Trochę o LATEXu

Trochę o LATEXu
Jan Kowalski
9 grudnia 2014
Spis treści
1 Wstęp
1
2 Nazwa programu
2.1 TEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 LATEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
1
2
3 Podstawy
2
4 Nazwy plików związanych z LATEXem
3
5 Kilka gotowych oznaczeń napisów
3
1
Wstęp
W pierwszej części przedstawimy krótko filozofię oraz historię systemu TEX.
W części drugiej skoncentrujemy się na podstawowych elementach dokumentu
TEXowego. Po przeczytaniu tego rozdziału czytelnik powinien z grubsza wiedzieć, jak działa TEX, co jest niezbędne do rozumienia materiału prezentowanego w następnych rozdziałach.
2
2.1
Nazwa programu
TEX
TEXjest programem komputerowym stworzonym przez Donalda E. Knutha. Jest
przeznaczony do składu tekstów oraz wzorów matematycznych. Knuth rozpoczął pracę nad TEXem w 1977 roku, aby wykorzystać potencjał składu cyfrowego, stosowanego wówczas na coraz szerszą skalę w poligrafii. Miał też nadzieję, że uda się odwrócić tendencję do pogarszania się jakości typograficznej, co
uwidaczniało się w jego własnych książkach i artykułach. W używanej obecnie
postaci TEXzostał udostępniony w roku 1982, a niewielkie rozszerzenie, dotyczące ośmiobitowego kodowania znaków, pojawiło się w roku 1989. ma renomę
1
programu nadzwyczaj stabilnego, pracującego na różnego rodzaju sprzęcie oraz
praktycznie wolnego od błędów. Numery wersji TEXa zbiegają do liczby ?, a
obecny wynosi 3,14159. Słowo TEXnależy wymawiać „tech”. Zgłoska „ch” ma
związek z tym, że znak X przypomina grecką literę „chi”. TEXjest też pierwszą
sylabą greckiego słowa texnologia (technologia). W sytuacjach, w których nie
można zapisywać nazwy TEXz charakterystycznym obniżeniem litery E, należy
zamiennie używać wersji TeX.
2.2
LATEX
LATEXjest zestawem instrukcji (poleceń, makrodefinicji, makr) umożliwiających
autorom złożenie i wydrukowanie ich prac na najwyższym poziomie typograficznym. Pierwszą wersję LATEXa opracował Leslie Lamport. Do formatowania
dokumentu LATEXużywa programu TEX. Pielęgnacją dzisiejszych wersji LATEXa
zajmuje się Frank Mittelbach. Kilka lat temu pakiet LATEXzostał rozszerzony
przez zespół o nazwie LATEX3 (LATEX3 team), kierowany przez Franka Mittelbacha. Celem tego rozszerzenia było wprowadzenie kilku od dawna postulowanych
ulepszeń oraz unifikacja rozmaitych odmian LATEXa, które rozpowszechniły się
od chwili powstania kilkanaście lat wcześniej LATEXa w wersji 2.09. Nową wersję
pakietu nazwanoLATEX2, w celu odróżnienia jej od wersji poprzednich. Niniejszy dokument opisuje właśnie LATEX2. Słowo LATEXnależy wymawiać „lej-tech”
albo „la-tech.” Jeżeli nie można zapisać symbolu LATEX, to zamiennie należy
użyć zapisu LaTeX. LATEX2 wymawiamy „la-tech dwa i”, a zamienną wersją
zapisu jest LaTeX2e.
3
Podstawy
Praca z LATEXem zdecydowanie różni się od podejścia stosowanego w procesorach tekstu typu wysiwyg 1 , takich jak MS Word albo OpenOffice. Pierwszy
sposób można określić „formatowaniem logicznym” drugi – „for matowaniem
wizualnym”. Używając programów typu wysiwyg, autor decyduje interakcyjnie
o wyglądzie graficznym dokumentu, w miarę dopisywania tekstu. Przez cały
czas widzi na ekranie, jak tekst będzie wyglądał po wydrukowaniu. Używając
LATEXa, nie można na ogół oglądać dokumentu w jego ostatecznej postaci i jednocześnie dopisywać tekstu. Można natomiast obejrzeć dokument na ekranie po
przetworzeniu go LATEXem2 . Gdy jest już gotowy, można dokument wysłać na
drukarkę.
1 ang.
What you see is what you get (dostaniesz to, co widzisz)
szybkim komputerze przetworzenie trwa często zaledwie kilka sekund. Dysponując dużym ekranem, można jednocześnie wyświetlić okno z plikiem źródłowym oraz okno podglądu,
otrzymując w ten sposób system prawie wysiwyg.
2 Na
2
4
Nazwy plików związanych z LATEXem
Pracując z LATEXem, szybko zauważysz, że na dysku pojawia się mnóstwo plików
o różnych rozszerzeniach nazwy, a ty nie wiesz, co to za jedne. W poniższym
wykazie objaśniono rozmaite typy plików, z którymi możesz się zetknąć. Wykaz
ten nie pretenduje do kompletnego, dlatego napisz do nas, gdy napotkasz jakieś
nowe rozszerzenie, które uznasz za warte opisania.
1. .tex - Plik źródłowy z dokumentem w notacji LATEXa bądź zwykłego TEXa.
Można go kompilować programem latex bądź, odpowiednio, tex.
2. .sty - Pakiet makr LATEXowych. Plik tego typu można dołączać do dokumentu LATEXowego, używając do tego celu instrukcji .
3. .dtx - Udokumentowany TEX. Jest to podstawowy format, w jakim dystrybuowane są style LATEXa. Skutkiem kompilacji pliku tego typu jest broszurka z udokumentowanymi makrami.
4. .ins - Instalator dla plików .dtx. Ściągając z sieci pakiet LATEXowy, otrzymasz na ogół pliki.dtx i .ins. Uruchomienie LATEXa na pliku .ins powoduje
rozpakowanie pliku .dtx.
5. .cls Plik z klasą LATEXa definiującą wygląd składanych w LATEXu dokumentów. Właśnie do tych plików odnosi się występująca na początku dokumentu instrukcja documentclass
6. .fd - Definicja niektórych właściwości fontów LATEXa.
5
Kilka gotowych oznaczeń napisów
Instrukcja
\today
\TeX
\LaTeX
Przykład
15 stycznia 2014
TEX
LATEX
Opis
Bieżąca data
Twój ulubiony system składu
Nazwa tej gry
3