011 r. wnioskiem, aby dokonać korekty wynagrodzenia, nowowybrana Rada Nadzorcza przygotowała nowe aneksy do umów, anulujące poprzednie i ustalające wymiar płacy zasadniczej. W nowych aneksach wynagrodzenie było niższe, odpowiadało wskaźnikowi wynikającemu z planów finansowych. Aneks z 29 czerwca 2011 r. podpisany został z pozwaną właśnie z tych względów. Dowody: • dokumenty w aktach osobowe pozwanej, w szczególności aneks z 29.06.2011 r. • zeznania U. S. (k.319-321) W toku czynności kontrolnych przeprowadzonych w lipcu 2011 r. przez Komisję Rewizyjną nowowybranej Rady Nadzorczej strony powodowej stwierdzono, ż pozwana pobrała następujące kwoty nie mające podstawy w decyzji Rady Nadzorczej: • we wrześniu 2008 r. kwotę 500 zł tytułem „inne dodatki”; • w listopadzie 2008 r. kwotę 600 zł tytułem „inne dodatki”; • w grudniu 2008 r. 450 zł tytułem „inne dodatki”, ustalono również, iż ta kwota dotyczyła naliczonej premii w wysokości 15% ujętej we wniosku premiowego za grudzień dla pracowników na stanowiskach robotniczych i nierobotniczych; • w marcu 2009 r. kwotę 1.200 zł tytułem „inne dodatki”, która to kwota dotyczyła nagrody bilansowej za rok 2008 oraz kwotę 500 zł również tytułem „innych dodatków” • w kwietniu 2009 r. kwotę 3.100 zł tytułem wyrównania za okres od stycznia do marca 2009 r.; • w czerwcu 2009 r. kwotę 600 zł tytułem „inne dodatki” • we wrześniu 2009 r. kwotę 900,00 zł tytułem „inne dodatki” • w listopadzie 2009 r. kwotę 900,00 zł tytułem „inne dodatki” • w grudniu 2009 r. kwotę 757,00 zł tytułem „inne dodatki” • w styczniu 2010 r. kwotę 1.750 zł tytułem „inne dodatki/premia bilansowa” • w marcu 2010 r. kwotę 1.695 zł tytułem „inne dodatki-wyrównanie płac” • we wrześniu 2010 r. kwotę 900 zł tytułem „inne dodatki” • w marcu 2011 r. kwotę 1.400 zł tytułem dodatku nieokreślonego, • w czerwcu 2011 r. kwotę 800 zł tytułem „inne dodatki” Wskutek powyższego uchwałą nr 28/2011 z 10 sierpnia 2011 r. Rada Nadzorcza (...) Spółdzielni Mieszkaniowej postanowiła zobowiązać Zarząd (...) Spółdzielni Mieszkaniowej do podjęcia czynności związanych z wyegzekwowaniem od pozwanej zwrotu nienależnie pobranych wynagrodzeń: 1) z bliżej nieokreślonego tytułu wysokości: 1.100 zł za II półrocze 2008 r., 2.800 zł za 2009 r., 2) nienależnych premii: 450 zł za II półrocze 2008 r. oraz 1.282 zł za 2009 r. 3) nagrody bilansowej za 2009 r. w kwocie 1.200 zł. Następnie wezwano pozwaną do zapłaty przedmiotowych należności. Dowody: • kopia protokołu Komisji Rewizyjnej rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 8.08.2011 r. (k. 82-89) • kopia protokołu Komisji Rewizyjnej rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 15.07.2011 r. (k. 73-81) • kopia protokołu Komisji Rewizyjnej rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 11.08.2011 r. (k. 90-98) • kopia zestawienia wypłat ujętych w listach płac za 2010 dotyczące pozycji dodatki i inne dodatki i I półrocze 2011 r. (k.133-135) • kopie list płac, wniosków premiowych oraz dotyczących nagrody bilansowej (k. 138-156, 161-260) • kopia uchwały nr 28/2011 r. Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 10.08.2011 r. (k.114) • kopia wezwania do zapłaty z 15.09.2011 r. (k.115) • zeznania E. Z. (k.344) • zeznania E. S. (1) (k.343-344) W dniu 18 lipca 2011 r. pozwana złożyła oświadczenie, że w związku z odwołaniem jej z funkcji zastępcy prezesa strony pozwanej oraz niesłusznie pobraną przez nią kwotą 10.510 zł zobowiązuje się do jej zwrotu, poczynając od sierpnia 2011 r., ratami w kwotach po 1.000 zł miesięcznie. Oświadczyła ponadto, że jeśli będzie w stanie wcześniej dokonać zwrotu, to na pewno to uczyni. Jednocześnie zobowiązała się do spłaty kwoty 3.312 zł do 30 września 2011 r. i 1.100 zł do 30 września 2011 r. Dowody: • kopia oświadczenia pozwanej z dnia 18.07.2011 r. (k. 113) Pozwana dokonała przelewu kwoty 1.000 zł na rachunek bankowy strony powodowej w dniu 23 sierpnia 2011 r., podając jako tytuł przelewu zwrot wynagrodzenia. Dowody: • kopia wyciągu z rachunku bankowego strony powodowej (k. 111-112) Pismem z 15 września 2011 r. strona powodowa wezwała powódkę do zapłaty kwoty 6.832 zł, w terminie 7 dni od dnia wezwania. Wskazała, że na przedmiotową kwotę składają się następujące kwoty: 1. kwota 1.100 zł – za II półrocze 2008 r., 2. kwota 2.800 zł – za 2009 r., 3. kwota 450 zł – z tytułu nienależnych premii za II półrocze 2008 r., 4. kwota 1.282 zł – z tytułu nienależnych premii za 2009 r., 5. kwota 1.200 zł – nagroda bilansowa za 2009 r. Dowody: #. • kopia pisma strony powodowej z 15.09.2011 r. (k.115) Pozwana pismem z dnia 22 września 2011 r. złożyła stronie powodowej oświadczenie, że uchyla się od skutków swojego wcześniejszego oświadczenia z 18 lipca 2011 r., zaprzeczając zasadności twierdzenia o pobraniu przez nią nienależnego jej wynagrodzenia. Wskazała, że podpis na aneksie do umowy o pracę oraz oświadczeniu o uznaniu długu został złożony w okolicznościach, w których nie mogła rozeznać rzeczywistej treści, znaczenia i konsekwencji tych dokumentów. Działo się to w okolicznościach mających znamiona nadmiernej presji, wywieranej na nią w trakcie ich podpisywania. Wyjaśniła ponadto, że kwotę 1.000 zł przez nią wpłaconą zaliczyła na poczet pożyczki z KZP w wysokości 965 zł. Dowody: #. • pismo pozwanej z dnia 22.09.2011 r. (k.106-107) Pismem z 18 października 2011 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 23.324,25 zł z ustawowymi odsetkami w nieprzekraczalnym terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Wskazała, że na przedmiotową kwotę składają się następujące kwoty: 1. kwota 100 zł tytułem pobrania nienależnych innych dodatków w grudniu 2008 r. (w pozostałym zakresie na poczet należności została zaliczona kwota 1.000 zł, wpłacona dobrowolnie przez powódkę) 2. kwota 450 zł tytułem pobrania nienależnie premii w grudniu 2008 r., 3. kwota 2.800 zł tytułem pobrania nienależnych innych dodatków w kwietniu, lipcu, październiku i grudniu 2009 r., 4. kwota 1.282 zł tytułem pobrania nienależnie premii w grudniu 2009 r., 5. kwota 1.200 zł tytułem pobrania nienależnie premii bilansowej w marcu 2009 r., 6. kwota 1.750 zł tytułem pobrania nienależnie premii bilansowej w lutym 2010 r., 7. kwota 3.500 zł tytułem pobrania nienależnych innych dodatków w kwietniu, lipcu, październiku i grudniu 2010 r., 8. kwota 1.460 zł tytułem pobrania nienależnie premii bilansowej w grudniu 2010 r., 9. kwota 1.825 zł tytułem pobrania nienależnie premii bilansowej w lutym 2011 r., 10. kwota 800 zł tytułem pobrania nienależnie dodatku za obsługę wspólnot mieszkaniowych w lipcu, 11. kwota 11.75 zł tytułem pobrania nienależnych innych dodatków w kwietniu 2011 r., 12. kwota 3.312 zł tytułem pobrania nienależnych podwyżek wynagrodzenia za okres I-V 2011 r., 13. kwota 3.670,25 zł tytułem zwrotu zapłaconych przez pracodawcę składek ZUS od w/w kwot. Dowody: #. • kopia pisma strony powodowej z 18.10.2011 r. (k.110) Sąd zważył, co następuje: Powództwo jest uzasadnione. Stan faktyczny w sprawie był w wielu elementach bezsporny. W szczególności poza sporem pozostawał okres i charakter zatrudnienia pozwanej oraz fakt jego ustania, jak również okoliczność pobrania przez nią, w oparciu o wskazane przez stronę powodową decyzje i czynności, kwot z tytułu różnorodnych premii i dodatków, a także z tytułu zwiększenia wynagrodzenia powódki wskutek aneksu z marca 2011 r. Nie było również sporne, że pozwana zobowiązała się do zwrotu kwot dochodzonych przez stronę powodową oraz podpisała aneks do umowy o pracę dotyczący „anulowania” poprzedniego aneksu dotyczącego podwyżki. Ustalenia co do okoliczności faktycznych Sąd poczynił w oparciu o przedstawione kopie dokumentów oraz zeznania świadków (przy czym jedynie w ograniczonym stopniu wiarę dał osobom, co do zachowania których strona powodowa podniosła w sporym okresie zarzuty, a to poprzedniemu prezesowi D. J. i przewodniczącej Rady Nadzorczej – W. F.). Osoby te były bowiem zainteresowane przedstawieniem w korzystnym świetle swoich działań, w szczególności dotyczących niekorzystnych dla strony powodowej rozporządzeń majątkowych. Jeśli chodzi o zarzuty pozwanej odnoszące się do faktu złożenia w charakterze dowodów kopii dokumentów, nie zaś ich oryginałów, Sąd miał na względzie, że choć istotnie kopie nie mają waloru dowodu z dokumentu, nie ma jednak żadnych wprost sformułowanych zakazów dowodowych dotyczących posługiwania się kopiami dokumentów, służącymi za tzw. inne środki dowodowe w rozumieniu art. 309 k.p.c. Nadto Sąd dołączył oryginalną dokumentację znajdującą się w posiadaniu prokuratury i ustalił, że jest ona zbieżna z kopiami zaoferowanymi przez stronę powodową (odpisy dołączone zostały do akt, k.330). Pozwana nie wskazała, jakie konkretnie dokumenty nie są zgodne z przedstawionymi kopiami i w jakim zakresie dowody okazane przez stronę powodową nie zasługują na wiarę (poza zarzutem z k.319, który był o tyle nieistotny, że akta osobowe pozwanej złożono w oryginale). Sąd stwierdził, że jedynie w zakresie uchwały z 3.06.2011 r. (sporządzonej 29.06.2011 r.) i dołączonego do niej protokołu zachodzą wątpliwości co do okoliczności i celu sporządzenia oryginalnego dokumentu, jak też co do zgodności jego treści z rzeczywistością. Wobec tego ustalenia odnośnie powstania tych dokumentów oparł się na dowodzie z zeznań U. S.. Zeznania tego świadka Sąd ocenił jako wiarygodne, wyczerpujące, logiczne i rzeczowe. Jeśli chodzi o okoliczności powstania uchwały z 3.06.2011 r., zdaniem Sądu za wiarygodnością zeznań świadka świadczą takie fakty, jak to że w porządku obrad Rady y Nadzorczej za 3.06.2011 r. nie przewidziano głosowania nad sporną uchwałą, podobnie na Walnym Zgromadzeniu z 17.06.2011 r. Przewodnicząca Rady Nadzorczej nie zgłosiła, że uchwałę taką podjęto, mimo że zgłaszane były zarzuty dotyczące właśnie jej braku. Fakty te przekonująco wskazują, że istotnie do sporządzenia uchwały doszło już po odwołaniu poprzedniej Rady Nadzorczej. Podstawę prawną roszczeń strony powodowej stanowią przepisy kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu, a konkretniej – o nienależnym świadczeniu. Znajdują one zastosowanie w sprawie na mocy odesłania z art. 300 k.p., gdyż kwestie związane z tego rodzaju roszczeniami nie zostały w sposób swoisty uregulowane w kodeksie pracy. W myśl art. 405 k.c. „kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.” Przepisy o obowiązku zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego (art. 410 § 1 k.c.), przy czym zgodnie z art. 410 § 2 k.c. „świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.” Pozwana w zasadzie nie kwestionowała, że wypłacono jej kwoty, na które powoływała się strona powodowa, a to różnego typu premie i dodatki, a także że wypłacano jej wynagrodzenie (wraz z wyrównaniem od 1.01.2011 r.) na podstawie aneksu z marca 2011 r. Wskazywała jednak z jednej strony na to, że wypłacane jej kwoty były należne, jako przyznane przez prezesa zarządu, działającego jako pracodawca, a także – w przypadku podwyżki z 2011 r. – przez Radę Nadzorczą, tj. organ do tego powołany. Z drugiej strony zarzucała, że nie miała podstaw, aby przypuszczać, że wypłacane jej kwoty są nienależne, gdyż to nie ona przyznawała te kwoty i nie zajmowała się ich wypłatą, nie był jej też znany przebieg głosowania Rady nad jej wynagrodzeniem. Nie musiała się więc liczyć ze zwrotem spornych kwot. Z uwagi zaś na to, że uzyskane kwoty zużyła, nie ma obowiązku ich zwrotu. Pierwsza grupa argumentów pozwanej odwoływała się do rzekomej zasadności kwot pobranych przez nią tytułem „dodatków”, „premii” i innych świadczeń, jak też do niewadliwości przyznanej jej podwyżki, wynikającej z aneksu z marca 2011 r. Bezsprzecznie pozwana występowała w stosunku do powodowej spółdzielni w dwojakim charakterze – z jednej strony jako pracownik, a z drugiej – jako członek jej zarządu. Oznacza to, że wbrew temu, co wywodziła pozwana, prezes zarządu (kierownik zakładu pracy) nie mógł samodzielnie skutecznie dokonywać z pozwaną czynności w imieniu pracodawcy, w szczególności zaś nie mógł przyznawać jej dodatkowych świadczeń pieniężnych z tytułu stosunku pracy. Wszelkie czynności prawne między spółdzielnią a członkiem jej zarządu dokonywane są bowiem w oparciu o uchwałę Rady Nadzorczej i to właśnie Rada Nadzorcza reprezentuje spółdzielnię przy tych czynnościach (por. art. 46 § 1 pkt 8 ustawy z 16.09.1982 r. Prawo spółdzielcze, t.jedn. Dz.U. z 2003 r., nr 188, poz.1848 ze zm.). Skoro Rada Nadzorcza nie przyznała pozwanej i innym członkom zarządu konkretnych „premii”, „dodatków” i innych dodatkowych świadczeń z tytułu stosunku pracy, to oczywistym jest, że pozwanej one nie przysługiwały. Powódka z racji swojego stanowiska – od 1995 r. była główną księgową, a od lutego 1999 r. dodatkowo zastępcą prezesa zarządu – miała pełną orientację w rozliczeniach płacowych i zasadach ustalania świadczeń z poszczególnych tytułów. Pozwana znała treść swojej umowy o pracę i innych regulacji płacowych obowiązujących w zakładzie, wiedziała również, że decyzję w zakresie jej wynagrodzenia podejmuje Rada Nadzorcza, a nie zarząd spółdzielni. Nie mogła zatem nie wiedzieć, w jaki sposób ustalane są dodatkowe świadczenia wypłacane członkom zarządu i przy zachowaniu minimum staranności powinna uświadamiać sobie, że ich przyznawanie narusza kompetencje Rady Nadzorczej. Skoro zaś bezsprzecznie Rada Nadzorcza nigdy nie obradowała nad tymi kwestiami, to argumenty pozwanej, jakoby wychodziła w czasie takich głosowań z obrad Rady (zgodnie z przyjętym w spółdzielni zwyczajem) nie mogły być uwzględnione. Pozwana uczestniczyła w posiedzeniach Rady jako członek zarządu, znała porządek jej obrad i wiedziała, jakie kwestie są, a jakie nie są przedmiotem tych obrad. Nadto w odniesieniu do premii „dopisywanych” członkom zarządu na odwrotach wniosków premiowych dla innych grup pracowników, pozwana musiała mieć świadomość tego, że jest to procedura odbiegająca od reguł stosowanych wobec innych grup pracowniczych. Pozwana sama zatwierdzała do wypłaty tak przyzwane premie/dodatki, zatem musiała mieć świadomość, że są one przyznawane samowolnie przez zarząd. Jeśli chodzi o aneks z 2011 r., to pozwana musiała mieć świadomość, że zakres objętej nim podwyżki wykracza poza przyjęty w planie finansowym na ten rok wskaźnik wzrostu wynagrodzeń i że nie przewidziano w funduszu płac takich kwoty na wynagrodzenia członków zarządu. Ponadto ze względu na rolę pełnioną w spółdzielni i doświadczenie na tym stanowisku, pozwana powinna mieć świadomość, że Rada Nadzorcza nie podjęła żadnej uchwały w przedmiocie podwyższenia wynagrodzenia członków zarządu w 2011 r. Tym samym, podpisując aneksy do umów o pracę, W. F. i drugi członek Rady Nadzorczej działali bez właściwego umocowania, a więc aneksy te zawarte zostały z naruszeniem obowiązujących przepisów. Sąd nie dał wiary W. F., że uchwała w przedmiocie podwyżek została podjęta w czasie kadencji Rady Nadzorczej, której świadek przewodniczyła. Uchwała datowana na 3.06.2011 r. nie była objęta porządkiem obrad w tym dniu, jej oryginał nie został dołączony do dokumentacji strony pozwanej, zaś na Walnym Zgromadzeniu w dniu 17.06.2011 r. W. F. nie przeczyła temu, że aneksy do mów o pracę podpisane były bez oparcia w uchwale Rady Nadzorczej. Ponadto data i okoliczności sporządzenia „uchwały” z dnia 3.06.2011 r., której kopię złożono do akt, wynikają w sposób jasny i konkretny z zeznań świadka U. S.. Uchwała ta została sporządzona dopiero 29.06.2011 r., a więc po odwołaniu Rady Nadzorczej. Przyczyną jej sporządzenia były zarzuty podniesione na Walnym Zgromadzeniu wobec członków Rady, dotyczące wysokości wynagrodzenia członków zarządu, a także zamiar „skorygowania” przez nową Radę wynagrodzeń ze skutkiem wstecznym. Wobec tego uchwała z 3.06.2011 r. nie może świadczyć o niewadliwości aneksów z marca 2011 r. Pojawia się w tym miejscu pytanie, czy decyzje nowej Rady odnośnie obniżenia wynagrodzenia członków zarządu do poziomu przewidzianego planem gospodarczym, poczynając od 1.01.2011 r., a zwłaszcza aneks z 29.06.2011 r. obniżający wynagrodzenie pozwanej z datą wsteczną, były w świetle prawa pracy dopuszczalne i zasadne. W ocenie Sądu należy na nie udzielić pozytywnej odpowiedzi. Czynności dokonane przez osoby nieumocowane do działania w zastępstwie pracodawcy, nie zaakceptowane przez pracodawcę, nie mogą być skuteczne. W istocie zatem przedmiotowy aneks z 29.06.2011 r. nie tyle zmieniał treść stosunku pracy ustaloną aneksem z 2011 r., lecz w sposób deklaratoryjny potwierdzał, że aneks ten nie obowiązuje i jednocześnie wskazywał na rzeczywisty i zgodny z wolą pracodawcy zakres zmian w treści stosunku pracy. Powódki nie pozbawiono wynagrodzenia, lecz jedynie obniżono je do poziomu wynikającego z planów finansowych spółdzielni (które pozwanej, jako głównej księgowej, były znane). Sąd za chybioną uznał argumentację pozwanej również w części, w jakiej powoływała się ona na brak obowiązku liczenia się ze zwrotem pobranych kwoty oraz na zużycie ich. Obrona pozwanej znajdowała oparcie w art. 409 k.c, który wskazuje, że obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Co prawda, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, z reguły pracownik nie musi się liczyć ze zwrotem nienależnego wynagrodzenia za pracę, omyłkowo wypłaconego w zawyżonej kwocie. Przyjmuje się z reguły w takich sytuacjach, że pracownik działa w dobrej wierze, w zaufaniu do prawidłowości i zasadności czynności podejmowanych przez wyspecjalizowane służby kadrowo-płacowe pracodawcy; pracodawca może przy tym indywidualnym aktem przyznać pracownikowi wynagrodzenie w rozmiarze większym, niż wynikający z obowiązujących przepisów płacowych (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 7.08.2001 r., I PKN 408/00, OSNP 2003/13/305, albo wyrok z 20.06.2001 r., I PKN 511/00, OSNP 2003/9/218). Innymi słowy, co do zasady pracownik otrzymujący pieniądze od pracodawcy ma podstawy by sądzić, że są mu one należne – bądź jako świadczenia obligatoryjne, bądź jako indywidualne świadczenia o charakterze uznaniowym (premie, nagrody, świadczenia socjalne, świadczenia motywacyjne etc.). Uszło jednak uwadze pozwanej, że czym innym jest przyjęcie przez pracownika w dobrej wierze świadczenia, co do którego ma uzasadnione podstawy by sądzić, że jest ono należne – a czym innym zatrzymanie dla siebie świadczenia, o którym w okolicznościach sprawy może i powinien wiedzieć, że jest ono wypłacane z naruszeniem przepisów płacowych. W przypadku zaś członka kadry kierowniczej wymogi staranności w tym zakresie są zdecydowanie wyższe, niż w przypadku „szeregowego” pracownika. Warto przypomnieć, że wynagrodzenie członków zarządu spółdzielni nie może być dowolnie ustalane przez władze spółdzielni (przez zarząd) ani przez główną księgową. Wyłączną kompetencję do podejmowania czynności w ramach stosunku pracy między członkiem zarządu a spółdzielnią ma rada nadzorcza spółdzielni. Otrzymując zatem nienależne (nieprzewidziane zasadami wynagradzania członków zarządu) świadczenie, pozwana jako członek zarządu spółdzielni nie mogła zakładać w dobrej wierze, że otrzymuje należne jej wynagrodzenie. Podkreślić należy, że do pozwanej jako członka zarządu i głównej księgowej stosować można i należy zaostrzone kryteria staranności, zwłaszcza w kwestiach finansowych. W szczególności oczekiwać od niej można i należy szczególnej dbałości o mienie spółdzielni i jej rozliczenia finansowe; dbałość ta powinna być tym większa, gdy dotyczy świadczeń pieniężnych, co do których to właśnie sama pozwana jest beneficjantem. Nie można podzielić poglądu pozwanej, iż takie okoliczności jak: brak uchwały Rady Nadzorczej, dopisywanie świadczeń dla członków zarządu do wniosków premiowych zupełnie innych grup pracowników, podpisanie niezgodnego z planami gospodarczymi aneksu bez uprzedniej uchwały Rady Nadzorczej, nie powinny zwrócić jej uwagi i że nie musiała na nie reagować w żaden sposób. Piecza nad prawidłowością rozliczeń finansowych spółdzielni, w tym m.in. w kwestiach płacowych, była obowiązkiem pozwanej nie tylko z uwagi na zajmowane stanowisko głównej księgowej, lecz również z uwagi na jej odpowiedzialność za prawidłowe zarządzanie spółdzielnią, wynikającą z powierzenia jej funkcji członka zarządu. Nadto Sąd miał na uwadze to, że powołując się na art. 409 k.c. pozwana powinna wykazać, że wyzbyła się pobranych kwot w taki sposób, że nie jest już wzbogacona. Pozwana na tę okoliczności nie przedstawiła żadnych dowodów. Nie można również zapominać, że pozwana sama zgodziła się na zwrot pobranych nienależnie kwot. Nie tylko podpisała aneks z 29.06.2011 r., który eliminuje z obrotu prawnego aneks z marca 2011 r. i obniża wynagrodzenie pozwanej z uwzględnieniem wskaźników waloryzacji. Dodatkowo w dniu 18.07.2011 r. pozwana złożyła własnoręcznie pisemne oświadczenie (k.113), że w związku z odwołaniem jej z funkcji zastępcy prezesa strony pozwanej oraz niesłusznie pobraną przez nią kwotą 10.510 zł (tj. różnych premii i dodatków), zobowiązuje się do jej zwrotu poczynając od sierpnia 2011 r. po 1.000 zł miesięcznie. Jednocześnie zobowiązała się do spłaty kwoty 3.312 zł (nadwyżka wynagrodzenia za pracę) do 30.09.2011 r. Pozwana zapłaciła w dniu 23.08.2011 r. dobrowolnie pierwszą ratę zgodnie z porozumieniem. Pozwana zarzucała, że skutecznie uchyliła się od skutków powyższych oświadczeń. Sąd nie podziela tego poglądu. Pozwana powoływała się na to, że podpis na aneksie do umowy o pracę oraz oświadczeniu o uznaniu długu został złożony w okolicznościach, w których nie mogła rozeznać rzeczywistej treści, znaczenia i konsekwencji tych dokumentów. Działo się to w okolicznościach mających znamiona nadmiernej presji, wywieranej na nią w trakcie ich podpisywania. Jak zatem wynika z jej argumentacji, pozwana powołuje się na art. 82 k.c., który stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Argumentacja pozwanej mogłaby również znajdować oparcie w art. 84 k.c. dotyczącym działania pod wpływem błędu, oraz art. 87 k.c., dotyczącym groźby bezprawnej. Bez względu jednak na to, w którym z unormowań poszukiwać będzie się podstawy prawnej dla obrony pozwanej, ciężar wykazania, że faktycznie zachodziły uzasadnione podstawy, aby oświadczenie pozwanej stało się nieważne, bądź by mogła się ona uchylić od jego skutków, spoczywał na pozwanej. Jedynym dowodem, jaki pozwana przedstawiła na okoliczność tego, że w chwili składania oświadczeń woli pozostawała w stanie wyłączającym możliwość swobodnego podjęcia decyzji, ewentualnie że działała pod wpływem błędu albo groźby, był dowód z jej przesłuchania, w którym to przesłuchaniu podnosiła, że znajdowała się w bardzo złym stanie psychicznym, była bardzo zestresowana, grożono jej zwolnieniem dyscyplinarnym i krzyczano na nią, przez co zgodziła się odpisać oświadczenie z 18.07.2011 r. W ocenie Sądu twierdzenia pozwanej są gołosłowne. Po pierwsze, pozwana miała od dłuższego czasu świadomość, że pracodawca kwestionuje zasadność wypłaconych jej kwot. Zarzuty dotyczące tych kwestii pojawiły się jeszcze przed Walnym Zgromadzeniem, na posiedzeniach Rady Nadzorczej. Pozwana dowiedziała się o nich najpóźniej w toku Walnego Zgromadzenia, na którym przegłosowano wnioski dotyczące kontroli wynagrodzeń członków zarządu. Następnie wynagrodzenia te były badane przez Komisję Rewizyjną nowej Rady Nadzorczej. W dniu 29.06.2011 r. pozwana podpisała aneks do umowy o pracę, który w praktyce stanowił przyznanie, że do podniesienia wynagrodzenia w marcu 2011 r. doszło z naruszeniem przepisów. Pozwana musiała mieć wówczas świadomość, że wyrażenie zgody na ten aneks wiązać się będzie z obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranych kwot. Nic nie wskazuje na to, aby w chwili podpisywania aneksu pozwana była w na tyle złym stanie psychicznym, by nie być w stanie rozpoznać jego znaczenia. Podpisanie oświadczenia dotyczącego uznania długu i zobowiązania do jego ratalnej spłaty miało miejsce 18.07.2011 r., a więc po prawie miesiącu. Oświadczenie o uznaniu długu powódka sporządziła własnoręcznie, nie było ono jej dyktowane, podano jej tylko kwoty, do zapłaty których powinna się zobowiązać. Kolejna czynność (płatność pierwszej raty) nastąpiła po kolejnym miesiącu i podjęta została przez pozwaną dobrowolnie. Również i na tym etapie nic nie wskazuje na działanie pozwanej pod wpływem błędu, groźby, czy bez rozeznania. Pozwana podnosiła co prawda, że w całym tym okresie była „w amoku”, że robiła to, co „ktoś” jej posuwał, że podpisywała to co jej kazano podpisać – ale nie przedstawiła żadnych dowodów, które by potwierdzały jej twierdzenia. Pozwana powoływała się m.in. na swój zły stan zdrowia psychicznego w tym okresie oraz na to, że musiała być hospitalizowana, nie zgłosiła jednak wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność tego, czy w chwili składania zakwestionowanych przez nią oświadczeń jej stan psychiczny pozwalał jej na działanie z rozeznaniem. Zważywszy zatem, że jedyny dowód na okoliczność wadliwości oświadczeń woli pozwanej to jej własne oświadczenie, złożone na potrzeby niniejszego procesu i stanowiące element jej linii obrony, Sąd uznał że nie zostało dostatecznie wykazane, że sporne oświadczenia były nieważne lub by były dotknięte innego rodzaju wadą. Skoro powódce od dłuższego czasu znane były zarzuty pracodawcy, a jej czynności z 29.06.2011 r., jak i z 23.08.2011 r., korespondują z jej oświadczeniem z 18.07.2011 r. i wskazują na wolę dobrowolnego zwrócenia nienależnych świadczeń, to nie ma podstaw, aby którąkolwiek z tych czynności uznać za dokonaną w warunkach określonych art. 82, 84 i 87 k.c. Zdaniem Sądu czynności te podjęte zostały z pełnym rozeznaniem, pozwana świadomie i dobrowolnie zobowiązała się do zwrotu świadczeń i dopiero po tym, jak przystąpiła do spłaty, zmieniła zdanie na temat jej zasadności (prawdopodobnie uświadamiając sobie rozmiary swojego zadłużenia i dostrzegając trudności w jego spłacie po ustaniu zatrudnienia u strony powodowej). Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że w okolicznościach sprawy świadczenia pobrane przez pozwaną należy uznać za nienależne, a więc podlegające zwrotowi na rzecz pracodawcy. Z uwagi na swoją wiedzę, doświadczenie i zakres odpowiedzialności na stanowisku głównej księgowej i członka zarządu, pozwana już w chwili ich pobrania powinna liczyć się z obowiązkiem ich zwrotu. Składając oświadczenie z 18.07.2011 r. oraz podpisując aneks z 29.06.2011 r. pozwana działała swobodnie i z rozeznaniem, dobrowolnie przyjmując na siebie obowiązek zwrócenia stronie pozwanej całości nienależnie pobranych świadczeń. Wobec tego powództwo ocenić należy jako zasadne. Z tych przyczyn Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku. Kwota zasądzonego świadczenia nie była między stronami sporna i wynikała z przedstawionych dokumentów dotyczących kontroli przeprowadzonej przez Komisję Rewizyjną. O odsetkach Sąd orzekł na mocy art. 481 k.c. i art. 455 k.c. w zw. z art. 300 k.p., biorąc pod uwagę, że termin płatności długu powódki wynika z wezwania do zapłaty z 18.10.2011 r. Pozwana miała należność zapłacić w ciągu 14 dni, zatem od 3.11.2011 r. pozostaje w opóźnieniu. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając pozwaną obowiązkiem zwrócenia stronie powodowej kosztów poniesionych przez nią w związku z procesem. Strona powodowa zgłosiła wniosek o zwrot tych kosztów w pierwszym piśmie procesowym. Obejmowały one ostatecznie: opłatę sądową w kwocie 983 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.800 zł, opłatę skarbową w kwocie 17 zł i zaliczkę na wydatki związane ze stawiennictwem świadka K. Ś. 23 zł (k.350), tj. łącznie kwotę 2.823 zł. Taką też kwotę zasądzono od pozwanej na rzecz strony powodowej w punkcie II wyroku. W pozostałym zakresie koszty sądowe poniósł Skarb Państwa, który tymczasowo pokrył wydatki związane ze stawiennictwem świadka K. C., w kwocie 20 zł (k.373). Sąd nie obciążał tymi kosztami pozwanej, gdyż z uwagi na ich niewielką kwotę oraz na znaczne zobowiązania pozwanej wobec strony powodowej celowość obciążania pozwanej należnościami na rzecz Skarbu Państwa (i prowadzenia ewentualnej ich egzekucji) budziła wątpliwości. Stąd też na mocy art. 113 u.k.s.c. w zw. z art.102 k.p.c. Sąd odstąpił od nakładania na pozwaną obowiązku zwrócenia Skarbowi Państwa kwoty 20 zł. Zarządzenia: 1. odnotować (opóźnienie w sporządzeniu uzasadnienia uzasadnione urlopem wypoczynkowym sędziego ref.: 29.04.2013 r. – 17.05.2013 r.); 2. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć: • pełnomocnikowi strony powodowej – r.pr. E. S. (2) • pełnomocnikowi pozwanej – adw. D. N. 3. kal. 2 tyg.
