Nr wniosku: 187624, nr raportu: 12290. Kierownik (z rap.): dr hab

Nr wniosku: 187624, nr raportu: 12290. Kierownik (z rap.): dr hab. Geoffrey Schwartz
W ramach badań nad akwizycją drugiego języka, coraz większą wagę zdobywają badania nad wymową, które mają
wiele zastosowań, począwszy od praktycznych zastosowań w nauce i nauczaniu języków obcych aż po teorię
kompetencji językowej. Dotychczas badania nad akwizycją wymowy w drugim języku przeważnie koncentrują się na
poszczególnych dźwiękach mowy, zwanych segmentami, oraz na cechach, których się używa do opisywania
segmentów. Naukowcy badają różnice pomiędzy systemami dźwięków, a także użycie cech takich jak na przykład
[dźwięczność] w różnych językach. Wiele konsekwencji takich różnic dla akwizycji wymowy drugiego języka zostało
już zidentyfikowanych, co zaowocowało sformułowaniem uznanych teoretycznych modeli inspirujących dalsze
badania.
Nasz projekt był poświęcony aspektowi wymowy w drugim języku, który dotychczas najczęściej jest pomijany,
mianowicie procesom dotyczącym dźwięków na granicach między słowami, nazywanym procesami sandhi (słowo
sandhi wywodzi się z sanskrytu i oznacza ‘łączenie’). Języki charakteryzują się systematycznymi różnicami w
rodzajach procesów fonologicznych, które mogą występować na granicach między słowami. W języku angielskim, a
także w językach romańskich, obserwujemy procesy sandhi, które łączą słowa. W języku polskim zachodzą odwrotne
procesy; procesy wzmacniające takie jak glotalizacja samogłoski przyczyniają się do utrwalania granic między
słowami. Dla Polaków uczących się języka angielskiego akwizycja fonologiczna oznacza nie tylko nauczenie się tych
poszczególnych dźwięków, które się różnią od segmentów języka polskiego, ale też stłumienie procesów, które
uniemożliwiają sandhi, czyli łączenie wyrazów, które jest tak częste w języku angielskim.
Mała liczba badań poświęconych procesom sandhi w drugim języku wynika z braku teorii tłumaczącej występowanie
granic w mowie. Innymi słowy, teoria fononologiczna była dotychczas niezdolna do odpowiedzenia na pytanie,
dlaczego niektóre języki stosują łączące procesy sandhi, a inne nie. Badania przeprowadzone w tym projekcie były
oparte o nową, opracowaną przez kierownika projektu, teorię reprezentacji fonologicznej, która pozwala przewidzieć
procesy na granicach między wyrazami w danym języku w oparciu o niezależnie uzasadnione parametry. Zbadaliśmy
te założenia używając nowoczesnej metodologii badawczej z zakresu akustyki i percepcji mowy, dokumentując
akwizycję angielskich procesów łączenia sandhi przez Polaków, a także ustalając normy wymowy granic
międzywyrazowych w języku polskim. Efektem projektu jest kilkanaście artykułów już opublikowanych lub
recenzowanych w ważnych międzynarodowych czasopismach. Nasz projekt ma znaczny wkład w obecny stan wiedzy o
akwizycji mowy w drugim języku, a także potwierdza założenia nowego modelu reprezentacji fonologicznej.