Załacznik Nr 1. polit.rach

Załącznik Nr 1
do Zarządzenia Nr 201/2010
Wójta Gminy Repki
z dnia 4 stycznia 2010 r.
WYKAZ PRZEPISÓW PRAWNYCH, W OPARCIU O KTÓRE OPRACOWANA
ZOSTAŁA INSTRUKCJA.
1. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (jt. Dz. U. z 2002 r. Nr 76,
poz.694 z późn. zm.) .
2. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz.1240).
3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowej
klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków
pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 107, poz. 726 z późn. zm.).
4. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie
sprawozdawczości budŜetowej (Dz. U. Nr 115, poz.781 z późn. zm. ).
5. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych
zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŜetu państwa, budŜetów jednostek
samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych
(Dz. U. Nr 142, poz.1020 z późn. zm.).
I. ZASADAY PROWADZENIA EWIDENCJI FINANSOWO-KSIĘGOWEJ
Księgi rachunkowe dla budŜetu gminy Repki i jednostki budŜetowej /Urząd Gminy/
prowadzone są w siedzibie Urzędu Gminy – Repki, ul. Parkowa 7. 08-307 Repki.
Zgodnie z art.13 ust.1 ustawy o rachunkowości, księgi rachunkowe obejmują zbiory
zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą:
- dziennik,
- księgę główną (ewidencja syntetyczna),
- księgi pomocnicze (ewidencja analityczna),
- zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont pomocniczych,
- wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).
W jednostce prowadzone są zbiory w systemie komputerowym i ręcznym.
W systemie komputerowym prowadzone są:
I. Zbiory: dochodów, wydatków, kosztów, plany dochodów i wydatków, płace.
II. Ewidencja:
- dokumentów księgowych dochodów, wydatków, kosztów,
- uchwał planów dochodów i wydatków,
- składników wynagrodzeń pracowników ( listy płac, karty wynagrodzeń);
III. Zestawienia kontrolne:
- dziennik obrotów (Dziennik Główna organu i jednostki oraz planu dochodów
i wydatków),
- kont syntetycznych i analitycznych organu i jednostki,
- kont analitycznych planu i wykonania dochodów (obroty i stany),
- kont analitycznych planu i wykonania wydatków (obroty i stany),
- składników wynagrodzeń (karty wynagrodzeń).
IV. Zestawienia budŜetowe:
- sprawozdania RB27 – ZZ i Rb27S dochody,
- sprawozdania Rb28 i Rb28S wydatki,
V. Zestawienie sprawozdań z wykonania budŜetu ( w systemie BeSTi@).
W systemie ręcznym prowadzone są:
- kartoteki magazynowe,
- księgi inwentarzowe środków trwałych i pozostałych środków trwałych,
- karty wydatków na poszczególne Rady sołecki.
Wykaz systemów komputerowych eksploatowanych przy prowadzeniu ksiąg
rachunkowych w Urzędzie Gminy Repki
Lp.
Nazwa systemów
Autor programu
1.
BudŜet wer. Win.
2.
JDU wer. Win.
3.
Auta wer. Win.
Usługi Informatyczne INFO – SYSTEM,
Roman i Tadeusz Groszek s.j., Legionowo, ul. Piłsudskiego 31/240
4.
Podatki wer. Win.
Usługi Informatyczne INFO – SYSTEM,
Roman i Tadeusz Groszek s.j., Legionowo, ul. Piłsudskiego 31/240
5.
KSGZOB wer.
Win.
Usługi Informatyczne INFO – SYSTEM,
Roman i Tadeusz Groszek s.j., Legionowo, ul. Piłsudskiego 31/240
6.
Płace wer. Win.
Usługi Informatyczne INFO – SYSTEM,
Roman i Tadeusz Groszek s.j., Legionowo, ul. Piłsudskiego 31/240
Usługi Informatyczne INFO – SYSTEM,
Roman i Tadeusz Groszek s.j., Legionowo, ul. Piłsudskiego 31/240
Usługi Informatyczne INFO – SYSTEM,
Roman i Tadeusz Groszek s.j., Legionowo, ul. Piłsudskiego 31/240
Szczegółowe instrukcje obsługi poszczególnych programów znajdują się na stanowiskach
pracy obsługujących dany moduł.
1. Określenia uŜyte w instrukcji oznaczają:
a) konto syntetyczne - urządzenie do ewidencji księgowej, operacji gospodarczych zgodnie
z zasadą podwójnego księgowania, tak aby zapewnione było bilansowanie się danych
ujętych na wszystkich prowadzonych przez jednostkę kontach syntetycznych. Za konta
syntetyczne uwaŜa się równieŜ konta pozabilansowe.
b) konto analityczne - urządzenie do szczegółowej ewidencji księgowej danych
podlegających ewidencji na kontach syntetycznych,
c) księgi rachunkowe - obejmujące zbiory wszystkich zapisów księgowych, obrotów (sum
zapisów) i sald, które tworzą: dziennik, księgę główną, księgi pomocnicze, zestawienia
obrotów i sald księgi głównej i ksiąg pomocniczych oraz inwentarz,
d) przyjęte zasady (polityka) rachunkowości - rozumie się przez to wybrane i stosowane przez
jednostkę, odpowiednie do jej działalności, rozwiązania dopuszczane przepisami ustawy
o rachunkowości i zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych,
2
e) sprawozdania budŜetowe - to sprawozdania jednostkowe i zbiorcze określone
w rozporządzeniu Ministra Finansów z 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości
budŜetowej (Dz. U. Nr 115, poz.781 z późn. zm. ).
f) sprawozdania finansowe - to sprawozdania obejmujące bilans, rachunek zysków i strat
jednostki (wariant porównawczy) oraz zestawienie zmian w funduszu jednostki
sporządzone zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w
sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŜetu państwa,
budŜetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów
publicznych,
g) okres sprawozdawczy – najkrótszym okresem sprawozdawczym są poszczególne miesiące,
w których sporządza się: deklaracje ZUS, deklaracje o podatku dochodowym od osób
fizycznych, deklaracje o podatku VAT oraz sprawozdania.
h) rok obrotowy - to okres roku budŜetowego, czyli rok kalendarzowy - od 1 stycznia do
31 grudnia kaŜdego roku kalendarzowego,
i) dzień bilansowy - jest to dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe, to
jest na dzień 31 grudnia,
j) środki pienięŜne - gotówka w kasie i na rachunkach bankowych,
k) środki trwałe – budynki i budowle, środki transportu, maszyny i urządzenia techniczne,
wartości niematerialne i prawne, grunty,
l) środki trwałe w budowie - to środki zaliczane do aktywów trwałych w okresie ich budowy,
montaŜu lub ulepszenia juŜ istniejącego środka trwałego.
Środki trwałe w budowie(inwestycje) to koszty poniesione w okresie budowy, montaŜu,
przystosowania, ulepszenia i nabycia podstawowych środków trwałych stanowiących
pierwsze wyposaŜenie nowych obiektów zliczone do dnia bilansowego lub do dnia
zakończenia inwestycji, w tym równieŜ: niepodlegający odliczeniu podatek od towarów
i usług oraz podatek akcyzowy, odszkodowania dla osób fizycznych i prawnych wynikłe do
zakończenia budowy, opłaty notarialne, sądowe itp..
Do kosztów inwestycji zalicza się w szczególności następujące koszty:
- dokumentacji projektowej,
- nabycia gruntów i innych składników majątku, związanych z budową,
- badań geodezyjnych i geologicznych terenu,
- przygotowania terenu pod budowę, pomniejszone o uzyski ze sprzedaŜy
zlikwidowanych na nim obiektów,
- opłat z tytułu uŜytkowania gruntów i terenów w okresie budowy,
- załoŜenia stref ochronnych i zieleni,
- nadzoru autorskiego i inwestycyjnego,
- ubezpieczeń majątkowych obiektów w trakcie budowy,
- sprzątania obiektów poprzedzającego oddanie do uŜytkowania,
- inne koszty bezpośrednio związane z budową np.: odszkodowania, tablice informacyjne,
prowizje bankowe.
ł) wartości niematerialne i prawne – oprogramowania komputerowe,
m) pozostałe środki trwałe - wyposaŜenie - to aktywa trwałe niespełniające warunków dla
środków trwałych określonych w p-kcie „k" niniejszej instrukcji,
n) materiały - materiały pomocnicze niezbędne do bieŜącego funkcjonowania jednostki,
o) pozostałych kosztach i przychodach operacyjnych - rozumie się koszty i przychody nie
związane bezpośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty
i przychody związane:
- zdobyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych
i prawnych,
- z odpisaniem naleŜności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych,
3
- z utworzeniem i rozwiązywaniem rezerw z wyjątkiem rezerw dotyczących operacji
finansowych,
- z odpisami aktualizującymi wartości aktywów,
- z odszkodowaniami, karami i grzywnami,
- z przekazywaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie (darowizny) środków obrotowych,
p) kierownika jednostki – Wójt Gminy,
r) organie zatwierdzającym - rozumie się organ, który zgodnie z obowiązującym jednostkę
przepisami prawa uprawniony jest do zatwierdzania sprawozdania finansowego,
s) fundusz specjalny – źródło pokrycia realizacji celów określonych w odrębnych przepisach,
powstały w drodze odpisów dokonanych w koszty lub wynik finansowy.
2. Rachunkowość jednostki prowadzona jest zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości,
a takŜe innymi przepisami prawa, dająca rzetelny i jasny obraz ich stanu i sytuacji
finansowej.
3. Zadaniem rachunkowości jednostki jest bieŜąca rejestracja operacji gospodarczych
w sposób prawidłowy, kompletny i systematyczny przy zachowaniu następujących zasad:
a) zapewniona zostanie kompletność ujęcia wszystkich operacji gospodarczych zarówno
w porządku chronologicznym jak i systematycznym,
b) operacje ujmowane będą według okresów sprawozdawczych, których dotyczą,
c) zapewnione zostanie pełne, zgodne z prawdą materialną oddanie formalnej
i materialnej treści operacji, niezaleŜnie od formy jej przedstawienia,
d) wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, dochodów, wydatków,
przychodów i kosztów jak teŜ zysków i strat nadzwyczajnych ustalana będzie
oddzielnie.
4. Przyjęte zasady księgowania operacji przedstawianie ich rezultatów w sprawozdaniu
finansowym, zwłaszcza zaś sposób ustalenia wartości aktywów i pasywów, a takŜe wyniku
finansowego, nie mogą być zmienione w ciągu kolejnych lat, chyba, Ŝe jest to uzasadnione
waŜnymi dla jednostki przyczynami.
5. Wartość aktywów i pasywów ustalona według przepisów ustawy ulega zmianie, gdy
odrębne przepisy przewidują ich oszacowanie.
6. W sprawach nie uregulowanych przepisami ustawy jednostka stosować będzie zasady
określone przez naukę rachunkowości oraz utrwalone przez praktykę i zwyczajne.
7. Księgi rachunkowe prowadzone są w siedzibie jednostki w sposób ustalony w zakładowym
planie kont.
8. Zapisy w księgach rachunkowych prowadzi się w języku polskim, w walucie polskiej na
podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów.
9. Księgi rachunkowe prowadzi się w złotych i groszach.
10. Ewidencję operacji gospodarczych prowadzi się w porządku chronologicznym
i systematycznym:
a) operacje gospodarcze ujmuje się na bieŜąco w księgach rachunkowych w kolejności dat
ich powstawania, co najmniej z podziałem na poszczególne okresy sprawozdawcze,
b) środki trwałe, wyposaŜenie oraz zapasy materiałów objęte są w kolejności dat ich
powstawania, co najmniej z podziałem na poszczególne okresy sprawozdawcze,
4
c) środki trwałe, wyposaŜenie powyŜej 2.000 zł oraz zapasy materiałów objęte są
w kolejności dni przychodów i rozchodów, ewidencją ilościowo-wartościową lub
powiązaną z właściwym kontem syntetycznym ewidencją wartościową,
d) wyposaŜenie poniŜej 2.000 zł objęte jest pozaksięgową ewidencją ilościową, spisaną
w koszty pod datą zakupu,
e) stan, przychody i rozchody w kolejnych dniach gotówki ujmuje się bieŜąco w raporcie
kasowym za poszczególne dni lub części okresu sprawozdawczego,
f) wysokość poniesionych kosztów, osiągniętych dochodów, strat i zysków
nadzwyczajnych oraz innych elementów wyniku finansowego, ujmuje się
w odpowiednich przekrojach.
Ze względu na nieistotny wpływ na sytuację finansową jednostki oraz zasadę kasową
obowiązującą w sprawozdawczości budŜetowej przyjmuje się zasadę, Ŝe w księgach danego
miesiąca ujmowane są zobowiązania uznane, dotyczące kosztów danego miesiąca z datą
wpływu do jednostki do dnia 9 dnia następnego miesiąca kalendarzowego (włącznie – ze
względu na termin złoŜenia sprawozdania Rb-28 S (10 dzień kaŜdego miesiąca). Wyjątek
stanowi miesiąc grudzień, w którym ujmuje się zobowiązania uznane dotyczące grudnia
z datą wpływu do 15 stycznia (włącznie) następnego roku.
Wpływy na rachunek budŜetu dotyczące refundacji wydatków poniesionych w danym
roku zarachowywane są na dochody budŜetu. Refundację wydatków stanowi zwrot za:
energię elektryczną, rozmowy telefoniczne, opłaty za ścieki i wodę, wynagrodzenie z PUP za
osoby zatrudnione w ramach robót publicznych lub prac interwencyjnych.
Zapłata za prenumeratę czasopism z góry oraz usługi medialne (np.: za rozmowy
telefoniczne, przesyłki pocztowe) nie podlega rozliczeniu w czasie za pośrednictwem
rozliczeń międzyokresowych kosztów, lecz od razu powiększają koszty działalności
(otrzymaną fakturę księgujemy na koncie kosztów bieŜących i wydatków bieŜących).
11. Podstawą zapisu w księgach rachunkowych jest dowód księgowy stwierdzający fakt
dokonania operacji zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierający, co najmniej:
a) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego,
b) określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
c) datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą, takŜe datę
sporządzenia dowodu,
d) opis operacji oraz jej wartość, jeŜeli jest to moŜliwe, określoną takŜe w jednostkach
naturalnych,
e) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub, od której przyjęto składniki
aktywów,
f) stwierdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez
wskazania miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu księgowego w księgach
rachunkowych (dekretacji) wraz z podpisem osoby odpowiedzialnej za te wskazania.
Dowód księgowy przed ujęciem w księgach rachunkowych powinien być sprawdzony
pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym i na dowód sprawdzenia podpisany
przez osoby do tego upowaŜnione. Podpisy na dowodach księgowych składa się odręcznie.
Dowód powinien być oznaczony numerem umoŜliwiającym powiązanie dowodu z zapisami
księgowymi dokonywanymi na jego podstawie.
5
Sprawdzenie dowodu księgowego pod względem merytorycznym oznacza równieŜ jego
sprawdzenie pod względem celowości, gospodarności i legalności oraz ustawy
o zamówieniach publicznych.
Dowód księgowy opatrzony będzie w dekretację, klasyfikację budŜetową oraz
klasyfikację wydatków strukturalnych tj. wskazany obszar i kategoria wydatku.
Odpowiedzialnym za w/w wskazania będzie pracownik księgowości budŜetowej oraz
pracownicy merytoryczni odpowiedzialni za dany obszar.
JeŜeli dowód księgowy nie jest wydatkiem strukturalnym, to w miejscu obszar i kategoria
wpisujemy 0.
Błędy w dowodach księgowych poprawiane będą wyłącznie przez skreślenie
niewłaściwie napisanego tekstu w sposób pozwalający odczytać tekst lub liczbę pierwotną
i wpisanie tekstu lub liczby właściwej. Poprawki tekstu lub liczby powinny być zaopatrzone
w podpis lub skrót podpisu osoby dokonującej poprawki.
12. Podstawę zapisów w księgach rachunkowych stanowią oryginały dowodów księgowych,
z wyjątkiem dowodu KP i pozostałych własnych.
13. Przepisy kpt. 11 i 12 stosuje się takŜe do dowodów wykorzystywanych przy ewidencji
operacji przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uŜyciu komputerów.
14. Za dowody księgowe uwaŜa się równieŜ:
a) zbiorcze (raporty, zestawienia) - słuŜące do dokonania łącznych zapisów zbioru
dowodów źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo
wymienione,
b) korygujące poprzednie zapisy (faktury korygujące, noty księgowe, polecenia
księgowania),
c) zastępcze - wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu
źródłowego,
d) rozliczeniowe - ujmujące juŜ dokonane zapisy według nowych kryteriów
klasyfikacyjnych.
W przypadku uzasadnionego braku moŜliwości uzyskania zewnętrznych dowodów
źródłowych, kierownik jednostki uzasadnionego braku moŜliwości zewnętrznych obcych
dowodów źródłowych moŜe zezwolić na udokumentowanie operacji dowodów źródłowych i
na udokumentowanie operacji gospodarczej, za pomocą dowodów zastępczych (oświadczeń)
sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie moŜe to jednak dotyczyć operacji
gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem VAT.
W oświadczeniu tym naleŜy podać:
a) przy zakupie - rodzaj składników majątku, ilość, cenę, wartość, datę zakupu,
b) w pozostałych przypadkach - cel dokonania wydatku obciąŜającego jednostkę.
Zestawienia dowodów księgowych powinny:
- składać się co najmniej z określenia jednostki wystawiającej dowód, nazwy zestawienia
(zestawienia list płacy rachunków dowodów KP itp.), daty lub okresu którego dotyczą,
kwoty zawartej w dowodzie, podpisu osoby sporządzającej,
- obejmować dowody wyraŜające operacje gospodarcze dokonane wyłącznie w jednym
okresie sprawozdawczym lub jego części,
- zapewnić sprawdzalne powiązanie ujętych w nim kwot z dowodami na podstawie których
zostały sporządzone.
6
Polecenia księgowania sporządza się:
- w celu dokonania korekty (błędnego zapisu) operacji, przeniesienia rocznych księgowań
(kosztów, przychodów, wyniku finansowego) otwarcia i zamknięcia ksiąg,
- w innych wypadkach wynikających ze stosowanej techniki księgowania.
Faktury korygujące, noty księgowe wystawia się wówczas gdy- w otrzymanych źródłowych
dowodach zewnętrznych bądź własnych zewnętrznych lub wewnętrznych wystąpiły błędy
dotyczące nazwy sprzedawcy lub nabywcy ich adresatów, numerów NIP, oznaczenia ilości,
ceny, wartości materiałów lub usługi, dat lub osobach uprawnionych do wystawiania lub
odbioru faktur.
Noty księgowe wystawione mogą być równieŜ w przypadku obciąŜenia innych jednostek
wydatkami dotyczącymi ich kosztów (refundacja wydatków). Występuje to tylko wówczas,
gdy jednostki nie są płatnikami podatku VAT.
15. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uŜyciu komputera za równowaŜne
z dowodami źródłowymi uwaŜa się równieŜ zapisy w księgach rachunkowych wprowadzone
automatycznie za pośrednictwem urządzeń łączności, komputerów, nośników danych lub
tworzone według programu na podstawie informacji zawartych juŜ w księgach, przy
zapewnianiu, Ŝe podczas rejestrowania tych zapisów zostaną spełnione co najmniej
następujące warunki:
a) zyskują one trwałą postać zgodną z treścią odpowiednich dowodów księgowych,
b) moŜliwe jest stwierdzenie źródła ich pochodzenia ustalenie osoby odpowiedzialnej za ich
wprowadzenie,
c) stosowana metoda zapewnia sprawdzenie poprawności przetwarzania odnośnych danych
oraz kompletność i identyczność zapisów,
d) dane źródłowe w miejscu ich powstania są odpowiednio chronione, w sposób zapewniający
ich niezmienność, przez okres wymagany do przechowywania danego rodzaju dowodów
księgowych.
Wydruki komputerowe ksiąg rachunkowych składają się z automatycznie numerowanych
stron z oznaczeniem pierwszej i ostatniej i są sumowane na kolejnych stronach w sposób
ciągły w roku obrotowym. Dziennik zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń jakie nastąpiły w
danym okresie sprawozdawczym. Bez względu na technikę prowadzenia zapisów umoŜliwia
on uzgodnienie jego obrotów z obrotami zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej.
Zapisy w dzienniku są kolejno numerowane, sumy zapisów (obroty) liczone w sposób ciągły.
Sposób dokonywania zapisów w dzienniku umoŜliwia ich powiązanie ze sprawdzonymi
i zatwierdzonymi dowodami księgowymi. Przy zapisie komputerowym dowód posiada
automatycznie nadany numer pozycji, pod którą wprowadzony został do dziennika, a takŜe
dane pozwalające na ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść zapisu.
Konta księgi głównej zawierają zapis zdarzeń w ujęciu systematycznym, na kontach
księgi głównej obowiązuje ujęcie zarejestrowanych uprzednio lub równocześnie w dzienniku
zdarzeń, zgodnie z zasadą podwójnego zapisu. Zapisów na określonym koncie księgi głównej
dokonuje się w kolejności chronologicznej systematycznej rejestrowania zdarzeń
gospodarczych, zgodnie z zasadą memoriałową, z wyjątkiem dochodów i wydatków, które
ujmowane są w terminie ich wpłaty lub zapłaty, niezaleŜnie od rocznego budŜetu, którego
dotyczą.
Na podstawie zapisów na kontach księgi głównej sporządza się nie później niŜ do 15 dnia
następnego miesiąca, a za ostatni miesiąc obrotowy – nie później niŜ do 85 dnia po dniu
bilansowym zestawienie obrotów i sald zawierające:
a) symbole lub nazwy kont,
7
b)
salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za okres sprawozdawczy i
narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec okresu
sprawozdawczego.
Obroty tego zestawienia powinny być zgodne z obrotami dziennika lub obrotami zestawienia
obrotów dzienników częściowych.
Konta ksiąg pomocniczych (konta analityczne) zawierają zapisy będące
uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów dla wybranych kont księgi głównej. Zapisy na
kontach analitycznych dokonywane są zgodnie z zasadą zapisu powtarzanego. Prowadzi się je
w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont)
komputerowych zbiorów danych uzgodnionych z saldami i zapisami na kontach księgi
głównej.
Konta ksiąg pomocniczych prowadzi się dla:
a) środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych od nich
odpisów umorzeniowych,
b) rozrachunków z pracownikami (imienną ewidencję wynagrodzeń, rozliczenia z pobranych
zaliczek, naleŜności funduszu świadczeń socjalnych),
c) rozrachunków z kontrahentami (naleŜności stanowiących dochody budŜetowe,
zobowiązania z tytułu dostarczonych usług),
d) operacji zakupu (obce faktury i inne dowody ze szczegółowością niezbędną do wyceny
składników dla celów podatku VAT,
e) operacji sprzedaŜy (kolejno numerowane własne faktury i inne dowody ze szczegółowością
niezbędną do celów podatkowych),
f) kosztów, wydatków,
g) operacji gotówkowych w przypadku prowadzenia kasy,
Na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych sporządza się zestawienie sald wszystkich kont
ksiąg pomocniczych, a na dzień inwentaryzacji - zestawienie sald inwentaryzowanej grupy
składników aktywów.
Księgi rachunkowe prowadzi się w celu uzyskania odpowiednich danych
wykorzystywanych do sporządzania sprawozdań budŜetowych, finansowych, statystycznych i
innych oraz rozliczeń z budŜetem państwa i z ZUS, do których jednostka został zobowiązana.
16. Dokonywany w księgach rachunkowych zapis księgowy powinien być staranny, czytelny,
trwały i zawierać co najmniej:
a) datę dokonania operacji,
b) określenie rodzaju i numeru dowodu księgowego na podstawie którego dokonano zapisu,
c) treść zapisów,
d) sumę zapisu wynikającą z dowodu księgowego.
Błędny zapis moŜe być poprawiony przez:
a) skreślenie treści błędnej lub liczby i wpisanie treści lub liczny w sposób określony w
pkt11,
b) wniesienie zapisu korygującego (zapis ujemny),
Zapisy w księgach rachunkowych uwaŜa się za dokonywane bieŜąco jeŜeli:
a) pozwalają na terminowe sporządzanie sprawozdań budŜetowych i finansowych,
b) zapisy wymienione w pkt 10 Instrukcji są dokonywane w dniu przeprowadzania operacji,
c) zapisy w ilościowej ewidencji rzeczowych składników majątku są dokonywane nie
później niŜ dnia następującego po dniu przeprowadzania operacji.
8
17. Księgi rachunkowe otwierane są na dzień rozpoczynający kaŜdy rok obrotowy i zamykane
na koniec kaŜdego roku obrotowego.
18. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych za pomocą komputera naleŜy zapewnić pełną
sprawdzalność zgodności stosowanych zasad przetwarzania na komputerze
z dokumentacją systemu przetwarzania na komputerze i dowodami księgowymi przez:
a) skompletowanie dokumentacji systemu przetwarzania danych dającej pełny wgląd
w budowę i przebieg stosowanego programu,
b) zapewnienie moŜliwości sporządzanie na kaŜde Ŝądanie zestawień ewidencyjnych,
c) ustalenie osób, które zleciły dokonanie poszczególnych zapisów księgowych,
d) wydrukowanie wszystkich danych będących przedmiotem przetwarzania w porządku
chronologicznym co najmniej na koniec kaŜdego roku obrachunkowego,
II. OPIS SYSTEMU PRZETWARZANIA DANYCH SYSTEMU
INFORMATYCZNEGO
Do prowadzenia ksiąg rachunkowych wykorzystywany jest program komputerowy
„Księgowość budŜetowa” firmy Usługi Informatyczne INFO – SYSTEM, Roman i Tadeusz
Groszek sp.j., 05-120 Legionowo, ul. Piłsudskiego 31/240. Program pracuje z dostępem do
trzech stanowisk.
Opis systemu informatycznego
Moduł „Księgowość budŜetowa”- obejmuje następujące zadania z zakresu rachunkowości:
a) Definiowanie planu kont,
b) Ewidencję dokumentów księgowych,
c) Ewidencję obrotów na kontach analitycznych,
d) Analizę dziennych zapisów księgowych,
e) Analizę stanu kont w układzie syntetycznym i analitycznym,
f)
Analizę obrotów i sald w układzie analitycznym,
g) Analizę wydatków i kosztów
h) Analizę wykonania planu finansowego,
i)
Automatyczne tworzenie bilansu otwarcia na początek roku.
Plan kont definiowany jest przez uŜytkownika i obejmuje:
a) Konta syntetyczne – wg obowiązującego planu kont,
b) Konta analityczne – wg potrzeb szczegółowej ewidencji zapewniającej bezpośredni
dostęp do informacji oraz dostosowanej do sprawozdawczości,
c) Konta w/g klasyfikacji budŜetowej zgodnie z obowiązującymi przepisami,
d) Klasyfikację budŜetową rozszerzoną o rodzaje i numery zadań zdefiniowanych w planie
finansowym budŜetu.
Plan kont zawiera:
1) Numer konta – definiowany jest przez uŜytkownika i składa się z części stałej
obowiązkowej, części zmiennej, którą uŜytkownik określa zaleŜnie od potrzeb i symbolu
zadania. W systemie przewidziane są trzy rodzaje kont: konto syntetyczne, konta analityczne i
konta analityczne z klasyfikacją budŜetową.
a) Konto syntetyczne składa się z 3-znakowego symbolu konta syntetycznego zgodnego
z obowiązującym planem kont.
9
b) Konto analityczne składa się z konta syntetycznego oraz zmiennej części
analitycznej, która moŜe być podzielona maksymalnie na pięć segmentów
stanowiących konta analitycznego,
c) Konto analityczne z klasyfikacją budŜetową zawiera symbol jednostki
organizacyjnej, konto syntetyczne, dział ( wg obowiązującej klasyfikacji budŜetowej),
rozdział ( wg obowiązującej klasyfikacji budŜetowej), paragraf ( wg obowiązującej
klasyfikacji budŜetowej), zmienną część analityczną.
2) Nazwę konta – opis konta - 30 znaków tekstowych.
3) Charakterystykę konta
a) Rodzaje operacji – rodzaj zapisów księgowanych na danym koncie:
D – dochody,
W – wydatki,
K – koszty,
I – inne.
b) Rodzaj konta – naleŜy zaznaczyć czy jest to konto organu finansowego, czy
działalności podstawowej (jednostki budŜetowej) oraz określić czy jest to konto:
1 – księgowe,
2 - bilansowe,
3 – pozabilansowe,
4 – czynne,
5 – salda jednostronne
Księgi rachunkowe
Zgodnie z art. 13 znowelizowanej ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r.
( Dz. U. Nr 121 poz.591 z późn. zm.) wynika, Ŝe księgi rachunkowe tworzą:
1) Dziennik – zbiór danych zawierających zarejestrowane i zadekretowane dokumenty
zewnętrzne własne i obce oraz wewnętrzne dowody księgowe. Na kaŜdym dokumencie
wystawiony jest dekret zawierający:
a) Typ dokumentu, np.:
WB – wyciąg bankowy,
RK – raport kasowy,
PK – polecenie księgowania ( nota),
FV – faktura,
KF – faktura korygująca,
U - Umowa
b) Numer dokumentu,
c) Datę dokumentu,
d) Listę porządkową pozycji na dokumencie,
e) Numer konta strony WINIEN,
f) Numer konta strony MA,
g) Typ zadania, np.:
W –Własne,
Z- Zlecone,
P – Powierzone,
R – Rządowe,
O - Nieokreslone
h) Źródła dochodów i wydatków,
i) Kwotę do zaksięgowania,
j) Rodzaj i opis operacji,
k) Klasyfikacje wydatków strukturalnych.
10
Dokumenty księgowe rejestrowane są na bieŜąco, chronologicznie i mają automatycznie
nadawany numer kolejnej pozycji księgowej, pod którą zostały wprowadzone do dziennika.
Obroty dziennika ustalane są za kaŜdy miesiąc i w sposób ciągły, narastająco w kolejnych
miesiącach i w roku obrotowym.
2) Księga główna – zbiór zapisów księgowych na kontach syntetycznych zgodnie
z obowiązującym planem kont, prowadzonych równolegle z rejestracją operacji finansowych
w dzienniku. Zbiór zawiera sumy łączne na kontach, obroty i salda za kaŜdy miesiąc
i w sposób ciągły narastająco w kolejnych miesiącach i w roku.
Sprawdzianem poprawności księgi jest zgodność sum łącznych obciąŜeń i uznań kont
bilansowych oraz zgodności obrotów z dziennikiem w ramach poszczególnych miesięcy
i narastająco w roku obrotowym.
3) Księgi pomocnicze:
a) Zbiór kont analitycznych – prowadzony jest w ramach księgi głównej. Zapisy
w zbiorze kont analitycznych dokonywane są według zasad podwójnego zapisu i są
pierwotne w stosunku do zapisów kont głównych. Sumy obrotów i sald na tych
kontach stanowią obroty i salda odpowiadających im kont księgi głównej.
b) Zbiór kartotek kont analitycznych – jest to zbiór wszystkich operacji finansowych
składających się na obroty kont analitycznych. Sumy obrotów i sald kartotek są
zgodne z obrotami saldami odpowiadających im kont analitycznych w ramach
poszczególnych miesięcy i narastająco w roku obrotowym.
c) Karty wydatków – zbiór zawierający zapisy jednostronne, powtórzone, które były
uprzednio zapisane na kontach klasyfikacji budŜetowej, dotyczące wydatków
i kosztów związanych z realizacją planu finansowego, zadań bieŜących
i inwestycyjnych oraz funduszy. Sumy obrotów i sald na tych kontach są zgodne
z obrotami i saldami odpowiadających w zbiorze kont klasyfikacji budŜetowej.
Opis procesu przetwarzania danych
I Etap – definiowanie i załoŜenie planu kont.
Jest to operacja jednorazowa konieczna na etapie wdraŜania systemu. W następnych latach
plan kont jest przepisywany z roku na rok i zapewnia ciągłość rejestracji i analizy operacji
finansowych.
Pracę w systemie rozpoczynamy od opracowania planu kont, który będzie stanowił podstawę
rejestracji zapisów księgowych. UŜytkownik definiuje strukturę konta podając rozwinięcie
poszczególnych kont syntetycznych podanej jednostki organizacyjnej. Aby zapisać strukturę
konta naleŜy podać:
- jednostkę organizacyjną, której dotyczy konto,
- numer konta syntetycznego, które ma się znaleść w planie kont,
- stronę kont (przy definiowaniu konta rozrachunkowego naleŜy podać dwie struktury.
Najpierw konto zdefiniować jako konto zwykłe aktywno / pasywne, a następnie to samo
konto z taką samą strukturą jako konto rozrachunkowe, poniewaŜ - podczas wpisywania
konta do planu kont najpierw będzie identyfikowane jako konto z analityką, a dopiero później
jako rozrachunkowe),
- następnie podajemy kolejno ilość znaków w kolejnych grupach, pozostawienie w grupach
cyfry „0” oznacza brak dalszego rozwinięcia.
11
II Etap – naniesienia bilansu otwarcia – stanów kont na dzień rozpoczęcia
eksploatacji systemu.
Jest to operacja jednorazowa konieczna na etapie wdraŜania systemu. W następnych latach
bilans otwarcia jest naliczany na podstawie stanów końcowych z poprzedniego roku
obrachunkowego. MoŜliwa jest równieŜ aktualizacja bilansu otwarcia.. W trakcie eksploatacji
modułu, bilans otwarcia tworzony jest programowo na podstawie dokumentów poleceń
księgowania.
III Etap – rejestracja, dekretowanie i księgowanie dokumentów bieŜących.
Operacje wprowadzane są kolejno w poszczególnych miesiącach obrachunkowych. Po
wprowadzeniu wszystkich dokumentów z miesiąca, wykonaniu i zatwierdzeniu sprawozdań
okres obrachunkowy zostaje zamknięty. Do zamkniętego okresu obrachunkowego nie moŜna
wprowadzać Ŝadnych dokumentów.
IV Etap – zakończenie roku.
Po wprowadzeniu wszystkich dokumentów moŜna wykonać operację przeksięgowań stanów
kont w/g zadanych parametrów, jeŜeli jest taka potrzeba. Następnie naleŜy wykonać bilans
roczny. Po zatwierdzeniu bilansu naleŜy zamknąć rok i przenieść bilans otwarcia na rok
następny. Program umoŜliwia rozpoczęcie nowego roku przed zamknięciem starego. Funkcja
„zamknięcia roku” pozwala na automatyczne przeksięgowanie sald kont w/g zasad
określonych w parametrach zamknięcia roku.
Wykaz podstawowych zbiorów
a) Tablica planu kont – zawiera informacje: numer konta i jego nazwę oraz
charakterystykę konta, sumy obrotów poszczególnych miesięcy, plan finansowy do
realizacji.
b) Tablica operacji – zawiera wszystkie dekrety księgowe,
c) Tablica rozrachunków – zawiera wszystkie dekrety księgowe dotyczące kont
rozrachunkowych.
Obsługa programu „Księgowość BudŜetowa”
Aby rozpocząć prace nad programem naleŜy podać hasło. Hasła są dwojakiego rodzaju:
a) hasło uprawniające jedynie do przeglądania danych,
b) hasło uprawniające do wprowadzania i modyfikacji danych.
Następnie naleŜy podać rok obrachunkowy, w jakim chcemy pracować:
a) podpowiadany jest rok z bieŜącego okresu sprawozdawczego,
b) podanie roku wcześniejszego pozwala na przeglądanie danych archiwalnych bez
moŜliwości ich zmiany,
c) podanie roku następnego pozwala na utworzenie kartotek na rok następny przed
zamknięciem roku sprawozdawczego, daje to moŜliwość pracy na przełomie roku, kiedy
księgowane są dokumenty za grudzień i za styczeń roku następnego.
Natomiast numer stanowiska pozwala rozgraniczać prace wielu operatorów wykonujących te
same funkcje tak, aby widzieli tylko swoje prace i ustalenie odpowiedzialności za
wprowadzone dane. Operowanie danymi miesięcznymi (wprowadzanie, korygowanie,
przeglądanie) odbywa się w zakresie podanego hasła operatora.
Na podstawie wprowadzonego planu kont prowadzone jest kartoteka obrotów i sald, w której
rejestrowane są obroty na poszczególnych kontach. Kartoteka zawiera:
12
a) symbol jednostki organizacyjnej, dla której rejestrowane są operacje finansowoksięgowe,
b) symbol konta,
c) bilans otwarcia,
d) obroty poszczególnych miesięcy.
Zapisy obrotów w kartotece dokonywane są na podstawie dokumentów księgowych.
KaŜdy wprowadzony dokument otrzymuje kolejny, unikalny numer pozycji. Numeracja
prowadzona jest w ramach roku obrachunkowego i operatora. Pozycja dokumentu moŜe być
dekretowana jednocześnie na dwóch kontach (konto Wn, konto Ma, kwota) lub na jednym
koncie zbiorczo i na kilku kontach przeciwstawnych. Wówczas podajemy tylko jedno konto
w linii.
Liczba porządkowa dokumentu, moŜe się powtarzać – pozycja dokumentu moŜe być
zaksięgowana na kilku kontach i wszystkie te księgowania występują pod tą samą pozycją.
Program dokonuje kontroli dokumentu pod względem zgodności sum Winien i Ma. Po
wprowadzeniu dokumentu przechodzimy na funkcję przeglądania dokumentu. UŜytkownik
moŜe przejrzeć lub wydrukować dokumenty nie zaksięgowane niezaleŜnie od operatora
wprowadzającego. MoŜna wówczas sprawdzić, jakie dokumenty nie zostały zaksięgowane.
Po wprowadzeniu wszystkich dokumentów następuje zamknięcie okresu sprawozdawczego
poprzez zaksięgowanie. Jednocześnie funkcja zamknięcia okresu sprawozdawczego
wprowadza ograniczenia na pole daty zaksięgowania. Program nie pozwoli wprowadzić
i zaksięgować dokumentu z datą wcześniejszą od daty ostatniego zamknięcia okresu
sprawozdawczego z datą o dwa miesiące później niŜ zamknięty okres sprawozdawczy.
Po operacji zaksięgowania dokumentów moŜliwe jest przeglądanie dokumentów według
pozycji księgowych i za określony okres. Przeglądanie dokumentów wg pozycji księgowych
dotyczy podanego zakresu i kodu operatora. Przeglądanie dokumentów za podany okres moŜe
dotyczyć wybranego operatora lub wszystkich. Dokumenty moŜna przeglądać na ekranie lub
wydrukować. Na końcu wydruku jest podsumowanie obrotów kont dla dzienników
z podanego zakresu. Wydruk dzienników (syntetyka) moŜna wykonać dla operatora i za
dowolny okres obrachunkowy. Wydruk moŜe być dokonany dla całych dokumentów lub wg
kont syntetycznych( dziennik do księgi głównej). W programie funkcjonuje funkcja
wyszukiwania pozycji w/g kwoty. Funkcja ta pozwala na odszukiwanie wszystkich
księgowań na podaną kwotę. Wypisywane są wszystkie dokumenty, na których występuje
podana kwota.
MoŜliwe są wydruki obrotów kont: dla konta lub grupy kont za kolejny miesiące, dla
konta lub grupy kont za zadany miesiąc. Stany i obroty kont dla zakresu kont zapisywane są
w zbiorze, które później będzie wydrukowany. Wydruk moŜe dotyczyć kont analitycznych
lub kont syntetycznych (kartoteka księgi głównej). Stany i obroty obejmują tylko dokumenty
zaksięgowane.
ALGORYTMY
Numeracja pozycji księgowych - kaŜdy wprowadzony dokument księgowy otrzymuje
kolejny, unikalny numer pozycji. Numeracja prowadzona jest w ramach roku
obrachunkowego i operatora.
Storno „na czerwono”- w programie realizowane jest poprzez podanie kwoty z minusem.
Obroty miesiąca - suma zaksięgowanych dokumentów w podanym miesiącu
obrachunkowym.
13
Obroty narastające - równe są sumie BO i zaksięgowanych dokumentów do podanego
miesiąca włącznie.
Naliczanie salda konta - w zaleŜności od charakterystyki konta saldo jest liczone po stronie
WN lub MA.
1. JeŜeli konto „aktywno- pasywne” to:
saldo = (BO strony Ma +obroty narastające WN) - ( BO strony MA +obroty
narastające MA),
W przypadku, gdy tak obliczone saldo jest >0 to jest zapisywane po stronie WN,
W przypadku, gdy tak obliczone saldo jest <0 to jest zapisywane po stronie MA
zawsze jako wartość dodatnia.
2. JeŜeli konto „aktywne” to:
Saldo = (BO strony WN + obroty narastające WN) - ( BO strony MA + obroty
narastające MA).
Obliczone saldo zapisane jest po stronie WN.
3. JeŜeli konto „pasywne” to:
Saldo = (BO strony MA + obroty narastające MA) - ( BO strony WN + obroty
narastające WN)
Obliczone saldo zapisane jest po stronie MA.
ZASADY OCHRONY DANYCHU
Uruchomienie programu i dostępu do danych zapisanych w systemie chroniony jest systemem
haseł.
Zabezpieczenia programu:
a/ hasło dostępu do sieci,
b/ hasło dostępu do programu,
c/ kod operatora uprawniający do rejestrowania danych
Zabezpieczenia danych:
a) archiwowanie danych na zewnętrznych nośnikach:
- serwer,
- nośnik magnetyczny (taśma),
- płyty CD,
Archiwowanie zbiorów dokonywane jest zawsze:
a) na koniec tygodnia,
b) przed zamknięciem okresów sprawozdawczych,
c) na koniec roku obrachunkowego,
Kopie opisane są tak, aby łatwo moŜna było określić ich zawartość.
14
III. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE KONTROLI WEWNĘTRZNEJ
I FINANSOWEJ
1. Kontrola wewnętrzna ma na celu:
a) badanie zgodności kaŜdego postępowania z obowiązującymi aktami prawnymi,
b) badanie efektywności działania i realizacji zadań,
c) badanie realizacji procesów gospodarczych, inwestycyjnych i innych rodzajów
działalności przez porównywanie ich z planem, normami oraz wykrywanie
odchyleń i nieprawidłowości w realizacji tych zadań.
d) ujawnienie niegospodarnego działania, marnotrawstwa majątku jednostki oraz
ewentualnych naduŜyć,
e) ustalenie przyczyn i skutków stwierdzonych nieprawidłowości oraz ustalenie osób
odpowiedzialnych za ich powstawanie,
f) wskazanie sposobów i środków umoŜliwiających likwidację tych nieprawidłowości,
Badania i oceny naleŜy dokonać w zakresie celowości, gospodarności, rzetelności i legalności
działania oraz sprawności organizacji pracy.
2. Za zorganizowanie i prawidłowe funkcjonowanie systemu kontroli wewnętrznej
i zewnętrznej odpowiedzialny jest Kierownik jednostki. Sprawuje on osobiście ogólny
nadzór nad skutecznością działania tego systemu, jak równieŜ prawidłowością
wykorzystania sygnałów kontroli wewnętrznej i zewnętrznej. Odpowiedzialny jest równieŜ
za naleŜyte wykorzystanie wyników kontroli.
3. Czynności kontrolne w zakresie swych uprawnień wykonują z urzędu kierownicy
referatów: Sekretarz Gminy, Skarbnik Gminy (Główny księgowy), Księgowy podatkowy,
jak równieŜ inni pracownicy zobowiązani do wykonania kontroli. Zakres kontroli
wewnętrznej wykonywanej przez pracowników określony jest w zakresie czynności.
Kontrola finansowa dotyczy procesów związanych z gromadzeniem i rozdysponowaniem
środków publicznych oraz gospodarowaniem mieniem.
*Kontrola finansowa obejmuje:
1) zapewnienie przestrzegania procedur kontroli oraz przeprowadzenia wstępnej oceny
celowości zaciągania zobowiązań finansowych i dokonania wydatków,
2) badania i porównywania stanu faktycznego ze stanem wymaganym, pobierania
i gromadzenia środków publicznych, zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania
wydatków ze środków publicznych, udzielania zamówień publicznych oraz zwrotu środków
publicznych,
3) prowadzenie gospodarki finansowej zgodnie z opracowanymi procedurami kontroli.
*Kontrola finansowa dokonywana jest w formie:
1. Kontroli wstępnej, mającej na celu zapobieganie niepoŜądanym lub nielegalnym
działaniom. Kontrola wstępna obejmuje w szczególności badanie projektów umów,
porozumień i innych dokumentów powodujących powstawanie zobowiązań badanie pod
kątem zaangaŜowania wydatków – badanie pod kątem zaangaŜowania.
Przedmiotem tej kontroli jest równieŜ działanie mające na celu sprawdzenie, czy realizowane
wydatki mają swoje odbicie w planie finansowym jednostki i są z nim zgodne, a takŜe czy są
one celowe i związane z realizacją zadań jednostki. Szczególnej ocenie naleŜy poddać
celowość dokonywanych wydatków związanych z funkcjonowaniem jednostki.
15
W trakcie tej kontroli główną uwagę naleŜy zwrócić na:
1) czy planowane wydatki są dokonywane w sposób celowy i oszczędny z zachowaniem
zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
2) czy sposób dokonywania wydatków umoŜliwia terminową realizację zadań.
3) czy planowane wydatki realizowane są w wysokościach i terminach wynikających
z wcześniej zaciągniętych zobowiązań,
4) czy planowanie i dokonywanie wydatków na realizację kolejnego etapu programu
wieloletniego poprzedzone jest analizą i oceną efektów uzyskanych w poprzednich etapach.
2. Kontroli bieŜącej, polegającej na badaniu czynności i operacji w toku ich wykonywania
w celu stwierdzenia, czy przebiegają one prawidłowo. Bada się równieŜ rzeczywisty stan
rzeczowy składników majątkowych oraz prawidłowość ich zabezpieczenia przed kradzieŜą,
zniszczeniem, uszkodzeniem itp.,
3. Kontroli następnej, obejmującej badanie stanu faktycznego
odzwierciedlających czynności juŜ dokonane np. inwentaryzacja.
i
dokumentów
W razie ujawnienia nieprawidłowości w czasie wykonywania kontroli wstępnej naleŜy:
1) zwrócić niezwłocznie nieprawidłowe dokumenty właściwym komórkom, osobom
z wnioskiem o dokonanie zmian lub uzupełnień,
2) odmówić podpisu dokumentów, zawiadamiając jednocześnie na piśmie Kierownika
jednostki o tym fakcie i decyzję w sprawie dalszego postępowania podejmuje Kierownik
jednostki.
W razie ujawnienia nieprawidłowości w toku kontroli, osoba odpowiedzialną za
kontrolę danego odcinka pracy jest zobowiązana niezwłocznie zawiadomić bezpośrednio
przełoŜonego oraz przedsięwziąć odpowiednie kroki zmierzające do usunięcia tych
nieprawidłowości.
W razie ujawnienia w czasie kontroli czynu mającego cechy przestępstwa, kontrolujący
niezwłocznie zawiadamia o tym Kierownika jednostki jak równieŜ zabezpiecza dokumenty
i przedmioty stanowiące dowód przestępstwa. W kaŜdym wypadku ujawnienia czynu,
o którym mowa wyŜej, Kierownik jednostki, po niezwłocznym zawiadomieniu Rady Gminy
i organów powołanych do ścigania przestępstw obowiązany jest:
1) ustalić, jakie warunki i okoliczności umoŜliwiły przestępstwo lub sprzyjały jego
popełnieniu
2) zbadać, czy przestępstwo wiąŜe się z zaniedbaniem obowiązków kontroli przez osoby
powołane do wykonywania tych obowiązków
3) wyciągnąć na podstawie wyników przeprowadzonego badania, konsekwencji słuŜbowych ,
4) przedsięwziąć środki organizacyjne zmierzające do zapobieŜenia w przeszłości powstaniu
podobnych zaniedbań,
5) wystąpić do sądu z powództwem cywilnym o naprawienie szkody majątkowym, przeciwko
osobom bezpośrednio winnym powstania tej szkody, oraz przeciwko osobom winnym
zaniechania obowiązku sprawowania skutecznej kontroli.
Dokumenty, które nie zostały poddane kontroli i nie spełniają wszystkich wymogów, nie
mogą być ani zadekretowane, ani dopuszczone do ewidencji księgowej.
16
Dowodem dokonania przez Skarbnika Gminy (głównego księgowego), a takŜe innych
pracowników zobowiązanych do sprawowania kontroli finansowej jest ich podpis złoŜony na
dokumentach dotyczących danej operacji. ZłoŜenie zaś podpisu przez głównego księgowego,
obok podpisu pracownika właściwego rzeczowo, oznacza, Ŝe:
1) nie zgłasza on zastrzeŜeń do przedstawionej przez właściwych rzeczowo pracowników
oceny prawidłowości merytorycznej tej operacji i jej zgodności z prawem,
2) nie zgłasza zastrzeŜeń do kompletności oraz formalno - rachunkowej rzetelności
i prawidłowości dokumentów dotyczących tej operacji,
3) zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym, a jednostka
posiada środki finansowe na ich pokrycie.
Podpis złoŜony na dokumencie przez Skarbnika Gminy (głównego księgowego) przy
zatwierdzeniu do wypłaty oznacza, Ŝe przyjmuje dyspozycję kierownika jednostki do zapłaty
na podstawie art.53 ust 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Skarbnik Gminy (główny księgowy) w razie ujawnienia nieprawidłowości podczas
dokonywania oceny dokumentu, przed złoŜeniem podpisu, zwraca dokument właściwemu
rzeczowo pracownikowi, a w razie nie usunięcia nieprawidłowości odmawia jego podpisu.
O odmowie podpisania dokumentu i jej przyczynach, Skarbnik Gminy (główny księgowy),
zawiadamia na piśmie kierownika jednostki. Kierownik jednostki moŜe wstrzymać realizację
zakwestionowanej operacji albo wydać w formie pisemnej polecenie jej realizacji.
W celu realizacji swoich zadań Skarbnik Gminy (główny księgowy) ma prawo:
1) Ŝądać od pracownika innych komórek organizacyjnych udzielania w formie ustnej lub
pisemnej niezbędnych informacji i wyjaśnień, jak równieŜ udostępnienia do wglądu
dokumentów i wyliczeń będących źródłem tych informacji i wyjaśnień,
2) wnioskować do kierownika jednostki o określenie trybu, według którego mają być
wykonywane przez inne komórki organizacyjne jednostki, niezbędne prace w celu
zapewnienia prawidłowości gospodarki finansowej, kalkulacji kosztów i sprawozdawczości
finansowej.
Dochody z tytułu zawartych umów cywilno-prawnych np.: z tytułu czynszów za
wynajem lokali, dzierŜawy gruntów rolnych realizowane są w okresach miesięcznych,
wieczyste uŜytkowanie nieruchomości, realizowane są w okresach rocznych. Inspektor do
spraw rolnictwa, leśnictwa i ochrony środowiska odpowiedzialny jest za powszechność
zbieranych dochodów oraz kontrolę wielkości i odpowiednie ustalenie stawek przy naliczaniu
naleŜności. Wystawia faktury na odpowiednie naleŜności lub wykaz naleŜności z w/w
tytułów. Dokonuje kontroli terminowości wpłat, wysyłanie upomnień, naliczanie odsetek oraz
informowanie Wójta Gminy o zadłuŜeniach osób uchylających się od płacenia naleŜności.
Kontroli formalnej i rachunkowej dowodów dokumentujących przypisy i odpisy
dochodów podatkowych dokonują pracownicy ds. wymiaru podatku, oraz księgowa
podatkowa, a w szczególności:
a/ kontrola pod względem formalnym decyzji ustalających wysokość zobowiązań
podatkowych oznacza między innymi, Ŝe prawidłowo zastosowano stawki podatkowe
ustalone przez radę gminy, prawidłowo zastosowano zwolnienia ustawowe i zwolnienia
wprowadzone stosownymi uchwałami rady gminy, decyzja wymiarowa spełnia wymogi
formalne,
b/ kontrola pod względem rachunkowym decyzji ustalających wysokość zobowiązania
podatkowego oznacza, Ŝe są one wolne od błędów rachunkowych, zawierają prawidłowe
wyliczenie wysokości zobowiązania podatkowego,
17
c/ kontrola przestrzegania przez inkasentów i podatników terminów płatności naleŜy do
księgowej podatkowej. Terminy płatności określone są przepisami ustawy Ordynacja
podatkowa. W przypadku zwłoki w regulowaniu zobowiązań przez podatników
i inkasentów, pracownik pobiera odsetki za zwłokę zgodnie z przepisami.
Deklaracje podatkowe składane przez podatników podlegają kontroli formalnej
i rachunkowej. Czynności sprawdzających dokonują pracownicy ds. wymiaru podatków.
JeŜeli deklaracja wolna jest od błędów pracownik składa podpis. W razie stwierdzenia
nieprawidłowości robi odpowiednią adnotację i powiadamia podatnika o zaistniałej
nieprawidłowości i obowiązku złoŜenia korekty deklaracji.
Decyzje wymiarowe wystawiane przez pracowników ds. wymiaru jako wydruk z komputera
podlegają kontroli przed wydaniem decyzji podatnikowi. Pracownicy przygotowują wzór
decyzji i jest on sprawdzany przez pracowników d/s wymiaru i księgowego podatkowego
i na tą okoliczność sporządza się notatkę, Ŝe wzór decyzji nie zawiera błędów i stanowi
odpowiedni dokument do wprowadzenia do komputera.
IV. GOSPODARKA PIENIĘśNA
1. Wszystkie decyzje związane z wykonywaniem dyspozycji pienięŜnych winny zmierzać do
stosowania obrotu bezgotówkowego. Występowanie obrotu gotówkowego winny być
ograniczone do niezbędnego minimum .
2. Gotówka, papiery wartościowe oraz druki ścisłego zarachowania naleŜy przechowywać w
kasie ogniotrwałej lub szafach metalowych, które po zakończeniu pracy kasjer zamyka na
klucze.
Klucze od kasy przechowuje kasjer. Kasa powinna mieć pomieszczenie naleŜycie
zabezpieczone. Kierownik obowiązany jest zapewnić ochronę kasy, jak równieŜ
bezpieczeństwo transportu pieniędzy i innych walorów z banku i do banku.
Przechowywanie w kasie gotówki lub innych walorów nie naleŜących do jednostki oraz
jednostek organizacyjnych (GOPS, ZOFSz) jest zabronione. Wyjątek od tej zasady
stanowi gotówka i inne walory oraz druki ścisłego zarachowania stanowiące własność
działających na terenie jednostki organizacji społecznych, agencje banków i kas
zapomogowo - poŜyczkowych, które mogą być przechowywane w formie depozytu.
Kontrolę przyjęcia i wydania depozytów prowadzi kasjer w specjalnej ewidencji
zawierającej co najmniej następujące dane: Nr kolejny depozytu, określenie
deponowanego przedmiotu (przy deponowaniu gotówki – jej kwota), określenie nazwy
jednostki składanej depozyt, datę i godzinę przyjęcia lub zwrotu depozytu, podpis osoby
składującej depozyt i podpis kasjera. Na dowód przyjęcia depozytu wystawia się
pokwitowanie, które podpisuje kasjer i osoba uprawniona do składania i podejmowania
depozytu. Przechowywana w formie depozytu gotówka nie moŜe być łączona z gotówką
jednostki.
3. Operacji kasowych dokonuje pracownik wyznaczony przez kierownika jednostki.
Obowiązków tych nie wolno powierzyć głównemu księgowemu oraz osobom, które
złoŜyły wzory podpisów w banku.
4. Do obowiązków kasjera naleŜy:
a) właściwe przechowywanie i zabezpieczanie gotówki i innych walorów,
b) dokonywanie operacji gotówkowych (wypłat i przyjmowanie wpłat) na podstawie
dowodów przychodowych i rozchodowych podpisanych i sprawdzonych przez
18
upowaŜnione osoby pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym oraz
zatwierdzone do wypłaty,
c) dokonywanie wypłat gotówkowych jedynie ze środków podjętych z rachunków
bankowych na określone wydatki ,
d) odprowadzenie przyjętych sum do banku w dniu ich pobrania, a najdalej w dniu
następnym,
e) niezwłoczne zawiadomienie
kierownika i głównego księgowego o brakach
gotówkowych oraz ewentualnych włamaniach do kasy.
5. W powierzonym zakresie pełnienia obowiązków, kasjer ponosi odpowiedzialność
materialną za:
a) nieprzestrzeganie zasad gospodarki kasowej,
b) dokonywanie wypłat bez udokumentowania podpisami odbiorców zamieszczonych na
właściwych dowodach rozchodowych,
c) nienaleŜyte zabezpieczenie i przechowywanie gotówki,
d) wypłacenie gotówki na podstawie nie zatwierdzonych dowodów do wypłaty.
6. Wszystkie wpłaty i wypłaty kasjer ujmuje w przebitkowych raportach wg poniŜszych
zasad:
a) wpisanie do raportów kasowych wszystkich dowodów indywidualnie z wyjątkiem
dowodów przychodowych z kwitariusza przychodowego, a takŜe innych jednorodnych
dowodów określających wydatki, które mogą być wpisane pod jedną pozycją
określając numery pokwitowań i dowodów wydatkowych w oparciu o zbiorczy
dokument (zestawienie),
b) wpisanie sum podjętych w banku do kasy na podstawie dowodu przychodowego,
c) ujęcie wypłat dokonanych w danym dniu w oparciu o zbiorcze listy płac na podstawie
sporządzonego przez kasjera dowodu wewnętrznego w którym naleŜy określić numery
i pozycje list oraz ogólne kwoty wypłacone w danym dniu wg poszczególnych list
płatniczych,
d) ustalenie w danym dniu pozostałości w kasie po skończeniu przyjmowania wpłat i
dokonywania wypłat. Dopuszcza się sporządzanie raportów kasowych zbiorczo za
okresy kilkudniowe, nie dłuŜsze jednak niŜ 10 dni z tym, Ŝe naleŜy sporządzić raport
kasowy na koniec kaŜdego miesiąca.
7. Raporty kasowe po uprzednim ich podpisaniu i wpisaniu ilości dowodów przychodowych
rozchodowych przekazuje kasjer do komórki księgowości za pokwitowaniem na kopii
raportu kasowego załączonego do raportu kasowego dowody wypłat muszą być zaopatrzone
w klauzulę „wypłacono dnia” i podpis kasjera.
8. Prawidłowość sporządzania raportów kasowych sprawdza główny księgowy lub pracownik
komórki księgowości. W szczególności ustala on, czy wykazane przez kasjera poszczególne
przychody i rozchody są udokumentowane dowodami kasowymi, czy załączone dowody
kasowe odpowiadają określonym wymogom oraz zaopatrzone są w odpowiednie klauzule,
czy ustalono w sposób prawidłowy stan gotówki.
9. Od kasjera winna być pobrana i złoŜona do akt osobowych deklaracji o odpowiedzialności
materialnej o treści: „Przyjmuję do wiadomości, Ŝe ponoszę materialną odpowiedzialność
za powierzone mi pieniądze i inne wartości. Zobowiązuje się do przestrzegania
obowiązujących przepisów w zakresie operacji kasowych i ponoszę odpowiedzialność za
ich naruszenie".
10. Przyjęcie obowiązków kasjera oraz kaŜdorazowe przekazywanie kasy innej osobie naleŜy
obowiązkowo dokonywać na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego. Przekazywanie
obowiązków kasjera innej osobie naleŜy dokonywać w obecności głównego księgowego,
bądź osoby wyznaczonej przez głównego księgowego.
19
11. Czeki gotówkowe, rozrachunkowe, polecenia przelewu oraz inne dyspozycje pienięŜne
podpisuje Wójt i Skarbnik lub osoby przez nich upowaŜnione zgodnie ze złoŜonymi w
banku wzorami podpisów. Zabrania się podpisywania czeków i poleceń przelewu in blanco.
Osoby podpisujące czeki, polecenia przelewu są odpowiedzialne za zgodność ich treści z
dowodami stanowiącymi podstawę ich wystawienia.
12. Poza kasjerem nie wolno powierzać przyjmowania wpłat innej osobie.
V. GOSPODARKA DRUKAMI ŚCISŁEGO ZARACHOWANIA
1. Gospodarką drukami ścisłego zarachowania winny być objęte druki płatne oraz druki, które
podlegają kontroli ilościowej, a w szczególności:
a) czeki gotówkowe i rozrachunkowe,
b) kwitariusze przychodowe oraz inne przychodowe asygnaty kasowe,
c) bloki dowodów „magazyn przyjmie" i „magazyn wyda" w momencie ich ostemplowania
i ponumerowania,
d) arkusze spisu z natury w chwili ich wydania przewodniczącemu komisji
inwentaryzacyjnej,
f) druki legitymacji itp.
2. Druki ścisłego zarachowania naleŜy przechowywać pod zamknięciem w szafach, kasetkach
naleŜycie zabezpieczonych pod odpowiedzialnością wyznaczonych pracowników.
Ewidencję w/w druków naleŜy prowadzić bieŜąco w księdze druków ścisłego
zarachowania. Ewidencję prowadzą pracownicy, którym powierzono druki.
3. Księgę druków naleŜy ponumerować i oparafować. Księgę tą wraz z dowodami
przychodowymi i rozchodowymi stanowiącymi podstawę zapisu przechowują pod
zamknięciem odpowiedzialni pracownicy.
4. Pracownik odpowiedzialny za gospodarkę drukami ścisłego zarachowania dokonuje
sprawdzenie ich ilości w momencie przyjmowania i wydawania.
5. Wydanie druków ścisłego zarachowania dokonuje odpowiedzialna osoba na podstawie
zlecenia wydania podpisanego przez osobę upowaŜnioną przez kierownika.
6. Odpowiedzialny pracownik ustala w ewidencji stan ilościowy druków na koncie kaŜdego
półrocza ze stanem rzeczywistym. O wszelkich róŜnicach zawiadamia niezwłocznie
kierownika i głównego księgowego. W razie zagubienia, zniszczenia lub kradzieŜy druków
ścisłego zarachowania, kierownik przeprowadza dochodzenie, wyciągając odpowiednie
wnioski słuŜbowe w stosunku do osób winnych. W razie zagubienia lub kradzieŜy
ksiąŜeczki czeków gotówkowych lub rozrachunkowych, naleŜy ponadto zawiadomić
właściwy oddział banku. Blankiety czeków gotówkowych przechowuje pod zamknięciem
kasjer, który ponosi osobiści odpowiedzialność za ich naleŜyte zabezpieczenie.
VI. GOSPODARKA ŚRODKAMI RZECZOWYMI
1. Za prawidłową gospodarkę środkami rzeczowymi odpowiedzialny jest Kierownik
jednostki, który obowiązany jest zapewnić:
a) uŜytkowanie środków rzeczowych zgodnie z ich przeznaczeniem.
20
b) posiadanie tylko takich środków rzeczowych i w takiej ilości w jakiej są one niezbędne
do wykonywania zadań,
c) naleŜyte przechowywanie,
d) ochronę przed zniszczeniem, uszkodzeniem, zepsuciem, kradzieŜą,
e) ustalenie prawidłowych zapasów materiałowych.
2. Kierownik jednostki obowiązany jest ustalić osoby odpowiedzialne za gospodarkę
środkami trwałymi i wyposaŜeniem. Do obowiązków tych osób naleŜy prawidłowe
oznaczenie powierzonych im pieczy środków rzeczowych przechowywanie, konserwacja
i zabezpieczenie przed zniszczeniem, uszkodzeniem, zepsuciem i kradzieŜą.
W poszczególnych pomieszczeniach winny być umieszczone spisy inwentarza. Spisy
inwentarza poszczególnych pomieszczeń mogą być równieŜ ujęte w ewidencji
komputerowej.
3. Ewidencja środków trwałych i wyposaŜenia prowadzona jest w księgach inwentarzowych.
Księgę zakłada się oddzielnie dla środków trwałych i środków o charakterze wyposaŜenia.
Księgi inwentarzowe prowadzi komórka administracyjno-gospodarcza lub osoba
wyznaczona poprzez kierownika spośród pracowników prowadzących administrację. Zapisy
w księdze inwentarzowej naleŜy uzgadniać z komórką księgowości na koniec roku.
Występuje to tylko wówczas, gdy ewidencja sprzętu lub wyposaŜenia, prowadzi się
ilościowo i wartościowo.
4. Ewidencję środków trwałych prowadzi się w księdze środków trwałych, dla kaŜdego
środka trwałego pod oddzielną pozycją. Księga zawiera między innymi następujące
informacje: nazwa środka, wartość początkową, datę przyjęcia na ewidencję,
przeszacowanie, miejsce uŜytkowania, umorzenie, likwidacja.
Ewidencję prowadzi się dla następujących grup wyposaŜenia:
a) budynki i budowle;
b) środki transportu;
c) maszyny, narzędzia, przyrządy i inne rzeczy;
d) grunty;
Pozostały sprzęt ewidencjonowany będzie ilościowo w księgach, które załoŜone będą dla
poszczególnych jednostek.
Dla wyposaŜenia tego prowadzone będą księgi inwentarzowe z podziałem na poszczególne
grupy wyposaŜenia. Pozostały sprzęt (wyposaŜenie) do kwoty 2.000 zł, ewidencjonowany
będzie tylko ilościowo w księgach (kartach), które załoŜone będą na poszczególne
pomieszczenia.
WyposaŜenie takie jak: drobne pomoce dydaktyczne, artykuły biurowy oraz wyposaŜenie
pomieszczeń (kosze na śmieci, wieszaki, dziurkacze, zszywacze, zasłony, firany, vertikale,
chodniki, telefony, kalkulatory itp.) traktowane będzie jak materiały i w chwili wydania do
uŜytku księgowane będzie w koszty, bez Ŝadnej ewidencji.
Sprzęt – wyposaŜenie, oznakowane będzie numerem pomieszczenia (sali), w której się
znajduje.
21
VII. ZASADY PROWADZENIA GOSPODARKI MAGAZYNOWEHJ
Organizacja magazynu
1. Urząd Gminy prowadzi następujące magazyny:
a) magazyn druków ścisłego zarachowania,
b) magazyn sprzętu P.P. i innych materiałów,
2. Magazyn druków ścisłego zarachowania wyposaŜony jest w szafy metalowe ogniotrwałe
zaś magazyn innych materiałów w odpowiednie regały.
3. Magazyn sprzętu naleŜy wyposaŜyć w odpowiednie przyrządy słuŜące do określania
stopnia wilgotności i do mierŜenia temperatury oraz urządzenia przeciwpoŜarowego,
kosze lub pojemniki na śmiecie.
4. W celu zabezpieczenia materiałów i sprzętu oraz druków ścisłego zarachowania przed
kradzieŜą naleŜy okna w pomieszczeniach magazynowych zaopatrzyć w kraty i siatki
druciane, zaś drzwi zaopatrzyć w odpowiednie zamknięcia i okucia blachą.
5. Duplikaty kluczy do zamknięć pomieszczeń magazynowych naleŜy przekazać do
depozytu kasy.
6. W pomieszczeniach magazynowych naleŜy powiększać w widocznych miejscach
tabliczki z napisem „Palenie papierosów zabronione", „Obcym wstęp wzbroniony" oraz
szczegółową instrukcję przeciwpoŜarową.
7. Przebywanie w magazynie innych osób bez magazyniera jest zabronione.
8. Magazyn naleŜy utrzymywać w naleŜytej czystości.
9. Klucze od magazynu moŜe posiadać tylko jedna osoba - magazynier.
Składanie, rozmieszczenie i przechowywanie materiałów i druków
1. Druki ścisłego zarachowania składować i przechowywać w szafach metalowych pod
zamknięciem z podziałem wg rodzaju i wzorów dokumentów.
2. Na zewnętrznej części szaf zamieścić wywieszki zawierające informacje o rodzaju wzorach
i ilości druków.
3. Sprzęt i inne materiały naleŜy składować i przechowywać na regałach w odpowiednich
miejscach zaopatrzonych w wywieszki wg rodzaju, gatunku, rozmiarów, oraz terminów
gwarancyjnych.
4. Materiały wykazujące duŜe obroty, cięŜkie lub o duŜych wymiarach umieszczać moŜliwie
blisko wyjścia oraz w miejscach łatwo dostępnych.
5. Materiały świeŜo otrzymane naleŜy układać w taki sposób aby mogły być wydawane w
kolejności ich przyjęcia wg zasady „pierwsze przyszło - pierwsze wyszło".
6. Materiały naleŜy składać w miejscach dających gwarancję naleŜytego przechowywania
przed uszkodzeniem lub zniszczeniem.
7. Składane materiały naleŜy systematycznie przeglądać i odpowiednio konserwować.
Odpowiedzialność magazyniera
1. Magazynier jest samodzielnie odpowiedzialny za całość gospodarki magazynowej
i przestrzeganie niniejszej instrukcji.
2. Magazynier odpowiada materialnie i dyscyplinarnie za straty powstałe z jego winy,
a w szczególności powstałe z tytułu:
a) utraty prawa wniesienia pretensji do dostawców, niedostatecznych oględzin lub
wybrakowania materiałów,
b) wadliwego przyjmowania i wydawania materiałów, o ile ich przyjęcia nie dokonano
komisyjnie,
c) powstania nieusprawiedliwionego niedoboru,
22
d) wadliwej konserwacji materiałów nienaleŜytego zabezpieczenia przed kradzieŜą,
nieprzestrzegania warunków ppoŜ.
3. Odpowiedzialność magazyniera rozpoczyna się z chwilą protokolarnego podpisania przez
niego spisu inwentaryzacyjnego, a kończy z chwilą protokolarnego przekazania innej
osobie i rozliczenie przez komórkę księgowości.
Obowiązki magazyniera
1. Do podstawowych obowiązków magazyniera naleŜy:
a) przyjmowanie i wydawanie materiałów z zachowaniem zasad formalności
określonych niniejszą instrukcją
b) właściwe i fachowe rozmieszczenie, przechowywanie i konserwacja materiałów
i sprzętu oraz otoczenie troskliwą opieką materiałów łatwo ulegających zniszczeniu lub
uszkodzeniu,
c) utrzymywanie magazynu w naleŜytym stanie sanitarno-porządkowym,
d)
zabezpieczenie materiałów
i zanieczyszczeniem,
przed
zniszczeniem,
uszkodzeniem,
zepsuciem
e) czuwanie nad zabezpieczeniem pomieszczeń magazynowych przed kradzieŜą,
włamaniem i poŜarem,
f) przygotowaniem magazynów do przeprowadzenia inwentaryzacji okresowych
i rocznych,
g) pisemne i natychmiastowe powiadomienie dyrektora o wszelkich stwierdzonych
brakach materiałów, uszkodzeniu pomieszczeń i urządzeń magazynowych, zamknięć,
braku wyposaŜenia w urządzeniach i sprzęt p.poŜ., kradzieŜach lub zepsuciu materiałów
oraz innych usterkach magazynowych.
2. Magazynier obowiązany jest prowadzić ewidencję magazynową:
a) druków w ksiąŜeczce druków ścisłego zarachowania z podziałem na konto w/g
rodzajów i wzorów,
b) materiałów w ilościowych kartach magazynowych.
3. Magazynier dokonuje wpisywania do ewidencji wszystkich dowodów przychodu i
rozchodu indywidualnie z zachowaniem chronologii zapisów wg dat i numerów dowodów
magazynowych.
4. Magazynier czuwa nad prawidłowym udokumentowaniem przychodu i rozchodu
materiałów oraz druków.
5. Magazynier obowiązany jest dokładnie znać i przestrzegać postanowienia niniejszej instrukcji
magazynowej oraz innych przepisów w zakresie gospodarki magazynowej.
Przyjmowanie materiałów i druków
1. Przyjęcie materiałów ma na celu ustalenie czy dostarczony i odebrany materiał odpowiada
pod względem ilości, jakości i wartości oraz numeracji fabrycznej w dowodzie dostawy.
2. Braki ilościowe i wady jakościowe ujawnione przy odbiorze materiałów naleŜy
udokumentować w formie protokołu spisowego w obecności przedstawiciela odbiorcy oraz
dostawcy lub przewoźnika. Protokół powinien zawierać wszelkie dane i stwierdzenia
niezbędne dla wniesienia reklamacji lub roszczeń materialnych w stosunku do dostawcy
lub przewoźnika. Zaniechanie sporządzenia protokołu stanowi podstawę do obciąŜenia
23
pracownika dokonującego odbioru.
3. Materiały odebrane a jeszcze nie przyjęte naleŜy przechowywać, w oddzielnym miejscy, a
nie w miejscu składowania przyjętych juŜ materiałów. Materiałów tych nie* wolno
wydawać do uŜytku.
4. Odbioru i przyjęcia materiałów lub druków dokonywać moŜna na podstawie następujących
dowodów:
a) rachunków lub faktur,
b) listów przewozowych,
c) protokołów odbioru,
d) protokołów komisyjnego przyjęcia,
e) dowodów „magazyn przyjmie”.
5. Przyjęcia jakościowego dokonuje komisja w składzie: magazynier, specjalista z działu
merytorycznego. Formy przyjęcia jakościowego ustala kaŜdorazowo dyrektor z urzędu lub
na wniosek magazyniera.
6. Przyjęcia ilościowego dokonuje magazynier po uprzednim sprawdzeniu i porównaniu ilości
otrzymanego materiału z danymi uwidocznionymi w dowodzie dostawy (rachunki, faktury
lub listy przewozowe).
7. W przypadku stwierdzenia braków ilościowych lub wad jakościowych naleŜy niezwłocznie
sporządzić protokół komisyjny w 3-ch egzemplarzach zawierający odpowiednie stwierdzenie
w tym przedmiocie, z których jeden egzemplarz wraz z wnioskami i Ŝądaniami zapłaty winien
być najpóźniej w ciągu 4 dni od daty dostarczenia materiałów przesłany dostawcy
8. Materiały zakwestionowane wraz z opakowaniem i innymi znakami przechowywać
w magazynie oddzielnie, zaopatrując je w wywieszki „materiał nie przyjęty". Materiałów
tych do czasu rozstrzygnięcia sporu z dostawcą nie wolno wydawać do uŜytku.
9. Wg powyŜszych zasad naleŜy przyjmować materiały do magazynu zakupione i dostarczone
bezpośrednio przez pracowników jednostki.
Wydawanie materiałów i druków ścisłego zarachowania
1. Magazynier wydaje materiały wg potrzeb.
2. Zlecenia wydania materiałów wystawiają poszczególne stanowiska.
3. Osoby polecające wydanie materiałów obowiązane są:
a)zlecać wydawanie w ilościach zgodnych z rzeczywistymi potrzebami,
b)dopilnować celowego i oszczędnego zuŜycia zgodnie z przeznaczeniem.
4. Magazynier dokonuje wydania materiałów, druków tylko i wyłącznie upowaŜnionym
osobom.
5. Wydanie materiałów, druków ścisłego zarachowania moŜe być dokonane po uprzednim
ustaleniu ilości, wagi itp.
6. W dowodzie „Magazyn wyda” magazynier dokonuje wpisu odnośnie ilości wydanego
materiału, druków ścisłego zarachowania. Dowód wydania podpisuje magazynier i osoba
pobierająca.
Dokumentacja i ewidencja obrotu materiałów
1. Wszystkie obroty materiałów, druków mogą być dokonywane na podstawie odpowiednich,
prawidłowo i czytelnie sporządzonych i podpisanych dokumentów, a mianowicie:
a)dowód „Magazyn przyjmie",
b)dowód „Magazyn wyda",
24
c)protokołów komisji inwentaryzacyjnej,
d)protokołów komisyjnego przyjęcia.
2. Dowody „Magazyn przyjmie", sporządza magazynier w 2 egz. z przeznaczeniem po
jednym egz. dla komórki księgowości i magazyniera.
3. Komórka księgowości otrzymane od magazyniera dowody „Magazyn przyjmie" załącza do
dowodu zakupu po uprzednim sprawdzeniu zgodności zakupionych i przyjętych materiałów
lub druków.
4. Dowody przyjęcia i wydania materiałów stanowią podstawę dokonania zapisów:
a) przez magazyniera w karcie magazynowej, ilościowej lub ksiąŜce druków ścisłego
zarachowania (np. druki szkolne),
b) przez komórkę księgowości w kartach materiałowych ilościowo-wartościowych
względnie ksiąŜce druków ścisłego zarachowania (np. druki szkolne).
5. Dowody „Magazyn wyda" łącznie z dekadowym - miesięcznym zestawieniem rozchodu
materiałów przekazuje magazynier niezwłocznie do komórki księgowości za
pokwitowaniem odbioru.
6. Przy prowadzeniu ilościowej ewidencji magazynowej kart magazynowych wystawionych
przez komórkę księgowości, magazynier obowiązany jest przestrzegać następujących zasad:
a) rozliczyć się z pobieranych kart magazynowych,
b) prowadzenie kart magazynowych na bieŜąco (codziennie) przy czym kaŜdy dowód
magazynowy musi być zapisany w oddzielnej pozycji,
c) fakt wpisania obrotu materiałowego do karty magazynowej winien być uwidoczniony na
kaŜdym dowodzie będącym podstawą wpisu,
d) karty materiałowe winny być zsumowane i uzgodnione z komórką księgowości
w okresach kwartalnych.
Depozyty
1. Przedmioty i materiały stanowiące własność obcą, które znajdują się chwilowo
w magazynie na przechowaniu naleŜy składować oddzielnie.
2. Dowody przyjęcia i wydania materiałów obcych obowiązują tego samego wzoru jak przy
pozostałych materiałach. Dotyczy to równieŜ zasad ewidencji i trybu postępowania
z dowodami magazynowymi.
3. Komórka księgowa, środki w depozycie ewidencjonuje na koncie 139 „Inne rachunki
bankowe”, zaś inne materiały, wyposaŜenie na koncie podstawowym analitycznym do
konta 310 „Materiały”.
Kontrola gospodarki magazynowej
1. W zakresie gospodarki magazynowej kontrolę wewnętrzną sprawuje kierownik i główny
księgowy, którzy mogą upowaŜnić inne osoby do spełniania systematycznej kontroli
gospodarki magazynowej.
2. Zadaniem kontroli wewnętrznej jest eliminacja wszelkich niedociągnięć, błędów,
marnotrawstwa, braków oraz ewentualnych naduŜyć. W tym celu w czasie kontroli naleŜy
zwrócić szczególną uwagę na to czy:
a) dokumenty obrotu materiałowego są pełne i formalne,
b) zapisy w ewidencji magazynowej dokonywane są na bieŜąco i prawidłowo,
c) istnieje zgodność ewidencji magazynowej z ewidencją księgową oraz stanem
rzeczywistym materiałów,
d) materiały są naleŜycie przechowywane i zabezpieczone przed zniszczeniem i kradzieŜą,
e) występują w magazynie materiały zbędne i czy stan zapasów jest gospodarczo
uzasadniony.
25
3. Kontrolę zgodności rzeczywistych stanów zapasów materiałowych naleŜy ustalić w drodze
inwentaryzacji w terminach określonych w instrukcji oraz w razie zmian na stanowisku
magazyniera, włamania lub poŜaru.
4. Przekazanie obowiązków magazyniera moŜe nastąpić na podstawie protokołu zdawczoodbiorczego po uprzednim ustaleniu w drodze spisu z natury stanu rzeczywistego
materiałów.
5. Obowiązkiem kierownika lub osób przez niego upowaŜnionych jest dopilnowanie by
pomieszczenia magazynowe były dostosowane do przechowywania w nich materiałów,
naleŜycie zabezpieczone i wyposaŜone w odpowiedni sprzęt do pracy oraz urządzenia i
instrukcje p.poŜ.
6. W przypadku stwierdzenia braków materiałów naleŜy przeprowadzi postępowanie
wyjaśniające w celu ustalenia przyczyn ich powstania oraz powiadomić jednostkę
nadrzędną obciąŜając jednocześnie osoby winne ich powstaniu. NaleŜność, za stwierdzone
niedobory winna być niezwłocznie wyegzekwowana w drodze dobrowolnej spłaty lub
postępowania sądowego.
VII. INSTRUKCJA WEWNĘTRZNA W SPRAWIE
INWENTARYZACJI AKTYWÓW I PASYWÓW
Zakres obowiązków odpowiedzialności
1. W wykazanych księgach rachunkowych stan aktywów i pasywów jednostki naleŜy
zweryfikować w drodze inwentaryzacji, polegającej na:
a) przeprowadzeniu spisu z natury środków pienięŜnych oraz rzeczowych składników
majątku, ich wycenie i ustalaniu wartości spisanych z natury składników majątku,b) uzyskanie od kontrahentów pisemnej informacji o stanie środków pienięŜnych na
rachunkach bankowych oraz zobowiązań,
c) ustalenia zgodności stanu ewidencyjnego ze stanem rzeczywistym,
d) rozliczenia osób odpowiedzialnych za powierzone im mienie,
e) dokonaniu oceny przydatności majątku,
f) stwierdzeniu prawidłowego uŜytkowania środków rzeczowych,
g) ujawnieniu zbędnych i nadmiernych zapasów,
h) ustaleniu prawidłowego zabezpieczenia składników majątku przed zniszczeniem,
poŜarem, uszkodzeniem lub kradzieŜą.
2. Za prawidłową realizację określonego w pkt 1 celu odpowiedzialnym jest kierownik
jednostki. Do obowiązków kierownika naleŜy w szczególności:
a) powołanie na stałe lub na okres kaŜdego roku komisji inwentaryzacyjnej w składzie
zapewniającym sprawny i prawidłowy przebieg inwentaryzacji,
b) powołanie spośród pracowników na stanowiskach kierowniczych (samodzielnych)
przewodniczącego komisji (nie moŜe nim być główny księgowy ani pracownik działu
finansowo-księgowego),
c) zapewnienie odpowiednich warunków i środków oraz naleŜytej organizacji pracy
w celu prawidłowego przebiegu inwentaryzacji,
d) zorganizowanie skutecznej kontroli wewnętrznej przebiegu inwentaryzacji
i prawidłowego dokonywania spisu środków rzeczowych,
e) bezpośrednie sprawowanie nadzoru nad całokształtem prac związanych
z inwentaryzacją,
26
f) zapewnienie naleŜytego przygotowania środków rzeczowych do spisu z natury poprzez
wydanie odpowiednich poleceń osobom odpowiedzialnym,
g) niezwłocznie podjęcie decyzji w sprawie księgowego ujęcia róŜnic, spisania w koszty
lub obciąŜenia osób winnych za niedobory oraz powiadomienie jednostki nadrzędnej
o ujawnionych niedoborach
3. Obowiązkiem komisji inwentaryzacyjnej jest:
a) rzetelne dokonanie spisu z natury wszystkich składników majątkowych w drodze spisu
z natury poprzez liczenie, waŜenie, dokonanie pomiarów obliczeń,
b) prawidłowe i rzetelne wypełnienie arkuszy spisowych,
c) ustalenie przyczyn powstania róŜnic inwentaryzacyjnych,
d) postawienie i umotywowanie wniosków co do sposobu rozliczania róŜnic
inwentaryzacyjnych,
e) dokonanie oceny przydatności posiadanych środków rzeczowych,
f) postawienie i umotywowanie wniosków dotyczących zagospodarowania zapasów
zbędnych i nadmiernych, usunięcia nieprawidłowości w przechowywaniu zapasów oraz
wszelkich innych nieprawidłowości w gospodarce składnikami majątku stwierdzonych
w czasie spisu,
g) współudział w wycenie spisanych składników majątkowych,
h) rozliczenie się z pobranych druków arkuszy spisowych.
Za
nierzetelne
przeprowadzenie
inwentaryzacji
składników
majątkowych
odpowiedzialność ponoszą przewodniczący i członkowie komisji inwentaryzacyjnej.
4. Do obowiązków głównego księgowego naleŜy:
a) dokonanie przy współudziale członków komisji inwentaryzacyjnej wyceny spisanych
z natury składników majątkowych,
b) ustalenie wartości spisanych składników majątkowych,
c) ustalenie róŜnic inwentaryzacyjnych,
d) ujęcie w księgach rachunkowych róŜnic inwentaryzacyjnych,
e) sporządzenie i wysłanie do kontrahentów (osób) wyciągów z kont celem uzgodnienia
sald rozrachunkowych, ustalenie róŜnic, ich wyjaśnienie i ujęcie w księgach
rachunkowych,
f) potwierdzenie prawidłowości sald wynikających z wyciągów nadesłanych przez banki,
g) dokonanie weryfikacji stanu ewidencyjnego i porównanie z dowodami pozostałych
aktywów i pasywów nie objętych spisem z natury oraz potwierdzeniem sald.
Do wyceny składników majątkowych mogą być powołani rzeczoznawcy w przypadku, gdy
ocena stanu rzeczywistego wymaga szczególnych kwalifikacji.
Rodzaje i metody inwentaryzacji
Poszczególne aktywa i pasywa podlegają inwentaryzacji w drodze:
1. Spisu z natury:
a) środki pienięŜne przechowywane w kasie, weksle, czeki, papiery wartościowe,
b) środki trwałe, wyposaŜenie w uŜytkowaniu, materiały, druki, pozostałe wartości
niematerialne.
2. Uzgodnienia sald z innymi jednostkami:
a) wszelkie zobowiązania i naleŜności (konta rozrachunkowe),
b) środki pienięŜne na rachunkach bankowych,
3. Drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami
i weryfikacji realnej wartości składników:
27
a) środków trwałych do których dostęp jest znacznie utrudniony,
b) gruntów;
c) naleŜności i zobowiązania od osób nie prowadzących ksiąg rachunkowych;
d) naleŜności i zobowiązań z tytułów publicznoprawnych;
e) pozostałych aktywów i pasywów, jeŜeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub
uzgodnienia z przyczyn uzasadnionych nie był moŜliwy.
Termin i częstotliwość przeprowadzenia inwentaryzacji
1. Z uwagi na to, iŜ składniki majątku jednostki znajdują się na terenie strzeŜonym, materiały
i towary objęte są ewidencją ilościowo-wartościową ustala się, Ŝe:
a) środki trwałe inwentaryzowane będą nie rzadziej niŜ raz na 4 lata,
b) wyposaŜenie, zbiory biblioteczne inwentaryzowane będą nie rzadziej niŜ raz na 4 lata,
c) materiały na składzie inwentaryzowane będą nie rzadziej niŜ raz na 2 lata,
d) środki pienięŜne, druki ścisłego zarachowania i stan paliwa w OSP inwentaryzowane
będą nie rzadziej niŜ raz w roku.
2. RóŜnice stwierdzone między stanem aktywów i pasywów wynikającym z ksiąg
rachunkowych z ich stanem ustalonym w drodze inwentaryzacji, naleŜy ująć i rozliczyć
w księgach rachunkowych roku obrotowego, na który przypada termin inwentaryzacji.
W uzasadnionych przypadkach moŜna kompensować niedobory i nadwyŜki rzeczowych
składników majątkowych, powierzonych określonej osobie, ujawnionych podczas tego
samego spisu z natury i w podobnych składnikach majątkowych.
3. MoŜna przeprowadzić w sposób uproszczony spis z natury: ksiąŜek, czasopism i innego
wyposaŜenia - przez wyrywkowe porównanie zapisów w księdze inwentarzowej, ze stanem
rzeczywistym. Dokonanie uproszczonej inwentaryzacji powinno być potwierdzone
podpisem osób przeprowadzających to porównanie.
4. Wyniki spisu z natury ujmuje się w arkuszach spisu z natury.
5. Wszystkie składniki majątkowe podlegają inwentaryzacji w drodze spisu z natury na dzień
kaŜdej zmiany osoby materialnie odpowiedzialnej.
Aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziej niŜ na dzień bilansowy w sposób następujący:
1. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne - według cen nabycia lub kosztów
wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych),
pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a takŜe o odpisy z tytułu trwałej
utraty wartości.
2. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne otrzymane bezpłatnie na podstawie
decyzji właściwego organu.
3. Środki trwałe w budowie - w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim,
pomniejszonym o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
4. Udziały w innych jednostkach oraz inne inwestycje zaliczane do aktywów trwałych według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według
wartości godziwej to znaczy kwotę, za którą dany składnik majątkowy mógłby zostać
wymieniony.
5. Rzeczowe składniki aktywów obrotowych - według cen nabycia lub kosztów wytworzenia
nie wyŜszych od cen ich sprzedaŜy netto na dzień bilansowy.
6. NaleŜności i Zobowiązania – wycenia się i ewidencjonuje w księgach rachunkowych
według wartości nominalnej. NaleŜności na koniec kaŜdego kwartału i na dzień bilansowy
wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostroŜnej wyceny,
28
natomiast zobowiązania w kwocie wymagającej zapłaty, przy czym zobowiązania
finansowe, których uregulowanie zgodnie z umową następuje drogą wydania aktów
finansowych innych niŜ środki pienięŜne lub wymiany na instrumenty finansowe - według
wartości godziwej. Odsetki od naleŜności i zobowiązań, w tym równieŜ tych, do których
stosuje się przepisy dotyczące zobowiązań podatkowych, ujmuje się w księgach
rachunkowych w momencie ich zapłaty lub pod datą ostatniego dnia kwartału w wysokości
odsetek naleŜnych na koniec tego kwartału.
7. Pozostałe środki trwałe oraz pozostałe wartości niematerialne i prawne – wycenia się
według ceny nabycia lub kosztów wytworzenia. Otrzymane nieodpłatnie mogą być, na
podstawie decyzji właściwego organu wycenione w wartości określonej w tej decyzji.
8. Rezerwy - w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.
9. Fundusze własne oraz pozostałe aktywa i pasywa – według wartości nominalnej.
Wartość początkowa środków trwałych ulega podwyŜszeniu o wartość nakładów
poniesionych na ulepszenie. JeŜeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy,
rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, wartość początkowa tych środków
trwałych powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym takŜe o wydatki na
nabycie części składowych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 3.500 zł.
Środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, pozostałe środki trwałe i pozostałe wartości
niematerialne i prawne oraz materiały ujawnione w wyniku inwentaryzacji wycenia się
w wartości wynikającej z posiadanych dokumentów, natomiast gdy ich brak – uwzględniając
ich aktualną wartość rynkową i ewentualne dotychczasowe zuŜycie. Wartość rynkowa
określana jest na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego
gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zuŜycia.
Odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) dla środków trwałych oraz wartości niematerialnych
i prawnych dokonuje się jednorazowo (w grudniu) za okres całego roku obrotowego przy
zastosowaniu stawek określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 grudnia
1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (Dz. U. Nr 112, poz. 1317 z późn. zm.).
Amortyzacja rozpoczyna się z następnym miesiącem po miesiącu, w którym przyjęto środek
trwały lub wartość niematerialną i prawną do uŜywania. Przyjmuje się liniową metodę
amortyzacji.
Pozostałe środki trwałe i pozostałe wartości niematerialne i prawne umarza się jednorazowo
w 100 % przez spisanie w koszty w miesiącu przyjęcia do uŜywania.
Materiały zakupione na potrzeby administracyjno – gospodarcze, w tym materiały biurowe,
gospodarcze, środki czystości odpisuje się w cięŜar kosztów w momencie zakupu po
rzeczywistych cenach zakupu
VIII. METODY USTALENIA WYNIKU FINAN SOWEGO
W jednostce budŜetowej
W jednostce obowiązuje ewidencja kosztów w układzie rodzajowym i jednocześnie
w podziałkach klasyfikacji budŜetowej. W związku z tak zorganizowaną ewidencją kosztów
jednostka stosuje porównawczy wariant ustalenia wyniku finansowego.
Wynik finansowy jednostki budŜetowej ustalony jest na koniec roku obrotowego na koncie
860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy”. Saldo Wn oznacza stratę netto,
saldo Ma – zysk netto. Saldo przenoszone jest w roku następnym pod datą przyjęcia
sprawozdania finansowego na konto 800 – „Fundusz jednostki”. Księgowania na koncie
29
w ciągu roku obrotowego oraz w końcu roku przedstawia się przy opisie konta 860
w zakładowym planie kont.
Na wynik finansowy netto zgodnie z rachunkiem zysków i strat przedstawionymi
w załączniku Nr 8 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości. Składa się:
- wynik ze sprzedaŜy,
- wynik z działalności operacyjnej,
- wynik z działalności gospodarczej,
- wynik brutto,
- obowiązkowa wpłata do budŜetu nadwyŜki środków obrotowych dochodów własnych.
W bilansie wykazuje się wynik finansowy netto. PoniewaŜ jednostka nie płaci podatku
dochodowego od osób prawnych więc wynik finansowy netto jest równy wynikowi
finansowemu brutto
W organie finansowym
Wynik z wykonania budŜetu (niedobór lub nadwyŜka budŜetu) wykazywany w bilansie
z wykonania budŜetu ustalony jest na koncie 961 „Niedobór lub nadwyŜka budŜetu” według
zasady kasowej poprzez porównanie zrealizowanych w danym roku dochodów i wydatków
budŜetowych oraz wydatków niewykonanych niewygasających z końcem roku, ujmowanych na
odrębnych kontach: 901 „Dochody budŜetowe” oraz 903 „Niewykonane wydatki” z wyjątkiem
operacji szczególnych, określanych w odrębnych przepisach. Operacje wynikowe, które nie
powodują zwiększenia wydatków i dochodów danego roku budŜetowego (tzw. operacje
niekasowe), dotyczące przychodów i kosztów operacyjnych, ujmowane są na koncie 962
„Wynik na operacjach niekasowych”. W roku następnym, po zatwierdzeniu sprawozdania
budŜetowego przez organ stanowiący jst., saldo tego konta przeksięgowane jest na konto 960
„Skumulowana nadwyŜka lub niedobór budŜetu”.
Wynik z wykonania budŜetu wykazywany w sprawozdaniu budŜetowym Rb – NDS ustalony
jest według przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006r. w sprawie
sprawozdawczości budŜetowej (Dz. U. Nr 115, poz.781 z późn. zm.). Wykazywana w nim
nadwyŜka lub deficyt obejmuje dochody określone w ustawie z dnia 13 listopada 2003 r.
o dochodach jst (Dz. U. Nr 203 poz. 1966 z późn. zm.) tj. z uwzględnieniem Środków Funduszy
Pomocowych.
30