Prawa dziecka w przedszkolu Przedszkole jest pierwszą instytucja

Prawa dziecka w przedszkolu
Przedszkole jest pierwszą instytucja, w której dziecko nabywa kompetencji społecznych.
W atmosferze spokoju, akceptacji poznaje reguły życia w grupie i własne prawa. Wiek przedszkolny to czas, w którym
dziecko poznaje pierwsze podstawowe prawa moralne, uczy się odróżniać dobro od zła, dokonuje wartościowania
zachowań własnych jak i kolegów. Przedszkole tworzy takie warunki, aby dzieci mogły doświadczać, co dobre dla nich
samych i dla ich otoczenia. Jednym z zadań przedszkola jest wyposażenie dzieci w takie kompetencje społeczno –
moralne, które umożliwią im funkcjonowanie w szerszej społeczności. Przedszkole dba też o to, aby dzieci poznawały
swoje prawa i miały ich świadomość.
Każdy człowiek musi rozwijać swoje zmysły pozwalające mu na kontakt ze światem, musi rozwijać uczucia,
dzięki którym będzie mógł reagować na rzeczywistość i co najważniejsze musi nauczyć się też korzystać z woli
i rozumu. Dzięki nim będzie w sposób wolny i świadomy podejmował decyzje i ponosił za nie odpowiedzialność.
Rozwój człowieka wyznacza sama ludzka natura, a w nią wpisane są prawa. Dziecko nie potrafi o siebie zadbać,
potrzebuje do tego rodziców, opiekunów, dlatego naturalnymi strażnikami prawa są właśnie oni. Prawa człowieka
przysługują każdemu człowiekowi z racji tego, że jest człowiekiem. Nikt nie musi na nie zasłużyć. Wszystkim ludziom
przysługują takie same prawa podstawowe, z prawami człowieka wiążą się takie idee jak wolność i równość. Prawa
człowieka są indywidualne nie grupowe. Dokumenty, w których zapisane są prawa człowieka to:
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
• Europejska Konwencja o ochronie Praw Człowieka
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych
• Konwencja o Prawach Dziecka.
Konwencja o prawach dziecka to bardzo ważny dokument regulujący wolność i prawa dziecka, za realizację
którego odpowiadają instytucje oświatowe. Konwencja dbając o dobro dziecka nakłada na rodziców i wszystkie inne
osoby, w tym nauczycieli oraz władze państwowe obowiązek kierowania się we wszelkich działaniach troską o
najlepiej pojęty interes dziecka.
Konwencja – to zbiór przepisów, które mówią jakie prawa mają dzieci i jak należy ich przestrzegać. Polska podpisała
Konwencje o Prawach Dziecka w 1991r. Oznacza to, że zobowiązuje się przestrzegania i szanowania praw wszystkich
dzieci.
Prawa zawarte w konwencji są pogrupowane w trzech kategoriach:
1. Zapewnienia – prawo do posiadania, otrzymywania, lub dostępu do pewnych dóbr
i świadczeń np.: imienia, obywatelstwa, opieki zdrowotnej, edukacji, zabawy, prawo do opieki nad sierotami
i osobami niepełnosprawnymi
2. Ochrony- prawo do ochrony przed szkodliwymi działaniami i praktykami np.: separacji rodziców,
wykorzystywania
fizycznego i psychicznego, przemocy wobec dziecka
3. Uczestnictwa – prawo dziecka do bycia wysłuchanym przy podejmowaniu decyzji dotyczących jego życia
Konwencja zwraca również uwagę na znaczenie rodziny dla prawidłowego rozwoju dziecka. Rodzice winni zapewnić
dziecku jak najlepsze warunki rozwoju w pełnej akceptacji, zrozumienia, w poszanowaniu jego godności. Nauczyciel
przedszkola także ponosi odpowiedzialność za przyszłe losy wychowanków. Wyposażając dzieci w wiedzę,
odpowiednie postawy i wartości, już od najmłodszych lat uczymy jak ważne są prawa dziecka, dlaczego powinny być
przestrzegane i chronione. Uczenie poszanowania praw innych i radzenie sobie w sytuacji naruszania swoich praw jest
elementem przygotowania do życia w społeczeństwie.
Prawa dziecka zawarte w Konwencji:
*Prawo do życia i rozwoju – oznacza, że nikogo nie wolno pozbawić życia, a dorośli muszą stworzyć dziecku
warunki do prawidłowego rozwoju
* Prawo do życia bez przemocy i poniżania – oznacza, że bicie, znęcanie, okrutne i poniżające
traktowanie są niedopuszczalne i karalne
*Prawa do wychowania w rodzinie – oznacza, że nikomu nie wolno zabrać dziecko od rodziców, chyba że
z bardzo ważnych powodów, gdyby zdarzyło się, że rodzice będą mieszkać osobno, dziecko ma prawo do kontaktu
z obojgiem rodziców
*Prawo do wypowiedzi - oznacza, że w ważnych sprawach dotyczących dzieci, dziecko samo może wygłaszać
swoje zdanie, opinie, oświadczać swoją wolę. Dziecko może mówić, rysować, pisać na każdy temat, które je interesują
ale w swoich wypowiedziach nie obrażać innych
*Prawo do swobody myśli, sumienia i religii - oznacza, że jeśli dziecko jest wystarczające świadome –
samo decyduje o swoim światopoglądzie, wcześnie rodzice maja prawo nim kierować
*Prawo do nauki – oznacza, że dziecko ma prawo do bezpłatnej nauki w szkole podstawowej i ma prawo dostępu
do szkoły średniej i wyższej ale również może uczęszczać do przedszkola
*Prawo do ochrony zdrowia – oznacza że dziecko może korzystać z opieki medycznej
*Prawo do tożsamości – oznacza, że dziecko musi mieć imię, nazwisko, obywatelstwo, poznać swoje
pochodzenie
*Prawo do informacji – oznacza ,że dziecko powinno znać swoje prawa, powinno mieć dostęp do rożnych
źródeł wiedzy
*Prawo do prywatności – oznacza, że dziecko może dysponować swoimi rzeczami, ma prawo do tajemnicy
korespondencji, nikomu nie wolno bez ważnych powodów wkraczać w jego sprawy osobiste i rodzinne.
Pracując w przedszkolu powinniśmy zawsze pamiętać o dziecku i być po jego stronie, respektować jego prawa i -gdy to
konieczne kontrolować respektowanie ich przez rodziców. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych,
wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem dzieci, troską o ich zdrowie, a także szanowania
godności osobistej ucznia.
Dziecko w przedszkolu ma wszystkie prawa wynikające z Konwencji o Prawach Dziecka, przyjętej przez
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20.11.1989r. (Dz. U. z 1991r. nr 120, poz. 526 z późn. zm.) a w
szczególności do:
• właściwie zorganizowanego procesu opiekuńczo- wychowawczo- dydaktycznego zgodnie
z zasadami higieny pracy umysłowej,
• szacunku dla wszystkich jego potrzeb, życzliwego i podmiotowego traktowania,
• ochrony przed wszelkimi formami wyrażania przemocy fizycznej bądź psychicznej,
• poszanowania jego godności osobistej,
• poszanowania własności,
• opieki i ochrony,
• partnerskiej rozmowy na każdy temat,
• akceptacji jego osoby.
Wychowankowie mają obowiązek :
• traktować z szacunkiem, życzliwością i sympatią wszystkie osób, zarówno dorosłych jak i rówieśników
• przestrzegać w miarę swoich możliwości przyjętych norm, zasad zachowania
• dbać o bezpieczeństwo, zdrowie swoje oraz rówieśników
• na miarę możliwości wiekowych respektować polecenia nauczyciela
Janusz Korczak wspaniały obserwator dziecka oraz nieugięty obrońca jego praw jako człowieka wymienia zasadnicze,:
prawo do szacunku, prawo do niewiedzy, prawo do niepowodzeń i łez, prawo do upadków, prawo do własności,
prawo do tajemnicy, prawo do radości, prawo do wypowiadania swoich myśli i uczuć, prawo do dnia dzisiejszego
Rodzicu!!! szanuj mnie, żebym szanowała innych, wybaczaj, żebym umiała wybaczać, słuchaj, żebym umiała
słuchać, nie bij, żebym nie bił. nie poniżaj, żebym nie poniżała, rozmawiaj ze mną, żebym umiała rozmawiać nie
wyśmiewaj nie obrażaj, nie lekceważ ,kochaj mnie, żebym umiała kochać, uczę się życia od ciebie.
Jak swoje prawa widzą dzieci niech świadczy wiersz Jarosława Poloczka Mam prawo do
Mam prawo do życia, do bycia, do chcenia.
Mam prawo do miłości, radości, tworzenia.
Mam prawo do nauki, wiedzy i wiary.
Mam prawo do marzeń, do snu i zabawy.
Mam prawo do gniewu i złego nastroju.
To wszystko jest takie poważne, dorosłe,
Powiem to jak dziecko, zwyczajnie, najprościej.
Chcę się bawić w piaskownicy,
dom zbudować dla dżdżownicy.
Z kolegami w piłkę grać
i niczego się nie bać.
Latem lizać zimne lody,
stać na deszczu dla ochłody
Chcę na łące zrywać kwiaty
i przytulać się do taty.
Zimą toczyć śnieżne kule,
i się z mamą pieścić czule.
Chcę by mi czytano bajkę,
o kocie, co palił fajkę.
Chcę też domek mieć na drzewie,
i co jeszcze chcę mieć nie wiem.
Ale jedno wiem na pewno, to chcę mieć:
Prawo do godnego życia,
Bez wojen, głodu i bicia,
Bez strachu, smutku i łez.
Cześć!!!
Literatura :
1. Konwencja o Prawach Dziecka (Dz.U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526.)
2. Deklaracja Praw Dziecka (Uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959
3. Moje prawa Elżbieta Czyż . Warszawa 1994
4. Prawa dziecka : Elżbieta Czyż . Warszawa 2002
5. Wokół praw dziecka, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 1993.
Opracowała: mgr Elżbieta Łukomska