Życie spółek z RHB przedłużono o dwa lata
Transkrypt
Życie spółek z RHB przedłużono o dwa lata
10.12.2013 Życie spółek z RHB przedł Życie spółek z RHB przedłużono o dwa lata Sejm przedłużył właśnie do 31 grudnia 2015 r. moc wpisów w dotychczasowych rejestrach. W praktyce chodzi tu przede wszystkim o Rejestr Handlowy B (RHB), do którego przed wprowadzeniem rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) wpisywane były m.in. spółki handlowe. Chodzi o to, aby podmioty, które widnieją jeszcze w RHB, nie straciły osobowości prawnej i mogły dalej funkcjonować. W RHB na chwilę obecną jest ponad 100 tys. spółek handlowych oraz 80 tys. innych podmiotów – fundacji, stowarzyszeń itp. Jest tak, mimo iż KRS istnieje od ponad 12 lat, więc czasu na przerejestrowanie było dostatecznie wiele. Wydaje się więc, iż jeśli właściciele lub członkowie organów wskazanych podmiotów nie zadbali dotychczas o ich wpisanie do KRS, to nie zależy im na tym. Zasadne byłoby więc pozbawienie owych podmiotów osobowości prawnej, aby nie utrzymywać konfuzji wśród uczestników obrotu prawnego. Sprawa nie jest jednak tak prosta. Spółki widniejące w RHB to bowiem nie tylko wydmuszki od wielu już lat (niektóre nawet od II wojny światowej) nieprowadzące jakiejkolwiek działalności. Część z nich, w tym te założone w latach 90., posiada nawet majątek trwały, inne zaś (w szczególności przedwojenne) majątku wprawdzie nie mają, jednak trudno im odmówić roszczeń o jego zwrot, przez co ostatnio stają się przedmiotem reaktywacji (po dokonaniu zakupu akcji takich spółek np. w antykwariatach). Co stałoby się ze spółkami wpisanymi do RHB, gdyby omawiana nowelizacja nie weszła w życie? Teoretycznie można by przyjąć, iż utrata mocy wpisu dotyczącego spółki wpisanej do tego rejestru prowadzi do automatycznego ustania jej bytu prawnego. Artykuł 37 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.) wiąże uzyskanie osobowości prawnej z wpisem do rejestru. W takim przypadku nasuwa się jednak pytanie – co z ich majątkiem? Zasadą jest bowiem, iż osoby prawne wpisane do rejestru tracą osobowość w wyniku wykreślenia z rejestru, a nie w wyniku utraty mocy przez ich wpis, przed ich wykreśleniem przeprowadzane jest zaś postępowanie likwidacyjne, w ramach którego zaspokajane są roszczenia wierzycieli. Przepisy regulujące postępowanie likwidacyjne wskazują także na sposób postępowania z majątkiem spółki, który pozostanie po zaspokojeniu jej wierzycieli. Brak analogicznych regulacji dotyczących sposobu postępowania z majątkiem podmiotów figurujących w RHB w razie utraty mocy ich wpisów może stać w sprzeczności z gwarantowanym przez konstytucję prawem własności oraz zasadą pewności obrotu. Co więcej, po 31 grudnia 2013 r. mogłaby nastąpić sytuacja paradoksalna, gdyż okazałoby się, iż pojawił się majątek bezpański, tj. bez właściciela, a wierzytelności (szczególnie w przypadku spółek przedwojennych) straciłyby w jeden dzień wierzyciela. Są wprawdzie poglądy, iż utrata mocy przez wpisy w RHB nie spowodowałaby utraty bytu prawnego przez podmioty tam wpisane, lecz jedynie ich zdolności prawnej i procesowej, jednakże takie konstrukcje prawne nie przekonują. Nie sposób bowiem wskazać, jak w praktyce miałyby funkcjonować podmioty wprawdzie obdarzone osobowością prawną, ale niezdolne do bycia stronami praw i obowiązków. Jak wynika z powyższych rozważań, nowelizacja uchwalona przez Sejm to jedynie doraźne rozwiązanie rozlicznych problemów wiążących się z dalszym funkcjonowaniem podmiotów wpisanych do RHB. Kluczowe jest bowiem uregulowanie skutków prawnych utraty mocy wpisów do RHB, przede wszystkim zaś dalszego losu majątku podmiotów wpisanych do tego rejestru. W przeciwnym razie za dwa lata edgp.gazetaprawna.pl/index.php?act=popups&sub=article_print&id=468480&mode=html 1/2 10.12.2013 Życie spółek z RHB przedł staniemy przed identycznym problemem jak dziś, a potencjalne zaniedbanie w tym zakresie może skończyć się koniecznością zapłacenia znacznych kwot odszkodowań za „wywłaszczenie” (w cudzysłowie, bo nie wiadomo na czyją rzecz) związane z usunięciem z obrotu prawnego podmiotów wpisanych do RHB. DR RADOSŁAW L. KWAŚNICKI radca prawny, partner zarządzający w Kancelarii RKKW edgp.gazetaprawna.pl/index.php?act=popups&sub=article_print&id=468480&mode=html 2/2