Początek wiosny był momentem bardzo ważnym

Początek wiosny był momentem bardzo ważnym w kulturze Słowian. 21 marca
obchodzono na ziemiach słowiańskich tzw. Jare Święto (pierwszy dzień wiosny). Obchody przypadały w
czasie równonocy wiosennej lub w pierwszą niedzielę po równonocnej pełni Księżyca i odwoływały się
do z symbolicznego przepędzenia zimy, a także powitania i przyjęcie wiosny oraz związanych z tym
obrzędów magicznych. Wśród tych obrzędów najbardziej popularne było topienie Marzanny i...
malowanie jajek - mających wnieść do domostw energię i radość życia oraz mających zapewnić urodzaj i
powodzenie na cały nowy rozpoczynający się wiosną rok wegetacyjny.
*Marzanna była utożsamiana ze słowiańską boginią symbolizującą zimę i śmierć. Marzanna to nazwa
dobrze nam znanej kukły przedstawiającej boginię, którą w rytualny sposób palono bądź topiono (bądź
jedno i drugie na raz!) w czasie wiosennego święta Jarego, aby przywołać wiosnę. Zwyczaj ten,
zakorzeniony w pogańskich obrzędach ofiarnych, miał zapewnić urodzaj w nadchodzącym roku. Kukłę
wykonywano ze słomy, owijano białym płótnem, zdobiono wstążkami i koralami. Tradycja nakazywała,
aby dziecięcy orszak, z marzanną i zielonymi gałązkami jałowca w dłoniach, obszedł wszystkie domy we
wsi. Po drodze podtapiano marzannę w każdej wodzie, jaka się nadarzyła. Wieczorem kukłę przejmowała
młodzież. W świetle zapalonych gałązek jałowca wyprowadzano marzannę ze wsi, podpalano i wrzucano
do wody. Z topieniem Marzanny, również obecnie, związane są różne przesądy: nie wolno dotknąć
pływającej w wodzie kukły, bo grozi to uschnięciem ręki, obejrzenie się za siebie w drodze powrotnej
może spowodować chorobę, a potknięcie i upadek – śmierć w ciągu najbliższego roku.
*Maslenica z kolei to świąteczny cykl, który zachował się na Rusi od czasów pogańskich. Pierwotnie
obchodzona była 21 marca, kojarzono ją z pożegnaniem zimy i powitaniem wiosny. Do momentu
przyjęcia chrześcijaństwa Maslenica była obchodzona w dzień równonocy wiosennej, jako przygotowanie
do Wielkiego Postu, pojednanie z bliźnimi i wybaczanie krzywd. W czasie trwającej tydzień Maslenicy
należy się bawić i weselić, jeździć konno, na sankach i saniach, tańczyć w korowodzie wokół ognia, topić
Marzannę, a przede wszystkim objadać blinami stanowiącymi symbol słońca i nadchodzącej wiosny.
*Współczesną, lecz dobrze zakorzenioną i chętnie kultywowaną tradycją 21 marca jest Dzień
Wagarowicza. Nie bez powodu przypada akurat na pożegnanie zimy -wagary nasilają się zwłaszcza w
okresie wiosennym, a potęguje je ładna, słoneczna pogoda. Jest to związane z typowym dla większości
ludzi mieszkających w strefie klimatu umiarkowanego rozprężeniem wiosennym i ogromną chęcią
przebywania na świeżym powietrzu w miejscu pełnym słońca, następującym po długim zimowym czasie
jego braku. Trudno więc dziwić się wagarowiczom...
Weronika i Luiza.
MARZEC 2014 \ MAŁE GIMNAZJUM WIELKIEGO FORMATU
2