Wersja sylabusa dla zajęć prowadzonych w ramach ścieżek

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1.
Nazwa przedmiotu w języku polskim
Biologiczne mechanizmy zachowania - genetyka
2.
Nazwa przedmiotu w języku angielskim
Biological mechanisms of behaviour - genetics
3.
Jednostka prowadząca przedmiot
Wydział Nauk Biologicznych, Katedra Biologii Człowieka
4.
Kod przedmiotu/modułu
5.
Rodzaj przedmiotu
Obowiązkowy
6.
Kierunek studiów
Psychologia
7.
Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie)
Jednolite studia magisterskie
8.
Rok studiów
I
9.
Semestr (zimowy lub letni),
letni
10.
Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć)
Forma zajęć: wykład , 45 godzin
11.
Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia
Pawłowski Bogusław, prof. zw. dr hab.
12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla
przedmiotu
Brak wymagań wstępnych
13.
Cele przedmiotu
C1 Przedstawienie genetycznych podstaw wybranych chorób (ze
szczególnym uwzględnieniem chorób wpływających na upośledzenie
umysłowe) i zachowań człowieka. CP.
1
C2 Przedstawienie zasad rozwiązywania zadań z dziedziczenia (krzyżówki
genetyczne). CP.
C3 Zapoznanie z zasadami analizy tekstów naukowych z genetyki
behawioralnej człowieka. CP.
C4 Dostarczenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia debaty na temat
genetycznych i środowiskowych (w tym wychowawczych) czynników
warunkujących zachowania człowieka. CP.
C5 Wprowadzenie do metodologii badań związanych z genetyką
behawioralną. CP.
C6 Przypomnienie podstaw zasad dziedziczenia. CP.
C7 Przedstawienie czynników wpływających na ekspresję genów. CP
C8 Zapoznanie z problemem korelacji i interakcji genotyp-środowisko. CP.
C9 Zapoznanie z biologicznymi czynnikami wpływającymi na proces
kształtowania płci u człowieka. CP.
C10 Przedstawienie współczynników odziedziczalności dla zdolności
kognitywnych i wybranych cech osobowości. CP
14.
Zakładane efekty kształcenia (dla
przedmiotu)
Symbole kierunkowych
efektów kształcenia, np.:
K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla
kierunku)
EK_W_01 Ma rozszerzoną wiedzę na
temat zasad dziedziczenia.
EK_W_02 Ma pogłębioną i
uporządkowaną wiedzę na temat
czynników wpływających na
ekspresję genów
EK_W_03 Zna argumenty
prezentowane w debacie na temat
genetycznych i środowiskowych
czynników warunkujących
zachowania człowieka.
EK_W_04 Rozumie teksty naukowe
dotyczące wpływu czynników
genetycznych na zachowania
człowieka
K_W05, K_W06
EK_U_01 Potrafi rozwiązywać
krzyżówki genetyczne
EK_U_02 Potrafi wskazać biologiczne
czynniki zaburzające rozwój płci w
ontogenezie człowieka.
EK_U_03 Potrafi dobrać metodologie
badań adekwatnie do problemu
oszacowania odziedziczalności
behawioru.
K_ U02, K_U05, K_U06
2
EK_K_01 Ma pogłębioną świadomość
poziomu swojej wiedzy biologicznej i
umiejętności, rozumie potrzebę
ciągłego rozwoju osobistego i
zawodowego.
15.
K_K01
Treści programowe
1. Człowiek jako gatunek w obrębie rzędu naczelnych - różnice genetyczne
między człowiekiem i innymi zwierzętami w ujęciu ewolucyjnym.
2. Różne aspekty problemu uwarunkowań zachowań ludzkich, w tym
argumenty w debacie między natywistami i enwironmentalistami.
Przedstawienie trudności metodologicznych genetyki behawioralnej
człowieka.
3. Prawa Mendla. Reguły dziedziczenia dotyczące dominacji niepełnej,
kodominacji, alleli letalnych. Zjawisko plejotropii i cechy dziedziczone
poligenowo.
4. Dziedziczenie cech ilościowych. Chromosomowa teoria dziedziczenia
Morgana. Sprzężenie genów. Molekularne podstawa dziedziczenia.
5. Analiza rodowodów genetycznych.
6. Mechanizmy regulacji ekspresji genów. Czynniki wpływające na ekspresję
genów.
7. Zaburzenia o podłożu genetycznym ze szczególnym omówieniem chorób
związanych z obniżonym IQ.
8. Determinacja płci w człowieka. Płeć genetyczna, chromosomalna,
gonadalna, hormonalna i behawioralna. Czynniki prenatalne i genetyczne
zaburzające kształtowanie się płci.
9. Metody badania odziedziczalności cech behawioralnych u zwierząt (np.
eksperymenty KH).
10. Współczynnik odziedziczalności. Metody badania odziedziczalności u
człowieka, np. metoda bliźniąt, metoda dzieci adoptowanych, badanie dzieci
upośledzonych od urodzenia.
Inteligencja - przykład trudności metodologicznych badań i weryfikacji
wyników dotyczących odziedziczalności tej cechy.
11. Interakcja i korelacja genotyp-środowisko
12. Uwarunkowania genetyczne, a różne cechy osobowości w tym
odziedziczalność takich zaburzeń jak schizofrenia czy choroba
3
dwubiegunowa czy stopień odziedziczalności cech należących do „Wielkiej
Piątki”.
13 Podstawy genetyki populacyjnej w tym selekcja i przystosowanie.
16.
Zalecana literatura
Obowiązkowa:
1. Plomin R., DeFries J.C, McClearn G.E., et al (2001). Genetyka
zachowania. PWN, W-wa.
2. Winter P.C. et al. (2006). Genetyka - krótkie wykłady. PWN, W-wa.
3. Oniszczenko W. (red.), (2002). Geny i środowisko a zachowanie.
PWN, W-wa
4. Oniszczenko W. (2005) Genetyczne podstawy ludzkich zachowań.
GWP
5. Boczkowski K. (1990) – Zarys genetyki medycznej. PZWL
Uzupełniająca:
1. Bal J. (2001) – Biologia molekularna w medycynie. Elementy
genetyki klinicznej. PWN
2. Connor J.M., Ferguson-Smith M.A. (1991) – Podstawy genetyki
medycznej. PZWL
3. Gajewski W. (1983) – Genetyka ogólna i molekularna. PWN
4. Krzyżosiak W. (1997) – Genom człowieka. PWN
5. Węgleński P. (1996) – Genetyka molekularna. PWN
17.
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia
osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia
-
wykład: egzamin
wykład fakultatywny: ………………….
ćwiczenia: ………………….
laboratorium: ………………….
konwersatorium: ………………….
warsztat: ………………….
zajęcia fakultatywne: ………………….
inne: ………………….
4
18.
Język wykładowy
polski
19.
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:
-
wykład: 45godzin
wykład fakultatywny: ……………. godzin
ćwiczenia: ……………. godzin
laboratorium: ……………. godzin
konwersatorium: ……………. godzin
warsztat: ……………. godzin
zajęcia fakultatywne: ……………. godzin
inne: ……………. godzin
45godzin
Praca własna studenta np.:
-
przygotowanie do zajęć: ……………. godzin
opracowanie wyników: ……………. godzin
czytanie wskazanej literatury: 40 godzin
napisanie raportu z zajęć: ……………. godzin
przygotowanie do egzaminu: 50godzin
przygotowanie do kolokwium: ……………. godzin
90 godzin
Suma godzin
Liczba punktów ECTS
135godzin
5
5