zaufanie do polskich negocjatorów i opinie o skutkach

ZAUFANIE DO POLSKICH NEGOCJATORÓW
I OPINIE O SKUTKACH PRZYSTAPIENIA POLSKI
DO UNII EUROPEJSKIEJ
Warszawa, czerwiec 1999
• Prawie polowa Polaków (48%) ma zaufanie do polskich przedstawicieli prowadzacych rozmowy o
warunkach przystapienia naszego kraju do Unii Europejskiej, ze zadbaja oni o nasze interesy
narodowe. Niemal dwie piate (39%) naszego spoleczenstwa nie ma jednak do nich zaufania.
• Blisko jedna czwarta Polaków (24%) uwaza, ze osoby reprezentujace Polske w negocjacjach z Unia
licza sie przede wszystkim z interesami ugrupowan politycznych, z których sie wywodza, tyle samo
(23%) sadzi jednak, iz pod uwage brane sa interesy calej polskiej gospodarki.
• Osoby, które jednoczesnie wyrazaja zaufanie do negocjatorów i przekonane sa o reprezentowaniu
przez nich interesów calej polskiej gospodarki, stanowia tylko 18% ogólu Polaków, jest to wiec
niecala jedna piata naszego spoleczenstwa.
• Odmiennie ksztaltuja sie przekonania dotyczace tego, czyje interesy powinny byc brane pod uwage.
Zdecydowana wiekszosc spoleczenstwa (63%) zgodnie twierdzi, ze negocjatorzy powinni liczyc sie
przede wszystkim z interesami nas wszystkich - calej polskiej gospodarki. W drugiej kolejnosci,
jednak z czterokrotnie nizszym odsetkiem wskazan (15%), zwracano uwage na potrzebe
zabezpieczenia dlugofalowych interesów panstwa polskiego.
• Stosunkowo najwiecej Polacy oczekuja od dostepu do unijnego rynku pracy - nieco ponad polowa
(52%) spoleczenstwa przypuszcza, ze po wejsciu do UE polscy specjalisci zyskaja szanse
zatrudnienia na miedzynarodowym rynku pracy. Niewiele mniej osób przypuszcza, iz po wejsciu do
Unii Polska bedzie mogla na równych prawach korzystac z przywilejów, jakie maja jej czlonkowie
(47%), a takze ze wstapienie do UE pozwoli lepiej walczyc z przestepczoscia (46%). Najwieksze
obawy zwiazane sa ze zniesieniem ograniczen w sprzedazy ziemi obcokrajowcom: co drugi Polak
(50%) sadzi, ze przyczyni sie to do uzaleznienia od nich polskiej gospodarki. Wejscie do UE
i zwiazane z nim zniesienie cel moze równiez - zdaniem prawie polowy spoleczenstwa (47%) spowodowac, ze polska gospodarka nie wytrzyma konkurencji. Warto tu jeszcze zauwazyc, ze co
piaty Polak (19%) z wejsciem naszego kraju do Unii Europejskiej nie wiaze zadnych obaw, a co
szósty (16%) - nie oczekuje zadnych z wymienionych w ankiecie korzysci.
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystanie w innej formie danych, informacji
i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla.
Trwaja negocjacje o warunkach przystapienia Polski do Unii Europejskiej. W
sondazu przeprowadzonym w polowie maja br. OBOP 1 zapytal Polaków o ich zaufanie
do przedstawicieli naszego panstwa w tych rozmowach oraz o opinie na temat
przewidywanych skutków wejscia do UE.
ZAUFANIE DO NEGOCJATORÓW
Prawie polowa Polaków (48%) deklaruje, ze ma zaufanie do polskich
przedstawicieli uczestniczacych w rozmowach o warunkach przystapienia naszego kraju
do Unii Europejskiej, przy czym tylko co trzydziesty (3%) jest calkowicie przekonany, ze
zadbaja oni o nasze interesy narodowe, a pozostali, 45%, raczej im ufaja. Niemal dwie
piate (39%) naszego spoleczenstwa stwierdza wprost, ze nie ma jednak zaufania do
osób prowadzacych negocjacje w imieniu panstwa polskiego, przy czym co dziesiaty
(10%) Polak zupelnie im nie ufa, a prawie co trzeci (30%) - raczej nie.
ZAUFANIE DO NEGOCJATORÓW
Tocza sie rozmowy o warunkach przystapienia Polski do Unii Europejskiej.
W jakim stopniu ufa Pan(i) przedstawicielom Polski, ze zadbaja oni o nasze
interesy narodowe?
XII.1998
V.1999
calkowicie im ufam
5
3
raczej im ufam
46
45
raczej im nie ufam
26
30
zupelnie im nie ufam
10
9
trudno powiedziec
13
13
(dane w %)
W porównaniu do wyników grudniowego sondazu na ten temat poziom
spolecznego zaufania do negocjatorów reprezentujacych Polske w rozmowach z Unia
2
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
nie ulegl istotnym zmianom - wahania odsetek mieszcza sie w granicach bledu
statystycznego.
Zaufanie do polskich negocjatorów z Unia Europejska jest silnie powiazane z
poziomem wyksztalcenia: deklaruje je dwie piate (39%) osób z wyksztalceniem
podstawowym, polowa ankietowanych z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym
(49%) lub srednim (48%), ale trzy piate najlepiej wyksztalconych Polaków (61%).
Wiekszemu zaufaniu do naszych przedstawicieli w rozmowach z Unia sprzyja
równiez lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej - pozytywnie do negocjatorów
ustosunkowuje sie dwie piate (38%) osób, którym powodzi sie zle, polowa (49%) tych,
którzy srednio oceniaja swa sytuacje i trzy piate (61%) zadowolonych z wlasnych
warunków materialnych.
Wyzszym poziomem zaufania do polskich negocjatorów wyrózniaja sie ponadto
osoby w wieku 30-39 lat (53%).
Na zaufanie lub jego brak, poza cechami demograficznymi, maja tez wplyw
przekonania polityczne. Najbardziej wierza naszym negocjatorom potencjalni wyborcy
Unii
Wolnosci2
(81%)
i
AWS
(62%),
osoby
o
pogladach
prawicowych
i
centroprawicowych (po 56%), ankietowani, których zdaniem sprawy w Polsce ida w
dobrym kierunku (62%) oraz respondenci dobrze poinformowani o planowanej integracji
(59%).
Polskich negocjatorów nie darza zaufaniem przede wszystkim wyborcy PSL
(54%) i SLD (50%), osoby o lewicowych (51%) i centrolewicowych (50%)
przekonaniach politycznych, badani niezadowoleni z kierunku przemian w Polsce (50%)
oraz rolnicy (46%), choc zauwazyc trzeba, ze w tej ostatniej grupie, podobnie jak wsród
ankietowanych o centrolewicowym swiatopogladzie opinie sa niemal równo podzielone.
Pewnym uzupelnieniem i rozszerzeniem odpowiedzi o zaufanie do przedstawicieli
Polski w rozmowach z Unia Europejska jest opinia o reprezentowaniu interesów róznych
grup w negocjacjach o warunkach przystapienia Polski: czyje interesy w spolecznym
odczuciu sa uwzgledniane, a czyje - powinny byc brane pod uwage.
1
Badanie przeprowadzono w dniach 15 - 17.05.1999 r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkanców
Polski powyzej 15 roku zycia. Zrealizowano 1041 wywiadów. Maksymalny blad statystyczny wynosi +/-3,0% przy
wiarygodnosci oszacowania równej 95%.
2
W analizie uwzgledniono tylko te ugrupowania, które w ostatnim pomiarze preferencji wyborczych uzyskaly
przynajmniej 5% poparcie.
3
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
Jedna czwarta Polaków (24%) jest zdania, ze osoby reprezentujace Polske w
negocjacjach z Unia licza sie przede wszystkim z interesami ugrupowan politycznych, z
których sie wywodza. Tyle samo osób (23%) jest jednak przekonanych, ze przede
wszystkim brane sa pod uwage interesy nas wszystkich - calej polskiej gospodarki.
Jedna siódma spoleczenstwa (15%) uwaza, ze negocjatorzy wystepuja glównie w
imieniu tych grup, które na integracji z Unia moga zyskac, a jedna dziesiata (11%) - ze w
negocjacjach z Unia najwazniejsze sa dlugofalowe interesy panstwa polskiego.
Pozostale odpowiedzi wskazywano znacznie rzadziej (dane przedstawia tabela).
Odmiennie ksztaltuja sie przekonania dotyczace tego, czyje interesy powinny byc
brane pod uwage. Zdecydowana wiekszosc Polaków jest pod tym wzgledem zgodna ponad trzy piate (63%) uznalo, ze najwazniejsze jest zabezpieczenie interesów nas
wszystkich - calej polskiej gospodarki. W drugiej kolejnosci wskazywano na potrzebe
reprezentowania przez negocjatorów dlugofalowych interesów panstwa polskiego,
odsetek wskazan byl tu jednak czterokrotnie nizszy (15%). Bardzo rzadko natomiast
pojawialy sie opinie, iz w negocjacjach z UE nalezy liczyc sie z interesami innych grup.
REPREZENTACJA INTERESÓW W NEGOCJACJACH Z UE
Z czyimi interesami przede wszystkim, Pana(i) zdaniem, powinni liczyc sie polscy
przedstawiciele w rozmowach na temat warunków przystapienia naszego
Z czyimi interesami przede wszystkim, Pana(i) zdaniem, licza sie polscy
przedstawiciele w rozmowach na temat warunków przystapienia
naszego kraju do Unii Europejskiej?3
kraju do Unii
Europejskiej
?
ugrupowan politycznych, z których sie wywodza
24
3
nas wszystkich - calej polskiej gospodarki
23
63
tych grup ludzi, które moga zyskac na integracji z Unia
15
4
z dlugofalowymi interesami panstwa polskiego
11
15
przedsiebiorców i polityków Unii Europejskiej
7
3
tych grup ludzi, które moga stracic na integracji z Unia
1
2
innych
1
0
19
0
trudno powiedziec
(dane w %)
Co piaty Polak (20%) jest zdania, ze polscy negocjatorzy powinni sie liczyc i licza
sie z interesami calej polskiej gospodarki.
3
Zestawienie odpowiedzi na to pytanie z wynikami z grudnia 1998 r. przedstawiono w aneksie.
4
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
Opinia o tym, ze polscy negocjatorzy w rozmowach z Unia licza sie glównie z
interesami ugrupowan politycznych, z których sie wywodza, jest tym czesciej
podzielana, im wyzsze wyksztalcenie badanych (od 20% wsród osób z wyksztalceniem
podstawowym do 30% wsród najlepiej wyksztalconych). Relatywnie najczesciej poglad
taki wyrazaja ponadto osoby o pogladach lewicowych (37%) i centrolewicowych (31%),
potencjalni wyborcy SLD (36%), ankietowani, którzy nie maja zaufania do naszych
negocjatorów (34%) oraz starsi - piecdziesieciolatkowie (32%).
O tym, ze w negocjacjach z Unia Europejska przedstawiciele Polski reprezentuja
interesy nas wszystkich - calej polskiej gospodarki przekonani sa przede
wszystkim zwolennicy AWS (39%), osoby o prawicowych (33%) i centroprawicowych
(30%) przekonaniach politycznych, a takze ci, którzy czuja sie dobrze poinformowani o
integracji Polski z Unia Europejska (32%).
Warto tutaj dodatkowo zasygnalizowac, ze osoby, które jednoczesnie maja
zaufanie do negocjatorów i przekonane sa o reprezentowaniu przez nich interesów calej
polskiej gospodarki, stanowia tylko 18% ogólu Polaków, jest to wiec niecala jedna piata
naszego spoleczenstwa. Natomiast respondenci, którzy wyrazaja brak zaufania do
naszych negocjatorów i przekonanie, ze reprezentuja oni interesy swoich partii
politycznych stanowia 13% spoleczenstwa.
Przekonanie o reprezentowaniu przez polskich negocjatorów w rozmowach z Unia
glównie interesów grup, które moga na integracji zyskac, jest szczególnie bliskie
osobom, które nie wierza naszym przedstawicielom (25%) w tych rozmowach,
ankietowanym o pogladach centrolewicowych (22%), a takze rolnikom (22%).
Natomiast poglad, ze reprezentanci Polski biora pod uwage przede wszystkim
dlugofalowe
interesy
panstwa
polskiego jest najczesciej wyrazany przez
zwolenników Unii Wolnosci (33%) oraz osoby z wyksztalceniem wyzszym (18%).
SKUTKI PRZYSTAPIENIA DO UNII EUROPEJSKIEJ
5
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
W dyskusjach o integracji Polski z Unia Europejska rozwaza sie korzysci i straty
przystapienia naszego kraju do struktur europejskich. W sondazu OBOP zapytal
Polaków o ich nadzieje i obawy zwiazane z integracja europejska: o skutki dla
suwerennosci naszego panstwa w wymiarze politycznym, gospodarczym i kulturowym, a
takze poglady na temat szczególowych rozwiazan dotyczacych np. sprzedazy ziemi
obcokrajowcom, czy rynku pracy.
Respondentom przedstawiono dziesiec par przeciwstawnych pogladów o
przewidywanych skutkach przyjecia Polski do Unii i poproszono ich, aby na 5stopniowej skali zaznaczyli w jakim stopniu zgadzaja sie z nimi (1 oznaczalo pelna
akceptacje opinii o skutkach pozytywnych, a 5 - pelna akceptacje opinii o skutkach
negatywnych)4.
4
Pytanie brzmialo: „Jakie skutki, Pana(i) zdaniem, przyniesie przystapienie Polski do Unii Europejskiej?”
6
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
AKCEPTACJA OPINII O SKUTKACH WEJSCIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ5
akceptacja opinii:
pozytywnej
(1,2)
Polscy specjalisci zyskaja
szanse zatrudnienia na
miedzynarodowym rynku pracy
ambiwalentnej
(3)
negatywnej
(4,5)
XII.98
V.99
XII.98
V.99
XII.98
V.99
--6
52
--
18
--
18
Polskim specjalistom bedzie
trudniej znalezc prace nawet w
Polsce
22
Po wejsciu do Unii Polska nie
bedzie mogla korzystac z takich
przywilejów, jakie maja obecni
czlonkowie
22
Wstapienie do Unii zwiekszy
przestepczosc w Polsce
Po wejsciu do Unii Polska bedzie
mogla na równych prawach
korzystac z przywilejów, jakie
maja jej czlonkowie
48
Wstapienie do Unii pozwoli lepiej
walczyc z przestepczoscia
--
W Unii Polska unowoczesni swa
gospodarke, a Polacy beda zyc
lepiej
39
42
18
19
31
27
W Unii Polska bedzie zródlem
surowców i tanich pracowników, a
korzysci odniosa tylko inne kraje
Unijny rynek pracy sprawi, ze
wyksztalcona mlodziez bedzie
miala lepsze warunki startu
--
41
--
20
--
25
Unijny rynek sprawi, ze nawet
wyksztalcona mlodziez bedzie
miala gorsze warunki startu
W Unii Polacy wzbogaca swoja
kulture i umocnia tozsamosc
narodowa
38
35
22
24
28
28
W Unii Polacy zuboza swoja
kulture i oslabia tozsamosc
narodowa
W Unii Polska umocni swa
niepodleglosc i suwerennosc
44
33
17
22
27
33
W Unii Polska utraci czesc swej
niepodleglosci i suwerennosci
Wstapienie Polski do Unii
przyczyni sie do rozwoju malych i
srednich firm
--
28
--
17
--
41
Wstapienie Polski do Unii
przyczyni sie do upadku malych i
srednich firm
Zniesienie cel wewnatrz Unii
sprawi, ze gospodarka polska
stanie sie bardziej konkurencyjna
--
18
--
19
--
47
Zniesienie cel wewnatrz Unii
spowoduje, ze gospodarka polska
nie wytrzyma konkurencji
--
16
--
20
--
50
Zniesienie ograniczen w sprzedazy
ziemi obcokrajowcom uzalezni od
nich gospodarke polska
Zniesienie ograniczen w
sprzedazy ziemi obcokrajowcom
sprzyjac bedzie polskiej
gospodarce
47
46
17
18
18
--
24
--
(dane w %)
Opinie o konsekwencjach integracji naszego kraju z Unia Europejska sa
podzielone.
5
W tabeli pominieto odpowiedzi „trudno powiedziec”.
W sondazu grudniowym pytano tylko o konsekwencje dla suwerennosci politycznej, gospodarczej i kulturowej
oraz status Polski po wejsciu do UE.
6
7
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
Stosunkowo najwiecej Polacy oczekuja od dostepu do unijnego rynku pracy - nieco
ponad polowa (52%) spoleczenstwa przypuszcza, ze po wejsciu do UE polscy
specjalisci zyskaja szanse zatrudnienia na miedzynarodowym rynku pracy.
Przewaga optymistów nad pesymistami zaznacza sie równiez w odniesieniu do
innych kwestii: prawie polowa spoleczenstwa (47%) oczekuje, ze po wejsciu do Unii
Polska bedzie mogla na równych prawach korzystac z przywilejów, jakie maja
czlonkowie tej organizacji, niemal tyle samo (46%) osób spodziewa sie lepszych
mozliwosci walki z przestepczoscia. Dwie piate Polaków (42%) z wejsciem naszego
kraju do Unii wiaze nadzieje na unowoczesnienie gospodarki i poprawe standardu zycia
spoleczenstwa, tyle samo (41%) przypuszcza, ze dzieki unijnemu rynkowi pracy
wyksztalcona mlodziez bedzie miala lepsze warunki startu. Nieco ponad jedna trzecia
(35%) ankietowanych jest zdania, ze w Unii Polacy wzbogaca swoja kulture i umocnia
tozsamosc narodowa.
Równowaga miedzy optymistami a pesymistami pojawila sie w kwestii
niepodleglosci i suwerennosci Polski jako czlonka UE: jedna trzecia (33%) osób uwaza,
ze zostanie ona wzmocniona i tyle samo (33%) - iz w Unii nasz kraj utraci czesc swej
niepodleglosci i suwerennosci.
Najwieksze obawy sa z kolei zwiazane ze zniesieniem ograniczen w sprzedazy
ziemi obcokrajowcom: co drugi Polak (50%) sadzi, ze przyczyni sie to do uzaleznienia
od nich polskiej gospodarki.
Raczej negatywnych konsekwencji obawiaja sie Polacy w zwiazku ze zniesieniem
cel i mozliwosciami rozwoju malych i srednich przedsiebiorstw. Prawie polowa
spoleczenstwa (47%) prognozuje, ze zniesienie cel wewnatrz Unii spowoduje, ze polska
gospodarka nie wytrzyma konkurencji, a cztery piate (41%) jest zdania, ze wstapienie
do UE przyczyni sie do upadku malych i srednich firm.
Pytania o skutki dla suwerennosci Polski oraz jej statusu w ramach Unii OBOP
zadawal juz pól roku wczesniej - w grudniu 1998 roku. Od tamtego czasu istotnej
zmianie ulegly tylko opinie zwiazane z polityczna niepodlegloscia panstwa polskiego.
Obecnie znacznie wiecej osób (o 11 punktów proc.) obawia sie utraty przez nasz kraj
8
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
czesci niepodleglosci i suwerennosci, mniej natomiast jest tych, którzy prognozuja, ze w
Unii Polska umocni swa niezaleznosc.
Traktujac lacznie odpowiedzi o przewidywanych skutkach wejscia do Unii
Europejskiej, mozna powiedziec, ze:
• 16% naszego spoleczenstwa - nie dostrzega zadnych z wymienionych w
ankiecie korzysci wejscia Polski do Unii,
• 48% Polaków - jest zdania, iz przyjecie Polski do Unii przyniesie korzysci w
jednej, dwóch, trzech lub czterech wymienionych dziedzinach,
• 35% osób - uwaza, ze integracja Polski z UE bedzie dla naszego kraju korzystna
pod wzgledem pieciu do dziewieciu wymienionych aspektów,
• co setny Polak (1%) oczekuje korzysci w kazdej z wymienionych w ankiecie
dziedzin.
Jednoczesnie:
• 19% osób nie ma zadnych obaw zwiazanych z integracja Polski z Unia
Europejska;
• polowa (52%) Polaków uwaza, ze wejscie naszego kraju do UE przyniesie
negatywne konsekwencje w od jednej do czterech dziedzin,
• ponad jedna czwarta (28%) obawia sie strat w od pieciu do dziewieciu dziedzin,
• co setny Polak (1%) obawia sie pod kazdym wzgledem negatywnych skutków.
Opinie na ten temat ksztaltuje wyraznie polozenie spoleczne. Pozytywnych
konsekwencji wejscia Polski do Unii oczekuja czesciej osoby zadowolone z wlasnej
sytuacji materialnej, lepiej wyksztalcone, mieszkancy najwiekszych miast, respondenci
dobrze oceniajacy kierunek przemian w Polsce, zwolennicy Unii Wolnosci, a takze ci,
którzy czuja sie dobrze poinformowani o integracji, maja zaufanie do polskich
negocjatorów i w referendum sklonni sa poprzec wejscie Polski do UE.
9
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. ”Zaufanie do polskich negocjatorów i opinie ...” 15-17.05.99
ANEKS
REPREZENTACJA INTERESÓW W NEGOCJACJACH Z UE
Z czyimi interesami przede wszystkim, Pana(i) zdaniem, licza sie polscy
przedstawiciele w rozmowach na temat warunków przystapienia naszego kraju do Unii
Europejskiej?
XII.1998
V.1999
ugrupowan politycznych, z których sie wywodza
25
24
nas wszystkich - calej polskiej gospodarki*
29
23
tych grup ludzi, które moga zyskac na integracji z Unia
19
15
z dlugofalowymi interesami panstwa polskiego**
--
11
przedsiebiorców i polityków Unii Europejskiej***
7
7
tych grup ludzi, które moga stracic na integracji z Unia
1
1
innych
1
1
17
19
trudno powiedziec
(dane w %)
* W grudniu 1998 r. kategoria byla sformulowana: „nas wszystkich, calego spoleczenstwa”.
** W grudniowym sondazu nie bylo tej odpowiedzi wsród przedstawionych do wyboru
kategorii.
*** W grudniu 1998 r. kategoria byla sformulowana: „przedsiebiorców i polityków zachodnich”.
10