Streszczenie Celem niniejszej pracy doktorskiej jest ukazanie

Streszczenie
Celem niniejszej pracy doktorskiej jest ukazanie obrazów kobiet samotnych w
utworach Luise Mühlbach, Louise Aston oraz Louise Otto-Peters – społecznie
zaangażowanych pisarek z okresu Wiosny Ludów. Dotychczasowe badania nad motywem
samotności w literaturze niemieckojęzycznej koncentrują się na XX wieku, pomijając
najczęściej epoki wcześniejsze. Dysertacja prezentuje nowe spojrzenie na prozę niemieckich
pisarek z okresu zrywów rewolucyjnych 1848-1849, gdyż dotychczas nie zajmowano się
postaciami kobiet samotnych oraz ich stanem emocjonalnym, zwłaszcza w kontekście
ówczesnych dążeń emancypacyjnych.
Rozprawę otwiera przedstawienie sytuacji społeczno-politycznej kobiet w XIX wieku
oraz kobiecego pisarstwa. Część ta stawia sobie także za cel wskazanie na najważniejsze
tendencje w utworach niemieckich pisarek z okresu Wiosny Ludów. Szczególne miejsce w
rozważaniach zajmuje również rozdział poświęcony samotności, w którym podjęto próbę
systematyzacji pojęcia ze szczególnym uwzględnieniem antropologicznych, filozoficznych,
socjologicznych oraz psychologicznych aspektów tego jakże wieloznacznego stanu ludzkiej
egzystencji. Samotność, stanowiąca konstytutywny wyznacznik życia człowieka, ujmowana
jest w powyższych dyscyplinach w różnoraki sposób, a jej polisemiczny charakter implikuje
zastosowanie innych terminów, jak np. osamotnienia, odosobnienia, separacji czy izolacji,
wskazując jednocześnie na dalsze, związane ze stanem samotności, uwarunkowania.
Sprecyzowanie problemu samotności pociąga bowiem za sobą konieczność określenia jej
przyczyn oraz skutków. W związku z tym faktem w kręgu zainteresowań badawczych autorki
niniejszej pracy doktorskiej znajduje się także specyfika samotności, jej konsekwencje
społeczne i kulturowe; samotność przybiera wymiar zarówno destrukcyjny, jak i twórczy, a
przeżycia z nią związane bywają bardzo różne, obejmując leki, obawy, stany samobójcze, ale
także samozadowolenie czy nawet afirmację tego zjawiska.
W oparciu o typologię postaci kobiet samotnych z wybranych powieści Luise
Mühlbach (Das Frauenschicksal), Louise Aston (Aus dem Leben einer Frau oraz Lydia) i
Louise Otto-Peters (Schloss und Fabrik), stanowiącą podstawę rozdziału analitycznego,
podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, co implikuje samotność bohaterek oraz jaki ma
ona wpływ na ich życie. Kategoria samotności ukazana została na przykładzie kobiet
zamężnych, emancypantek, artystek czy filantropek pochodzących z różnych klas
społecznych. Na tle tego ujęcia dostrzec można chroniczny charakter samotności, która często
wynika z określonych postaw społecznych, przypisywanych kobietom ról i wzorców
zachowań lub specyficznych predyspozycji danej postaci. Należy podkreślić negatywne
podejście do samotności, która nie tylko odzwierciedla sposób jej doświadczania, ale także
ukazuje konsekwencje, jakie niesie za sobą to zjawisko. Samotność staje się dla bohaterek
przede wszystkim balastem, a jej nieodłączną cechą - cierpienie. W tym kontekście ważnym
aspektem badawczym okazuje się sposób werbalizacji procesów wewnętrznych zachodzących
w bohaterkach, ponadto analiza przestrzeni działania, która umożliwia poznanie wzorców
kulturowych oraz sposobu modelowania przez narratora percepcji świata bohaterek. Istotna
jest także supozycja, iż postulaty pisarek z okresu Wiosny Ludów dochodzą do głosu w ich
utworach, i że nie mają one wyłącznie charakteru teoretycznego. Podjęta w rozprawie próba
prześledzenia dążeń emancypacyjnych bohaterek oraz ich sposobów przezwyciężania
dychotomii
społecznych
wykazuje
emancypacyjnymi postulatami autorek.
jednak
rozbieżności
pomiędzy
twórczością
a