Rola i znaczenie drewna w gospodarce światowej
Transkrypt
Rola i znaczenie drewna w gospodarce światowej
1. 2. 3. 4. Wprowadzenie Protokół z Kyoto, mechanizmy Protokołu i co dalej? Obieg węgla a lasy i drewno Las, drewno i wiązanie węgla. Niektóre zdumiewające liczby 5. Przegląd strategii lądowej gospodarki węglem i potencjalnego użytkowania gruntu oraz działalności leśnej • Przechwytywanie węgla • Oszczędzanie węgla (promocja drewna, obecne światowe problemy w budownictwie) • Substytucja węgla (semafory komparatystyczne, drewno jako biopaliwo) • Etanol z drewna jako biopaliwo (amerykańska “Inicjatywa w sprawie nowoczesnej energii”) 6. Podsumowanie EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ – W LATACH 1990-2012 (dane zarejestrowane i prognozowane) Dane zarejestrowane dla 3 gazów: CO2; CH4; N2O (1% = 42 Mt równoważnika CO2) Dane zarejestrowane dla: CO2; (1% = 34 Mt CO 2 Źródło: Anon. 1999. “Preparing for Implementation of the Kyoto Protocol”. Commission Communication to the Council and the Parliament. http://europa.eu.int/comm/development/sector/environment/env_theme/climate_change/documents/comm(99)230.pdf, 12 May. Opracowanie i tłum.: W. Gil Po ratyfikacji przez 141 krajów odpowiadających za 55% emisji gazu cieplarnianego Protokół wszedł w życie i zaczął obowiązywać od 16 lutego 2005. Protokół wymaga, aby ograniczono emisje gazu cieplarnianego do roku 2012 przez świat uprzemysłowiony średnio o 5,2% jako całości. http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4267245.stm Mechanizmy Kyoto Wspólne wdrożenie Joint implementation Wspólne wdrożenie (JI) ujęte jest w Artykule 6 Protokołu z Kyoto. Procedura ta umożliwia krajom uprzemysłowionym wspólną pracę dla osiągnięcia celów związanych z emisjami. Kraj posiadający pewien cel dotyczący redukcji emisji może wypełnić część tego celu poprzez projekt ukierunkowany na zmniejszenie emisji w każdym sektorze gospodarki innego kraju uprzemysłowionego. Każdy z takich projektów musi być zatwierdzony przez kraje zaangażowane i musi owocować zmniejszeniem emisji, które nie wystąpiłoby w innym wypadku, tj. bez realizacji projektu „Wspólne wdrożenie” (JI). W ramach projektu JI dozwolone jest wykorzystanie „zlewni węgla” (carbon sinks ) (np. projektów z zakresu leśnictwa). Mechanizm Czystego Rozwoju Clean development mechanism Artykuł 12 Protokołu z Kyoto wyjaśnia mechanizm czystego rozwoju. (CDM). Jest to procedura podobna do wspólnego wdrożenia, ale rolę gospodarza dla działalności związanej z danym projektem musi pełnić kraj rozwijający się. Tak jak w przypadku JI, projekty CDM muszą owocować redukcjami, które są efektem dodatkowym do tych redukcji, które by uzyskano bez realizacji projektów. Posiadają także cel dodatkowy promowania trw ałego rozwoju w rozwijającym się kraju gospodarza. CDM jest nadzorowany przez Radę Wykonawczą (Executive Board), która zatwierdza projekty. Projekty CDM są w stanie generować kredyty od stycznia 2000, a te mogą być przechowywane w banku do wykorzystania w czasie pierwszego okresu zobowiązań (2008 – 2012). Zasady rządzące projektami CDM pozwalają jedynie na pewne typy projektów rodzaju „zlewnie” (sinks) (zalesianie i odnawianie (afforestation and reforestation)), zaś kraje nie będą mogły wykorzystywać kredytów generowanych przez projekty obejmujące elektrownie atomowe dla wypełniania celów dotyczących zobowiązań z Kyoto. Dla zachęcenia do realizacji małych projektów opracowuje się specjalne procedury „szybkiej ścieżki” (‘fast-track’ procedures). Handel emisjami Emissions trading Artykuł 17 Protokołu z Kyoto pozwala krajom, które uzyskały zmniejszenie emisji znacznie powyżej, tego czego od nich wymagano, zgodnie z ich celami z Kyoto, na sprzedaż nadwyżki krajom, dla których spełnienie zobowiązań z Kyoto jest zbyt trudne lub zbyt kosztowne. W ten sposób szuka się obniżki kosztów podporządkowania się dla wszystkich zainteresowanych. Źródło: Gugele B., Strobel B.,Taylor P. 2002. Greenhouse gas emission trends and projections in Europe. Are the EU and the candidate countries on track to achieve the Kyoto Protocol targets? Environmental issue report No 33. EEA, Copenhagen. Opracowanie i tłumaczenie: W. Gil Cele w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii, OZE (RES) w UE, 2006-2020 2006 Wszystkie odnawialne Biopaliwa „Zielona” elektryczność BIOMASA: Udział drewna 2008 wartości wskaźnikowe (%) 7 1 15 2020 wartości wiążące (%) 12 5,75 21 20 10 wg celów sektorowych 150 Mtoe 195 Mtoe 27 Mtoe (?) 108-143 mln m3(?) 35 Mtoe (?) 140-194 mln m3(?) Wall J. 2007. EU policy developments and the forest-based sector. http://www.unece.org/trade/timber/docs/tc-sessions/tc65/policyforum/presentations/03_Wall.pdf Cele UE "20-20-20" do 2020 r. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych co najmniej o 20% poniżej poziomów 1990 20% konsumpcji energii UE ma pochodzić ze źródeł odnawialnych 20% zmniejszenie w zakresie zużycia energii pierwotnej w porównaniu z poziomami przewidywanymi do uzyskania, w rezultacie poprawy efektywności energetycznej http://ec.europa.eu/clima/policies/brief/eu/package_en.htm ROCZNE EMISJE w t CO2 per capita Niemcy: 11 t CO2 Luxembourg: 27 t CO2 USA: 20 t CO2 Finlandia: 12 t CO2 Kanada: 16 t CO2 Wlk. Brytania: 10 t CO2 Szwecja: 7 t CO2 Prof. Dr. Arno Frühwald University of Hamburg Centre for Wood Sience and Technology In: Comparision with respect to environmental and energy balances of wood products and major substitutes ZOBOWIĄZANIA wg PROTOKOŁU Z KYOTO (Baza - emisje w 1990, rok docelowy 2008/2012) Europa: - 8% Niemcy: - 21 % Austria: - 13 % USA: no interest Szwecja: + 4% Japonia: - 6% Nowa Zelandia: +- 0 % Prof. Dr. Arno Frühwald University of Hamburg Centre for Wood Sience and Technology In: Comparision of wood products and major substitutes with respect to environmental and energy balances Z jakimi najważniejszymi kwestiami boryka się twój kraj? Bezrobocie Przestępczoś ć System opieki zdrowotnej Sytuacja gospodarcza Imigracja Emerytury Wzrost cen / /inflacja System edukacyjny Terroryzm Podatki Mieszkania Kwestie związane z energią (ceny energii, braki energii, etc.) Ochrona środowiska Transport publiczny Obrona / Sprawy zagraniczne Inne Eurobarometer 2007 Brak odpowiedzi Na pytanie o podanie 15 głównych problemów w opracowaniu pt.” Postawy obywateli Unii Europejskiej w kwestii środowiska” (Anon 2005) kwestie związane z obawami dotyczącymi relacji środowisko a zmiany klimatu uplasowały się 3 miejscu (46% odpowiedzi). Zatrucie wody (morza, rzeki, jeziora, źródła podziemne, etc. 7 na 10 obywateli UE sądziło, że stan środowiska wpływa istotnie na jakość naszego życie Szkody spowodowane przez człowieka (wielkie wycieki ropy, wypadki przemysłowe, etc. Zmiany klimatyczne Zatrucie powietrza Wpływ na nasze zdrowie chemikaliów używanych w produktach codziennej potrzeby Katastrofy naturalne (trzęsienia ziemi, powodzie) Rosnąca ilość odpadów Zatrucie rolnictwa (używanie pestycydów, nawozów, etc.) Zubażanie zasobów przyrodniczych Używanie organizmów modyfikowanych genetycznie w rolnictwie Utrata bioróżnorodności (wymieranie gatunków zwierząt, flory i fauny, etc.) Problemy urbanizacyjne (zatory komunikacyjne, zatrucie, brak obszarów zieleni, etc.) Skutki obecnych sposobów transportu (zwiększone używanie prywatnych (indywidualnych) samochodów, autostrady, zwiększony ruch lotniczy, etc.) Nasze zwyczaje konsumpcyjne Zagrożenie hałasem Anon. 2005. Special EUROBAROMETER 217 “Attitudes of European citizens towards the environment” April . http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_217_en.pdf Promować odnawialne źródła energii Wesprzeć finansowo małe firmy i gospodarstwa domowe, aby ich konsumpcja energii byłą bardziej efektywna Obniżyć emisję CO2 emitowanego przez środki transportowe Odpowiedzi razem Pierwsza odpowiedź Source: Standard Eurobarometer 2010. Standard Eurobarometer 2010 74/ Autumn 2010. Public opinion in the European Union. Economic Governance in the European Union. TNS Opinion & Social. 12 January 2011 (European Semester Conference). „Bitwa ze zmianą klimatu nie może wygrana bez lasów światowych – jest to obecnie jasne” - Ban Ki-moon Sekretarz Generalny ONZ The battle against climate change cannot be won without the world’s forests– this is now clear” – Ban Ki-moon UN Secretary General Lasy tropikalne nadal zanikają w zastraszającym tempie. Między 1990 -2005 tempo wylesiania średnio wynosiło 13 mln ha/rok, z czego 6 mln ha to lasy pierwotne. IV Raport Oceniający Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu (The Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change) wskazuje, że sektor leśny, głównie na skutek wylesiania stanowi 17% udział w globalnych emisjach, czyniąc go drugim największym źródłem, po sektorze energetycznym. (United Nations Environment Programme) http://www.unep.org/Themes/climatechange/default.asp Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych ds. Zmiany Klimatu Conference of the Parties COP Konferencja StronUnited Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) COP-14 Ministerial - UNFCCC and Kyoto Protocol December 1 - 12, 2008 Poznan, Poland http://www.wiserearth.org/event/view/2cfe0ee7c3e476123dc6586544c938e3 Duńska inicjatywa , aby drewno usytuować w centrum obrad COP 15 ( United Nations Climate Change Conference, Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Zmiany Klimatu) w dn. 30 listopad - 11 grudzień 2009 www.trae.dk Plan Akcji na Bali przyjęty przez Ramową Konwencję ONZ w sprawie Zmiany Klimatu (The United Nations Framework Convention on Climate Change) na 13 Sesji Konferencji Stron (COP-13) w grudniu 2007 upoważnił Strony do negocjacji instrumentu prawnego po-2012 obejmującego zachęty finansowe dla działań opartych o lasy na rzecz łagodzenia zmian klimatu w krajach rozwijających się. W tym kontekście UNEP obecnie wdraża i ułatwia wdrożenie licznych wysiłków budujących zdolność do takich akcji oraz wspiera projekty pilotażowe celem przygotowania krajów do rozpoczęcia zmniejszania emisji wynikających z wylesiania i degradacji. Obejmują one: Nations Collaborative Programme on Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation (UN-REDD) Wspólny Program ONZ ds. Redukcji Emisji wynikających z Wylesiania i Degradacji Lasu GRASP (Great Apes Survival Partnership) Partnerstwo na rzecz Przetrwania Wielkich Małp Człekokształtnych COMIFORMm (Community-based Integrated Forest Resources Conservation and Management) Zintegrowana Ochrona i Gospodarka Zasobami Leśnymi na Bazie Wspólnot SZACUNKI AKTUALNEGO OBIEGU WĘGLA ATMOSFERA 750 + 3,5/rok Systemy lądowe 6,5 90 2190 92 Wymiana oceaniczna 63 Paliwa kopalne i bieżąca produkcja 60 Produkcja lądowa i oddychanie Wylesienie 2 Powierzchnia oceanu 1020 Rezerwy paliw kopalnych 4000 Głębie oceanu 38000 Skały węglanowe 65 x 10 6 Uwagi Wszystkie liczby podano w gigatonach (Gt) (1Gt=109 ton).: Wielkość przepływów między atmosferą a oceanami i biosferą lądową nadal jest niepewna i stanowi przedmiot bieżących badań Źródło: Anon. 2001. The State of the World's Forests 2001. FAO, Rome. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil Rozmieszczenie węgla lądowego według ekosystemów Pustynie 5% Tundra 8% Mokradła 7% Kultury rolne 9% Lasy tropikalne 20% Roślinność trawiasta klimatu umiarkowanego 10% Sawanny tropikalne 8% Lasy borealne 26% Lasy klimatu umiarkowanego 7% Całkowity zapas węgla 2 200 Gt Źródło: Anon. 2001. The State of the World's Forests 2001. FAO. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil ILOŚĆ WĘGLA NA 1 HEKTAR I ZAPAS WĘGLA ROŚLINNOŚCI I GLEB, DLA RÓŻNYCH EKOSYSTEMÓW LEŚNYCH Ilość węgla przypadająca na 1 ha (ton) Kraj, region Ekosystem Borealny Umiarkowany w roślinności w glebie w roślinności Federacja Rosyjska 83 281 74 249 323 Kanada 28 484 12 211 223 Alaska 39 212 2 11 13 USA 62 108 15 26 41 Europa 32 90 9 25 34 Chiny 114 136 17 16 33 Australia 45 83 18 33 51 132-174 139 41-54 43 84-97 99 120 52 63 115 130 120 119 110 229 Azja Tropikalny Afryka Ameryka Płd. i Środk. % 32 1 gigatona (Gt) = 109 t = 1 miliard ton Łączny zapas węgla w ekosystemach leśnych wynosi ponad Źródło: Dixon, R.K. et al. 1994. Carbon pools and flux of global forest. ecosystems. Science, 263: 185-190. 1) w glebie Łączny zapas węgla (Gt) ZAPAS WĘGLA (Gt)1) 68 1200 Gt % 48 14 38 100 Zweryfikowane wyniki zawartości węgla w ekosystemach leśnych (Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC, 2007) Wyszczególnienie Gt % Globalna roślinność leśna w biomasie 283 44 Martwe drewno 38 6 317 50 638 100 6 Gleby leśne (w wierzchniej warstwie do 30 cm i w ściółce) Razem FAO 2011. State of the World’s Forests 2011 Pytanie: Ile metrów sześciennych powietrza zawierającego węgiel atmosferyczny równoważy ilość węgla zawartego w 1 metrze sześciennym drewna? Odpowiedź: Obliczenia wykazały, że 1 m3 drewna zawiera około 250 kg węgla, podczas, gdy 1 m3 powietrza zawiera około 0,117 g węgla. Tak więc, 1 m3 drewna zawiera tę samą ilość węgla, co 1,4 mln m3 powietrza. Kombinacja fotosyntezy i zdolności drzew do odkładania drewna ( celulozy i ligniny) działają, jak potężne urządzenie stężające węgiel z atmosfery w formę związaną. Nie istnieje technologia stworzona przez człowieka równa tej technologii, która zdolna jest dokonać tego rodzaju stężenia węgla. W szczególności, że źródłem energetycznym do produkcji drewna jest odtwarzalna energia słoneczna. Obliczenia były następujące: Powietrze zawiera 360 ppm CO2 według objętości, nie zaś masy, zatem, stężenie masowe zależy od masy molekularnej mieszaniny. Dla CO2 (Masa molekularna = 44), 1 ppm (v/v) = 0,001800 g/cm3 przy 25oC i ciśnieniu 1 atm. Tak więc, 360 ppm (v/v) = 360 x 0,001800 g/cm3 = 0,648 g/cm3 Ilość węgla (masa molekularna = 12) w tej ilości CO2 = 12/44 x 0,648 = 0,177 g/cm3 250 000 g węgla/m3 drewna/ 0,177 = 1 412 429 razy tyle węgla w 1 m3 drewna, co w 1 m3 powietrza Źródło: Moore P. 1999. The Forest and Carbon Fixing - Some Stunning Figures. GREENSPIRIT. http://www.greenspirit.com/carbon.htm Opracowanie W. Gil Oznacza to, że las o przyroście około 8 m3/ha/rok (bieżący przyrost roczny miąższości grubizny brutto, na 1 ha gruntów leśnych zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe, wynosi 7,7 m3/ha1)) wiąże ilość węgla, stanowiącą równoważnik ok. 11,3 mln m3 powietrza, co odpowiada kolumnie powietrza o podstawie 1 ha i wysokości 1130 m i do tego każdego roku. Gil W. - obliczenia własne 1) PGL LP. 2010. Raport o stanie lasów w Polsce 2009. DGLP, Warszawa. ZDOLNOŚĆ GROMADZENIA WĘGLA PRZEZ GATUNKI DRZEWIASTE 1 m³ drewna iglastego (sosna, świerk, modrzew) ~ 400 - 550 kg suchej masy ~ 200 - 275 kg węgla 1 m³ drewna liściastego (buk, dąb, jesion, inne) ~ 400 - 700 kg suchej masy ~ 200 - 350 kg węgla średnio w Europie 1 m³ drewna 500 - 600 kg suchej masy lub 250 - 300 kg węgla (Source: Karjalainen et al. 2000) Pytanie: Jaką powierzchnię muszę zalesić, aby skompensować użytkowanie mojego samochodu? (1) Załóżmy, że jeździmy przez 40 lat po 15 000 km/rok samochodem zasilanym benzyną, przy średnim zużyciu paliwa 15 km/litr (tj. ok. 6,67 l/100 km). Jaką powierzchnię muszę zalesić, aby skompensować użytkowanie mojego samochodu? (2) Przy ciężarze właściwym benzyny 0,72 - 0,76 kg/litr, przy założeniu zawartości węgla ok. 80% , po spaleniu 1 l benzyny uwolnilibyśmy 0,76 kg *0, 8 = 0,608 kg C, przy parametrach jak wyżej oznaczałoby to: zużycie paliwa na rok: 15000 km/rok /15km/l = 1000 l Ilość uwolnionego węgla/rok: 1000 l*0,608 kg C/l = 0,608 t C/rok. (tj. ok. 24.32 ton C w ciągu 40 lat) Jaką powierzchnię muszę zalesić, aby skompensować użytkowanie mojego samochodu? (3) Odpowiedź: Jeżeli przyjmiemy przechwytywanie netto w wysokości 2,0 ton C/ha/rok (średni przyrost drewna na poziomie 8 m3/rok i zdolność magazynowania węgla w drewnie 250 kg/m3) to musielibyśmy sadzić 0,304 ha lasu rocznie (czyli łącznie w ciągu 40 lat należałoby zalesić 12,16 ha lasu) aby zrekompensować jedynie użytkowanie naszego samochodu, przy założeniu, że węgiel jest magazynowany w takim właśnie wyliczonym tempie i nie jest uwalniany. Strategia lądowej gospodarki węglem Typ użytkowania gruntu i działalności leśnej PRZECHWYTYWANIE WĘGLA 1. Zalesianie, odnawianie i rekultywacja gruntów zdegradowanych 2. Udoskonalone techniki hodowli lasu prowadzące do zwiększenia tempa wzrostu 3. Zastosowanie praktyk agroleśnych na gruntach rolnych Carbon sequestration OSZCZĘDZANIE WĘGLA Carbon conservation SUBSTYTUCJA WĘGŁA Carbon substitution 1. Oszczędzanie węgla biomasy i węgla glebowego w istniejących lasach 2. Udoskonalone techniki pozyskiwania (np. zmniejszenie oddziaływania użytkowania na las) 3. Udoskonalona efektywność przetwarzania drewna 4. Ochrona przeciwpożarowa i efektywniejsze stosowanie spalania zarówno w systemach leśnych jak rolnych 1. Zwiększone przetwarzanie biomasy leśnej na trwałe produkty drzewne, celem użytkowania w miejsce materiałów energochłonnych 2. Zwiększone stosowanie biopaliw (np. wprowadzenie plantacji bioenergetycznych) 3. Udoskonalona utylizacja odpadów pozyskaniowych (np. trocin) jako materiału na biopaliwa Źródło: Bass S. et al., 2000. Rural livelihood and carbon management. IIED Natural Resources Issues Paper No.1. London, IIED. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil Zalesianie i odnawianie lasu w strefie klimatu umiarkowanego 31% Potencjalny wkład działalności rolno-leśnej i zalesiania oraz odnawiania lasu na pochłanianie węgla w skali światowej w latach 1995-2050 Działalność agro-leśna w strefie klimatu umiarkowanego 2% Zalesianie i odnawianie lasu w strefie borealnej 6% Działalność agro-leśna w tropikach 17% Zalesianie i odnawianie lasu w tropikach 44% Całkowity potencjał absorpcyjny: 38 Gt węgla Źródło: Anon. 2001. The State of the World's Forests 2001. FAO. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil CYKL ŻYCIOWY PRODUKTÓW DRZEWNYCH (W ASPEKCIE TECHNICZNYM) W ODNIESIENIU DO MODELOWYCH PRODUKTÓW DRZEWNYCH WYSYPISKO OBRÓBKA PIERWIASTKOWA LAS Drewno okrągłe Drewno budowlane 80% 50% ODPADY LEŚNE 20% OBRÓBKA WTÓRNA ODPADY PRZEMYSŁOWE (wysoka zawartość wilgoci) 30% UŻYTKOWANIE PRODUKTÓW 30% ODPADY PRZEMYSŁOWE (małe wymiary, niska zawartość wilgoci) 20% ENERGIA RECYKLING DREWNA DO ZAMKNIĘCIA LUB OTWARCIA PĘTLI RECYKLINGOWEJ Źródło: Frühwald A. 1998. Wood Products at the End of their Life: Material Recycling, Energy Generation, or Landfill?. Technical, Economical and Ecological Aspects. In: Recycling, Energy, and Market Interactions, UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov., published by Ministry of Forestry, Turkey.. Opracowanie i tłum.: W. Gil Rynek drewna poużytkowego w Polsce Informacje z konferencji „Rynek drewna w Polsce – w drodze ku stabilizacji”, (4-5 grudnia 2007) zorganizowanej przez DG LP, ITD. Poznań i ZG SITLiD. Według dr hab. Ewy Ratajczak rynek drewna poużytkowego w Polsce to ok. 3 mln m3, które po wstępnej fazie przygotowania nadawałoby się do dalszego przerobu (po wykluczeniu produktów, które zostały potraktowane środkami konserwacji zabronionymi przez UE). Istnieje w Polsce potrzeba zainicjowania rynku drewna poużytkowego, jako towaru dla producentów płyt drewnopochodnych. System taki działa z powodzeniem w Niemczech. Kajzer K. 2008. Drewno ciągle budzi emocje. Las Polski nr 2., str. 12. W latach 1990 problem globalnego wylesiania prowadził do takich sloganów, jak „Oszczędź drzewo, stosuj PCW”. Opinia publiczna nie była w stanie unaocznić sobie różnicy między trwałą gospodarka leśną a wylesianiem, które miało miejsce w niektórych regionach świata. Od tego czasu każdy przemysł oparty na zasobach środowiskowych dowodził zalet środowiskowych swych produktów. Drewno jest zastępowane przez konkurujące materiały, takie jak plastiki, aluminium, stal, beton i gips. Raport Współ-przewodniczących Międzyrządowego Panelu ds. Leśnictwa Komisji ds. Trwałego Rozwoju ONZ (1997) podkreślał potrzebę działań na rzecz promocji drewna jako materiału przyjaznego dla środowiska. Ten sam apel powtarzano na Trzeciej Ministerialnej Konferencji w sprawie Ochrony Lasów Europy w Lizbonie w 1998. Europejska Komisja Leśna FAO i Zespół Specjalistów ds. Rynków Produktów Leśnych i Marketingu Komitetu Drzewnictwa Komisji Ekonomicznej ONZ ds. Europy stwierdziły, że jest kwestią imperatywną opracowanie nowych produktów i rozszerzenie rynków oraz, że ważna dla przemysłu produktów leśnych jest współpraca międzynarodowa celem promocji zalet trwałej i zrównoważonej produkcji drewna. Wszystkie produkty przemysłu leśnego są przedmiotem substytucji. Substytucja drewna jest silniejsza w zakresie materiałów szkieletowych, okien i drzwi, form i skrzyń, okładzin, mebli, palet i opakowań. Drewno i papierowe produkty opakowaniowe są zastępowane przez konkurujące materiały, takie jak plastiki, aluminium, stal, beton i gips. W oparciu o tzw. przemysłowy semafor komparatystyczny (industry bench marking semaphore) dokonano oceny słabych i silnych stron kilku przemysłów konkurencyjnych uwzględniając: związki z przemysłami komplementarnymi; public relation i siłę lobbingu, strukturę przemysłu, zasoby badawczo-rozwojowe, oraz wielkość przemysłu. Przemysł stalowy wydaje się być najsilniejszy spośród konkurentów, a kolejnymi są przemysły tworzyw sztucznych i aluminium. SEMAFOR KOMPARATYSTYCZNY DLA OCENY SIŁY PRZEMYSŁU Przemysł leśny Plastik Alumi nium Stal Beton Związki z przemysłami komplementarn ymi Public relations i lobbing Struktura przemysłu Zasoby badawczorozwojowe Wielkość przemysłu Siła O.K. Słabość Źródło: Burrows J., Sanness B. (ed.) 1998. The competitive climate for wood products and paper packaging: the factors causing substitution with emphasis on environmental promotions. A study performed by the Substitution Project subgroup of the joint FAO/ECE Team on Public Relations Specialists in the Forest and Forest Industries Sector. Oslo, 203 pages, plus appendixes. ISBN Wykonano także tzw. środowiskowy semafor komparatystyczny (environmental bench marking semaphore) obejmujący: użytkowanie końcowe i recykling, konsumpcję energii, przetwarzanie i bhp, zaopatrzenie w surowiec oraz odnawialność i obfitość zasobów wraz z analizą cyklu życia, od źródeł surowcowych do użytkowania finalnego i recyklingu Komparatystyka środowiskowa wykazuje przewagę produktów drzewnych, z pozyskaniem jako główną słabością. Przemysł leśny posiada znaczne oddziaływanie na swe otoczenie, ale posiada wiele zalet w stosunku do konkurentów. Jego surowce są odnawialne i wytwarza bezpieczne produkty, które można poddać recyklingowi, lub których można się pozbyć przy niskim oddziaływaniu na środowisko. W odróżnieniu od wielu produktów konkurencyjnych możliwe jest odzyskiwanie zawartości energetycznej z produktów leśnych. Większość konsumentów rozumie powiązanie między pozyskaniem i przetwarzaniem produktów, chociaż niewielu konsumentów łączy przemysł tworzyw sztucznych z wierceniami w poszukiwaniu ropy naftowej, zaś aluminium z górnictwem boksytów a przemysł stalowy z górnictwem. Rosnący nacisk na globalne ocieplenie i potrzeba ograniczania emisji gazów cieplarnianych umacniają środowiskową pozycję przemysłu drzewnego. Dzieje się tak na skutek przechwytywania CO2 w czasie przyrostu drewna, efektywności energetycznej produkcji, recyklingu i odzyskiwania energii z produktów odpadowych W kontekście globalnej zmian klimatu, produkty leśne stanowią lepszy wybór, niż produkty substytucyjne. Dla produktów leśnych stal i beton są najsilniejszymi konkurentami w budownictwie, podczas gdy plastik i aluminium są najsilniejszymi konkurentami w sektorze opakowań. Te sektory są także ważne dla przemysłów konkurujących. SEMAFOR KOMPARATYSTYCZNY DLA OCENY WPŁYWU NA ŚRODOWISKO Przemysł leśny Plastik Aluminium Stal Beton Użytkowanie końcowe i recykling Konsumpcja energii Przetwarzanie i bhp Zaopatrzenie w surowiec Odnawialność i obfitość zasobów Siła O.K. Słabość Źródło: Burrows J., Sanness B. (ed.) 1998. The competitive climate for wood products and paper packaging: the factors causing substitution with emphasis on environmental promotions. A study performed by the Substitution Project subgroup of the joint FAO/ECE Team on Public Relations Specialists in the Forest and Forest Industries Sector. Oslo, 203 pages, plus appendixes. ISBN 82-910040-10-2. Na wyprodukowanie 1 t drewna budowlanego potrzeba ok. 580 kWh energii, podczas, gdy materiały konkurencyjne wymagają o wiele więcej nakładu energetycznego, np. cegła: 4 razy tyle, co drewno; cement: 5 razy, plastik: 6, stal: 24, zaś aluminium: 126 razy tyle energii. Produkty drzewne, po zakończeniu żywotności, łatwo poddają się recyklingowi pozwalając na dodatkowe odzyskiwanie energii Źródło: Birler A.S. 1998. The Opportunity of Forest Plantation Investment and its Expected Impact to National Economy in Turkey, p. 24. In: Recycling, Energy, and Market Interactions, UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov., published by Ministry of Forestry, Turkey. Opracowanie i tłum.: W.Gil Porównanie drewna i produktów niedrzewnych 1 m² elementów ściany dom drewniany dom z cegły masa [kg] 71 273 energia [MJ] 271 876 CO2-emisje [kg] - 50 58 zakwaszenie [kg] 128 196 (Source: Karjalainen et al. 2000) W Europie Zachodniej, mimo tradycji budowania z kamienia i betonu, ewidentne jest rosnące zainteresowanie produktami drzewnymi. Udział rynkowy budynków drewnianych (mieszkalnych i niemieszkalnych) wzrósł w ostatnich 20 latach. Jednakże, z powodu niesprzyjających ogólnych warunków ekonomicznych, wzrost konsumpcji drewna uległ spowolnieniu. Przykładem sukcesu promocji drewna jest Lignum, szwajcarska organizacja promująca drewno od 1931. Zdołała ona skłonić wiodących architektów do pracy z drewnem i uczyniła ich budynki znanymi opinii publicznej oraz decydentom, a także doprowadziła do pewnej liberalizacji w zakresie przepisów dotyczących standardów przeciwpożarowych, co otworzyło wielkie potencjalne możliwości rynkowe dla drewna. http://www.metla.fi/ohjelma/pkm/esite-en.pdf Drewniane budowle szkoły jazdy konnej w Chojnowie (woj. Mazowieckie) Źródło: strona Lasów Państwowych Zajazd w Bieszczadach Fot. W. Gil Dom drewniany z okolicy Dobczyc k/ Krakowa Fot. W. Gil Tysiące rozpoczętych budów Rozpoczęte budowy domów w regionie UNECE, 2005-2009 UNECE/FAO Forest Products Annual Market Review, 2009-2010 Ekonomiczne środki stymulujące zastosowane przez w całych obszarze regionu UNECE dla odwrócenia rządy kryzysu finansowego i ekonomicznego z lat 2008-2009 miały mało wymierne oddziaływanie na sektor leśny Przykładami środków, które posiadają potencjalnie pozytywny wpływ na producentów produktów drzewnych są: wsparcie eksportu finansowane w krajach UE i w Japonii, inicjatywy do zakupu domów (spur home-buying) w USA i Kanadzie i unikalna Inicjatywa Drewno Przede Wszystkim (Wood-First Initiative) w Kolumbii Brytyjskiej , w Kanadzie. W Europie kilka krajów podjęło działanie dotyczące coraz droższego ubezpieczenia kredytu eksportowego (export credit insurance) stanowiącego wyzwanie dla małych i średnich firm (SMEs) tworząc oficjalne agencje kredytu eksportowego dla zagwarantowania i zapewnienia obsługi finansowej. Szereg krajów eksporterów drewna ( Austria, Francja i Niemcy) zaoferowało most gwarancji finansowych i spedycyjnych (bridge financing and shipping guarantees) poprzez agencje finansowe i ubezpieczeniowe wspierane przez państwo. UNECE/FAO Forest Products Annual Market Review, 2009-2010 Z jakimi najważniejszymi kwestiami boryka się twój kraj? Bezrobocie Przestępczość System opieki zdrowotnej Sytuacja gospodarcza Imigracja Emerytury Wzrost cen / /inflacja System edukacyjny Terroryzm Podatki Mieszkania Kwestie związane z energią (ceny energii, braki energii, etc.) Ochrona środowiska Transport publiczny Obrona / Sprawy zagraniczne Inne Brak odpowiedzi Eurobarometer 2007 Czy jesteś za, czy przeciw użytkowaniu danych źródeł energii w twoim kraju (25 krajów UE) za opinia neutralna Energia słoneczna Energia wiatrowa Energia wodna Energia oceaniczna (pływy/ fale/ prądy morskie) Energia z biomasy (użytkowanie drewna, roślin, lub biogazu jako paliwa) Gaz Ropa naftowa Węgiel Energia nuklearna Eurobarometer 2007 przeciw brak opinii Skład i wartość kaloryczna drewna iglastego i liściastego w porównaniu z węglem kamiennym Drewno iglaste Drewno liściaste Węgiel kamienny węgiel 53 51 76 wodór 6 6 6 tlen 39 40 9 azot 0,1 0,2 2 siarka - - 1 popiół i inne 1,9 2,8 7 substancje lotne 41 52 32 węgiel związany 12 13 55 popiół 1 3 8 wilgoć 46 32 5 Materiał lotny jako % substancji lotnych plus węgiel związany 77 80 37 Wartość kaloryczna w GJ/t 20 19 30 (i) Udział procentowy materiału absolutnie suchego (ii) Udział procentowy wg wagi drewna świeżo ściętego (1GJ = 947,800 Btu/h) Źródło: Gil W.- Zrębki drzewne jako paliwo. Las Polski, 1994 nr14, s.14-15 Elektrownia węglowa o mocy 1 MW eksploatowana przez 30 lat wymaga corocznego zakładania plantacji o powierzchni 500 ha stałych lasów dla przechwycenia generowanej emisji CO2 Źródło: Forest Energy Forum – Newsletter No.3, 1998 Elektrownia o mocy 1 MW zasilana paliwem drzewnym wymaga jedynie 500 ha lasów, aby w sposób trwały zrównoważyć emisje CO2. Źródło: Forest Energy Forum – Newsletter No.3, 1998 Energia z biomasy, szczególnie energia z drewna, stanowi witalny składnik przyszłych strategii dla złagodzenia emisji gazów cieplarnianych, ze szczególnym potencjalnym udziałem do 30% łącznego zmniejszenia emisji w latach 2030 – 2050. Anon. 2003. Forests in climate change negotiations. In: State of the World’s Forests 2003, FAO Rome, p.2529. Opracowanie i tłum.: W. Gil ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WZROSTEM GLOBALNEJ LICZBY LUDNOŚCI ŚWIATA A SPADKIEM GLOBALNEJ POWIERZCHNI LASÓW (w latach 2000 p.n.e. do 2000 naszej ery) Źródło: Birler A.S. 1998. The Opportunity of Forest Plantation Investment and its Expected Impact to National Economy in Turkey. In: Recycling, Energy, and Market Interactions, UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov., published by Ministry of Forestry, Turkey. Opracowanie i tłum.: W.Gil WZROST POPULACJI A POPYT NA DREWNO NA ŚWIECIE W LATACH 1950-2030 Oczekuje się, że globalny popyt na drewno osiągnie odpowiednio 4,2 mld m3 w roku 2000 oraz 5,6 mld m3 w roku 2020. Rok Do roku 1990 i w latach następnych globalny popyt na drewno nie będzie już dłużej zbieżny z dopuszczalnym pozyskaniem z lasów naturalnych Świata. 1950 2,600 0,547 1,423 1960 3,003 0,597 1,794 1970 3,682 0,649 2,389 1980 4,364 0,672 2,934 1990 5,116 0,669 3,423 2000 6,070 0,698 4,236 2010 7,000 0,724 5,068 2020 7,900 0,708 5,593 2030 8,600 0,692 5,951 W rezultacie, celem zaspokojenia rosnącego popytu na drewno, objęcie działalnością inwestycyjną plantacji komercyjnych stanie się pilną potrzebą. Populacja światowa (mld) Roczny popyt na drewno Na 1 mieszkańca (m3) Ogółem (mld m3) Źródło: Birler A.S.: The opportunity of Forest Plantation Investment and its Expected Impact to National Economy in Turkey. In: Recycling, Energy, and Market Interactions, UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov. 1998, published. by Ministry of Forestry, Turkey. Opracowanie i tłum.: W. Gil Sześćdziesiąt agresywnych i szybko rosnących gatunków drzew najbardziej przydatnych jako paliwo Dla wilgotnych tropików Dla wyżyn tropikalnych Dla regionów suchych i pół-suchych Acacia auriculiformis Ailanthus altissima Acacia brachystachya E. microtheca Calliandra calothyrsus Acacia mearnsii A. cambagei E. occidentalis Casuarina equisetifolia Alnus acuminata A. cyclops Haloxylon aphyllum Derris indica A. nepalensis A. nilotica H. persicum Gliricidia sepium A. rubra A. saligna Parkinsonia aculeata Gmelina arborea Eucalyptus globulus A. senegal Pinus halepensis Guazuma ulmifolia E. grandis A. seyal Pithecellobium dulce Leucaena leucocephala Grevillea robusta A. tortilis Prosopis alba Mangroves Inga vera Adhatoda vasica P. chilensis Mimosa scabrella Albizia lebbek P. cineraria Muntingia calabura Anogeissus latifolia P. juliflora Sesbania bispinosa Azadirachta indica P. pallida S. grandiflora Cajanus cajan P. tamarugo Syzygium cumini Cassia siamea Tamarix aphylla Terminalia catappa Colophospermum mopane Zizyphus mauritiana Trema Emblica officinalis Z. spina-christi Eucalyptus camaldulensis E. citriodora E. gomphocephala (Źródło: Wazeka R. - A long overdue manual of tree species especially suited for fuelwood, Unasylva 1981, no 131, vol. 33, pp. 40-41, FAO, Rom Drewno w coraz większej mierze używane jest do celów energetycznych (3) Badania przeglądowe prowadzone przez Międzynarodową Agencję Energetyczną (International Energy Agency) wskazują, że odnawialne źródła energii będą zwiększać swój udział w rynku energii-mix (mix-energy) (IEA 2005). Chociaż ogrzewanie i gotowanie pozostaną głównym wykorzystaniem paliwa drzewnego i węgla drzewnego w krajach rozwijających się, wykorzystanie stałych elektryczności potroi się do roku 2030. oczekuje się, że biopaliw dla produkcji Chociaż obecnie paliwa drzewne pochodzą z odpadów (odpady leśne i przemysłowe) w przyszłości więcej pochodzić będzie bezpośrednio z lasów i plantacji drzew. Pozytywne i negatywne implikacje zwiększonego użytkowania drewna jako paliwa zależeć będą od racjonalności przyszłej energii, polityki środowiskowej, leśnej i przemysłowej, wliczając w to rolę zachęt i podatków dla promocji drewna jako paliwa. Oczekuje się wzrostu handlu międzynarodowego w niektórych regionach wliczając Amerykę Środkową i Południową. Produkcja paliw drzewnych i eksport mogą się stać kluczowymi składnikami dla rozwoju i ekspansji działalności leśnej, chociaż nie wydaje się, aby ten trend miał bezpośrednio wpływ na ubóstwo. Jednakże te działania mogą przyczynić się do wylesiania i degradacji lasu, jeśli nie wdroży się polityki dla unikania negatywnych oddziaływań. W miarę jak będzie wzrastał popyt na biomasę drzewna dla celów energetycznych zmiany strukturalne w sektorze energetycznym będą miały pozytywne i negatywne implikacje na przemysły drzewne. Źródła biomasy, sposoby pozyskiwania, metody przetwarzania i produkty finalne ZASOBY BIOMASY Leśnictwo tradycyjne Leśnictwo oparte o krótką rotację Systemy zaopatrzenia Pozyskanie Zbieranie Uprawy i odpady Przemieszczanie rolnicze Magazynowanie Rośliny oleiste Przetwarzanie Produkty finalne Biochemiczne Paliwa transportowe Termochemiczne Ciepło. elektryczność Procesy fizykochemiczne Śmieci komunalne Odpady przemysłowe Źródło: IEA 2003. IEA BIOENWERGY http://www.ieabioenergy.com/ourwork.php?t=30#30 Opracowanie: W. Gil Paliwa stałe Łączny udział światowego zaopatrzenia w energię pierwotną w 2004 r. Gaz 20,9% Inne 0,5% En. atomowa 6,5% Ropa naftowa 34,3% Odnawia lne 13,3% Wiatr 0,064% En. wodna 2,2% Produkty odnawialne palne i odpady odnawialne 10,6% Odpady nieodnawialne 0,2% Pływy 0,0004% Węgiel 25,1% IEA 2006. Renewables in Global Energy Supply An IEA Fact Sheet September. Słońce 0,039% Geotermalna 0, 414% Łączna konsumpcja energii UE 25, 2003 Gaz 23% En. atomowa 14,8% Biomasa/odpady 3,7% Odna wialne 5,8% Ropa 38% Węgiel 18,2% Telenius B. 2007. The role of bioenergy for energy objectives. October 10, Swedish Energy Agency. http://www.unece.org/trade/timber/docs/tc-sessions/tc-65/policyforum/presentations/PD_01_Telenius.pdf Udział energii drzewnej w użytkowaniu energii pierwotnej wybranych krajów Źródło: UNECE/FAO 2007. Forest Products Annual Market Review 2006-2007. ECE/TIM/SP/22. Timber Section, Geneva, Switzerland. http://www.unece.org/tra de/timber/docs/fpama/20 07/FPAMR2007.pdf Udział drewna w Całkowitym Zaopatrzeniu w Energię Pierwotną (TPES) Przetwarzanie drewna w energię, mln m3 (% wskazuje udział drewna w TPES) Odzyskane ( po konsumpcji) Pośrednie (czarny ług powarzelny, pelety) Bezpośrednie (z lasów) Źródło; Saddler J. 2007. Wood energy policies and recent developments in the OECD. http://www.unece.org/trade/timber/docs/tcsessions/tc-65/policyforum/presentations/01_Saddler.pdf Biomasa leśna na cele energetyczne w krajach OECD, wg źródła pochodzenia, 2006 Biomasa leśna, mln m3/rok 296 mln m3 Inne kraje Finlandia Szwecja Francja Kanada 129 mln m3 USA 14 mln m3 Bezpośrednio z lasu Odpady przetwórcze, czarny ług powarzelny Odpady odzyskane, po-konsumeckie Źródło: Mabee Warren E., Saddler John N. 2007. Forests and energy in OECD countries. Forests and Energy Working Paper 1. FAO, Rome. za Steierer et al., 2007. USA jest największym pojedynczym użytkownikiem energii drzewnej wykorzystując ok. 212 mln m3 rocznie z różnych źródeł. Francja uzyskuje ok. 84,3 % swego całkowitego drzewnego surowca energetycznego z bezpośredniego pozyskania, co jest najwyższym udziałem w badaniach JWEE Steierer et al., 2007). W Europie, średnio 45% energii drzewnej pochodzi bezpośrednio z lasów, 49% ze strumieni odpadowych i 6 % jest materiałem odzyskiwanym po użytkowaniu. Dla porównania, w Ameryce Północnej jedynie 19% energii drzewnej pochodzi z bezpośredniego pozyskania, 80% z odzysku odpadów i 1% z odzysku po użytkowaniu Wkład energii drzewnej w całkowite zaopatrzenie w energię pierwotną (TPES), 2001 % całkowitego zaopatrzenia w energię pierwotną Świat Kraje G8 Reszta Świata Energia drzewna Afryka Azja Ameryka Płd. i Środk. Kraje rozwijają ce się Paliwo drzewne (drewno opałowe + węgiel drzewny) Źrodło: FAO 2005. State of the world’s forests 2005, Rome. Ameryk a Płn. Europa Czarny ług powarzelny Udział bioenergii w Całkowitym Zaopatrzeniu w Energie Pierwotną (%) FAO 2007. http://www.fao.org/nr/ben/ben_en.htm Wkład energii drzewnej do całkowitego zaopatrzenia w energie pierwotną (TPES), w wybranych krajach rozwiniętych 2001 Kraj Udział w całkowitym zaopatrzeniu w energie pierwotną (TPES) (%) Czarny ług powarzelny Finlandia Szwecja Kanada Nowa Zelandia USA Źrodło: FAO 2005. State of the world’s forests 2005, Rome Opracowanie W. Gil. Łącznie energia drzewna Zaopatrzenie w odnawialne źródła energii (Prognoza) Tradycyjna biomasa Energia wodna Biomasa komercyjna Inne odnawialne Europejska zdolność produkcyjna peletów drzewnych, 2006-2009 Amerykańska “Inicjatywa w sprawie nowoczesnej energii” Uznając zależność od nieodnawialnego , paliwa importowanego Prezydent USA ogłosił w roku 2006 “Inicjatywę w sprawie nowoczesnej energii” (“Advanced Energy Initiative”) obejmująca zastąpienie ponad 75% importu ropy USA z Bliskiego Wschodu do roku 2025 biopaliwem W następstwie ustanowiono Inicjatywę Biopaliwową zakładającą uczynienie etanolu produkowanego z celulozy konkurencyjnego pod względem kosztów z benzyną – do roku 2012 (0,46 USD/litr etanolu) i zastąpienie 30% obecnego poziomu konsumpcji benzyny konsumpcją biopaliw do roku 2030. Użytkowanie benzyny ma zmaleć o 20% do roku 2017 poprzez stosowanie paliw odnawialnych i alternatywnych w ilości 132 mld litrów/rok (obecnie USA zużywa ok. 555 mld litrów benzyny/rok) Istotne stają się rośliny zawierające celulozę , w tym drewno Z 1 tony absolutnie suchego drewna można wytworzyć 80 - 375 litrów etanolu Departament Energii sugeruje, że oczekuje się, iż do roku 2030, będzie corocznie dostępne 905 mln ton odpadów rolniczych i 334 mln ton biomasy drzewnej (odpady pozyskaniowe, drewno z pożarzysk, z trzebieży, odpady tartaczne, miejskie odpady budowlane, drewno z rozbiórek domów etc.). Źródło: www.whitehouse.gov/stateoftheunion/2007/initiatives/energy.html Biomasa. Plan Programu Wieloletniego Biomass. Multi-Year Program Plan Sprzyjające warunki rynkowe stymulujące produkcje biopaliw w ubiegłych latach: wysokie ceny rynkowe ropy naftowej wspierająca polityka rządowa rosnące zainteresowanie bezpieczeństwem energetycznym i środowiskowym oraz dostępność zapasów taniej kukurydzy i roślin oleistych Biomass Program wspomaga przekształcanie krajowych, odnawialnych i obfitych zasobów biomasy w konkurencyjne pod względem kosztów, wysokowydajne biopaliwa, bioprodukty i bioenergię elektryczną (biofuels, bioproducts, and biopower).. Source: USDOE. 2011. Biomass. Multi-Year Program Plan. US Department of Energy. Energy Efficiency & Renewable Energy. April 2011. Dynamika zmian cen ropy naftowej (USD/baryłkę, OPEC Basket Price) ) Source: http://www.opec.org/opec_web/en/data_graphs/40.htm Produkcja bioetanolu na świecie w latach 1950-2007 Zdolności produkcyjne (mld litrów na rok) Źródło; Saddler J. 2007. Wood energy policies and recent developments in the OECD. http://www.unece.org/trade/timber/docs/tcsessions/tc-65/policyforum/presentations/01_Saddler.pdf Globalna produkcja biopaliw, mln baryłek dziennie Reszta Świata USA India Chiny Brazylia 1 baryłka ropy = 158,987295 litrów 6 mln baryłek/dzień= 954 mln litrów/dzień = 348,182 mld l/rok USDOE. 2011. Biomass. Multi-Year Program Plan. US Department of Energy. Energy Efficiency & Renewable Energy. April 2011. Zdolności produkcyjne USA w zakresie wytwarzania ETANOLU (mld galonów/rok) 1 galon (U.S) = 3,785 litra 13 mld galonów = 49,2 mld litrów mld galonów /rok KONKURENCYJNOŚĆ CENOWA BIOPALIW ZALEŻNIE OD SUROWCA Etanol z celulozy Etanol ze zboża (UE) Benzyna (hurt) Etanol z kukurydzy (USA) Etanol z trzciny cukrowej (Brazylia) USD / litr Source: FAO. 2008. Forests and energy. Key issues. For. Pap. 154 Inicjatywa o wartości 500 mln USD dla opracowania nowych źródeł czystej energii odnawialnej Bowyer et al. 2007 Etanol z celulozy SPOJRZENIE WSTECZ I W PRZYSZŁOŚĆ Stosowanie energii pierwotnej wg rodzaju Gospodarka Gospodarka Gospodarka węglowodorami ?? - 1800 węglowodorami węglowodorami 1800 - 2050 1990 – 21?? Rewolucja przemysłowa Na bazie rolnictwa węgiel Źródło: Forest Products Biotechnology et UBC ropa naftowa i gaz biomasa i odnawialne Zestawienie wyników badań modelowych w zakresie rynków energii odnawialnej Instytucja prognozująca Światowa Rada ds. Energii (World Energy Council) Horyzont czasowy 2050 Potencjalny udział energii odnawialnych Do 25% udziału w rynkach globalnych (z obecnego poziomu ok. 18%) ONZ (UN) 2050 Obecny udział wzrośnie z 20% do 60% w zakresie elektryczności i do 40% w odniesieniu do innych paliw Firma Shell International 2060 do 40% całkowitego zaopatrzenia w energię FAO 2000. The Energy and Agriculture Nexus. Environment and Natural Resources Working Paper No. 4, Rome. Opracowanie: W. Gil Oczekiwane wzrosty cen produktów żywnościowych do roku 2020, w stosunku do roku 2005, % ( związane z produkcja biopaliw) Scenariusz agresywnego wzrostu biopaliw do roku 2020 Uwaga pozostaje skoncentrowana na biopaliwach na bazie produktów żywnościowych Przesunięcie w kierunku biopaliw drewnopochodnych Biopaliwa drewnopochodne + rolnictwo udoskonalone kasawa 135 89 54 burak cukrowy 25 14 10 trzcina cukrowa 66 49 43 nasiona roślin oleistych 78 45 43 kukurydza 41 29 23 pszenica 30 21 16 Roślina używana do produkcji biopaliwa Źródło: Rosegrant, M.W., Msangi, S., Sulser, T. & Valmonte-Santos, R. 2006. Biofuels and the global food balance. In Bioenergy and agriculture: promises and challenges. Hazell, P. & Pachauri, R.K. (eds.). 2020 Focus No. 14, November 2006. Washington, DC, IFPRI. Kwestie związane w szczególności z przeznaczaniem drewna na cele energetyczne, poza swoimi pozytywnymi cechami, mogą stwarzać szereg zagrożeń (1) Jeśli popyt na drewno energetyczne wzrośnie; podaż drewna dostępnego do innych zastosowań może zmaleć, co zaowocuje wzrostem cen dla wszystkich użytkowników drewna. Teren poprzednio przeznaczany na produkcję żywności może zostać przeznaczony na produkcję biopaliw, bez wpływu na ekosystemy leśne, ale być może to oddziaływać na bezpieczeństwo żywnościowe. Uprawy produktów rolno-paliwowych mogą zostać rozszerzone na tereny leśne generując konflikty w zakresie użytkowania gruntów i zwiększając wylesianie z implikacjami w zakresie bioróżnorodności, zmian klimatu i wody. Kwestie związane w szczególności z przeznaczaniem drewna na cele energetyczne, poza swoimi pozytywnymi cechami, mogą stwarzać szereg zagrożeń (2) Subsydia za użytkowanie biomasy w produkcji energii nadal powodują problemy dla użytkowników drewna o ugruntowanej pozycji. Na przykład, w USA program subsydiowania pozyskania i dostaw biomasy (biomass harvest and delivery subsidy programme) ujemnie wpływa na producentów płyt drewnopochodnych i papieru. Mogą rozszerzyć się plantacje leśne dla zaspokojenia rosnącego popytu na energię z drewna. Source: FAO 2007. Konferencja FAO “Lasy i energia” (Forests and Energy), 20 listopad, Rzym. http://www.fao.org/forestry/site/40856/en/page.jsp UNECE/FAO. 2010. UNECE/FAO Forest Products Annual Market Review, 2009-2010