Plan Odnowy Miejscowości Wąwelno

Załącznik nr 4
do Uchwały Nr XXVIII/170/09
Rady Gminy Sośno
z dnia 26 marca 2009r.
PLAN
ODNOWY
MIEJSCOWOŚCI
WĄWELNO
2009 – 2015
1
PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WĄWELNO
2009 – 2015
I. Charakterystyka wsi Wąwelno
1. Położenie.
Wąwelno to wieś położona w południowej części gminy Sośno w powiecie sępoleńskim,
w województwie kujawsko-pomorskim. Oddalone jest 30 km od Sępólna Krajeńskiego, 15 km od
Więcborka oraz 40 km od Bydgoszczy. Wąwelno jest sołectwem o tej samie nazwie.
Rzeźba terenu Wąwelna jest urozmaicona. Występuje powierzchnia pagórkowata. Na terenie
Wąwelna występują w większości gleby bielicowe, pochodzenia polodowcowego. Przeważają
gleby w klasach III a i III b oraz IV a i IV b.
Warunki klimatyczne są dla Wąwelna korzystne. Obszar wsi Wąwelno jak i całej Gminy
Sośno należy do dzielnicy klimatycznej zwanej pomorską (wg R. Gumińskiego). Na skutek wpływu
mieszaniny klimatu morskiego i kontynentalnego występuje tu duża zmienność pogody –
szczególnie w okresie wiosny i jesieni.
Wieś jest w 100 % zwodociągowana, przez teren wsi przebiega kolektor odbierający ścieki
komunalne z przeważającej większości domów mieszkalnych. W Wąwelnie mieści się Gminna
Oczyszczalnia Ścieków. Na terenie wsi uporządkowana jest również gospodarka odpadami.
Mieszkańcy mogą podpisać umowy na wywóz śmieci z Zakładem Gospodarki Komunalnej lub
korzystać z Gminnego Wysypiska Śmieci w niedalekim Skoraczewie.
Każde gospodarstwo domowe może bezproblemowo posiadać telefon, dostęp do internetu lub
skorzystać z dowolnego operatora sieci komórkowej.
W Wąwelnie funkcjonuje Szkoła Podstawowa oraz Gimnazjum, Muzeum archeologicznoetnograficzne przy Gimnazjum, filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Sośnie, Ośrodek Zdrowia,
Punkt Apteczny, Kościół Parafialny, remiza wraz ze świetlicą wiejską, 2 sklepy ogólnospożywcze,
sklep odzieżowy, stacja paliw, Urząd Pocztowy, punkt sprzedaży środków ochrony roślin
i nawozów
firmy „Chemirol”, Zakład Produkcji Kartonów oraz parę firm remontowo-
budowlanych.
2
2. Historia
Pierwsze ślady bytności człowieka na terenie dzisiejszego Wąwelna
sięgają młodszej epoki
kamienia w szeroko pojętym przedziale czasowym mezolit – neolit. Świadczą o tym znalezione
narzędzia krzemienne odkryte podczas badań powierzchniowych.
Wieś Wąwelno leży na terenach historycznej Krajny. W 1113 Krajna została włączona do Polski.
Nazwa ta dotyczy obszarów wcielonych przez Bolesława Krzywoustego do Wielkopolski.
Wówczas to Wielkopolanie rozpoczęli nową fazę osadnictwa.
Pierwsza wzmianka o Wąwelnie (wówczas znanym jako Vanvelno) pochodzi z 1290 roku, kiedy
arcybiskup gnieźnieński Jakub II przekazał dziesięciny stołowe z Wąwelna klasztorowi Cystersów
z Byszewa.
W 1359 r właścicielem wsi był Jancz (lub Łaszcz) z Wawelna,
w 1377 roku dobra odziedziczył Jaśko z Izdebna pod Rogowem.
Kiedy w 1374 roku mieszkańcy ówczesnego Wąwelna odmówili oddawania dziesięcin arcybiskup
Jarosław rzuca klątwę na niepłacących dziesięcin na rzecz OO Cystersów w Byszewie.
W 1383 r wymieniony był Przecław z Wąwelna Wąwelski poseł do Elżbiety Węgierskiej (w okresie
walk bratobójczych m.in. Grzymalitów z Nałęczami)
„Gdy tenże z niczem powrócił i gdy rycerstwo zebrane w Sączu uradziło po raz ostatni zwrócić się
z prośbą do węgierskiego dworu, zaprotestował Przecław z Wąwelna przypominając, że raz już
dano sobie słowo nie wysyłać nikogo do Węgier, skoroby jaka legacja skutku nie odniosła.
Robicie mnie i siebie kłamcami - rzekł i tyle sprawił, że całą uchwałę i poselstwo odwołano, a co
więcej zakazano komukolwiek na dwór Elżbiety się udawać”
Wystąpienie Przecława z Wąwelna Wąwelskiego jest pierwszym przykładem osławionego liberum
veto, jakie w dziejach polski się napotyka. (Szujski – Dzieje Polski).
W 1578 r było 6 właścicieli Wąwelna: Ślesiński, Korytowski, Spławski, Kostka, Sucharski,
Zebrzydowski.
W 1620 roku jest już tylko 3 właścicieli: Korytowski, Sucharski i Kapituła Gnieźnieńska.
W 1652-53 miejscowość posiadali starosta pokrzywiński Działyński oraz spadkobiercy kasztelana
kaliskiego Kaspra Zebrzydowskiego.
W 1695 roku właścicielem Wąwelna był kasztelan Nakielski A. Chrząstowski.
Od 1758 roku Wąwelno posiadał Stanisław ze Słup Wałdowski skarbnik wschowski, właściciel
klucza dóbr z Toninkiem, Wałdówkiem i Przepałkowem.
3
Stanisław ze Słup Wałdowski ufundował obecny kościół parafialny w Wąwelnie.
Od 1767 majątek należał do Franciszka Wałdowskiego – burgrabiego nakielskiego.
Przed 1772 właścicielem został Piotr Goetzendorf-Grabowski
W 1772 roku Fryderyk II manifestem z 13-09-1772 wezwał wszystkie stany z ziem wcielonych do
Prus do przysięgi wiernopoddańczej. Ze szlachty krajeńskiej osobiście hołdowało tylko 7, w ich
liczbie do Malborka stawił się Piotr Grabowski z Wąwelna.
Kolejnymi właścicielami majątku Wąwelno byli:
-
1850 Józef Grabowski. Do czasu uwolnienia chłopów z powinności odrabiania pańszczyzny
majątek należał do hrabiego Grabowskiego. Chłopi mieszkali we wiosce. Poza tym był tam
też kościół katolicki, szpital, kuźnia i kołodziej. Miejscowi chłopi w ilości 16-18 byli
częściowo Polakami, częściowo niemieckimi imigrantami z Pomorza. Pracowali od 4 do 5
dni w tygodniu z własnymi zaprzęgami dla właściciela majątku i jednocześnie otrzymywali
z majątku tyle ziemi do uprawy, aby mogli wyżywić swoje rodziny. Otrzymali oni taką ilość
pola dla własnej uprawy „ile każdy jednym zaprzęgiem wołów obrobić mógł”. Te nadania
dla chłopów rząd pruski rekompensował właścicielom ziemskim, ale każdy chłop musiał
państwu płacić rocznie 12 talarów.
-
1868 Dr Boethel Henry Strousberg - „król kolei żelaznej” Nabył ten majątek w takim
momencie, kiedy jego kariera jako magnata finansowego sięgnęła zenitu niczym kometa.
Był on synem żydowskiego kupca z Nidzicy, we wczesnych latach wyjechał do Anglii do
swojego wuja. W roku 1855 przybył do Berlina. W tym czasie wschodnia linia kolejowa
była juz od 1851 roku otwarta. Tam zarobił on olbrzymie sumy pieniędzy budując jako
generalny wykonawca liczne obiekty kolejowe. Zaliczał się wówczas do najbogatszych
ludzi w Niemczech. Podjął się również budowy obiektów kolejowych w Rumunii, które
przyniosły mu duże straty i stały się powodem upadku. Po równie nieudanych i
podejrzanych transakcjach w Moskwie został aresztowany a majątek postawiono w stan
upadłości. Zmarł w 1884 roku w dużej biedzie
-
1875 Adolf Frenzel – radca tajny, berliński bankier, właściciel Banku Jacquier – przejął
majątek jako masę upadłościową. Ten inwestował dużo i starał się poprzez kulturę upraw
buraków cukrowych doprowadzić Wąwelno do wysokiej wydajności. Z niekorzystnego
położenia komunikacyjnego Wąwelna znalazł wyjście. Po negocjacjach z powiatem
bydgoskim została przedłużona kolej wąskotorowa poprzez Łukówiec do Wąwelna w 1897
4
roku i on poniósł koszty tego przedsięwzięcia. Dzięki temu powstało połączenie do
cukrowni w Nakle i umożliwiony został transport buraków cukrowych. Aby swoim
posiadłościom nadać wrażenia wielkości i znaczenia (posiadłość Wąwelno składała się
wówczas z majątku szlacheckiego Wąwelno z Toninkiem, majątku szlacheckiego Mierucin i
majątku Jaszkowo- razem 8.800 mórg) Frenzel zbudował obszerny i reprezentacyjny
dworski dom mieszkalny. Budynki zaś istniejące jak gorzelnia, cegielnia i mleczarnia
zostały odnowione. Pieniądze na inwestycje były zawsze do dyspozycji. Gospodarowanie na
majątku było wzorowe. Pola, maszyny, wozy, uprzęże były w najlepszym porządku. Konie
były dobrze pielęgnowane a zimą wyprowadzane poza stajnię, by utrzymać ich kondycję.
Każda pręga od bata kosztowała fornala 1 markę kary a każdy złamany dyszel od wozu 5
marek. W oborze stało bydło zarodowe z nizin holenderskich Obok administratora Weisske
byli też: prowadzący rachunki, który jednocześnie był sołtysem w majątku, administrator
gorzelni Schreek i administrator mleczarni Schuster. Każdy z nich miał jednego urzędnika
w zagrodzie i jednego w polu. Urzędnicy wyposażeni byli w konia wierzchowego i zaprzęg.
Kuźnia, warsztat kołodziejski, ślusarnia maszynowa, która odpowiedzialna była za tzw pług
parowy i inne maszyny uzupełniały gospodarstwo. Bydło było pielęgnowane przez
Szwajcara i jego personel.
-
1888 Joachim von Bethmann – Hollweg in Runowo
-
1905 Komisja osadnicza. Oddzielenie 25 ha od majątku i podział na 5 parceli dla 5
rzemieślników
-
1912 Egbert Hayessen
-
1920 – 1939 Rodzina Morawskich

1923 hr. Roztworowski zdał Kazimierzowi Morawskiemu

1923 Kazimierz Morawski – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z żoną Marią z
domu Chłapowską, wnuczką generała Chłapowskiego.

1926 Krzysztof Morawski – majątek był dzierżawiony Panu Koniecznemu.

1929 Helena, Maria i Zofia Morawskie

1939 -1945 państwo niemieckie – administrator Herbert Strohmeier
5
Geneza powstania nazwy miejscowości Wąwelno nie jest znana, być może nazwa wywodzi się od
wawelu oznaczającego wzniesienie.
W 1290
r
wzgórze wąwelskie otoczone łęgami podzielone było na 6 części i należało do
kasztelanii nakielskiej.
Nazwa miejscowości - Wąwelno ulegała częstym zmianom aczkolwiek w większości zmiany
dotyczyły pisowni i tak wieś nosiła nazwę: Vavelno, Wawelno, Womwelno, Wanvelno. Vanwelno
oraz Lindenwald (las lipowy), którą to nazwę otrzymała królewskim rozporządzeniem
gabinetowym z dnia 21-04-1873.
KOŚCIÓŁ:
W roku 1290 istniał już kościół drewniany założony przez miejscowych dziedziców.
W 1374 roku przy kościele był stały proboszcz – Jan
W 1444 r proboszczem był Mikołaj – niegdyś Załakowski
Obecny murowany kościół pod wezwaniem SS Filipa, Jakuba obecnie Marii Magdaleny został
wzniesiony w miejscu poprzedniego. Fundatorem kościoła był ówczesny dziedzic Stanisław ze
Słup Wałdowski. Budowniczym kościoła był Dawid Fecel z Chojnic.
Budowa kościoła trwała od 1758 do 1767 roku.
Wezwanie kościoła wiąże się być może z żoną Wałdowskiego Magdaleną z Kruszyńskich.
W 1758 r zaprowadzono bractwo różańcowe założone przez O. Dominikanina Piotra Dunina.
W 1765 r Stanisław Wałdowski zapisał 10 tyś złotych polskich na utrzymanie dwóch misjonarzy
przy kościele.
W 1767 r następuje poświęcenie kościoła przez protonotariusza Ludwika Józefa de Mathy.
Jednocześnie z budową kościoła ufundowane zostało rokokowe wyposażenie wnętrza. Początkowo
były to 3 ołtarze: główny NMP z zasłoną Św. Marią Magdaleną, po stronie ewangelii Św. Barbara,
po stronie espistoły Św. Jan Nepomucen. Następnie dodatkowe 3 ołtarze, ławy kolatorskie, balaski,
ambona, chrzcielnica, organy. Wyposażenie to o wysokim poziomie artystycznym zachowało się
bez większych zmian do dzisiaj.
Kościół posiadał wolnostojącą wieżę-dzwonnicę po pd-zach stronie.
W latach 1901-1908 proboszcz ks. Wojciechowski rozebrał chylącą się dzwonnicę, zasadził wokół
kościoła szpaler lip i wstawił bramę wjazdową od strony Tonina.
W 1937 r wybudowano nową dzwonnicę na osi fasady zachodniej wtopioną w ogrodzenie.
W czasie wojny 1939-1945 nie było polskiego duszpasterza. Od 1942 r dojeżdżał z Mroczy
duszpasterz niemiecki Otto Krimpendorff.
6
PAŁAC - DWÓR
Pałac został wzniesiony w 1888 roku przez właściciela majątku Adolfa Frenzela radcę tajnego,
berlińskiego bankiera, właściciela banku Jacquier.
Zbudowany został w stylu neoklasycystycznym
Powstał on w miejscu dawnego dworu na skraju istniejącego parku.
Przed pałacem znajduje sie podjazd.
Korpus główny i część południowa mają wejścia od strony podjazdu.
Po zachodniej stronie pałacu znajdują się zabudowania podwórza folwarcznego.
Po wschodniej stronie rozciąga się park ze starodrzewiem graniczący z kompleksem leśnym.
W reprezentacyjnym parterze pałacu mieściły się – obszerna sień, salon, gabinet, jadalnia.
Na piętrze pałacu mieściły się sypialnie, w mezzaninie pomieszczenia służby.
Południowa niższa część pałacu pełniła funkcje administracyjne.
Pałac do wybuchu wojny był niezamieszkały.
Po wojnie majątek został przejęty przez Państwowe Nieruchomości Ziemskie.
W latach 50 – tych należał do Sandomiersko-Wielkopolskiej Hodowli Nasion
Od roku 1960 utworzono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne
W 1993 roku zespół parkowo pałacowy został przejęty przez Agencję Własności Rolnych Skarbu
Państwa.
W 1994 roku został wydzierżawiony PRHU „Farmer” sp z o.o.
Obecnie w pałacu mieszczą się pomieszczenia mieszkalne i biuro firmy.
Dokładna data powstania założenia parkowego jest trudna do ustalenia. Najprawdopodobniej park
założono w latach 1850-1870, gdy Wąwelno należało do rodziny Grabowskich. Świadczy o tym
wiek najstarszych drzew znajdujących sie w najbliższym otoczeniu pałacu oraz pojedyncze
egzemplarze w dalszych partiach parku.
3. Ludność
Wieś liczy 578mieszkańców (19-11-2007), co stanowi 11 % ogółu mieszkańców gminy.
Wieś podzielona jest administracyjnie na ulice z wyraźnym podziałem na:
a/ osiedle mieszkaniowe „po pegerowskie”
- (ulica Mrotecka) obecnie w 99 % mieszkania
wykupione przez lokatorów i zarządzane przez Spółdzielnię Mieszkaniową bądź Wspólnoty
Mieszkaniowe,
b/ prywatne budynki mieszkalne stanowiące zwartą („starą”) część Wąwelna
c/ osiedle domków jednorodzinnych.
Wokół domów i zabudowań jest ład i porządek, mieszkańcy z dużą troskliwością dbają
7
o przydomowe ogródki, zieleń wiejską, której ilość w naszej wsi systematycznie się zwiększa.
Większość mieszkańców zajmuje się rolnictwem, pozostali pracują na terenie gminy jak i coraz
większa rzesza szczególnie młodszych mieszkańców Wąwelna znajduje pracę w pobliskiej
Bydgoszczy.
Zauważa się przyrost naturalny w naszej wsi tak więc jest nadzieja, że następne pokolenia będą
tworzyły koleje plany rozwoju wsi Wąwelno.
4. Organizacje społeczne - (pozarządowe)
Na terenie Wąwelna działają następujące organizacje społeczne:
1) Koło Gospodyń Wiejskich,
2) Ochotnicza Straż Pożarna,
3) Parafialny Zespół Caritas
4) Stowarzyszenie Miłośników Wąwelna – Tilia
Koło Gospodyń Wiejskich
Działalność Koła Gospodyń Wiejskich datowana jest od roku 1962. Koło liczyło wówczas 60
członkiń. Zmiany, które nastąpiły na wsi były i są ich wielką zasługą. KGW było inicjatorem wielu
działań
(organizowanie
kursów,
pogadanek,
pokazów,
wycieczek
dydaktycznych). Członkinie KGW czynnie uczestniczyły przy budowie
krajoznawczych
i
remizy strażackiej,
odnawianiu przystanków itd. Wąwelno zmienia się również dzięki działaniom pań z KGW.
W ramach integracji organizowane są spotkania z okazji Dnia Kobiet, Dnia Matki. KGW jest
corocznie współorganizatorem fetynów rodzinnych. Członkinie Koła uczestniczą aktywnie
w pracach na rzecz mieszkańców (pomoc rodzinom w trudnej sytuacji materialnej), dbają o
estytyczny wygląd ogródków i obejść gospodarskich. Przygotowują corocznie wieniec dożynkowy.
Koło bardzo ściśle współpracuje z Radą Sołecką, OSP, Gminną Radą Kobiet, zespołem Caritas,
Szkołą Podstawową i Gimnazjum.
W swoich planach na przyszłośc Koło Gospodyń Wiejskich zamierza pozyskiwać środki pieniężne
na
dalsze
doposażenie
świetlicy,
organizowanie
wyjazdów
do
lekarskich
przychodni
specjalisycznych, organizowanie „białych niedziel”, pomoc w organizowaniu zabaw i zajęć dla
dzieci. Możliwość pozyskania środków KGW widzi w funduszach strukturalnych 2007-2013 na
rozwój wsi.
Ochotnicza Straż Pożarna
8
Ochotnicza Straż Pożarna w Wąwelnie powstała w 1945 roku (bezpośrednio po zakończeniu
wojny). Na początku jednostka składała się z 11 członków – założycieli, którymi byli:
Winkler Władysław, Tomasik Stanisław, Nadolny Piotr, Wegner Edwin, Jędrzyński Wiktor,
Pachura Józef, Kasprowicz Leon, Stremlau Leon, Pilarski Zygmunt, Ryterski Alfons, Winiecki
Kazimierz.
Aktualnie Ochotnicza Straż Pożarna w Wąwelnie liczy 19 członków. Wielu spośród obecnych
druhów kontynuuje rodzinne tradycje ojców i dziadków aktywnie działając w strukturach OSP
w Wąwelnie. Wszyscy druhowie mają ukończone szkolenie podstawowe w zakresie działania OSP,
3 druhów ma uprawnienia dowódców OSP a 2 druhów – naczelniów OSP.
Druhowie mają do swojej dyspozycji remizę strażacką. Miejscowa straż wyposażona jest
w samochód Żuk oraz motopompę. Ważnym zadaniem jakie spoczywa na strażakach jest
zabezpieczenie porządku podczas miejscowych festynów i uroczystości.
Parafialny Zespół Caritas.
Zespół został powołany 27-12-2005, działalność rozpoczął 12-01-2006 r.
Zespół liczy 25 członków, w tym 15 członków czynnych oraz 10 wspierających. Swym zasięgiem
obejmuje obszar wszystkich miejscowości przynależnych do parafii w Wąwelnie tj. Mierucina,
Skoraczewa, Tonina, Toninka, Huty, Wąwelna. Na czele zespołu stoi ksiądz Proboszcz oraz 5
osobowy skład zarządu. Zespół działa na zasadzie postanowień Statutu Caritas Diecezji Bydgoskiej.
Jest on duszpasterską instytucją charytatywno-opiekuńczą.
Celem zespołu jest rozpoznawanie potrzeb oraz niesienie pomocy osobom potrzebującym
zamieszkałym na terenie parafii bez względu na ich wyznanie i przekonanie. Wsparcie, jakiego
udziela zespół może mieć zarówno charakter materialny, doradczy – wspierający, jak i duchowomodlitewny. Parafialny Zespół Caritas działa w sposób zorganizowany i planowy. Raz na kwartał
zwołuje spotkania robocze, w miarę potrzeb spotkania nadzyczajne. Siedzibą zespołu jest dom
parafialny. Do działań zespołu należy:

Pozyskiwanie środków finansowych przez zbiórkę pieniędzy do puszek oraz organizowanie
imprez (zabaw) dochodowych,

sprzedaż świec adwentowych oraz chlebków wiekanocnych,

organizowanie zbiórek żywnościowych pod hasłem „Dar serca”,

zorganizowanie akcji „Wyprawka do szkoły”,

udzielanie pomocy materialnej na wnioski indywidualne osób będących w trudnej sytuacji
losowej,

odbarowywanie dzieci upominkami z okacji Świąt Bożego Narodzenia, Dnia Dziecka,
9

organizowanie wycieczek rekreacyjnych dla dzieci.
Ponadto zespół organizuje okazjonalne spotkania członków, współpracuje z Gminnym Ośrodkiem
Pomocy Społecznej w Sośnie w zakresie prowadzonej polityki społecznej. Swoim działaniem
przyczynia się do szerzenia idei wolontariatu wśród dorosłych i dzieci.
Stowarzyszenie Miłośników Wąwelna – Tilia
Idea założenia Stowarzyszenia Miłośników Wąwelna Tilia zrodziła się przy okazji organizacji
wiejskich festynów oraz innych działań i akcji na rzecz Wąwelna. W naszej miejscowości jest
grupa ludzi – społeczników, którzy swoją pracą już uczynili wiele na rzecz Wąwelna.
Działania te są zauważalne przez mieszkańców wsi (chodniki, nasadzenia zieleni, rekultywacja
stawu, itd.), jak również przez władze gminy, z którą ściśle współpracujemy.
O naszych poczynaniach pozytywnie piszą lokalne gazety.
Efekty pozytywnych zmian, które systematycznie dokonują się w naszej wsi zostały docenione
przez Redakcję miesięcznika „Gazeta Sołecka” oraz Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, które
to organizacje wyróżniły Sołtysa Wsi Zbigniewa Struwe tytułem „Sołtysa Roku”.
Komitet organizacyjny został powołany w maju 2007. W dniu 2 listopada 2007
Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy i postanowieniem
tegoż Sądu zostaliśmy wpisani do Rejestru Stowarzyszeń pod numerem KRS 0000292103.
Do podstawowych zadań jakie sobie postawiliśmy jest pozyskiwanie środków finansowych
z zewnątrz na realizację różnorodnych projektów i programów.
Główne, priorytetowe zadanie jakie postawiło sobie Stowarzyszenie to pozyskiwanie środków
finansowych na zagospodarowanie terenu wokół stawu. Chcemy aby docelowo staw jak i teren
wokół niego stały się znakiem rozpoznawczym naszej wsi, swoistym „logo”.
Pozyskane fundusze zostaną przeznaczone na:

nasadzenia krzewów i drzew,

budowę placu zabaw,

budowę boiska do piłki siatkowej,

urządzenie plaży,

wydzielenie i przygotowanie miejsca na ognisko i grill,

wydzielenie stanowisk wędkarskich

wykonanie alejek spacerowych wraz z ławeczkami

budowę pola namiotowego wraz z uzbrojeniem terenu w punkt czerpania wody, energię oraz
sanitariaty.
10
Poprzez Stowarzyszenie łatwiej jest pozyskiwać środki finansowe ponieważ posiadać będziemy
osobowość prawną. Wielu sponsorów uzależnia swoją pomoc od wyraźnego określenia statusu
prawnego Stowarzyszenia. Zarejestrowane Stowarzyszenia jako podmiot może brać udział w wielu
programach organizowanych przez Organizacje Pozarządowe.
Na dzień dzisiejszy Komitet Założycielski liczy 16 członków jednak liczba sympatyków, którzy
deklarują chęć wstąpienia do Stowarzyszenia systematycznie rośnie.
II. Analiza zasobów
3. Środowisko przyrodnicze
Wieś Wąwelno leży w południowej części Gminy Sośno. Tereny bardzo urozmaicone
z przewagą zadrzewień i zieleni. Z uwagi na oddalenie od dużych ciągów komunikacyjnych teren
bardzo spokojny, bogaty w dzikie ptactwo (liczne stanowiska żurawia).
Na terenie leśnictwa Wąwelno znajduje się rezerwat Wąwelno. Pierwsze zachowane wzmianki
dotyczące walorów przyrodniczych tego terenu pochodzą z 1950 roku w związku z występowaniem
jarzębu brekini. Rezerwat Wąwelno zatwierdzony został w 1958 roku. Rezerwat położony jest
w środkowej części uroczyska leśnego „Wąwelno”. Powierzchnia rezerwatu stanowi kompleks
o ogólnej powierzchni 4,72 ha. Cały kompleks leśny „Wąwelno” zajmuje równina morenowa
płaska przecięta szaregiem płaskich obniżeń terenowych. Rezerwat zajmuje w niej niewielkie,
wydłużone wzniesienie terenowe.
Celem utworzenia rezerwatu „Wąwelno” jest ochrona
gatunkowa jarzębu brekini. Na dzień dzisiejszy w rezerwacie występują 4 sztuki „dorosłej” brekini,
jako pozytyw należy zauważyć licznie wystepujący nalot brzęku (brekini), który dzięki starannej
pielęgnacji, ogrodzeniu oraz zapewnieniu dogodnych warunków do rozwoju będzie w niedalekiej
przyszłości stanowił podstawę do nowych nasadzeń co z kolei zagwarantuje, że zostanie uratowany
ginący gatunek drzewa.
4. Środowisko kulturowe
W
Wąwelnie jest parę ciekawych zabytków architektury oraz przyrody. Najciekawszym jest
kościół parafialny p.w. Marii Magdaleny ufundowany w 1767 roku przez Stanisława ze Słup
Wałdowskiego. W kościele do dziś zachowało się jego cenne rokokowe wykonane na wysokim
poziomie wyposażenie.
Kolejnym obiektem wartym odwiedzenia jest kompleks parkowo-pałacowy.
Pałac - dwór został wzniesiony w 1888 roku przez właściciela majątku Adolfa Frenzela.
Zbudowany został w stylu neoklasycystycznym
11
Obecnie znajdujący się pałac - dwór zbudowany został
w miejscu dawnego dworu na skraju
istniejącego parku. Dokładna data powstania założenia parkowego jest trudna do ustalenia.
Najprawdopodobniej park założono w latach 1850-1870, gdy Wąwelno należało do rodziny
Grabowskich. Świadczy o tym wiek najstarszych drzew znajdujących sie w najbliższym otoczeniu
pałacu oraz pojedyncze egzemplarze w dalszych partiach parku.
Miłośnicy aktywnego spędzania czasu na rowerze mogą podziwiać wieś i malownicze okolice
korzystając z przbiegającej przez Wąwelno międzynarodowej trasy rowerowej „Euro Route R-1”
Dla miłośników
lasów, przyrody, świeżego powietrza mamy do zaproponowania spacery po
pobliskich lasach włącznie ze zwiedzaniem rezerwatu brekini oraz rezerwatu ornitologicznego.
3. Obiekty i tereny

Świetlica wiejska położona we wsi wraz z remizą Ochotniczej Straży Pożarnej oraz
przyległym boiskiem sportowym. Świetlica jest miejscem spotkań społeczności lokalnej,

Biblioteka – filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Sośnie, z której korzystają zarówno
dorośli mieszkańcy jak i młodzież oraz dzieci. W bibliotece istnieje mozliwość bezpłatnego
skorzystania z komputerów oraz z Internetu,

Szkoła Podstawowa wraz z Gimnazjum posiadająca pełnowymiarową salą gimnastyczną z
której po zajęciach lekcyjnych może korzystać młodzież jak i dorośli mieszkańcy. Szkoła
wyposażona jest również w szkolne boisko sportowe,

Muzeum archeologiczno-etnograficzne przy Gimnazjum,

Ośrodek Zdrowia, w którym świadczone są usługi w zakresie podstawowej opieki
zdrowotnej i pielęgniarskiej.

Punkt apteczny,

Rezerwat Wąwelno
4. Gospodarka
Jednym z głównych kierunków gospodarki Wąwelna jest rolnictwo. Około 50 % mieszkańców
utrzymuje się z pracy we własnym gospodarstwie rolnym. Młodsi mieszkańcy wsi nie posiadający
gospodarstw rolnych znaleźli zatrudnienie poza miejscem zamieszkania i dojeżdżają do pracy
głównie do Bydgoszczy.
Mieszkańcy Wąwelna „postawili” również na własny interes. Powstało wiele firm szczególnie
w branży usług budowlanych.
Na terenie wsi działają także 3 sklepy handlowe, punkt apteczny, punkt handlowy środków ochrony
roślin i nawozów, Zakład Produkcji Kartonów.
12
5. Sąsiednie miejscowości
Wąwelno położone jest 10 km od Sośna – stolicy naszej gminy, 16 km od Więcborka, 12 km od
Mroczy. Wąwelno jest po Sośnie drugą co do wielkości miejscowością w gminie.
Dla mieszkańców południowej części Gminy Wąwelno jest cenralnym punktem dla wielu
mniejszych, ościennych wsi.
Do Szkoły, Gimnazjum, Ośrodka Zdrowia, Kościoła w Wąwelnie uczęszczają dzieci i mieszkańcy
z pobliskich miejscowości takich jak: Mierucin, Jaszkowo, Tuszkowo, Tonin, Skoraczewo
III. ANALIZA MOCNYCH I SŁABYCH STRON WĄWELNA
1/ Silne strony

wysoka aktywność społeczności lokalnej,

ciekawe, interesujące i atrakcyjne zasoby przyrodnicze - rezerwat brekinii, rezerwat
ornitologiczny położony w Leśnictwie Wąwelno.

interesujące obiekty dziedzictwa kulturowego - kompleks parkowo-pałacowy wpisany do
rejestru zabytków, kościół pw Marii Magdaleny,

przebieg przez Wąwelno Międzynarodowej (liczącej łącznie 675 km) Trasy Rowerowej
„Euro Route R-1”,

możliwość wykorzystania budynku świetlicy jako obiektu wielofunkcyjnego,

po zakończeniu inwestycji - staw wraz z zapleczem rekreacyjnym – alejki spacerowe, plaża,
ognisko i grill, plac zabaw, stanowiska wędkarskie, boisko sportowe,

możliwość uruchomienia przy stawie w okresie letnim punktu małej gastronomii,

sala gimnastyczna z dostępem dla wszystkich mieszkańców,

bezpieczna okolica,

uzbrojenie terenu

uregulowana gospodarka komunalna – kolektor ściekowy, Gminna Oczyszczalnia Ścieków
w Wąwelnie

uporządkowana gospodarka śmieciami – umowy z Zakładem Gospodarki Komunalnej na
wywóz śmieci,

bezproblemowa możliwość podłączenia przez mieszkańców internetu,

sieć sklepów handlowych umożliwiająca dokonanie podstawowych zakupów,

Szkoła podstawowa i gimnazjum z pełnowymiarową salą gimnastyczną oraz boiskiem
sportowym,

ośrodek zdrowia oraz punkt apteczny,
13

biblioteka publiczna ze stanowiskami komputerowymi podłączonymi do Internetu
2/ Słabe strony

słabo rozwinięta działalnośc pozarolnicza,

oddalenie od głównych ciągów komunikacyjnych,

emigracja młodych ludzi do miast,

pomimo coraz większej aktywności społeczeństwa odczuwalny jest podział na grupę
entuzjastów pracy społecznej i grupę mieszkanców obojetną na sprawy wsi.
IV. WIZJA ROZWOJU WĄWELNA.
Mieszkancy Wąwelna upatrują swoją przyszłość w zespole działań ukierunkowanych na
poprawę warunków życia na wsi poprzez działanie na rzecz zaspokojenia potrzeb wszechstronnego
rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych.
Na licznych zebraniach wiejskich, w trakcie wielu dyskusji wypracowano listę najważniejszych
zadań, których realizacja zaspokoiłaby i poprawiła wizerunek Wąwelna i byt jego mieszkańców.
Do takich zadań należy z pewnością:
14
Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w miejscowości Wąwelno w okresie co najmniej 7 lat od dnia
przyjęcia planu odnowy miejscowości, w kolejności wynikającej z przyjętych priorytetów rozwoju miejscowości z podaniem szacunkowych kosztów ich realizacji.
Lp
Nazwa zadania
1
Remont i przebudowa świetlicy
wiejskiej
2
3
Organizowanie uroczystości
okolicznościowych, festynów,
dożynek oraz imprez
sportowych
Budowa placu zabaw
4
Poprawa estetyki wsi Wąwelno
5
Budowa oświetlenia ulicznego
6
Modernizacja przystanków
autobusowych
7
Budowa, przebudowa dróg
gminnych i powiatowych
8
Budowa chodnika w centrum
miejscowości
9
10
Cel
Poprawa warunków życia społeczności
lokalnej, dbanie o rozwój fizyczny,
zapewnienie miejsca dla rozwijania
zainteresowań poprzez udział w kółkach
zainteresowań
Kultywowanie miejscowej tradycji,
obrzędów, zwyczajów
Przeznaczenie
Świetlica
Harmonogram
realizacji
2009-2010
Kwota
końcowa
176 000
Źródło pozyskania
Gmina Sośno
Środki Unijne
Środki Sołeckie
Działalność
kulturalna i
sportowa
2009-1015
100 000
Plac zabaw
2010-2011
30 000
Zagospodarowanie
terenów zielonych
wokół stawu
2010-2015
30 000
Gmina Sośno
Środki Sołeckie
Oświetlenie
uliczne
Przystanek
autobusowy
2010-2015
40 000
2010-1015
8 000
Gmina Sośno
Środki Sołeckie
Gmina Sośno
Środki Sołeckie
Drogi
2009-2015
200 000
Poprawa infrastruktury drogowej i
bezpieczeństwa użytkowników dróg
Drogi
2012-2013
40 000
Budowa ścieżki rowerowej
Poprawa atrakcyjności turystycznej,
poprawa bezpieczeństwa
Ścieżka rowerowa
2013-2014
80 000
Budowa parkingu
Stworzenie miejsc parkingowych w centrum
wsi
Parking
2013-1014
70 000
Uatrakcyjnienie spędzania czasu
najmłodszym mieszkańcom wsi, poprawa
warunków rozwoju fizycznego i
psychicznego dzieci, poznanie zasad
współżycia w grupie oraz własnych
możliwości
Rozszerzenie działalności rekreacyjnosportowej, zagospodarowanie wolnego
czasu dzieci, młodzieży i dorosłych,
poprawa estetyki wsi Wąwelno
Poprawa bezpieczeństwa użytkowników
dróg oraz mieszkańców
Poprawa warunków komunikacyjnych
mieszkańców i osób przebywających na
taranie miejscowości
Poprawa infrastruktury drogowej
Gmina Sośno
Środki Sołeckie,
organizacje społeczne,
sponsorzy
Gmina Sośno
Środki Unijne
Środki Sołeckie
Urząd Gminy
Środki Sołeckie
Starostwo Powiatowe
FOGR
Gmina Sośno
Środki Sołeckie
Starostwo Powiatowe w
Sępólnie Kraj.
Gmina Sośno
Środki Sołeckie
Starostwo Powiatowe
Gmina
Sośno
Starostwo Powiatowe
15
V. SPOSOBY REALIZACJI PLANÓW:
Modernizacja i dalsza poprawa funkcjonowania świetlicy wiejskiej oraz boiska
sportowego przy świetlicy.
Modernizacja świetlicy jest bardzo ważnym przedsięwzięciem albowiem w niej skupia się
obecnie większość życia społecznego,
Świetlica jest miejscem spotkań – zebrań wiejskich, z jej pomieszczeń korzystają panie z
KGW, druhowie OSP oraz młodzież chcąca spędzić popołudniowy wolny czas. W świetlicy
organizowane są
kółka zainteresowań, tutaj młodzież przygotowuje dla mieszkańców
okolicznościowe przedstawienia. W świetlicy szczególnie w okresie letnim na przyległym
boisku piłkarskim organizowane są biwaki, powstaje pole namiotowe dla dzieci z Wąwelna.
W świetlicy i na terenie wokół niej odbywają się 2 razy w roku festyny dla mieszkańców
Wąwelna i przybyłych gości.
Systematycznie poprawia się stan techniczny świetlicy.
W roku 2007 w świetlicy
zbudowano WC,
wyremontowano zaplecze kuchenne, zakupiono do niego kuchenkę gazową, zainstalowano
przepływowe podgrzewacze wody.
Największy problem dotyczy funkcjonowania świetlicy w okresie zimowym. Świetlica jako
budynek wymaga modernizacji. Z uwagi na dużą powierzchnię oraz wysokość pomieszczeń
świetlica jest niedogrzana, budynek świetlicy nie jest ocieplony. Nie sposób prowadzić
zajęcia, organizować spotkania w takich warunkach.
Należy stworzyć miejsce gdzie młodzież szczególnie w okresie jesienno-zimowym chętnie
spędzi wolny czas.
Z uwagi na trudną sytuację materialną rodzin planuje się dzieciom zorganizować wolny czas
w okresie letnim poprzez rajdy rowerowe połączone ze zwiedzaniem ciekawych miejsc naszej
okolicy, półkolonie z biwakiem i możliwością nocowania na polu namiotowym.
W tej sytuacji należy pozyskać środki finansowe na przebudowę świetlicy polegającą na
obniżeniu sufitu, wymianie okien oraz drzwi wejściowych, zainstalowaniu centralnego
ogrzewania, dalszego doposażenia zaplecza socjalnego (zastawy serwisowe, sztućce itd.).
Po takim remoncie obiekt zyskałby na atrakcyjności. Oprócz statutowych działań jakie ciążą
na świetlicy wiejskiej, można by pozyskiwać środki finansowe z wynajmu sali na różne
uroczystości. (wesela, przyjęcia) jak również szkolenia i prelekcje.
Wokół boiska planujemy zbudować miejsca siedzące niezbędne w czasie oglądania imprez
16
i zawodów sportowych oraz oświetlić teren przy świetlicy i boisku sportowym.
Środki finansowe na realizację tych zadań szczególnie dotyczące części
edukacyjno – oświatowej zamierza się pozyskiwać w ramach „Programu Operacyjnego –
Kapitał Ludzki”
oraz z udziału w podobnych projektach i zadaniach.
Zagospodarowanie terenu wokół stawu
Zagospodarowanie terenu wokół stawu jest drugim etapem prac związanych z tym miejscem.
Pierwszym była rekultywacja stawu, na którą środki finansowe w wysokości około
240.000,00 euro pozyskano z funduszy unijnych oraz uporządkowanie terenu wokół stawu.
Podczas wielu zebrań wiejskich jak i rozmów mieszkańców wsi temat stawu był wielokrotnie
poruszany. Starsi mieszkańcy Wąwelna pamiętają czasy, gdy po pracy chodzono się kąpać w
stawie, nad jego brzegiem dzieci spędzały letnie dni, starsi przy akompaniamencie akordeonu
bawili się w letnie wieczory. Staw był zaznaczony na starych mapach Wąwelna.
Tak zrodziła się myśl ożywienia tego miejsca.
To zadanie jest dla nas absolutnym priorytetem. Położenie stawu w środku wsi czyni to
miejsce centralnym punktem miejscowości więc w naszych planach zakładamy, że w
przyszłości staw
i zagospodarowane tereny wokół niego będą znakiem rozpoznawczym Wąwelna.
Aby miejsce to było dumą Wąwelna niezbędne jest wykonanie wielu prac do których
zaliczamy:

nasadzenia krzewów i drzew,

budowa placu zabaw,

budowa boiska do piłki siatkowej,

urządzenie plaży,

wydzielenie i przygotowanie miejsca na ognisko i grill,

wydzielenie stanowisk wędkarskich

wykonanie alejek spacerowych wraz z ławeczkami

budowa pola namiotowego wraz z uzbrojeniem terenu w punkt czerpania wody, energię
oraz sanitariaty.
Realizacja tego zadanie znacznie poprawi warunki spędzenia wolnego czasu
mieszkańcom wsi.
17
Nie bez znaczenia jest także deklarowana pomoc mieszkańców przy realizacji tych zadań
przez co pogłębia się aktywności społeczna oraz poprawa estetyki wsi.
Środki finansowe na wykonanie tych zadań chcemy pozyskiwać ze środków unijnych
przewidzianych na takie cele w programach 2007-2013 poprzez pisanie odpowiednich
projektów oraz ze współpracy z organizacjami pozarządowymi a także poprzez współpracę z
instytucjami działającymi przy Urzędzie Marszałkowskim.
Nasadzenia zieleni, estetyka.
To zadanie jest niejako wpisane w coroczne akcje nasadzeń drzew i krzewów. Realizacją tego
zadania oprócz oczywistych walorów estetycznych chcielibyśmy nawiązać do starej nazwy
Wąwelna – Lindenwald (las lipowy) i w miarę możliwości wtopić naszą wieś może już nie
dosłownie w las lipowy ale w zieleń drzew, krzewów, trawników.
Realizacją przedmiotowego zadania zajmie się sołtys i rada sołecka. Natomiast
mieszkańcy Wąwelna tak jak do tej pory wezmą czynny udział w przygotowaniu gruntu pod
nasadzenia, pomogą sadzić drzewka a następnie zajmą się ich pielgnacją.
Jako wsparcie tych zadań widzimy również możliwość pozyskiwania środków finansowych
z programów unijnych.
Pozostałe zadania dotyczące infrastruktury komunikacyjnej
Stan nawierzchni chodników w Wąwelnie sytstematycznie się poprawia. Jest to efekt
konsekwentnego działania Sołtysa i Rady Sołeckiej Wąwelna. W ciągu ostatnich paru lat
udało się wybudować nowy – bardzo potrzebny chodnik ze wsi do Ośrodka Zdrowia w
Wąwelnie, położyć nowy chodnik na ulicy Długiej (od centrum wsi do cmentarza).
Inwestycje te finansowane były ze środków finansowych jakimi dysponuje wieś, ze środków
budżetowych Gminy, Starostwa Powiatowego Sępólna Krajeńskiego oraz sponsorów.
Kolejnym etapem jest budowa nowych oraz modernizacja istniejących chodników wzdłuż
ulicy Mroteckiej, Wąskiej i Szkolnej.
Te zadania wykonywane będą we współpracy Sołectwa wsi Wąwelno z władzami
Samorządowymi Gminy Sośno, Starostwa Powiatowego,
sponsorów oraz pomocy
mieszkańców.
18