precedencja - ZNP Gdynia

Oddziałowe szkolenie ZNP w Gdyni
13-14 kwietnia 2013 r. – Jastrzębia Góra
PRECEDENCJA
Ten zagadkowy termin wywodzi się z łaciny (praecedentia – to, co poprzedza) i oznacza „pierwsze miejsce,
pierwszeństwo, prym”. W tym znaczeniu funkcjonuje w dyplomacji jako proces ustalania pierwszeństwa,
a więc kolejności witania, zabierania głosu, zajmowania miejsc podczas oficjalnych spotkań z udziałem
władz państwowych i samorządowych. Precedencja odgrywa ciągle ważną rolę w życiu publicznym,
pozwala ustalić prawidłową kolejność powitania i prezentacji zaproszonych gości, porządkuje wzajemne
stosunki, określając między innymi gdzie poszczególne osoby zajmują miejsca.
ZASADY WYNIKAJACE Z PRECEDENCJI


Zasada pierwszeństwa (według rangi i klasy)
Zasada starszeństwa (w obrębie tej samej rangi i klasy)
W Polsce precedencja uzależniona jest od zajmowanego stanowiska. Należy przyjąć następujące zasady
precedencji:
1. Władzy świeckiej należne jest pierwszeństwo przed duchowną, choć w polskiej tradycji najwyższych
dostojników kościelnych wita się zaraz po dostojnikach państwowych, niejako włączając ich
w hierarchię stanowisk państwowych (np. kardynał po marszałkach Sejmu i Senatu)
2. Władzy ustawodawczej należne jest pierwszeństwo przed wykonawczą (w obrębie danego szczebla)
3. Pierwszeństwo szefów przed zastępcami (w obrębie tej samej klasy). Należy pamiętać, że nie
dotyczy to relacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami, wiceszef szczebla wyższego ma
pierwszeństwo nad szefem szczebla niższego.
4. Przedstawicieli administracji (władzy) państwowej powinien być przywitany i zabierać głos PRZED
przedstawicielem samorządu czy innych organizacji.
5. Gospodarza uroczystości witamy na początku, niezależnie od zajmowanego szczebla.
6. Jeżeli w ramach jednego szczebla obecne są osoby na równoważnych stanowiskach – witamy osoby
miejscowe.
7. W przypadku osoby występującej „w zastępstwie” korzysta ona ze swojej precedencji, nie zaś osoby
zaproszonej.
8. Witając gościa jego tytuł podajemy w pełnym brzmieniu, natomiast zwracając się do zastępców
i wice/marszałków/ministrów/przewodniczących/prezesów podsekretarzy pomijamy przedrostek
„wice” i „pod”
SZCZEGÓŁOWY WYKAZ PRECEDENCJI
Stanowiska państwowe:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Prezydent RP
Marszałek Sejmu
Marszałek Senatu
Prezes Rady Ministrów (Premier)
Wicemarszałkowie Sejmu
Wicemarszałkowie Senatu
Wiceprezesi Rady Ministrów
Oddziałowe szkolenie ZNP w Gdyni
13-14 kwietnia 2013 r. – Jastrzębia Góra
8. Ministrowie – członkowie prezydium Rady Ministrów
9. Ministrowie – członkowie Rady Ministrów (tzw. ministrowie konstytucyjni)
10. Ministrowie Stanu
11. Prezes Trybunału Konstytucyjnego, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
12. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
13. Prezes Najwyższej Izby Kontroli
14. Rzecznik Praw Obywatelskich
15. Prezesi/Przewodniczący urzędów, komitetów, komisji lub centralnych organów administracji
państwowej
16. Przewodniczący komisji sejmowych
17. Przewodniczący komisji senackich
18. Posłowie
19. Senatorowie
20. Sekretarze Stanu
21. Szef Kancelarii Prezydenta RP
22. Szefowie Kancelarii Sejmu i Senatu
23. Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
24. Prezesi Sądu Najwyższego
25. Podsekretarze Stanu
26. Wojskowi – Szef Sztabu Generalnego, dowódcy rodzajów wojsk
27. Ambasadorowie
28. Wojewodowie i prezydenci miast wojewódzkich
29. Zastępcy Prezesów/Przewodniczących urzędów, komitetów, komisji lub centralnych organów
administracji państwowej
30. Dyrektorzy Generalni
31. Dyrektorzy
Stanowiska w administracji rządowej i samorządowej w województwie:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Wojewoda
Przewodniczący Sejmiku Województwa
Marszałek Województwa
Wicewojewoda
Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa
Wiceprzewodniczący Zarządu Województwa
Radny województwa (w pierwszej kolejność i przewodniczący komisji)
Dyrektor Generalny urzędu wojewódzkiego
Dyrektor departamentu w urzędzie marszałkowskim
Stanowiska samorządowe w powiecie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Przewodniczący Rady Powiatu
Starosta
Wiceprzewodniczący Rady Powiatu
Wicestarosta
Członek Zarządu Powiatu
Radny powiatu
Sekretarz powiatu
Oddziałowe szkolenie ZNP w Gdyni
13-14 kwietnia 2013 r. – Jastrzębia Góra
8. Skarbnik powiatu
Stanowiska w gminie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Przewodniczący Rady Gminy (Miasta)
Burmistrz, prezydent miasta, wójt
Wiceprzewodniczący Rady Gminy (Miasta)
Zastępca burmistrza, prezydenta miasta, wójta
Radny gminy (miasta) – w pierwszej kolejności przewodniczący komisji
Sekretarz gminy (miasta)
Skarbnik gminy (miasta)
Przykład
W czasie typowej uroczystości szkolnej z udziałem zaproszonych gości witamy kolejno:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Przedstawiciela Kuratorium Oświaty (kurator, wicekurator)
Duchownych – dostojników (biskup, prałat)
Przedstawiciela Rady Miasta Gdyni
Prezydenta/Wiceprezydenta Miasta lub ich przedstawiciela
Przedstawicieli Rad Dzielnic
Przedstawicieli związków zawodowych
Duchownych - niższych rangą, np. proboszcz
Przedstawicieli instytucji współpracujących