Strategia - dokument

Transkrypt

RADA i WÓJT GMINY SUBKOWY
STRATEGIA ROZWOJU GMINY SUBKOWY NA LATA 2015 2020 Z PROGNOZĄ DO ROKU 2025
SUBKOWY, kwiecień 2016 r.
ul. Dyrekcyjna 7, 80-852 Gdańsk / tel.: 58 305 23 25/ fax: 58 741 53 73 www.rigp.pl/ e-mail: [email protected]
NIP 957-10-03-947/ REGON 220657617
Opracował zespół w składzie:
1.
2.
3.
4.
5.
Michał Górski
Bogdan Ołdakowski
Grzegorz Wieczerniak
Marcin Włodarski
Tomasz Duchnowski
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Spis treści
Wstęp
1.1 Zakres i metodologia opracowania
1.2 Przedmiot i podstawa opracowania
Charakterystyka Gminy Subkowy
2.1 Cechy charakterystyczne położenia geograficzno-przestrzennego
2.2 Charakterystyka elementów środowiska przyrodniczego
2.3 Charakterystyka elementów dziedzictwa kulturowego
2.4 Struktura administracji samorządowej
2.5 Współpraca krajowa i zagraniczna
Demografia
3.1 Ogólna charakterystyka procesów demograficznych
Infrastruktura techniczna
4.1 Drogi publiczne
4.2 Transport publiczny
4.3 Elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo
4.4 Zagospodarowanie przestrzenne terenu
Infrastruktura społeczna
5.1 Budownictwo mieszkaniowe
5.2 Oświata i wychowanie
5.3 Pomoc społeczna
5.4 Służba zdrowia
5.5 Bezpieczeństwo publiczne
5.6 Kultura i sport
5.7 Organizacje pozarządowe
Ochrona przyrody, krajobrazu i środowiska
6.1 Ochrona przyrody i krajobrazu
6.2 Gospodarka wodno-ściekowa
6.3 Gospodarka odpadami stałymi
6.4 Ochrona powietrza
6.5 Ochrona przed hałasem
Gospodarka i rynek pracy
7.1 Podmioty gospodarcze
7.2 Charakterystyczne cechy funkcji gospodarczych
7.3 Bezrobocie i rynek pracy
Rolnictwo
8.1 Warunki agroprzyrodnicze
8.2 Warunki społeczne, techniczne ekonomiczne
Turystyka i rekreacja
9.1 Baza turystyczna
9.2 Atrakcje dziedzictwa kulturowego
Dochody i wydatki budżetu gminy
10.1 Dochody i wydatki budżetu Gminy Subkowy
Uwarunkowania związane z członkostwem w Unii Europejskiej
11.1 Analiza głównych rozporządzeń Wspólnoty Europejskiej na lata 2014 - 2020
11.2 Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju Gminy Subkowy
11.3 Zasady finansowania na lata 2014 - 2020
11.4 Obszary priorytetowe RPO WP 2014 - 2020
11.5 Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej
11.6 Programy operacyjne dostępne na szczeblu krajowym
11.7 Programy finansowane z budżetu państwa
Główne problemy gminy Subkowy i analiza SWOT
12.1 Główne problemy o obszary rozwojowe gminy
12.2 Synteza wyników analizy SWOT
Cele strategiczne rozwoju gmin Subkowy
13.1 Cele średniookresowe rozwoju gminy Subkowy
Działania i wskaźniki rezultatu oraz finanse strategii rozwoju
Wizja rozwoju gminy Subkowy w 2025 roku
Analiza zgodności celów strategicznych gminy z nową polityką regionalną Unii
Europejskiej
Propozycje gminnych projektów do wsparcia w ramach funduszy UE na lata 2014-2020
Misja gminy Subkowy
Wdrażanie, monitoring i ewaluacja
1. WSTĘP
1.1
ZAKRES I METODOLOGIA OPRACOWANIA
Celem niniejszego opracowania jest sformułowanie „Strategii Rozwoju Gminy
Subkowy na lata 2015 – 2020 z prognozą do roku 2025”.
Strategia rozwoju gminy to koncepcja systemowego działania, polegająca na
formułowaniu długookresowych celów rozwoju i ich modyfikacji w zależności od zmian
zachodzących w otoczeniu, określaniu zasobów i środków niezbędnych do realizacji
tych celów oraz sposobów postępowania, zapewniających optymalne ich
rozmieszczenie i wykorzystanie, w celu elastycznego reagowania na wyzwania
otoczenia i zapewnienia gminie korzystnych warunków egzystencji i rozwoju.
Zapewnienie
zrównoważonego
rozwoju
gminy wymaga
planowania
strategicznego. Planowanie strategiczne należy rozumieć jako świadomy,
systematyczny i ukierunkowany na przyszłość proces ciągłego przygotowania i
podejmowania decyzji dotyczących przyszłego poziomu rozwoju danego obszaru oraz
koordynację i integrację działań podejmowanych na rzecz realizacji uzgodnionych i
przyjętych celów, zadań i strategii.
„Strategia Rozwoju Gminy Subkowy na lata 2015 - 2020 z prognozą do roku
2025” jest dokumentem otwartym, który powinien być uzupełniany o nowe treści,
pomysły i sposoby rozwiązywania problemów. Uchwalenie strategii nie zamyka
dalszych prac, lecz otwiera kolejną fazę polegającą na opracowaniu programów
operacyjnych oraz weryfikację i aktualizację celów i priorytetów rozwoju.
Harmonogram prac nad strategią
Wprowadzenie (zakres i metodologia opracowania)
Opracowanie ankiety uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych rozwoju
Przedstawienie ankiety zamawiającemu do akceptacji
Umieszczenie ankiety na stronie internetowej zamawiającego
Utworzenie rejestru wniosków i propozycji z konsultacji społecznych
Opracowanie i analiza ankiet
Przeprowadzenie seminarium diagnostyczno-projektowego z opiniotwórczymi
przedstawicielami gminy
Opracowanie diagnozy strategicznej (uwarunkowania wewnętrzne)
Analiza głównych rozporządzeń WE na lata 2014-2020
Opracowanie diagnozy strategicznej (uwarunkowania zewnętrzne)
Opisanie nowych zasad pomocy publicznej na lata 2014-2020.
Przekazanie diagnozy strategicznej zamawiającemu do akceptacji
Umieszczenie uwag zamawiającego w diagnozie strategicznej
Przygotowanie prezentacji diagnozy w Power Point
Umieszczenie prezentacji diagnozy strategii na stronie internetowej zamawiającego
Wykonanie analizy SWOT
Opracowanie wizji i misji gminy
Opracowanie obszarów strat, celów priorytetowych i kierunków działań
Analiza strategiczna zgodności dokumentów programowych gminy z nową polityką regionalną Unii
Europejskiej
Określenie ram strategicznych rozwoju gminy dla proj. UE i propozycji projektów priorytetowych gminy
do wsparcia UE na lata 2014 - 2020
Opracowanie prognozy finansowej na lata 2015 - 2020
Analiza planowanych inwestycji pod kątem kryteriów strategicznych programu operacyjnego UE na lata
2014 - 2020:
Przedstawienie instrumentów wdrażania strategii
Zasady monitoringu i ewaluacji strategii
Wytyczne wdrożeniowe strategii
Przedstawienie wstępnej wersji strategii zamawiającemu
Naniesienie uwag zamawiającego do strategii
Wyłożenie do publicznego wglądu projektu strategii
Przygotowanie ostatecznej wersji strategii po etapie wyłożenia do publicznego wglądu
Przedstawienie ostatecznej wersji strategii Komisjom Rady Gminy Subkowy
Przedstawienie ostatecznej wersji strategii Radzie Gminy Subkowy
Uchwalenie strategii przez Radę Gminy Subkowy
1.2
PRZEDMIOT I PODSTAWA OPRACOWANIA
Przedmiotem opracowania jest:
•
•
•
ogólna charakterystyka gminy,
diagnoza stanu Gminy Subkowy,
perspektywa rozwojowa gminy wynikająca z przewidywanego kształtowania się
sytuacji w otoczeniu,
• misja gminy oraz wizja jej rozwoju do 2025 roku,
• cele strategiczne rozwoju gminy, oraz propozycje programów operacyjnych i
kluczowych przedsięwzięć do realizacji,
• badanie zgodności celów strategicznych gminy ze Strategią Rozwoju Województwa
Pomorskiego i Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Pomorskiego na lata
2014 – 2020 oraz zgodności z Krajowymi Programami Operacyjnymi,
• lista wskaźników monitoringu realizacji strategii rozwoju gminy.
Niniejsze opracowanie powstało na podstawie wyników ankiety adresowanej do
mieszkańców Gminy Subkowy, wyników prac seminarium diagnostyczno-projektowego
oraz analizy danych statystycznych GUS, a także wywiadów środowiskowych
przeprowadzonych z poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi Gminy.
Uczestnikami seminarium byli przedstawiciele Urzędu i Rady Gminy oraz
przedsiębiorstw, organizacji, instytucji i miejscowych środowisk gospodarczych,
społecznych, kulturalnych itp.
W niniejszym opracowaniu uwzględnione zostały również wszystkie
udostępnione przez Gminę opracowania analityczne, programowe, planistyczne,
projektowe, sprawozdawcze i promocyjne dotyczące Gminy Subkowy.
W opracowaniu wykorzystane będą także dokumenty zewnętrzne dotyczące:
Powiatu Tczewskiego, Województwa Pomorskiego oraz Polski, w tym także tych
związanych z obszarami wsparcia realizowanymi przez Unię Europejską.
W opracowaniu uwzględniono następujące opracowania:
• Podstawowe informacje o gminie do diagnozy stanu istniejącego,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Diagnoza potencjału kulturotwórczego Gminy Subkowy,
Ocena potencjału turystycznego obszaru LGD Wstęga Kociewia w związku z
realizacją programu Leader (oś 4 PROW),
Plan rozwoju lokalnego Gminy Subkowy w okresach programowania Unii
Europejskiej na lata 2004 - 2006 wraz z koncepcyjnym planem na lata 2007 –
2013,
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy
Subkowy,
Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego gminy Subkowy,
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Subkowy na lata 2012 –
2015 z perspektywą do roku 2019,
Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy
Subkowy na lata 2009 - 2032,
Gminny program opieki nad zabytkami na terenie Gminy Subkowy,
Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla
Gminy Subkowy,
Wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych,
Gminny Program Ochrony i Promocji Zdrowia Psychicznego na lata 2013-2015,
Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w
Rodzinie na lata 2012-2017,
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Subkowy na lata 2014
-2020,
Cele polityki regionalnej Unii Europejskiej,
Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego 2014 - 2020,
Strategia Województwa Pomorskiego 2020,
Kontrakt Terytorialny dla Województwa Pomorskiego,
Regionalne Programy Strategiczne (Pomorski Port Kreatywności, Pomorska Podróż,
Aktywne Pomorze, Zdrowie dla Pomorzan, Mobilne Pomorze, Ekoefektywne
Pomorze),
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020,
Regionalna Strategia Innowacji dla Pomorza na lata 2008 – 2015,
Polska 2030,
Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju,
Strategia Rozwoju Kraju 2014 – 2020,
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój,
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko,
Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój,
Narodowa Strategia Ochrony Środowiska,
Narodowa Strategia Rozwoju Transportu,
Rocznik Statystyczny Województwa Pomorskiego 2014,
Raport Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego.
2.
CHARAKTERYSTYKA GMINY SUBKOWY
2.1
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE POŁOŻENIA
GEOGRAFICZNO - PRZESTRZENNEGO
Gmina zlokalizowana jest we wschodniej części województwa pomorskiego, w
centralnej części powiatu tczewskiego, na lewym brzegu rzeki Wisły. Jej obszar
znajduje się w regionie określanym nazwą Kociewia Wschodniego – położonego w
sąsiedztwie Żuław Wiślanych. Obejmuje ona obszar o powierzchni 7780 ha i
zamieszkiwało ją 5483 osób1.
Subkowy graniczą z gminami: Tczew od północy, Starogard Gdański od
zachodu, Pelplin od południa. Wschodnią granicę gminy wyznacza rzeka Wisła, za
którą znajduje się gmina Miłoradz. Przez gminę przebiegają ważne arterie komunikacji
samochodowej i kolejowej. Jest to droga krajowa 91, która zaczyna się przy Porcie
Gdańsk, skąd biegnie na południe stanowiąc fragmenty tras europejskich: E75 i E77.
Powyżej północnej granicy gminy przebiega także droga krajowa nr 22 – prowadząca
od przejścia granicznego polsko-rosyjskiego w Grzechotkach (skąd biegnie do
Kaliningradu) do granicy polsko-niemieckiej w Kostrzynie. Fragment drogi nr 22 jest
częścią dawnej autostrady mającej połączyć Berlin z Królewcem (stąd zwana jest
potocznie ,,Berlinką’’). Oprócz tego przebiega tu magistrala kolejowa łącząca Śląsk z
portami Gdańska i Gdyni. W pobliskim Swarożynie (gmina Tczew) znajduje się też
węzeł, przebiegającej przez gminę, autostrady A1. W niedalekiej odległości znajdują się
duże miasta województwa pomorskiego: Gdańsk – 40 km, Tczew – 10 km, Starogard
Gdański – 25 km, Malbork – 20 km. W bezpośredniej bliskości jest także Specjalna
Strefa Ekonomiczna w Tczewie i Starogardzie Gdańskim.
W skład gminy wchodzi 11 miejscowości wiejskich. Do większych miejscowości
należy pełniąca funkcję siedziby władz gminnych miejscowość Subkowy oraz pełniące
rolę sołectw: Gorzędziej, Radostowo, Mała Słońca, Wielka Słońca, Mały Garc, Rybaki,
Wielgłowy, Brzuśce, Waćmierz, Narkowy. Pod względem geograficznym jednostka ta
należy do dwóch mezoregionów – Pojezierza Starogardzkiego oraz Doliny
Kwidzyńskiej, choć zdecydowana jej większość leży w granicach tego pierwszego.
W powierzchni gminy największy odsetek zajmują użytki rolne. Z tego powodu to
rolnictwo
jest podstawą lokalnej gospodarki. Obok tego rodzaju działalności
funkcjonują tu niewielkie zakłady prowadzące działalność produkcyjną, handlową i
usługową.
Ukształtowanie powierzchni
Według podziału fizyczno-geograficznego Kondrackiego (2002), obszar
omawianej gminy należy do następujących makroregionów i mezoregionów:
Makroregion Wschodniopomorski: mezoregion Pojezierze Starogardzkie, który od
północnego wschodu graniczy z Żuławami Wiślanymi i Doliną Dolnej Wisły na jej
odcinku kwidzyńskim, od południowego zachodu z sandrową Równiną Tucholską.
Większość powierzchni gminy: 78%, zajmują użytki rolne. Lasy i grunty
zadrzewione zajmują z kolei 12% powierzchni gminy Subkowy. Zlokalizowane są w jej
zachodniej części i łączą się z kompleksem leśnym w gminach Starogard i Tczew.
Gmina leży w dorzeczu rzeki Wisły nad jednym z jej dopływów - rzeką Drybok.
Tab. 1 Wielkość i struktura gruntów rolnych
nazwa gruntu
grunty orne
sady
łąki
pastwiska trwałe
grunty rolne zabudowane
1
Stan na 31 grudnia 2014 r. – Bank Danych Lokalnych
pow. w ha
5 280
172
195
358
158
grunty pod stawami
grunty pod rowami
użytki rolne ogółem, a w tym:
nieużytki
lasy
grunty zakrzewione
tereny mieszkaniowe
tereny przemysłowe
Inne tereny zurbanizowane
zurbanizowane tereny niezabudowane
tereny wypoczynkowo-rekreacyjne
Tereny komunikacyjne (drogi)
Teren komunikacyjne (tereny kolejowe)
Grunty pod wodami (płynącymi)
Grunty pod wodami powierzch. stojącymi
Tereny różne
Razem powierzchnia gminy
3
26
6 192
112
860
94
69
14
15
2
7
185
23
189
5
13
7 780
Dane: ewidencja gruntów i budynków – Starostwo Powiatowe w Tczewie
Gmina obejmuje obszar 7780 ha.
Jedynym jeziorem występującym na terenie gminy jest Jezioro Pelplińskie położone w
obrębie geodezyjnym Wielka Słońca w miejscowości Mały Garc. Ponadto w zachodniej
części znajdują się niewielkie polodowcowe oczka wodne.
2.2
CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Największy udział w powierzchni gminy Subkowy ma Pojezierze Starogardzkie.
Dolina Kwidzyńska obejmuje, zasięgiem południowo–wschodnie jej krańce.
Mezoregion: Pojezierze Starogardzkie - obejmuje obszar o powierzchni 1440 km². Jest
on dość gęsto zaludniony, przy czym większość ludności mieszka w miastach:
Pelplinie, Gniewie, Starogardzie Gdańskim i Tczewie. Ostatnie z wymienionych miast
należy do najbardziej uprzemysłowionych na terenie omawianej jednostki. Dolina
Kwidzyńska jest północną częścią Doliny Dolnej Wisły - położoną między Kotliną
Grudziądzką a Żuławami Wiślanymi. Mierzy ona około 40 km długości, od 7 d 9 km
szerokości i zajmuje powierzchnię około 400 km².
Część gminy obejmująca Pojezierze jest terenem morenowym, o silnie
sfalowanej powierzchni, o niewielkich wyniesieniach względnych i nielicznych ciekach i
zbiornikach wodnych. Fragment gminy położony w Dolinie Dolnej Wisły jest terenem
płaskim, urozmaiconym nielicznymi starorzeczami. Wzdłuż rzeki Wisły biegnie
wschodnia granica gminy. Na obszarze jej doliny znajduje się największy w gminie
zbiornik wodny i starorzecze wiślane – Jezioro Pelplińskie. Ogólnie wodami pokryte jest
jedynie 2,8% powierzchni gminy, przy czym wody płynące pokrywają 2,2% jej
powierzchni.
Charakterystyczną cechą gminy jest także małe zalesienie. Lasy zajmują 12,0 %
(2014 r.) jej powierzchni, co jest wartością niższą zarówno w odniesieniu do średniej
wartości odnotowywanej dla powiatu (14,5 %) jak i województwa pomorskiego (36,3
%)2. Najwięcej ich znajduje się w zachodniej części gminy, gdzie tworzą rozległy pas
ciągnący się od Waćmierza w kierunku południowym, poza granice gminy. Oprócz tego
2
Na podstawie: stat.gov.pl – wszystkie dane z 2014 r.
niewielkie, rozproszone lasy pokrywają najczęściej tereny trudne do zagospodarowania
rolniczego. Dominującym typem tutejszych zbiorowisk leśnych są grądy - czyli lasy
liściaste i mieszane oraz buczyny. W obrębie kompleksu leśnego w zachodniej części
gminy stwierdzono też występowanie dwunastu gatunków roślin objętych ochroną
prawną, trzydziestu dwóch gatunków roślin uznanych za rzadkie w rejonie gdańskim, a
także szereg gatunków roślin zagrożonych wyginięciem.
W dolinie Wisły duży udział mają z kolei łąki i pastwiska. Ponadto znajdują się tu
zbiorowiska szuwarowe zlokalizowane w starorzeczach przede wszystkim nad
Jeziorem Pelplińskim. Występują tu na przykład szuwary trzcinowe, pałkowe,
wielkoturzycowe oraz inne gatunki roślin w tym grążel żółty. Wspomniane jezioro jest
także najcenniejszym pod względem faunistycznym zbiornikiem zlokalizowanym na
terenie gminy. Stanowi ono ostoję dla wielu rzadkich w regionie ptaków: cyranki,
perkoza, kokoszki wodnej – ponadto, w jego otoczeniu dostrzeżono obecność czajki,
derkacza oraz błotniaka stawowego 3. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż,
głównie pszenicy, pszenżyta, rzepaku i buraka cukrowego. W produkcji zwierzęcej
przeważa hodowla trzody chlewnej. Grunty mocno przekształcone przez człowieka,
poddane antropopresji, stanowią około 6,0% jej powierzchni.
Jeśli chodzi o stan tutejszego środowiska naturalnego to jest on dobry. Nie
występują tu duże zanieczyszczenia powietrza, poza wywoływanymi natężeniem ruchu
samochodowego na autostradzie i drodze krajowej. Daje to możliwość rozwoju
agroturystyki, turystyki weekendowej i rekreacji. Najwięcej walorów krajoznawczych i
kulturowych posiada rzeka Wisła4.
2.3
CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Rys historyczny
Prahistoryczne ślady osadnictwa z terenu gminy Subkowy datowane są na okres
wczesnego średniowiecza, kiedy to rozwijało się osadnictwo w rejonie dzisiejszej
miejscowości Radostowo. Z tego okresu pochodzą też zachowane fragmenty grodzisk
w Małym Garcu i Waćmierzu. Pierwsza wzmianka o miejscowości Subkowy pochodzi z
1282 r. Ziemia, na której zlokalizowana jest miejscowość została przekazana przez
księcia pomorskiego Mściwoja II rycerzowi Michałowi. Ten zdradził jednak swego
dobroczyńcę na rzecz margrabiów brandenburskich, w związku z czym jego ziemia
została podarowana stolicy biskupiej we Włocławku. W 1290 r. biskup Wisław uzyskał
dla wsi prawo chełmińskie – jej lokacja nastąpiła w 1301 r. W tym samym roku
erygowano we wsi parafię pod wezwaniem Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika.
Fundatorami wzniesionej już w XIII w. świątyni byli biskupi włocławscy. W latach 1323 1366 wybudowany tu zostaje pałac z kaplicą, pełniący przez długi czas rolę rezydencji
biskupiej. W nim odbywały się święcenia kapłańskie a także synody diecezjalne.
Podczas Wielkiej Wojny z zakonem krzyżackim (1409 - 1411), biskup Jan przyjął w nim
pełnomocnika gdańskiego Konrada Leczkowa, którego chciał namówić do złożenia
hołdu przez Gdańsk królowi polskiemu Władysławowi Jagielle. Ten, po bitwie pod
Grunwaldem jako przedstawiciel Rady Miasta uznał zwierzchność Polski. Po
odzyskaniu kontroli przez Zakon nad Gdańskiem w 1411 r. został zamordowany przez
Krzyżaków. W 1626 r. podczas pierwszej wojny szwedzko-polskiej w miejscowości
Subkowy wraz z orszakiem gościł król Zygmunt III Waza. W czasie wojen
3
Zob. także : Załącznik do Uchwały Rady Gminy: Program Ochrony Środowiska Dla Gminy Subkowy,
Subkowy 2012.
4
Zob. także Załącznik do Uchwały Nr XVI/162/05 Rady Gminy Subkowy z dnia 27 stycznia 2005 r.: Plan
Rozwoju Lokalnego Gminy Subkowy w okresach programowania Unii Europejskiej na lata 2004-2006
wraz z koncepcyjnym planem na lata 2007-2013, Subkowy 2005.
napoleońskich, w 1807 r. w Narkowach k. miejscowości Subkowy przebywał, ranny w
walkach o Tczew z wojskami pruskimi, Henryk Dąbrowski. W okresie drugiej wojny
światowej (1939-1945) wielu mieszkańców wsi i gminy zostało zamordowanych przez
hitlerowców na terenie Placu Koszarowego w Tczewie, w Lesie Szpęgawskim i w
Obozie Zagłady Stutthof. W 1977 r. z inicjatywy Koła Związku Bojowników o Wolność i
Demokrację w Subkowach został uroczyście odsłonięty pomnik ku czci
pomordowanych przez hitlerowców mieszkańców gminy Subkowy.
Na obszarze omawianej gminy znajduje się wiele ciekawych i cennych zabytków.
Zaprezentowano je w tabelach5.
Tab. 2 Obiekty nieruchome włączone do Gminnej Ewidencji Zabytków
Gminy Subkowy:
Lp. Nazwa
Czas powstania
1
d. cmentarz epidemiczny
kapliczka przy skrzyżowaniu dróg do
Płaczewa
XIX w.
Miejscowoś
Ulica
ć
Brzuśce
XIX/XX w.
Brzuśce
3
kapliczka przy drodze do Waćmierza
koniec XIX w.
Brzuśce
4
kapliczka przy drodze do Płaczewa
koniec XIX w.
Brzuśce
5
kapliczka przy drodze do Radostowa
koniec XIX w.
Brzuśce
6
7
8
9
szkoła
dom mieszkalny, d. karczma
dom mieszkalny
aleja
Brzuśce
Brzuśce
Brzuśce
Brzuśce
Milenijna
Milenijna
Milenijna
Polna
10
dom mieszkalny
Brzuśce
Polna
11
12
13
14
15
16
kapliczka
kurnik
spichlerz
magazyn
leśniczówka
d. wozownia
Brzuśce
Bukowiec
Bukowiec
Bukowiec
Bukowiec
Bukowiec
Polna
17
układ ruralistyczny wsi
18
zespół dworsko-parkowy
19
kapliczka przydrożna
20
cmentarz przykościelny
21
dom mieszkalny
pocz. XX w.
koniec XIX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
I poł. XIX w.;
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
1899
XIX/XX w.
geneza
średniowieczna;
układ
zmodyfikowany
przez zespół
dworsko-folwarczny
II poł. XIX - pocz.
XX w.
XIX/XX w.
geneza
średniowieczna
XIX/XX w.;
przebudowany
2
5
Gorzędziej
Gorzędziej
Gorzędziej
ks.
Hundsdorfa
ks.
Gorzędziej
Hundsdorfa
Gorzędziej
Na podstawie: Załącznik do Uchwały Nr XI/104./08 Rady Gminy Subkowy z dnia 6 marca 2008 r. –
Gminny program opieki nad zabytkami na terenie gminy Subkowy.
22
kościół pw. św.Wojciecha
XIV w.
23
dom mieszkalny
XIX/XX w.
ks.
Hundsdorfa
Gorzędziej Tczewska
24
park w zespole dworsko-parkowym
XIX w.
25
dwór w zespole dworsko-parkowym
II poł. XIX w.
XIX/XX w.
pocz. XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
Gorzędziej
Gorzędziej
Gorzędziej
Gorzędziej
Gorzędziej
30
31
32
33
magazyn zbożowy w zespole dworskoparkowym
budynek gospodarczy w zespole
dworsko-parkowym
dworsko-parkowym
bud. gosp. w zespole dworskoparkowym
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
34
dwór
poł. XIX w.
Gorzędziej
35
zespól dworsko-parkowy
poł. XIX w.
Gorzędziej
36
park
poł. XIX w.
Gorzędziej
37
38
39
dom mieszkalny
park podworski
Gorzędziej
Mała Słońca
Mała Słońca
40
układ ruralistyczny wsi
41
42
43
44
45
46
47
48
szkoła
dom mieszkany
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny, d. karczma
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
49
dom mieszkalny
50
51
52
d. cmentarz ewangelicki
zespół fortyfikacji
dom mieszkalny
XIX/XX w.
koniec XIX w.
XIX/XX w.
geneza
średniowieczna
pocz. XX w.
1890
XIX/XX w.
XIX/XX w.
koniec XIX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.;
przebudowany
XIX w.
1902
koniec XIX w.
53
d. mleczarnia; ob. dom mieszkalny
koniec XIX w.
Mały Garc Jeziorna
54
55
56
57
58
59
budynek gospodarczy
d. lodownia
budynek gospodarczy
d. rzeźnia
d. owczarnia
park
XIX/XX w.
k. XIX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
II poł. XIX w.
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc
26
27
28
29
Tczewska
Tczewska
Tczewska
Tczewska
tzw. Mały
Gorzędziej
tzw. Mały
Gorzędziej
tzw. Mały
Gorzędziej
Wąska
Mała Słońca
Mała Słońca Długa
Mała Słońca Świerkowa
Mała Słońca Świerkowa
Mała Słońca Tczewska
Mała Słońca Wiślana
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc Jeziorna
Pelplińska
Pelplińska
Pelplińska
Pelplińska
Pelplińska
Pelplińska
60
61
62
63
64
zespól pałacowo -parkowy
budynek gospodarczy
d. gołębnik
d. kuźnia
pałac
budynek gospodarczy podworski, d.
owczarnia
XIX/XX w.
XIX/XX w.
koniec XIX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc
Mały Garc
Pelplińska
Pelplińska
Pelplińska
Pelplińska
Pelplińska
XIX/XX w.
Narkowy
Tczewska
66
kapliczka przy drodze na Rajkowy
1900
Radostowo
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
1899
XIX/XX w.
1909-1910
XIX/XX w.
XIX/XX w.
1787
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
poł. XIX w.
koniec XIX w.
pocz. XX w.
lata 30. XX w.
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
Radostowo
lata 30. XX w.
Radostowo Pielgrzymów
lata 30. XX w.
lata 30. XX w.
lata 30. XX w.
lata 30. XX w.
lata 30. XX w.
lata 30. XX w.
88
89
gorzelnia
park
pałac
warsztat, d. stajnia
budynek mieszkalny
spichlerz
zespól pałacowo-parkowy
obora
stodoła
dom, d. czworak
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny, sklep
dom mieszkalny - poniatówka
poniatówki
stodoła w zespole poniatówki
poniatówki
poniatówki
układ ruralistryczny wsi
Rybaki
90
budynek gospodarczy
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
budynek mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
zespół pałacowo-parkowy
park
budynek bramny I
budynek bramny II
d. rządcówka
d. stodoła
d. obora
budynek gospodarczy
pałac
d. silos
dom mieszkalny
lata 30. XX w.
pocz. XX w.
pocz. XX w.;
przebudowany
pocz. XX w.
pocz. XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX w.
1922
1922
II poł. XIX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
III ćw. XIX w.
pocz. XX w.
pocz. XX w.
65
81
82
83
84
85
86
87
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Leśna
Leśna
Leśna
Pielgrzymów
Rybaki
Kociewska
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
Kociewska
105
106
107
108
109
110
111
112
113
strażnica w zespole śluzy
śluza
stacja pomp w zespole śluzy
stacja pomp w zespole śluzy
zespół śluzy
dom mieszkalny
stodoła
obora
cmentarz parafialny
1884
1888 – 1896
koniec XIX w.
koniec XIX w.
XIX/XX w.
I ćw. XX w.
I ćw. XX w.
I ćw. XX w.
XIX w.
geneza
średniowieczna
1938
1938
1938
1938
1938
XIX/XX w.
1938
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Rybaki
Starzęcin
Starzęcin
Starzęcin
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Cicha
Cicha
Cicha
Cicha
Cicha
Cicha
Cicha
I ćw. XX w.
Subkowy
Cicha
I ćw. XX w.
Subkowy
Cicha
XIX/XX w.
Subkowy
Cicha
XIX-XX w.
1920
ok. 1900
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Cicha
Cicha
Dworcowa
Subkowy
Dworcowa
ok. 1900
Subkowy
Dworcowa
130 budynek WC w zespole dworca
ok. 1900
Subkowy
Dworcowa
131 zespół dworca PKP
132 dom mieszkalny
ok. 1900
ok. 1900
Subkowy
Subkowy
Dworcowa
Dworcowa
133 d. poczta, ob. dom mieszkalny
ok. 1900
Subkowy
Dworcowa
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
ok. 1900
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
Dworcowa
146 budynek mieszkalny w zespole dworca ok. 1900
Subkowy
Dworcowa
147 d. spichlerz
Subkowy
Gdańska
114 układ ruralistyczny wsi
115
116
117
118
119
120
121
budynek gospodarczy
stodoła
poniatówka
stodoła
budynek gospodarczy
poniatówka
poniatówka
122
dworsko-parkowym
123 budynek gospodarczy przy dworze
park z aleją w zespole dworskoparkowym
125 zespół dworsko-parkowy
126 dwór
127 dworzec PKP
124
128 budynek gospodarczy w zespole dworcaok. 1900
129
dworca
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
ok. 1900
Wałowa
Wałowa
Wałowa
Wałowa
Wałowa
Subkowy
148 ogrodzenie kościoła z 2 bramami
pocz. XX w.
Subkowy
Kościelna
149
150
151
152
153
154
pocz. XX w.
I ćw. XX w.
XIV/XV w.
XIV/XV w.
IV ćw. XX w.
XIX/XX w.
IV ćw. XIX w.;
przebudowany
XIX/XX w.
IV ćw. XIX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
IV ćw. XIX w.
XIX/XX w.
1900
XIX/XX w.
IV ćw. XIX w.
XVIII-XIX w.
IV ćw. XIX w.
XVIII/XIX w.; 1925
II poł. XIX w.
XIX w.
XIX w.
koniec XIX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Subkowy
Kościelna
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Kościelna
Pałacowa
Pałacowa
Pałacowa
Pałacowa
Pałacowa
Pałacowa
Spółdzielcza
Spółdzielcza
Spółdzielcza
Spółdzielcza
Wybickiego
175 dom mieszkalny; ob. biblioteka
XIX/XX w.
Subkowy
Wybickiego
176 dom mieszkalny/sklep/piekarnia
I ćw. XX w.
Subkowy
Wybickiego
177
178
179
180
1911
I ćw. XX w.
XIX/XX w.
ok. 1900
XIX/XX w.;
przebudowany
koniec XIX w.
XIX/XX w.
pocz. XX w.
XIX/XX w.
I ćw. XX w.
II poł. XIX w.
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Wybickiego
Wybickiego
Wybickiego
Wybickiego
Subkowy
Wybickiego
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Subkowy
Wybickiego
Wybickiego
Wybickiego
Wybickiego
Wybickiego
Wybickiego
II poł. XIX w.
Subkowy
Wybickiego
II poł. XIX w.
Subkowy
Wybickiego
II poł. XIX w.
Subkowy
Wybickiego
dom przedpogrzeboiwy
kościół pw. św. Stanisława
cmentarz przykościelny
d. szpital parafialny
dom mieszkalny
155 dom mieszkalny
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
budynek mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
plebania
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
zespół dworsko-folwarczny
budynek gosposdarczy
dwór
d. rządcówka
park z aleją
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
d. młyn
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
dom mieszkalny
181 budynek gospodarczy
182
183
184
185
186
187
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
zespół dworsko-parkowy
188 park w zespole dworsko-parkowym
189
dworsko-parkowym
190 dwór w zespole dworsko-parkowym
pocz. XIX w./na
d. dwór, ob. szkoła, w zespole dworsko191
reliktach d. pałacu Subkowy
parkowym
biskupiego z XIV w.
192 zespół dworsko-parkowy
XIX w.
Subkowy
Zamkowa
Zamkowa
193 park w zespole dworsko-parkowym
XIX w.
Subkowy
194
195
196
197
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX/XX w.
XIX w.
Waćmierz Kasztanowa
Wielgłowy
198 kapliczka przy drodze do Tczewa
pocz. XX w.
Wielgłowy
199 park podworski
koniec XIX w.
200 dom mieszkalny
XIX/XX w.
201 dom mieszkalny
koniec XIX w.
202 dom mieszkalny
koniec XIX w.
203 budynek gospodarczy
XIX/XX w.
204 dworek
I poł. XIX w.
205 dom mieszkalny
koniec XIX w.
206 dom mieszkalny
koniec XIX w.
207 dworek
1812
208 d. obora
XIX/XX w.
209 dom mieszkalny
XIX/XX w.
210 budynki gospodarcze
XIX/XX w.
aleja
dom mieszkalny
budynek gospodarczy
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Wielka
Słońca
Zamkowa
Główna
Główna
Główna
Główna
Główna
Główna
Główna
Rymarska
Rymarska
Rymarska
Rymarska
Tab. 3 Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru Zabytków Województwa
Pomorskiego
nr rejestru
data wpisu
zabytków woj. do rejestru
pomorskiego zabytków
324
1962-09-10
obiekt
kościół parafialny pw.
św. Stanisława Biskupa
Męczennika z
cmentarzem, murem
cmentarnym i kaplicą
miejscowość
Subkowy
ulica
Kościelna
nr
324
1987-12-30
***
Subkowy
Kościelna
811
1974-11-17
dwór
Subkowy
Zamkowa
(d. 89)
2
1075
1984-12-21
zespół dworsko-parkowy Rybaki
(dwór; dom mieszkalny;
stodoła; 2 budynki
bramne; park)
1144
1987-03-03
zespół dworsko-parkowy Mały Garc
(dwór; kuźnia; gołębnik;
park)
1145
1987-03-03
zespół dworsko-parkowy Radostowo
(dwór; kuźnia, spichlerz;
park)
1165
1987-04-30
zespół dworsko-parkowy Gorzędziej
(dwór; park)
Tczewska
20
1169
1987-05-28
zespół dworsko-parkowy Subkowy
(dwór; dwa budynki
gospodarcze; park)
Pałacowa
(d. 120)
5
1205
1988-02-15
zespół dworsko-parkowy Subkowy
z folwarkiem (dwór,
budynek gospodarczy
przy dworze, budynek
gospodarczy ze
spichlerzykiem, park)
Cicha (d.
88)
8
1207
1988-02-15
kościół parafialny pw.
św. Wojciecha wraz z
cmentarzem
przykościelnym
Rys. 1 Potencjał kulturotwórczy gminy Subkowy
Gorzędziej
Źródło: www.dom-kultury-subkowy.pl
Z powyższej grafiki wynika, iż krajobraz kulturowy obszaru gminy Subkowy jest
dość zróżnicowany6. Na terenie gminy znajdują się obiekty o średniowiecznej metryce,
a także nowsze obiekty, na przykład hydrologiczne o dawniej militarnym charakterze.
W „Strategii rozwoju Domu Kultury w Subkowach” przytoczone zostały
następujące obiekty, jako wyróżniki gminy:
1
- wieś Gorzędziej z Sanktuarium Świętego Wojciecha z XIV w., położoną na
2
pagórkach lewobrzeżnej skarpy wiślanej,
3
- gotycki Kościół pod wezwaniem Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
w Subkowach,
4
- przepompownie wody „Pokój” i „Nadzieja” pochodzące z 1897 r. wraz
5
z zespołem śluz wałowych w Rybakach.
6
- zespoły dworsko–parkowe w Małym Garcu, Rybakach i Radostowie 7.
Oprócz wymienionych, dużą ciekawostką jest także, pominięta w zestawieniach,
Bateria Mały Garc wniesiona przez Niemców w latach 1901 i 1902 dla ochrony
rozgałęzienia Wisły i Nogatu oraz śluzy w Białej Górze. Składają się na nią stanowiska
artyleryjskie, schrony załogi oraz schrony amunicyjne. Niestety nie została ona
dotychczas poddana rewitalizacji, a tym samym dostosowana do obsługi ruchu
turystycznego. Oprócz tego na uwagę zasługują stanowiska archeologiczne
zlokalizowane w Radostowie, Małym Garcu i Waćmierzu – które także nie zostały
odpowiednio wyeksponowane na mapie turystycznej regionu. Z punktu widzenia
spuścizny historycznej istotnymi obiektami są również pomniki i tablice upamiętniające
postacie i wydarzenia związane z regionem. W Narkowach zlokalizowane jest popiersie
Jana Pawła II oraz tablica upamiętniająca pobyt gen. Jarosława Dąbrowskiego.
6
Diagnoza potencjału kulturotwórczego gminy Subkowy Program Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne
2014. Dom Kultury w Subkowach, s. 7-8.
7
Strategia Rozwoju Domu Kultury w Subkowach na lata 2011 - 2016. Główne kierunki działania
strategicznego, Dom Kultury w Subkowach, Subkowy 2011, s. 3.
W miejscowości Subkowy znajduje się pomnik ku czci pomordowanych mieszkańców
gminy w czasie II Wojny Światowej - w Gorzędzieju, Izba Pamięci Huberta
Stangenberga, która znajduje się w budynku świetlicy wiejskiej. Do niezwykle
interesujących elementów krajobrazu kulturowego należą także cmentarze (istniejące i
nieistniejące). Na uwagę zasługuje cmentarz, znanej głównie z Gdańska, rodziny
Uphagenów (Dwór Uphagena przy ul. Długiej w Gdańsku – pełniący funkcje muzealne),
oraz cmentarze chorych na hiszpankę i dżumę.
Obecnie przez gminę Subkowy przebiegają dwa szlaki o charakterze
przyrodniczo–historycznym:
- Rowerowy Szlak Nadwiślański Doliny Dolnej Wisły (czarny) – początek
w miejscowości Cierpice, koniec na Zamku Bierzgłowskim. Na obszarze Gminy
Subkowy przebiega przez Rybaki i Gorzędziej;
- Szlak Ziemi Tczewskiej im. R. Klima (zielony) – początek w Tczewie, koniec
w miejscowości Opalenie. W Gminie Subkowy przebiega przez Waćmierz;
Fot. 1 Zespół śluz wałowych w Rybakach
Źródło: archiwum RIGP
- Terenowa ścieżka dydaktyczna „Nad Drybokiem” – przebiega na terenie
miejscowości Subkowy. Powstała ona w wyniku realizacji projektu „Jeden kłos razem
dla wspólnej sprawy” dofinansowanego ze środków Programu „Działaj Lokalnie III”
Polsko – Amerykańskiej Fundacji Wolności. Ścieżka ta ma na celu wyeksponowanie
walorów architektonicznych, przyrodniczych i ekologicznych miejscowości Subkowy.
Powyższe szlaki nie przebiegają przez wiele atrakcyjnych miejscowości
gminnych i przez wiele innych ciekawych miejsc zlokalizowanych w gminie. W procesie
wzmacniania tożsamości jej mieszkańców (a także całego powiatu i województwa) za
właściwe należało by uznać budowę tzw. ścieżek dydaktycznych przebiegających przez
najatrakcyjniejsze w punktu widzenia przyrodniczego i kulturowego miejsca. Ścieżki te
mogłyby działać jako rozgałęzienia istniejących szlaków turystycznych lub z czasem
wejść w skład nowych. Propozycja tematyki ścieżek dydaktycznych na terenie gminy
Subkowy:
- ścieżka nadwiślańska: uwzględniająca walory przyrodnicze rzeki i jej
starorzeczy z tablicami informacyjnymi na temat jej fauny i flory, dodatkowo
uwzględniająca
i
opisująca
obiekty
tutejszej
kultury
materialnej:
wały
przeciwpowodziowe, dzieła hydrotechniki, Baterię w Małym Garcu itp.
- ścieżka patriotyczna: uwzględniająca takie elementy jak pomniki, miejsca
martyrologii, cmentarze itd., dodatkowo omawiająca sposoby dbania o tego typu
obiekty,
- ścieżka o charakterze sakralnym: uwzględniająca zabytki kultu religijnego jako
elementy tożsamości tutejszych mieszkańców, uwzględniająca też ich walory
estetyczne (style w architekturze, malarstwie itd.). Ważnym elementem byłyby tu
informacje o wieku niektórych zabytków, korelującym z latami budowy najstarszych
budowli w województwie,
- ścieżka obejmująca swoim zasięgiem pałace i dwory: omawiająca nie tylko
same zabytki, lecz także zabytkowe układy przestrzenne np. parków przy dworach.
Oprócz tego znaleźć by się tu mogły opisy ciekawych drzew czy innych roślin
posadzonych w czasach świetności tych założeń.
2.4
STRUKTURA ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ
Gmina Subkowy wykonuje zadania publiczne zgodnie na podstawie art. 18 ust. 2
pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2015 r. poz.
1045, 1515 i 1890).
Jej zadania są realizowane przez powołane, w wyników wyborów, władze
samorządowe, które przedstawiają się następująco 8:
Rada Gminy - władza uchwałodawcza (15 radnych, w tym przewodniczący)
Władza wykonawcza - Wójt Gminy
W ramach Rady Gminy działają komisje:
1) rewizyjna,
2) budżetu i mienia komunalnego,
3) ochrony środowiska i rolnictwa,
4) spraw społecznych.,
5) statutowa
Ponadto w strukturze gminy działają następujące jednostki:
pomocnicze:
- Sołectwo Brzuśce,
- Sołectwo Gorzędziej,
- Sołectwo Mała Słońca,
- Sołectwo Mały Garc,
- Sołectwo Narkowy,
- Sołectwo Radostowo,
- Sołectwo Rybaki,
- Sołectwo Subkowy,
- Sołectwo Waćmierz,
- Sołectwo Wielgłowy,
- Sołectwo Wielka Słońca.
Gminne organizacyjne:
- Urząd Gminy W Subkowach,
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Subkowach,
- Zespół Kształcenia Podstawowego i Przedszkolnego w Małej Słońcy,
- Zespół Szkół w Subkowach.
Instytucje kultury:
- Gminna Biblioteka Publiczna w Subkowach
- Dom Kultury w Subkowach
8
http://bip.subkowy.pl/ Uchwała Nr III/30/2003 Rady Gminy Subkowy z dnia 13 lutego 2003 r. w sprawie:
Statutu Gminy Subkowy.
Gmina posiada herb. Według ,,Uchwały Nr III/30/2003 Rady Gminy Subkowy z
dnia 13 lutego 2003 r. w sprawie: Statutu Gminy Subkowy’’: Herbem gminy i
miejscowości Subkowy jest wizerunek pół gryfa książęcego z zadartym ogonem na tle
biało-zielonym. Dziób i szpony złote nawiązują do znaku napieczętnego Sambora II. Na
zielonym tle połowa koła wozowego, jako symbol rolniczej egzystencji miejscowej
ludności, od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy. Złote kłosy pszenicy w
szponach gryfa podkreślają urodzajność ziem i rolniczy charakter tych okolic.
Fot.2 Herb Gminy Subkowy
Źródło: http://www.subkowy.pl/
2.5
Współpraca krajowa i zagraniczna
Gmina jest członkiem: Związku Gmin Wiejskich RP, Związku Gmin Pomorskich,
Obszaru Metropolitalnego Gdańsk, Gdynia, Sopot, Lokalnej Grupy Działania „Wstęga
Kociewia”, Lokalnej Organizacji Turystycznej Kociewie. Współpracuje też z gminami:
niemiecką Steimbke oraz ukraińską Wielikoddinskoje.
3.
3.1
DEMOGRAFIA
Ogólna charakterystyka procesów demograficznych
Ludność Gminy Subkowy w latach 2012 – 2014 wykazywała niewielkie wahania
ilościowe.
Tab.4 Ludność w latach 2012 – 2014
Rok
Stan ludności
Saldo
2012
2013
2014
5466
5487
5483
Osoby
11
-4
Opracowano na podstawie: http://stat.gov.pl/bdl/ 2015 r
Rys.2 Ludność w latach 2012 – 2014
Tab.5 Ludność gminy Subkowy z podziałem na płeć w latach 2005 - 2014
Ludność – stan w dniu 31 XII
ogółem w tys.
kobiety na 100 mężczyzn
2005
2010
2013
2014
5,2
5,4
5,5
5,5
2005
94
2010
96
2013
97
2014
96
Opracowano na podstawie: http://stat.gov.pl/bdl/ 2015 r.
W 2014 r. gmina Subkowy odnotowała niewielki spadek ludności w porównaniu
z rokiem poprzednim. Jej liczba była jednak i tak większa niż we wcześniej
analizowanych rocznikach. Podobnie sytuacja przedstawiała się całym powiecie
tczewskim, który w 2005 r. zamieszkiwało 112,5 tys.; w 2010 r. 115,7 tys.; w 2013 116
tys.; w 2014 – 116 tys. osób. W gminie odwrotnie niż w powiecie kształtował się
stopień feminizacji. W powiecie na 100 mężczyzn w 2005 r. przypadało 105 kobiet, zaś
w latach 2010-2014 – 103 kobiety. Większa liczba mężczyzn w stosunku do kobiet jest
jednak typowa dla małych gmin wiejskich powiatu. Liczba osób w wieku produkcyjnym
nieznacznie obniżyła się (o 0,5 %). Jednak jest i tak wyższa niż w roku 2005 i 2010.
Jest ona zbliżona do odsetka osób w wieku produkcyjnym w całym powiecie
tczewskim, który w 2014 r. wyniósł 63,1%. Podobnie jak w całym województwie rośnie
odsetek osób w wieku poprodukcyjnym.
Tab.6 Ruch naturalny ludności gminy Subkowy
Małżeństwa
2010
2013
2005
5,4
6,1
2014
2005
na 1000 ludności
4,7
13,8
4,4
Urodzenia żywe
2010
2013
2014
13,8
14,4
Zgony
2005
2010
2013
2014
8,1
5,8
7,8
6,4
Przyrost naturalny
w tym niemowląt
na 1000 urodzeń żywych
2005 2010 2013 2014
x
11,1
na 1000 ludności
x
x
x
2005
2010
2013
2014
5,8
8,0
3,3
8,0
Opracowano na podstawie: http://stat.gov.pl/bdl/ 2015 r.
Liczba małżeństw na 1000 osób nieznacznie wzrosła w 2014 r. w porównaniu do
poprzedniego roku. Jednak i tak jest niższa niż w latach: 2005 i 2010. Podobną
tendencję odnotowano w całym powiecie tczewskim (2005 - 5,7%; 2010 - 5,2%; 2013 4,6%; 2014 - 4,9%). Spośród przytaczanych roczników w 2014 r. odnotowano najwięcej
urodzeń żywych na 1000 mieszkańców. Jeśli chodzi o zgony to ich liczba
w poszczególnych latach nie przekraczała 9 na 1000 mieszkańców. Gmina Subkowy
odnotowała znacznie wyższy niż w całym powiecie przyrost naturalny - tu wyniósł on na
1000 osób: w 2005 r. - 2,4; 2010 - 3,6; 2013 - 1,6; 2014 - 1,8.
Tab.7 Powierzchnia i ludność gminy Subkowy (stan w dniu 31 XII 2014 r.)
Powierzchnia
w km2
78
Ludność
ogółem
mężczyźni
kobiety
na 1 km2
Kobiety
na 100
mężczyzn
5483
2804
2679
70
96
Opracowano na podstawie: http://stat.gov.pl/bdl/
Tab.8 Ludność gminy Subkowy według wieku (stan w dniu 31 XII 2014 r.)
W wieku
0-2
lata
205
3-6
7-12
300
382
1315
229
1619
338
2024
454
2529
478
3039
782
4049
783
5059
715
6064
281
65 lat i
więcej
536
Rys.3 Struktura wiekowa ludności w 2014 r.
Dane: Urząd Gminy Subkowy
Rys.4 Struktura wiekowa powiatu tczewskiego dnia 31 grudnia 2014 r.
Dane: GUS
Najwięcej osób zamieszkujących gminę Subkowy w 2014 r. było w przedziale
wiekowym od 30 do 39 i od 40 do 49 lat - następnie od 50 do 59 lat. Podobnie w skali
całego powiatu, tu również trzy wymienione przedziały wiekowe zajmowały czołowe
pozycje.
Tab.9 Ludność gminy Subkowy w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym.
(stan w dniu 31. XII. 2014 r.)
Ludność
W wieku
w wieku
nieprodukcyjnym
produkcyjnym
poprodukcyjnym
Ogółem przedprodukcyjnym
na 100
osób
w tym
w tym
w tym
razem
razem
razem
w wieku
kobiety
kobiety
kobiety
5483
1278
614
3539
1612
666
produkcyjnym
54,9
453
Jeśli chodzi o przedziały wiekowe ludności Gminy Subkowy odnoszące się do
ich zdolności produkcyjnej to największą grupę stanowiły osoby w wieku produkcyjnym
– następnie przedprodukcyjnym, na końcu poprodukcyjnym.
w liczbach bezwzględnych
26
79
35
-
naturalnyPrzyrost
niemowlątw tym
Zgony
ogółem
żyweUrodzenia
Małżeństwa
naturalnyPrzyrost
niemowlątw tym
Zgony
ogółem
żyweUrodzenia
Małżeństwa
Tab.10 Ruch naturalny ludności gminy Subkowy
na 1000 ludności
44
4,7
14,4
6,4
x
8,0
Opracowano na podstawie: http://stat.gov.pl/bdL/
Tab.11 Saldo migracji w latach 2010 - 2014 w gminie Subkowy
2010
2011
2012
2013
- 13
22
-15
– 14
2014
– 38
Tab.12 Wymeldowania ogółem w poszczególnych latach w gminie Subkowy
2010
2011
2012
2013
2014
53
61
68
74
84
Cechą charakterystyczną gminy Subkowy jest wysokie ujemne saldo migracji w trzech
ostatnich latach, mimo dodatniego przyrostu naturalnego. Wskazuje to na negatywny
trend odpływu ludzi młodych i w wieku produkcyjnym z terenu gminy.
4.
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
4.1
Drogi publiczne i kolej
Gmina Subkowy zlokalizowana jest niedaleko aglomeracji trójmiejskiej, pośrodku
powiatu tczewskiego. Rozciąga się ona na wschód od Autostrady Bursztynowej (A1),
której niewielki fragment przecina północno-zachodni fragment jej terytorium. W
pobliskim Swarożynie (gmina Tczew) znajduje się jej węzeł. Przez gminę oraz wieś
Subkowy przebiega też droga krajowa 91. Rozpoczyna się ona przy Porcie Gdańsk,
skąd biegnie na południe - stanowiąc fragmenty tras europejskich: E75 i E77. Parę
kilometrów na północ od granicy gminy biegnie trasa 22, tzw. „Berlinka” (fragment
łączący Starogard Gdański z Malborkiem) prowadząca od przejścia granicznego
polsko-rosyjskiego w Grzechotkach (skąd biegnie do Kaliningradu) do granicy polskoniemieckiej w Kostrzynie.
Fot. 3 Dworzec kolejowy w Subkowach
Oprócz tego przebiega tu magistrala kolejowa łącząca Śląsk z Portami.
Mieszkańcy mogą korzystać z tutejszej linii kolejowej – jednak jedyna stacja na terenie
gminy zlokalizowana jest w miejscowości Subkowy. Ważną, aczkolwiek mało
wykorzystywaną do transportu arterią jest także rzeka Wisła.
Takie położenie wskazuje, iż atutem gminy jest lokalizacja w rejonie ważnych
arterii drogowych i kolejowych wschód – zachód i północ – południe.
Łączna długość dróg w gminie wynosi 122,09 km, z czego dróg gminnych jest
68,66 km co stanowi 56,2% udziału w długości wszystkich dróg w gminie. Długość
drogi krajowej to 6,68 km, wojewódzkiej 7,6 km, a powiatowych 39,15 km. Długości
tych dróg stanowią odpowiednio 5,5%, 6,2% i 32,1% udziału w całości. Stan techniczny
układu drogowego, określony na podstawie danych z odpowiednich organów
zarządczych oraz wizji lokalnej w terenie, pozostawia wiele do życzenia 9.
4.2
Transport publiczny
Subkowy leżą na trasach komunikacyjnych między gminami: Pelplin, Gniew
i
Tczew. Transport publiczny obsługiwany jest między innymi przez busy prywatnej firmy
transportowej, mającej swoją siedzibę w gminie i obsługującej szereg linii w regionie.
Stąd wiele linii obsługujących bardziej odległe od Tczewa zakątki powiatu przebiega
przez Subkowy. Daje to możliwość funkcjonowania sprawnego transportu między
wymienionymi gminami. Istniejące w pobliżu gminy przeprawy drogowe i kolejowe
przez Wisłę, pozwalają na połączenia z miejscowościami leżącymi na wschodnim jej
brzegu na linii wschód-zachód. Jeśli chodzi o transport kolejowy to miejscowość
Subkowy posiada dogodne połączenia z Tczewem, a także z Trójmiastem. Średnia
łączność kolejowa gminy z aglomeracją gdańską – to częstotliwość 12 połączeń w
ciągu doby. Przystanek jest umiejscowiony stacji kolejowej Subkowy, do której dojazd
środkami komunikacji publicznej nie funkcjonuje. Wskazane jest wybudowanie drugiego
przystanku w miejscowości Subkowy którego lokalizacja byłaby wskazana w
sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych im. Witosa i Jana Pawła II.
9
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Subkowy
Ze względu na rozwiniętą komunikację publiczną z dużymi ośrodkami miejskimi
i bliską ich lokalizację (przy niskich perspektywach zatrudnienia w gminie Subkowy)
wiele osób podróżuje do nich z dużą częstotliwością w celach zarobkowych. Także całe
szkolnictwo ponadgimnazjalne zlokalizowane jest poza gminą, co powoduje, iż osoby
w wieku ponadgimnazjalnym spędzają dużo czasu poza nią. Z kolei po ukończeniu
szkół częstokroć znajdują zatrudnienie w większych miastach regionu, do których się
ostatecznie przeprowadzają, albo dojeżdżają do nich z terenu gminy Subkowy.
Zauważalna jest również sytuacja, w której mieszkańcy większych ośrodków miejskich
przeprowadzają się na teren ,,spokojniejszej’’ gminy Subkowy, gdzie także koszty
budowy są niższe.
4.3
Elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo
Zaopatrzenie w energię cieplną
Gmina nie posiada systemów scentralizowanego zaopatrzenia w ciepło. Lokalne
kotłownie związane są
z obiektami użyteczności publicznej (szkoły, obiekty
administracji publicznej, zakład „Fregata” w Waćmierzu). Kotłownie zostały
zmodernizowane, przez wymianę kotłów węglowych i przejście z paliw stałych na oleje i
gaz. Kotłownie takie znajdują się: w przedszkolu w Subkowach, budynku Urzędu
Gminy, szkołach w Małej Słońcy i Brzuścach, gimnazjum w Subkowach oraz w w Domu
Kultury i świetlicach wiejskich (z wyłączeniem świetlicy w Gorzędzieju, Wielkiej Słońcy i
Rybakach). Pozostałe budynki ogrzewane są indywidualnie, przy użyciu paliw stałych
poprzez ogrzewanie etażowe, piecowe i elektryczne oraz indywidualnie – gazem,
prądem i olejem opałowym.
Charakterystyka zaopatrzenia w gaz ziemny
Według danych Pomorskiej Spółki Gazowniczej za 2014 r. do gazu przewodowego
podłączone są 92 budynki. Wokół gazociągu wysokiego ciśnienia w części
przebiegającego przez teren gminy, obowiązują strefy ochronne ograniczające w pasie
25-65 m. swobodne zagospodarowanie terenu (odległości budynków mieszkalnych - 35
m., budowle użyteczności publicznej 65 m., budynki wolnostojące mieszkalne
jednorodzinne - 25 m., zakłady przemysłowe 50 m.).
Charakterystyka systemu zaopatrzenia w energię elektryczną
Przez obszar gminy biegnie tranzytowa linia wysokiego napięcia 110 kV
z głównym punktem zasilania (GPZ) w Subkowach, w okolicach dworca kolejowego.
Istniejące linie średniego napięcia 15 kV i stacje transformatorowe nie mają większych
rezerw dla ewentualnego dodatkowego obciążenia. Linie kablowe i napowietrzne
niskiego i średniego napięcia wymagają sukcesywnych modernizacji i wymiany,
zgodnie z potrzebami rozwojowymi.
Na terenie gminy Subkowy znajduje się dziewięć elektrowni wiatrowych. Wokół
Radostowa energię produkują cztery turbiny z kolei w okolicach Waćmierza i Brzuśc
działa farma składająca się z pięciu turbin. Każda z turbin produkuje około
2 MW
energii i znajduje się na maszcie o 90-metrowej wysokości. W związku z tą inwestycją
powstało kilka kilometrów utwardzonych dróg dojazdowych do wiatraków oraz ponad
kilometr drogi asfaltowej z chodnikiem w Radostowie.
Fot. 4 Farma wiatraków w Radostowie
4.4
Zagospodarowanie przestrzenne terenu
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Subkowy zostało przyjęte uchwałą Rady Gminy w marcu 2015 r.
Przyjęto założenie. że będzie następował stopniowy wzrost liczby mieszkańców
gminy (około 9% do roku 2030). Prognozy dla kraju przewidują w tym czasie 8%
spadek liczby ludności. W latach 2015-2030 następować będą dość istotne zmiany
w strukturze wieku ludności. Wpłyną one w dużym stopniu na potrzeby społecznogospodarcze rozwoju gminy.
Gmina Subkowy jest gminą o charakterze rolniczym. Aktualne procesy inwestycyjne
prowadzą do wyodrębniania się obszarów o charakterze innym niż rolniczy. W celu
ustalenia zasad rozwoju przestrzennego poszczególnych części obszaru gminy
studium ustaliło obszary o wyróżniającym się przeznaczeniu innym niż rolnicze.
W obszarze gminy wyodrębniono następujące obszary10:
A – wielofunkcyjne ośrodki wiejskie obejmuje zwarty obszar miejscowości Subkowy. W tym obszarze
następuje koncentracja podstawowych usługi dla ludności (oświata, administracja, opieka społeczna,
infrastruktura komunalna, handel i gastronomia). Jest to obszar korzystnie położony komunikacyjnie
(skupiony wzdłuż drogi krajowej nr 91) położony w centralnej części gminy. Występuje tu duży nacisk
inwestycyjny zarówno o charakterze zabudowy mieszkaniowej jak i usługowej (szczególnie wzdłuż drogi
krajowej nr 91).
B – tradycyjne wsie o charakterze rolniczym obejmuje zwarte obszary większości miejscowości w gminie:
Mała Słońca, Wielka Słońca, Mały Garc, Rybaki, Narkowy, Radostowo, Brzuśce, Waćmierz. Są to
miejscowości o największej ilości zabudowy związanej z rolnictwem (zabudowy zagrodowej, duże
gospodarstwa rolnicze) oraz o zachowanym układzie przestrzennym miejscowości. Miejscowości te nie
rozrastają się w niekontrolowany sposób – nacisk inwestycyjny występuje głównie wzdłuż ciągów
komunikacyjnych.
C – nowe obszary zabudowy mieszkaniowej obejmuje miejscowości z większymi obszarami położonymi
poza zwartą zabudową miejscowości, w okolicach wsi: Wielgłowy, Brzuśce oraz rozrastający się obszar
wsi Gorzędziej i Subkowy (po zachodniej stronie wsi). Są to głównie obszary objęte miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego będącymi w opracowaniu o przeznaczeniu jako wiodąca zabudowa
mieszkaniowa z drobnymi usługami.
D – obszary możliwej lokalizacji farm wiatrowych obejmuje obszary możliwej lokalizacji turbin elektrowni
wiatrowych wraz ze strefą ochronną. Są to zarówno tereny wskazane jako najkorzystniejsze do lokalizacji
farm elektrowni wiatrowych w opracowaniu ekofizjograficznym jak i obszary, których przeznaczenie
zostało już określone uchwalonymi lub będącymi w opracowaniu miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego oraz wydanymi decyzjami o lokalizacji zabudowy, a także
rezerwowane na ten cel w poprzednim studium. W obszarze tym (poza lokalizacjami turbin, sieci
i urządzeń infrastruktury technicznej oraz dróg) dopuszcza się prowadzenie gospodarki rolnej, ale może
10
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Subkowy
być ustanowiony zakaz lokalizacji zabudowy dla zabudowy zagrodowej, np. budynków o funkcji
mieszkalnej oraz ograniczenia w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów.
E – strefy poszukiwań nowych terenów inwestycyjnych – potencjalna oferta inwestycyjna gminy
w zakresie różnych funkcji obejmuje obszary rozwoju zabudowy o wiodącej funkcji produkcyjnej
i magazynowo-składowej, usługowo-produkcyjnej oraz mieszkaniowo-usługowej położone dogodnie w
stosunku do ponadlokalnych szlaków komunikacyjnych (węzeł autostrady A1 – Swarożyn oraz droga
krajowa nr 91 i 22 oraz droga wojewódzka nr 230, a także linia kolejowa), obszary koncentrują się na
północ od wsi Subkowy, w rejonie miejscowości Subkowy – Dworzec, na północ od wsi Wielgłowy oraz w
rejonie wsi Waćmierz. W obszarach tych możliwa jest lokalizacja zabudowy, w szczególności
o charakterze usługowo-produkcyjnym z przeznaczeniem dla tzw. modułów wielkopowierzchniowych,
związanych np. z rozwojem strefy gospodarczej towarzyszącej planowanej elektrowni konwencjonalnej
lokalizowanej w rejonie wsi Rajkowy gmina Pelplin wraz z uzupełniającą zabudową mieszkaniowousługową (dotyczy w szczególności obszarów wyznaczonych w południowej części gminy).
Obszary nowych terenów inwestycyjnych.
Dla poszczególnych rodzajów przeznaczenia terenów wyznaczonych w studium
ustalono podstawowe wskaźniki dotyczące zagospodarowania i użytkowania terenów.
Tereny o wiodącej funkcji mieszkaniowej, położone w obszarze funkcjonalnym „A”
• podstawowe przeznaczenie terenów zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, dopuszcza się
nieuciążliwe usługi oraz tereny zieleni publicznej (skwery, zieleńce, boiska, place zabaw, itp.)
i komunikacja wewnętrzna;
• wydzielane działki budowlane o minimalnej powierzchni ok. 900m ², powierzchnia zabudowy ok. 25%
powierzchni działek;
• dla zespołu zabudowy w ilości 10 działek budowlanych zaleca się urządzenie terenu zieleni publicznej
o powierzchni 1500m²i co najmniej 3 miejsca postojowe ogólnodostępne;
• tereny wymagają podłączenia do sieci energetycznej, wodociągowej i kanalizacji sanitarnej.
Tereny o wiodącej funkcji mieszkaniowej, położone w obszarach funkcjonalnych „B”
nieuciążliwe usługi;
• tereny wymagają podłączenia do sieci energetycznej, wodociągowej i docelowo, po rozbudowie sieci
w gminie do kanalizacji sanitarnej.
Tereny o wiodącej funkcji mieszkaniowej, położone w obszarach funkcjonalnych „C”
nieuciążliwe usługi oraz tereny zieleni publicznej (skwery, zieleńce, boiska, place zabaw, itp.)
i komunikacja wewnętrzna;
• dla zespołu zabudowy w ilości 10 działek budowlanych zaleca się urządzenie terenu zieleni publicznej
o powierzchni 1500m² i co najmniej 3 miejsca postojowe ogólnodostępne;
• tereny wymagają podłączenia do sieci energetycznej, wodociągowej i docelowo, po rozbudowie sieci
w gminie do kanalizacji sanitarnej.
Tereny o wiodącej funkcji usługowej, położone w obszarze funkcjonalnym „A”
• podstawowe przeznaczenie terenów zabudowa usługowa, teren przeznaczony pod prowadzenie
różnorakich działalności o charakterze usługowym i komunikacja wewnętrzna;
• dopuszcza się zabudowę mieszkaniową, jako towarzyszącą zabudowie podstawowej (wyłącznie
mieszkanie dla właściciela);
• dopuszcza się wydzielanie działek budowlanych w zależności od prowadzonej działalności
(nie mniejsze niż 1800m2);
• konieczność zabezpieczenia miejsc parkingowych w ramach własnych terenów.
Tereny o wiodącej funkcji usługowo-produkcyjnej i składowej położone w obszarach
funkcjonalnych „E”
• podstawowa funkcja terenu – zabudowa usługowo-produkcyjna, teren przeznaczony pod prowadzenie
różnorakich działalności;
• inwestycyjne zagospodarowanie terenu – strefy poszukiwań terenów inwestycyjnych – pod wyznaczony
rodzaj działalności nie może przekroczyć 50% obszaru strefy poszukiwań terenów inwestycyjnych;
(nie mniejsze niż 2000m²);
Tereny o wiodącej funkcji usługowej położone w obszarach funkcjonalnych „E”
• podstawowa funkcja terenu – zabudowa usługowa, teren przeznaczony pod prowadzenie różnorakich
działalności o charakterze usługowym;
Tereny o wiodącej
funkcjonalnych „E”
funkcji
mieszkaniowo-usługowej
położone
w
obszarach
• podstawowa funkcja terenu – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i zabudowa usługowa, teren
przeznaczony pod prowadzenie różnorakich działalności gospodarczych, w szczególności z zakresu
rzemiosła usługowego handlu czy gastronomi;
• przy projektowaniu zagospodarowania terenu położonego w miejscowości Gorzędziej należy
uwzględnić ekspozycję miejscowości od strony drogi krajowej 22, w szczególności poprzez ograniczenie
wysokości budynków do 10 m (w części wschodniej i północnej terenu) oraz zastosowanie pasów zieleni
izolacyjno-krajobrazowej wokół zabudowy przemysłowej;
Tereny obszarów funkcjonalnych „D”
• teren potencjalnej lokalizacji oraz istniejących urządzeń do produkcji energii z odnawialnych źródeł
energii – farm elektrowni wiatrowych oraz elektrowni fotowoltaicznych,
• w obszarze ustala się lokalizację elementów niezbędnych do funkcjonowania farmy wiatrowej oraz
strefy ochronnej,
• lokalizacja zabudowy zagrodowej związanej z rolnictwem możliwa tylko po określeniu lokalizacji turbin
elektrowni wiatrowych i ich stref wpływu w procesie sporządzania mpzp,
• dopuszcza się lokalizację niezbędnych urządzeń i obiektów związanych z lokalizacją specjalistycznych
obiektów,
• obszary z istniejącymi elektrowniami wiatrowymi (położone w zachodniej części gminy, w okolicach
miejscowości Radostowo i Waćmierz), wskazują potencjalną strefę ochronną turbin wiatrowych –
zakazuje się lokalizację większej liczby turbin wiatrowych ponad istniejące.
5. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
5.1
Budownictwo mieszkaniowe
Budownictwo mieszkaniowe w gminie Subkowy realizowane jest prawie
wyłącznie w ramach budownictwa indywidualnego. W 2014 r. gmina dysponował a
niewielkimi zasobami mieszkaniowymi (komunalnymi) w postaci 3 mieszkań.
Tab.13 Sytuacja mieszkaniowa na obszarze gminy Subkowy
Lata
Liczba mieszkań
(ogółem)
Mieszkania oddane
do użytkowania
2014
2013
2012
2011
2010
1358
1345
1335
1323
1310
19
13
19
16
14
Przeciętna
powierzchnia
użytkowa mieszkania
na 1 osobę
(w m kw.)
23,7
23,3
23,2
23
22,9
Źródło: stat.gov.pl
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę w powiecie tczewskim
wyniosła w 2014 r. 21,4 m. kw., zaś w całym województwie pomorskim 25,6 m. kw. Pod
tym względem sytuacja przeciętnego mieszkańca omawianej gminy była lepsza niż
w całym powiecie (o 2,3 m. kw.) i gorsza biorąc pod uwagę całe województwo (o 1,9 m.
kw.)11.
5.2
Oświata
Na infrastrukturę edukacyjną w gminie składały się w 2014 r.: dwa przedszkola,
dwie szkoły podstawowe w tym jedna ze szkołą filialną oraz jedno gimnazjum.
Obydwa przedszkola mają charakter samorządowy i zlokalizowane są
w następujących miejscowościach:
- Przedszkole Samorządowe w Subkowach, ul. Gen. Władysława Sikorskiego 7,
83-120 Subkowy;
- Przedszkole Samorządowe w Małej Słońcy - ul. Długa 1, 83-120 Mała Słońca.
Na terenie omawianej jednostki administracyjnej nie ma przedszkoli specjalnych.
Zatem całkowita liczba dzieci w tutejszych placówkach kształtowała się w latach 20102014 na poziomie ujętym w tabeli:
Dana na podst. SIO z 30.09.2010-2014, które nie uwzględniają klas „O” w
szkołach.
Tab.14 Liczba dzieci w przedszkolach w latach 2010-2014
Rok
2014
2013
2012
2011
2010
Liczba dzieci
97
92
92
96
85
Na podstawie: stat.gov.pl 2015 r.
W podanej statystyce nie ujęto dzieci klas „O” i poniżej w szkołach
podstawowych:
2010 – 39 dzieci
2011 – 58 dzieci
2012 – 70 dzieci
2013 – 91 dzieci
11
Na podstawie: stat.gov.pl
2014 – 65 dzieci
Z przytoczonego zestawienia wynika, że w 2014 r. liczba dzieci w placówkach
przedszkolnych była najwyższa w porównaniu do lat poprzednich. Najniższą ich liczbę
odnotowano w roku 2010.
Do szkół podstawowych należą:
Szkoła Podstawowa im. Leonida Teligi w Subkowach- ul. Zamkowa 2, 83-120
Subkowy;
Szkoła Podstawowa w Małej Słońcy– ul. Długa 1, 83-120 Mała Słońca;
Szkoła w Brzuścach. Filia szkoły w Subkowach.
Największy kompleks o charakterze szkolnym zlokalizowany jest w miejscowości
Subkowy. Szkoła Podstawowa im. Leonida Teligi wraz ze Szkołą Filialną w Brzuścach,
Przedszkole Samorządowe w Subkowach oraz Gimnazjum im. Zjednoczonej Europy
wchodzi w skład Zespołu Szkół w Subkowach, który jest prowadzony przez Gminę
Subkowy.
Również Zespół Kształcenia Podstawowego i Przedszkolnego w Małej Słońcy
jest dość dużą jak na wieś placówką, gdyż uczy się w niej ponad 100 uczniów (147)
(dane w roku szkolnym 2013/2014) 12. W skład zespołu w Małej Słońcy wchodzi także
przedszkole.
Nadzór na placówkami sprawuje Pomorski Kurator Oświaty. Liczbę uczniów
uczęszczających do szkół podstawowych w gminie Subkowy przedstawiono w tabeli.
Dodatkowo ujęto w niej ich liczbę przypadającą na jeden oddział.
Tab.15 Liczba uczniów szkół podstawowych w gminie Subkowy
Rok
2014
2013
2012
2011
2010
Liczba uczniów
Liczba uczniów
przypadających na jeden
oddział w szkołach
podstawowych
387
375
375
398
403
17
17
17
17
18
Liczba oddziałów stan SIO na 30.09.2010-2014
2010 – 23
2011 – 23
2012 – 22
2013 – 22
2014 - 23
Liczba uczniów w szkołach podstawowych w gminie Subkowy była niższa
w 2014 r. porównaniu z latami: 2010 i 2011. W roku 2014 zanotowano niewielki jej
wzrost w porównaniu z latami: 2012 i 2013 r. W całym województwie pomorskim liczba
uczniów przypadających na jeden oddział w szkołach podstawowych wynosiła w 2014
r. – 19, natomiast w powiecie tczewskim – 20. Pod tym względem w 2014 r. sytuacja w
gminie Subkowy była korzystniejsza gdyż wyniosła 17 uczniów na jeden oddział.
W gminie Subkowy znajduje się jedno gimnazjum:
- Gimnazjum im. Zjednoczonej Europy w Subkowach – ul. Zamkowa 2,
83-120 Subkowy.
12
Zob. Spmalaslonca.edupage.org
Jeśli chodzi o liczbę uczniów uczęszczających do tego gimnazjum w latach 2010
- 2014 to zestawiono ją w tabeli. Dodatkowo ujęto w niej ich liczbę przypadającą na
jeden oddział.
Tab.16 Liczba uczniów gimnazjum w Subkowach
Rok
Liczba uczniów
2014
2013
2012
2011
2010
211
199
216
228
258
Liczba uczniów
przypadających na jeden
oddział w szkołach
gimnazjalnych
23
22
22
21
22
Liczba oddziałów – stan SIO na 30.09.2010-2014
2010 – 12
2011 – 11
2012 – 10
2013 - 9
2014 - 9
Liczba uczniów w gimnazjum w gminie Subkowy w 2014 r. była niższa
w porównaniu z latami: 2010, 2011 i 2012. W roku 2014 zanotowano niewielki jej
wzrost w porównaniu z rokiem 2013. W całym województwie pomorskim liczba uczniów
przypadających na jeden oddział w szkołach gimnazjalnych wynosiła w 2014 r. – 21,
natomiast w powiecie tczewskim – 22. Pod tym względem w 2014 r. sytuacja w gminie
Subkowy jest nieco niekorzystniejsza gdyż o dwóch uczniów odbiega od średniej
wojewódzkiej i jednego – powiatowej.
W gminie Subkowy liczbę przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjalnych
należy uznać za wystarczającą. Dane dotyczące ilości uczniów szkół przypadających
na jeden oddział były w 2014 r. na zbliżonym do powiatowego i wojewódzkiego
poziomu. Na terenie omawianej jednostki administracyjnej nie odnotowano natomiast
żadnego żłobka i szkoły ponadgimnazjalnej. Za wskazane należałoby tu uznać
powołanie placówki o charakterze zasadniczej szkoły zawodowej realizującej program
profilowy wg wytycznych Ministerstwa Edukacji oraz zawodowe kursy dokształcające
dla osób w różnym wieku. Również za wskazane należy uznać podjęcie działań
mających na celu powstanie na terenie gminy żłobka.
5.3
Pomoc społeczna
Na terenie gminy działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Udziela on
pomocy potrzebującym realizując ustawowe zadania zlecone, finansowane ze środków
rządowych, oraz zadania własne gminy, finansowane ze środków z budżetu gminy.
Placówka posiada dobre rozpoznanie osób wymagających pomocy i opieki. Dodatkowo
w Narkowach działa Środowiskowy Dom Samopomocy, oferujący niepełnosprawnym
zajęcia terapeutyczne, logopedyczne, rehabilitację społeczną oraz ruchową 13.
Tab.17 Gospodarstwa domowe korzystające z pomocy społecznej wg kryterium
dochodowego
Rok
13
www.subkowy.pl
Gospodarstwa
domowe
2014
2013
2012
2011
2010
226
256
232
209
226
Na podstawie: stat.gov.pl 2015 r.
W przeciągu analizowanych pięciu lat liczba gospodarstw domowych korzystających
z pomocy społecznej wg kryterium dochodowego była na podobnym poziomie.
5.4
Służba zdrowia
Potrzeby mieszkańców w zakresie podstawowej opieki medycznej zabezpiecza
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Hipokrates” oraz punkt apteczny w
Subkowach. Zakład świadczy usługi w zakresie POZ oraz prowadzi gabinet
stomatologiczny, ginekologiczny i rehabilitacyjny.
Świadczone usługi medyczne, warunki lokalowe i wyposażenie Zakładu są na
odpowiednim poziomie. Natomiast brakuje innych poradni specjalistycznych –
pediatrycznej, laryngologicznej, kardiologicznej, neurologicznej, reumatologicznej
świadczących usługi chociażby dwa razy w okresie miesiąca.
Tab.18 Liczba porad (ogółem) udzielanych w ramach podstawowej opieki
zdrowotnej w gminie Subkowy w latach 2010 -2014
Rok
Porady ogółem
2014
2013
2012
2011
2010
22.026
21.590
19.432
17.108
14.652
Źródło: Stat.gov.pl 2015 r.
Z przedstawionego zestawienia wynika, że liczba porad udzielonych w ramach
podstawowej opieki zdrowotnej w gminie Subkowy w latach 2010 - 2014 stale rośnie.
Pomiędzy skrajnymi latami tego okresu zwiększyła się aż o 7.374.
5.5
Bezpieczeństwo publiczne
Zagrożenia bezpieczeństwa ludności występują na skutek kataklizmów w
środowisku przyrodniczym, niewłaściwego funkcjonowania urządzeń technicznych i na
skutek przestępstw kryminalnych.
Zagrożenia przyrodnicze
Tereny nizinne obszarów sołectw Rybaki i Mały Garc, w okresie spływów
roztopowych i długotrwałych ulewnych dreszczów, pomimo istniejących obwałowań, są
zagrożone powodziowo ze strony Wisły, a w szczególności są to: zespół zabudowy
Pasiska i Śluza Międzyłęska.
Ze względu na małe zalesienie niebezpieczeństwo pożaru lasów nie zagraża
bezpośrednio istniejącym skupiskom zabudowy wsi, ale sąsiedztwo z dużymi
obszarami upraw polowych może stanowić zagrożenie, szczególnie w okresie letnim.
Zagrożenia cywilizacyjne
Zagrożenia cywilizacyjne, wynikają z wadliwego funkcjonowania elementów
i urządzeń technicznych, a to:
 zagrożenia wynikające z funkcjonowania układu komunikacyjnego – głównie
autostrady A 1 oraz drogi krajowej nr 91 – pogarszających ekologiczne warunki
życia w najbliższym otoczeniu (hałas, zanieczyszczenia atmosferyczne,
zagrożenia bezpieczeństwa), negatywnie oddziaływująca na wartość
produkcyjną gleby, niekorzystnie wpływająca na roślinność przydrożną. Droga nr
91 jest też ewentualnym, potencjalnym źródłem nadzwyczajnych zagrożeń ze
względu na fakt przewozu materiałów niebezpiecznych;
 zagrożenia wynikające z funkcjonowania linii kolejowej Gdynia-Śląsk jako
potencjalnie źródło nadzwyczajnych skażeń środowiska w sytuacji katastrof, ze
względu na charakter przewozów. W większości swego przebiegu przez obszar
gminy linia ta nie jest osłonięta naturalnymi przeszkodami.
 zagrożenia wynikające z przebiegu tras infrastruktury ponadlokalnej – gazociągu
w/c Dn 400 i Dn 500 oraz rurociągu ropy naftowej Płock-Gdańsk, są to
potencjalne źródła ewentualnych zagrożeń spowodowanych gwałtownymi
zdarzeniami, w sytuacjach awaryjnych, mogących powodować skażenie gleby,
wód podziemnych i powierzchniowych oraz zagrożenie dla zdrowia ludzi
i zwierząt; zagrożenia te nie występują w trakcie normalnej eksploatacji.
 zagrożenia wynikające z funkcjonowania obiektów, które ze względu na swój
charakter, technologie i wielkość produkcji mogą pogarszać stan środowiska, są
to: Zakłady Chemiczne w Waćmierzu, gospodarstwo rolne w Radostowie.
Zagrożenia z tytułu przestępstw kryminalnych i wypadków drogowych
Na terenie gminy Subkowy funkcjonuje: Posterunek Policji w Subkowach
zlokalizowany przy ul. Wybickiego 33. Podlega on Komendzie Powiatowej Policji
w Tczewie.
Oprócz policji działają tu trzy jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej
w miejscowościach: Subkowy, Brzuśce i Gorzędziej.
Zagrożenia powyższe występują na każdej z rodzajów dróg publicznych
przebiegających przez teren gminy Subkowy a także w przypadku przestępstw
kryminalnych dotyczą potencjalnie każdego z mieszkańców gminy. Dostępne dane na
temat przestępstw dotyczą całego powiatu tczewskiego bez podziału na poszczególne
gminy.
Tab. 19 Przestępstwa na terenie powiatu tczewskiego w latach 2012 - 2014
Lata
2012
2013
2014
Przestępstwa
3046
3093
3019
ogółem
Przestępstwa
2500
2061
2119
kryminalne
Przestępstwa
127
290
628
gospodarcze
Przestępstwa
339
368
204
drogowe
Wykrywalność
69,7
69,8
71,0
przestępstw w %
Przestępstwa
na
26,3
26,69
26,04
1000 ludności
Dane: GUS 2015 r.
Analiza przestępstw na terenie powiatu tczewskiego wskazuje
na kilka
prawidłowości. Liczba przestępstw w ostatnich 3 latach pozostaje praktycznie na nie
zmienionym poziomie, natomiast zmniejsza się liczba przestępstw kryminalnych o
ok. 400 natomiast wyraźnie zwiększa się liczba przestępstw o charakterze
gospodarczym o ok. 500 w ostatnich dwóch latach.
Pozytywnym elementem analizy jest fakt wyraźnego zmniejszenia się liczby
przestępstw drogowych o ok. 1/3. Natomiast wskaźniki wykrywalności przestępstw
i liczby przestępstw na 1000 mieszkańców od 3 lat pozostają na praktycznie na
nie zmienionym poziomie.
5.6
Kultura i sport
Najważniejszą placówką na terenie gminy realizującą zadania z zakresu kultury
jest Dom Kultury w Subkowach14.
Obiekt ten od kilku lat wpisuje się w wizję instytucji kultury jako nie tylko
przedstawiającej gotowe produkty kulturalne, mające zaspokoić oczekiwania odbiorców
z terenu gminy, ale także stara się włączać mieszkańców do działalności na różnych
poziomach15.
Na terenie omawianej gminy zlokalizowanych jest osiem świetlic lub wiejskich
domów kultury podlegających Domowi Kultury w Subkowach: w Radostowie, Małym
Garcu, Waćmierzu, Gorzędzieju, Rybakach, Brzuścach, Wielkiej Słońcy oraz
Wielgłowach. Budynki świetlic wykorzystywane są między innymi do działalności
warsztatowej i organizowania wydarzeń - odbywają się w nich również zajęcia
socjoterapeutyczne i spotkania Kół Gospodyń Wiejskich.
We wsi Subkowy działa Gminna Biblioteka Publiczna, mająca punkt biblioteczny
w Waćmierzu. Oprócz tego w Subkowach funkcjonuje osada średniowieczna: Gród
Żywej Historii KERIN - prowadzona przez lokalne bractwo rycerskie. Bractwo to od
blisko dwudziestu lat zajmuje się działalnością edukacyjno - wychowawczą, we
współpracy z wieloma szkołami organizuje różnego rodzaju imprezy w ,,historycznym
klimacie’’. Od kilkunastu lat prężnie działają stowarzyszenia sportowe skupione przy
klubach piłkarskich w Subkowach i Radostowie.
Istotnymi elementami kulturotwórczymi w gminie Subkowy są także obiekty
powiązane z tutejszymi świątyniami. W Domu Parafialnym w Subkowach realizowane
są działania na rzecz społeczności. W ogrodzie klasztornym w Gorzędzieju
organizowane są m.in. spotkania przy ognisku lub imprezy okolicznościowe, takie jak
obchody Dnia Dziecka.
Działania na rzecz rozwoju kultury fizycznej realizowane są za pomocą
infrastruktury sportowej tj.: gminnych boisk o nawierzchni trawiastej wraz z boiskami do
piłki siatkowej w Subkowach, boiska w miejscowościach Radostowo, Brzuśce,
Wielgłowy, Waćmierz, Narkowy, Gorzędziej, Wielka Słońca, Mały Garc. Dodatkowo
funkcjonuje kompleks sportowy przy Zespole Szkół w Subkowach: boisko o sztucznej
nawierzchni (wybudowane w ramach programu ORLIK 2012), dwie sale gimnastyczne i
skocznia do skoków w dal. Również Zespół Kształcenia Podstawowego i
Przedszkolnego w Małej Słońcy wyposażony jest w boisko o sztucznej nawierzchni
wybudowane w ramach programu Blisko Boisko. W miejscowościach Subkowy,
Narkowy i Gorzędziej zamontowane są siłownie plenerowe.
W osadzie Bukowiec zlokalizowana jest Stanica Myśliwska ze ścieżką
dydaktyczną i zagospodarowanym terenem pod rekreację.
14
Zob. Strategia Rozwoju Domu Kultury w Subkowach na lata 2011 - 2016. Główne kierunki działania
strategicznego, Dom Kultury w Subkowach, Subkowy 2011.
15
Za: Diagnoza potencjału kulturotwórczego gminy Subkowy. Program Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne
2014, s. 3.
Według gminnego kalendarza imprez na poszczególne lata, wśród stałych
wydarzeń, są imprezy o charakterze społecznym, kulturalnym i sportowym, których
pomysłodawcami są Dom Kultury i organizacje pozarządowe.
Wśród głównych wydarzeń wymienić należy:
1 - Dożynki Gminne;
2 - Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy;
3 - Koncert Fundacji Uśmiech Dziecka;
4 - Gminna Gala Wolontariatu;
5 - Bieg Papieski (Parafialny Oddział Akcji Katolickiej);
6 - Sympozjum Kulinarne "O jeściu na Kociewiu";
7 - Tydzień Kultury Chrześcijańskiej,
8
- zajęcia warsztatowe;
9
obchody okolicznościowe.16.
Na terenie gminy ukazują się dwie gazetki: miesięcznik „Emaus”, wydawany
przez parafię w Subkowach oraz nieregularnie rozpowszechniane „Wojciechowe
Wieści” - publikowane przez parafię w Gorzędzieju. Oprócz treści o charakterze
religijnym, w obu czasopismach, ukazują się informacje dotyczące życia społecznego
i kulturalnego gminy.
Fot. 5 Plac zabaw w Gorzędzieju
Ważnym źródłem informacji o wydarzeniach kulturalnych są także strony
internetowe – przede wszystkim: Gminy Subkowy i Domu Kultury. O sprawach
dotyczących gminy informują też inne portale o charakterze regionalnym.
Dla potrzeb rozwoju gminy Subkowy pod kątem kulturowym opracowany został
przez tutejszy Dom Kultury dokument: Diagnoza potencjału kulturotwórczego gminy
Subkowy. Program Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 17. Na podstawie
przeprowadzonej diagnozy udało się wyodrębnić następujące kierunki rozwoju gminy
Subkowy pod kątem kulturowym, zapisane w tym dokumencie:
1
- rozpowszechnianie informacji (stworzenie takiej informacji, która byłaby na tyle
efektywna, że nie wykluczała by tej części społeczności gminy, która ze względu na
wiek i możliwości nie ma dostępu do Internetu);
1
- wspieranie postaw aktywności i partycypacyjnego podejścia do działań
kulturalnych, promowanie działania na rzecz swojego otoczenia;
16
Ibidem, s. 9.
Zob. także: Regulamin Programu Narodowego Centrum Kultury Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne
2014, Warszawa 2014.
17
2
- zróżnicowanie wydarzeń pod kątem grupy odbiorców oraz organizowanie
kompleksowych wydarzeń, w których zaangażowane byłby różne grupy wiekowe 18.
Przytaczany dokument wymienia również rodzaje działań, które należało by
podjąć lub kontynuować w gminie. Są to:
1
- spotkania z twórcami, autorytetami w dziedzinie kultury i sztuki - pisarzami,
muzykami, poetami, działania o charakterze teatralnym, spotkania z kulturą wyższą,
projekcje filmowe;
2
- działalność twórcza, manualna, warsztatowa;
3
- rozwój i zagospodarowanie świetlic, rozwijanie oferty, angażowanie
społeczności lokalnej do działania w świetlicach ze wsparciem od animatora,
stworzenie kompleksowej oferty dla różnych grup wiekowych;
4
- wydarzenia dla młodzieży w wieku gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym jak:
dyskoteki, warsztaty, koncerty;
5
- działania związane z regionalizmem, tematycznie związane z historią swojego
miejsca, odkrywaniem spuścizny historycznej miejsca;
6
- działania integrujące różne grupy wiekowe, w tym skierowane do młodzieży i
dzieci (tak, by kierować swoją propozycję uwzględniając sytuację rodzinną
potencjalnych beneficjentów);
7
- wycieczki i wyjazdy poza gminę19.
Z wymienionych inicjatyw i podjętych działań wyłania się troska władz i działaczy
lokalnych o utrzymanie tożsamości mieszkańców gminy z zamieszkiwanym przez nich
terytorium. W tym zadaniu ważną rolę odgrywa kultura (rozumiana też jako spuścizna
kulturowa), stąd za bardzo ważne należałoby uznać nauczanie dzieci już w szkole
podstawowej o historii i walorach kulturowych własnego regionu. Przy czym proces
nauczania mógłby być tu rozumiany jako budowanie wyjątkowej relacji każdego
mieszkańca ze swoją ,,małą ojczyzną’’.
5.7
Organizacje pozarządowe
W Diagnozie potencjału kulturotwórczego gminy Subkowy, Program Dom Kultury
+ Inicjatywy Lokalne 2014 organizacje pozarządowe wymieniane są jako partnerzy
działań na rzecz rozwoju kultury w gminie Subkowy.
Tab. 20 Nazwy i adresy organizacji pozarządowych w gminie Subkowy (bez OSP)
Nazwa
Fundacja "Uśmiech Dziecka"
Koło Gospodyń Wiejskich w Brzuścach
Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Gorzędziej
Koło Gospodyń Wiejskich w Gorzędzieju
Koło Gospodyń Wiejskich w Radostowie
Koło Gospodyń Wiejskich w Waćmierzu
Koło Gospodyń Wiejskich w Małej Słońcy
Klub Piłkarski "Świt" Radostowo
Uczniowski Klub Sportowy w Subkowach
Parafialny Zespół Caritas Subkowy
Stowarzyszenie Krzewienia Kultury
Fizycznej "Orzeł Subkowy"
Stowarzyszenie "Pomoc za jeden Uśmiech"
18
19
Adres siedziby
Subkowy, ul. Zamkowa 1
Brzuśce, ul. Milenijna 30
Gorzędziej, ul. Tczewska 7,
Gorzędziej, ul. Tczewska 21,
Radostowo, ul. Pielgrzymów ,
Waćmierz
Małą Słońca
Radostowo, ul. Pielgrzymów 17 b/6
Subkowy, ul. Zamkowa 2
Subkowy, ul. Kościelna 8
Subkowy, ul. Sportowa 3a
Subkowy, ul. Sadowa 6
Za: Diagnoza potencjału kulturotwórczego gminy Subkowy..., s. 11-13
Ibidem, s. 12-13.
Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Brzuśce
Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga przy
Parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika
w Subkowach
Brzuśce, ul. Milenijna 17
Subkowy, ul. Kościelna 8
Oprac. na podstawie: http://www.subkowy.pl
Wymienionych czternaście organizacji pozarządowych realizuje na terenie gminy
różnorakie cele, między innymi: pozyskiwanie środków finansowych na rozwój
szkolnictwa, działania na rzecz rozwoju społecznego i kulturalnego mieszkańców
sołectw poprzez propagowanie dziedzictwa kulturalnego i walorów turystycznych
regionu, popularyzowanie wśród młodzieży uprawiania sportu, rozwijanie ducha
braterstwa między wszystkimi ludźmi i narodami ze szczególnym uwzględnieniem
chrześcijańskiej integracji Europy, rozwijanie kontaktów z krajowymi i zagranicznymi
środowiskami i fundacjami związanymi z działalnością oświatową i kulturalną oraz
działania wspierające i wspomagające oświatę i kulturę.
Na terenie gminy funkcjonuje system wspierania organizacji pożytku publicznego
poprzez m. in. wsparcie finansowe dla realizacji zadań z obszaru działań społecznych,
kulturalnych, sportowych i innych.
Tutejsze organizacje mogą się też poszczycić wieloma osiągnięciami: zbiórką
środków na budowę Gimnazjum im. Zjednoczonej Europy w Subkowach i na stypendia
dla zdolnych dzieci pochodzących z ubogich rodzin, coroczną organizacją rajdów
i imprez rekreacyjnych promujących zdrowie i aktywne spędzanie wolnego czasu,
organizacją koncertów i spotkań kulturalnych itd.20
6.
OCHRONA PRZYRODY, KRAJOBRAZU I ŚRODOWISKA
6.1
Ochrona przyrody i krajobrazu
Rolniczy charakter gminy znajduje swoje odzwierciedlenie w zróżnicowaniu
zbiorowisk roślinnych występujących na terenie gminy. Niemal na całym obszarze
dominują zbiorowiska roślinne związane z różnymi uprawami rolnymi. Jedynie na
terenach położonych wzdłuż doliny Wisły występują zbiorowiska łąkowe.
Lasy i inne tereny zadrzewione zajmują na terenie gminy tylko 954 ha, co
stanowi około 12 % ogólnej jej powierzchni. Wśród nich wyróżnić można:
• lasy mieszane
• żyzne lasy dębowo–grabowe (grądy),
• łęgi jesionowo–olszowe,
• olsy porzeczkowe,
• zarośla wierzbowe,
• nasadzenia drzew i krzewów.
Zbiorowiska łąk wilgotnych i świeżych występują na terenie całej gminy. Łąkom
często towarzyszą pastwiska, a tworzą je głównie gatunki odporne na wypasania takie
jak: życica trwała, kupkówka pospolita oraz koniczyna biała. Niewielką powierzchnię
zajmują murawy napiaskowe.
Szata roślinna jaka występuje na terenie gminy cechuje się przeciętną, a jedynie
lokalnie dużą różnorodnością biologiczną. Występująca różnorodność i mozaikowatość
zbiorowisk roślinnych korzystnie wpływa na odporność środowiska przyrodniczego
(szaty roślinnej) na szkodliwe oddziaływania zewnętrzne.
Obszary i obiekty chronione
20
Szerzej: http://www.subkowy.pl/?a=51
Na terenie gminy występuje wiele pojedynczych oraz pięć grup drzew
umieszczonych w rejestrze pomników przyrody.
Ewidencja pomników przyrody na terenie gminy Subkowy
Lp.
Gatunek i ilość sztuk
Lokalizacja
1
Dąb szypułkowy
Działka nr 413/3 – Subkowy
Pas drogi krajowej nr 91
2
Klon zwyczajny
Teren Szkoły Podstawowej
3
Lipa drobnolistna
Teren Szkoły Podstawowej
4
4 sztuki drzew z gatunku lipa
drobnolistna
Nadleśnictwo Starogard, Leśnictwo Bukowiec –
oddz. 9d
5
4 sztuki drzew z gatunku
buk zwyczajny
oddz. 9d
6
Dąb szypułkowy
oddz. 9d
7
Dąb szypułkowy
oddz. 9d
8
Dąb szypułkowy
oddz. 9d
9
Orzesznik
oddz. 9d
10
Daglezja zwyczajna
oddz. 8n
11
Daglezja zwyczajna
oddz. 24f
12
6 sztuk drzew z gatunku
choina kanadyjska
oddz. 9f
13
daglezja zwyczajna
oddz. 9k
14
daglezja zwyczajna
oddz. 24a
15
Miłorząb dwuklapkowy
Gospodarstwo Rolne
Mały Garc
16
Platan
Gospodarstwo Rolne
Mały Garc
17
Lipa
Gospodarstwo Rolne
Mały Garc
NATURA 2000
Największe znaczenie w europejskich koncepcjach ochrony przyrody przypisuje
się aktualnie sieci ekologicznej sieci NATURA 2000. Wschodnie fragmenty gminy
Subkowy (692,1 ha), położone w bezpośrednim sąsiedztwie koryta Wisły zostały
włączone w granice Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków PLB 040003 „Dolina Dolnej
Wisły” Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Obszar ten ustanowiony został
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów
specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313).
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków PLB 040003 „Dolina Dolnej Wisły”
obejmuje odcinek doliny Wisły w jej dolnym biegu, od Włocławka do Przegaliny,
zachowując naturalny charakter i dynamikę rzeki swobodnie płynącej. Według
Standardowego Formularza Natura 2000 jest to ostoja ptasia o randze europejskiej
E 39, w której występuje co najmniej 49 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku
I Dyrektywy Ptasiej oraz 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W obrębie
obszaru gniazduje około 180 gatunków ptaków oraz występuje niezwykle cenna ostoja
ptaków migrujących i zimujących, w tym przede wszystkim ważny teren zimowania
bielika. W okresie lęgowym teren ten zasiedla co najmniej 1 % krajowej populacji takich
ptaków, jak: nurogęś, ohar, rybitwa białoczelna, rybitwa rzeczna, zimorodek,
ostrygojad. Gatunkami, które występują w stosunkowo wysokim zagęszczeniu są:
derkacz, mewa czarnogłowa i sieweczka rzeczna. W okresie wędrówek ptaki wodnobłotne mogą występować w koncentracjach nawet do 50 000 osobników. W okresie
zimy występuje co najmniej 1 % populacji szlaku wędrówkowego takich ptaków, jak:
bielik, gągoł, nurogęś, bielaczek. Na terenie obszaru występują 3 siedliska wymienione
w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej:
• starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion,
Potamion,
• niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie,
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe.
Fot. 6 Natura 2000 - Dolina Dolnej Wisły
Drugim obszarem włączonym do proponowanej Europejskiej Sieci Ekologicznej
Natura 2000, który w całości znajduje się na terenie gminy Subkowy jest Specjalny
Obszar Ochrony Siedlisk PLH 220031 „Waćmierz”. Położony on jest około 150 m na
południowy – zachód od drogi łączącej miejscowości Waćmierz i Brzuśce. Jest to
niewielki dystroficzny zbiornik wodny położony pomiędzy morenowymi pagórami.
Największy z nich ma około 300 m długości. Głębokość wody sięga 2 m. Roślinność
przybrzeżną tworzą tatarak, trzcina pospolita, skrzyp błotny, marek szerokolistny
i manny mielec, zaś od strony wschodniej także pałka szerokolistna. Na znacznej
części odkrytego lustra wody występują rośliny reprezentowane przede wszystkim
przez rdestnicę pływającą oraz grążela żółtego. Na brzegach zbiornika na krawędzi
wody występują krzewy wierzby szarej, a od strony wschodniej i północnej także brzozy
brodawkowatej oraz omszonej. Strome brzegi zbiornika od strony zachodniej
i południowej porastają robinie akacjowe. Zbiorniki wodne stanowią największe
stanowisko strzebli błotnej (kod 4009) na terenie województwa pomorskiego, choć
populacja nie jest oceniana na najbardziej liczną, ale ze względu na znaczna
powierzchnię i głębokość wody istnieje duża szansa długotrwałego przetrwania tego
gatunku. Oprócz strzebli błotnej występują w zbiornikach także: karaś, słonecznica oraz
szczupak.
Wschodnie fragmenty gminy położone w dolinie Wisły zostały włączone w
granice Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk PLH220033 „Dolina Wisły
Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000”. Obszar obejmuje odcinek doliny Wisły
w jej dolnym biegu, od południowej granicy woj. pomorskiego do mostu na Wiśle, na
południe od Tczewa. W granicach ostoi znajduje się także obszar wideł Wisły i Nogatu
w rejonie Białej Góry. Rzeka płynie korytem w dużym stopniu naturalnym, z łachami
piaszczystymi. W dolinie zachowane są starorzecza, otoczone mozaiką zarośli
wierzbowych i lasów łęgowych, a także pól uprawnych i pastwisk. Miejscami zbocza
doliny tworzą wysokie skarpy, na których utrzymują się ciepłolubne murawy
napiaskowe i grądy zboczowe. Jest to stosunkowo dobrze zachowany rozległej doliny
rzecznej z naturalnymi układami roślinności. Występujące zbiorowiska roślinne
charakteryzują się dużym zróżnicowaniem zbiorowisk roślinnych, w tym dobrze
wykształcone i zachowane różne typy łęgów. Wyróżniona na obszarze 9 rodzajów
siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG i 13 gatunków
z Załącznika II tej Dyrektywy. Szczególnie bogata i cenna jest ichtiofauna, natomiast we
florze roślin naczyniowych zinwentaryzowano liczne gatunki zagrożone i prawnie 16
chronione w Polsce. Obszar ten stanowi fragment ważnej ostoi ptasiej o randze
europejskiej.
Stan czystości wód powierzchniowych
Na terenie gminy nie prowadzono badań czystości wód powierzchniowych, jednak
w odniesieniu do badań prowadzonych na terenie sąsiednich jednostek
administracyjnych zakłada się, że ciekiem o znacznym zanieczyszczeniu wód jest
rzeka Wisła, która wyznacza wschodnią granicę gminy.
Badania czystości wód rzeki Wisły wykonywane są w punktach monitoringu
podstawowego, w miejscowości Opalenie i okolicach mostu Knybawskiego, przez
Wojewódzki Inspektorat Środowiska w Gdańsku. Ostatnie badania przeprowadzono
w 2002 r. Stwierdzono, że wody Wisły w Opaleniu zaliczają się do II klasy czystości,
a w okolicach Knybawy do III klasy. Przez większą część roku zawartość bakterii typu
fekalnego coli w wodach rzeki spełniała wymogi II klasy czystości. Wyniki miana coli
wskazujące na III klasę pojawiły się okresowo, jednak wzrost ich udziału do 25% miał
wpływ na obniżenie jakości wód tylko w rejonie mostu Knybawskiego. W okresie od
marca do września obserwowano w wodach rzeki wzrost zawartości chlorofilu „a” do
ilości odpowiadającej III klasie czystości lub wodom pozaklasowym. Jego najwyższe
stężenie (185,0 mg/m3) odnotowano w sierpniu w Opaleniu. Skład organizmów
planktonowych w całym okresie badań odpowiadał strefie betamezosaprobowej
(II klasa). Ocena zmian jakości wód Wisły z ostatnich lat wskazuje na ich poprawę,
spada zasięg wód w III klasie i nadmiernie zanieczyszczonych na rzecz spełniających
wymogi nawet II klasy.
Na terenie województwa pomorskiego obszary szczególnie narażone na
zanieczyszczenia azotem ze źródeł rolniczych (OSN) wyznaczono po raz pierwszy
w 2012 roku na mocy rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki
Wodnej w Gdańsku nr 1/2012 z dnia 15 czerwca 2012 roku, w sprawie określenia
w regionie wodnym Dolnej Wisły w granicach województwa pomorskiego wód
wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów
szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód
należy ograniczyć (Dz.U. z 2012 r., poz. 2180). Za wody wrażliwe na zanieczyszczenie
związkami azotu ze źródeł rolniczych w regionie wodnym Dolnej Wisły zostały uznane
wody powierzchniowe:
• rzeki Drybok na terenie gmin wiejskich: Subkowy i Pelplin w powiecie tczewskim;
Występują tu przekroczenia norm w zakresie zawartości azotu i fosforu.
6.2 Gospodarka wodno-ściekowa
Na koniec 2014 roku z wodociągów korzystało 98,9% mieszkańców, natomiast z
sieci kanalizacyjnych 42,9% mieszkańców.
Tab. 21 Zużycie wody na 1 mieszkańca w latach od 2010 do 2014
Lata
Zużycie wody
w m3
Korzystanie z
sieci
wodociągowej
Korzystanie z
sieci
kanalizacyjnej
2010
25,3
2011
24,0
2012
29,0
2013
27,1
2014
24,7
84,7%
84,8%
85,1%
86,2%
98,9%
10,1%
12,1%
22,6%
26,7%
42,9%
Dane: GUS 2015 r.
Rys. 5 Zużycie wody na 1 mieszkańca w latach 2010 - 2014
Dane: GUS 2015 r.
Należy zauważyć dobrą i stabilną sytuację związaną z dostępem mieszkańców
gminy do sieci wodociągowej na wysokim poziomie przeszło 98%. Gorzej przedstawia
się sytuacja mieszkańców związana z dostępem do sieci kanalizacyjnej, gdzie jedynie
ok. 43% mieszkańców z niej korzysta.
Od co najmniej 3 lat spada zużycie wody na mieszkańca gminy, co można uznać
za pozytywny przejaw oszczędzania wody.
Na terenie gminy działają dwie oczyszczalnie ścieków: w Subkowach
i Gorzędzieju. Oczyszczalnia w Subkowach obsługuje ok. 1.500 mieszkańców.
Biologiczna oczyszczalnia ścieków w miejscowości Gorzędziej obsługuje 96% jej
mieszkańców, a jedynie trzy gospodarstwa nie są podłączone ze względu na znaczne
oddalenie od sieci kanalizacyjnej.
W miejscowości Mały Garc ścieki odprowadzane są do zbiornika IMHOFFA.
Działa także przyzakładowa oczyszczalnia ścieków w Waćmierzu w zakładach Fregata
S.A. Ścieki z pozostałych miejscowości na terenie gminy odprowadzane są do
przydomowych zbiorników bezodpływowych skąd wywożone są wozami
asenizacyjnymi do oczyszczalni ścieków w Pelplinie i Tczewie.
Znaczna część ścieków trafia do wód powierzchniowych względnie
niedostatecznie podczyszczana w osadnikach gnilnych, przenika do wód
powierzchniowych, co poważnie zanieczyszcza środowisko.
6.3
Gospodarka odpadami stałymi
Rada Gminy Subkowy podjęła w 2014 roku uchwałę w sprawie określenia
szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów. W
ramach tej uchwały określono sposób i zakres usług w zakresie odbierania odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Gmina Subkowy zapewnia wyposażenie nieruchomości zamieszkałych
w pojemniki i worki do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymanie pojemników
w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, organizuje także
uliczną zbiórkę odpadów oraz prowadzi Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów
Komunalnych. Ponadto gmina zapewnia dodatkowe pojemniki na popiół oraz prowadzi
system edukacji ekologicznej w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi.
Tab. 22 Dane o ilości odpadów zebranych na terenie gminy Subkowy za 2013 i
2014 rok
Nazwa
Odpady zmieszane
Odpady biodegradowalne
Szkło
Plastik
Zużyte opony
Odpady wielkogabarytowe
Urządzenia elektryczne i
elektroniczne
Baterie i akumulatory
Leki
Makulatura
Inne
RAZEM
Ilość w Mg (2013 r.)
862,40
130,00
40,03
27,00
12,10
6,56
3,30
Ilość w Mg (2014 r.)
886,0
312,6
64,6
44,6
7,7
20,2
4,1
0,02
0,04
5.10
0,00
1086,55
0,04
0,06
2,0
1,2
1343,1
Część mieszkańców gminy Subkowy nie złożyła deklaracji dot. odpadów
komunalnych. Prawdopodobnie jest to wynik takiej sytuacji, że część mieszkańców
zamieszkuje czasowo w innym miejscu.
6.4
Ochrona powietrza
Stan czystości powietrza atmosferycznego
Na obszarze gminy Subkowy nie ma większych zakładów przemysłowych,
(z wyjątkiem zakładu Fregata) które miałyby wpływ na stan sanitarny powietrza
atmosferycznego, niemniej w niedalekim sąsiedztwie zlokalizowane jest miasto Tczew
z dużymi zakładami produkcyjnymi. Przy niekorzystnej cyrkulacji atmosferycznej mogą
napływać zanieczyszczenia z tego obszaru. Emisja tych zanieczyszczeń ściśle
związana jest z aspektem sezonowości i zwiększoną emisją w półroczu chłodnym (tzw.
sezon grzewczy). Pewną uciążliwością są również emitowane odory, głównie przez
największe gospodarstwa rolno produkcyjne.
Częściowo przez teren gminy i w jej pobliżu przebiega autostrada A1, która
generuje znaczne zanieczyszczenia komunikacyjne przedostające się na teren gminy.
Dane dotyczące emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych są dostępne dla
całego obszaru powiatu tczewskiego i pokazujemy je poniżej.
Tab. 23 Zanieczyszczenia gazowe i pyłowe w powiecie tczewskim w latach od
2010 do 2014
Rok
Zanieczyszczenia
gazowe w tys. ton
Zanieczyszczenia
pyłowe w tonach
2010
95,5
2011
88,6
2012
95,8
2013
88,7
2014
90,3
68
87
61
63
66
Dane: GUS 2015 r.
Jak wynika z powyższego wykresu zarówno emisja gazów i pyłów z zakładów
szczególnie uciążliwych na terenie powiatu tczewskiego wykazuje od kilku lat stały lub
nieznacznie podwyższający się poziom.
6.5
Ochrona przed hałasem
Największa uciążliwość akustyczna na terenie gminy pochodzi z komunikacji
samochodowej. Występuje ona głównie wzdłuż drogi krajowej nr 91 o charakterze
tranzytowym i dużym natężeniu ruchu. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Gdańsku prowadzi badania hałasu komunikacyjnego wzdłuż głównych tras
komunikacyjnych, w tym m.in. wzdłuż drogi krajowej nr 91. Wśród punktów
pomiarowych wyznaczonych wzdłuż tej trasy, dwa punkty znajdowały w Tczewie.
Obydwa punkty wykazały przekroczenie norm hałasu zarówno w nocy jak i w ciągu
dnia (pomiary wykonano w 2014 r.) We wsi Subkowy badanie przeprowadzono
w latach od 2003 do 2005 i stwierdzono, że poziomy statystyczne dźwięku w tym
okresie
kształtowały
się
następująco:
Leq=76,1dB(A),
Lmin=57,3dB(A),
Lmax=89,2dB(A) (Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2005r.,
WIOŚ Gdańsk, 2006r.) i przekraczały dopuszczalne normy. Mimo, że przez obszar
gminy przechodzi trakcja kolejowa, ze względu na niskie natężenie ruchu, nie
stanowiące istotnej uciążliwości akustycznej, punkty pomiarowe nie były tam
lokalizowane. Sygnalizowany jest hałas od istniejących turbin wiatrowych w Radostowie
i Brzuścach.
7. GOSPODARKA I RYNEK PRACY
7.1 Podmioty gospodarcze
W gminie Subkowy funkcjonują (dane za 2014 r.) 443 podmioty gospodarcze.
Tab. 24 Podmioty gospodarcze według działów
Nazwa
rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo
Liczba
11
przetwórstwo przemysłowe
budownictwo
handel, naprawa sam.
transport
zakwaterowanie i gastronomia
Informacja i komunikacja
finanse i ubezpieczenia
nieruchomości
działalność profesjonalna i techniczna
usługi administracyjne
adm. publiczna i obrona narodowa
edukacja
opieka zdrowotna i społ.
kultura, turystyka, rekreacja
pozostałe
RAZEM
w tym sektor publiczny
59
104
90
34
8
6
9
3
21
11
5
12
23
10
37
443
14
Dane: GUS 2015 r.
Powyższe zestawienie pokazuje praktycznie model struktury przedsiębiorstw
charakteryzujący się wysokim udziałem firm usługowych, a w szczególności wymienić
należy znaczną liczbę firm transportowych i stosunkowo niską w obszarze usług
hotelarskich i gastronomicznych.
Tab.25 Wykaz zmian ilościowych podmiotów gospodarczych w gminie
w latach od 2010 do 2014
Rok
2010
2011
2012
2013
2014
Liczba
403
409
409
425
443
Opracowano na podstawie: http://stat.gov.pl/bdL/ 2015 r.
Rys.6 Wykaz zmian ilościowych podmiotów gospodarczych w gminie
w latach 2010-2014
W latach od 2010 do 2014 wystąpił systematyczny wzrost w tworzeniu
nowych podmiotów gospodarczych na terenie gminy Subkowy. Jedynie
w latach 2011 i 2012 liczba podmiotów gospodarczych utrzymywała się na
nie zmienionym poziomie.
W przeliczeniu na 10.000 ludności na terenie gminie zarejestrowanych
jest 1192 podmiotów gospodarczych, podczas gdy na terenie powiatu średnia
ta jest wyższa i wynosi 1369.
7.2
CHARAKTERYSTYCZNE CECHY FUNKCJI GOSPODARCZYCH
Główne czynniki wpływające na funkcje gospodarcze gminy:
 od kilku lat systematycznie spada liczba firm działających w obszarze rolnictwa,
leśnictwa i rybołówstwa,
 systematycznie rośnie także liczba firm budowlanych i przetwórstwa
przemysłowego,
 zdecydowana większość podmiotów gospodarczych to zakłady osób
fizycznych,
 firmy nie wykorzystują korzystnego położenia komunikacyjnego
i geograficznego,
 konieczna jest rozbudowa infrastruktury ( kanalizacja, gaz),

lepsze powinno być dostosowanie kierunków kształcenia młodzieży do
potrzeb lokalnego rynku pracy.
7.3
BEZROBOCIE I RYNEK PRACY
Większość mieszkańców utrzymuje się z pracy na terenie gminy oraz
w pobliskim Tczewie.
Tab. 26 Liczba pracujących i bezrobotnych w latach od 2010 do 2014
Lata
2010
2011
2012
2013
2014
pracujący*
439
459
536
509
515
bezrobotni
304
283
295
316
232
stopa
bezrobocia w %
8,8
8,1
8,4
8,9
6,6
stopa
bezrobocia
w powiecie
tczewskim w %
14,2
13,4
13,7
14,0
11,3
Dane: analiza własna RIGP
*Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób; bez pracujących
w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie.
Największe bezrobocie występuje w przedziale wiekowym 18-30 lat. Występuje
następująca prawidłowość: im niższe wykształcenie - tym większy odsetek osób
bezrobotnych. Ponadto bardzo wyraźnie zaznacza się niedopasowanie zawodowe
osób poszukujących pracy do potrzeb tego rynku.
Na tle danych powiatu tczewskiego, stopa bezrobocia w gminie Subkowy jest
wyraźnie niższa od średniej powiatowej.
Bezrobocie na terenie Gminy Subkowy jest jednym z najniższych w
Województwie Pomorskim. Obserwowane w ostatnich latach bezrobocie wykazuje od
dwóch lat tendencję malejącą. Pośrednictwem pracy zajmuje się Powiatowy Urząd
Pracy w Tczewie.
8.
ROLNICTWO
8.1
WARUNKI AGROPRZYRODNICZE
Cechy agroklimatu korzystne i średnio-korzystne dla rozwoju rolnictwa:
> Długa i ciepła jesień oraz chłodniejsze lato sprzyjają plonowaniu roślin
trawiastych, motylkowych, krzyżowych, krzewów jagodowych,
> Wydłużona jesień i łagodna zima oraz opóźniona i chłodna wiosna wymuszają
uprawę roślin ozimych.
Cechy agroklimatu mało korzystne dla rozwoju rolnictwa:
> Opóźnione i chłodne wiosny, późne przymrozki wiosenne, a wczesne jesienne,
> Częste występowanie wiatrów przesuszających glebę,
> Zwiększone opady w okresie jesieni.
Na terenie gminy Subkowy występują sprzyjające warunki klimatyczne
charakteryzujące się małą rozpiętością temperatur, przy średniej rocznej
wynoszącej 7,3oC , dobrym nasłonecznieniem i przewietrzaniem z przewagą
wiatrów zachodnich i północnozachodnich. To powoduje, iż długość okresu
wegetacyjnego wynosi 200 do 210 dni w roku. Z tych względów obszar gminy
nadaje się do uprawy zbóż i roślin okopowych, natomiast mniej korzystne warunki
są dla upraw sadowniczych i warzywniczych, o czym decyduje znaczna liczba dni
przymrozkowych i mroźnych w okresie wegetacyjnym.
Warunki klimatyczne
Podstawą gospodarki w gminie Subkowy jest rolnictwo. Sprzyjają temu tak
warunki naturalne jak i dotychczasowe tradycje.
Obszar gminy Subkowy charakteryzuje się najwyższym wskaźnikiem waloryzacji
wśród gmin powiatu tczewskiego. Wskaźnik ten, opracowany przez Instytut
Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, wynosi dla gminy 92,2 punktu,
natomiast dla województwa pomorskiego osiąga ona wartość 64,9 punktu.
Atutem ziemi subkowskiej są doskonałe gleby o wysokiej I–III klasie
bonitacji, które stanowią ok. 73% użytków rolnych, zaś same użytki rolne stanowią
ok. 78% ogólnej powierzchni gminy, w tym grunty orne ok. 68%. Należy zaznaczyć
tu, że ponad 190 ha stanowią sady, a produkcja sadownicza stanowi ważną część
produkcji rolnej w Gminie. Wiodącymi kierunkami produkcji rolnej są: w produkcji
roślinnej – uprawa zbóż, głównie pszenicy i pszenżyta, rzepaku i buraka
cukrowego; w produkcji zwierzęcej – hodowla trzody chlewnej i bydła mlecznego.
Fot.7 Krajobraz Gminy Subkowy
Struktura użytków rolnych według przeznaczenia w gminie Subkowy:
Tabela 27 Struktura użytków rolnych w gminie Subkowy
Wyszczególnienie
Powierzchnia w ha
Struktura w %
Grunty orne
5.280
85,3
Sady
172
2,8
Łąki i pastwiska
553
8.9
Grunty rolne zabudowane
158
2,5
Grunty pod stawami i rowami
29
0,5
Razem
6.192
100,0
* podstawa: ewidencja gruntów i budynków, Starostwo Powiatowe w Tczewie
Rys.7 Wykres struktury użytków rolnych w gminie Subkowy
Dane: podstawa: dane Urzędu Gminy za 2014 r. ewid. gr. i bud.
Użytki rolne zajmują ponad 78,0% ogółu powierzchni gminy.
Charakterystyka wielkości gospodarstw rolnych w Subkowach
W Gminie Subkowy jest 360 gospodarstw rolnych.
Średnia wielkość gospodarstwa w Gminie Subkowy wynosi 16,2 ha i jest prawie
dwukrotnie wyższa od średniej krajowej.
Tab.28 Podział gospodarstw pod względem powierzchni
do 2 ha
2-5 ha
5-10 ha
10-15 ha
15-25 ha
25-50 ha
58
59
71
69
58
30
* podstawa: dane www.subkowy.pl
50-100 ha
8
pow. 100
7
.
8.2
WARUNKI SPOŁECZNE, TECHNICZNE, EKONOMICZNE
Ludność gminy, zamieszkuje jedenaście 13 osadniczych, stanowiących 11
sołectw zróżnicowanych pod względem liczby mieszkańców, cech fizycznych,
stopnia zainwestowania i wyposażenia technicznego. Na okres perspektywiczny
zakłada się znaczny przyrost terenów zajętych pod różne formy zabudowy, który
szacuje się na około 20% powierzchni, w tym 15% pod zabudowę mieszkaniową.
Zdecydowana większość, bo prawie 95% powierzchni gruntów zmieniających
sposób użytkowania stanowi własność indywidualną, a około 40% tych gruntów to
grunty rolne wysokich klas.
Wsie rozwojowe. Pod określeniem „wsie rozwojowe” rozumiemy te
obszary, które z racji swego położenia w bezpośrednim sąsiedztwie głównych dróg
oraz bliskości już istniejących i potencjalnych obszarów oferujących miejsca pracy
stopniowo zmieniają swój pierwotnie rolniczy charakter i zapoczątkowały procesy
przekształceniowe widoczne już częściowo w strukturze zatrudnienia ich
mieszkańców. Należą do nich wsie Subkowy, Narkowy, Brzuśce i Gorzędziej, a w
dalszej perspektywie również Wielgłowy i Waćmierz.
Wsie stabilnego wzrostu. Wsie sołeckie określone jako „wsie stabilnego
wzrostu” są to miejscowości, dla których nie przewiduje się istotnych zmian
zarówno w liczbie zamieszkałych osób, jak i w zakresie pełnionych funkcji
rolniczych. Zaliczyć do nich należy Radostowo, Wielka Słońca, Mała Słońca,
Rybaki i Mały Garc, gdzie tradycyjną funkcję rolniczą wzbogacą funkcje
agroturystyki i obsługi ruchu turystycznego. Natomiast istotne zmiany nastąpią w
zakresie wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną szczególnie
akcentowane w Lokalnych Planach Rozwoju poszczególnych miejscowości.
9.
TURYSTYKA I REKREACJA
9.1
Baza turystyczna
Gmina Subkowy posiada znaczące walory turystyczne. Niestety nie ma
obecnie znaczącej infrastruktury w tym zakresie. Na terenie gminy
zinwentaryzowano 7 obiektów noclegowych, które posiadają minimum 65 miejsc
noclegowych.
Tab.29 Liczba niekategoryzowanych miejsc noclegowych
w poszczególnych miejscowościach gminy Subkowy.
L.p.
1)
2)
3)
Miejscowość
sołeckie
Liczba
Liczba miejsc
obiektów
noclegowych
noclegowych
Sołectwo
Radostowo
1
b.d.
Sołectwo Subkowy
5
55
Sołectwo Wielgłowy
1
gosp. agrotur.
10
razem
7
65
Dane: opracowanie własne RIGP
Do infrastruktury turystycznej zaliczyć należy także punkty gastronomiczne,
których na terenie gminy można wymienić dwa: Stary Młyn i pizzernię.
Rys. 8 Mapa szlaków rowerowych (Kociewskie Trasy
Rowerowe).
źródło: www.rowery.kociewie.eu
Przez teren Gminy Subkowy przebiegają dwa szlaki rowerowe:
1.Zielony – szlak Ziemi Tczewskiej
Szlak Ziemi Tczewskiej im. Romana Klima (Tczew - Rakowiec - zajazd), kolor
zielony, długość 78,9 km.
Szlak przebiegający w całości we wschodniej części Kociewia niemalże wyłącznie
na terenie powiatu tczewskiego, co uzasadnia nazwę szlaku. Trasa jego
generalnie biegnie z północy na południe. Został nazwany imieniem Romana
Klima, zasłużonego nie tylko dla Tczewa, Wisły i Kociewia krajoznawcy i
pomysłodawcy trasy.
2.Czarny - szlak Po Dolinie Dolnej Wisły
Jeden z najdłuższych szlaków rowerowych w Polsce o długości 480 km.
Rozpoczyna się na lewym brzegu Wisły w Cierpicach pod Toruniem i prowadzi w
okolicach Doliny Dolnej Wisły do Tczewa. Tam szlak przekracza Wisłę i wraca
prawym brzegiem do Zamku Bierzgłowskiego między Bydgoszczą a Toruniem.
9.2
ATRAKCJE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Subkowy
W latach od 1323 do 1366 wybudowano w Subkowach pałac z kaplicą, który
pełnił rolę drugiej rezydencji biskupiej. Ważnym wydarzeniem w historii Subków była
wizyta w tym pałacu w 1626 roku króla Zygmunta III Wazy wraz z orszakiem. Było to
podczas pierwszej wojny szwedzkiej.
W 1807 roku przebywał w Narkowach k.Subków gen. Henryk Dąbrowski ranny w
walkach z wojskami pruskimi o Tczew.
Znajduje się tu też kościół gotycki pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika z XIV
wieku o wnętrzu barokowym i z murowaną kapliczką z XVIII wieku.
Mały Gorzędziej
Dwór w Małym Gorzędzieju został wybudowany prawdopodobnie około roku
1856 przez rodzinę Rausch. W latach 90-tych XX wieku budynek, a właściwie cały
majątek przeszedł gruntowny remont. Tereny wokół przekształcono w przepiękny
ogród krajobrazowy, w którym nasadzono ponad 2000 młodych drzew i krzewów.
Ogród krajobrazowy stanowi niezwykle bogaty zespół zieleni, tak pod
względem wiekowym, jak i kompozycyjnym. Najstarszymi są klony, dęby, lipy jesiony
oraz modrzewie, które pochodzą z pierwotnego układu parkowego.
Z uwagi na walory kulturowe, przestrzenno - historyczne oraz przyrodnicze,
jakie przedstawia drzewostan parku Dworek w Małym Gorzędzieju został wpisany do
rejestru zabytków nieruchomych województwa pomorskiego.
Sanktuarium św. Wojciecha w Gorzędzieju
Według tradycji w Gorzędzieju, po odprawieniu mszy, biskup misjonarz
św. Wojciech przepływał na drugi brzeg Wisły. Dzisiaj miejscowy kościół jest
sanktuarium św. Wojciecha. Obecny kościół, o którym dowiadujemy się w XIV w.
należy do kościołów gotyckich. Jest murowany z czerwonej cegły, posiada wieżę,
którą pierwotnie wieńczył drewniany hełm. Podczas gruntownego remontu hełm
drewniany zmieniono na murowany, za zgodą konserwatora zabytków. Wystrój
wnętrza w stylu barokowym. W jednonawowym wnętrzu znajduje się zawieszony
krucyfiks oraz rzeźby Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty pochodzące z roku 1510.
Oprócz tego główny ołtarz z obrazem św. Wojciecha również z XVII w. Dnia
29 kwietnia 1995 r. do kościoła sprowadzono z Gniezna relikwie św. Wojciecha
a 30 kwietnia 1995 r. parafia została podniesiona do rangi Sanktuarium
Diecezjalnego Św. Wojciecha.
Dwór w Radostowie
Obszerniejsze wiadomości o Radostowie sięgają drugiej połowy XVI w. W
kwietniu 1637 roku wielki pożar zniszczył część majątku Radostowo. Spaliła się
obora i czworaki. W połowie XVII w. z polecenia ekonoma O. Andrzeja Guskiego
wybudowano w majątku małą kaplicę. Po północnej stronie dworu na obecnym
terenie parku stoi kuźnia – jest to budynek ceglany z otwartym podcieniem wspartym
na drewnianych słupach, przykryty dwuspadowym daszkiem pokrytym dachówką.
W części folwarcznej znajdują się obok innych obiektów gospodarczych
spichlerz zbudowany w 1737 roku, jest to budynek ceglany, III kondygnacyjny z wy-
sokim dwukondygnacyjnym poddaszem i oknach przesklepionych łukowo; gorzelnia
pochodząca z 1899 roku, zbudowana z cegły, dwukondygnacyjna, o wysokim
poddaszu, z zachowaną stolarką okienną. Oprócz dworu oczywiście jest
jeszcze park ze zróżnicowaną wiekowo i gatunkowo zielenią. W zespole dworskoparkowym znajduje się obecnie Gospodarstwo Agroturystyczne „Pod Platanem”.
Zespół dworsko-pałacowy w Rybakach
Pochodzi z początków XX wieku, kiedy to założony został jako rezydencja
mieszkalna ściśle powiązana z zapleczem folwarcznym gospodarstwa rolnego.
Wielkość zarówno dworu, jak i budynków gospodarczych świadczy o wielkiej
zamożności i wysokim poziomie gospodarki rolnej.
Posiadłość położona jest na krawędzi skarpy wiślanej przy drodze
prowadzącej z Gręblina do Tczewa przez Małą Słońcę.
Rybaki – węzeł hydrotechniczny
Unikatowy węzeł hydrotechniczny o zabytkowym charakterze, składający się
ze śluzy i przepompowni odwadniający cały obszar Niziny Walichnowskiej do Wisły.
Śluza wybudowana została w latach 1888-1896 i wykonana jest z muru ceglanego
oraz posiada wrota w części wlotowej drewniane, a w części wylotowej stalowe.
Dwu-skrzydłowe potężne wrota wylotowe o konstrukcji nitowanej zamykają się
samoczynnie przy naporze wody od strony Wisły. Przed śluzą znajdują się
przepompownie o nazwach „Nadzieja” i „Pokój”, które usytuowane są pomiędzy
wałami przeciwpowodziowymi Wisły a Jeziorem Pelplińskim. Obie pompy stanowią
drugi stopień pompowania wody w stosunku do pompowni „Zgoda”, która odwadnia
Nizinę i tłoczy wody do Jeziora Pelplińskiego. Na wprost śluzy widać w międzywale
zarysy dawnego kanału biegnącego bezpośrednio do Wisły, którym niegdyś po
przejściu przez śluzę płynęły do Jeziora Pelplińskiego barki z węglem,
przeznaczone
dla
stacji
pomp
zasilanych
napędem
parowym.
Obecnie śluza nie pełni już swojej podstawowej funkcji, a bieg kanału został
zmieniony poprzez wydłużenie by w końcu połączyć się z Wisłą.
Tab. 30 Zestawienie kapliczek na terenie gminy Subkowy
L.p.
Miejscowość
występowania
kapliczek
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Sołectwo Brzuśce
Sołectwo Gorzędziej
Sołectwo Mała
Słońca
Sołectwo Mały Garc
Sołectwo Radostowo
Sołectwo Subkowy
Sołectwo Waćmierz
Sołectwo Wielgłowy
Sołectwo Wielka
Słońca
razem
Dane: RIGP
Liczba kapliczek
na terenie
sołectwa
3
3
1
1
1
4
1
1
3
18
Dziedzictwo kultury gminy, bogata historia, dobre położenie i skomunikowanie
oraz obecność zabytków stanowią pomyślne warunki do rozwoju wszelkich form
wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców gminy i okolicznych miast (Malbork,
Starogard Gdański, Tczew itp.).
Fot. 8 Węzeł hydrotechniczny w Rybakach
Pomimo korzystnych warunków środowiskowych oraz występowania obiektów
mogących pełnić funkcje turystyczne i rekreacyjne, brak jest odpowiednich
zorganizowanych ośrodków turystyki i rekreacji kwalifikowanej, zarówno dla potrzeb
gminy jak i potrzeb ponadlokalnych.
10.
DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU GMINY
Wielkość dochodów osób fizycznych jest jednym
charakteryzujących poziom zamożności społeczeństwa.
10.1
z
grupy
wskaźników
DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU GMINY SUBKOWY
Tab.31 Dochody i wydatki gminy Subkowy w latach od 2009 do 2014
Dochody w tys. zł
Wydatki w tys. zł
Rok
Dochody na 1
Wydatki na 1
mieszk. w zł.
2009
2010
2011
2012
2013
2014
15 150
16 156
15 879
22 800
18 200
18 268
Podsumowanie: Dane GUS
14 686
17 889
24 366
19 733
17 300
19 371
2 834
3 007
2 939
4 181
3 317
3 329
mieszk. w zł.
2 747
3 330
4 510
3 619
3 153
3 530
Dochody i wydatki budżetu Gminy Subkowy sytuują się powyżej średniej dla
gmin powiatu tczewskiego, gdzie średnia dochodów na mieszkańca w 2014 roku
wynosi 3 085 zł, a średnia wydatków 3 031 zł.
Rys.9 Dochody i wydatki budżetu gminy w tys. zł.
Z powyższego zestawienia wynika cykliczność zadłużania się gminy i cykliczność
spłaty zadłużenia. Dochody przeważały nad wydatkami w latach 2009, 2012 i 2013,
natomiast wydatki były wyższe niż dochody w latach 2010, 2011 i 2014. Zgodnie
z harmonogramem spłat gmina powinna spłacić w 2015 roku kwotę 980 000,00 zł.
posiadanego zadłużenia. Zadłużenie gminy Subkowy stanowi 46,6% dochodów gminy.
Tab. 32 Dochody własne budżetu gminy w 2014 r. (w tys. zł)
wyszczególnienie
gmina
Dochody razem, a w tym m. in.
podatek rolny
podatek leśny
pod. od nieruchomości
pod. od śr. transportowych
opłata skarbowa
opłata od czynności cyw.-praw.
karta podatkowa
wpływy z majątku
opłaty inne
wpływy z PIT i CIT
7 361
1 322
15
2 493
157
17
101
4
81
660
2 264
Dane: GUS 2015 r.
W strukturze dochodów gminy obserwuje się znaczną coroczną dynamikę
wzrostów dochodów gminy. Szczególnie wysokie wpływy do budżetu gminy obserwuje
się w dziale podatków od nieruchomości.
Średnia wielkość dochodów i wydatków budżetu na jednego mieszkańca mieści
się w grupie gmin poniżej średniej województwa pomorskiego, co dowodzi średniej
aktywności lokalnej gospodarki.
Tab. 33 Wydatki budżetu gminy według działów w 2014 r. w tys. zł.
Działy
2014 r.
Wydatki Ogółem
Rolnictwo i łowiectwo
Transport i łączność
Gospodarka kom. i ochr. środ.
Gosp. mieszk.
Oświata i wychowanie
Edukacyjna opieka wychowawcza
Kultura i ochrona dziedzictwa
Ochrona zdrowia
Pomoc społeczna
Kultura fiz. i sport
Administracja samorządowa
Bezpieczeństwo publiczne
Urzędy władzy państwowej
19 371
1 198
459
63 + 942
365
7 507
406
1 486
51
3 886
245
2 314
103
36
Dane: GUS 2015 r.
W polityce budżetowej gminy zauważyć można tendencję do zadłużania się na cele
inwestycji infrastrukturalnych. Po wykonaniu zadania inwestycyjnego następuje spłata
kredytów.
W zestawieniu wydatków gminy Subkowy dają się zauważyć znaczne, ponad przeciętne,
wydatki budżetu na pomoc społeczną w wysokości 20,1% budżetu oraz na administrację
samorządową w wysokości 11,9% budżetu. Wydatki na oświatę w wysokości 38,8% budżetu nie
odbiegają od średnich. Należy także zauważyć bardzo niskie wydatki na kulturę fizyczną i sport.
Poważne wydatki wydawane są ponadto na kulturę i ochronę dziedzictwa kulturowego, co
należy uznać za stan pozytywny.
11.
Uwarunkowania związane z członkostwem w Unii Europejskiej
11.1
Analiza głównych rozporządzeń Wspólnoty Europejskiej na lata
od 2014 do 2020
W związku z globalnym kryzysem gospodarczym, który rozpoczął się pod koniec
ubiegłej dekady, Komisja Europejska opracowała dokument strategiczny pt. „Europa
2020”, której celem jest korekta mechanizmów gospodarczego funkcjonowania Unii
Europejskiej, które wzmocnią wzrost gospodarczy i zwiększą odporność na czynniki
mogące wywołać kryzys gospodarczy. W tym celu powinny zostać stworzone warunki,
dzięki którym wzrost będzie następował w sposób zrównoważony i sprzyjał włączeniu
społecznemu, czyli przyniesie korzyści jak największej liczbie mieszkańców Unii, włączając
tych najgorzej sytuowanych. Priorytetem strategii jest wzrost gospodarczy
charakteryzujący się następującymi cechami:
• inteligentny, dzięki większym nakładom na edukację, badania naukowe
i
innowacje
• zrównoważony, dzięki zdecydowanemu przesunięciu w kierunku gospodarki
niskoemisyjnej
•
sprzyjający włączeniu społecznemu, czyli przekładający się na tworzenie miejsc
pracy i ograniczaniu ubóstwa.
Priorytety strategii „Europa 2020” przekładają się na następujące cele:
1. Zatrudnienie - poziom zatrudnienia wśród osób w wieku 20-64 lat powinien wynosić
75%
2. Badania i rozwój – udział badań i rozwoju w Unii Europejskiej powinien wynosić 3
% PKB
3. Zmiany klimatu i zrównoważone wykorzystanie energii:
• ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu z
1990 r., a w sprzyjających warunkach nawet o 30%.
• 20% energii powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych (cel dla Polski to 15%)
• efektywność energetyczna powinna wzrosnąć o 20%
4. Edukacja
• Ograniczenie liczby uczniów przedwcześnie kończących edukację do poziomu
poniżej 10%
• co najmniej 40% osób w wieku 30-34 powinno mieć wykształcenie wyższe
5. Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym - zmniejszenie liczby osób
zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln.
Działania zawarte w strategii Europa2020 przekładają się na cele polityki
regionalnej UE, będącej w istocie rzeczy planem inwestycyjnym, realizowanym przy
pomocy narzędzi finansowych takich jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
(EFRR), Europejski Fundusz Społeczny (EFS) oraz Fundusz Spójności (FS). Priorytety
polityki regionalnej zostały zdefiniowane w ramach 11 obszarów/celów tematycznych.
Wymienionym poniżej celom towarzyszy Informacja (w nawiasach) o instrumencie
finansowania, stosowanym do ich osiągnięcia.
1) Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji (EFRR)
2) Zwiększanie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnokomunikacyjnych (EFRR)
3) Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw (EFRR)
4) Wspieranie przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną (EFRR, FS)
5) Propagowanie przystosowywania się do zmian klimatu, zapobiegania zagrożeniom i
zarządzania ryzykiem (FS)
6) Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów
(FS)
7) Promowanie zrównoważonego transportu oraz poprawa najważniejszych infrastruktur
sieciowych (FS)
8) Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wspieranie mobilności siły
roboczej (EFS)
9) Promowanie włączenia społecznego oraz zwalczanie ubóstwa i wszelkich form
dyskryminacji (EFS)
10)Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie (EFS)
11)Poprawa wydajności administracji publicznej (EFS, FS).
Poza wymienionymi wyżej rozporządzeniami ustanawiającymi instrumenty
wykonawcze dla celów realizacji strategii Europa 2020, funkcjonuje szereg aktów
prawnych regulujących funkcjonowanie poszczególnych obszarów gospodarki Unii
Europejskiej. Cele konieczne do osiągnięcia przez kraje UE ustanawiane są za pomocą
dyrektyw narzucających ogólne ramy, natomiast sposoby osiągnięcia celów,
wypracowywane są przez kraje członkowskie poprzez akty prawne, umożliwiające
dostosowanie sposobów osiągnięcia celów do specyfiki danego kraju.
Działania regulacyjne Unii Europejskiej odnoszą się do 32 obszarów tematycznych
określających cele i zasady funkcjonowania m.in. takich dziedzin jak:
• edukacja, szkolenia, młodzież, sport
• energia,
• kultura,
• polityka regionalna,
• środowisko i zmiany klimatu,
• rolnictwo
• transport
• zatrudnienie i polityka społeczna
• zdrowie publiczne.
W ramach każdego z wymienionych obszarów funkcjonują dodatkowe podobszary
klasyfikujące działania Unii Europejskiej oraz regulujące je dyrektywy, rozporządzenia,
komunikaty. Szczegółowy wykaz dyrektyw, rozporządzeń, komunikatów i decyzji znajduje
się w streszczeniu aktów prawnych UE, dostępnych w bazie aktów prawnych Unii
Europejskiej Eur-Lex (http://eur-lex.europa.eu).
11.2
Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju gminy Subkowy
Uwarunkowania zewnętrzne dla gminy Subkowy wyznaczane są przez działania
planistyczne, inwestycyjne i organizacyjne realizowane przez gminy sąsiadujące,
administrację powiatową i regionalną, a także podmioty realizujące zadania administracji
centralnej.
Uwarunkowania lokalne, wynikają z aktywności gmin sąsiadujących oraz
stowarzyszeń gmin mających na celu osiągnięcie efektu synergii w realizowanych
przedsięwzięciach. Wśród najważniejszych dla Gminy Subkowy, znajdują się Lokalna
Grupa Działania „Wstęga Kociewia” oraz Lokalna Organizacja Turystyczna „Kociewie”.
Członkostwo w Lokalnej Grupie Działania umożliwia pozyskiwanie zewnętrznych funduszy
na rozwój infrastruktury lokalnej, jednakże przynoszącej korzyści w skali kilku gmin.
Podobnie działania w ramach Lokalnej Organizacji Turystycznej umożliwiają wspólny
rozwój infrastruktury i produktów turystycznych.
W skali regionu, gmina Subkowy jest
również członkiem Obszaru Metropolitalnego Gdańsk Gdynia Sopot, którego członkowie
tworzą stowarzyszenie gmin i powiatów Związek Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych
Województwa Pomorskiego.
W ramach ZPT, gmina Subkowy może ubiegać się o
dofinansowanie projektów lokalnych, również inwestycyjnych, o istotnym znaczeniu dla
regionu. Gmina jest także członkiem Związku Gmin Pomorskich i Związku Gmin Wiejskich
RP.
Istotnym uwarunkowaniem dla rozwoju lokalnego są inicjatywy polityczne
i
legislacyjne podejmowane przez administrację centralną, które mają bezpośredni wpływ
na funkcjonowanie lokalnych społeczności m.in. poprzez zmiany
w
kompetencjach gmin, alokację środków na realizację zadań własnych administracji
centralnej, zleconych samorządowi lokalnemu czy też stanowienie prawa warunkującego
rozwój lokalnej gospodarki.
W perspektywie do 2020 roku, istotnymi z punktu widzenia rozwoju lokalnego
możliwości rozwoju inwestycji energetycznych na terenach wiejskich jest ustawa
o
odnawialnych źródłach energii, która umożliwiła dostęp do sieci elektroenergetycznej
indywidualnym wytwórcom dysponującym źródłami fotowoltaicznymi o mocy do 40 kW.
Zgodnie z ustawą, wsparcie może mieć formę gwarantowanej ceny energii (Feed-In Tarriff)
i mogą je otrzymać właściciele instalacji fotowoltaicznych do czasu osiągnięcia w skali
kraju łącznej mocy 800 MW. Inną formą wsparcia jest dotacja do kosztów inwestycyjnych
dostępna w ramach programu „Prosument”, realizowanego przez Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wśród programów NFOŚiGW dysponujących
środkami krajowymi, znajdują się również programy na rzecz efektywności energetycznej,
adresowane do samorządów lokalnych.
Uwarunkowania zewnętrzne zostały wymienione w podziale na trzy części,
z
których każda poświęcona jest uwarunkowaniom zewnętrznym w odniesieniu do poziomu
lokalnego, obejmującego sąsiadujące gminy i powiat oraz regionalnego
i krajowego.
Uwarunkowania zewnętrzne o charakterze krajowym:
• dostępność środków, w ramach programów Komisji Europejskiej (program LIFE)
wspomagających zrównoważony rozwój obszarów zlokalizowanych
w ramach
sieci korytarzy ekologicznych Natura2000 oraz możliwości dofinansowania działań
ze środków krajowych, administrowanych przez NFOŚiGW,
• możliwości rozwoju indywidualnych, prosumenckich instalacji fotowoltaicznych i
wiatrowych, wytwarzających energię elektryczną, wynikające z ustawy
o
odnawialnych źródłach energii oraz dostępność programów wsparcia,
• obecnie funkcjonujący, nieefektywny system wsparcia OZE opierający się na
świadectwach pochodzenia (tzw. zielonych certyfikatach) nie sprzyja rozwojowi
innowacyjnych rozwiązań do wytwarzania ciepła i energii elektrycznej
wykorzystujących biogaz rolniczy,
• system wsparcia dla energetyki odnawialnej wynikający z nowej ustawy
o
odnawialnych źródłach energii wykluczy możliwość upowszechnienia biogazowni
rolniczych,
• wysokie koszty inwestycyjne technologii biogazowych ograniczają lub
uniemożliwiają realizację inwestycji w biogazownie rolnicze rolnikom indywidualnym
bądź spółdzielniom rolniczym,
• usankcjonowana prawnie możliwość produkcji „zielonej energii” w oparciu
o
współspalanie węgla i biomasy leśnej i rolniczej przez zawodowe elektrociepłownie
znacząco ogranicza podaż biomasy na poziomie gmin
i powiatów, a tym
samym uniemożliwia rozwój lokalnej, zrównoważonej energetyki,
• znaczące polityczne wsparcie dla efektywności energetycznej, w tym
oraz
dostępność programów finansowanych ze środków krajowych, administrowanych
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
oraz w ramach programów operacyjnych, dysponujących środkami FS, EFRR i
innych.
11.3
Zasady finansowania na lata 2014 – 2020
W porównaniu do okresu programowania 2007 – 2013 i wcześniejszych,
najważniejszą zmianą, która zaszła w systemie wyboru działań do współfinansowania z
funduszy Unii Europejskiej jest upowszechnienie podejścia promującego działania
zintegrowane, których efekty mają szerszy zakres oddziaływania. W celu zapewnienia
optymalnego, zrównoważonego i dostosowanego do uwarunkowań lokalnych wyboru
projektów, Komisja Europejska powołała nowy instrument terytorialny o nazwie Rozwój
lokalny kierowany przez społeczność (RLKS) – pochodzący od angielskiego terminu
Community led – local development (CLLD). Założenia nowego instrumentu bazują na
metodologii LEADER, stosowanej w okresie 2007-2013 w ramach Wspólnej Polityki Rolnej
(WPR) i Wspólnej Polityki Rybołówstwa (WPRyby). Podstawowymi cechami nowego
instrumentu jest:
a) skoncentrowanie na konkretnych obszarach poniższej szczebla regionalnego
b) kierowanie przez lokalne grupy działania, w których skład wchodzą przedstawiciele
władz publicznych, lokalnych partnerów społecznych
i gospodarczych
oraz mieszkańców. Natomiast na poziomie podejmowanie decyzji ani władze
publiczne ani żadna z grup interesu nie posiada więcej niż 49% praw głosu
c) prowadzenie na podstawie zintegrowanych i wielosektorowych lokalnych strategii
rozwoju (LSR)
d) proces projektowania uwzględnia lokalne potrzeby i potencjał oraz zawiera
elementy innowacyjne w kontekście lokalnym i zakłada tworzenie sieci kontaktów
oraz współpracę.
Stosowalność instrumentu RLKS, odmiennie niż w przypadku podejścia LEADER,
nie ogranicza się jedynie do ram WPR i WPRyby lecz obejmuje również Politykę
Spójności, wskutek czego RLKS stanowi obecne jeden instrument, stosowany dla 4
funduszy, czyli Europejskiego Fundusz Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
(EFRROW), Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR), Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).
Instrument musi być obowiązkowo stosowany jedynie przy działaniach realizowanych w
ramach WPR (min. 5% środków EFRROW), natomiast pozostaje dobrowolne dla
pozostałych funduszy i zależy od decyzji każdego państwa członkowskiego UE.
W Polsce, podstawą do zastosowania instrumentu RLKS są zapisy Umowy
Partnerstwa (UP) – strategicznego dokumentu na poziomie krajowym określającego
kierunki interwencji Polityki Spójności, WPR oraz WPRyby, w okresie programowania 2014
– 2020. Warunki wdrażania RLKS z funduszy europejskich zostały uszczegółowione w
Ustawie o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności, z dnia 20 lutego 2015 roku.
Ustawa określa m.in. zasady:
a) organizacji i działania lokalnych grup działania,
b) dokonywania wyboru strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność
(LSR)
c) udzielania wsparcia z udziałem poszczególnych funduszy.
Szczegółowe zasady organizacji i funkcjonowania LGD opisuje artykuł
5 ustawy, wskazując na formułę stowarzyszenia jako właściwą dla tworzenia
i działania porozumień samorządów. Zgodnie z zapisami ustawy członkami LGD mogą być
osoby fizyczne i osoby prawne, w tym JST, z wyłączeniem województw i w celu realizacji
lokalnej strategii rozwoju, LGD mogą prowadzić działalność gospodarczą.
Ustawa określa także szczegółowo proces konkursu na wybór LSR do współfinansowania
ze środków UE, wymogi dotyczące regulaminu konkursu na LSR, wymogi formalne wobec
wniosków, kryteria wyboru oraz procedurę zatwierdzenia LSR.
Zgodnie z artykułem 36 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów
nr 1303/2013, w odniesieniu do obszarów miejskich oraz innych strategii i paktów
terytorialnych, które wymagają podejścia zintegrowanego obejmującego inwestycje ze
środków EFS, EFRR lub Funduszu Spójności w ramach więcej niż jednej osi priorytetowej
jednego lub kilku programów operacyjnych, działania mogą być przeprowadzane w postaci
zintegrowanych inwestycji terytorialnych („ZIT”) lub zintegrowanych porozumień
terytorialnych („ZPT”).
W województwie pomorskim partnerstwo Zintegrowane Inwestycje Terytorialne
odnosi się do Obszaru Metropolitalnego Gdańsk Gdynia Sopot, natomiast Zintegrowane
Porozumienie Terytorialne dotyczy ośmiu Miejskich Obszarów Funkcjonalnych: Słupska,
Chojnic-Człuchowa, Kwidzyna, Lęborka, Malborka, Starogardu Gdańskiego, Kościerzyny i
Bytowa.
Projekty zidentyfikowane w ramach ZIT i ZPT będą mogły liczyć na preferencyjne
traktowanie
w
naborze
projektów
Regionalnego
Programu
Operacyjnego.
W przypadku województwa pomorskiego na realizację przedsięwzięć w ramach
porozumień terytorialnych przeznaczone zostało prawie 14% budżetu RPO WP, co
odpowiada kwocie prawie 260 milionów Euro. Współfinansowanie otrzymają projekty
wskazane w porozumieniach jednostek samorządu terytorialnego wchodzących
w skład obszaru funkcjonalnego, które zostały wynegocjowane z instytucją Zarządzającą
RPO WP 2014-2020, czyli Zarządem Województwa Pomorskiego.
Wyodrębniona w ramach RPO WP kwota posłuży do realizacji przedsięwzięć w
następujących obszarach, istotnych dla rozwoju Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta:
• rozwoju przedsiębiorczości,
• przeciwdziałania bezrobociu i wykluczeniu,
• ochrony zdrowia,
• rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich,
• rozwoju transportu publicznego (m.in. istotnych dla mieszkańców węzłów
integrujących różnego rodzaju środki transportu zbiorowego, np. tramwaj, autobus
lub kolej, w drodze do pracy, szkoły lub poza miasto),
• modernizacji i rozbudowy miejskiej sieci ciepłowniczej,
• efektywności energetycznej.
11.4
Obszary priorytetowe Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Pomorskiego 2014-2020
Szczegółowy opis priorytetów, celów oraz rodzajów przedsięwzięć, które mogą
uzyskać wsparcie w ramach RPO WP, znajdują się w dokumencie „Szczegółowy opis osi
priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata
2014-2020”.
Oś priorytetowa 3: Edukacja
Celem wsparcia jest m.in. wzrost udziału dzieci w edukacji przedszkolnej, poprawa
jakości kształcenia, w szczególności pod kątem nabywania kluczowych kompetencji, w tym
społecznych oraz ułatwiających dostęp do rynku pracy, wzrost zainteresowania nauką w
zawodowych szkołach ponadgimnazjalnych oraz skuteczne wspieranie rozwoju uczniów o
specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Wspierane będą także projekty kompleksowego wspomagania przedszkoli, łączące
działania skierowane do nauczycieli, dzieci oraz ich opiekunów prawnych, realizowane w
formule partnerstwa przez organy prowadzące z co najmniej jednym z podmiotów, takich
jak organizacje pozarządowe, instytucje edukacyjne/szkoły wyższe, instytucje kultury.
Działanie będzie finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego,
a maksymalny poziom dofinansowania wynosi 85%. Zarówno poziom dofinansowania jak i
wkład własny będą każdorazowo uzależnione od decyzji Zarządu Województwa jako
Instytucji Zarządzającej RPO WP.
Oś priorytetowa 5: Zatrudnienie
W ramach osi priorytetowej znajdują się m.in. takie obszary wsparcia jak:
• Działanie 5.2.2 „Aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy” oferujące
wsparcie dla działań na rzecz kompleksowych rozwiązań w zakresie aktywizacji
zawodowej osób pozostających bez pracy. Oferta adresowana jest do obszarów o
wysokiej stopie bezrobocia, pozostających poza mechanizmem ZIT.
•
Działanie 5.3. „Opieka nad dziećmi do lat 3” mające na celu zwiększenie
zatrudnienia osób opiekujących się dziećmi do lat 3,
Beneficjentami działań są JST i ich jednostki organizacyjne, związki
i stowarzyszenia JST, organizacji pozarządowe, podmioty ekonomii społecznej,
przedsiębiorcy, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości
prawnej. Maksymalny poziom dofinansowania to 85%.
Oś priorytetowa 7: Zdrowie
Działania mają na celu zwiększenie dostępności opieki zdrowotnej oraz
podniesienie jej jakości, m.in. poprzez modernizację i zakup nowoczesnej aparatury
medycznej, rozbudowa i modernizacja obiektów pod kątem udostępnienia dla osób
starszych i niepełnosprawnych. Finansowane będą wyłącznie projekty wynikające
z map potrzeb zdrowotnych i zgodne z Planem działań w sektorze zdrowia akceptowanym
przez Komitet Sterujący ds. koordynacji EFSI w sektorze zdrowia.
Oś priorytetowa 10: Energia
Efektami działań finansowanych w ramach osi priorytetowej mają być wzrost
poziomu wykorzystania OZE, przekładający się na wzrost bezpieczeństwa
energetycznego, poprawa efektywności energetycznej, szczególnie w sektorze publicznym
i mieszkaniowym, wzrost niezawodności lokalnej infrastruktury energetycznej oraz
racjonalizacja zużycia energii w gospodarstwach domowych i rozwój energetyki
prosumenckiej.
Działania realizowane w ramach osi obejmą:
• Przedsięwzięcia na rzecz efektywności energetycznej w budynkach użyteczności
publicznej i mieszkaniowej. Działania podzielone zostały terytorialnie - w ramach
mechanizmu ZIT i poza mechanizmem. Wsparcie przyjmie formę dotacyjną i
pozadotacyjną. Minimalna wartość projektu to 500 000 złotych.
• Działania na rzecz odnawialnych źródeł energii. Oprócz oczywistych działań
dotyczących budowy nowych źródeł OZE, wsparcie będzie kierowane także na
wzmocnienie dystrybucyjnej sieci elektroenergetycznej, celem zwiększenia
możliwości przyłączeniowych nowych źródeł OZE.
• Redukcja emisji – wspierane będą działania uwzględnione w planach gospodarki
niskoemisyjnej, mające na celu poprawę niezawodności lokalnej infrastruktury
energetycznej – sieci dystrybucji ciepła oraz kotłowni lokalnych.
Oś priorytetowa 11: Środowisko
Dofinansowanie otrzymają projekty w następujących obszarach:
• ograniczanie zagrożeń naturalnych - zapobieganie powodziom i suszom
• gospodarka odpadami
• gospodarka wodno-ściekowa
• ochrona różnorodności biologicznej
Maksymalny poziom dofinansowania w każdym z obszarów osi priorytetowej nie
może wynieść więcej niż 85%.
11.5
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej
Poniższy podział programów EWT wymienia programy, w których mogą brać udział
podmioty z województwa pomorskiego:
• transgraniczne – umożliwiające współpracę między sąsiadującymi regionami,
położonymi w różnych państwach (Program Południowy Bałtyk)
• transnarodowe – umożliwiające współpracę podmiotów z regionów sąsiadujących
krajów członkowskich UE (Region Morza Bałtyckiego, Europa Środkowa)
• program międzyregionalny (Interreg Europa)
Program Południowy Bałtyk – budżet programu to miliony Euro z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego. Zasięg geograficzny to regiony nadmorskie pięciu
państw członkowskich UE:
• Danii,
• Litwy,
• Niemiec (Meklemburgii-Pomorza Przedniego),
• Polski,
• Szwecji
Celem programu jest wzmocnienie współpracy sektora morskiego oraz branż
przyczyniających się do zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych. Program
adresowany jest do regionów o znacznych dysproporcjach w poziomie rozwoju społecznogospodarczego. Wsparcie programu będzie udzielane na działania z zakresu wzmacniania
innowacyjności przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej, ochronę i promocję
dziedzictwa naturalnego i kulturalnego, transferu zielonych technologii, zrównoważonego
transportu. Pomoc kierowana jest do projektów miękkich, nie infrastrukturalnych.
Region Morza Bałtyckiego – program dysponuje budżetem 264 milionów Euro z
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Zasięg geograficzny to państwa UE:
Polska, Dania, Szwecja, Finlandia, Litwa, Łotwa, Estonia oraz wybrane regiony północnowschodnich Niemiec. Uczestnikami programu mogą być również państwa spoza UE:
Norwegia, Białoruś, Rosja (wybrane regiony).
W programie w latach 2014-2020 wspierane będą projekty dotyczące współpracy w
dziedzinach: innowacyjności, efektywnego gospodarowania zasobami naturalnymi oraz
zrównoważonego transportu. Najwięcej pieniędzy przeznaczono na priorytet 1 (Potencjał
dla innowacji) oraz 2 (Efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi). Program ten
stanowi również wsparcie dla realizacji Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego.
Program Europa Środkowa – budżet programu to 246 milionów Euro
z
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Celem programu jest współpraca między
regionami na rzecz podniesienia jakości życia i pracy. W ramach projektów mogą
współpracować instytucje publiczne i prywatne (posiadające osobowość prawną) oraz
instytucje międzynarodowe.
Tematyka programu obejmuje innowacje i zwiększenie konkurencyjności, strategie
niskoemisyjne, zasoby naturalne i kulturowe oraz powiązania transportowe. Najwięcej
pieniędzy przeznaczono na priorytet 1 (Współpraca w dziedzinie innowacyjności dla
podniesienia konkurencyjności) oraz priorytet 3 (Współpraca w dziedzinie zasobów
naturalnych i kulturowych).
Zasięg geograficzny programu to: Austria, Chorwacja, Czechy, Polska, Słowacja,
Słowenia, Węgry, wybrane regiony Niemiec, wybrane regiony Włoch.
Interreg Europa – program dysponuje budżetem 359 milionów Euro. W jego ramach
współpracę mogą podejmować instytucje z obszaru całej Unii Europejskiej oraz Norwegii i
Szwajcarii. Instytucje z różnych części Europy mogą współpracować nad
wybraną dziedziną polityki regionalnej. Rezultatem przedsięwzięcia może być opracowanie
koncepcji nowego projektu do sfinansowania ze środków programów regionalnych lub
krajowych oraz zmiany w systemie zarządzania nimi w regionie.
Tematyka programu obejmuje: badania i innowacje, konkurencyjność MŚP,
wspieranie gospodarki niskoemisyjnej, ochronę środowiska i efektywne gospodarowanie
zasobami.
11.6
Programy operacyjne dostępne na szczeblu krajowym
W zakresie rozwoju infrastruktury, w tym na rzecz ochrony środowiska oraz
niskoemisyjnej energetyki, możliwa jest realizacja przedsięwzięć wspieranych środkami
Funduszu Spójności, dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko 2014-2020. Cele poszczególnych osi priorytetowych POIiŚ mogą znajdować
częściowo odbicie w priorytetach Regionalnych Programów Operacyjnych, jednak główną
różnicą jest skala podejmowanych przedsięwzięć. Instytucją wdrażającą program
operacyjny w zakresie działań na rzecz ochrony środowiska, efektywności energetycznej
oraz odnawialnych źródeł energii jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej.
Program Operacyjny Polska Cyfrowa (POPC)
POPC dysponuje środkami Europejskiej Funduszu Rozwoju Regionalnego,
przeznaczonymi na działania upowszechniające dostęp do szerokopasmowego Internetu,
wykorzystanie technologii informatyczno-komunikacyjnych w celu ułatwienia kontaktów
między społeczeństwem i administracją, wzrost umiejętności wykorzystania narzędzi
internetowych w celu ułatwienia dostępu do administracji, kultury i służby zdrowia oraz
zwiększenie efektywności funkcjonowania służby zdrowia poprzez jej szerszą
informatyzację.
W kontekście rozwoju infrastruktury, celem programu jest zmniejszenie różnic
terytorialnych w możliwości dostępu do Internetu szerokopasmowego oraz eliminacja
ryzyka wykluczenia cyfrowego obszarów, gdzie budowa wysokoprzepustowych łączy jest
nieefektywna ekonomicznie. Środki POPC zostaną także przeznaczone na podniesienie
jakości kontaktów drogą elektroniczną między administracją,
a
społeczeństwem, poprzez uczynienie dostępnych rozwiązań bardziej przyjaznymi dla
użytkowników. Kierunki wsparcia obejmują także zwiększenie poziomu cyfryzacji
wewnętrznych procesów wymiany informacji w administracji publicznej.
Program Operacyjny Cyfrowa Polska dysponuje środkami Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego.
Pełne dokumenty programów operacyjnych wraz
uszczegółowieniem priorytetów znajduje się na stronie www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
11.7 Programy finansowane z budżetu państwa
Ministerstwo Sportu i Turystyki
1.
Program rozwoju szkolnej infrastruktury sportowej
Cel programu:
•
Poprawa stanu przyszkolnej infrastruktury sportowej, przeznaczonej na potrzeby
realizacji zajęć wychowania fizycznego, służącej lokalnym społecznościom do aktywnego
spędzania czasu wolnego, jak również – w miarę możliwości – umożliwiającej
współzawodnictwo sportowe.
Podmioty upoważnione do ubiegania się o dofinansowanie zadań inwestycyjnych:
•
Jednostki sektora finansów publicznych, posiadające osobowość prawną i
prowadzące działalność w dziedzinie kultury fizycznej,
•
Stowarzyszenia, fundacje i inne podmioty posiadające osobowość prawną w
zakresie kultury fizycznej, prowadzące działalność non-profit, które przeznaczają całość
dochodu na realizację celów statutowych.
Wysokość wsparcia:
•
Oprócz wyjątków zdefiniowanych w kolejnych punktach, poziom dofinansowania
wynosi do 33% kosztów kwalifikowanych,
•
Do 50% wydatków kwalifikowanych, w przypadku realizacja zadania inwestycyjnego
realizowanego w gminach o wskaźniku G nie przekraczającym 60% wskaźnika Gg (art. 20
ustawy z dnia 13.11.2003 o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U.2015
poz. 513 z późn. zm.)
•
Do 70% kosztów kwalifikowanych w przypadku:
o
Budowy pełnowymiarowej sali gimnastycznej w gminie, która nie posiada na swoim
terenie tego typu obiektu. Potwierdzenie faktu nieposiadania przez gminę
pełnowymiarowej sali, wnioskodawca potwierdza w formie pisemnego oświadczenia)
o
Realizowanego w gminach o wskaźniku G nie przekraczającym 40% wskaźnika Gg.
•
Do 80% kosztów kwalifikowanych w przypadku realizacji zadania inwestycyjnego
dotyczącego obiektu sportowego uszkodzonego lub zniszczonego w wyniku działania
żywiołu, zlokalizowanego w miejscowości ujętej w przepisach wydanych na podstawie
ustawy o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych
zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu.
2.
Program modernizacji infrastruktury sportowej
Cel programu:
Poprawa warunków uprawiania sportu wraz z przeciwdziałaniem procesom utraty wartości
użytkowej obiektów sportowych znajdujących się w niedostatecznym stanie techninczym,
służących przed wszystkim uprawianiu sportów olimpijskich, jak również obiektów
umożliwiających szerokie upowszechnianie sportu.
Podmioty upoważnione do ubiegania się o dofinansowanie zadań inwestycyjnych:
•
Jednostki sektora finansów publicznych, posiadające osobowość prawną i
prowadzące działalność w dziedzinie kultury fizycznej,
•
Stowarzyszenia, fundacje i inne podmioty posiadające osobowość prawną w
zakresie kultury fizycznej, prowadzące działalność non-profit, które przeznaczają całość
dochodu na realizację celów statutowych.
Zakres zadań kwalifikujących się do dofinansowania:
•
Przebudowa i/lub remont (w tym dostosowanie do potrzeb osób
niepełnosprawnych), takich obiektów sportowych, w szczególności, jak:
•
Sale sportowe (sale gimnastyczne, siłownie, sale do sportów walki, hale sportowe)
•
Kryte pływalnie
•
Lodowiska stałe oraz tory lodowe
•
Boiska sportowe oraz terenowe urządzenia sportowe
•
Kompleksy lub urządzenia lekkoatletyczne – bieżnie proste i okrężne, skocznie i
rzutnie, pod warunkiem zgodności z dokumentem pt. Budowa i przebudowa obiektów
lekkoatletycznych. Wytyczne dla wnioskodawców ubiegających się o dofinansowanie z
Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej.
•
Korty tenisowe o docelowej nawierzchni akrylowej lub z mączki ceglanej,
ewentualnie poliuretanowej dla kortów o funkcji rekreacyjno-sportowej, korty
badmintonowe oraz ścianki treningowe do tenisa
•
Przystanie kajakowe, wioślarskie i żeglarskie
•
Tory kolarskie, wrotkarskie, trasy nartorolkowe i skateparki
•
Obiekty dla sportów jeździeckich
•
Zaplecza szatniowo-sanitarne do ww. obiektów.
Wysokość dofinansowania:
•
Do 50% wydatków kwalifikowanych zadania, jednak nie więcej niż 2 mln złotych, a
w przypadku krytej pływalni nie więcej niż 3 mln zł.
•
Minimalna wartość wydatków kwalifikowanych nie może być niższa niż 200 tysięcy
złotych.
3.
Program rozwoju regionalnej infrastruktury sportowej
Cel programu:
•
Rozwój i poprawa stanu podstawowej infrastruktury sportowej, poprzez wsparcie
realizacji zadań dotyczących obiektów sportowych na terenie całego kraju.
•
Program obejmuje obiekty ogólnodostępne, a w szczególności umożliwiające
masowe uprawianie sportu.
•
Dofinansowanie zadań inwestycyjnych zawartych w wojewódzkich wieloletnich
programach rozwoju bazy sportowej
Zakres zadań kwalifikujących się do dofinansowania:
•
Pełnowymiarowe sale gimnastyczne, w tym szkolne hale sportowe
•
Kryte pływalnie o wymiarach niecki nie mniejszych niż 25 x 12,5 m i głębokości 1,2
– 1,8 m, w szczególności na terenach powiatów nie posiadających tego typu obiektów.
Ograniczenie dotyczące wymiarów nie ma zastosowana do działań polegających na
remoncie i przebudowie;
•
Boiska, w tym wielofunkcyjne, do streetball’a oraz sportów plażowych;
•
Korty tenisowe (o nawierzchni akrylowej lub z mączki ceglanej, ewentualnie
poliuretanowej lub z trawy syntetycznej dla kortów o funkcji reakreacyjno-sportowej) i
badmintonowe;
•
Tory rowerowe oraz trasy kolarstwa górskiego;
•
Obiekty i urządzenia lekkoatletyczne, w szczególności bieżnie okrężne o obwodzie
krótszym niż 300m, skocznie i rzutnie, pod warunkiem zgodności z dokumentem pn.
Budowa i przebudowa obiektów lekkoatletycznych. Wytyczne dla wnioskodawców
ubiegających się o dofinansowanie z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej.
•
Terenowe urządzenia sportowe – siłownie zewnętrzne, ścianki wspinaczkowe, place
sprawnościowe (parkour/street workout park/kalistenika);
•
Skateparki, trasy oraz tory wrotkarskie, rolkowe i nartorolkowe;
•
Lodowiska stałe oraz tory lodowe;
•
Place zabaw sprzyjające aktywności fizycznej i rozwijaniu siły, zwinności,
wytrzymałości i zmysłu równowagi dzieci.
•
Działania poza wymienionym powyżej wymagają wcześniejszego uzyskania
akceptacji Ministra Sportu i Turystyki.
Wysokość wsparcia:
•
Oprócz wyjątków zdefiniowanych w kolejnych punktach, poziom dofinansowania
wynosi do 33% kosztów kwalifikowanych,
•
Do 50% wydatków kwalifikowanych, w przypadku realizacja zadania inwestycyjnego
realizowanego w gminach o wskaźniku G nie przekraczającym 60% wskaźnika Gg (art. 20
ustawy z dnia 13.11.2003 o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U.2015
poz. 513 z późn. zm.)
•
Do 70% kosztów kwalifikowanych w przypadku:
o
Budowy pełnowymiarowej sali gimnastycznej w gminie, która nie posiada na swoim
terenie tego typu obiektu. Potwierdzenie faktu nieposiadania przez gminę
pełnowymiarowej sali, wnioskodawca potwierdza w formie pisemnego oświadczenia)
o
Realizowanego w gminach o wskaźniku G nie przekraczającym 40% wskaźnika Gg.
•
Do 80% kosztów kwalifikowanych w przypadku realizacji zadania inwestycyjnego
dotyczącego obiektu sportowego uszkodzonego lub zniszczonego w wyniku działania
żywiołu, zlokalizowanego w miejscowości ujętej w przepisach wydanych na podstawie
ustawy o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych
zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu.
4.
Program rozwoju infrastruktury lekkoatletycznej
Cel programu:
•
Poprawa stanu infrastruktury lekkoatletycznej w ujęciu ilościowym i jakościowym.
•
Wsparcie przeznaczone jest na obiekty w różnych wariantach funkcjonalnych i
realizacyjnych, zarówno na potrzeby treningu i realizacji zajęć wychowania fizycznego, jak
również umożliwiające – w miarę możliwości - profesjonalne współzawodnictwo sportowe.
•
Cel średniookresowy – skoordynowanie procesów inwestycyjnych w samorządach
aby na terenie każdej gminy funkcjonował przynajmniej 1 obiekt lekkoatletyczny, a na
terenie powiatu 1 certyfikowany obiekt lekkoatletyczny)
•
Wsparcie kierowane jest w pierwszej kolejności do ośrodków, na terenie których
funkcjonują kluby uczestniczące w ogólnopolskim współzawodnictwie sportowym
organizowanym przez Polski Związek Lekkiej Atletyki.
Rodzaje zadań inwestycyjnych dofinansowywanych w ramach programu:
Dokument programu określa 4 warianty realizacyjne obiektów lekkoatletycznych,
zawierające elementy obligatoryjne oraz elementy fakultatywne. Podstawowym kryterium
różnicującym poszczególne warianty jest długość bieżni: 200m, 300/330 m, 400 m oraz
wariant z bieżnią prostą. Do elementów obligatoryjnych infrastruktury należą:
•
Bieżnia okrężna 4-torowa o długości wyznaczonej przez wariant realizacyjny;
•
Bieżnia prosta jako przedłużenie odcinka prostego bieżni okrężnej o długości do
wyboru 80 m/120 m/130 m
•
Rzutnia do pchnięcia kulą;
•
Skocznia do skoku w dal
•
Wyposażenie
lekkoatletyczne
(wykaz
dostępny
pod
adresem
www.msport.gob.pl/program-lekkoatletyczny)
Wykaz wyposażenia fakultatywnego uwzględnia:
•
Boisko wewnątrz bieżni wraz z piłkochwytami
•
Skocznia do skoku wzwyż
•
Skocznia do skoku o tyczce
•
Rzutnia do rzutu dyskiem (w przypadku płyty boiska z trawy naturalnej);
•
Rzutnia do rzutu oszczepem (w przypadku płyty boiska z trawy naturalnej);
•
Obiekty zaplecza: szatniowo-sanitarne, pomieszczenie dla trenerów, magazyn
sprzętu sportowego;
•
Dodatkowe elementy: oświetlenie, ogrodzenie, piesze ciągi komunikacyjne,
podstawowe zagospodarowanie terenu.
Wysokość dofinansowania:
•
Do 50% wydatków kwalifikowanych, nie więcej niż kwota maksymalna wskazana dla
poszczególnych wariantów.
•
Maksymalne kwoty dofinansowania dla poszczególnych wariantów:
o
400 tysięcy złotych dla wariantu 200 m
o
600 tysięcy złotych dla wariantu 300/330 m (do 1 mln zł dla obiektu
certyfikowanego)
o
900 tysięcy złotych dla wariantu 400 m (do 1,5 mln zł dla obiektu certyfikowanego)
o
175 tysięcy złotych dla wariantu „bieżnia prosta”.
5 Program „Bezpieczna+” na lata 2015-2018.
Na każdy kolejny rok (2016, 2017, 2018) zostanie przeznaczone po 20 mln zł.
Program jest komplementarnym działaniem w stosunku do realizowanego już rządowego
programu na lata 2014–2016 „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”.
Celem „Bezpiecznej+” jest przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa uczniów, zarówno
w szkole, jak i poza nią.
Realizowane w ramach programu działania będą obejmowały następujące obszary:
• bezpieczne korzystanie z cyberprzestrzeni,
• kształtowanie otwartości i budowanie pozytywnego klimatu szkoły,
• poprawę bezpieczeństwa fizycznego w szkołach,
• tworzenie warunków do prowadzenia przez powiatowe i miejskie jednostki
Państwowej Straży Pożarnej praktycznych zajęć dla dzieci z zakresu
bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
Program jest adresowany m.in. do uczniów, rodziców, nauczycieli i innych pracowników
szkół.
„Bezpieczna+” przewiduje działania dotyczące m.in.: podniesienia poziomu kompetencji
pracowników szkoły, uczniów i ich rodziców w zakresie bezpiecznego korzystania z
cyberprzestrzeni oraz reagowania na zagrożenia, które w niej występują. Dotyczy to np.
opracowania i upowszechnienia rekomendacji w zakresie zabezpieczeń szkolnych sieci
komputerowych, materiałów informacyjnych i dydaktycznych dotyczących bezpiecznego
funkcjonowania w cyberprzestrzeni.
Celem programu jest także podniesienie jakości procedur postępowania w sytuacjach
kryzysowych poprzez przegląd stanu bezpieczeństwa szkół, opracowanie i wdrożenie
rekomendowanych rozwiązań oraz upowszechnianie wśród wszystkich pracowników
szkoły umiejętności rozpoznawania sytuacji zagrożenia oraz postępowania w sytuacjach
kryzysowych;
Działania będą prowadzone we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz
instytucjami zajmującymi się sprawami bezpieczeństwa.
6.
Fundusz sołecki
Fundusz sołecki ustanawiany jest uchwałą Rady Gminy i stanowi część środków
wydzielonych z budżetu gminy, na realizację celów wskazanych przez mieszkańców wsi.
Wysokość środków przypadających na sołectwo obliczana jest na podstawie metody
zdefiniowanej w ustawie o funduszu sołeckim z dnia 21 lutego 2014 (Dz.U.2014.301),
która definiuje również zasady tworzenia funduszu oraz zwrotu części wydatków
poniesionych w jego ramach ze środków budżetu państwa, procedury przyznawania
środków na przedsięwzięcia i zasady wydatkowania.
Zgodnie z ustawą o funduszu sołeckim, z jego środków finansowane mogą być
przedsięwzięcia spełniające następujące kryteria:
•
Służą poprawie jakości życia mieszkańców wsi,
•
Stanowią zadania własne gminy,
•
Wynikają ze strategii rozwoju gminy.
Przedsięwzięcia realizowane ze środków funduszu sołeckiego mogą być dotyczyć
wszystkich obszarów działalności gminy, w tym m.in.:
•
Przygotowanie dokumentacji dotyczącej planowanej inwestycji,
•
Działania związane z bezpieczeństwem – oświetlenie uliczne, budowa lub
modernizacja chodników, dróg;
•
Poprawa jakości przestrzeni publicznej – mała architektura, plac zabaw, siłownia na
otwartym powietrzu,
•
Działania edukacyjne i kulturalne.
Zgodnie z ustawą, możliwa jest realizacja wspólnych przedsięwzięć realizowanych przez
kilka sołectw. W takim przypadku każde z sołectw przygotowuje wniosek ze wskazaniem
konkretnego przedsięwzięcia.
Szczegółowe omówienie zasad wydatkowania środków funduszu, wraz z odniesieniem do
przypadków dotyczących różnego rodzaju celów i przedsięwzięć, zawarte zostało w
publikacji „Fundusz sołecki w pytaniach i odpowiedziach”, opracowanym przez
Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich, dostępnym na portalu
www.funduszesoleckie.pl
Cele, na które przeznaczone będą środki z funduszu sołeckiego wskazywane są we
wniosku, wraz z uzasadnieniem, uchwałą zebrania wiejskiego oraz listą uczestników
zebrania, które powinny być przekazane wójtowi gminy do dnia 30 września. Z propozycją
wniosku może wystąpić:
•
Sołtys,
•
Rada sołecka
•
Piętnastu pełnoletnich mieszkańców sołectwa.
Wysokość środków przypadających na sołectwo, w ramach funduszu sołeckiego, może
wahać się od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych i jest zależna od ilości
mieszkańców oraz tzw. kwoty bazowej, nie może jednak przekroczyć dziesięciokrotności
kwoty bazowej. Definiowana jest ona jako iloraz wykonanych dochodów bieżących danej
gminy, o których mowa w przepisach o finansach publicznych, za rok poprzedzający rok
budżetowy o dwa lata oraz liczby mieszkańców zamieszkałych
na obszarze danej gminy, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok
budżetowy o dwa lata, ustalonej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
12.
GŁÓWNE PROBLEMY GMINY SUBKOWY I ANALIZA SWOT
12.1
Główne obszary i problemy rozwojowe gminy
Najważniejszym atutem gminy Subkowy jest z jednej strony znakomita jakość gleb
i rozwinięte rolnictwo na większości obszaru gminy, a z drugiej strony jest nim wysoki
poziom aktywności społecznej wsparty rozwiniętą infrastrukturą społeczną i dobrze
funkcjonującym samorządem terytorialnym. Gmina posiada znaczną ilość będących w
dobrym stanie obiektów zabytkowych, sakralnych, turystycznych i historycznych, które są i
będą podstawą rozwoju turystyki i aktywności gospodarczej mieszkańców. Prawdziwym
potencjałem gminy są jej mieszkańcy, których cechuje wysoki poziom utożsamiania się z
miejscem
zamieszkania, wysoka aktywność w działalności organizacji pozarządowych i związków
religijnych oraz dobre relacje międzyludzkie. Ważnym atutem gminy jest przynależność do
regionu kulturowego Kociewia i bardzo dobre skomunikowanie z aglomeracją Gdańską
oraz Tczewem, Starogardem i Malborkiem. Gmina posiada dodatni przyrost naturalny,
wysoką atrakcyjność przyrodniczą i dobry stan środowiska naturalnego, co służyć będzie
w przyszłości rozwojowi osadnictwa i ograniczać będzie migrację z terenu gminy. Gmina
oferuje ponadto dobrą dostępność i jakość usług w podstawowej opiece zdrowotnej oraz
korzystne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej.
Główną słabością gminy Subkowy, najczęściej wymienianą, są niedostatki
infrastruktury technicznej związane ze stanem dróg lokalnych, stanem kanalizacji,
gazownictwa oraz niską dostępnością do Internetu szerokopasmowego. Podobnie wygląda
sytuacja z infrastrukturą turystyczną, którą cechuje: brak ścieżek pieszo-rowerowych, mała
liczba miejsc noclegowych i punktów gastronomii, niski poziom
wykorzystania
turystycznego zasobów kulturowych i historycznych oraz atrakcji gminnych, a do tego
słabo funkcjonujący transport lokalny (sieć połączeń). Wiele do poprawienia jest w ofercie
usług opieki zdrowotnej (utrudniony dostęp do usług specjalistów opieki zdrowotnej). W
obszarze kultury obserwuje się zbyt niski poziom oferty kulturalnej adresowanej do
mieszkańców gminy, na co nakłada się zbyt niski poziom aktywności społecznej
mieszkańców i uczestnictwa mieszkańców w kulturze a także niewystarczająca oferta
rozrywkowa oraz spędzania wolnego czasu adresowana do dorosłych. Obserwuje się niski
poziom rozwoju przedsiębiorczości w gminie oraz niedostateczną jakość wsparcia dla
osób planujących rozpocząć działalność gospodarczą, do tego dochodzą niedostatki
działań promocyjnych. Mieszkańców gminy martwi brak miejsc pracy na terenie gminy
oraz ucieczka ludzi młodych z terenu gminy. Taka sytuacja spowodowana jest z jednej
strony trudnościami ze ściąganiem inwestorów na obszar gminy oraz brakiem oferty
edukacji ponadgimnazjalnej. Z tych m. in. powodów gmina posiada niskie dochody własne
i nie jest w stanie zapewnić mieszkańcom oczekiwanego przez nich poziomu życia. Jedyny
przystanek PKP jest nieszczęśliwie zlokalizowany poza miejscowością Subkowy.
Rzeka Drybok płynąca przez teren gminy jest silnie zanieczyszczona odrolniczymi
związkami azotu i fosforu, a rzeka Wisła nie jest wykorzystywana gospodarczo w żaden
sposób.
Najistotniejszą szansą rozwojową gminy Subkowy jest położenie wzdłuż
korytarza transportowego północ – południe oraz wybitne walory geograficzne terenów
przyległych do Wisły. Do pozytywnych elementów zaliczyć należy wysoki poziom
dostępności zewnętrznych środków finansowych i możliwość absorpcji środków UE. Dla
mieszkańców gminy znaczną szansą jest wykorzystanie trendu rozwoju funkcji
turystycznych, rekreacyjnych i osadniczych mieszkańców województwa pomorskiego. Cały
region charakteryzuje się wysoką atrakcyjnością przyrodniczą, osadniczą, uzdrowiskową i
rekreacyjną. Szansą rozwojową dla gminy jest budowa elektrowni Północ w Rajkowach
oraz rozwój alternatywnych źródeł energii a także możliwość gospodarczego
wykorzystania rzeki Wisły w przyszłości.
Głównym zewnętrznym zagrożeniem dla społeczności gminy Subkowy wydaje się
być brak skuteczności w wykorzystaniu ruchu tranzytowego dla rozwoju
gminy, a tym samym nieobecność inwestorów i turystów, których dodatkowo przejmują
sąsiednie gminy posiadające skuteczniejszą promocję. Z terenu gminy emigrują
wykształceni, młodzi mieszkańcy, którzy dodatkowo nie otrzymują oferty edukacji
ponadgimnazjalnej. Mieszkańcy gminy obawiają się niekorzystnego prawa
nakładającego na gminy dodatkowe obowiązki bez zabezpieczenia finansowego oraz z
ograniczeniami inwestycyjnymi związanymi z obszarami chronionej przyrody. Zagrożeniem
powodziowym dla gminy są znaczne wahania lustra wody w rzece Wiśle.
Fot. 9 Kościół w Gorzędzieju
12.2
SYNTEZA WYNIKÓW ANALIZY SWOT
Poniżej przedstawiono listę atutów, słabości, szans i zagrożeń zewnętrznych dla
rozwoju gminy Subkowy. Kolejność umiejscowienia poszczególnych uwarunkowań nie
koreluje z wagą tych uwarunkowań.
WEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY
ATUTY GMINY
- położenie geograficzne gminy (bliskość Tczewa, Wisły, węzła autostrady A1),
- dobrze funkcjonujący system oświaty, a w tym sieć palcówek oświatowych,
- dobrze rozwinięte rolnictwo i jego zasoby,
- znaczna ilość i dobry stan obiektów zabytkowych, sakralnych, turystycznych i
historycznych,
- funkcjonowanie pomocy społecznej,
- zasoby infrastruktury społecznej (sieć świetlic, działalność Środowiskowego Domu
Pomocy Społecznej i kół gospodyń wiejskich),
- oferty spędzania wolnego czasu dla młodzieży,
- jakość infrastruktury sportowo-rekreacyjnej na terenie gminy (place zabaw, siłownie
zewn. itp.),
- niektóre zasoby infrastruktury technicznej gminy (sieć telekomunikacyjna i wodociągowa),
- wysoki poziom utożsamiania się mieszkańców gminy Subkowy z miejscem
zamieszkania, żywa kultura tradycje lokalne,
- atrakcyjność przyrodnicza i stan środowiska naturalnego gminy Subkowy,
- dobrze funkcjonujący samorząd gminny, mający doświadczenie w realizacji projektów
partnerskich,
- dobrze funkcjonujący system segregacji i zbierania odpadów,
- działalność organizacji pozarządowych i związków religijnych w różnych sferach,
aktywności organizacji pozarządowych (zespół „Subkowiaki”, funkcjonowanie Grodu Żywej
Historii, turnusy rekolekcyjne w Gorzędzieju, wolontariat wśród młodzieży itp.),
- planowanie przestrzenne w gminie, a w tym zarezerwowanie zasobów powierzchni pod
budownictwo mieszkaniowe,
- stan zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz stan obiektów użyteczności
publicznej,
- dobry klimat dla rozwoju działalności sportowej,
- dobre relacje międzyludzkie,
- liczba i jakość obiektów usługowych,
- dostępność mieszkańców do usług aptecznych,
- funkcjonująca przychodnia zdrowia, oferująca usługi w podstawowej opiece zdrowotnej,
- korzystne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej w gminie.
SŁABOŚCI GMINY
- zły stan infrastruktury technicznej w gminie, a w szczególności: zły stan dróg gminnych
(zła nawierzchnia, brak oświetlenia, brak chodników), sieci kanalizacyjnej, sieci
energetycznych, niski poziom gazyfikacji przewodowej, brak dostępu do internetu
szerokopasmowego,
- niska zdolność organizacji pozarządowych do pozyskiwania zewn. finansowania,
- niezadawalający stan obiektów infrastruktury społecznej gminy, a to: - zły stan techniczny
szkoły podstawowej w Subkowach, brak żłobka, krótki czas funkcjonowania przedszkoli,
- brak edukacji ponadgimnazjalnej na terenie gminy,
- brak inwestora strategicznego oraz - brak terenów inwestycyjnych, trudności ze
ściągnięciem inwestorów na teren gminy,
- zbyt niski poziom aktywności społecznej mieszkańców oraz zbyt niski poziom
uczestnictwa mieszkańców w kulturze,
- niewystarczająca oferta kulturowa i rozrywkowa oraz oferta spędzania wolnego czasu
adresowana do dorosłych.
- zły stan i niska atrakcyjność infrastruktury turystycznej (brak ścieżek pieszo-rowerowych,
mała liczba miejsc noclegowych i punktów gastronomii, niski poziom wykorzystania
turystycznego zasobów kulturowych i historycznych oraz atrakcji gminnych,
- niezbyt dobrze funkcjonujący transport lokalny (sieć połączeń),
- niedostateczna oferta usług opieki zdrowotnej (np. utrudniony dostęp do usług
specjalistów opieki zdrowotnej).
- brak środków lub zbyt niskie nakłady finansowe na kulturę (nieregularne zajęcia w
świetlicach) i opiekę społeczną,
- na terenie gminy obserwuje się niewystarczający poziom oferty kulturalnej adresowanej
do mieszkańców gminy,
- utrudniony dostęp do różnorodnych form rekreacji i aktywnego spędzania wolnego czasu,
- poziom przystosowania infrastruktury dla potrzeb osób niepełnosprawnych jest
niewystarczający,
- niski poziom rozwoju przedsiębiorczości w gminie oraz jakość wsparcia dla osób
planujących rozpocząć działalność gospodarczą,
- niedostatki jakości działań promocyjnych,
- brak wykorzystania Wisły do celów gospodarczych,
- brak dbałości o rzekę Drybok zanieczyszczonej związkami azotu i fosforu,
- ucieczka ludzi młodych z terenu gminy,
- brak miejsc pracy na terenie gminy,
- brak mieszkaniowego budownictwa gminnego,
- brak dodatkowego przystanku PKP na terenie miejscowości Subkowy,
- niskie dochody własne gminy.
ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY
SZANSE ROZWOJU GMINY
- dostępność zewnętrznych środków finansowych a w tym środków Unii Europejskiej,
- budowa elektrowni „Północ” w Rajkowach, która da zatrudnienie wielu mieszkańcom
gminy Subkowy i zamówienia lokalnym przedsiębiorcom,
- planowana budowa elektrowni „Północ” może spowodować wzmocnienie sieci
przesyłowych energii elektrycznej, a tym samym zwiększyć możliwości przyłączania
nowych źródeł odnawialnych na terenie gminy Subkowy.
- korzystniejsze położenie geograficzne gminy w stosunku do gmin sąsiednich,
- rozwój infrastruktury drogowej i technicznej w regionie, a tym samym zwiększenie
dostępności gminy,
- trend rozwoju edukacji, a w tym przemian w edukacji zawodowej, która może być
częściowo ulokowana na terenie gminy,
- coraz wyższa świadomość, że to ludzie są głównym kapitałem rozwojowym społeczeństw
lokalnych,
- dobra koniunktura gospodarcza w kraju i regionie wpływać będzie w istotny sposób na
rozwój gospodarczy gminy,
- rozwój alternatywnych źródeł energii (OZE),
- potencjał dla ponadgminnych działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej
obiektów mieszkalnych oraz modernizacji źródeł ciepła,
- gospodarcze wykorzystanie Wisły szansa na przyspieszenie rozwoju gminy,
- zewnętrzna promocja gminy Subkowy szansą na rozwój turystyki, gospodarki i
osadnictwa,
- funkcjonowanie porozumień samorządowych – Lokalnej Grupy Działania „Wstęga
Kociewia” oraz Lokalnej Organizacji Turystycznej oraz związane z nimi możliwości rozwoju
wspólnej infrastruktury oraz wspólnej promocji,
- funkcjonowanie wspólnej, sieciowej infrastruktury turystycznej (szlaki turystyczne),
- uwarunkowania geograficzno-przyrodnicze – lokalizacja nad Wisłą, umożliwia rozwój
turystyki kwalifikowanej – wodnej, rowerowej, pieszej, a także aktywności sportowych,
takich jak paralotniarstwo (strome brzegi Wisły), latawcowe sporty zimowe (snowkiting) ze
względu na dostępność otwartych, rozległych przestrzeni bez większych przeszkód
terenowych,
- możliwość wykorzystania modelowych, replikowalnych rozwiązań funkcjonujących w
sąsiednich powiatach – np. nowoczesny, energooszczędny budynek szkoły podstawowej
w gminie Czarna Woda,
- doświadczenie sąsiednich gmin i powiatów w zakresie redukcji kosztów energii
elektrycznej i realizacji inwestycji poprawiających efektywność energetyczną,
- lokalizacja w pobliżu silnych ośrodków miejskich województwa pomorskiego, będących
zapleczem eksperckim, naukowo-badawczym i doradczym,
- członkostwo w Obszarze Metropolitalnym Gdańsk, Gdynia, Sopot.
ZAGROŻENIA ROZWOJU GMINY
- niekorzystna demografia dla rozwoju gminy (niż demograficzny w Polsce, ujemna
migracja, starzenie się społeczeństwa),
- brak umiejętności wykorzystania ruchu tranzytowego przez gminę dla rozwoju gminy
Subkowy,
- brak zainteresowania inwestorów i brak dużych terenów pod inwestycje,
- duże obszary objęte ochroną środowiskową NATURA 2000 (zagrożenie dla planowanych
inwestycji),
- niekorzystne zmiany prawa nakładające na samorządy dodatkowe obowiązki bez
zabezpieczenia finansowego,
- zły stan infrastruktury technicznej w otoczeniu gminy,
- rozwój inwestycji w otoczeniu negatywnie wpływających na środowisko,
- wyniki wyborów do parlamentu premiujące partie populistyczne,
- zbyt wolna poprawa infrastruktury drogowej w otoczeniu gminy,
- trudności w uzyskaniu środków pomocowych z powodu braku zabezpieczenia wkładu
własnego,
- intensywna promocja sąsiednich gmin, będąca zagrożeniem dla rozwoju turystyki w
gminie Subkowy,
- zagrożenie powodziowe ze strony Wisły,
- sąsiedztwo autostrady A1 może również oddziaływać negatywnie na lokalną gospodarkę
wskutek odpływu siły roboczej do aglomeracji trójmiejskiej.
- bezpośrednie sąsiedztwo autostrady A1 przyczynia się do zwiększonych emisji
zanieczyszczeń gazowych i hałasu,
- planowana budowa elektrowni „Północ”, w sąsiedztwie gminy Subkowy, może przyczynić
się do pogorszenia stanu powietrza i gleby na terenie gminy,
- utrudniona łączność kolejowa z sąsiednimi powiatami, wymagająca przesiadki na węźle
w Tczewie.
13.
CELE STRATEGICZNE ROZWOJU GMIN SUBKOWY
1. Wzmocnienie integracji mieszkańców gminy w oparciu o wysoki poziom ich
utożsamiania się z miejscem zamieszkania i więzy kulturowe.
2. Podniesienie poziomu życia mieszkańców gminy poprzez rozwiązanie problemów
infrastruktury społecznej i technicznej oraz rozwój kultury i edukacji.
3. Ciągłe rozwiązywanie problematyki ludzi starszych, ubogich i wykluczonych poprzez
aktywizację GOPS oraz organizacji pozarządowych i wolontariatu.
4. Przeorientowanie
rozwoju przestrzennego gminy na rozwój osadnictwa,
uwypuklenie atrakcji historycznej zabudowy oraz na rozwiązanie problematyki
komunikacji zbiorowej.
5. Oparcie rozwoju gospodarczego gminy na lokalnej przedsiębiorczości i rolnictwie , a
w szczególności na: rozwoju turystyki, wykorzystaniu wyjątkowej
dostępności komunikacyjnej, a w tym drogi wodnej Wisły oraz na rozwoju
energetyki odnawialnej i klasycznej.
6. Rozwój działań pro-środowiskowych związanych ze zmniejszeniem uciążliwości
cywilizacyjnych i poprawą stanu środowiska na terenie gminy.
7. Aktywna promocja gminy w oparciu o porozumienia samorządowe: lokalna grupa
działania „Wstęga Kociewia”, lokalna organizacja turystyczna, obszar metropolitalny
Gdańsk, Gdynia, Sopot i współpracę międzygminną.
Fot. 10 Stary cmentarz w miejscowości Subkowy
13.1
Cele średniookresowe rozwoju gminy Subkowy
1. Wzmocnienie integracji mieszkańców gminy w oparciu o wysoki poziom ich
utożsamiania się z miejscem zamieszkania i więzy kulturowe
 rozwój sieci komunikacji zbiorowej na terenie gminy wraz z regularną
komunikacją do dworca PKP i budowa dodatkowego przystanku w
Subkowach w obszarze sąsiadującym z osiedlami im. Witosa i Jana Pawła II
w Subkowach,
 wykorzystanie dobrze funkcjonującej administracji gminnej do wzmocnienia
integracji mieszkańców,
 wzrost poziomu oferty kulturalnej adresowanej do mieszkańców gminy,
szczególnie do młodzieży w wieku gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym,
 wzrost poziomu uczestnictwa mieszkańców w kulturze,
 zapewnienie mieszkańcom zwiększonego dostępu do różnorodnych form
rekreacji i aktywnego spędzania wolnego czasu na terenie gminy,
 dalszy rozwój oferty spędzania wolnego czasu dla młodzieży,
 pobudzanie aktywności i zdolności pozyskiwania zewnętrznego finansowania
przez organizacje pozarządowe oraz pobudzanie aktywności społecznej
mieszkańców,
 rozwój działań związanych z regionalizmem i z odkrywaniem spuścizny
historycznej miejsca zamieszkania,
 wzmocnienia istniejących organizacji pozarządowych,
 aktywizacja, stworzenie alternatywnych form wykorzystania czasu dla osób
starszych,
 dywersyfikacja oferty skierowanej do młodzieży i dzieci (tak, by kierować
swoją propozycję uwzględniając sytuację rodzinną potencjalnych
beneficjentów),
 wspieranie organizowania wycieczek i wyjazdów grup mieszkańców poza
gminę,
 opracowanie i wdrożenie systemu przekazywanie informacji, która by
dochodziła skutecznie do odbiorców i pozwoliła przełamywać bariery
wynikające z problemów związanych z przemieszczaniem się mieszkańców.
2. Podniesienie poziomu życia mieszkańców gminy
poprzez rozwiązanie
problemów infrastruktury społecznej i technicznej oraz rozwój kultury i
edukacji.
 rozbudowa sieci gazowej dla większych skupisk ludności gminy Subkowy,
 rozbudowa sieci kanalizacyjnej i dalsze wdrażanie systemów przydomowych
oczyszczalni ścieków,
 budowa, modernizacja i remonty dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkiej
i krajowej nr 91,
 rozwój sieci internetu szerokopasmowego w oparciu o finansowanie
zewnętrzne,
 podniesienie jakości nauczania,












rozwój zajęć pozalekcyjnych i dodatkowych,
zwiększenie zakresu i poziomu doradztwa zawodowego w gimnazjum,
budowa i modernizacja obiektów infrastruktury społecznej,
zwiększenie udziału mieszkańców w kulturze, sporcie i rekreacji,
doskonalenie jakość usług oraz dostępności usług w podstawowej opiece
zdrowotnej,
poprawienie dostępu do usług specjalistów opieki zdrowotnej,
przeciwdziałanie patologiom,
budowa lub rozbudowa Szkoły Podstawowej w Subkowach,
uruchomienie żłobka i szkoły zawodowej,
wykorzystanie dobrego klimatu dla rozwoju działalności sportowej,
lepsze wykorzystanie zasobów infrastruktury społecznej,
uruchomienie mieszkaniowego budownictwa gminnego.
3. Ciągłe rozwiązywanie problematyki ludzi starszych, ubogich i wykluczonych
poprzez aktywizację GOPS oraz organizacji pozarządowych i wolontariatu.
 podniesienie poziomu przystosowania infrastruktury dla potrzeb osób
niepełnosprawnych,
 ograniczenie migracji ludzi młodych z terenu gminy,
 wyjście naprzeciw problemowi starzenia się społeczeństwa,
 przygotowanie projektów unijnych oraz współpraca z innymi podmiotami m.
in. w kierunku rozwiązywania problemów ludzi starszych i wykluczonych,
 zaktywizowanie PUP w Tczewie celem aktywizacji działań na rzecz
bezrobotnych , szczególnie absolwentów (np. szkolenia, staże i praktyki),
 organizacja placówek o charakterze dziennym wraz z rozwojem usług
opiekuńczych dla rodziców pracujących z małymi dziećmi,
 wdrożenie różnorodnych metod organizowania czasu wolnego dla osób
starszych, ubogich i wykluczonych,
 uruchomienia działań gminnych dla zapewnienia rodzicom właściwych
umiejętności i wiedzy na temat prawidłowego funkcjonowania rodziny,
 stymulowanie rozwoju organizacji pozarządowych, które wspierają osoby
uzależnione,
 przeprowadzenie audytu działań GOPS.
4. Rozwój osadnictwa na terenie gminy w oparciu o zabudowę historyczną na
obszarze gminy oraz gospodarcze wykorzystanie Wisły
 powiększenie i uzbrojenia obszarów inwestycyjnych, a w tym
przeznaczonych dla budownictwa mieszkaniowego,
 zwiększenie
obszaru
gminy
objętego
miejscowymi
planami
zagospodarowania przestrzennego,
 wprowadzenie do planowania zapisów o gminnej strefie ekonomicznej,
 zwrócenie szczególnej uwagi na stan środowiska naturalnego w obszarach
przeznaczonych na osadnictwo,
 wykorzystanie problematyki gospodarczego wykorzystania Wisły oraz
elementów historycznych budownictwa regionalnego dla rozwoju osadnictwa,
 analiza budżetu gminy pod kątem możliwości zapewnienia wkładu własnego
dla uzyskania zewnętrznego finansowania realizacji strategii rozwoju gminy.
5. Oparcie rozwoju gospodarczego gminy na lokalnej przedsiębiorczości i
rolnictwie, a w szczególności na rozwoju turystyki, dostępności
komunikacyjnej i na rozwoju energetyki odnawialnej i klasycznej
 rozwijanie lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o dobrą dostępność
komunikacyjną,
 wsparcie logistyczne i finansowe dla osób uruchamiających działalność
gospodarczą,
 wykorzystanie atrakcyjności przyrodniczej i kulturowej gminy Subkowy dla
rozwoju gospodarczego,
 stymulowanie rozwoju bazy turystyczno-wypoczynkowej na terenie gminy
przez zwiększenie liczby miejsc noclegowych i punktów gastronomii,
 rozwój wspólnej, sieciowej infrastruktury turystycznej (szlaki turystyczne),
która może stanowić podstawę dla dalszego rozwoju sektora usług
turystycznych,
 rozwój turystyki kwalifikowanej – wodnej, rowerowej, pieszej, a także
aktywności sportowych, takich jak paralotniarstwo (strome brzegi Wisły),
latawcowe sporty zimowe (snowkiting) ze względu na
 dostępność otwartych, rozległych przestrzeni bez większych przeszkód
terenowych,
 ukierunkowanie transportu lokalnego (sieć połączeń) dla polepszenia
turystycznej dostępności atrakcji gminnych,
 wspieranie inicjatywy budowy elektrowni Północ,
 wspieranie inicjatyw rozwoju energetyki odnawialnej na terenie gminy w tym
związanych z inwestycjami prosumenckimi,
 podjęcie działań dla gospodarczego wykorzystania Wisły,
 stymulowanie rozwoju zatrudnienia na terenie gminy Subkowy, poprzez
podniesienie poziomu wsparcia udzielanego bezrobotnym.
6. Rozwój działań pro środowiskowych związanych ze zmniejszeniem
uciążliwości cywilizacyjnych i poprawą stanu środowiska na terenie gminy
 upowszechnienie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia gminy,
 przeciwdziałanie zanieczyszczeniu Wisły i rzeki Drybok w zakresie
przekroczenia norm w zawartości azotu i fosforu,
 stymulowanie i rozwój agroturystyki,
 rozwój rolnictwa ekologicznego,
 oddziaływanie na rozwój grup producenckich w rolnictwie,
 pomoc w tworzeniu spożywczych produktów regionalnych i lokalnych,
 utrzymanie standardów jakości powietrza, redukcja emisji pyłów, gazów i
odorów,
 ograniczenie wpływu na stan środowiska budowy elektrowni „Północ”,
 zminimalizowanie uciążliwego hałasu i utrzymanie jak najlepszej jakości
stanu akustycznego środowiska wokół drogi krajowej, autostrady i szlaku
kolejowego,
 racjonalizacja zużycia energii, surowców i materiałów oraz wzrost udziału
zasobów odnawialnych w energetyce,
7. Aktywna promocja gminy w oparciu o porozumienia samorządowe: Lokalna
Grupa Działania „Wstęga Kociewia”, Lokalna Organizacja Turystyczna,
Obszar Metropolitalny Gdańsk, Gdynia, Sopot i współpracę międzygminną.
 zwiększenie zakresu promocji gminy i uzyskanie stabilnego impulsu
rozwojowego,
 przekierowanie promocji gminy na inwestorów i osadnictwo,
 przygotowanie takich form promocji, które będą docierać indywidualnie do
grup docelowych,
 oparcie promocji gminy o zasoby kulturowe i historyczne gminy Subkowy,
 podjęcie próby wykorzystania Wisły do celów promocji gospodarczej i
turystycznej,
 organizowanie działań promocyjnych w oparciu o funkcjonowanie
porozumień samorządowych – Lokalnej Grupy Działania „Wstęga
 Kociewia” oraz Lokalnej Organizacji Turystycznej i Obszaru Metropolitalnego
Gdańsk, Gdynia, Sopot,
 wykorzystanie modelowych, replikowalnych rozwiązań funkcjonujących w
sąsiednich powiatach – np. nowoczesny, energooszczędny budynek szkoły
podstawowej w gminie Czarna Woda dla celów promocyjnych,
 wykorzystania ruchu tranzytowego przez gminę dla promocji i rozwoju gminy
Subkowy.
14.
DZIAŁANIA I WSKAŹNIKI REZULTATU ORAZ FINANSE STRATEGII
ROZWOJU
W celu ułatwienia nadzoru i kontroli nad realizacją strategii rozwoju Gminy Subkowy
proponujemy dla każdego celu strategicznego wprowadzenie zestawu kilku obiektywnych
mierników pozwalających skutecznie monitorować postępy w realizacji strategii rozwoju.
Cele strategiczny:
1. wzmocnienie integracji mieszkańców gminy w oparciu o wysoki poziom ich
utożsamiania się z miejscem zamieszkania i więzy kulturowe
Rodzaje działań:
− uruchomienie regularnej, gminnej komunikacji na terenie gminy z regularnym
połączeniem do dworca PKP,
− budowa dodatkowego przystanku PKP w Subkowach,
− wprowadzenie systematycznej oferty kulturalnej i sportowej dla młodzieży,
− wprowadzenia ułatwień przy rejestracji stowarzyszeń (wzór statutu, pomoc przy
rejestracji, utworzenie stanowiska koordynatora rozwoju ngo),
− utworzenie Uniwersytetu III wieku,
− wprowadzenie do gimnazjum zajęć związanych z regionalizmem,
− wdrożenie systemu permanentnej internetowej komunikacji na linii urząd gminy –
mieszkańcy.
Oczekiwane efekty:
− Wzrost liczby organizacji pozarządowych (ngo),
−
Skrócenie czasu dojazdu do ościennych miast,
−
Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z oferty kulturalnej gminy,
−
Zwiększenie poziomu
zamieszkania,
−
Lepsza znajomość tradycji i historii gminy.
utożsamiania
się
mieszkańców
gminy
z
miejscem
Wskaźniki rezultatu:
Definicja
Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
Źródło
weryfikacji
(2025 rok)
Liczba nowych organizacji pozarządowych
(szt.)
14
19
Liczba członków Uniwersytetu III Wieku
0
50
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Koszt wdrożenia dla w/w działań – 350 000,00 zł
Cele strategiczny:
2. Podniesienie poziomu życia mieszkańców gminy
poprzez rozwiązanie
problemów infrastruktury społecznej i technicznej oraz rozwój kultury i
edukacji
Rodzaje działań:
− zawarcie porozumienia z dostawcami gazu w celu przyspieszenia budowy sieci
gazowej na terenie gminy,
− uzyskanie wsparcia z funduszy UE na rozbudowę sieci kanalizacyjnej i internetu
szerokopasmowego oraz ich realizacja,
− uzyskanie współfinansowania dla realizacji remontów dróg gminnych będących w
złym stanie technicznym,
− przystąpienie do budownictwa typu TBS,
− podjęcie decyzji o remoncie starej szkoły podstawowej lub budowie nowej,
− utworzenie ośrodka interwencji kryzysowej,
− lobbing gminy na rzecz ustanowienia prywatnego żłobka na terenie gminy,
wydłużenie czasu pracy przedszkoli,
− zapewnienie wzrostu wydatków na kulturę fizyczną i sport w budżecie gminy,
− wprowadzenie zajęć dodatkowych w szkołach np. język angielski, matematyka,
fizyka, astronomia itp.,
− wprowadzenie doradztwa zawodowego i systematycznych zajęć w świetlicach
gminnych.
Oczekiwane efekty:
− Wzrost liczy przyłączeń gospodarstw domowych do gazu, kanalizacji i internetu
szerokopasmowego,
−
Poprawa stanu dróg gminnych,
−
Udostępnienie mieszkańcom mieszkań komunalnych na bazie TBS,
−
Zmniejszenie liczby wybryków chuligańskich i drobnych przestępstw,
−
Lepszy wynik testów gimnazjalnych w gminie.
Definicja
Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
Źródło
weryfikacji
(2025 rok)
Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
3030
3500
Ludność korzystająca z sieci gazowej
271
1000
0
10
Zmniejszenie liczby przestępstw na terenie
gminy (%)
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Dane policji
Koszt wdrożenia dla w/w działań – 10 000 000,00 zł
Cele strategiczny:
3. Ciągłe rozwiązywanie problematyki ludzi starszych, ubogich i wykluczonych
poprzez aktywizację GOPS oraz organizacji pozarządowych i wolontariatu.
Rodzaje działań:
− przegląd budynków użyteczności publicznej pod katem ich dostosowania do osób
niepełnosprawnych,
− utworzenie szkoły ponadgimnazjalnej na terenie gminy,
− stymulowanie powstania klubów seniora,
− wprowadzenie edukacji z zakresu psychologii rodziny dla dzieci i dorosłych,
− uruchomienie dofinansowywania wyjazdów na ferie letnie i zimowe.
Oczekiwane efekty:
− Dostosowanie
wszystkich
niepełnosprawnych,
obiektów
użyteczności
−
Utworzenie szkoły ponadgimnazjalnej na terenie gminy,
−
Powstanie klubów seniora.
publicznej
dla
osób
Definicja
Stopień dostosowania obiektów użyteczności
publicznej dla osób niepełnosprawnych (%)
Liczba uczniów uczęszczających do szkoły
ponadgimnazjalnej
Liczba klubów seniora
Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
(2025
rok)
0
100%
0
50
0
5
Źródło
weryfikacji
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Cel strategiczny
4. Rozwój osadnictwa na terenie gminy w oparciu o zabudowę historyczną na
obszarze gminy oraz gospodarcze wykorzystanie Wisły
Rodzaje działań:
− opracowanie modelu budownictwa regionalnego bazującego na lokalnej tradycji
budownictwa,
− utworzenie ścieżek dydaktycznych przebiegających przez najatrakcyjniejsze w
punktu widzenia przyrodniczego i kulturowego miejsca na obszarze gminy,
− utworzenie gminnej strefy ekonomicznej z preferencjami podatkowymi dla
inwestorów,
− budowa przystani żeglarskiej na brzegu Wisły np. w Gorzędzieju.
Oczekiwane efekty:
−
Poprawa wizerunku architektonicznego gminy,
−
Zwiększenie liczby turystów przebywających na terenie gminy,
−
Zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych w gminie.
Definicja
Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
Źródło
weryfikacji
(2025 rok)
Wzrost długości ścieżek edukacyjnych na
terenie gminy (%)
Wzrost powierzchni gminy objętej planami
miejscowymi (%)
0
50%
0
25%
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Cel strategiczny
5. Oparcie rozwoju gospodarczego gminy na lokalnej przedsiębiorczości i
rolnictwie, a w szczególności na rozwoju turystyki, dostępności
komunikacyjnej i na rozwoju energetyki odnawialnej i klasycznej
Rodzaje działań:
− opracowanie i wdrożenie programu promocji przedsiębiorczości,
− wprowadzenie elementów promocji działalności gospodarczej do szkół,
− utworzenie lokalnego punktu wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorców,
− stworzenie pakietu turystycznego ściągającego mieszkańców okolicznych miast na
teren gminy w celach turystycznych,
− uruchomienie akcji informacyjnej o energetyce odnawialnej w szkołach gminnych,
− uruchomienie łodziowej komunikacji wzdłuż Wisły,
− prosumenckie w zakresie energii
Oczekiwane efekty:
−
Wzrost liczby przedsiębiorstw na terenie gminy,
−
Wzrost samozatrudnienia mieszkańców gminy,
−
Większa liczba turystów przyjeżdżających do gminy,
−
Zmniejszenie się bezrobocia na terenie gminy,
−
Zwiększenie samowystarczalności w zakresie potrzeb energetycznych
Definicja
Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
Źródło
weryfikacji
(2025 rok)
Wzrost liczby przedsiębiorstw w gminie
443
530
Wzrost liczby turystów na terenie gminy (%)
0
40%
Wzrost liczby obiektów posiadających
urządzenia OZE wskutek działań
prosumenckich
0
20
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Cel strategiczny
6. Rozwój działań pro środowiskowych związanych ze zmniejszeniem
uciążliwości cywilizacyjnych i poprawą stanu środowiska na terenie gminy
Rodzaje działań:
- wdrożenie monitoringu środowiska w otoczeniu inwestycji elektrowni
konwencjonalnej,
- wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej
w szkolnictwie gimnazjalnym gminy,
- opracowanie i wdrożenie systemu ochrony rzeki Drybok przed
zanieczyszczeniem azotem i fosforem,
- zainstalowanie elementów monitoringu hałasu wokół dróg krajowych
i autostrady,
- inicjowanie powstawania grup producenckich,
- zwiększenie powierzchni upraw ekologicznych.
Oczekiwane efekty:
−
Objęcie ciągłą kontrolą zanieczyszczeń pyłowych i gazowych z elektrowni,
−
Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców,
−
Oczyszczenie wód rzeki Drybok,
−
Ciągła kontrola zanieczyszczenia hałasem terenów przyległych do dróg krajowych i
autostrady,
−
Zwiększenie liczby grup producenckich,
−
Zwiększenie powierzchni upraw ekologicznych.
Definicja
Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
Źródło
weryfikacji
(2025 rok)
Poziom czystości wód rzeki Drybok (klasa)
IV
II
Wzrost liczby grup producenckich (%)
0
50%
Wzrost powierzchni upraw ekologicznych (%)
0
100%
Cel strategiczny
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
7. Aktywna promocja gminy w oparciu o porozumienia samorządowe: lokalna
grupa działania „Wstęga Kociewia”, Lokalna Organizacja Turystyczna,
Obszar Metropolitalny Gdańsk, Gdynia, Sopot i współpracę międzygminną.
Rodzaje działań:
- promocja gminy poprzez aktywność Bractwa Rycerskiego Kerin, zespołu
SUBKOWIAKI itp.,
- przygotowanie i wdrożenie programu promocji osadnictwa w Tczewie,
Starogardzie i Pelplinie,
- wytyczenie nowych szlaków turystycznych w oparciu o atrakcje gminy,
- ustawienie tablic informacji turystycznej przy drodze krajowej 91 i A 1,
- audyt aktywności gminy w porozumieniach samorządowych.
Oczekiwane efekty:
−
Zwiększenie migracji na teren gminy,
−
Rozwój nowych sportów kwalifikowanych na terenie gminy,
−
Zwiększenie długości szlaków turystycznych,
Definicja
Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
Źródło
weryfikacji
(2025 rok)
Poziom migracji z terenu gminy
-38
+30
Wzrost długości szlaków turystycznych (%)
0
20%
Wzrost liczby imprez sportowych na terenie
gminy (%)
0
30%
Fot. 11 Tablica z atrakcjami gminy Subkowy i Kociewia
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
Dane urzędu
gminy
15.
WIZJA ROZWOJU GMINY SUBKOWY W 2025 ROKU
Gmina Subkowy w roku 2025 to:
 Rozpoznawalny w powiatach ościennych obszar osadniczy z całoroczną ofertą
turystyczną opartą o lokalne walory przyrodniczo - kulturowe;
 Dogodne miejsce do zrównoważonego rozwoju sektora rolno–spożywczego;
 Obszar zintegrowanych, aktywnych i przedsiębiorczych mieszkańców, włączonych
w system wzajemnej komunikacji społecznej;
 Bezpieczna i przyjazna przestrzeń dla osób starszych i ubogich;
 Obszar proekologiczny z ciekawą ofertą edukacyjną, także ponadgimnazjalną;
 Dobrze skomunikowany wewnętrznie i zewnętrznie obszar gminny
z
rozwiniętą współpracą międzygminną.
16. ANALIZA ZGODNOŚCI CELÓW STRATEGICZNYCH GMINY Z NOWĄ
POLITYKĄ REGIONALNĄ UNII EUROPEJSKIEJ
Niniejszy rozdział analizuje zgodność celów strategicznych, wytyczonych dla gminy
Subkowy, z dokumentami politycznymi i strategicznymi na poziomie europejskim,
krajowym i regionalnym. W ramach prac, poprzedzonych konsultacjami społecznymi
zrealizowanymi we współpracy z uczestnikami warsztatów we wrześniu 2015 roku,
wytyczono siedem strategicznych celów rozwojowych dla Gminy Subkowy. Każdy z nich
został uszczegółowiony poprzez uzupełnienie o cele średniookresowe, które posłużą do
lepszego zdefiniowania działań wdrożeniowych.
Ustanowione dla Gminy Subkowy cele strategiczne oraz uzupełniające
średniookresowe cele szczegółowe, które stanowią podstawę dla planowanych działań
wdrożeniowych są spójne z założeniami kluczowych dokumentów politycznych i
strategicznych Unii Europejskiej oraz Polski.
Na poziomie Unii Europejskiej, kluczowym dokumentem strategicznym stanowiącym
punkt odniesienia dla krajowych strategii, programów i planów, jest strategia EUROPA
2020. Strategia dotyczy szerokiego zakresu działań, których celem jest wzmocnienie
rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej, opartego
o innowacje, rozwój
badań i edukacji, efektywności energetycznej, przeciwdziałającego wykluczeniu oraz
odpornego na kryzys. Strategia EUROPA 2020 jest strategią nadrzędną wobec innych
dokumentów strategicznych dla okresu 2014 – 2020, jednakże pozostaje z nimi spójna.
Obok Strategii Europa 2020, istotnymi dokumentami strategicznymi są Wspólne
Ramy Strategiczne oraz rozporządzenia Komisji Europejskiej. Wspólne Ramy Strategiczne
powstały w celu koordynacji pięciu funduszy UE, a także uniknięcia pokrywania się
obszarów kompetencyjnych, zmaksymalizowania synergii oraz możliwie najlepszego
dopasowania do systemu zarządzania gospodarczego Unii Europejskiej. Zawierają one
zalecenia dla państw członkowskich odnoszących się ogólnych zasad oraz mechanizmów
działania i instrumentów finansowania tych działań.
Rozporządzenia Komisji Europejskiej stanowią podstawę prawną dla realizacji
polityki spójności i wskazują cele strategii Europa 2020, które będą finansowane
z
funduszy europejskich. Rozporządzenia definiują cele wsparcia, zawierają wytyczne dla
opracowania programów operacyjnych i innych dokumentówstrategicznych związanych z
funduszami. Komisja Europejska opublikowała siedem rozporządzeń, w tym
rozporządzenie ogólne ustanawiające przepisy dla Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego
Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i Europejskiego Funduszu
Morskiego i Rybołówstwa. Dodatkowo powstało sześć rozporządzeń uszczegóławiających
poszczególne fundusze polityki spójności, czyli EFRR, EFS i FS, Europejskiej
Współpracy Terytorialnej (WUWT), Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji
(EFG).
Podstawą dla opracowania ram strategicznego rozwoju kraju jest ustawa
z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U.2006.227.1658).
W oparciu o postanowienia ustawy stworzony został model, którego ramy wyznaczają:
• Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2030 roku
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do 2030 roku.
Elementem systemu jest także Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020,
której horyzont czasowy skorelowany jest z europejską Strategią Europa 2020.
Średniookresowa Strategia jest skorelowana z 9 strategiami zintegrowanymi, które
stanowią jej uszczegółowienie:
• Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (koordynator: Ministerstwo
Gospodarki)
• Strategia rozwoju kapitału ludzkiego (koordynator: Ministerstwo Pracy i Polityki
Społecznej)
• Strategia rozwoju transportu (koordynator: Ministerstwo Infrastruktury
i
Rozwoju)
• Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko (koordynator: Ministerstwo
Gospodarki)
• Strategia Sprawne państwo (Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji)
• Strategia rozwoju kapitału społecznego (koordynator: Ministerstwo Kultury
i Dziedzictwa Narodowego)
• Krajowa strategia rozwoju regionalnego – Regiony Miasta Obszary Wiejskie
(koordynator: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju)
• Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa (koordynator:
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi)
• Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP (koordynator:
Ministerstwo Obrony Narodowej).
W ramach porządku strategicznego, funkcjonują także cztery strategie
ponadregionalne, poświęcone Polsce Wschodniej, Polsce Południowej, Polsce Zachodniej
i Polsce Centralnej.
Na poziomie krajowym, kluczowym narzędziem realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020
oraz strategii „Europa 2020” jest Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii
„Europa 2020”. Dokument nakreśla najważniejsze cele, na których powinny zostać
skupione działania związane z odrabianiem zaległości rozwojowych oraz budowie nowych
obszarów konkurencyjnych. Obszary priorytetowe stanowią:
• Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego;
• Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego;
• Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu.
W ramach KPR dokonano kwantyfikacji krajowych celów wynikających ze strategii
Europa 2020, których osiągnięcie oczekiwane jest w 2020 roku:
• wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat na poziomie 71%;
• poziom nakładów na badania i rozwój (B+R) w wysokości 1,7% PKB;
• zmniejszenie zużycia energii pierwotnej do poziomu ok. 96 Mtoe;
• zmniejszenie do 4,5% odsetka osób wcześnie porzucających naukę oraz
zwiększenie do 45% odsetka osób z wykształceniem wyższym w wieku 30-34 lat;
• obniżenie o 1,5 mln liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym.
Na poziomie regionalnym odniesienie dla celów strategicznych Gminy Subkowy
stanowi Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020, przyjęta przez Sejmik
Województwa Pomorskiego we wrześniu 2012 roku. Wśród przesłanek do aktualizacji
strategii wymienione zostały zmiany prawne i strategiczno-programowe w kraju i UE,
związane z przyjęciem ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, a także
zatwierdzenie dokumentów strategicznych na poziomie UE
i krajowym, które
posiadają kluczowe znaczenie dla polityki rozwoju województwa: Europa 2020. Strategia
na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu ,
Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (wraz z Planem Działań),
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie
oraz Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030.
Narzędziami realizacji SRWP2020 są Regionalne programy strategiczne, które są
dokumentami o zbliżonej strukturze i spełniają jednolite standardy określone na poziomie
regionalnym, realizują cele operacyjne Strategii, wskazują przedsięwzięcia niezbędne do
osiągnięcia celów Strategii, determinują kształt
i zawartość zarządzanych
przez Samorząd Województwa programów operacyjnych wspieranych środkami UE.
Dokumenty RPS obejmują:
• RPS Pomorski Port Kreatywności 2020 – definiuje i operacjonalizuje wsparcie
działalności rozwojowej sektora gospodarczego oraz wsparcie sektora nauki.
• RPS Pomorska Podróż 2020 – konkretyzuje i wskazuje działania niezbędne do
osiągnięcia celu w postaci wizerunku i marki turystycznej Pomorskiego oraz budowę
sieciowych, ponadregionalnych produktów turystycznych
• RPS Aktywni Pomorzanie 2020 – określa działania wspierające w obszarze
zatrudnienia, kapitału społecznego i edukacji
• RPS Zdrowie dla Pomorzan 2020 – określa działania w obszarze systemu ochrony
zdrowia, profilaktyki i usług zdrowotnych;
• RPS Mobilne Pomorze 2020 – definiuje działania wspierające w obszarze
transportu zbiorowego, dostępności peryferyjnych części regionu oraz kluczowych
węzłów multimodalnych.
• RPS Ekoefektywne Pomorze 2020 – określa rodzaje działań dla wsparcia celów
dotyczących bezpieczeństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska
naturalnego.
Obszary działań wymagające wsparcia w celu osiągnięcia celów Strategii Rozwoju
Województwa Pomorskiego 2020, określone w dokumentach Regionalnych programów
strategicznych zostały odzwierciedlone w Regionalnym Programie Operacyjnym
Województwa Pomorskiego 2014 – 2020.
Cel strategiczny 1: Wzmocnienie integracji mieszkańców gminy w oparciu o wysoki
poziom ich utożsamiania się z miejscem zamieszkania i więzy kulturowe.
Cele szczegółowe oraz planowane działania odnoszą się do aktywizacji młodzieży i
osób starszych poprzez działania w zakresie edukacji, kultury i sportu, a
także aktywizacji społeczeństwa obywatelskiego poprzez wzmocnienie działalności
organizacji pozarządowych. Integrację społeczeństwa wewnątrz gminy oraz wzmocnienie
integracji z regionem zakłada cel dotyczący rozwoju komunikacji zbiorowej oraz jej
integracji z regionalnym systemem połączeń kolejowych.
Spójność celu strategicznego oraz celów szczegółowych z zapisami kluczowych
dokumentów strategicznych na poziomie regionalnym, została przedstawiona w
poniższych tabelach.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa I Rybactwa na lata 2012‐
2020
Cel szczegółowy 1: „Wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i
przedsiębiorczości
na obszarach wiejskich”
Kierunki
1.1. Podnoszenie umiejętności, poziomu wykształcenia oraz wzrost
interwencji
mobilności zawodowej mieszkańców obszarów wiejskich;
1.1.1. Poprawa jakości i dostępności do edukacji ogólnej,
artystycznej i zawodowej na wszystkich poziomach
1.4. Zapobieganie i ograniczanie wykluczenia społecznego oraz
aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich
1.4.2. Wzmacnianie i rozwój kapitału społecznego
1.4.3. Promocja i rozwój usług opiekuńczych nad osobami
starszymi i niepełnosprawnymi
Cel szczegółowy 2: „Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa
ich dostępności przestrzennej”
Kierunki
2.2. Rozwój infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność
interwencji
transportową obszarów wiejskich
Kierunki
zmian
Kierunki
działania
Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020
Cel strategiczny 1 „Aktywni Mieszkańcy”
• wzmocnienia regionalnej wspólnoty kulturowej i obywatelskiej,
• rozwoju kompetencji kluczowych, głównie dzieci i młodzieży,
• włączenie szerokiego kręgu partnerów w określanie i realizację
polityki rozwoju regionu,
• lepszego stanu zdrowia mieszkańców.
Cel operacyjny „Sprawny system transportowy”
Rozwój systemów transportu zbiorowego
Regionalny Program Strategiczny „Aktywni Pomorzanie 2020”
Cel szczegółowy 2 „Wysoki poziom kapitału społecznego”
Priorytety
Priorytety
2.1 Silny sektor pozarządowy
2.2 Regionalna wspólnota
Cel szczegółowy 3 „Efektywny system edukacji”
3.1 Edukacja dla rozwoju i zatrudnienia
Regionalny Program Strategiczny „Mobilne Pomorze 2020”
Cel szczegółowy 1 „Rozwinięty i efektywny system publicznego transportu
zbiorowego”.
Priorytety
9.1 Rozwój infrastruktury transportu zbiorowego
9.2 Wysoka jakość usług transportu zbiorowego i jego promocja
Cel strategiczny 2: Podniesienie poziomu życia
mieszkańców gminy
poprzez
rozwiązanie problemów infrastruktury społecznej i technicznej oraz rozwój kultury
i
edukacji.
Cele szczegółowe oraz działania proponowane w ramach celu strategicznego 2
odnoszą się w głównej mierze do zabezpieczenia zaopatrzenia gminy w gaz ziemny,
rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej umożliwiającej upowszechnienie internetu
szerokopasmowego, a także infrastruktury ochrony środowiska. Pozostałe cele zakładają
aktywizację społeczeństwa i zwiększenie jakości edukacji poprzez organizację zaplecza
technicznego dla jednostek edukacyjnych i opiekuńczych (żłobek), wzmocnienie i
rozszerzenie nauczania przedmiotów ścisłych. Dodatkowo uwzględniają doskonalenie
jakości i poprawę dostępności usług w podstawowej opiece zdrowotnej oraz poprawienie
dostępu do usług specjalistów opieki zdrowotnej.
Zgodność celu szczegółowego i planowanych działań z kluczowymi dokumentami
na poziomie regionalnym została przedstawiona w poniższych tabelach.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa I Rybactwa na lata 2012‐
2020
Kierunki
2.1. Rozwój infrastruktury gwarantującej bezpieczeństwo
interwencji
energetyczne, sanitarne i wodne na obszarach wiejskich
2.1.4. Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej
i
oczyszczalni ścieków
2.1.6. Rozbudowa sieci przesyłowej i dystrybucyjnej gazu
ziemnego
2.2. Rozwój infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność
transportową obszarów wiejskich
2.3. Budowa i rozwój infrastruktury i technologii umożliwiających
mieszkańcom obszarów wiejskich korzystanie i dostęp do technologii
ICT o wysokim standardzie
Program Rozwoju Sportu 2020
Cel szczegółowy 1: „Zapewnienie warunków i oferty dla powszechnego
podejmowania aktywności fizycznej na każdym etapie życia.”
Priorytet
1.1. Kształtowanie nawyku podejmowania aktywności fizycznej
oraz podnoszenie sprawności fizycznej dzieci i młodzieży.
1.1.1. Zapewnianie niezbędnej ogólnodostępnej infrastruktury
sportowej i rekreacyjnej, w tym infrastruktury przyszkolnej.
1.1.2. Zapewnianie ogólnodostępnej oferty zajęć sportowych
sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi psychofizycznemu
dzieci i młodzieży.
Cel
operacyjny
Kierunki
działania
2.3 Efektywny system edukacji
2.3.1.
Zapewnienie wysokiej jakości edukacji na poziomie
podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnymi.
2.3.2.
Dotyczy obszarów o najsłabszych wynikach egzaminów
zewnętrznych na wszystkich etapach edukacji.
Cel
operacyjny
Kierunki
działania
Cel
operacyjny
Kierunek
działania
Cel
operacyjny
Kierunek
działania
2.3.3. Rozwój systemowego wsparcia uczniów o specjalnych
potrzebach edukacyjnych (w tym szczególnie uzdolnionych).
Dotyczy całego województwa.
2.4 Lepszy dostęp do usług zdrowotnych
2.4.2. Intensyfikacja działań profilaktycznych i diagnostycznych w
zakresie chorób cywilizacyjnych
Cel strategiczny 3 „Atrakcyjna przestrzeń”
3.2. Bezpieczeństwo i efektywność energetyczna
3.2.3. Rozwój systemów zaopatrzenia w ciepło i zwiększenie
zasięgu ich obsługi
3.2.4. Zmiana lokalnych i indywidualnych źródeł energii
w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń. Dotyczy gmin, na
terenie których stwierdzono przekroczenia standardów jakości
powietrza.
3.3. Dobry stan środowiska
3.3.1. Rozwój systemów odbioru i oczyszczania ścieków
komunalnych oraz wód opadowych i roztopowych
Cel szczegółowy 1 „Wysoki poziom zatrudnienia”
Priorytety
1.1 Aktywność zawodowa bez barier
Priorytety
Regionalny Program Strategiczny „Zdrowie dla Pomorzan 2020”
Priorytety
Cel szczegółowy 3 „Wyrównany dostęp do usług zdrowotnych”
Priorytety
3.3 Zasoby sieci lecznictwa ambulatoryjnego i stacjonarnego
Regionalny Program Strategiczny „Ekoefektywne Pomorze 2020”
Cel szczegółowy 1 „Bezpieczeństwo energetyczne i poprawa efektywności
energetycznej”
Priorytety
1.1 Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii z niezbędną infrastrukturą
oraz dywersyfikacja dostaw paliw i surowców energetycznych
Cel szczegółowy 3 „Zrównoważone gospodarowanie zasobami oraz poprawa
środowiskowych warunków życia”
Priorytety
3.1 Poprawa stanu środowiska
Cel strategiczny 3: Ciągłe rozwiązywanie problematyki ludzi starszych, ubogich
i
wykluczonych poprzez aktywizację GOPS oraz organizacji pozarządowych
i
wolontariatu.
Cele szczegółowe i planowane działania dotyczą spraw związanych
z
aktywizacją osób niepełnosprawnych, starszych i ubogich, a także aktywizacji
bezrobotnych. Dodatkowo, planowane są działania na rzecz rozwoju usług opiekuńczych
celem wsparcia pracujących rodziców.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012‐
2020
Kierunki
1.1. Podnoszenie umiejętności, poziomu wykształcenia oraz wzrost
interwencji
mobilności zawodowej mieszkańców obszarów wiejskich
1.1.3. Uczenie się przez całe życie ułatwiające zmianę zawodu
lub doskonalenie zawodowe
1.2. Zwiększanie zatrudnienia mieszkańców obszarów wiejskich bez
konieczności zmiany ich miejsca zamieszkania
1.2.4. Zwiększenie dostępu do usług opieki nad dzieckiem
Cel
operacyjny
Kierunki
działania
2.3 Efektywny system edukacji
2.3.1. Zapewnienie wysokiej jakości edukacji na poziomie
podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnymi. Dotyczy
obszarów o najsłabszych wynikach egzaminów zewnętrznych na
wszystkich etapach edukacji.
Cel szczegółowy 1 „Wysoki poziom zatrudnienia”
Priorytety
1.1 Aktywność zawodowa bez barier
Priorytety
Cel strategiczny 4: Rozwój osadnictwa na terenie gminy w oparciu o zabudowę
historyczną na obszarze gminy oraz gospodarcze wykorzystanie Wisły.
Cele szczegółowe i planowane działania uwzględniają zwiększenie atrakcyjności
inwestycyjnej terenów gminnych poprzez uzbrojenie w infrastrukturę techniczną, poprawę
jakości przestrzeni poprzez zwiększenie liczby miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego, działania zapobiegające powodziom oraz promocję atrakcji
przyrodniczych i kulturowych, a także gospodarcze i turystyczne wykorzystanie lokalizacji
nad Wisłą.
Spójność celów szczegółowych i działań w ramach celu strategicznego 4
krajowymi i regionalnymi strategiami została zaprezentowana w poniższych tabelach.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012‐
2020
Cel szczegółowy 2: ”Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa
2.4. Rozwój infrastruktury społecznej zapewniającej mieszkańcom
obszarów wiejskich dostęp do dóbr i usług
2.4.2. Budowa i rozwój infrastruktury kultury i turystyki oraz
promocja dziedzictwa kulturowego
Cel szczegółowy 5: „Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach
wiejskich”
Kierunki
5.2. Kształtowanie przestrzeni wiejskiej z uwzględnieniem ochrony
interwencji
krajobrazu i ładu przestrzennego
5.2.2. Właściwe planowanie przestrzenne
5.2.3. Racjonalna gospodarka gruntami
Program Rozwoju Turystyki 2020 (poziom krajowy)
Cel operacyjny 2: „Wzmocnienie aktywności społecznej i przedsiębiorczości w
sektorze turystyki, zwiększenie kompetencji kadr w zarządzaniu przedsiębiorczością
turystyczną.”
Zadanie
2.4 Wspieranie rozwoju turystyki społecznej i krajoznawstwa, w
tym zwłaszcza uczestnictwa w turystyce krajowej dzieci i
młodzieży szkolnej, rodzin wielodzietnych, osób starszych, osób
niepełnosprawnych.
2.6 Włączenie społeczności lokalnych, regionalnych i
euroregionów w budowę produktów i usług regionalnej
gospodarki turystycznej.
Cel operacyjny 3: „Promocja priorytetowych obszarów produktów turystycznych
kraju i regionów oraz specjalizacji gospodarczych opartych na turystyce.”
Zadanie
3.1 Promocja regionalnych produktów turystycznych
i
specjalizacji regionalnych w turystyce
3.4 Wsparcie promocji turystyki i inicjatyw związanych z jej
rozwojem, m.in. na bazie dziedzictwa kulturowego i rekreacji.
Cel operacyjny 4: „Zagospodarowanie i modernizacja przestrzeni dla rozwoju
turystyki i infrastruktury turystycznej, przy zachowaniu zasad zrównoważonego
rozwoju i przepisów ochrony środowiska.”
Zadanie
4.1 Wsparcie inwestycji turystycznych w ramach programów
rewitalizacji, rozwoju miast i obszarów wiejskich oraz tworzenie
nowych usług.
z
4.2. Wsparcie działań na rzecz rozbudowy infrastruktury
turystycznej.
Cel
operacyjny
Kierunki
działania
Cel
operacyjny
Kierunki
działania
Cel strategiczny 1: „Nowoczesna Gospodarka”
1.3.
Unikatowa oferta turystyczna i kulturalna
1.3.1. Rozwój sieciowych i kompleksowych produktów
turystycznych
Cel strategiczny 3: „Atrakcyjna przestrzeń”
3.3 Dobry stan środowiska
3.3.2 Ograniczanie zagrożeń powodziowych
Cel szczegółowy 2 „Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie zagrożeniom
zarządzanie ryzykiem”
Priorytety
2.1. Ograniczenie zagrożeń naturalnych
2.2. Racjonalizacja gospodarowania przestrzenią
i
Regionalny Program Strategiczny „Pomorska Podróż 2020”
Cel szczegółowy 1 „Zachowanie i turystyczne wykorzystanie potencjału dziedzictwa
kulturowego i naturalnego”
Priorytety
1.1. Opieka i ochrona dziedzictwa kulturowego
1.2. Zrównoważone wykorzystanie dziedzictwa naturalnego
Cel szczegółowy 2
„Całoroczna, sieciowa, kompleksowa oferta, wzmacniająca wizerunek regionu”
Priorytety
2.1 Nowoczesne rozwiązania infrastrukturalne i przestrzenne
Cel strategiczny 5: Oparcie rozwoju gospodarczego gminy na lokalnej przedsiębiorczości
i rolnictwie, a w szczególności na rozwoju turystyki, dostępności komunikacyjnej i na
rozwoju energetyki odnawialnej i klasycznej.
Cele szczegółowe i proponowane działania zakładają promocję przedsiębiorczości
wśród mieszkańców gminy, rozwój bazy turystycznej i gastronomii, rozwój turystyki
aktywnej. Oprócz funkcji turystycznych Wisły, planowane są działania mające na celu
rozwój komunikacji wodnej na Wiśle.
Zgodność zaplanowanych działań ze strategiami krajowymi i wojewódzką
zaprezentowana została w poniższych tabelach.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa I Rybactwa na lata
2012 - 2020
Cel szczegółowy 1: „Wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia
i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich”
Kierunki
1.1.4. Podnoszenie umiejętności związanych z
interwencji
wykorzystywaniem technologii ICT i prowadzeniem działalności
gospodarczej
Kierunki
2.4. Rozwój infrastruktury społecznej zapewniającej
interwencji
mieszkańcom obszarów wiejskich dostęp do dóbr i usług
2.4.2. Budowa i rozwój infrastruktury kultury i turystyki oraz
promocja dziedzictwa kulturowego
Cel szczegółowy 5: Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach
wiejskich
Kierunki
interwencji
Cel
operacyjny
Kierunki
działania
Cel
operacyjny
Kierunek
działania
5.5. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na
obszarach wiejskich
5.5.2. Zwiększenie dostępności cenowej i upowszechnienie
rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii wśród
mieszkańców obszarów wiejskich
Cel strategiczny 1: „Nowoczesna Gospodarka”
1.3.
Unikatowa oferta turystyczna i kulturalna
1.3.1. Rozwój sieciowych i kompleksowych produktów
turystycznych
Cel strategiczny 3 „Atrakcyjna przestrzeń”
3.2. Bezpieczeństwo i efektywność energetyczna
3.2.3. Rozwój systemów zaopatrzenia w ciepło i zwiększenie
zasięgu ich obsługi
3.2.4. Zmiana lokalnych i indywidualnych źródeł energii
w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń. Dotyczy gmin, na
terenie których stwierdzono przekroczenia standardów jakości
powietrza.
Cel szczegółowy 1 „Bezpieczeństwo energetyczne i poprawa efektywności
energetycznej”
Priorytety
1.1 Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii z niezbędną infrastrukturą
oraz dywersyfikacja dostaw paliw i surowców energetycznych
Cel strategiczny 6: Rozwój działań pro środowiskowych związanych ze zmniejszeniem
uciążliwości cywilizacyjnych i poprawą stanu środowiska na terenie gminy.
W ramach celu strategicznego przewidziane są działania związane
z
monitoringiem środowiska oraz hałasu pochodzącego z: drogi nr 91, autostrady A1 i
ewentualnych uciążliwości po wybudowaniu elektrowni „Północ” oraz działania ochronne
rzeki Drybok, rozwój edukacji ekologicznej, a także rozwój upraw ekologicznych i
tworzenie rolniczych grup producenckich.
Zgodność zaplanowanych działań ze strategiami krajowymi i wojewódzką
zaprezentowana została w poniższych tabelach.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa I Rybactwa na lata 2012
-2020
Kierunki
1.3. Rozwój przedsiębiorczości i pozarolniczych miejsc pracy z
interwencji
wykorzystaniem potencjału endogenicznego obszarów wiejskich
1.3.3. Tworzenie i rozwój działalności gospodarczej towarzyszącej
prowadzeniu produkcji rolnej, leśnej i rybackiej
Cel szczegółowy 3: „Bezpieczeństwo żywnościowe”
Kierunki
3.2. Wytwarzanie wysokiej jakości, bezpiecznych dla konsumentów
interwencji
produktów rolno‐spożywczych
3.2.2. Wsparcie wytwarzania wysokiej jakości produktów rolno‐
spożywczych, w tym produktów wytwarzanych metodami
integrowanymi, ekologicznymi oraz tradycyjnymi metodami produkcji
z lokalnych surowców i zasobów oraz produktów rybnych.
Cel szczegółowy 5: Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach
wiejskich
Kierunki
5.1. Ochrona środowiska naturalnego w sektorze rolniczym i
interwencji
różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich
5.1.1. Ochrona różnorodności biologicznej, w tym unikalnych
ekosystemów oraz flory i fauny związanych z gospodarką
rolną i rybacką
5.1.2. Ochrona jakości wód, w tym racjonalna gospodarka
nawozami i środkami ochrony roślin
Cel szczegółowy 3 „Zrównoważone gospodarowanie zasobami oraz poprawa
środowiskowych warunków życia”
Priorytety
3.1. Poprawa stanu środowiska
3.1.5. Utrzymanie i rozwój systemu monitoringu środowiska, w
szczególności powietrza i wód powierzchniowych i podziemnych
Cel strategiczny 7: Aktywna promocja gminy w oparciu o porozumienia samorządowe:
lokalna grupa działania „Wstęga Kociewia”, lokalna organizacja turystyczna, obszar
metropolitalny Gdańsk, Gdynia, Sopot i współpracę międzygminną.
W ramach celu strategicznego 7 przewidziane są działania związane z szeroko
zakładaną promocją gminy, w szczególności jej walorów sprzyjających rozwojowi
osadnictwa. Działania promocyjne powinny odbywać się również w oparciu o walory
przyrodnicze, turystyczne i kulturalne gminy.
Działania promocyjne gminy nie stanowią osobnego obszaru działań w ramach
strategii krajowych lub regionalnych, mogą one stanowić część działań podejmowanych
przez gminę w ramach realizowanych projektów. Działania na rzecz
zwiększenia atrakcyjności osadniczej gminy wiążą się z ogólną poprawą warunków
funkcjonowania w gminie – dostępności m.in. edukacji, opieki zdrowotnej, infrastruktury
technicznej itp.
Realizacja tego typu przedsięwzięć pozostaje w spójności z celem
zatytułowanym „Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich
dostępności przestrzennej”, w ramach Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa
i Rybactwa na lata 2012 - 2020.
17. PROPOZYCJE GMINNYCH PROJEKTÓW DO WSPARCIA W RAMACH
FUNDUSZY UE NA LATA 2014 - 2020
Przedstawione poniżej w rozdziale koncepcje projektów zostały opracowane
w
oparciu o analizę celów strategicznych oraz ich uszczegółowień, jak również
o propozycje działań prowadzących do ich realizacji. Propozycje projektów uwzględniają
potrzeby wyrażone przez uczestników konsultacji społecznych, przeprowadzonych w
ramach procesu aktualizacji Strategii rozwoju Gminy Subkowy.
Koncepcje projektów zostały przedstawione w podziale na trzy główne obszary
poświęcone edukacji, rozwojowi turystyki, sportu i kultury oraz infrastrukturze. Elementy
składowe w ramach głównych obszarów tematycznych mogą być wspólne dla różnych
obszarów w związku z faktem zaspokajania wielu potrzeb lokalnej społeczności. Jako
przykład można podać przedsięwzięcia z obszaru turystyki i sportu, które z jednej strony
będąc składową działań na rzecz turystyki, mogą służyć edukacji, natomiast infrastruktura
turystyczna może również pełnić rolę w lokalnym transporcie.
Niniejszy rozdział tworzy ramy dla przyszłych działań, natomiast na etapie
uszczegółowienia koncepcji projektów, należy uwzględnić również koncepcje i plany gmin
sąsiadujących, ponieważ programy operacyjne na lata 2014 – 2020, w wielu osiach
priorytetowych, premiują przedsięwzięcia o charakterze sieciowym, podejmowane
wspólnie przez kilka samorządów.
Projekt edukacyjny
Działania o charakterze edukacyjnym stanowią najliczniejszą grupę przedsięwzięć,
obecną w 5 spośród 7 celów strategicznych. Jednocześnie charakteryzują się szeroką
funkcjonalnością i elastycznością, gdyż mogą stanowić część wspólną z działaniami
przewidzianymi w pozostałych projektach.
Struktura proponowanych działań w ramach projektu edukacyjnego składa się z
następujących obszarów:
1. Przeciwdziałania wyłączeniu społecznemu
a. działania na rzecz edukacji osób dorosłych – w związku z dynamicznymi zmianami
na rynku pracy oraz dostosowanie kompetencji mieszkańców gminy do potrzeb
rynku, rekomendowane jest przeprowadzenie analizy możliwości utworzenia na
terenie gminy ośrodka edukacyjnego na wzór funkcjonujących w krajach
skandynawskich oraz w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce, tzw. „szkół
ludowych”, których celem jest dostarczenie zarówno dorosłym mieszkańcom, jak i
dzieciom i młodzieży wiedzy, która pozwoli zarówno na uzupełnienie
wykształcenia, jak również nabycie nowych umiejętności wymaganych na rynku
pracy. Potencjalnie „szkoła ludowa” mogłaby stać się podmiotem integrującym
działania edukacyjne adresowane również do seniorów i młodzieży. Formuła
szkoły ludowej jest pojęciem szerszym aniżeli dom kultury, gdyż poza zajęciami
fakultatywnymi posiada własny program kształcenia, realizowany przez fachową
kadrę stałą i wizytującą. Oferta „szkoły ludowej” powinna być dostosowana do
rzeczywistych potrzeb mieszkańców oraz lokalnego i regionalnego rynku pracy.
Instytucja powinna być utworzona we współpracy z lokalnymi i krajowymi
organizacjami pozarządowymi oraz prowadzona w formule stowarzyszenia.
b. działania na rzecz aktywizacji seniorów – obejmuje ono utworzenie klubów seniora
mających na celu rozwijanie nowych umiejętności wśród osób starszych, w tym
związanych z obsługą komputerów, korzystaniem z Internetu, zagrożeniom
związanym z wykorzystaniem nowych technologii cyfrowych i mobilnych,
dotyczących w szczególności zagadnień w zakresie ochrony danych osobowych,
prywatności oraz zapobieganiu wyłudzeniom. Kluby seniora mogą służyć również
przekazywaniu wiedzy, tradycyjnych umiejętności związanych z ginącymi
zawodami młodszemu pokoleniu. Kluby seniora powinny współpracować z innymi
podmiotami, takimi jak Koła Gospodyń Wiejskich, szkoły podstawowe i gimnazja
oraz organizacjami pozarządowymi. Ważnymi partnerami do rozwoju
przedsięwzięć na rzecz seniorów powinny być lokalne NGO, jak również
organizacje z innych części województwa lub Polski, posiadające doświadczenia
we współpracy z seniorami. Wspomniane organizacje wraz z władzami
trójmiejskich uczelni powinny być głównymi partnerami dla utworzenia
Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Organizacja Uniwersytetu Trzeciego Wieku
powinna zostać poprzedzona badaniami dotyczącymi poziomu wykształcenia
wśród starszych mieszkańców gminy, celem dostosowania oferty edukacyjnej do
potrzeb i możliwości odbiorców.
c. działania na rzecz młodzieży powinny obejmować wzbogacenie oferty edukacyjnej
na poziomie szkół podstawowych i gimnazjum w zakresie przedmiotów ścisłych
oraz kultury i sportu. Działania powinny dotyczyć zarówno zwiększenia
kompetencji nauczycieli, jak również pozyskanie środków umożliwiających
współpracę szkół z organizacjami lub firmami oferującymi interesujące zajęcia
edukacyjne dla dzieci i młodzieży, takimi jak Centrum Nauki Experyment w Gdyni,
Centrum Hewelianum w Gdańsku, FabLab Trójmiasto (Gdynia) oraz innymi
oferującymi zajęcia warsztatowe i laboratoryjne w zakresie nauk przyrodniczych.
Znaczącym elementem podnoszącym jakość edukacji jest wprowadzenie zajęć
umożliwiających zaznajomienie dzieci i młodzieży z podstawami programowania
oraz nowoczesnymi technologiami, takimi jak druk 3D. Realizacja tego typu
działań jest możliwa m.in. we współpracy z wyżej wymienionymi organizacjami
dysponującymi środkami publicznymi lub pochodzącymi z fundacji wspierającymi
inicjatywy na rzecz integracji i rozwoju lokalnego. Wykorzystując lokalne
możliwości związane z funkcjonowaniem w gminie obszarów o wysokiej wartości
ekologicznej, objętych siecią Natura 2000, rekomendowane jest nawiązanie
współpracy z organizacjami przyrodników, takimi jak Ogólnopolskie Towarzystwo
Ochrony Ptaków, Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej
Akademii Nauk, Akademickie Koło Chiropterologiczne Polskiego Towarzystwa
Ochrony Przyrody "Salamandra", celem organizacji zajęć terenowych dla dzieci
i młodzieży umożliwiających zapoznanie z wartościami przyrodniczymi gminy.
Działania w tym zakresie, mogą stanowić część wspólną z obszarem działań na
rzecz seniorów oraz szerzej, w ramach działań na rzecz edukacji osób dorosłych.
d. działania na rzecz dzieci – przedsięwzięciem istotnym z punktu widzenia zarówno
edukacji od najmłodszych lat, jak również aktywizacji zawodowej jest utworzenie
żłobka umożliwiającego organizację opieki dla dzieci do lat 3. Działania na rzecz
utworzenia żłobka powinny być realizowane we współpracy z lokalną
społecznością,
lokalnymi
organizacjami
społecznymi
oraz
lokalnymi
przedsiębiorstwami. Przedsięwzięcie powinno być realizowane przez podmiot
społeczny, proponowaną formułą jest stowarzyszenie skupiające wyżej
wymienione podmioty. Podmiotem spełniającym wymienione kryteria jest Lokalna
Grupa Działania, posiadająca potencjał integrowania działań również
sąsiadujących gmin, w celu realizacji projektu o charakterze sieciowym. Działania
na rzecz dzieci w wieku szkolnym, na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum,
powinny obejmować również aktywizację lokalnych świetlic, zapewniających
organizację czasu wolnego oraz stanowiących uzupełnienie dla edukacji szkolnej
w postaci wsparcia oraz nadzoru przy odrabianiu zadań domowych. Obsadę
kadrową, w zależności od liczby dzieci, powinna stanowić osoba z wykształceniem
pedagogicznym oraz osoby ze społeczności lokalnej zagrożone bezrobociem,
oferujące swój czas w ramach wolontariatu. Częścią oferty świetlic i lokalnych
szkół powinna być również organizacja tzw. „półkolonii” w okresie ferii zimowych i
wakacji, które mogłyby obejmować zajęcia przewidziane w działaniach
adresowanych do młodzieży.
e. działania na rzecz edukacji ekologicznej – fakt nadwiślańskiej lokalizacji gminy oraz
funkcjonowania obszarów chronionych nie zawsze idą w parze ze zrozumieniem i
akceptacją lokalnej społeczności dla działań ochronnych narzucających także
ograniczenia dla rozwoju gospodarczego gminy. Stąd też konieczność objęcia
działaniami na rzecz edukacji ekologicznej nie tylko dzieci i młodzież ale także
osób dorosłych. Szczególnie istotnym aspektem jest uświadomienie szans i
możliwości dla lokalnej gospodarki, które niesie ze sobą istnienie obszarów
chronionych. W wielu krajach Europy Zachodniej, funkcjonowanie obszarów
chronionych traktowane jest raczej jako szansa rozwojowa, aniżeli przeszkoda.
Zarówno w Polsce jak i w innych krajach Unii Europejskiej funkcjonuje wiele
przykładów jak wykorzystać obszary chronione dla promocji i rozwoju gminy.
Działania na rzecz edukacji ekologicznej powinny uwzględnić organizację
wyjazdów studialnych dla urzędników gminnych, przedsiębiorców, rolników i
przedstawicieli Lokalnej Organizacji Turystycznej, do wybranych miejsc w kraju i
za granicą, w celu zapoznania się z modelowymi przykładami działań z zakresu
rozwoju lokalnego w oparciu o wartości przyrodnicze. Fundamentem działań na
rzecz edukacji ekologicznej i rozwoju turystyki powinien być fakt lokalizacji gminy
nad Wisłą. Przedsięwzięciem wiążącym działania na rzecz edukacji ekologicznej
oraz promocji gminy mogła by być budowa lokalnego i regionalnego centrum
edukacji w zakresie ekosystemów rzecznych. Poza funkcjami edukacyjnymi,
jednostka tego typu może spełniać także funkcje rekreacyjne, np. dzięki budowie
tzw. „naturalnego kąpieliska” zasilanego wodami rzeki, uzdatnianymi bez pomocy
zaawansowanych chemicznych systemów lecz w oparciu o strefę biologicznie
czynną czyli obszar w kąpielisku obsadzony roślinnością naturalnie oczyszczającą
wodę. Przykładem tego typu przedsięwzięcia może być centrum edukacji o
wodach słodkich „Ziva voda” w miejscowości Modra, w Republice Czeskiej
(http://www.zivavodamodra.cz/). Propozycje działań w zakresie edukacji
ekologicznej, oprócz oczywistych powiązać z działaniami na rzecz turystyki i
sportu, w naturalny sposób łączą się z działaniami na rzecz edukacji dorosłych,
seniorów oraz dzieci i młodzieży. Działania w zakresie edukacji ekologicznej dla
dorosłych powinny obejmować także aspekty związane z dostosowywaniem
rolnictwa do zmian klimatu oraz odnawialnych źródeł energii.
2. Źródła finansowania:
a. Program Operacyjny Polska Cyfrowa 2014 – 2020
− Oś priorytetowa I. Powszechny dostęp do szybkiego internetu
• Cel szczegółowy 5: Zwiększenie stopnia oraz poprawa umiejętności
korzystania z internetu, w tym e-usług publicznych
b. Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego 2014 – 2020
− Oś priorytetowa 3: Edukacja,
• Działanie 3.1. Edukacja przedszkolna
• Działanie 3.2. Edukacja ogólna, Poddziałanie 3.2.1. Jakość edukacji ogólnej
• Działanie 3.3. Edukacja zawodowa, Poddziałanie 3.3.1. Jakość edukacji
zawodowej
− Oś priorytetowa 4: Kształcenie zawodowe
• Działanie 4.1. Infrastruktura ponadgimnazjalnych szkół zawodowych
− Oś priorytetowa 5: Zatrudnienie
• Działanie 5.3. Opieka nad dziećmi do lat 3
c. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Gdańsku
Projekt na rzecz rozwoju turystyki, kultury i sportu
Potencjał turystyczny gminy Subkowy w dużej mierze związany jest z
możliwościami związanymi z turystycznym wykorzystaniem Wisły oraz terenów nad jej
brzegami. Ponadto, działania w zakresie turystyki w gminie mogą zostać ściśle powiązane
z działaniami edukacyjnymi, szczególnie w obszarze edukacji ekologicznej oraz
działaniami na rzecz aktywizacji osób starszych i edukacji dorosłych, dzieci i młodzieży.
Szczególna rola w tym zakresie może przypaść przedsięwzięciu centrum edukacji o
ekosystemach rzecznych wraz z infrastrukturą rekreacyjną. W zakres działań na rzecz
rozwoju turystyki, kultury i sportu wchodzą propozycje następujących działań:
1. Działania na rzecz turystyki:
a. budowa przystani żeglarskiej – projekt posiada potencjał przedsięwzięcia
sieciowego, możliwego do zrealizowania we współpracy z innymi gminami
nadwiślańskimi. Realizacja sieci przystani żeglarskiej umożliwiałaby rozwój
turystyki żeglarskiej oraz podróży barkami po Wiśle. Przedsięwzięcie może łączyć
się z działaniami na rzecz edukacji ekologicznej, realizowanych w postaci rejsów
po Wiśle, połączonych z obserwacją ptaków i fotografią przyrodniczą.
b. wytyczenie i organizacja tras rowerowych wzdłuż brzegów Wisły oraz wśród
atrakcyjnych krajobrazowo i przyrodniczo obszarów na terenie gminy Subkowy.
Wytyczenie i realizacja tras może sprzyjać nie tylko podniesieniu atrakcyjności
turystycznej gminy lecz również aktywizacji sportowej mieszkańców – rodzin, osób
starszych, dzieci i młodzieży. Trasy rowerowe powinny być wybudowane w
standardzie umożliwiającym wykorzystanie roweru jako środka codziennego
transportu. Elementami infrastruktury towarzyszącej trasom rowerowym powinny
być parkingi rowerowe oraz ławy umożliwiające odpoczynek i spożycie posiłku.
Projekt powinien być realizowany we współpracy z sąsiadującymi gminami, w
ramach porozumień międzygminnych i Lokalnej Organizacji Turystycznej.
c. budowa sieci punktów widokowych bazujących na
widokowych, umożliwiających obserwacje przyrody.
wieżach/platformach
Punkty widokowe
rozmieszczone w atrakcyjnych krajobrazowo i przyrodniczo miejscach mogą
przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności zarówno gminy Subkowy jak i gmin
sąsiadujących wśród turystów rowerowych. Projekt powinien być realizowany we
współpracy z sąsiadującymi gminami, w ramach porozumień międzygminnych i
Lokalnej Organizacji Turystycznej.
d. wytyczenie szlaków biegowych, turystyki narciarskiej i nordic walking wiodących
przez atrakcyjne krajobrazowo obszary gminy. Szlaki powinny być powiązane ze
szlakami o podobnym charakterze prowadzące przez gminy sąsiadujące.
Przedsięwzięcie wpisuje się także w działania na rzecz aktywizacji sportowej
lokalnej społeczności.
2. Działania na rzecz aktywizacji sportowej społeczności lokalnej:
a. aktywizacja sportowa/rekreacyjna rodzin, seniorów, dzieci i młodzieży w oparciu o
gminną infrastrukturę turystyczną i sportową, w zakresie rekreacji i turystyki
rowerowej, promocji biegania, nordic walking, narciarstwa biegowego. Aktywizacja
powinna być realizowana we współpracy z Lokalną Organizacją Turystyczną,
lokalnymi klubami sportowymi, Akademią Wychowania Fizycznego i Sportu w
Gdańsku, a także udział w ogólnopolskich inicjatywach sportowych, np. Polska
Biega (www.polskabiega.sport.pl).
b. stworzenie warunków do rozwoju sportów kwalifikowanych – paralotniarstwa i
zimowych sportów latawcowych. Strome zbocza Wisły, ze względu na
przemieszczanie się mas powietrza wzdłuż zboczy i zmiany ich temperatury w
styczności z wodami rzeki stwarzają sprzyjające warunki do uprawiania
paralotniarstwa. Działania powinny obejmować organizację niewielkich lądowisk
oraz parkingów dla paralotniarzy. Ze względu na dostępność otwartej przestrzeni,
bez przeszkód terenowych, w przypadku wystąpienia pokrywy śnieżnej występują
sprzyjające warunki dla uprawiania zimowych sportów latawcowych, polegających
na jeździe na nartach lub desce snowboardowej z napędem żaglowym, w postaci
tzw. latawca pociągowego (powerkite). Snowkiting zdobywa w Polsce coraz
większą popularność, w województwie pomorskim przeszkodą jest niewielka
dostępność wielkopowierzchniowych, otwartych obszarów bez przeszkód
terenowych w postaci linii energetycznych i lasów. Projekt powinien być
realizowany we współpracy z Lokalną Organizacją Turystyczną oraz pomorskimi
stowarzyszeniami paralotniarzy oraz organizacjami/nieformalnymi grupami
skupiającymi osoby uprawiające snowkiting. W przypadku sportów latawcowych,
najważniejszym partnerem będą właściciele obszarów nadających się do ich
uprawiania.
c. rozwój lokalnej infrastruktury sportowej – modernizacja i budowa sal
gimnastycznych, boisk do gry w piłkę nożną, siatkówkę i koszykówkę, skateparku,
budowa urządzeń do ćwiczeń siłowych „pod chmurką” w ramach otwartych placów
zabaw.
3. Działania na rzecz rozwoju oferty kulturalnej:
powinny zostać ściśle powiązane z przedsięwzięciami na rzecz edukacji osób
dorosłych, seniorów, dzieci i młodzieży. „Szkoła ludowa” lub lokalny dom kultury może
stanowić centrum działań związanych z kulturą regionalną. Działania na rzecz kultury
powinny uwzględniać:
a. zajęcia warsztatowe związane z tradycją i kulturą regionu. Regularne zajęcia
warsztatowe powinny być powiązane z działalnością Kół Gospodyń Wiejskich,
klubów seniora oraz Uniwersytetem Trzeciego Wieku. Powinny sprzyjać
przekazywaniu wiedzy i umiejętności w zakresie zawodów ginących oraz integracji
międzypokoleniowej.
b. nawiązanie współpracy z regionalnymi inicjatywami kulturalnymi w celu organizacji
spotkań kulturalnych i zajęć warsztatowych w zakresie obejmującym m.in. muzykę
i kino. Partnerami do realizacji tego typu przedsięwzięć powinny być lokalne
organizacje społeczne oraz regionalne inicjatywy na rzecz kultury, m.in. Instytut
Sztuki „Wyspa” (Gdańsk), Centrum Kultury „Łaźnia” (Gdańsk), Instytut Kultury
Miejskiej (Gdańsk), tuBaza (Gdynia), FabLab Trójmiasto (Gdynia), społeczność
artystów WL4 – Art Space (Gdańsk). Działania kulturalne powinny aktywnie
angażować lokalną społeczność – rodziny, seniorów, młodzież i dzieci.
4. Źródła finansowania
a.Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego 2014 – 2020
− Oś priorytetowa 6: Integracja
• Działanie 6.1. Aktywna integracja, Poddziałanie 6.1.2. Aktywizacja
społeczno-zawodowa
− Oś priorytetowa 8: Konwersja
• Działanie 8.1. Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne – wsparcie
dotacyjne, Poddziałanie 8.1.2. kompleksowe przedsięwzięcia
rewitalizacyjne w miastach poza Obszarem Metropolitalnym Trójmiasta
• Działanie 8.3. Materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe
• Działanie 8.4. Wsparcie atrakcyjności walorów dziedzictwa przyrodniczego
− Oś priorytetowa 11: Środowisko
• Działanie 11.4. Ochrona różnorodności biologicznej
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 – 2020
− M07 - Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich
• Budowa lub modernizacja dróg lokalnych
• Gospodarka wodno-ściekowa
• Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne lub kształtowanie
przestrzeni publicznej
• Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele
promocji lokalnych produktów
• Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego
− M19 – Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER (RLKS –
rozwój lokalny kierowany przez społeczność)
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
b.
Projekt infrastrukturalny
1. Obszar transportowy:
a.rozwój transportu publicznego na terenie gminy, ze szczególnym uwzględnieniem
połączeń miejscowości gminy z dworcem kolejowym oraz rozwój systemu
Park&Ride, z parkingami samochodowymi i rowerowymi, ułatwiającymi docieranie
do miejsc przesiadkowych, umożliwiających odbycie dalszej podróży koleją lub
liniami autobusowymi operującymi w regionie;
b.modernizacja i budowa dróg lokalnych;
c. rozwój komunikacji wodnej przez Wisłę – możliwe połączenie przedsięwzięcia z
działaniami na rzecz turystyki i sportu, w zakresie rozwoju turystyki żeglarskiej i
sportów wodnych.
2. Bezpieczeństwo energetyczne
a.podjęcie działań na rzecz budowy sieci dystrybucji gazu na terenie gminy Subkowy
b.działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej w budynkach publicznych
na terenie gminy – termomodernizacja, wymiana oświetlenia wewnętrznego na
energooszczędne, modernizacja źródeł ciepła w obiektach publicznych w kierunku
urządzeń niskoemisyjnych;
c. modernizacja oświetlenia ulicznego wykorzystująca energooszczędne źródła LED
lub w oparciu o nowoczesne lampy sodowe wraz ze sterownikami umożliwiającymi
zdalną regulację natężenia światła oraz zapobiegające szybkiemu zużyciu lamp.
W zależności od struktury właścicielskiej oświetlenia ulicznego (gmina lub
dostawca energii elektrycznej), partnerem do realizacji przedsięwzięcia powinien
być właściwe terenowo przedsiębiorstwo odpowiedzialne za dystrybucję energii
elektrycznej.
d.wyposażenie obiektów publicznych w instalacje fotowoltaiczne oraz kolektory
słoneczne (w zależności od zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową w
miesiącach wiosennych i letnich).
3. Infrastruktura na rzecz integracji społecznej i edukacji:
a.rozwój komunalnego zasobu mieszkaniowego lub budownictwa społecznego, w
oparciu o przykłady dobrych praktyk realizowanych w Polsce
b.dostosowanie obiektów publicznych do potrzeb osób niepełnosprawnych
c. modernizacja istniejącego budynku szkoły podstawowej lub budowa nowego
obiektu. Projekt powinien zostać zrealizowany w oparciu o modelowe wzorce
budownictwa pasywnego lub energooszczędnego. Przykładem może być
budynek szkoły podstawowej, wykonany w energooszczędnej technologii
szkieletowej w miejscowości Czarna Woda, w powiecie starogardzkim.
d.rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej na rzecz poszerzenia dostępności
internetu szerokopasmowego.
4. Infrastruktura ochrony środowiska:
a.budowa infrastruktury kanalizacyjnej oraz wdrożenie innych rozwiązań w zakresie
gospodarki wodno-ściekowej, w związku z działaniami ochronnymi rzeki Drybok.
b.wdrożenie monitoringu hałasu na terenach gminy bezpośrednio sąsiadujących z
autostradą A1. Partnerami do realizacji działań są Generalna Dyrekcja Dróg i
Autostrad oraz jednostki naukowo-badawcze wyspecjalizowane w monitoringu
środowiska.
5. Źródła finansowania:
a.Program Operacyjny Polska Cyfrowa 2014 – 2020
• Oś priorytetowa I. Powszechny dostęp do szybkiego internetu
Cel szczegółowy 1: Wyeliminowanie terytorialnych różnic w możliwości
dostępu do szerokopasmowego internetu o wysokich przepustowościach
b.Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego 2014 – 2020
• Oś priorytetowa 9: Mobilność
− Działanie 9.3. Regionalna infrastruktura drogowa,
• Oś priorytetowa 10: Energia
− Działanie
10.2. Efektywność energetyczna, Poddziałanie 10.2.1.
Efektywność energetyczna - wsparcie dotacyjne
− Działanie 10.3. Odnawialne źródła energii, Poddziałanie 10.3.1. Odnawialne
źródła energii - wsparcie dotacyjne
− Działanie 10.4. Redukcja emisji
• Oś priorytetowa 11: Środowisko
− Działanie 11.3. Gospodarka wodno-ściekowa
− Działanie 11.4. Ochrona różnorodności biologicznej
c. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 – 2020
• M07 - Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich
− Budowa lub modernizacja dróg lokalnych
− Gospodarka wodno-ściekowa
d. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku
−
18.
MISJA GMINY SUBKOWY
W tym miejscu można przytoczyć jedną z definicji misji, która autorom opracowania wydaje
się być najbardziej trafna:
Misja to zwięzłe, realistyczne sformułowanie filozofii, celów i zasad rozwoju
strategicznego uwzględniające identyfikację podstawowych problemów oraz wyniki
analizy SWOT.
Misją Gminy Subkowy, rozumianej jako wspólnota wszystkich osób zamieszkujących na jej
terenie, jest:
Gmina Subkowy w 2025 roku, to: rolniczo-osadniczy region, kierujący się
zasadami rozwoju zrównoważonego, bazujący na rozwoju rolnictwa, lokalnej
gospodarki i planowego osadnictwa, integrujący mieszkańców w oparciu o wysoki
poziom tożsamości lokalnej, edukacji, opieki zdrowotnej i infrastruktury
społecznej, dbający o osoby starsze i wykluczone, wykorzystujący skutecznie
tradycje i zasoby kulturowe oraz korzystne położenie geograficzne dla rozwoju
gminy.
19. WDRAŻANIE, MONITORING I EWALUACJA
Wdrażanie Strategii
W proces wdrażania Strategii Rozwoju Gminy Subkowy do roku 2020 z prognozą
do roku 2025 powinni być zaangażowani również lokalni partnerzy społeczno –
gospodarczy, a w tym organizacje pozarządowe oraz lokalni przedsiębiorcy i inne
instytucja funkcjonujące na terenie gminy.
Strategia jest swoistą mapą drogową, stanowiącą podstawę do podejmowania
skoordynowanych działań przez władze samorządowe gminy Subkowy.
Dla realizacji Strategii niezbędne będzie podejmowanie różnego rodzaju działań, a to:
− wspólnych przez partnerów – różne organizacje funkcjonujące na terenie gminy,
− samodzielnych przez podmioty sektora prywatnego i rolnictwa,
− samodzielnych przez organizacje pozarządowe,
− indywidualnych przez mieszkańców i ich nieformalne grupy i środowiska.
W związku z powyższym niezwykle istotnym aspektem decydującym
o sprawności realizacji i wdrażania założeń Strategii będzie efektywna koordynacja
i komunikacja pomiędzy poszczególnymi podmiotami. Dla tego celu niezbędnym jest
powołanie zespołu ds. wdrażania i monitoringu strategii, który można oprzeć na
jednej z Komisji Rady Gminy Subkowy.
Zespół ten powinien w sposób ciągły dbać o rozpowszechnianie informacji
o strategii a także sprawdzać czy proponowane bieżące działania/uchwały są tożsame ze
strategią rozwoju.
Niezbędnym jest przyjęcie zasady, że każda uchwała Rady Gminy i decyzja
Wójta Gminy powinna zawierać w uzasadnieniu odniesienie do zapisów uchwalonej
strategii rozwoju. Spowoduje to konieczność nieustannego kontaktu
ze strategią i
przyniesie efekt synergii działań dla realizacji zapisów strategii rozwoju.
Monitoring
Monitoring Strategii będzie polegał na stałym selekcjonowaniu i gromadzeniu
informacji niezbędnych do oceny postępów w realizacji Strategii. Monitoring obejmował
będzie cele w określonych obszarach strategicznych.
Za działania monitoringowe odpowiedzialny będzie Zespół d/s wdrażania i
monitoringu strategii, który raz w roku będzie opracowywał raport, będący podstawowym
elementem monitoringu realizacji celów strategicznych. W raporcie analizowane będą
wskaźniki realizacyjne dla poszczególnych działań.
Raporty będą przedstawione Wójtowi Gminy Subkowy celem akceptacji
i sformułowania stosownych zaleceń.
W celu doskonalenia systemu monitoringu Zespół będzie prowadził prace
analityczne
i badawcze w zakresie głównych obszarów tematycznych zawartych w Strategii.
Równocześnie będą trwały prace nad rozwojem instytucjonalnym systemu
monitoringu, np. w zakresie źródeł informacji i danych.
Obiektywna i stała ocena postępu realizacji celów umożliwi:
 podjęcie decyzji odnośnie kontynuacji lub zaprzestania realizacji działań,
 zaplanowanie ewentualnych działań zapobiegawczych, które mogą prowadzić do
aktualizacji Strategii w okresie jej obowiązywania,
 zweryfikowanie wpływu realizowanych projektów na otoczenie społecznogospodarcze,
 zweryfikowanie stopnia wpływu realizowanych projektów na rozwiązywanie
problemów gminy Subkowy,
 przedstawienie propozycji zmian i działań korygujących – aktualizacja strategii.
Ewaluacja
Ewaluacja dotyczy efektów wdrażania Strategii oraz jej wpływu na rozwój
społeczno-gospodarczy gminy Subkowy. Ewaluacja musi odpowiadać na pytanie,
w
jakim stopniu Strategia rozwiązała zdiagnozowane problemy i jakie powinny zostać
wdrożone usprawnienia i działania korygujące w przyszłym latach.
Ewaluacja działań wynikających ze Strategii powinna zostać przeprowadzona w
2020 i 2025 roku, jako analiza i ocena es post - ocena długoterminowego wpływu efektów
wdrażania Strategii na wybrane grupy docelowe oraz na ogólna sytuację społeczno –
gospodarczą gminy.
Opracowane raporty z monitoringu będą stanowiły podstawę przygotowania
aktualizacji Strategii. Działania korygujące będą punktem wyjścia do opracowania Strategii
na kolejne lata, która w dużej mierze będzie prowadziła do realizacji celów, które nie
zostały osiągnięte do końca 2025 roku.

Strategia - dokument

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nr 132

Nr 117

Nr 129