Dominika Paleczna Instytut Informacji Naukowej i Studiów

Dominika Paleczna
Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego
Nowoczesne biblioteczne narzędzia wyszukiwawcze w pracy naukowców
Abstrakt
Przedmiotem artykułu są stosowane przez biblioteki narzędzia informatyczne, które mają na
celu ułatwienie naukowcom (i nie tylko) dotarcie do źródeł relewantnych z punktu widzenia
podejmowanych tematów i badań. Omawiane narzędzia to tzw. systemy discovery (discovery
and delivery systems), które coraz częściej można spotkać w polskich bibliotekach
akademickich. Celem artykułu jest pokazanie różnic zachodzących między tego rodzaju
rozwiązaniami a innymi narzędziami wyszukiwawczymi stosowanymi wciąż powszechnie w
polskich książnicach. Opisane zostały funkcje szczególnie wartościowe w procesie
odkrywania zasobów naukowych, a także w dokonywaniu ich selekcji.
Słowa kluczowe
biblioteka, narzędzia do odkrywania wiedzy, multiwyszukiwarki, narzędzia wyszukiwawcze,
systemy biblioteczne, systemy discovery, systemy informacyjne
Jednym z nieustających wyzwań, które stoją przed każdą osobą prowadzącą badania
naukowe – pracownikiem naukowym, studentem czy osobą samokształcącą się – jest ciągłe
śledzenie publikacji związanych z kierunkiem studiów lub badanymi zagadnieniami oraz
takich, które mogą mieć wpływ na interesujące obszary wiedzy lub konkretne badania.
Obserwowanie pojawiających się w nauce nowych tez i wyników badań, śledzenie kierunków
rozwoju dyscyplin umożliwia np. obecność na konferencjach, kontakty osobiste czy
korespondencja z naukowcami o podobnych zainteresowaniach, czytanie blogów naukowych,
ale także, a właściwie przede wszystkim, publikacji zamieszczanych na łamach czasopism lub
w książkach naukowych. Niezwykle istotnymi pośrednikami w poszukiwaniu takich
publikacji są narzędzia internetowe oraz naturalnie biblioteka.
W Internecie naukowcy mogą poszukiwać wartościowych materiałów na blogach, ale
w Sieci znajdą również treści recenzowane. Pojawiają się one w czasopismach i repozytoriach
opartych na modelu open access, który umożliwia wolny, powszechny dostęp do publikacji.
W Internecie znajdują się także bazy umożliwiające dostęp do treści, które nie zostały
opublikowane w otwartym dostępie. Możemy z nich skorzystać dzięki swoim bibliotekom –
są to treści subskrybowane przez instytucję lub dostępne dzięki wykupieniu licencji krajowej,
dostępne za pośrednictwem stron internetowych bibliotek, np. akademickich.
Obecnie1 niemal każda biblioteka akademicka posiada katalog w formie
elektronicznej, który udostępnia w Internecie2. Katalog online jest jednym z narzędzi
wyszukiwawczych oferowanych przez książnice od wielu lat. Nad pierwszymi
eksperymentalnymi katalogami elektronicznymi zaczęto pracować w Stanach Zjednoczonych
jeszcze w latach sześćdziesiątych XX w., a za pierwszą na świecie realizację produkcyjną
uznaje się katalog biblioteki Uniwersytetu Stanowego Ohio (Ohio State University), który
został uruchomiony w 1975 r.3 Katalog online przejął rolę tradycyjnego, poszerzając
możliwości informowania i umożliwiania przeszukiwania zasobów4 poprzez wykorzystanie
technologii informatycznych. Często zawiera informację jedynie o zbiorach tradycyjnych i nie
uwzględnia zasobów elektronicznych.
Jedną z przydatnych funkcji katalogu online jest tzw. selektywna dystrybucja
informacji (SDI), oferowana przez niektóre zintegrowane systemy biblioteczne. Dzięki temu
informacje o nowych zasobach spełniających wskazane kryteria wyszukiwawcze (np. o
książkach wybranego autora) mogą być automatycznie wysyłane do osoby zainteresowanej na
wskazany adres poczty elektronicznej.
Katalog online biblioteki zwykle ogranicza się do informowania o zasobach, które
znajdują się w bibliotece na nośniku fizycznym, np. na papierze, płycie DVD, czyli
najczęściej zawiera dane książek, czasopism i zbiorów audiowizualnych. Drugim rodzajem
zasobów, do których odnalezienia często trzeba użyć osobnego interfejsu wyszukiwawczego,
są repozytoria i biblioteki cyfrowe regionalne lub instytucjonalne. Wiele bibliotek
akademickich tworzy lub współtworzy tego rodzaju kolekcje. Zamieszczane są w nich
najczęściej elektroniczne wersje publikacji naukowców związanych z daną organizacją i/lub
zeskanowane wartościowe zbiory znajdujące się w domenie publicznej.
Dodatkowo biblioteki akademickie umożliwiają dostęp do płatnych baz danych,
zawierających zasoby naukowe z całego świata, głównie w języku angielskim. Biblioteki
często publikują również na swoich stronach odnośniki do witryn, gdzie czasami także warto
podjąć wyszukiwanie, np. w zewnętrznych bazach bibliograficznych.
1
Stan na październik 2013 r.
Tzw. OPAC – Online Public Access Catalog.
3
C. L. Borgman: Why Are Online Catalogs Still Hard to Use? „Journal of the American Society for Information
Science”, 1996, nr 7 (47), s. 499.
4
Jest to realizacja funkcji informacyjnej i wyszukiwawczej systemu.
2
Chcąc przeszukać wszystkie udostępniane przez bibliotekę zasoby, konieczne jest
zazwyczaj wielokrotne wykonanie operacji wyszukiwania, korzystając z różnych interfejsów,
z których każdy odnosi się do innego typu zasobów, posiada inne funkcjonalności i
reprezentuje inny poziom użyteczności (usability). Aby przeszukać chociażby potencjalnie
interesujące nas elektroniczne bazy danych, konieczne jest często zainicjowanie
wyszukiwania kilkunastokrotnie (lub nawet więcej), w każdej bazie z osobna.
Szansą na zwiększenie przyjazności wyszukiwania w świetle wskazanych utrudnień
stały się metawyszukiwarki, które pojawiły się w drugiej połowie lat 90. XX w.5 Pozwalały
na przeszukiwanie wielu źródeł jednocześnie6. W polskich bibliotekach narzędzia te przyjęły
się przede wszystkim w celu umożliwienia przeszukiwania katalogów online wielu bibliotek
jednocześnie; pomagały też radzić sobie w sytuacji, kiedy jedna biblioteka posiadała więcej
niż jedną bazę katalogową (np. osobne bazy dla poszczególnych typów dokumentów: książek,
czasopism), a często także osobne bazy bibliograficzne.
Metawyszukiwanie niewątpliwie jest przydatne, ma jednak poważne wady, do których
należy zaliczyć m.in. stosunkowo długi czas oczekiwania na wyniki7. Operacja takiego
wyszukiwania polega na jednokrotnym wysłaniu zadanego przez użytkownika zapytania do
wszystkich serwerów, na których znajdują się poszczególne bazy. Dzieje się to w czasie
rzeczywistym, stąd nie tylko problem czasochłonności operacji, ale także braku wyników ze
źródeł, których serwery nie odpowiedzą w danej chwili. Częste są także przypadki braku
odpowiedzi z części źródeł ze względu na zbyt długi czas oczekiwania na odpowiedź serwera
(time out). W wyniku metawyszukiwania otrzymujemy zazwyczaj listę baz. Dopiero następny
krok – wybór konkretnej placówki – kieruje użytkownika do opisów dokumentów pasujących
do zapytania, jednak wyniki te są ograniczone do zasobów posiadanych przez tę jedną,
wybraną przez nas bibliotekę. Zdarza się, że metawyszukiwarka prezentuje użytkownikowi
od razu listę opisów dokumentów.
Obecnie coraz częściej polskie biblioteki decydują się na zakup systemów discovery,
inaczej zwanych wyszukiwarkami bibliotecznymi, a coraz częściej nazywanych też po prostu
multiwyszukiwarkami. Oprogramowanie to umożliwia przeszukiwanie w jednym interfejsie
informacji o zasobach tradycyjnych i elektronicznych, przy jednokrotnym zadaniu zapytania,
5
Federated search. In: ODLIS: Online Dictionary for Library and Information Science, J. M. Reitz [online].
[dostęp: 2012-06-12]. World Wide Web: http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_f.aspx#federatedsearch
6
Przykładem takiego wykorzystania silnika metawyszukiwarki jest KaRo – Katalog Rozproszony Bibliotek
Polskich, zob.: Katalog Rozproszony Bibliotek Polskich. [dostęp: 2012-06-12]. World Wide Web:
http://karo3.umk.pl/Karo/
7
J. Rochkind: The time has come for libraries, too, to negotiate for rights to index full text. “Library Journal”
[online], 2007-02-15. [dostęp: 2012-06-12]. World Wide Web:
http://www.libraryjournal.com/article/CA6413442.html
a także otrzymanie jednej wspólnej listy rezultatów dla wszystkich przeszukiwanych źródeł
(bez podziału na bazy, z których pochodzą).
Wyszukiwanie w tych systemach opiera się na przeszukiwaniu indeksu stworzonego
wcześniej na podstawie wszystkich mających dać się przeszukiwać zasobów. Dzięki temu
możliwe jest odejście od metawyszukiwania, choć nie wszyscy producenci zdecydowali się
na rezygnację z niego – w multiwyszukiwarce EBSCO Discovery Service (EDS)8
przeszukiwanie odbywa się zarówno przy pomocy indeksu, jak i z wykorzystaniem
metawyszukiwania.
Część z polskich bibliotek akademickich udostępnia już użytkownikom narzędzia
discovery, w niektórych odbywa się testowanie rozwiązań w celu wyboru systemu. Wśród
pierwszych trzech bibliotek w Polsce, które wdrożyły multiwyszukiwarki znalazły się:
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (system EDS), Biblioteka Główna Politechniki
Śląskiej w Gliwicach (system Primo9) oraz Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu (system
Summon10).
W przypadku projektowania systemów discovery większego znaczenia niż przy
wcześniejszych rozwiązaniach (np. przy katalogach online) nabiera tzw. user experience.
Konieczność zwrócenia uwagi na komfort użytkownika dostrzegli nie tylko producenci
oprogramowania, ale też same biblioteki, które troszczą się o komfort użytkownika,
przykładowo wykorzystując możliwość osadzenia pola do wyszukiwania na stronie głównej
swojej instytucji, a także na każdej jej podstronie. W ten sposób użytkownik w celu
zainicjowania wyszukiwania nie musi poszukiwać wejścia do katalogu lub listy baz danych;
może rozpocząć wyszukiwanie materiałów znajdując się w dowolnym miejscu na stronie. W
tym samym celu biblioteki decydują się na dostosowywanie wyglądu swoich systemów
discovery tak, aby interfejs wyszukiwarki był spójny z ogólną estetyką strony internetowej.
Niweluje to dyskomfort, jaki może odczuwać użytkownik w sytuacji, kiedy po wpisaniu
warunku i zainicjowaniu wyszukiwania jest przenoszony do zupełnie inaczej wyglądającego
serwisu, gdzie dopiero może rozpocząć poszukiwania.
8
System produkowany przez firmę EBSCO Publishing; zob. opis systemu na stronie producenta: Maximize the
Value and Usefulness of Your Collection [online]. [dostęp: 2012-06-10]. World Wide Web:
http://www.ebscohost.com/discovery
9
System produkowany przez firmę Ex Libris; zob. opis systemu na stronie producenta: Primo:
Empowering Libraries to Address User Needs [online]. [dostęp: 2013-10-31]. World Wide Web:
http://www.exlibrisgroup.com/category/PrimoOverview
10
System produkowany przez firmę Serials Solutions; zob. opis systemu na stronie producenta: Introducing
Summon 2.0 [online]. [dostęp: 2013-10-31]. World Wide Web:
http://www.serialssolutions.com/en/services/summon/
Osadzanie okna zapytania na stronie głównej biblioteki ułatwia fakt, że na zapytanie
domyślnie przeznaczone jest najczęściej jedno pole, a wyszukiwanie odbywa się we
wszystkich elementach opisu (m.in. wśród nazw autorów, tytułów), a także w pełnych
tekstach dokumentów – jeżeli to możliwe. Oznacza to, że obok pola przeznaczonego na
zapytanie nie musi znajdować się lista służąca do zdefiniowania, wśród jakich elementów
opisu ma zostać dokonana operacja wyszukiwania – zmniejsza to miejsce potrzebne na
umieszczenie okienka wyszukiwania. Ujednolicenie wyglądu strony biblioteki i narzędzia
wyszukiwawczego zwiększa komfort użytkownika i pomaga w zbudowaniu identyfikacji
wizualnej placówki, a osadzenie okienka wyszukiwania już na stronie głównej zmniejsza
liczbę kliknięć, jaka musi zostać wykonana w celu uzyskania wyników wyszukiwania.
Przykładem biblioteki, która zdecydowała się na taką integrację, jest Eidgenössische
Technische Hochschule w Zurychu [zob. Zrzut ekranu 1].
Zrzut ekranu 1. Integracja systemu discovery ze stroną główną biblioteki na przykładzie biblioteki
Eidgenössische Technische Hochschule w Zurychu (Szwajcaria) i systemu Primo; źródło: ETH-Bibliothek
[online]. [dostęp: 2012-06-29]. World Wide Web: http://www.library.ethz.ch/
Nie wszystkie biblioteki decydują się na integrowanie narzędzia wyszukiwawczego ze
stroną. Jednak nawet w takiej sytuacji często stosują taki sam formularz służący do
formułowania zapytania – złożony z jednego okna, nie wymagający od użytkownika wyboru
elementu opisu, w którym ma zostać dokonane wyszukiwanie. Jest to decyzja słuszna, co
potwierdzają badania autorki, w których przeanalizowano ponad 50 000 zapytań do katalogu
bibliotecznego. Mimo domyślnie dostępnych czterech pól na frazy wyszukiwawcze, w 94%
przypadków czytelnicy wykorzystali zaledwie jedno z nich11 [zob. Wykres 1].
20
Brak wartości
8
4 warunki
71
3 warunki
3119
2 warunki
1 warunek
47945
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
Wykres 1. Formułowanie zapytania do katalogu przez użytkowników, badania własne autorki na podstawie
zapytań użytkowników Centralnej Biblioteki Wojskowej; źródło danych: D. Paleczna: Komunikacja użytkownika
biblioteki z katalogiem OPAC [maszynopis]. Katowice, 2011, s. 86.
Widok z jednym oknem do wprowadzania wyszukiwanej frazy (wyszukiwanie proste)
jest najczęściej ustawiony domyślnie, każda biblioteka oferuje jednak również opcję
zaawansowaną, gdzie można sformułować kwerendę złożoną z kilku elementów i połączyć je
operatorami Boole’a (AND, OR, NOT), aby zdefiniować zachodzące między nimi relacje.
Jest to opcja, która towarzyszyła także starszym rozwiązaniom, tradycyjnym katalogom
elektronicznym. Jednak nawet jeżeli w katalogach online, tak jak w nowoczesnych
systemach, domyślną opcją było wyszukiwanie proste, zawierało ono zazwyczaj więcej
elementów niż ma to miejsce w interfejsach systemu discovery. Do okna na frazę
wyszukiwawczą dodawano np. listę elementów opisu, z której konieczny był wybór wartości,
czy opcję zawężenia wyników.
Korzystając z systemu discovery, po wprowadzeniu frazy w odpowiednie okienko
oraz zainicjowaniu procesu wyszukiwania, otrzymujemy jedną listę wyników dla rezultatów
ze wszystkich źródeł. Ważną różnicą w stosunku do katalogów online jest kolejność
prezentowanych wyników wyszukiwania w systemach discovery. Rezultaty w nowoczesnym
oprogramowaniu są uszeregowane według trafności wyników. Trafność ta jest określana przy
pomocy algorytmu, który różni się w poszczególnych systemach. W niektórych przypadkach
biblioteka może mieć wpływ na kształt algorytmu, dzięki czemu można wyeksponować
zasoby bardziej wartościowe z punktu widzenia profilu danej biblioteki lub instytucji
macierzystej.
11
D. Paleczna: Komunikacja użytkownika biblioteki z katalogiem OPAC [maszynopis]. Katowice, 2011, s. 86.
Od czerwca 2012 system Primo jest wyposażony w technologię ScholarRank, co
oznacza, że umożliwia personalizację kolejności wyników, dostosowując ją do profilu
konkretnego użytkownika biblioteki12. Jest to możliwie po zadeklarowaniu przez
użytkownika obszarów zainteresowań naukowych związanych np. z prowadzonymi
badaniami. Po oznaczeniu interesujących czytelnika tematów, system może trafniej
interpretować intencje poszukującego. Przykładowo, jeżeli użytkownik zainteresowany
muzyką wyszuka słowa „struny”, w pierwszej kolejności na liście rezultatów ujrzy wyniki
związane ze strunami w instrumentach muzycznych, natomiast jeżeli tak samo będzie
wyglądała fraza wyszukiwawcza użytkownika, który zadeklarował zainteresowanie biologią,
medycyną, wówczas u góry listy pojawią się informacje o treściach dotyczących aparatu
mowy i anatomii. Co ważne, obaj czytelnicy dostaną listę z tymi samymi wynikami, będą one
jednak występowały w różnej kolejności.
Innym ważnym elementem towarzyszącym wynikom wyszukiwania w systemach
discovery są tzw. fasety. Są to reprezentacje cech służące do zawężania listy wyników np. do
dokumentów wydanych w interesujących nas latach, napisanych w znanym nam języku, czy
dotyczących odpowiedniego tematu. W ramach jednej cechy, kategorii (np. język) możliwe
jest zaznaczenie kilku opcji (np. jednocześnie języka angielskiego, niemieckiego i polskiego)
[zob. Zrzut ekranu 2]. Dzięki fasetom w przypadku zbyt szerokiego zapytania i uzyskania
dużej liczby wyników, można ograniczyć ich liczbę, w efekcie otrzymując takie dokumenty,
które lepiej od pozostałych (odrzuconych w wyniku selekcji przy pomocy faset) nadają się do
zaspokojenia potrzeby informacyjnej.
12
Ex Libris Releases Primo 4.0 [online], Jerusalem, 2012-06-05. [dostęp: 2012-06-10]. World Wide Web:
http://www.exlibrisgroup.com/default.asp?catid=%7B45B7B8F9-C9B2-4C1F-AFCECCD62D4950D7%7D&details_type=1&itemid=%7B7D4E94C4-2120-475B-B01F-310D00F1250E%7D
Zrzut ekranu 2. Fasety (po lewej stronie) na przykładzie biblioteki Queens University w Kingston (Kanada) i
systemu Summon; źródło: Queens University Library [online]. [dostęp: 2012-06-29]. World Wide Web:
http://library.queensu.ca/
Kolejnym ułatwieniem jest mechanizm deduplikacji. Dzięki niemu, jeżeli biblioteka
posiada w katalogu opis dokumentu kilkukrotnie lub subskrybuje dostęp do jednego artykułu
z kilku baz lub od więcej niż jednego dostawcy, opis takiej treści pojawi się w wynikach
wyszukiwania tylko jeden raz.
Nieco zbliżonym ułatwieniem jest scalanie do jednego wyniku wszystkich wydań
danego dzieła13. Udogodnienie to oferuje tylko Primo14. W katalogach online każde wydanie
jednego dzieła posiada osobny opis bibliograficzny. Oznacza to, że poszukując dzieła, które
doczekało się wielu edycji, użytkownik otrzyma kilkanaście, kilkadziesiąt lub nawet w
niektórych przypadkach więcej wyników będących opisami tego samego dzieła. W sytuacji,
kiedy natomiast poszukiwane są np. opracowania krytyczne takiego utworu, a nie są znane
poszukującemu nazwiska badaczy, którzy takie opracowania stworzyli, z powodu
13
Jest to tzw. eferberyzacja, termin pochodzi od skrótu FRBR – Functional Requirements for Bibliographic
Records.
14
W przypadku Primo eferberyzacja jest realizowana na poziomie wyświetlania danych. Istnieje zintegrowany
system biblioteczny, który umożliwia wprowadzanie danych z uwzględnieniem tej struktury, jest to Virtua.
System jest używany przez polskie biblioteki akademickie, jednak żadna z nich nie korzysta z możliwości
wprowadzania rekordów zgodnie z FRBR; zob. V. Chachra, J. Espley: VTLS: 8 Years Experience with FRBR &
RDA [online]. [dostęp: 2012-06-20]. World Wide Web: http://www.slideshare.net/VisionaryTechnology/vtls-8years-experience-with-frbr-rda-4755109
nadmiarowości informacji15 mogą one zostać niezauważone wśród wyników, z których wiele
to opisy tego samego dzieła.
Dzięki skupieniu opisów wszystkich wydań w postaci jednego wyniku, w sytuacji
poszukiwania opracowań krytycznych utworu literackiego użytkownik nie musi przeglądać
kilku lub więcej stron wyników, aby do nich dotrzeć. Jeżeli natomiast interesuje go samo
dzieło, niektóre biblioteki pozwalają na zamówienie egzemplarza fizycznego bez wybierania
konkretnego wydania, jeżeli czytelnik tego nie potrzebuje. Wciąż jednak łatwo można
wyselekcjonować konkretną edycję, na której zależy czytelnikowi. Opisowi skupiającemu
wiele wydań towarzyszy link umożliwiający przejście do ekranu prezentującego wszystkie
dostępne w bibliotece wydania [zob. Zrzut ekranu 3].
Zrzut ekranu 3. Eferberyzacja – tu zrealizowana jako skupienie wielu wydań dzieła w jednym wyniku
wyszukiwania (po prawej stronie) na przykładzie British Library (Wielka Brytania) i systemu Primo; źródło:
Explore the British Library [online]. [dostęp: 2012-06-29]. World Wide Web:
http://explore.bl.uk/primo_library/libweb/action/search.do
Opisane sposoby, łącznie z domyślnym sortowaniem wyników według trafności
względem zapytania, ułatwiają dotarcie do przydatnych źródeł bez konieczności przeglądania
wielu stron rezultatów w celu dotarcia do opisów interesujących nas dokumentów. Powoduje
to oszczędność cennego czasu badacza. Zdarza się, że zabiegi wykorzystywane w
nowoczesnym oprogramowaniu nie tylko ułatwią dotarcie do źródeł, ale wręcz umożliwią je.
15
Tzw. redundancji.
Producenci systemów dla bibliotek mają świadomość powszechnych zachowań wśród
użytkowników informacji. Popularne jest przekonanie, że jeżeli odpowiednich treści nie
znajdziemy na początku listy wyszukanych treści, to nie znajdziemy ich również na kolejnych
stronach16. W systemach discovery dąży się do tego, aby również czytelnicy, w ten sposób
podchodzący do tematu poszukiwania zasobów wiedzy, mogli odnaleźć interesujące ich
materiały i to w jak najkrótszym czasie. Wiąże się to również z dążeniem do jak
najefektywniejszego wykorzystania prostego formularza wyszukiwania.
Z poziomu systemu discovery jest możliwe przejście do pełnych tekstów
dokumentów, czasem nawet przy pomocy jednego kliknięcia17. Ponadto nie wychodząc z
interfejsu systemu wyszukiwawczego możliwe jest (w zależności od ustawień biblioteki)
przeglądanie takich danych jak spisy treści czasopism, abstrakty artykułów, a nawet liczba
cytowań danego tekstu. Są to opcje pożyteczne szczególnie dla naukowców, którym ułatwi to
ocenę potencjalnej przydatności znalezionego materiału, bez konieczności skanowania
wzrokiem pełnego tekstu.
Systemy discovery na świecie powoli wypierają różne interfejsy wyszukiwawcze,
zastępując je dzięki swojej intuicyjności, bogatym funkcjonalnościom, opcją przeszukiwania
kilku rodzajów źródeł, ale także walorom estetycznym. Zainteresowanie polskich bibliotek
akademickich tego rodzaju narzędziami wskazuje na to, że coraz więcej badaczy będzie
mogło korzystać z tego rodzaju narzędzi będąc użytkownikiem biblioteki naukowej.
Opisane oprogramowanie doskonale sprawdza się w przypadku, kiedy użytkownik nie
wie dokładnie, czego szuka. Narzędzia te zatem rzeczywiście spełniają rolę zawartą w
nazwie, nadają się do odkrywania (to discover) informacji, a także do jej szybkiego
dostarczania (to deliver) pozwalając dotrzeć do materiałów, które trudno byłoby znaleźć w
innej sytuacji, np. przeszukując wszystkie dostępne bazy danych z osobna, gdzie frustrację
wywoływałaby nie tylko konieczność wielokrotnego powtórzenia wyszukiwania, ale także
fakt, że przy pośrednictwie wielu baz znajdowane byłyby te same teksty.
Wprowadzane do naszych bibliotek nowoczesne systemy discovery mogą znacznie
ułatwić część pracy naukowej polegającej na poszukiwaniu materiałów w zasobach bibliotek,
a także ich selekcji. Sprawiają, że informacja staje się łatwiej dostępna, przez co ma do niej
szansę dotrzeć większa liczba osób, nie tylko naukowców. Nastawienie na użytkownika
powoduje, że narzędzia te są nie tylko prostsze w obsłudze niż ich poprzednicy, ale również
16
M. L. Resnick, R. Lergier: Things you might not know about how real people search [online]. [dostęp: 201206-20]. World Wide Web: http://www.searchtools.com/analysis/how-people-search.html
17
Konieczne jest do tego dodatkowe oprogramowanie, tzw. link resolver, jednak jeżeli biblioteka nie posiadała
go wcześniej, jego instalacja następuje zwykle razem z instalacją systemu discovery.
to, że wyszukiwanie może stać się przyjemne, zmieniając się w odkrywanie nowych zasobów
wiedzy.
Bibliografia
1. Borgman C. L.: Why Are Online Catalogs Still Hard to Use? „Journal of the American
Society for Information Science”, 1996, nr 7 (47), s. 499.
2. Chachra V., Espley J.: VTLS: 8 Years Experience with FRBR & RDA [online] [dostęp:
2012-06-20], World Wide Web: http://www.slideshare.net/VisionaryTechnology/vtls-8years-experience-with-frbr-rda-4755109
3. Ex Libris Releases Primo 4.0 [online], Jerusalem, 2012-06-05. [dostęp: 2012-06-10].
World Wide Web: http://www.exlibrisgroup.com/default.asp?catid=%7B45B7B8F9C9B2-4C1F-AFCE-CCD62D4950D7%7D&details_type=1&itemid=%7B7D4E94C42120-475B-B01F-310D00F1250E%7D
4. Koszowska A.: Społeczny OPAC – nowe trendy: część 1 [online]. Biblioteka 2.0. [dostęp:
2012-06-10]. World Wide Web: http://blog.biblioteka20.pl/?p=107
5. Reitz J. M.: ODLIS: Online Dictionary for Library and Information Science [online].
[dostęp: 2012-06-12]. World Wide Web: http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_A.aspx
6. Resnick M. L., Lergier R.: Things you might not know about how real people search
[online]. [dostęp: 2012-06-20]. World Wide Web:
http://www.searchtools.com/analysis/how-people-search.html
7. Rochkind J.: The time has come for libraries, too, to negotiate for rights to index full text.
„Library Journal” [online], 2007-02-15. [dostęp: 2012-06-12]. World Wide Web:
http://www.libraryjournal.com/article/CA6413442.html
Niniejszy artykuł został udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa -- Na
tych samych warunkach (CC BY-SA). Wolno go kopiować, rozpowszechniać, tworzyć
utwory zależne, użytkować w sposób komercyjny pod warunkiem podania nazwiska autora
oraz udostępnienia materiału (w tym utworu zależnego) na tej samej licencji.