Analiza wyników ankiet dla dyrektorów szkół

Analiza wyników ankiet
dla dyrektorów szkół uczestnicz cych w projekcie InterEOL
I. Opis przebiegu badania
Przeprowadzone badania ankietowe w ród dyrektorów szkół uczestnicz cych
w projekcie InterEOL miało na celu sprawdzenie w jakim zakresie wykorzystywana jest
technologia informacyjno - komunikacyjnej (ICT) oraz metody WebQuest w pracy
poszczególnych nauczycieli i całej szkoły. Zebrane dane posłu do okre lenia potrzeb i
mo liwo ci wykorzystania ICT oraz nowych metod nauczaniu w edukacji mi dzykulturowej,
która ma by realizowana w ramach projektu InterEOL. W sprawozdaniu prezentowane s ,
mi dzy innymi, informacje dotycz ce poziomu komputeryzacji szkół, w tym dost pu do
Internetu, sposobu i cz stotliwo ci wykorzystania sprz tu komputerowego, jak równie
rodzaju zaj z komputerem organizowanych w szkole.
Badanie ankietowe przeprowadzono na przełomie marca i kwietnia br. Obj to nim 67
szkół, które wst pnie zgłosiły swój akces do udziału w projekcie. Na rozesłane drog emailow ankiety odpowiedziało 48 szkół. Ankiety zostały wypełnione przez dyrektorów szkół
w oparciu o posiadan wiedz . Kwestionariusz ankiety składał si z 21 pyta i dyspozycji,
w tym 9 pyta zamkni tych i 12 otwartych.
Poni ej przestawione zostały kolejno pytania i dyspozycje, na które odpowiadali
respondenci, uzyskane informacje o ankietowanych szkołach oraz cz stotliwo
wyst powania poszczególnych odpowiedzi.
II. Informacje o ankietowanych szkołach
Jak ustalono w oparciu o uzyskane informacje, w 48 ankietowanych szkołach uczy si
ł cznie 29 169 uczniów, a pracuje ok. 2 100 nauczycieli i wykładowców. Z uzyskanych
danych wynika, e w projekcie uczestniczy b d ró ne typy szkół, co przedstawia poni szy
wykres:
1. Typy szkół
25
21
19
20
15
11
10
5
0
4
2
0
4a) podstawowa
4b) gimnazjum
4c)
4d)
ponadgimnazjalna ponadgimnazjalna
ogólnokształc ca
zawodowa
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
4e) Kolegium
Nauczycielskie
4f) szkoła wy sza
W sumie 58 szkół, poniewa cz
szkół funkcjonuje w ramach zespołów szkół. Jak
wynika z powy szego wykresu najliczniejsz grup stanowi szkoły Ponadgimnazjalna, bo a
30, w tym 19 ogólnokształc cych i 11 zawodowych. Najmniej liczn grup stanowi kolegia
nauczycielskie, w tym jedno kolegium j zykowe.
Szkoły deklaruj ce udział w projekcie i poddane badaniu ankietowemu prowadzone
s przez ró ne organy, co ilustruje poni sze zestawienie:
Organy prowadz ce szkoły
/W procentach/
45,8%
50,0%
40,0%
29,2%
30,0%
20,0%
10,0%
0,0%
8,3%
6,3%
5a)
Wojew ództw o
5b) Pow iat
5c) Gm ina
m iejska
5d) Gm ina
w iejska
8,3%
5e) inny
Najliczniejsz grup stanowi szkoły prowadzone przez gminy miejskie (45,8% szkół
z ogólnej liczby), a najmniej liczn szkoły regionalne prowadzone przez Województwo
l skie (6,3%0..
Szkoły poddane ankietowaniu poło one s w miejscowo ciach o ró nej wielko ci,
co obrazuje poni sze zestawienie:
3. Wielko
m iejscow o ci
39,6%
40,0%
35,0%
30,0%
25,0%
20,8%
20,0%
15,0%
10,4%
10,4%
6,3%
10,0%
6,3%
5,0%
0,0%
6a) do 5 tys 6b) 5-10 tys 6c) 10-20
tys
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
6d) 20-50
tys
2
6e) 50-100 6f) pow 100
tys
tys
Jak wida najliczniejsz grup stanowi szkoły poło one w miejscowo ciach powy ej
100. tys. mieszka ców (39,6% szkół), a najmniej liczne grupy, to szkoły zlokalizowane
w miejscowo ciach o wielko ci 5-10 tys. mieszka ców i 10 20 tys. mieszka ców (po 6.3%
z ogólnej liczby ankietowanych szkół).
W oparciu o uzyskane informacje ustalono, e szkoły poło one s w ró nych
subregionach Województwa l skiego:
4. Poło enie szkół
/w procentach/
66,7%
70,0%
60,0%
50,0%
40,0%
30,0%
12,5%
20,0%
10,0%
0,0%
6,3%
4,2%
7a) Górny l sk
7b) Zagł bie
D brow skie
7c) Ziemia
Cz stochow ska
7d) Podbeskidzie
4,2%
7e) Małopolska
I tak najwi ksza grupa szkół poło ona jest na terenie Górnego l ska, bo a 66.7% , a
najmniej na terenie Ziemi Cz stochowskiej (4,2 %). Co ciekawe udział w projekcie zgłosiły
szkoły z obszaru Małopolski, w tym gimnazjum z Tarnowa.
III. Baza i zasoby komputerowe szkół
Na pytania dotycz ce bazy i zasobów komputerowych dyrektorzy udzielili
nast puj cych odpowiedzi:
Tab. 1 Liczba pracowni i stanowisk komputerowych
Minimalna liczba
Maksymalna
Ł czna liczba
pracowni
liczba pracowni
pracowni w
w szkole
w szkole
szkołach
1
Minimalna liczba
stanowisk
komputerowych
w szkole
9
8
Maksymalna
liczba stanowisk
komputerowych
w szkole
120
105
Ł czna liczba
stanowisk
komputerowych
w szkołach
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
1317
3
rednia liczba
pracowni/na jedn
szkoł
rednia liczba
uczniów/na jedn
pracowni
rednia liczba
stanowisk/na jedn
szkoł
rednia liczba
uczniów/na jeden
komputer
27,4
22,15
2,19
277,8
Wszystkie szkoły uczestnicz ce w projekcie posiadaj pracownie komputerowe ze stałym
ł czem, za wyj tkiem jednej szkoły, ale jej dyrektor deklaruje, e na czas realizacji projektu
zapewni nauczycielom i uczniom stały dost p do Internetu. Natomiast je li chodzi o liczb
pracowni komputerowych i ł czn liczb stanowisk komputerowych, to w poszczególnych
szkoła jest ona zró nicowana od jednej pracowni i 9 stanowisk minimalnie do 8 pracowni
i 120 stanowisk maksymalnie w jednej szkole. W sumie w badanych szkołach jest 105
pracowni komputerowych i 1317 stanowisk komputerowych. rednio na jedn szkoł
przypada 2,19 pracowni i 27,4 stanowisk komputerowych. Natomiast w badanych szkołach
rednio na jedn pracowni przypada 277,8 uczniów, a na jedno stanowisko komputerowe
22,15 uczniów.
Na pytanie dotycz ce tego, w jakich pomieszczeniach poza pracowniami
komputerowymi s wykorzystywane komputery, respondenci odpowiadali w nast puj cy
sposób:
Pyt. 4 W jakich pom ieszczeniach poza pracow niam i kom puterow ym i s w ykorzystyw ane
kom putery? /Liczba w skaza /
31
4.5 innych pom ieszczeniach
3
4.4
bursie/internacie/akadem iku
6
4.3 w ietlicy szkolnej
40
4.2 bibliotece
24
4.1 klasach lekcyjnych
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Najcz ciej poza pracowniami komputery wykorzystywane s w bibliotekach (40 spo ród
wszystkich wskaza , a najrzadziej w bursach i internatach (tylko 3 wskazania). Je li chodzi
o wskazania „inne pomieszczenia” (31), to dyrektorzy najcz ciej wymieniali: sekretariat,
ksi gowo i własne gabinety. Kilku dyrektorów wskazało, e komputery s dost pne tak e w
pokojach nauczycielskich, ale to rzadki przypadek.
Ponadto wi kszo dyrektorów zadeklarowała, e nauczyciele maj stały dost p
do Internetu (w 97,8% szkół) oraz to, e w trakcie realizacji projektu InterEOL zapewni taki
dost p nauczycielom i uczniom (97,8% dyrektorów).
IV. Wykorzystywanie sprz tu komputerowego w szkołach
Kolejne pytania, na które odpowiadali dyrektorzy szkół dotyczyły wykorzystywania
technologii w dydaktyce. Na pierwsze z nich udzielono nast puj cych odpowiedzi:
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
4
Pyt.3 W jaki sposób wykorzystuje si w Pa stwach szkole technologi informacyjn w
procesie dydaktycznym? /Liczba wskaza /
3.4 nie uwzgl dnia si ich w
programie naszej szkoły
0
33
3.3 obydwie formy
3.2 jako pomoc w nauczaniu
innych przedmiotów
14
3.1 jako odr bny przedmiot
(informatyka)
20
0
5
10
15
20
25
30
35
Jak wynika z przedstawionych danych, najcz ciej wskazywano (33 razy),
e technologia informacyjna stosowana jest w procesie dydaktycznym zarówno jako odr bny
przedmiot i jako pomoc w nauczaniu innych przedmiotów. W drugiej kolejno ci wskazywano
(20 razy), e technologia informacyjna wykorzystywana jest w niektórych szkołach jedynie
w ramach odr bnego przedmiotu, jakim jest informatyka. S te wskazania (14 razy)
pokazuj ce, e w cz ci szkół technologia informacyjna jest głównie stosowana do nauczania
innych przedmiotów ni informatyka. Najwa niejsz spraw jest jednak to, e w projekcie nie
uczestnicz szkoły, które w ogóle nie uwzgl dniaj ich w programie szkoły (0 wskaza ).
Je li chodzi o pytanie dotycz ce celów, do jakich najcz ciej uczniowie wykorzystuj
komputery podczas zaj w szkole, odpowiedzi przedstawiaj si nast puj co:
Pyt. 5 Do jakich celów najcz
ciej uczniowie wykorzystuj komputery podczas zaj
/Liczba wskaza /
?
15
5.6 innych celów
30
5.5 tw orzenia w łasnych
stron internetow ych
41
5.4 opracow yw ania
prezentacj i multimedialnych
47
5.3 w yszukiw ania informacj i
w Internecie
42
5.2 redagow ania tekstu
7
5.1 gier komputerow ych i
zabaw y
0
5
10
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
15
20
25
5
30
35
40
45
50
Jak wida , najcz ciej sprz t komputerowy jest najcz ciej wykorzystywany
przez uczniów do wyszukiwania informacji w Internecie (47 wskaza ), a najrzadziej do gier
komputerowych i zabawy (7wskazanie), co odpowiada celom okre lonym w podstawie
programowej i w programach nauczania informatyki. Bardzo cz sto te komputer
wykorzystywany jest do redagowania tekstu (42 wskazania) i opracowywania prezentacji
multimedialnych (41 wskaza ). W przypadku wskaza „do innych celów” (15 wskaza ),
najcz ciej dopisywano, e wykorzystuje si komputery do realizacji projektów edukacyjnych
czy redagowania gazetki szkolnej.
Kolejne pytanie dotyczyło uczestnictwa uczniów w opracowywaniu szkolnej
internetowej. Odpowiedzi przedstawiaj si nast puj co:
Pyt. 6 Czy uczniowie uczestniczyli w opracowaniu szkolnej strony internetowej?
/Liczba wskaza /
6.5 nie zamieszczaj niej
opracow anych przez siebie
materiałów
2
3
6.4 nie uczestniczyli w
tw orzeniu strony
6.3 tak, zamieszczali na niej
opracow ane przez siebie
materiały
29
30
6.2 tak, w spółtw orzyli stron
12
6.1 tak, opracow yw ali stron
w cało ci
0
5
10
15
20
25
30
I tak ankietowani dyrektorzy szkół zadeklarowali, e w wi kszo ci szkół uczniowie
współtworzyli stron internetow (30 wskaza ) i zamieszczali na niej opracowane przez
siebie materiały (29 wskaza ). W cz ci szkół uczniowie opracowali stron szkoły
w cało ci (12 wskaza ), natomiast do rzadko ci nale szkoły, w których uczniowie nie
uczestniczyli w tworzeniu stron (3 wskazania) i nie zamieszczali na niej swoich materiałów
(2 wskazania).
V. Przygotowanie nauczycieli do wykorzystywania
technologii informacyjnej w nauczaniu i wykorzystywanie tej technologii w dydaktyce
W kolejnych pytaniach kierowanych do dyrektorów szkół dotyczyły przygotowania
nauczycieli do wykorzystywania technologii informacyjnej w nauczaniu. Na bezpo rednio
sformułowane pytanie zadeklarowano, e we wszystkich szkołach s zatrudnieni nauczyciele,
którzy posiadaj przygotowanie informatyczne. Wskazali przy tym na uko czone formy
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
6
kształcenia i doskonalenia w tym zakresie i okre lili liczb osób, które je uko czyły. Wyniki
przedstawiaj si nast puj co:
Pyt. 7 Czy nauczyciele s przygotow ani do w ykorzystyw ania technologii inform acyjnej
w nauczaniu i jakie form y kształcenia i doskonalenia uko czyli? /Form y i liczba osób/
595
600
501
500
400
300
191
200
75
20
100
0
7.1 studia z zakresu
informatyki
7.2 studia
podyplomowe
7.3 kursy
doskonal ce
7.4 warsztaty
7.5 inne formy
Najliczniejsz grup stanowi nauczyciele, którzy uko czyli ró nego typu kursy doskonal ce
z zakresu informatyki (595 osób), drug w kolejno ci nauczyciele, którzy uczestniczyli
w warsztatach z tego zakresu (501 osób). Natomiast 191 nauczycieli uko czyło studia
podyplomowe, a 75 osób studia z zakresu informatyki. W ród osób wskazuj cych na inne
formy, najwi cej uczestniczyło w WDN lub samokształceniu.
Na pytanie dotycz ce wykorzystywania technologii informacyjnej w nauczaniu innych
przedmiotów ni informatyka zdecydowana wi kszo respondentów odpowiedziało
twierdz co (97,8%). Natomiast bardzo ró norodnie przedstawia si cz stotliwo stosowania
tej technologii w nauczaniu poszczególnych przedmiotów, co obrazuje zamieszczony ni ej
wykres:
Pyt. 10 W nauczaniu j akich przedmiotów wykorzystywane s technologie informacyj ne?
/Liczba wskaz /
9
Przedmioty zawodowe
3
Plastyka
3
Przedsi biorczo
3
Wiedza o kulturze
9
WOS
3
Religia
2
Muzyka
5
Technika
22
J.obce
10
Geografia
16
Historia
20
Biologia
13
Polski
14
Chemia
15
Fizyka
25
Matematyka
0
5
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
10
15
7
20
25
I tak najcz ciej technologie informacyjne wykorzystuje si na lekcjach matematyki
(25 wskaza ) i biologii (20 wskaza ) oraz w nauczaniu j zyków obcych (22 wskaza ),
a najrzadziej na lekcjach przedsi biorczo ci, wiedzy o kulturze, plastyki i religii (po 3
wskazania) oraz muzyki (tylko 2 wskazania).
W kolejnym pytaniu zapytano dyrektorów, czy w ich szkołach inne przedmioty ni
informatyka s realizowane w pracowniach komputerowych. Rozkład odpowiedzi
przedstawia si nast puj co:
Pyt. 11a Czy w Pa stw ach szkołach inne przedm ioty ni inform atyka s realizow ane
w pracow niach kom puterow ych? /liczba szkół w procentach/
tak; 77,10%
nie; 22,90%
W przypadku szkół, które udzieliły pozytywnej odpowiedzi (77,10%), ich dyrektorzy
wymieniali takie oto przedmioty, inne ni informatyka, realizowane w pracowniach
komputerowych:
Pyt. 11b Jakie inne przedm ioty ni inform atyka s realizow ane w pracow niach
kom puterow ych? /Liczba w skaza /
4
Kółka zainteresowa
12
Zaj cia specjalizuj ce
9
Przedmioty zawodowe
2
Wiedza o kulturze
1
WOS
2
Religia
6
Technika
15
J. obce
2
Geografia
7
Historia
8
Biologia
5
J. polski
Chemia
6
Fizyka
6
10
Matematyka
0
2
4
6
8
10
12
14
16
I tak najcz ciej w pracowniach komputerowych realizowane jest nauczanie j zyków obcych
(15 wskaza ) oraz zaj specjalizuj cych (12 wskaza ) i przedmiotów zawodowych
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
8
(9 wskaza ). Z przedmiotów ogólnokształc cych najcz ciej w pracowniach komputerowych
realizuje si przedmioty matematyczno-przyrodnicze (matematyka – 10 wskaza i biologia –
8 wskaza ), w dalszej kolejno ci przedmioty humanistyczne, w tym najcz ciej histori
(7 wskaza ). Najrzadziej natomiast takie przedmioty, jak wiedza o kulturze, geografia, religia
(po 2 wskazania) i WOS (1 wskazanie).
Kolejne – dwunaste pytanie - dotyczyło wykorzystywania zasobów Internetu
w nauczaniu. Wi kszo respondentów, bo a 97,9% dyrektorów szkół zadeklarowała, e tak
i praktycznie ka dy z nich wskazał, e dotyczy to wszystkich nauczanych w ich szkołach
przedmiotów.
Natomiast je li chodzi o pytanie dotycz ce wykorzystywania przez nauczycieli
gotowych opracowa multimedialnych w nauczaniu, to rozkład odpowiedzi przedstawia si
nast puj co:
Pyt. 13 Czy nauczyciele Pa stw a szkoły korzystaj w nauczaniu z gotow ych
opracow a m ultim edialnych? /Liczba szkół w procentach/
nie
30%
tak
70%
Wykorzystywane przez szkoły gotowe opracowania multimedialne s wielorakie i maj
ró norodny charakter: od najcz ciej wymienianych encyklopedii i słowników
multimedialnych do specjalistycznych programów nauczania j zyka obcego firmy
LangMaster czy wydawnictw Longman, Oxford University Press, Cambridge UP, Macmillan.
Wymieniane te tu bywaj filmowe adaptacje lektur i ró nego typu płyty zał czane do
czasopism.
Na kolejne pytanie dotycz ce opracowywania przez nauczycieli własnych pomocy
dydaktycznych w postaci multimedialnej nast puj cych odpowiedzi:
Pyt. 14 Czy nauczyciele Pa stw a szkoły opracow uj w łasne pom oce dydaktyczne w
postaci m ultim edialnej? /Liczba szkół w procentach/
nie; 22,9%
tak; 75,0%
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
9
W przypadku pozytywnej odpowiedzi respondenci najcz ciej wskazywali na program
prezentacyjny Power Point, dalej na programy Word, Excel, czasami wskazywano
na opracowania tworzone przy pomocy j zyka html, były tak e pojedyncze wskazania
na nast puj ce programy: Corel Draw, Flash i Acrobat Reader.
Kolejne pytanie, na które odpowiadali dyrektorzy szkół dotyczyło sposobu i zakresu
wykorzystywania technologii informacyjnej na zaj ciach zwi zanych z edukacja
mi dzykulturow lub regionaln . Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia si
nast puj co:
Pyt. 15. Czy nauczyciele w Pa stw a szkole w ykorzystuj technologie inform acyjne
w zaj ciach zw i zanych z edukacj m i dzykulturow lub regionaln ?
/Liczba szkół w procentach/
47,90%
50,00%
47,90%
45,00%
40,00%
35,00%
30,00%
25,00%
20,00%
15,00%
10,00%
0%
5,00%
0,00%
tak
nie
nie wiem
4,20%
brak wskazania
Jak wida tylko w niecałej połowie szkół (47.90%) technologie te s wykorzystywane.
Uzupełniaj c odpowied na powy sze pytanie respondenci okre lili sposób i zakres
wykorzystywania technologii informacyjnej w edukacji mi dzykulturowej w nast puj cy
sposób:
najcz ciej do prezentacji dziedzictwa kulturowego regionu np. w ramach ró nych
projektów i programów edukacyjnych, w tym tak e europejskich np. Comenius
i Młodzie ;
rzadziej do opracowywania stron internetowych o swoim mie cie lub patronie szkoły;
czasami do wyszukiwania informacji w Internecie na temat własnego regionu lub
informacji o krajach obcych, zwyczajów które w nich panuj i j zyków, których si
ucz ;
do prowadzenia zaj z realioznawstwa i kulturoznawstwa krajów danego obszaru
j zykowego;
do opracowywania informatorów o szkole i wydawnictw szkolnych
w jednym przypadku wskazano, e do tworzenia WebQuestów.
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
10
Ankietowani dyrektorzy szkół w zdecydowanej wi kszo ci (97,90% odpowiedzi)
stwierdzili, e szkoły wykorzystuj technologie informacyjne do komunikacji wewn trz- i
mi dzyszkolnej i to w ró nym zakresie, takim jak:
poczta elektroniczna;
wykorzystywanie sieci wewn trznej do kontaktów z nauczycielami i zarz dzanie
szkoł ;
przesyłanie danych i materiałów dydaktycznych;
wymiana do wiadcze , organizacji wspólnych przedsi wzi , jak warsztaty
i konferencje:
realizacja projektów europejskich i wymiana mi dzynarodowa w ramach programów
Comenius i Młodzie ;
wymiana i ocena prac kontrolnych;
prowadzenie forum dyskusyjnego.
VI. Znajomo
i wykorzystywanie metody WebQuest w nauczaniu
Na pytanie dotycz ce znajomo ci metody WebQuestów respondenci odpowiadali
nast puj co:
Pyt. 17 Czy poznali Pa stwo metod webQuestów?
/Liczba szkół w procentach/
58,30%
60,00%
50,00%
37,50%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
0%
tak
nie
nie w iem
4,20%
brak w skazania
Jak wida ponad połowa szkół zna metod WebQuestów (58,30%), któr poznała – jak to
wynika z dodatkowych odpowiedzi - przy ró nych okazjach, co przedstawia ni ej
zamieszczony wykres:
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
11
Pyt.17 W jakich okoliczno ciach poznali Pa stw o m etod WebQuest? /Liczba w skza /
2
1.5 z inny ch ródeł
15
17.4 z Internetu
3
17.3 z prasy , literatury
pedagogicznej
6
17.2 w trakcie kursów, warsztatów
metody czny ch
19
17.1 w trakcie konf erencji
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Najcz ciej wskazywano, e metod WebQuest poznano w trakcie konferencji (19 wskaza ),
a nast pnie z Internetu (15 wskaza ), rzadziej za , e w trakcie kursów i warsztatów
metodycznych (6 wskaza ) oraz z prasy czy literatury pedagogicznej (3 wskazania).
Je li chodzi o wykorzystywanie metody WebQuest w nauczaniu odpowiedzi
przedstawiaj si nast puj co:
Pyt. 18 Czy nauczyciele Pa stwa szkoły wykorzystuj metod Web Quest
w nauczaniu? /w procentach/
nie; 83,3%
tak; 16,7%
Jak wida metoda WebQuestów wykorzystywana jest w nauczaniu tylko w 16,7% szkół, na
przykład:
w edukacji europejskiej i w przedmiotach humanistycznych (Zespół Szkół nr 3
w Jastrz biu Zdroju);
w nauczaniu historii (Zespół Szkół nr 6 w Jastrz biu Zdroju);
w nauczaniu j zyków obcych i informatyki (Gimnazjum nr 1 w Jaworznie);
w nauczaniu informatyki (Zespół Szkól Ogólnokształc cych nr 1 w Katowicach);
w nauczaniu j zyków obcych (II Liceum Ogólnokształc ce w Mikołowie);
w nauczaniu j zyków obcych i historii (Gimnazjum w wierklanach);
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
12
w nauczaniu informatyki, historii, techniki, j zyka polskiego i religii (Gimnazjum nr 8
w Tarnowie);
w nauczaniu biologii, informatyki, j. polskiego, geografii i historii (Gimnazjum w
Toszku).
Na kolejne pytanie dotycz ce opracowywania WebQuestów przez nauczycieli dyrektorzy
szkół udzielili nast puj cych odpowiedzi:
Pyt. 19 Czy nauczyciele Pa stw a szkoły opracpw ali w łasne WebQuesty? /w
procentach/
nie; 87,5%
tak; 12,5%
Przedstawiony rozkład odpowiedzi wskazuje, e tylko w niewielkiej liczbie szkół (12,5%)
nauczyciele opracowuj własne WebQuesty i wykorzystuj je w nauczaniu takich
przedmiotów, jak:
historia (Zespół Szkół nr 6 w Jastrz biu);
informatyka (Zespół Szkól Ogólnokształc cych nr 1 w Katowicach);
historii (Gimnazjum w wierklanach);
edukacja mi dzykulturowa (Gimnazjum nr 8 w Tarnowie).
Na kolejne pytanie dotycz ce wykorzystywania WebQuestów WebQuestów edukacji
regionalnej i mi dzykulturowej udzielono nast puj cych odpowiedzi:
Pyt. 20 Czy nauczyciele Pa stw a szkoły w ykorzystyw ali WebQuesty
w realizacji tem atów zw i zanych z edukacja regionaln
i m i dzykulturow ? /w procentach/
nie; 91,7%
tak; 8,3%
Jak wida tylko niewielka liczba szkół (8,3%) wykorzystuje WebQuesty w edukacji
regionalnej i mi dzykulturowej. Oto tytuły przykładowych WebQuestów podane przez
ankietowanych:
Karol Miarka – Patron Gimnazjum (Gimnazjum w wierklanach);
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
13
Obcy i Swoi ((Gimnazjum nr 8 w Tarnowie).
VII. Opinie dyrektorów szkół
na temat wykorzystywania technologii informacyjnej w szkołach w nauczaniu
W ostatnich dwóch pytaniach ankietowani dyrektorzy szkół zostali poproszeni
o wyra enie swoich opinii na temat stopnia wykorzystywania technologii informacyjnej
i Internetu w zarz dzanych przez nich szkołach. Na pierwsze pytanie dotycz ce
wykorzystania tych technologii w nauczaniu innych przedmiotów ni informatyka rozkład
odpowiedzi był nast puj cy:
Pyt. 21.1 Jak oceniaj Pa stwo stopie wykorzystania technologii informacyjnej i
Internetu w Waszej szkole w nauczaniu innych przedmiotów ni informatyka?/w
procentach/
47,9%
50,0%
35,4%
40,0%
30,0%
20,0%
16,7%
10,0%
0,0%
0,0%
21.1 w ysoki
21.1 redni
21.1 niski
21.1 nie m am
zdania
Prawie połowa respondentów uznała, e stopie wykorzystywania technologii jest redni
(47,9%), natomiast 35,4 % uznała, e jest niski. Tylko 16,7% uznało, e ten stopie jest
wysoki.
Znacznie gorzej ocenili dyrektorzy szkół stopie wykorzystania tych technologii
w edukacji regionalnej i mi dzykulturowej, co przedstawia ni ej zamieszczony wykres:
Pyt. 21.2 Jak oceniaj Pa stw o stopie w ykorzystania technologii inform acyjnej i
Internetu w w aszej szkole w nauczaniu tem atyki zw i zanej z dziedzictw em
kulturow ym i edukacj m i dzykulturow ?
/w procentach/
58,3%
60,0%
50,0%
40,0%
29,2%
30,0%
20,0%
10,0%
0,0%
10,4%
4,2%
21.2 w ysoki
21.2 redni
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
21.2 niski
14
21.2 nie m am
zdania
I tak ponad połowa ankietowanych dyrektorów szkół uznała, e stopie ten jest niski
(58,3%), natomiast tylko niewielki odsetek uznał, e jest wysoki (4,2%). Cz
z nich
uznała, e stopie jest redni (29,2%), a 10,4% rospondentów nie miało we tej sprawie
zdania.
Podsumowanie: wnioski i rekomendacje
1. Badania wykazały, e wi kszo
szkół, która zadeklarowała udział w projekcie
i odpowiedziała na ankiety, poło ona jest na terenie Górnego l ska i zlokalizowana jest
w du ych miastach. Nieliczne s szkoły z terenu Podbeskidzia i dawnego Województwa
Cz stochowskiego. Zaskakuj ca jest ch udziału w projekcie szkół z terenu Małopolski,
w tym z Tarnowa.
Mała reprezentacja szkół spoza Górnego l ska w jaki sposób ogranicza mo liwo ci
realizacji wszystkich celów projektu, w tym rozprzestrzenienia dialogu
mi dzykulturowego, wymiany do wiadcze i integracji w ramach Województwa
l skiego. Zwi zku z tym nale y przeprowadzi dodatkow rekrutacj szkół z innych, ni
Górny l sk, subregionów.
2. Analiza danych z bada ankietowych wskazuje, e zasoby i poziom komputeryzacji szkół
uczestnicz cych w projekcie jest zró nicowany, szczególnie pomi dzy szkołami ró nego
typu. Najmniej pracowni komputerowych jest w szkołach podstawowych, przeci tnie 1,5
na jedn szkoł . Najwi cej w szkołach ponadgimnazjalnych zawodowych, gdzie
przeci tnie na jedn szkoł przypadaj 3 pracownie. rednio, ,na jedn szkoł przypada
2,19 pracowni. Je li chodzi o liczb uczniów na jeden komputer, to ogólny poziom
komputeryzacji we wszystkich badanych szkołach jest wy szy od redniej krajowej, gdy
wynosi 22 uczniów na komputer przy 40 uczniach na jeden komputer w kraju. Jednak
poziom ten jest jednak ni szy od kilku krajów europejskich, gdzie na jeden komputer
przypada 5-10 uczniów (np. Wspólnota Flamandzka w Belgii czy Zjednoczone
Królestwo). Wszystkie szkoły, poza jedn , posiadaj stałe ł cze internetowe, ale i tu
dyrektor zadeklarował, e w czasie realizacji projektu ł cze te zostanie udost pnione
nauczycielom i uczniom.
Zasoby komputerowe posiadane przez szkoły uczestnicz ce w projekcie InterEOL
pozwalaj na zrealizowanie jego zało e i celów, szczególnie na przeprowadzenie
standaryzacji WebQuestów opracowanych przez nauczycieli w czasie kursów
w macierzystych placówkach.
3. Z uzyskanych danych wynika, e w wielu szkołach uczestnicz cych w projekcie,
stanowiska komputery s dost pne dla nauczycieli i uczniów tak e poza pracowniami
komputerowymi, przede wszystkim w bibliotekach i klasach lekcyjnych. Nauczyciele
maj te zapewniony stały dost p do Internetu we wszystkich, poza jedn , szkołach.
W zwi zku z tym istnieje mo liwo realizacji niektórych zada w projekcie zarówno
w ramach lekcji, jak i podczas zaj pozalekcyjnych, przede wszystkim opracowywanie
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
15
przez uczniów prac konkursowych, opartych na nauczycielskich WebQuestach. Ta
dost pno do komputerowych pozwala na prowadzenia pracy w grupach i na prac
indywidualn wszystkich uczestników projektu.
4.
W wi kszo ci szkół komputery i technologie informacyjne s wykorzystywane
w dwojaki sposób, do prowadzenia zaj z informatyki i jako pomoc do nauczania
innych przedmiotów. Uczniowie najcz ciej wykorzystuj je do wyszukiwania
informacji, redagowania tekstów, tworzenia prezentacji multimedialnych, a tak e
współtworzenia szkolnych stron internetowych i zamieszczania na nich opracowanych
przez siebie materiałów, co odpowiada celom okre lonym w podstawie programowej i
programom nauczania informatyki.
To wskazuje, e zarówno szkoły, jak i uczniowie s zdolni do zrealizowania zada
stawianych im w projekcie: opracowania w oparciu o nauczycielskie WebQuesty
własnych prezentacji multimedialnych i stron internetowych dotycz cych dziedzictwa
kulturowego swoich regionów oraz prowadzenia dialogu mi dzykulturowego z partnerami
z innych krajów.
5.
W wi kszo ci szkół pracuj nauczyciele przygotowani do nauczania informatyki
i wykorzystywania technologii informacyjnych w nauczania innych ni informatyka
przedmiotów. Najliczniejsza jest grupa nauczycieli, która uko czyła ró nego typu kursy
doskonal ce (ponad 25% nauczycieli zatrudnionych w ankietowanych szkołach) lub
uczestniczyła w warsztatach z tego zakresu (nieco poni ej 25% nauczycieli). Jednak
stosunkowo niski jest odsetek nauczycieli, którzy uko czyli studia z zakresu informatyki
(jedynie 3,6%) czy studia podyplomowe (9,1%). Nauczyciele specjali ci zatrudnienie s
nie we wszystkich szkołach, brakuje ich a w 21 placówkach.
W tej sytuacji konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych bada diagnostycznych
w ród nauczycieli maj cych uczestniczy w projekcie InterEOL, w celu sprawdzenia, czy
i na ile s przygotowani do realizacji zada w nim zaplanowanych. To pozwoli okre li
dokładnie ramy programowe projektowanych szkole .
6. Najcz ciej poza informatyk , technologie informacyjne wykorzystywane s
w nauczaniu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych i j zyków obcych, czasami na
lekcjach j zyka polskiego i historii, natomiast bardzo rzadko na zaj ciach zwi zanych
z kultur i sztuk . W wi kszo ci szkół (ponad 75%) inne przedmioty ni informatyka s
nauczane w pracowniach komputerowych, ale w tym przypadku dominuj przedmioty
specjalistyczne, zawodowe i j zyki obce, rzadziej przedmioty humanistyczne, najrzadziej
przedmioty zwi zane z kultur , sztuka i co zaskakuj ce z nauczaniem geografii.
Wskazane jest zwi kszenie cz stotliwo ci przeprowadzania zaj
z przedmiotów
humanistycznych w pracowniach komputerowych, do czego w znacznym stopniu mo e
przyczyni si realizacja projektu InterEOL.
7.
W zdecydowanej wi kszo ci szkół (ponad 75%) nauczyciele opracowuj własne pomoce
dydaktyczne w postaci multimedialnej, ale w wi kszo ci przypadków korzystaj jedynie z
programu Power Point, Word i Excel. Natomiast bardzo rzadko wykorzystuj programy
słu ce digitalizacji, przekształcaniu materiałów ródłowy czy przetwarzania obrazów
ruchomych w komputerze.
W zwi zku z tym podczas szkole realizowanych w projekcie nale y doskonali
umiej tno ci zwi zane z wykorzystywaniem najnowocze niejszych technologii obróbki
informacji w ró nych postaciach: grafiki, animacji (filmu) i d wi ku.
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
16
8.
Tylko w cz ci szkól technologia informacyjna wykorzystywana jest na zaj ciach
zwi zanych z edukacja mi dzykulturow lub regionaln (niecałe 50%). Najcz ciej
do prezentacji dziedzictwa kulturowego regionu np. w ramach ró nych projektów
i programów edukacyjnych, w tym tak e europejskich np. Comenius i Młodzie .
W tej sytuacji istotne jest rozszerzenie tych pozytywnych do wiadcze na inne szkoły
uczestnicz ce w projekcie oraz przyczynienie si do cz stszego wykorzystywania
technologii informacyjnej do wyszukiwania informacji w Internecie na temat własnego
regionu lub informacji o krajach obcych, zwyczajów, które w nich panuj i j zyków,
których si ucz , a przede wszystkim do prezentacji dziedzictwa kulturowego regionu
np. w ramach ró nych projektów oraz wymiany do wiadcze i prowadzenia dialogu
mi dzykulturowego z partnerami z innych regionów.
9.
Badania wykazały, e wbrew oczekiwaniom znajomo metody WebQuest jest wi ksza
ni zakładano, bo w prawie 60% badanych szkół słyszano o niej. Jednak stopie jej
wykorzystywania w edukacji jest - zgodnie z przypuszczeniami - minimalny, bo tylko
w 16% szkół jest ona stosowana w nauczaniu przed wszystkim takich przedmiotów, jak
j zyki obce, historia i informatyka. Tylko w kilku szkołach nauczyciele pokusili si
o opracowanie własnych WebQuestów, a w realizacji tematów zwi zanych z edukacj
mi dzykulturow i regionaln praktycznie si ich nie wykorzystuje – wskazano tylko na
przykłady dwu autorskich WebQuestów o tej tematyce.
St d te zgodnie z zało eniami projektu InterEOL konieczne jest upowszechnienia w ród
nauczycieli metody WebQuest oraz przygotowywanie ich do opracowywania własnych
WebQuestów wykorzystywanych w edukacji mi dzykulturowej i regionalnej, tym
bardziej, e ich główn cech jest interaktywno . Dzi ki temu, tradycyjne rozumienie
media (jedynie jako przeka niki) maj szans sta si pomocami wzmacniaj cymi
aktywno uczniów, ich zaanga owanie, motywacje i twórczo .
10. Dyrektorzy szkół, pomimo wielu pozytywnych wyników ankiety, oceniaj zgodnie,
e poziom wykorzystania technologii informacyjnej w nauczaniu innych przedmiotów
ni informatyka jest raczej redni i niski ni wysoki, a stopie wykorzystania tych
technologii w edukacji regionalnej i mi dzykulturowej zdecydowanie niski.
W zwi zku z tym nale y doskonali
umiej tno ci nauczycieli zwi zane
z wykorzystywaniem technologii informacyjnej w nauczaniu innych przedmiotów ni
informatyka, w tym tak e w edukacji mi dzykulturowej i regionalnej, zgodnie z celami
i zało eniami projektu InterEOL, który ma w sposób globalny poprawi jako systemu
edukacji. Bowiem proponuje on cało ciowe podej cie do edukacji interkulturowej, tworz c
now metodyk i jako edukacyjn w tym obszarze w oparciu o teori konstruktywizmu
i zasady hermeneutyki
www.InterEOL.net
Projekt realizowany przy wsparciu Wspólnot Europejskich
17