Białoruskim władzom w 2012 r. udało się powstrzymać inflację i

Białoruskim władzom w 2012 r. udało się powstrzymać inflację i zrezygnować ze wzrostu
PKB
Przegląd realnego sektora gospodarki w okresie styczeń-listopad 2012 r.
Wg wyników za 11 miesięcy 2012 r. (a prawdopodobnie i za 12 miesięcy) gospodarka Białorusi
spowolniała, rząd RB i NB RB wbrew wymogom prezydenta nie stały za wszelką cenę
rozpędzać gospodarki w celu osiągnięcia wskaźników rocznej prognozy. Gospodarka faktycznie
osiągnęła wskaźniki, które początkowo były prognozowane na 2012 r.
Jeśli abstrahować od dyrektywnych indykatorów i wymogów prezydenta, z których wykonania
sprawozdanie rząd jeszcze złoży, białoruska gospodarka zademonstrowała niezłe wyniki w
pierwszym pokryzysowym roku.
Tabela 1. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne RB w 2012 r.
Wskaźnik
Fakt I-XI
I-XI 2012 do I-XI 2011, w
2012,
%
bln BYR
PKB
452,5
+2,0
Produkcja przemysłowa
573,2
+6,1
Produkcja rolna
96,7
+5,6
Inwestycje w środki 130,1
minus 14,7
trwałe
Handel detaliczny
181,1
+13.2
Inflacja, %
20,1
22,9*
Listopad 2012 r. wobec listopada 2011 r.
Oficjalna prognoza
na 2012, w %
+5-5,5
+6-7
+4-5
minus 3-4
5-5,5
19-22
Wg danych Belstat, PKB RB w okresie styczeń-listopad 2012 r. wzrósł o 2,0% do 452,5 bln
BYR (ok. 52,68 mld USD), w porównaniu z analogicznym okresem 2011 r. Wartość produkcji
przemysłowej w okresie styczeń-listopad 2012 roku wyniosła 573,2 bln BYR (ok. 66,73 mld
USD), czyli o 6,1 % więcej w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku, produkcja rolna
gospodarstw wszystkich kategorii własności za ten okres zwiększyła się o 5,6% do 96,7 bln
BYR (ok. 11,26 mld USD).
Wzrost PKB w 2012 r. jak i poprzednio w największym stopniu został osiągnięty dzięki
produkcji przemysłowej. Udział przemysłu w przyroście PKB (2%) wyniósł 1,9%. Znaczący
udział miały transport i komunikacja (0,5% przyrostu), rolnictwo (0,5%).
Twarda polityka monetarna, która polegała na znacznym ograniczeniu kredytowania
preferencyjnego budownictwa mieszkaniowego, doprowadziła do tego, że rezultaty branży
budowlanej w 2012 r. mają negatywny wpływ na wzrost PKB (udział w PKB – minus 0,7%).
Wzrost w przemyśle w okresie styczeń-listopad 2012 r. był spowodowany głownie wzrostem
wielkością produkcji w przemyśle chemicznym (+22,8% wobec analogicznego okresu 2011 r.),
w produkcji koksu, produktów ropopochodnych i materiałów jądrowych (+14,8%), a także
środków transportu i urządzeń (+17,7%). Ale pod koniec br. dynamika wielkości produkcji w
tych branżach przemysłu spowolniła i w listopadzie br. wyniosła w porównaniu z
październikiem 2012 r. minus 8%, minus 2,9% i +0,6% odpowiednio.
Mimo nienadążania głównego makroekonomicznego wskaźnika (PKB) za prognozą, inne dwa
wskaźniki (inflacja i płace) osiągnęły wielkości prognozy.
Wg Belstatu, za 18 dni grudnia 2012 r. ceny konsumpcyjne i usługi płatne wzrosły o 0,9%, od
początku roku – o 21,2% przy prognozie 19-22%. Największy przyrost cen odnotowano na
towarowe sezonowe: buraki zdrożały o 17,4%, ziemniaki – o 13,5%, pomidory świeże – o
14,4%, kapusta świeża – o 11,8%, cebula – o 7,6%, marchew – o 4,2%, jabłka – o 5,1%. Ponadto
zdrożały usługi łączności (o 13,1%), mąka pszenna (4,7%), kasza manna (3,2%), chleb i wyroby
piekarnicze (3,1%), usługi komunalne (2,6%), masło (2,4%), wódka (2,3%), makaron (2,1%),
mleko skondensowane z cukrem (1,9%), piwo (1,2%).
Jeśli sytuacja z inflacją, którą rząd powstrzymywał w ciągu roku poprzez ograniczenia wzrostu
cen regulowanych, jest jasna, to sytuacja z płacami jest bardziej skomplikowana.
Średnie wynagrodzenie w ujęciu nominalnym w listopadzie br. wzrosło o 0,4% do 4,24 mln
USD (ok. 496,7 USD) w porównaniu do października 2012 r. Realne wynagrodzenie
(uwzględniające wzrost cen konsumpcyjnych) w listopadzie br. zmniejszyło się o 1,3% w
porównaniu z październikiem br.
Biorąc pod uwagę noworoczne tradycje dot. wypłaty premii, średnie wynagrodzenie w RB
wyniesie 500 USD. Ale ten wskaźnik będzie osiągnięty dla celów bardziej propagandowych,
ponieważ tempo wzrostu wynagrodzeń znacznie wyprzedza wzrost wydajności pracy. Wg
danych Belstat, w okresie styczeń-październik 2012 r. przy wzroście nominalnego
wynagrodzenia o 18,1%, wzrost wydajności pracy wg PKB wyniósł zaledwie 4,3%.
Wzrost płac poparty oczekiwaniami inflacyjno-dewaluacyjnymi spowodował wzrost popytu
konsumpcyjnego ze strony ludności. Obrót detaliczny w okresie styczeń-listopad 2012 r. wzrósł
o 13,2% do 181,1 bln BYR (ok. 21,2 mld USD) w porównaniu z analogicznym okresem 2011 r.
Białoruskie towary stanowiły 74,5% sprzedaży, w tym białoruskie towary spożywcze – 84,4%,
przemysłowe – 61,1%. W ubiegłym roku Białorusini mieli większe zaufanie w stosunku do
białoruskich towarów: w okresie styczeń-listopad 2011 r. białoruskie towary stanowiły 76,3%
sprzedaży, w tym białoruskie towary spożywcze – 85,8%, przemysłowe – 64,4%.
Stopniowo pogarsza się sytuacja w handlu zagranicznym RB. Po zaprzestaniu biznesu z zakresu
przetwórstwa nafty i eksportu rozpuszczalników i materiałów do smarowania odnotowane jest
wzmocnienie negatywnych tendencji: spowolnienie eksportu, jego ujemne saldo w ujęciu
miesięcznym nadal rośnie. Sytuację pogarsza się sposób dodatkowo fakt, że Rosja podtrzymuje
pretensje dot. zwrotu 1,5 mld USD, które nie wpłynęły do budżetu w postaci cła z eksportu
produktów ropopochodnych.
W październiku ujemne saldo handlu zagranicznego towarami i usługami wyniosło 165,9 mld
USD wobec 141,8 mln USD we wrześniu i 48,7 mln USD w sierpniu. W lipcu br. dodatnie saldo
wyniosło 406,9 mln USD.
W okresie styczeń-październik 2012 r. dodatnie saldo handlu zagranicznego towarami i usługami
wyniosło 3,59 mld USD wobec ujemnego w wysokości 1 mld USD w styczniu-październiku
2011 r. Eksport towarów i usług za 9 miesięcy wzrósł o 16,2% do 44,16 mld USD w porównaniu
z analogicznym okresem 2011 r., wzrost importu wyniósł 4% a wartość importu - 40,57 mld
USD.
Białoruska gospodarka nadal bilansuje na granicy kruchej równowagi. MFW uważa, że stopy
procentowe zostały obniżone zbyt szybko, a podwyższenie płac wyprzedzało wzrost wydajności,
co spowodowało presję na ceny i kurs wymiany. Przeprowadzenie głębokich reform
strukturalnych pozostaje głównym warunkiem wzrostu wydajności, wzmocnienia
konkurencyjności gospodarki i stymulowania potencjalnego wzrostu. Zdaniem Funduszu,
głównymi celami są liberalizacja cen, reformowanie przedsiębiorstw i prywatyzacja. To są
dziedziny, w których procesy zmian powinny być przyspieszone.
Zdaniem ekspertów, prognoza rozwoju białoruskiej gospodarki na 2013 będzie miała charakter
umiarkowany, wzrost wyniesie ok. 2,1%. Ale prawdopodobnie władze nie będą zadowolone
takim wskaźnikiem wzrostu, zatem zapewne będą próbowały osiągnąć wyższy wzrost poprzez
aktywne stymulowanie (kredytami) popytu wewnętrznego. Ale realnie jedynym wyjściem
realizacji tego planu, który nie zagrażałby stabilności makroekonomicznej, jest pozyskiwanie
inwestycji zagranicznych.
Prognoza władz dot. wzrostu PKB na 2013 r. zatwierdzona została na poziomie 108,5% wobec
2012 r.
Białoruska gospodarka nadal utrzymuje kruchą równowagę okresu pokryzysowego. Znacząca
różnica między prognozowymi i faktycznymi wskaźnikami potwierdza niską efektywność
podejmowanych na różnych poziomach decyzji, a ten czynnik, że białoruska administracja przy
opracowaniu prognozy często nie bierze pod uwagę obiektywnych warunków powoduje stałe
nieporozumienia między poszczególnymi ośrodkami władzy.
styczeń 2013