oficjalne otwarcie wieży widokowej i geoparku

OFICJALNE OTWARCIE WIEŻY WIDOKOWEJ I GEOPARKU
OFICJALNE OTWARCIE WIEŻY WIDOKOWEJ I GEOPARKU
Na sobotę, 13 lipca br. Gmina Mirsk zaplanowała otwarcie dwóch wielkich inwestycji, które udało się zrealizować dzięki
wsparciu funduszy europejskich. Zaproszono na ten dzień 130 gości. Zaszczycili nas swoją obecnością m.in.: Poseł na
Sejm RP Zofia Czernow; Józef Stanisław Mrówka – Starosta Powiatu Lwóweckiego; Roksana Skobało – Wicestarosta
Rejonu Gródeckiego (Ukraina); Jan Pospisil – Starosta Lazne Libverda; Jan Zaliwski – Wiceburmistrz Miasta i Gminy
Mirsk; Przewodniczący Rady Miejskiej Gminy Mirsk Piotr Konsur; Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Gminy Mirsk
Janusz Machulak i Maria Karatysz; Danuta Ławnikowska – była Przewodnicząca Rady Miejskiej Gminy Mirsk; Zenon
Zatchiej – Członek Zarządu Powiatu Lwóweckiego; Bogumiła Turzańska–Chrobak – Wiceprezes Zarządu Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; Zdzisław Rzewuski – Pełnomocnik Zarządu Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; prof. Monika Hardygóra – Prezes KGHM Polska Miedź S.A.– CBR;
przedstawiciele KGHM PM S.A.: Aneta Laskownicka, Stefan Laskownicki, Dariusz Teodorski, Krzysztof Porębski; prof. dr
hab. inż. Wojciech Ciężkowski – Dziekan Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej; dr
Paweł Zagożdżon i mgr Katarzyna Zagożdzon – Politechnika Wrocławska; Tadeusz Przylibski – Dyrektor Instytutu
Górnictwa PWr.; mgr inż. Aleksy Szafran – projektant; przedstawiciele KGHM Cuprum sp. z o.o.: dr Maciej Madziarz,
Malwina Kobylańska, Agata Juzyk, Rafał Dębkowski, Marcin Szpak, Agnieszka Nowicka; Karina Borkowska – firma
Geobrugg; przedstawiciel SKI&SUN Anastazja Rams; Lubomir Leszczyński – Nadleśnictwo Świeradów Zdrój; Mariusz
Mróz – Powiatowa Państwowa Straż Pożarna; Jerzy Roszkiewicz – Stowarzyszenie Podziemnych Tras Turystycznych;
Monika Grzegorczyk – Sztolnie Kowary; zasłużeni dla miasta i gminy Mirsk: Teresa Malczewska, Jerzy Wójcik, Jan Stąpor;
Zbigniew Dragunowicz – Prezes Koła Łowieckiego „Wieniec”; Ludwik Hryciew – Prezes Okręgowej Rady Łowieckiej;
przedstawiciele mediów: TVP Wrocław, Telewizja Łużyce, Telewizja Dami, Przegląd Lubański, Notatnik Świeradowski,
Wieści Mirska; przedstawiciele portali internetowych: goryizerskie.pl, cowregionie.pl .
O godz. 11.00 Burmistrz Miasta i Gminy Mirsk Andrzej Jasiński serdecznie powitał wszystkich przybyłych na
uroczystość i przedstawił historię realizacji zadania, które nosiło nazwę: Przebudowa wieży ciśnień na wieżę widokową
w Mirsku, realizowana w ramach projektu partnerskiego „ZOBACZYĆ KRAJOBRAZ – DOTKNĄĆ PRZESZŁOŚĆ –
wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa przeszłości na terenie Subregionu Karkonosze i Góry Izerskie”.
Wybudowana w latach 1887-1890 wieża ciśnień miała służyć podniesieniu ciśnienia wody dostarczanej do miasta Mirsk
z ujęcia drenażowego położonego w rejonie wsi Krobica. Wieża ciśnień to obiekt wolnostojący zaprojektowany na
rzucie ośmioboku o wysokości 37,5m od poziomu terenu, podpiwniczony. Ściany do wysokości parteru z kamienia
bazaltowego, wyżej w część nadziemnej murowana z cegły o gr. 40-65 cm. Strop do obsługi zbiornika na wodę
monolityczny na belkach stalowych. Wieża zakończona więźbą dachową drewnianą jętkowo-płatwiową, wielospadową,
ośmioboczną, pokrytą dachówką ceramiczna, karpiówką z bocznymi 4 lukarnami dachowymi. Komunikację pomiędzy
poszczególnymi poziomami wieży stanowiły schody drewniane, policzkowe, obecnie metalowe, ażurowe. Od wewnątrz
wieża doświetlona 22 otworami okiennymi z drobnowymiarowych profili stalowych. Elewację stanowi zrąb kamienny do
wysokości parteru zakończony gzymsem pokrytym dachówką ceramiczną, karpiówką, dalej do poziomu stropu
zbiornika na wodę cegła licówka i dalej do poziomu pokrycia hełmu wieży tynk nakrapiany. Wieża ciśnień była
eksploatowania do końca lat 70 ubiegłego stulecia, a obecnie dzięki projektowi partnerskiemu o nazwie: „ZOBACZYĆ
KRAJOBRAZ – DOTKNĄĆ PRZESZŁOŚĆ – wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa przeszłości na terenie
Subregionu Karkonosze i Góry Izerskie” realizowanemu wspólnie przez gminy: Świeradów Zdrój (lider projektu),
Kowary, Janowice Wielkie, Mirsk i miasto Jelenia Góra została odrestaurowana z przeznaczeniem na wieżę widokową.
Wykonawcą prac była firma GUTKOWSKI Sp. z o.o. z siedzibą w Lesznie, a inspektorem nadzoru został p. Andrzej
Oleszkiewicz z Biura Inwestorskiego, Wrocławskiego Oddziału Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa.
W wyniku realizacji inwestycji otrzymano następujące efekty rzeczowe: budynek nieczynnej wieży ciśnień wody
przebudowany na wieżę widokową dostosowującą jej wnętrze do nowej funkcji wraz z telewizją dozorową w ilości – 4
kamer, oprogramowanie i monitor oraz 4 lunetami ustawionymi na poziomie wewnętrznego tarasu widokowego. Dane
techniczne wieży widokowej: powierzchnia użytkowa po przebudowie – 159,50 m2, powierzchnia zabudowy – 73,80 m2,
kubatura – 1.572,00 m3, wysokość budynku od poziomu terenu do szczytu dachu wynosi: 37,50 m., wysokość budynku
do poziomu platformy widokowej wynosi: 21,50 m. Wokół wieży: chodnik i opaska z kostki betonowej o powierzchni
125,16 m2, ogrodzenie terenu wykonane z profili stalowych osadzonych między słupkami i cokołem z cegły
klinkierowej o długości 83,50 mb wraz 2 furtkami wejściowymi, ławki i kosze parkowe w ilości 10 kompletów. Koszt
inwestycji to kwota 778.468,52 zł, na którą składają się środki Unii Europejskiej – Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 w
kwocie 445.602,44 zł i budżetu gminy w wysokości 332.866,08 zł.
O przecięcie wstęgi burmistrz A. Jasiński poprosił p. Danutę Ławnikowską – Przewodniczącą Rady Miejskiej Gminy Mirsk
poprzedniej kadencji, kiedy to pomysł realizacji przebudowy wieży i budowy Geoparku zatwierdzono oraz obecnego
Przewodniczącego Rady Miejskiej Gminy Mirsk Piotra Konsura. Później zaproszeni goście wraz z przewodnikiem
sudeckim p. Karoliną Piór-Roman mogli wejść po 157 schodach na sam szczyt wieży, by tam przez 4 lunety podziwiać
piękno okolicznych miejscowości Gór Izerskich i wysłuchać wielu ciekawostek związanych z tym terenem.
Następnie autobusami przemieściliśmy się do Krobicy, gdzie mieści się początek ścieżki dydaktyczno - turystycznej
„Śladami dawnego górnictwa kruszców” potocznie zwanej Geoparkiem. Ścieżka obejmuje 1 stanowisko podziemne
(kopalnia św. Jana w Krobicy) oraz 12 stanowisk naziemnych w tym 19 różnych obiektów górniczych i 3 punkty
widokowe. Całkowita długość ścieżki wynosi blisko 8 km, w tym trasa podziemna o długości 350 m.
Punktem wyjściowym, a zarazem pierwszym stanowiskiem ścieżki, jest podziemna trasa turystyczna „Kopalnia św. Jan”
w Krobicy, utworzona w oparciu o zespół historycznych wyrobisk górniczych: XVI wiecznej kopalni św. Jan (St. Johannes)
i wykonanej w wieku XVIII sztolni św. Leopold (St. Leopold), gdzie roboty górnicze prowadzono w latach 1576 – 1633,
1755, 1770 oraz 1811 – 1816. Zlokalizowany tu został parking dla autobusów i samochodów osobowych oraz budynek
administracyjno - kasowy do obsługi ruchu turystycznego. Wejście do udostępnionego do zwiedzania zespołu wyrobisk
podziemnych prowadzi przez zagłębiony w terenie przedsionek wejściowo-ekspozycyjny, gdzie przygotowano miejsce
dla niewielkiej wystawy związanej z historią tamtejszego górnictwa. Z przedsionka zwiedzający wchodzą do
właściwego wyrobiska sztolni św. Leopold, z której szybikiem międzypoziomowym docierają do położonej 11 m. wyżej
sztolni św. Jan. Na jej poziomie obejrzeć można dobrze zachowane pozostałości wyrobisk eksploatacyjnych. Sztolnia św.
Jan wyprowadza zwiedzających z powrotem na powierzchnię u podnóża malowniczego odsłonięcia skalnego nad
Krobickim Potokiem. Mimo stosunkowo niewielkiej długości udostępnionych do zwiedzania wyrobisk ich historyczny
charakter przejawia się przede wszystkim niewielkimi wymiarami przekroju poprzecznego (minimalny wymiar 170 x 60
cm), krętym przebiegiem i licznymi, ślepymi odnogami.
Rozpoczynająca się przy „Kopalni św. Jan” trasa ścieżki turystycznej wiedzie dalej na wschód w kierunku dawnej
kopalni Hans Reichelt, śladami robót górniczych prowadzonych przed wiekami, w rejonie wychodni złoża rud cyny,
metodą odkrywkową i podziemną. Ścieżka doprowadza do reliktów największej, dawnej kopalni rud cyny założonej w
pobliżu Gierczyna – Psi Grzbiet (Hundsrücken), czynnej z przerwami w latach 1590 – 1789. Próby wznowienia
wydobycia podejmowano w niej jeszcze w latach 30., 40. i 50. XX w. - po raz ostatni w kopalni nazwanej „Gierczyn”,
zlikwidowanej ostatecznie w 1958 r. U podnóża sztucznego odsłonięcia skalnego widoczne jest tu zapadlisko tzw.
starego (XVI w.) szybu kopalni Psi Grzbiet, zlokalizowane w pobliżu zgłębionego w XVIII w., obecnie całkowicie
zlikwidowanego „szybu wodnego” tej kopalni. Nieco poniżej znajduje się okno sztolni odwadniającej z XVI w.
(Brandschachter Stolln).
Ścieżka prowadzi dalej do zbudowanego w XVIII w. spiętrzenia wód potoku Dzieża (Pękawka). Gromadzona tu woda
stanowiła źródło energii do napędu kół wodnych, poruszających urządzenia odwadniające i transportowe dawnej
kopalni Psi Grzbiet. Poprzez spiętrzenie, ścieżka prowadzi dalej ku pozostałościom założonej w XVIII w. kopalni rud
kobaltu św. Karol (St. Carl), mijając dużych rozmiarów hałdę oraz głębokie zapadlisko jej dawnego szybu (na stoku,
powyżej ścieżki).
Następnym punktem trasy są pozostałości kopalni Wielkie Pocieszenie (Reicher Trost), czynnej z przerwami w latach
1590 – 1860, gdzie wydobywano rudy cyny. Zobaczyć tu można wykonaną w 1958 r. żelbetową płytę zamykającą
dawny szyb (którego początki sięgają XVI w.), odbudowany w latach 30. XX w., stanowiący później szyb nr 1.
powojennej kopalni Gierczyn.
Dalej ścieżka doprowadza do Gierczyna, jednej z najstarszych miejscowości w tej części Gór Izerskich - o której
pierwsza wzmianka pochodzi z 1385 r. Odkrycie w początkach XVI w. złóż cyny sprawiło, że z inicjatywy rodu
Schaffgotschów do Gierczyna sprowadzono górników z Jachymowa w Czechach, w 1578 r. utworzony został tu urząd
górniczy. Zgodnie z przekazami źródłowymi, w ciągu 14 lat najintensywniejszych prac (1577 - 1591) wydobyto tu 267
ton cyny - czyli ok. 20 ton tego metalu rocznie.
W Gierczynie trasa prowadzi do zabytkowego, XVI-wiecznego kościoła pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii
Panny, w którym do 1945 r. miały znajdować się świeczniki ołtarzowe, wykonane z wydobywanej tu cyny. W jego
sąsiedztwie, na niewielkim skwerku otoczonym drzewami, gdzie do 1945 r. znajdował się obelisk upamiętniający
poległych w I wojnie światowej, ustawiono mały wózek kopalniany oraz tablicę informacyjną dotyczącą tutejszego
górnictwa i historii miejscowości.
Z Gierczyna szlak wznosi się dalej doliną potoku Czarnotka, później zaś malowniczym stokiem wzniesienia Łyszczyk,
wiodąc ku położonym wysoko zabudowaniom przysiółka Lasek. Tam, z punktu widokowego, zlokalizowanego
malowniczo na stoku, pod lasem, roztacza się piękna panorama doliny Mirska.
Dalej, przez obszar leśny, ścieżka prowadzi w kierunku Przecznicy, zaś jej odnoga do doskonale zachowanej sztolni
(kopalni) rud kobaltu Fryderyk Wilhelm, czynnej w latach 1793 – 1804, gdzie obecnie znajduje się cenne zimowisko
nietoperzy. W końcowym odcinku ścieżka doprowadza na teren dawnej kopalni rud kobaltu św. Maria – Anna w
Przecznicy, czynnej w latach 1769 – 1840. Widoczne są tu zapadliska trzech szybów, gdzie zabudowane były niegdyś
niezwykle interesujące, napędzane energią wodną, urządzenia odwadniające i transportowe. Na krótkim odcinku,
bezpośrednio przed pozostałościami szybów, szlak prowadzi wykutym w skale odcinkiem kanału, doprowadzającego
niegdyś wodę do ich napędu. Nieco dalej, poniżej szybów, ścieżka mija wlot wyrobiska (upadowej) wykonanego w
latach 50. XX w., udostępniającego historyczne wyrobiska kopalni św. Maria – Anna w czasie prowadzonych tam w
okresie powojennym poszukiwań.
Ścieżka kończy się pośród zabudowań Przecznicy, wsi, której historia wiąże się ściśle z górnictwem - już w XVI w. w
sąsiedztwie miejscowości roboty górnicze prowadzono w sztolni Trzech Braci (Drei Brüder) oraz kopalni Św. Bartłomiej
(St. Bartholomaeus). Po odkryciu, w XVIII w., mineralizacji kobaltu i uruchomieniu kopalni św. Maria – Anna oraz huty
kobaltowej Przecznica stała się znaczącym ośrodkiem produkcji niebieskiego barwnika niezbędnego w przemyśle
szklarskim i włókienniczym – błękitu kobaltowego, będąc jedynym jego producentem na obszarze ówczesnych Prus.
Kopalnia i huta działały do lat 40. XIX w.
Całkowity koszt inwestycji wyniósł 3.709.833,22 zł, na który składają się następujące środki finansowe: Unia
Europejska – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla
Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 w kwocie 2.595.840,15 zł i budżet gminy w wysokości 1.113.993,07 zł,
w tym pomoc finansowa następujących instytucji: pożyczka z WFOŚiGW we Wrocławiu w wysokości 732.000,00 zł oraz
darowizna pieniężna w kwocie 150.000 zł. z Fundacji Polska Miedź z przeznaczeniem na budowę przedsionka
wejściowo-ekspozycyjnego oraz oświetlenia terenu w rejonie sztolni św. Leopolda w Krobicy.
Po krótkich przemówieniach burmistrza Andrzeja Jasińskiego i dr Macieja Madziarza, dokonano przecięcia wstęgi i
wszyscy goście, w małych grupach, zostali oprowadzeni po podziemnej części trasy przez dr Macieja Madziarza, dr
Pawła Zagożdżona i mgr Katarzynę Zagożdżon. Aby przybliżyć zwiedzającym realia czasów minionych przewodnicy
wystąpili w strojach z epoki, w salce ekspozycyjnej ustawione zostały lampy jakich używali górnicy i zawieszone
zostały plansze z informacjami na temat metod i ilości wydobywania kruszców, przekroju poszczególnych sztolni, szkic
techniczny kunsztu wodnego i dokumentacja fotograficzna przebiegu prac podczas realizacji projektu.
Ostatnim punktem obchodów była wizyta na Strzelnicy Myśliwskiej w Mroczkowicach, gdzie, po trudach zwiedzania,
podano gościom posiłek przygotowany przez Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych „Spokojna Góra”. Goście mogli
spróbować przepysznej grochówki, bigosu z młodej kapusty, chleba ze smalcem i ogórkiem, a do pieczonego prosiaka
serwowanego przez Zbigniewa Ludkiewicza, panie podały, surówkę i sałatkę ziemniaczaną. W trakcie konsumpcji
można jeszcze było dowiedzieć się więcej na temat poszczególnych obiektów i możliwości ich zwiedzania.