Przedmowa

Przedmowa
J
u˝ w 1969 roku Gregory Bateson pisa∏ o nadchodzàcym kryzysie ekologicznym, który – wed∏ug niego – by∏ tak naprawd´ kryzysem epistemologii, czyli naszej wiedzy oraz sposobu naszego myÊlenia. Uwa˝a∏, ˝e jeÊli nie zmienimy naszej ÊwiadomoÊci, nie mamy najmniejszej szansy, by prze˝yç kolejny wiek.
Tim Smit, za∏o˝yciel projektu Eden, swojà przemow´ dla Institute of Directors w Londynie rozpoczà∏ tymi s∏owami: „Nast´pne trzydzieÊci lat b´dzie
jednym z najbardziej ekscytujàcych okresów w ca∏ej historii cz∏owieka, gdy˝
dowiemy si´, czy cz∏owiek (homo) jest naprawd´ sapiens, czy te˝ do∏àczymy
do zbioru skamienia∏oÊci”. Có˝ za alternatywa!
Dziennikarz Thomas Friedman napisa∏:
Có˝, jeÊli kryzys z 2008 roku reprezentuje coÊ bardziej fundamentalnego ni˝
g∏´bokà recesj´? Có˝, jeÊli mówi nam, ˝e model wzrostu, który stworzyliÊmy
przez ostatnie 50 lat jest po prostu nie do utrzymania z punktu widzenia ekonomicznego i ekologicznego, i ˝e w 2008 roku natrafiliÊmy na mur – Matka
Natura i rynek powiedzieli: „Dosyç”.
– „New York Times”, 7 marca 2009 r.
Najwy˝szy czas, by ludzie odkryli, jak naprawd´ byç sapiens (rozumnym)
i jak zmieniç ÊwiadomoÊç indywidualnà i zbiorowà. Nadszed∏ tak˝e czas, by wszyscy coachowie dostrzegli, ˝e sà cz´Êcià tego wielkiego dzie∏a.
Wed∏ug Richarda Barretta (2010), który przez wiele lat pracowa∏ dla Banku
Âwiatowego, czas przyjàç nowy paradygmat przywództwa, w którym przechodzi
si´:
– od Ja do My;
– od korzyÊci w∏asnych do korzyÊci najlepszych dla wspólnego dobra (i jaki
w tym udzia∏ mo˝e mieç ka˝dy z nas);
– od dà˝enia do bycia najlepszym w Êwiecie do koncentrowania dzia∏aƒ,
jak byç najlepszym dla Êwiata.
Barrett zwraca naszà uwag´ na fakt, ˝e wszystkie organizacje osadzone sà
w pewnym systemie spo∏eczno-ekonomicznym, który z kolei jest umieszczony
w szerszym systemie wykraczajàcym poza „Êwiat cz∏owieka” – Êwiata bogatego w zasoby umo˝liwiajàce nasze funkcjonowanie, a które sà drastycznie nadu˝ywane i uszczuplane.
W 2012 roku pisa∏em o tym, ˝e coaching tak˝e znajduje si´ na rozdro˝u
i by nadal si´ rozwija∏, musi wykroczyç poza klienta, zaczàç postrzegaç go jako partnera pragnàcego dorosnàç do potrzeb, jakich Êwiat od niego oczekuje. Tak
14
Przedmowa
wi´c korzyÊci, jakie przynosi coaching, nie mo˝na mierzyç, bioràc jedynie pod
uwag´ rozwój osobisty, ale wa˝na jest te˝ nauka zespo∏owa i organizacyjna, wspólna wartoÊç dla wszystkich partnerów organizacji oraz wi´kszy wk∏ad w sp∏at´
d∏ugu wdzi´cznoÊci wzgl´dem Êrodowiska.
Taka praca wymaga od coacha zarówno g∏´bokiego zaanga˝owania, jak i spokojnego, receptywnego wn´trza, które potrafi s∏uchaç ze wspó∏czuciem nie
tylko klienta, ale dostrzec wiele poziomów systemów, które tworzà jego Êwiat.
Wymaga to ogromnej dyscypliny i w ostatnich latach odkrycia neurobiologii oraz
rosnàca dost´pnoÊç çwiczeƒ i szkoleƒ uwa˝noÊci bardzo nam pomog∏y jako
coachom. Brakowa∏o nam jedynie ksià˝ki, która po∏àczy∏aby te elementy w jasny
i dost´pny sposób, przedstawiajàc wszystkie korzyÊci tego po∏àczenia.
Liz Hall, poza redagowaniem „Coaching at Work”, postanowi∏a podzieliç
si´ z nami w poni˝szej ksià˝ce swojà historià i wk∏adem w rozwój coachingu.
Klarownie i z ogromnym przekonaniem pisze o roli, jakà uwa˝noÊç mo˝e odegraç we wspieraniu i pog∏´bianiu pracy coachów, przedstawiajàc ró˝ne metody
i çwiczenia, którymi mo˝emy si´ dzieliç z naszymi klientami.
Niedawno Liz przypomnia∏a mi, ˝e kiedy wiele lat temu przeprowadza∏a
ze mnà wywiad do felietonu w „Coaching at Work”, opowiedzia∏em jej histori´
o wykorzystywaniu çwiczeƒ medytacyjnych w moim zabieganym ˝yciu coacha,
konsultanta, nauczyciela i biznesmena.
Jednego z çwiczeƒ nauczy∏em si´ od Thicha Nhata Hanha, s∏uchajàc jego
wystàpienia w Westminster Central Hall. Ten s∏ynny wietnamski nauczyciel
buddyzmu i pisarz dostosowa∏ swoje duchowe çwiczenia do szalonego tempa ˝ycia wspó∏czesnego cz∏owieka Zachodu. åwiczenie polega∏o na u˝ywaniu mantry:
„To jest dom: dotar∏em” w taki sposób, ˝e pierwszà po∏ow´ zdania mówisz
na wdechu, a drugà na wydechu. Mo˝esz çwiczyç t´ mantr´, wchodzàc po
schodach w domu i powtarzajàc jà na ka˝dym schodku, ale prawdziwe çwiczenie zaczyna si´, gdy wykonujesz je na przyk∏ad wje˝d˝ajàc schodami ruchomymi w metrze, stojàc w korku na autostradzie lub znajdujàc w zat∏oczonym
centrum handlowym. To tak˝e jest twój dom, a ci ludzie st∏oczeni doko∏a ciebie
nale˝à do twojej rodziny.
Zazwyczaj tak bardzo si´ spiesz´, by opuÊciç t´ cz´Êç Êwiata i wróciç do miejsca, które nazywam „domem”, ˝e nie dostrzegam „bram raju” otwartych dla
mnie w Êrodku tego zabiegania.
Ostatnio zaczà∏em stosowaç to çwiczenie uwa˝noÊci, gdy˝ zda∏em sobie spraw´, ˝e biegnàc przez zat∏oczone lotniska i stacje kolejowe postrzegam innych
ludzi jako przeszkody na mojej drodze do miejsca przeznaczenia, a tym samym przeszkody na mojej drodze rozwoju! Nie jest to najlepszy sposób, ˝eby
rozpoczynaç dzieƒ. Tak˝e na schodach ruchomych, zamiast biec oboj´tnie
mijajàc ludzi, przez te kilka chwil jazdy w dó∏ czy w gór´, stoj´ i patrz´ si´ na
ka˝dà osob´ jadàcà w drugà stron´. O ka˝dej z nich mówi´ w duchu: to mój
brat, to moja siostra (i w zale˝noÊci od wieku) – to moja matka, mój ojciec,
Przedmowa
moje dziecko. Nagle moja ÊwiadomoÊç i perspektywa zmieniajà si´ – przechodzi
od Êwiata barier i przeszkód do Êwiata poczucia po∏àczenia i bycia rodzinà.
Ale, bez wzgl´du na to, czy dopiero zaczynamy si´ uczyç uwa˝noÊci, czy
si´gamy po t´ ksià˝k´ jako doÊwiadczony praktyk, wa˝ne jest to, by zadaç sobie pytanie: „Komu ma s∏u˝yç nasza praktyka uwa˝noÊci?” JeÊli bycie uwa˝nym jest dla nas kolejnym osiàgni´ciem lub chcemy znaleêç najszybszy Êrodek transportu na szczyt piramidy Maslowa do samorealizacji, zwodzimy samych
siebie i powi´kszamy rozprzestrzeniajàcy si´ indywidualizm, który pomaga
niszczyç naszà planet´. W rozwijaniu naszego jestestwa musi chodziç o otwarcie si´ na lepsze po∏àczenie z „byciem”, o czym przypominajà nam Gregory
Bateson i wszyscy wielcy „niedualni” nauczyciele duchowi – ˝e jest pierwotnym domem, do którego mo˝emy powróciç tu i teraz.
Dzi´kuj´ ci Liz, ˝e w tak pi´kny sposób nie tylko podsumowa∏aÊ 70 raportów badawczych i 80 ksià˝ek o uwa˝noÊci, ale po∏àczy∏aÊ je z w∏asnymi
badaniami, opowieÊciami, przeplatajàc wszystko kochajàcym wspó∏czuciem.
Niech twoja ksià˝ka otworzy nowe drzwi dla wszystkich i niech stale nam
przypomina – podobnie jak wielki poeta Rumi – ˝e mimo obfitoÊci wspania∏ego wszechÊwiata, cz´sto decydujemy si´ zasypiaç w ma∏ym ciemnym wi´zieniu.
Peter Hawkins
Professor of Leadership, Henley Business School;
emerytowany prezes Bath Consultancy Group;
dyrektor honorowy The Association of Professional Executive Coaching and Supervision;
autor wielu ksià˝ek na temat przywództwa, coachingu i superwizji
15