Mali - Kobiety z plemienia Bambara z Mali

Kobiety z plemienia Bambara z Mali
Lublin, 01.03.2007
Mali
Przez ostatnie kilka lat przebywałam w Mali wśród plemienia Bambara. Ciekawe było dla mnie Ŝycie kobiet,
z którymi przyszło mi pracować.
Przysłowie Suba be te, komaa ba be mówi, Ŝe w Ŝyciu waŜna jest rodzina i przyjaciele. Gdy tego nie ma, to
osoba nic nie osiągnęła w Ŝyciu. Przeznaczeniem kobiety afrykańskiej jest małŜeństwo i liczne potomstwo.
Nie spotyka się tam osób samotnych. Dziewczyna przygotowuje się do swego losu juŜ od pierwszych lat
Ŝycia. Co do małŜeństwa przysłowie mówi Fa be Muso nini a den ye to znaczy, Ŝe to ojciec szuka Ŝony dla
swojego syna. Przysłowia tego trzeba przestrzegać. Umowa jest przypieczętowana pewną sumą pieniędzy.
Dorastając, dziewczynka uczy się prac domowych: prania, gotowania, sprzątania, zajmowania się młodszym
rodzeństwem. Mieszkając pewien czas u jednej rodziny, widziałam, Ŝe te prace wykonywały malutkie
dziewczynki – 6, 7 letnie. Nie miały prawie czasu na zabawę. Nieczęsto teŜ mają dostęp do nauki. Nie mogą
być za bardzo wykształcone, poniewaŜ męŜczyźni wolą kobiety pokorne.
JuŜ w tym wieku naleŜy zacząć przygotować posag. W tym celu dziecko jest wysyłane do miasta do jakieś
rodziny jako tzw. „mała słuŜąca”. U takiej rodziny ma cięŜkie Ŝycie; wstaje o 4 rano, gotuje wodę,
przygotowuje obiad, pierze, bawi dzieci, i tak do późnych godzin nocnych za niewielką opłatę.
W wieku dojrzewania, gdy zebrała juŜ odpowiednią sumę i wchodzi w wiek dorosły, często juŜ około 12 lat,
zaczyna się następny etap. Dziewczyna zaczyna pomieszkiwać po kilka dni w rodzinie celata, przyszłego
męŜa. Jest to coś w rodzaju staŜu. Przyszła teściowa wnikliwie podpatruje ją w pracach domowych
i sprawdza, czy dziewczyna nadaje się dla jej syna. W tym czasie jej ojciec otrzymuje zapłatę: 1 worek soli,
3 garście Cola (co przypomina kasztany, a przeŜute ma działanie narkotyczne), pieniądze. Czym lepiej
dziewczyna pracuje, tym jest droŜsza. Data ślubu, zwana furami, jest ustalana przez Radę wioski. W dniu
ślubu pan młody musi ofiarować przyszłej Ŝonie: koszyk kaszy, jedną kozę, worek soli i miskę masła.
Uroczystość odbywa się w czwartek. Rano kobieta jest zaprowadzana do domu pana młodego przez swoją
rodzinę. Rodzina jest obficie raczona kozim mięsem ze specjalnie przygotowanym piwem z prosa.
Śluby odbywają się zbiorowo i przygotowywane są przez całą wioskę. Szef wioski przewodniczy ceremonii
i na cały głos oznajmia wszystkim, co kto przyniósł w prezencie. Kobieta jest jedną z kilku Ŝon. MoŜe się
zdarzyć, Ŝe mąŜ będzie starszy o 50 lat. KaŜda z Ŝon dostaje chatkę, którą zamieszkuje z dziećmi. Często
rodzi do 10 dzieci. MąŜ ma swój osobny domek. Trzyma on teŜ pieniądze całej rodziny. Nieszczęściem dla
kobiety jest bezpłodność. Z tego powodu jest ona często wykluczana z rodziny. Musi ona teŜ urodzić syna.
Jedna z moich znajomych Awa miała 4 wspaniałe córki, a sama była pielęgniarką. MąŜ ją zostawił dla innej,
poniewaŜ chciał mieć syna. Gdy mąŜ umiera, Ŝona musi opuścić rodzinę wraz ze swoimi dziećmi. Często
zostaje zmuszona do poślubienia brata zmarłego męŜa, nawet moŜe być siódmą lub ósmą Ŝoną.
Często widziałam, Ŝe kobiety z plemienia Banbara były uśmiechnięte, potrafiły cieszyć się z wielu rzeczy, np.
ze zdrowia, z tego Ŝe mogły zjeść chociaŜ jeden posiłek dziennie. Według tradycji kobieta musi być
całkowicie poddana męŜowi. Pracuje cięŜko, ale dzieci duŜo jej pomagają. Często dzieli się obowiązkami
z pozostałymi Ŝonami. Czasami Ŝycie między nimi nie jest łatwe.
Jedno z przysłów Mali mówi: Jama be yoro min na, ma hine be yen: kaŜdy człowiek ma wady i zalety,
powinniśmy być jednak miłosierni dla siebie. W kaŜdym człowieku jest dobre serce. Myślę, Ŝe te słowa
mogą chociaŜ po części opisać moje spotkanie z ludem Banbara. Są oni bardzo ciepli i gościnni. PrzeŜyłam
z nimi wiele pięknych chwil. Wiele mnie nauczyli i pozwolili uświadomić SOBIE, Ŝe powinnam być wdzięczna
Bogu za chwile obecne, dziękując mu za kaŜdy dzień i za kaŜdą spotkaną osobę.
Łączę serdeczne pozdrowienia.
Fudalej Małgorzata, Misjonarka Afryki