W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sygn. akt IV U 197/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 lutego 2014r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący
SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant
sekr. sądowy Anna Wąsak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 lutego 2014r. w S.
odwołania B. B. (1)
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.
z dnia 9 stycznia 2013 r. Nr (...)
w sprawie B. B. (1)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.
o prawo do emerytury
zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo B. B. (1) do emerytury od 1 grudnia 2012r.
Sygn. akt: IV U 197/13 UZASADNIENIE
Decyzją z 9 stycznia 2013r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie
art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił B. B. (1) prawa do emerytury wskazując, że
ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz
15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Odwołanie od w/w decyzji złożył B. B. (1) wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu
odwołania wskazał, że posiada 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek
Rolniczych w Z. na stanowisku traktorzysty oraz w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. i (...) SA (...) w S. na
stanowisku operatora koparki. Praca na tych stanowiskach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
dlatego decyzja organu rentowego powinna być zmieniona (odwołanie k.2).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie
zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3).
Sąd ustalił, co następuje:
Ubezpieczony B. B. (1) w dniu (...). ukończył 60-ty rok życia. W dniu 18 grudnia 2012r. wystąpił do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 18 grudnia 2012r. k.1
akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia
1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 20 lat i 16 dni, z czego okresy składkowe wynoszą
18 lat, 6 miesięcy i 23 dni, a okresy nieskładkowe 1 rok, 5 miesięcy i 23 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia
1 stycznia 1999r. ubezpieczony nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z uwagi na brak wymaganego
ustawą ogólnego stażu ubezpieczenia oraz stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 9 stycznia 2013r. organ
rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 9 stycznia 2013r. k.12 akt emerytalnych).
Ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. w okresie od (...). w pełnym wymiarze czasu pracy
(świadectwo pracy z 12 lipca 1979r. k.5 akt emerytalnych).
Zgodnie z dokumentacją zawartą w aktach osobowych ubezpieczonego, z chwilą przyjęcia do w/w Spółdzielni
ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku kierowcy ciągnika i pracę na na tym stanowisku wykonywał do
końca zatrudnienia w Spółdzielni (umowa o pracę z 1 kwietnia 1975r. i zakres czynności ubezpieczonego na
stanowisku traktorzysty - w aktach osobowych ubezpieczonego – w kopercie na k.10 akt sprawy). W okresach letnich
ubezpieczony wykonywał prace polowe u rolników ,tj. opryski, koszenie, orka, rozsiewanie nawozów, a w sezonach
zimowych kierowany był do pracy przy transporcie w ramach budów m.in. przy budowie przedsiębiorstwa (...) w S..
Ubezpieczony był kierowcą ciągnika marki U. (zeznania ubezpieczonego k.30 i 14 – nagranie od minuty 10 do 13).
Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. w okresie od 8 października 1980r. do
30 czerwca 1992r. w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z 30 czerwca 1992r. k.6 akt emerytalnych).
Zgodnie z dokumentacją zawartą w aktach osobowych ubezpieczonego w pierwszym okresie zatrudnienia w w/w
Przedsiębiorstwie ,tj. od 8 października 1980r. do 30 czerwca 1984r. ubezpieczony pracował na stanowisku kierowcy
ciągnika w ramach transportu materiałów budowlanych, a od 1 lipca 1984r. - po uzyskaniu uprawnień do obsługi
koparki – do końca zatrudnienia pracował na stanowisku operatora koparki (umowa o pracę z 8 października 1980r.
na stanowisku kierowcy ciągnika k.12, angaże na stanowisku kierowcy ciągnika k.15 i 18-21, zaakceptowany przez
pracodawcę wniosek przełożonego ubezpieczonego z 19 czerwca 1984r. o przesunięcie ubezpieczonego z związku z
ukończeniem kursu operatora koparki od 1 lipca 1984r. do pracy na stanowisku operatora koparki k.33 akt osobowych
ubezpieczonego z (...) w S.). (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w S. wykonywało prace budowlane przy budowie
zakładów przemysłowych i obiektów użyteczności publicznej w S. i okolicznych powiatach. Ubezpieczony wykonując
pracę maszynisty koparki wykonywał prace na budowach realizowanych przez przedsiębiorstwo. Odsługiwał koparki
gąsiennicowe i kołowe. Prace budowlane trwały przez cały rok (zeznania świadków: Z. C. k.14v – minuty od 17 do 20
nagrania, H. B. k.14v – minuty od 20 do 23 nagrania oraz zeznania ubezpieczonego k.30-30v i k.14 – minuty od 10
do 13 nagrania).
Po zakończeniu pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S., od 1 lipca 1992r. ubezpieczony podjął
zatrudnienie w (...) Zakładzie (...) w S., który od 1 kwietnia 1994r. przekształcił się w (...) Spółkę Akcyjną (...) w S..
Łącznie ubezpieczony pracował tam w okresie od 1 lipca 1992r. do 31 stycznia 1996r., a zatem przez 3 lata i 7 miesięcy
w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty koparki (świadectwa pracy z 31 marca 1994r. i 31 stycznia
1996r. k.8-8 akt emerytalnych, zeznania ubezpieczonego k.30v i k.14 – minuta 13 nagrania).
Ubezpieczony od urodzenia mieszkał z rodzicami S. i M. małż. B. w miejscowości J. gmina Z., gdzie rodzice
ubezpieczonego posiadali około 11-hektarowe gospodarstwo rolne. Po ukończeniu szkoły podstawowej w wieku 15
lat ,tj. w 1967r. ubezpieczony podjął naukę w szkole kolejowej w W., ale kontynuował ją tylko przez trzy lub cztery
miesiące. W tym okresie dojeżdżał do szkoły, co zabierało mu około 1,5 godziny w jedną stronę. Po kilku miesiącach
ubezpieczony przerwał naukę, aby pracować w gospodarstwie rolnym rodziców. Ojciec ubezpieczonego był chory, miał
wstawioną rurkę w szyi, przez co nie mógł wykonywać prac polowych. Posiadał I grupę inwalidzką. Ubezpieczony
miał o 2 lata starszego brata, ale ten po ukończeniu szkoły średniej ukończył Szkołę Wojskową Podchorążych i
pełnił zawodową służbę wojskową. Ubezpieczony miał również dwie siostry, ale te pracowały w gospodarstwie
jedynie dorywczo, a także młodszego o 17 lat brata. W związku z sytuacją rodzinną od ukończenia 16. roku życia ,tj.
(...) do podjęcia pierwszej pracy zawodowej w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. ((...).) ubezpieczony pracował w
gospodarstwie rolnym rodziców. Pracę te wykonywał codziennie przez kilkanaście godzin. Wykonywał wszystkie prace
polowe, prace przy zwierzętach. W gospodarstwie były krowy i trzoda chlewna. W związku z pracą w gospodarstwie
rolnym (jako główny żywiciel rodziny) ubezpieczony został zwolniony z odbycia zasadniczej służby wojskowej (akt
własności ziemi gospodarstwa rolnego wydany na rzecz rodziców ubezpieczonego, zaświadczenie o zameldowaniu
ubezpieczonego od urodzenia w miejscowości J. – w kopercie na k.18 akt sprawy, zeznania świadków: J. J. k.29v i G.
Z. k.29v-30 oraz zeznania ubezpieczonego k.30-30v i 13v – minuty od 1 do 9 nagrania).
Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, od 1 lutego 1996r. nie pracował zawodowo
(okoliczność niesporna).
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie B. B. (1) podlegało uwzględnieniu.
Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz.U.z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1
stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym
w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla
mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili
do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w
otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego
wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy
wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie
z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik,
który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa
prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym
co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia
okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których
praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu
pracy obowiązującym na danym stanowisku.
Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego ogólnego
stażu ubezpieczenia w wymiarze 25 lat oraz przesłankę 15 lata pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony
podnosił, że spełnia obie te przesłanki, a odmienne ustalenia organu rentowego zawarte w zaskarżonej decyzji są
błędne. Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe potwierdziło zasadność stanowiska ubezpieczonego.
Odnosząc się w pierwszej kolejności do przesłanki ogólnego stażu ubezpieczenia wskazać należy, że na podstawie
zgromadzonych dowodów organ rentowy ustalił, że do 1 stycznia 1999r. ubezpieczony wykazał staż ubezpieczenia
w wymiarze 20 lat i 16 dni. Do stażu tego nie został jednak zaliczony okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie
rolnym po ukończeniu 16. roku życia ,tj. od (...). ,tj. do chwili podjęcia pierwszej pracy zawodowej w Spółdzielni Kółek
Rolniczych, a zatem przez okres blisko 7 lat. Ze spójnych zeznań świadków – starszych i długoletnich mieszkańców
(...)w osobach J. J. i G. Z., a także z zeznań samego ubezpieczonego wynika, że po ukończeniu szkoły podstawowej
ubezpieczony (nie licząc kilku miesięcy nauki w W. zaraz po ukończeniu szkoły podstawowej w wieku 15 lat) nie
kontynuował nauki w szkole, ale zajął się pracą w gospodarstwie rolnym rodziców. Było to uwarunkowane sytuacją
rodzinną oraz złym stanem zdrowia ojca ubezpieczonego. Pracę tę wykonywał codziennie przez kilkanaście godzin. Z
powodu tej pracy został również zwolniony z odbycia zasadniczej służby wojskowej. Zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się –
traktując je – jak okresy składkowe przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym
po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art.5-7, są
krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Mając
na uwadze powyższe uregulowania i zaliczając do stażu ubezpieczenia ponad 6 letni okres pracy ubezpieczonego w
gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia stwierdzić należy, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r.
spełnił przesłankę co najmniej 25 lat ogólnego stażu ubezpieczeniowego.
Przeprowadzone przez Sąd dowody dały ponadto podstawę do ustalenia, że ubezpieczony spełnił również przesłankę
15 lat pracy w szczególnych warunkach, a to z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. w okresie od 1
kwietnia 1975r. do 10 czerwca 1979r., a zatem przez 4 lata, 2 miesiące i 10 dni, a następnie w (...) Przedsiębiorstwie
Budownictwa (...) w S. w okresie od 8 października 1980r. do 30 czerwca 1992r., a zatem przez 11 lat, 8 miesięcy i 23
dni. Z dowodów w postaci świadectw pracy, innych dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego oraz
z spójnych zeznań świadków w osobach Z. C. i H. B., a także zeznań samego ubezpieczonego wynika, że w obu w/w
zakładach pracy ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, przy czym przez okres zatrudnienia
w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. oraz przez początkowe lata pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)
ubezpieczony wykonywał pracę kierowcy ciągnika, a poczynając od 1 lipca 1984r. (w (...)) pracował na stanowisku
maszynisty koparki. Zarówno praca kierowcy ciągnika, jak i praca maszynisty koparki (maszynisty ciężkiego sprzętu
budowlanego) zaliczona jest do pracy w szczególnych warunkach o czym stanowi odpowiednio wykaz A dział VIII,
poz.3 i wykaz A dział V poz.3 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Reasumując,
stwierdzić należało, że ubezpieczony z tytułu zatrudnienia w w/w zakładach pracy spełnił przesłankę 15 lat pracy w
szczególnych warunkach. Na marginesie wskazać również należy, że pracę w szczególnych warunkach ubezpieczony
wykonywał również po zakończeniu pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. ,tj. po 1 lipca 1992r., kiedy
to rozpoczął pracę w (...) Zakładzie (...) w S. i gdzie również był zatrudniony na stanowisku maszynisty koparki (vide:
ustalenia faktyczne).
Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego
na podstawie art.477.14§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że B. B. (1) przysługuje prawo do emerytury od 1
grudnia 2012r. ,tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o świadczenie.