Jak powtarzaē materia
Transkrypt
Jak powtarzaē materia
biologia w liceum Jak powtarzaç materia∏ Potyczki mi∏oÊników biologii w dwóch ods∏onach Lekcje biologii o charakterze powtórzeniowym mogà mieç rozmaite formy i ró˝ny charakter. Przedstawiam dwie propozycje turnieju jako przyk∏adu takich lekcji (lub ich fragmentów). BEATA MOKWA I. TEST ANALOGII Test wykorzystuje rozumowanie przez analogi´, czyli przenoszenie twierdzeƒ o jednym przedmiocie na inny, na podstawie zachodzàcych mi´dzy nimi podobieƒstw. Na przyk∏ad: Twoim zadaniem jest wskazanie brakujàcego s∏owa spoÊród czterech podanych: cz∏owiek – p∏uca, jesiotr – ... a) skrzela, b) p∏uca, c) tchawki, d) p∏ucotchawki. Prawid∏owa odpowiedê: a) skrzela. Test dotyczy dzia∏u: Niektóre czynniki wywo∏ujàce choroby cz∏owieka. 1. Choroby cywilizacyjne – nadciÊnienie t´tnicze, choroby spo∏eczne –.... a) albinizm, b) grypa, c) alkoholizm, d) cholera. 1/2005 2. Mi´sak – ch∏oniak, tkanka mi´Êniowa –.... a) krew, b) tkanka t∏uszczowa, c) chrzàstka, d) tkanka limfatyczna. 3. Alergeny – alergia, kancerogeny –.... a) mutacje, b) nowotwory, c) histamina, d) serotonina. 4. Wirus – grypa, bakteria –.... a) AIDS, b) ospa, c) opryszczka, d) angina. 5. Zapalenie wàtroby typu A – produkty spo˝ywcze i zanieczyszczona woda, AIDS –.... a) Êlina, b) pot, c) krew, d) droga kropelkowa. 6. Widliszek – zimnica, wesz –.... a) zgorzel, b) tyfus plamisty, c) ospa, d) rze˝àczka. 7. Bruzdog∏owiec szeroki – tasiemczyca, owsik –.... a) tenioza, b) trychinoza, c) enterobioza, d) toksoplazmoza. 8. Paso˝yt sta∏y – glista ludzka, paso˝yt czasowy –.... a) owsik, b) kleszcz, c) w∏osieƒ spiralny, d) tasiemiec uzbrojony. 51 51 biologia w liceum 9. Paso˝yt wielodomowy – motylica wàtrobowa, paso˝yt jednodomowy –.... a) bruzdog∏owiec szeroki, b) tasiemiec uzbrojony, c) glista ludzka, d) tasiemiec nieuzbrojony. 10. Radioterapia – promieniowanie jonizujàce, chemioterapia –.... a) cytostatyki, b) hormony, c) DNA, d) kriosonda. 11. M´˝czyêni – nowotwory p∏uc, kobiety –.... a) nowotwory ˝o∏àdka, b) nowotwory skóry, c) nowotwory szyjki macicy, d) nowotwory mózgu. II. KLASOWY KONKURS ORNITOLOGICZNY Gra dydaktyczna – planszowa Gra dotyczy dzia∏u: Ró˝norodnoÊç ˝ycia na Ziemi. Udzia∏ w grze pozwala uczniom na powtórzenie materia∏u w czasie jednej godziny lekcyjnej, na aktywny udzia∏ w lekcji, a tak˝e efektywne wspó∏dzia∏anie w zespole. Uczniowie, w wyniku losowania, zostajà podzieleni na 3 grupy oraz jury. Nast´pnie zapoznajà si´ z regulaminem gry. W czasie lekcji na tablicy znajduje si´ magnetyczna plansza do gry (przygotowana wed∏ug za∏àczonego wzoru). Potrzebne sà te˝ magnesy w trzech kolorach oraz kostka do gry. PLANSZA DO GRY Start Stop PREMIA Stop Stop PREMIA Stop PREMIA Stop META 52 52 biologia w szkole biologia w liceum Regulamin gry 1. Podzia∏ klasy na trzy zespo∏y, oznaczone kolorowymi szarfami: – zespó∏ ˝ó∏ty – Jastrz´bie, – zespó∏ zielony – Soko∏y, – zespó∏ czerwony – Or∏y, i jury, które b´dzie czuwa∏o nad stronà technicznà i merytorycznà. 2. Na tablicy znajduje si´ plansza do gry i trzy magnesy w kolorach odpowiadajàcych barwom grup. 3. Ka˝dy zespó∏ ma kostk´ do gry, którà b´dzie rzuca∏ po kolei ka˝dy cz∏onek zespo∏u – zaczyna zawsze pierwsza osoba z lewej. 4. Warunkiem przesuni´cia magnesu o liczb´ pól wyznaczonych kostkà jest poprawne udzielenie odpowiedzi na pytanie. 5. Odpowiedzi udziela ten cz∏onek zespo∏u, który rzuca∏ kostkà, ale mo˝e konsultowaç odpowiedê z ca∏à grupà. Je˝eli zespó∏ nie odpowie na pytanie – pozostaje w tym samym miejscu. 6. PoprawnoÊç odpowiedzi ocenia jury. 7. Czas wi´kszoÊci odpowiedzi jest limitowany i wynosi 30 sekund. Czas odmierza jury. 8. Pola na planszy zaznaczone napisem PREMIA pozwalajà na ruch magnesem bez odpowiedzi na pytanie. 9. Pola na planszy zaznaczone napisem STOP oznaczajà, ˝e jeÊli zespó∏ odpowie na pytanie, magnes pozostaje w tym samym miejscu. Gdy grupa nie zna odpowiedzi na pytanie, zespó∏ cofa si´ o 2 pola. 10. Wygrywa zespó∏, który pierwszy dotrze do mety i udzieli poprawnej odpowiedzi na pytanie fina∏owe; je˝eli grupa nie odpowie na pytanie fina∏owe, cofa si´ o 3 pola. 11. KolejnoÊç odpowiedzi poszczególnych zespo∏ów ustalamy losowo poprzez rzut kostkà. 3. Pytania dotyczàce rozpoznawania ptaków na podstawie ich piór. 4. Pytania dotyczàce okreÊlania Êrodowiska ˝ycia i rodzaju przyjmowanego pokarmu ptaków, których sylwetki przedstawione sà na rysunku. 5. Pytania dotyczàce rozpoznawania (wÊród grupy podanych) gatunków chronionych. 6. Pytania testu wielokrotnego wyboru. 7. Pytania otwarte krótkiej odpowiedzi, np. a) Jakie przystosowania do lotu i oszcz´dnej gospodarki wodnej sà widoczne w budowie i dzia∏aniu uk∏adu wydalniczego? b) Na czym polega podwójna akomodacja oka? c) W jaki sposób ptaki morskie usuwajà nadmiar soli z organizmu? d) W jaki sposób ptaki rozdrabniajà pobrany pokarm? e) Dlaczego gruczo∏ kuprowy jest dobrze rozwini´ty u ptaków zwiàzanych ze Êrodowiskiem wodnym? f) Z jakich elementów zbudowane jest pióro ptaka? g) Jaki ptak ma dobrze rozwini´ty zmys∏ w´chu? h) Jaki narzàd jest u ptaków odpowiedzialny za wydawanie dêwi´ków? i) Gdzie znajduje si´ najbli˝sza Stacja Ornitologiczna? Przyk∏adowe kategorie pytaƒ: 1. Pytania „z filmem”. Jak nazywa si´ ptak, którego sylwetk´ oglàdamy i do jakiego nale˝y rz´du? 2. Pytania „z kasetà”. Jak nazywa si´ ptak, którego g∏os s∏yszymy? mgr BEATA MOKWA 1/2005 Odpowiedzi do testu analogii: 1c, 2d, 3b, 4d, 5c, 6b, 7c, 8b, 9c, 10a, 11c nauczyciel dyplomowany w II Liceum Ogólnokszta∏càcym w Starogardzie Gdaƒskim, sta˝ pracy 13 lat 53 53