gornictwo_geologia20070210 gornictwo_geologia20070210

Załącznik nr 40
Standardy kształcenia dla kierunku studiów:
Górnictwo i geologia
STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Studia pierwszego stopnia trwają nie krócej niŜ 7 semestrów. Liczba godzin zajęć nie
powinna być mniejsza niŜ 2200. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System)
nie powinna być mniejsza niŜ 210.
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent powinien posiadać ogólną wiedzę z obszaru nauk o ziemi i nauk
matematyczno-technicznych oraz wiedzę specjalistyczną z zakresu górnictwa. Powinien
posiadać umiejętności korzystania z wiedzy w Ŝyciu zawodowym z zachowaniem zasad
bezpieczeństwa pracy. Powinien umieć komunikować się z otoczeniem, aktywnie
uczestniczyć w pracy grupowej, kierować podległymi sobie pracownikami, podejmować
samodzielnie działalność gospodarczą oraz radzić sobie z problematyką ekonomiczną – z
zachowaniem norm prawnych i etycznych oraz w poczuciu odpowiedzialności za swoje
działania. Absolwent powinien znać język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego
Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz umieć posługiwać się nim w
działalności zawodowej. Powinien posiadać wiedzę i umiejętności do: wykonywania
dokumentacji geologicznej i geotechnicznej; projektowania i realizacji robót górniczych i
geotechnicznych; nadzorowania robót geologicznych, górniczych i geotechnicznych – w tym
w zakresie mechanizacji, elektryfikacji i informatyzacji oraz ograniczania niekorzystnego
wpływu przemysłu na środowisko. Absolwent powinien być przygotowany do podjęcia pracy
inŜynierskiej w przedsiębiorstwach górniczych, geologicznych i geotechnicznych oraz w
działach gospodarki, w których występują problemy z zakresu górnictwa i geologii.
Absolwent powinien być przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia.
III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA
III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
Razem
godziny
390
360
750
ECTS
43
40
83
III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA
LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA
LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
Treści kształcenia w zakresie:
1. Matematyki
2. Fizyki
3. Chemii
4. Informatyki
5. Geometrii i grafiki inŜynierskiej
6. Mechaniki i wytrzymałości materiałów
7. Ochrony środowiska
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
Treści kształcenia w zakresie:
1. Geologii
2. Górnictwa
3. Wiertnictwa
4. Mechaniki górotworu
5. Bezpieczeństwa pracy i ergonomii
6. Geodezji górniczej i metrologii
7. Geofizyki górniczej
8. Hydrogeologii i kształtowania środowiska wodnego
9. InŜynierii gazowniczej
10. Eksploatacji złóŜ węglowodorów
11. Wentylacji i poŜarnictwa
12. Techniki strzelniczej
13. Maszyn i urządzeń górniczych
14. Urządzeń i napędów elektrycznych
godziny
ECTS
390
43
120
90
60
30
30
30
30
360
40
III.3 WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
1. Kształcenie w zakresie matematyki
Treści kształcenia: Ciągi i szeregi liczbowe. Liczby zespolone. Funkcja – odwzorowanie,
ciągłość, granica, pochodna, monotoniczność, ekstrema. Badanie przebiegu funkcji.
Rachunek róŜniczkowy funkcji jednej zmiennej. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej –
całka nieoznaczona i oznaczona. Zastosowanie całek. Macierze, wyznaczniki, równania
liniowe. Geometria analityczna. Geometria przestrzenna.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: opisu matematycznego zjawisk i procesów
fizycznych w przyrodzie; posługiwania się metodami matematycznymi w naukach o ziemi;
abstrakcyjnego rozumienia problemów technicznych.
2. Kształcenie w zakresie fizyki
Treści kształcenia: Materia – jej struktura. Siły występujące w przyrodzie. Zasady dynamiki i
równania ruchu. Zasady zachowania pędu, momentu pędu i energii. Pole grawitacyjne.
Drgania i fale mechaniczne. Elementy teorii względności. Mechanika płynów. Elementy
termodynamiki. Pole elektrostatyczne. Prąd elektryczny. Pole magnetyczne. Indukcja
elektromagnetyczna. Fale elektromagnetyczne. Optyka geometryczna i falowa. Kwantowe
właściwości materii – promieniowanie termiczne, fale materii, oddziaływanie fotonów z
materią, widma atomowe. Budowa materii. Promieniotwórczość.
2
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia i wykorzystywania praw
przyrody w Ŝyciu codziennym; rozumienia i opisu procesów fizycznych dokonujących się w
przyrodzie i technice.
3. Kształcenie w zakresie chemii
Treści kształcenia: Podstawowe pojęcia i prawa chemii. Budowa atomu a właściwości
chemiczne pierwiastków. Układ okresowy pierwiastków. Wiązania chemiczne. Klasyfikacja i
właściwości związków chemicznych. Reakcje utleniania i redukcji. Elementy termodynamiki
i kinetyki chemicznej. Metody analizy chemicznej – jakościowej i ilościowej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych praw chemii;
opisu okresowych właściwości pierwiastków i powstających z ich udziałem prostych
połączeń chemicznych; opisu procesów chemicznych zachodzących w przyrodzie.
4. Kształcenie w zakresie informatyki
Treści kształcenia: Architektura i systemy sieci komputerowych. Systemy informatyczne.
Algorytmy i struktury danych. Bazy danych – relacyjne bazy danych. Oprogramowanie
podstawowe i specjalistyczne. Programy uŜytkowe – graficzne, statystyczne, analizy i
wizualizacji struktur geometrycznych. Arkusze kalkulacyjne do przetwarzania i prezentacji
wyników. Błędy obliczeń – klasyfikacja. Metody obliczeń przybliŜonych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania wiedzy informatycznej;
posługiwania się komputerem w rozwiązywaniu zagadnień inŜynierskich i w analizie
wyników.
5. Kształcenie w zakresie geometrii i grafiki inŜynierskiej
Treści kształcenia: Elementy geometrii wykreślnej – rzutowanie prostokątne, aksonometria.
Oznaczenia graficzne. Elementy grafiki inŜynierskiej – rzutowanie, przekroje rysunkowe,
wymiarowanie, odwzorowanie elementów przestrzeni na płaszczyźnie. Rysunek techniczny.
Program Auto CAD (Computer-Aided Design).
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rzutowania i czytania rysunków
technicznych, map oraz przekrojów; wykorzystywania programu Auto CAD dla potrzeb
rysunku technicznego i wizualizacji przestrzennej.
6. Kształcenie w zakresie mechaniki i wytrzymałości materiałów
Treści kształcenia: Elementy mechaniki analitycznej. Modele i elementy układów
mechanicznych. Równowaga sił. Tarcie ślizgowe i toczne. Ruch punktu materialnego i ciała
sztywnego. Zasady Newtona. Zmiana pędu, krętu i energii punktu i ciała sztywnego.
Równania ruchu ciała sztywnego. NapręŜenia i odkształcenia. Ściskanie i rozciąganie prętów.
Wytrzymałość materiałów, zginanie, wytrzymałość złoŜona. Wytrzymałość elementów
maszyn i urządzeń. NapręŜenia termiczne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia praw ruchu i równowagi; opisu
prostych zagadnień z mechaniki; opisu prostych zagadnień z wytrzymałości materiałów;
wykorzystywania wiedzy z zakresu mechaniki i wytrzymałości materiałów do rozwiązywania
problemów technicznych.
7. Kształcenie w zakresie ochrony środowiska
Treści kształcenia: Współczesne inicjatywy na rzecz ochrony środowiska – rozwój
zrównowaŜony. Aspekty prawne i ekonomiczne ochrony środowiska. Ochrona atmosfery.
Ochrona hydrosfery. Ochrona kopalin i litosfery. UŜytkowanie zasobów kopalin. Ochrona
gleb. Wpływ zanieczyszczeń środowiska i hałasu na zdrowie człowieka. Elementy
toksykologii – trucizny i toksyny, skaŜenia radioaktywne. Eliminowanie zanieczyszczeń z
ustroju. Przedsięwzięcia i środki techniczne w ochronie środowiska.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: opisu zjawisk i procesów zachodzących w
środowisku; identyfikowania wpływu działalności człowieka na środowisko; rozumienia
zjawisk i interakcji występujących w środowisku; minimalizowania oddziaływania człowieka
na środowisko.
3
B.GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
1. Kształcenie w zakresie geologii
Treści kształcenia: Ziemia we wszechświecie. Formowanie się planety Ziemia. Powstanie
litosfery, hydrosfery i pierwotnej atmosfery. Temperatura wnętrza Ziemi. Trzęsienia Ziemi.
Ziemskie pole magnetyczne, paleomagnetyzm. Procesy endogeniczne. Deformacje skorupy
ziemskiej. Elementy geologii strukturalnej. Procesy egzogeniczne. Fizyczne i chemiczne
podstawy procesów egzogenicznych. Tektonika. Elementy kartografii geologicznej.
Geologiczne warunki występowania złóŜ. Podział złóŜ i ich charakterystyka.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia procesów kształtujących wnętrze
Ziemi i litosferę; rozpoznawania minerałów i skał tworzących skorupę ziemską; posługiwania
się mapą i przekrojami geologicznymi; identyfikowania podstawowych rodzajów złóŜ.
2. Kształcenie w zakresie górnictwa
Treści kształcenia: Kryteria i metody poszukiwania i udostępniania złóŜ. Parametry zalegania
złóŜ. Podział i opis robót górniczych. Metody eksploatacji złóŜ. Technologie wydobycia
podstawowych surowców. Procesy technologiczne wydobycia surowców. Rodzaje oraz
sposoby wykonywania, utrzymywania i likwidacji wyrobisk górniczych. ZagroŜenia naturalne
– metody zwalczania. Oddziaływanie górnictwa na środowisko – elementy ochrony
środowiska na terenach górniczych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: kompleksowego korzystania z technik i
technologii w procesie wydobywania kopalin uŜytecznych.
3. Kształcenie w zakresie wiertnictwa
Treści kształcenia: Cel i sposób wykorzystywania robót wiertniczych. Podział metod
wiertniczych pod kątem technologii wiercenia otworów. Osprzęt i narzędzia wiertnicze.
Płuczki wiertnicze. Zadania płuczki w procesie wiercenia. Rodzaje płuczek wiertniczych.
Konstrukcje otworów. Technika wiercenia i likwidacji otworów. Obsługa geologiczna
wierceń. Pomiary w otworach. Ochrona środowiska w robotach wiertniczych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania rozwiązań technicznych i
technologii wiertniczych w robotach rozpoznawczych i eksploatacyjnych.
4. Kształcenie w zakresie mechaniki górotworu
Treści kształcenia: Właściwości skał i górotworów. Wytrzymałość skał. Stan napręŜenia i
odkształcenia w górotworze – w warunkach naturalnych i w sąsiedztwie wyrobisk
górniczych. Warunki wytrzymałości i stateczności gruntów. Zjawiska dynamiczne
w górotworze i gruntach. Wpływ eksploatacji na górotwór i powierzchnię terenu.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: opisu mechanicznych właściwości skał;
rozpoznawania stanu napręŜenia i odkształcenia oraz przemieszczeń w górotworze i gruncie
pierwotnym, względnie naruszonym działalnością człowieka; identyfikowania wpływu
działalności górniczej na środowisko geologiczne i powierzchnię.
5. Kształcenie w zakresie bezpieczeństwa pracy i ergonomii
Treści kształcenia: ZagroŜenia dla człowieka występujące w pracy. Szczególne zagroŜenia w
górnictwie – stres zawodowy. Wypadki przy pracy – ich przyczyny i profilaktyka. Ewidencja
wypadków i kontrola w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Systemy zarządzania
bezpieczeństwem pracy. Analiza i ocena ryzyka zawodowego. Choroby zawodowe w
górnictwie – geneza i profilaktyka. Skutki ekonomiczne wypadków. Pomiary i ocena
czynników szkodliwych. Ratownictwo górnicze. Elementy ergonomii – wpływ na
bezpieczeństwo i efektywność pracy. Diagnostyka ergonomiczna.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: przestrzegania zasad bezpieczeństwa pracy;
eliminowania przyczyn wypadków; oceny szkodliwości warunków pracy; doboru
odpowiednich zasad profilaktyki; przeprowadzania postępowań powypadkowych.
4
6. Kształcenie w zakresie geodezji górniczej i metrologii
Treści kształcenia: Pomiary wielkości i szacowanie błędów. Pomiary sytuacyjne – układy
współrzędnych, przyrządy geodezyjne, pomiary kątów i długości. Pomiary wysokości –
niwelacja geometryczna, niwelatory techniczne, sieci niwelacyjne, niwelacja
trygonometryczna. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe – tachimetria, tachimetry klasyczne i
elektroniczne, automatyzacja pomiarów tachimetrycznych. Osnowy geodezyjne. Opracowanie
wyników pomiarów geodezyjnych. Mapy klasyczne i numeryczne. Wykorzystanie techniki
satelitarnej w pomiarach górniczych. Kartografia cyfrowa. Modelowanie i analiza w
Systemach Informacji Przestrzennej (Geographic Information System – GIS).
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania techniki pomiarowej w
geodezjii; oceny dokładności pomiarów; posługiwania się danymi geodezyjnymi i mapami do
identyfikacji i opisu obiektów górniczych.
7. Kształcenie w zakresie geofizyki górniczej
Treści kształcenia: Właściwości fizyczne ośrodków spękanych. Zmiana właściwości
ośrodków spękanych pod wpływem dylatancji i koalescencji. Emisja sejsmiczna i
sejsmoakustyczna. Kopalniane sieci pomiarowe. Aparatura pomiarowa. Identyfikacja
sygnałów sejsmologicznych i ich cyfrowa reprezentacja. Wykorzystanie danych
sejsmologicznych do oceny ryzyka wystąpienia tąpnięć i dynamicznych zjawisk w
górotworze. Pomiary sejsmoakustyczne i ich interpretacja górnicza. Pomiary sejsmiczne, fale
kanałowe i chodnikowe, prześwietlanie sejsmiczne, tomografia sejsmiczna – interpretacja
wyników prześwietlań. Pomiary geoelektryczne i grawimetryczne. Wykorzystanie górnicze
wyników pomiarów geoelektrycznych i grawimetrycznych. Geofizyczne pomiary ekologiczne
w terenach górniczych. Ocena szkodliwości drgań sejsmicznych na struktury budowlane.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: stosowania wgłębnych metod geofizycznych;
wykonywania geofizycznych pomiarów otworowych; wykorzystywania danych
geofizycznych w kartografii geologicznej, hydrogeologii, geologii inŜynierskiej oraz geologii
środowiskowej.
8. Kształcenie w zakresie hydrogeologii i kształtowania środowiska wodnego
Treści kształcenia: Rola wody w przyrodzie. Obieg wody w cyklu hydrologicznym. Geneza
wód podziemnych. Właściwości hydrogeologiczne skał. Systematyka i hydrogeologiczna
charakterystyka wód podziemnych. Właściwości wód podziemnych. Wody zwykłe,
mineralne, termalne i lecznicze. Jakość wód podziemnych – metodyka badań. Prawa i
parametry ruchu wód podziemnych. Metody terenowych i laboratoryjnych badań
hydrogeologicznych. Sporządzanie przekrojów hydrogeologicznych oraz map hydroizohips i
hydroizobat. Metodyka obliczeń hydrogeologicznych. Bilans wodny. Zasoby i ujęcia wód
podziemnych. Ochrona wód podziemnych. Rodzaje i treści map hydrogeologicznych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania wiedzy o wodach
podziemnych i ich związkach z wodą atmosferyczną, z wodami powierzchniowymi oraz
procesami hydrogeologicznymi w górnictwie i geologii; analizy warunków
hydrogeologicznych oraz ich schematyzacji; wykonywania obliczeń hydrologicznych.
9. Kształcenie w zakresie inŜynierii gazowniczej
Treści kształcenia: Diagramy fazowe układów węglowodorowych. Właściwości
termodynamiczne gazów. Równania stanu gazów. Gazy rzeczywiste. Układy
wieloskładnikowe. Separacja i oczyszczanie gazów. SpręŜanie i przetłaczanie gazów.
Pomiary jakościowe i ilościowe w gazach. Systemy przesyłu gazów – sieci gazowe i
dystrybucyjne. Systemy magazynowania gazów.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zaleŜności wynikających z
termodynamiki układów węglowodorowych; opisu zachowania gazów w funkcji ciśnienia i
temperatury; rozumienia technologii spręŜania gazu ziemnego, jego przesyłu i dystrybucji;
5
rozumienia technologii magazynowania gazu ziemnego; obsługi systemów do
magazynowania, spręŜania, przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego.
10. Kształcenie w zakresie eksploatacji złóŜ węglowodorów
Treści kształcenia: Systemy udostępniania złóŜ gazu ziemnego i ropy naftowej. Obliczanie
zasobów złóŜ gazowych i ropnych. Krzywe spadku wydobycia. Konstrukcje
napowierzchniowe odwiertów. Analiza węzłowa w ustalaniu wydatku dozwolonego. Testy
hydrodynamiczne. Interpretacja wyników testów hydrodynamicznych – krzywe
diagnostyczne, krzywe specjalistyczne, analiza pochodnej ciśnienia, interferencja odwiertów,
efekty brzegowe. Aparatura do wykonywania testów hydrodynamicznych. Metody
eksploatacji ropy – system samoczynny, system z uŜyciem pomp wgłębnych, system z
uŜyciem gazodźwigu. Zabiegi stymulacyjne – kwasowanie, szczelinowanie hydrauliczne.
Metody wtórne i metody trzecie w eksploatacji złóŜ ropy naftowej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: projektowania i eksploatowania złóŜ ropy
naftowej i gazu ziemnego; przeprowadzania i interpretowania testów hydrodynamicznych na
odwiertach naftowych; projektowania zabiegów stymulacyjnych i intensyfikacyjnych w
złoŜach węglowodorów.
11. Kształcenie w zakresie wentylacji i poŜarnictwa
Treści kształcenia: Atmosfera kopalniana – właściwości podstawowych składników
powietrza kopalnianego, przyrządy i aparatura do kontroli składu powietrza. Parametry
termodynamiczne powietrza. Gazonośność pokładów węgla i skał otaczających,
przeciwdziałanie zagroŜeniu metanowemu. Przyrządy i aparatura do oznaczania zawartości
metanu w powietrzu kopalnianym. Warunki klimatyczne w kopalniach, maszyny
klimatyzacyjne. Wentylacja lutniowa. Ruch powietrza w wyrobiskach. Sieci wentylacyjne.
Wpływ czynników naturalnych na przepływ powietrza w kopalni. Urządzenia wentylacyjne –
współpraca wentylatorów z siecią wentylacyjną. Bezpieczeństwo sieci wentylacyjnej –
schemat potencjalny, stabilność prądów powietrza. Powstanie i przebieg poŜarów
podziemnych. Zaburzenia w sieci wentylacyjnej w czasie poŜarów podziemnych.
Zabezpieczanie kopalni przed zadymieniem. Ocena stopnia wybuchowości gazów
poŜarowych. Sposoby gaszenia poŜarów. Profilaktyka przeciwpoŜarowa, organizacja akcji
gaszenia poŜaru, wycofanie ludzi z zagroŜonych miejsc.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zasad rozprowadzania powietrza
w wyrobiskach górniczych; przeciwdziałania zagroŜeniu metanowemu, temperaturowemu i
poŜarowemu; kierowania akcjami usuwania zagroŜeń.
12. Kształcenie w zakresie techniki strzelniczej
Treści kształcenia: Uregulowania prawne dotyczące materiałów wybuchowych
przeznaczonych do uŜytku cywilnego. Dokumentacja obrotu i zuŜycia materiałów
wybuchowych w zakładach górniczych. Kwalifikacje osób projektujących i wykonujących
roboty strzałowe. Właściwości materiałów wybuchowych – zagroŜenia dla wykonawców
robót strzałowych. Rodzaje, przeznaczenie i zakresy stosowania materiałów wybuchowych.
Sprzęt strzałowy niezbędny dla bezpiecznego przygotowania i wykonania strzelań.
Mechanizacja sporządzania materiałów wybuchowych na miejscu strzelania i ich załadunku
do otworów strzałowych. Organizacja robót wiertniczo-strzałowych w zakładach górniczych.
Charakterystyka ośrodka skalnego dla potrzeb techniki strzelniczej. Rodzaje ładunków i
oddziaływanie detonacji na ośrodek skalny. Podstawowe parametry techniki strzelniczej.
Efekt strzelania. Roboty strzałowe stosowane w górnictwie. Niewypały i sposoby ich
usuwania. Szkodliwe oddziaływanie robót strzałowych. Monitoring szkodliwych oddziaływań
robót strzałowych. Sposoby ograniczania szkodliwego wpływu robót strzałowych na
otoczenie. Pozagórnicze stosowanie techniki strzelniczej. Przyczyny wypadków przy
robotach strzałowych prowadzonych w górnictwie.
6
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: oceny moŜliwości i warunków stosowania
techniki strzelniczej w zakładach górniczych; rozumienia zasad bezpiecznego posługiwania
się materiałami wybuchowymi w górnictwie; identyfikowania zagroŜeń oraz oceny ich
zasięgu; podejmowania niezbędnych działań profilaktycznych.
13. Kształcenie w zakresie maszyn i urządzeń górniczych
Treści kształcenia: Rodzaje maszyn stosowanych w górnictwie – ich budowa i parametry
techniczne. Warunki pracy maszyn i urządzeń górniczych. Maszynowe systemy
technologiczne. Maszyny i urządzenia do urabiania skał. Elementy i narzędzia uzbrajające.
Geometria procesu urabiania. Zmechanizowane kompleksy chodnikowe i ścianowe. Zakres
sterowania i podział środków transportowych. Maszyny i urządzenia do odstawy i transportu
urobku – ciągłego i cyklicznego. Maszyny do przeróbki i wzbogacania surowców. Urządzenia
wiertnicze. Maszyny i urządzenia do robót pomocowych w górnictwie.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozpoznawania rozwiązań konstrukcyjnych
maszyn górniczych i stanu ich obciąŜenia; doboru maszyn i urządzeń współdziałających z
sobą w określonych warunkach górniczo-geologicznych.
14. Kształcenie w zakresie urządzeń i napędów elektrycznych
Treści kształcenia: System elektroenergetyczny i jego elementy. Zakłócenia w pracy
urządzeń. Łuk elektryczny – właściwości i związane z nim zagroŜenia. Warunki
środowiskowe decydujące o doborze i pracy urządzeń elektrycznych. Urządzenia zasilające i
zabezpieczające napędy elektryczne – zasady doboru. Rodzaje i właściwości silników
elektrycznych napędzających maszyny górnicze. Statyka i dynamika napędu elektrycznego.
Rozruch maszyn górniczych. Kształtowanie odpowiednich warunków rozruchu metodami
elektrycznymi. ZagroŜenia związane z eksploatacją urządzeń elektrycznych i napędowych w
zakładach górniczych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zjawisk i praw decydujących o
efektywnej i bezpiecznej pracy urządzeń i napędów elektrycznych; wykorzystywania wiedzy
z zakresu elektrotechniki w doborze elementów układów zasilających urządzenia napędowe.
IV. PRAKTYKI
Praktyki powinny trwać nie krócej niŜ 4 tygodnie.
Zasady i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.
V. INNE WYMAGANIA
1. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu wychowania fizycznego
– w wymiarze 60 godzin, którym moŜna przypisać do 2 punktów ECTS; języków
obcych – w wymiarze 120 godzin, którym naleŜy przypisać 5 punktów ECTS;
technologii informacyjnej – w wymiarze 30 godzin, którym naleŜy przypisać 2 punkty
ECTS. Treści kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik
informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika
menedŜerska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i
przetwarzanie informacji – powinny stanowić co najmniej odpowiednio dobrany
podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego
Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL – European Computer Driving
Licence).
2. Programy nauczania powinny zawierać treści humanistyczne, z zakresu ekonomii lub
inne poszerzające wiedzę humanistyczną w wymiarze nie mniejszym niŜ 60 godzin,
którym naleŜy przypisać nie mniej niŜ 3 punkty ECTS.
3. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu ochrony własności
intelektualnej.
7
4. Kształcenie powinno obejmować wszystkie treści podstawowe oraz treści kierunkowe,
z co najmniej ośmiu zakresów, w minimalnym wymiarze 30 godzin kaŜdy, w tym
treści w zakresie geologii i górnictwa.
5. Przynajmniej 50% zajęć powinny stanowić seminaria, ćwiczenia audytoryjne,
laboratoryjne lub projektowe.
6. Za przygotowanie pracy dyplomowej (projektu inŜynierskiego) i przygotowanie do
egzaminu dyplomowego student otrzymuje 15 punktów ECTS.
ZALECENIA
1. Przy tworzeniu programów nauczania mogą być uwzględniane wymogi – określone
przez WyŜszy Urząd Górniczy – umoŜliwiające uzyskanie uprawnień zawodowych.
2. Przy tworzeniu programów nauczania mogą być stosowane kryteria FEANI
(Fédération Européenne d'Associations Nationales d'Ingénieurs).
8
B. STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Studia drugiego stopnia trwają nie krócej niŜ 3 semestry. Liczba godzin zajęć nie powinna
być mniejsza niŜ 900. Liczba punktów ECTS nie powinna być mniejsza niŜ 90.
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent powinien umieć posługiwać się zaawansowaną wiedzą ogólną z obszaru nauk
o ziemi i nauk matematyczno-technicznych oraz wiedzą specjalistyczną z zakresu górnictwa i
geologii. Powinien posiadać umiejętności kierowania zespołami i podejmowania decyzji o
znacznym stopniu ryzyka. Powinien wykazywać się inicjatywą twórczą i umiejętnościami
współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin przy rozwiązywaniu złoŜonych
interdyscyplinarnych problemów, jakie pojawiają się w górnictwie i geologii. Powinien być
przygotowany do pracy w przedsiębiorstwach, w organach nadzoru górniczego, w
administracji państwowej i samorządowej oraz w jednostkach projektowych. Absolwent
powinien być przygotowany do podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich) oraz
pracy badawczej.
III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA
III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
Razem
godziny
150
120
270
ECTS
16
14
30
III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA
LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA
LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
Treści kształcenia w zakresie:
1. Statystyki
2. Fizyki współczesnej
3. Informatyki w technice
4. Zarządzania środowiskiem
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
Treści kształcenia w zakresie:
1. Geologii złóŜ
2. Organizacji i projektowania prac geologicznych
3. InŜynierii złoŜowej
4. Technologii górniczych
5. Geotechniki
6. Technologii wiertniczych
7. Zarządzania i marketingu
godziny
ECTS
150
16
60
30
30
30
120
14
9
III.3 WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
1. Kształcenie w zakresie statystyki
Treści kształcenia: Elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki. Rozkład empiryczny
– cechy i opis. Zmienna losowa, podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Parametry
rozkładu jednej i wielu zmiennych losowych. Wnioskowanie statystyczne o rozkładzie
jednowymiarowym. Elementy teorii estymacji – estymacja przedziałowa. Analiza wariacji,
korelacji i regresji. Elementy analizy szeregów czasowych. Regresja pierwszego i drugiego
rodzaju, współczynnik korelacji. Populacja generalna i próby losowe. Minimalna liczebność
próby. Przedziały ufności. Rozkład studenta oraz chi-kwadrat. Testowanie hipotez
statystycznych. Projektowanie eksperymentów.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania statystyki do
rozwiązywania problemów z zakresu nauk o ziemi; opisu i opracowywania wyników
eksperymentu naukowego.
2. Kształcenie w zakresie fizyki współczesnej
Treści kształcenia: Elementy mechaniki kwantowej: równanie Schrödingera, studnia
potencjału, tunelowanie przez barierę potencjału, spin, efekt Zeemana. Lasery. Wiązania
międzyatomowe i międzycząsteczkowe w ciele stałym. Struktura ciał stałych. Statystyki
kwantowe. Elektrony w ciele stałym – struktura pasmowa, metale, półprzewodniki, izolatory,
nadprzewodniki. Siły jądrowe. Przemiany jądrowe.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania wiedzy z zakresu fizyki w
badaniach z obszaru górnictwa i geologii.
3. Kształcenie w zakresie informatyki w technice
Treści kształcenia: Metody numeryczne. Rozwiązywanie układów równań liniowych i
nieliniowych. Rozwiązywanie równań róŜniczkowych. Metody całkowania. Metoda Monte
Carlo w symulacjach. Programowanie liniowe. Programowanie sieciowe. Analiza wyników
pomiarów i badań – statystyka opisowa, histogramy, funkcje regresji. Sieci lokalne i globalne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania technik komputerowych w
zagadnieniach inŜynierskich i badaniach naukowych – do analizy danych oraz
opracowywania wyników pomiarów.
4. Kształcenie w zakresie zarządzania środowiskiem
Treści kształcenia: Zarządzanie przedsiębiorstwem w myśl koncepcji zrównowaŜonego
rozwoju. Etyczne i socjologiczne aspekty ochrony środowiska. Aspekty prawne i
ekonomiczne ochrony środowiska. Nowoczesne metody zarządzania środowiskiem – ich
ocena. Systemy zarządzania środowiskiem. Czystsza produkcja jako filozofia i strategia
ochrony środowiska. Najlepsze dostępne techniki – czystsze technologie. Zasady i regulacje
prawne w gospodarce odpadami. Zasady tworzenia złóŜ wtórnych. Świadectwo czystej
produkcji jako forma dobrowolnego zobowiązania ekologicznego. ISO (International
Organization for Standardization) 14001 – podstawowy standard oceny postępowania
proekologicznego. Finansowanie inwestycji w zakresie ochrony środowiska. Ocena
oddziaływania przemysłu na środowisko.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia relacji między produkcją i
usługami a korzystaniem ze środowiska; posługiwania się zasadami zrównowaŜonego
rozwoju w działalności zawodowej i ocenie działalności proekologicznej przedsiębiorstwa.
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
1. Kształcenie w zakresie geologii złóŜ
Treści kształcenia: Geneza złóŜ i ich klasyfikacje. Kryteria oceny wartości złóŜ. Forma i
struktura złóŜ w zaleŜności od skali obserwacji. Procesy powstawania – przegląd złóŜ o
róŜnej genezie z uwzględnieniem najbardziej znanych złóŜ światowych oraz złóŜ polskich.
10
Światowe i polskie zasoby kopalin. Prognozy zapotrzebowania i perspektywy poszukiwawcze
dla róŜnych rodzajów złóŜ.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania wiedzy z obszaru genezy
złóŜ; rozpoznawania światowych i polskich zasobów surowców; opracowywania strategii
górnictwa.
2. Kształcenie w zakresie organizacji i projektowania prac geologicznych
Treści kształcenia: Cel i zadania projektowania geologicznego. Elementy organizacji prac –
prawa organizacji, cykl organizacyjny. Przygotowanie projektowania, określenie celów i
zadań projektowania. Zasady wyboru metod realizacji prac. Harmonogram prac, diagramy
sieciowe, metoda decydujących ciągów. Kosztorysowanie prac. Podstawy prawne
wykonywania prac geologicznych. Organizacja i realizacja badań geologicznych, zasady
kontroli wyników. Organizacja prac geologicznych w Polsce.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania wiedzy z zakresu
projektowania i organizacji prac geologicznych dla potrzeb: słuŜb geologicznych,
przedsiębiorstw górniczych oraz instytucji badawczych.
3. Kształcenie w zakresie inŜynierii złoŜowej
Treść kształcenia: Równania bilansu masowego złóŜ węglowodorów powyŜej i poniŜej stanu
nasycenia, z uwzględnieniem ściśliwości wody i skały oraz zabiegów wtórnych. Analiza
równań bilansu masowego dla róŜnych złóŜ ropy naftowej i gazu ziemnego. Analiza ruchu
konturu woda–gaz. Metody obliczania ilości wody dopływającej do złoŜa węglowodorów.
Kryteria eksploatacji z uwzględnieniem stoŜków i języków wodnych i gazowych. Analiza
metod wtórnych i trzecich w eksploatacji złóŜ węglowodorów. Modelowanie procesów
wzajemnego wypierania się róŜnych faz w złoŜach węglowodorów. Ocena wyników
symulacji komputerowych procesów zachodzących w czasie eksploatacji złóŜ.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: projektowania procesów filtracji płynów
w ośrodkach porowatych; formułowania równań bilansu masowego; korzystania
z komputerowych metod analizy filtracji płynu w ośrodku skalnym.
4. Kształcenie w zakresie technologii górniczych
Treści kształcenia: Mechanizacja w górnictwie. Nowe techniki w pracach górniczych.
Technologiczne metody profilaktyki w kontekście zagroŜeń naturalnych w górnictwie.
Metody uszczelniania oraz wzmacniania skał i górotworu. Metody bieŜącej kontroli
stateczności wyrobisk. Eksploatacja górnicza w nietypowych warunkach zalegania złoŜa oraz
w warunkach występowania zagroŜeń naturalnych – niekonwencjonalne metody
geotechnologiczne. Technologie górnicze w budownictwie tunelowym, specjalnym i
hydrotechnicznym.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: kompleksowego prowadzenia działalności
górniczej w celu pozyskiwania kopalin – równieŜ w trudnych warunkach geologicznogórniczych; kompleksowego podejmowania działalności górniczej w geoinŜynierii.
5. Kształcenie w zakresie geotechniki
Treści kształcenia: Mechaniczne i reologiczne właściwości skał. Struktura i klasyfikacja
gruntów. Właściwości gruntów. GeoinŜynierskie metody modyfikacji właściwości fizykomechaniczych ośrodków gruntowych oraz masywów skalnych. Stabilizacja gruntów i skał
słabozwięzłych. Badania właściwości fizycznych skał i gruntów w warunkach
laboratoryjnych i in situ. Technologie i techniki bezwykopowe.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: oceny właściwości gruntów;
wykorzystywania podstawowych technik z zakresu geotechniki.
6. Kształcenie w zakresie technologii wiertniczych
Treści kształcenia: Mechaniczne i hydrauliczne parametry technologii wiercenia. Technologie
orurowania i cementowania kolumn rur okładzinowych. Badania w otworach wiertniczych.
11
Instrumentacja w otworach wiertniczych. Metody usuwania awarii i komplikacji
wiertniczych. Niekonwencjonalne metody wykonywania otworów wiertniczych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: stosowania technologii wiertniczych do
wykonywania otworów wiertniczych o róŜnym przeznaczeniu.
7. Kształcenie w zakresie zarządzania i marketingu
Treści kształcenia: Procesy i funkcje zarządzania. Przedsiębiorstwo jako obiekt zarządzania –
status własnościowy, planowanie, podejmowanie decyzji. Motywowanie i kierowanie
pracownikami. Funkcje kontrolne zarządzania. Rynek i jego systematyka. Analiza rynku –
badania rynkowe i marketingowe. Plan i strategie marketingowe. Organizacja i zarządzanie
dystrybucją surowców. Bankowość – kredytowanie inwestycji w działalności górniczej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania zasad zarządzania
przedsiębiorstwem w działalności górniczej; rozumienia roli marketingu w działalności
przedsiębiorstwa; stosowania metod marketingu w działalności górniczej; rozumienia zasad
kredytowania w działalności górniczej.
IV. INNE WYMAGANIA
1. Kształcenie powinno obejmować wszystkie treści podstawowe oraz treści kierunkowe z
czterech zakresów, w minimalnym wymiarze 30 godzin kaŜdy.
2. Przynajmniej 50% zajęć powinno być przeznaczone na seminaria, ćwiczenia audytoryjne,
laboratoryjne lub projektowe.
3. Za przygotowanie pracy magisterskiej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego
student otrzymuje 20 punktów ECTS.
ZALECENIA
1. Przy tworzeniu programów nauczania mogą być uwzględniane wymogi – określone przez
WyŜszy Urząd Górniczy – umoŜliwiające uzyskanie uprawnień zawodowych wyŜszego
dozoru ruchu zakładów górniczych.
12