Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Jak

Klasyfikacja zawodów
i specjalności na potrzeby
rynku pracy.
Jak prawidłowo przypisać zawód?
Spotkanie z pracownikami PUP rejestrującymi
osoby bezrobotne. Spotkanie przygotowane
w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II
Toruń, 10.06.2014 r.
Klasyfikacja zawodów i specjalności na
potrzeby rynku pracy – podstawowe informacje
„
Dz. U. z 2010 roku, nr 82, poz. 537 z późn. zm.
Zastosowanie klasyfikacji:
„ pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe
„ szkolenia zawodowe
„ gromadzenie danych do określania polityki zatrudnienia
i kształcenia ustawicznego
„ prowadzenie badań, analiz, prognoz i innych
opracowań dotyczących rynku pracy
Grupowanie zawodów i specjalności
„
„
„
„
„
2366 zawodów i specjalności (kod 6-cyfrowy)
444 grupy elementarne (kod 4-cyfrowy)
132 grupy średnie (kod 3-cyfrowy)
43 grupy duże (kod 2-cyfrowy)
10 grup wielkich (kod 1-cyfrowy)
Struktura klasyfikacji uwzględnia cztery poziomy
kwalifikacji, zdefiniowane w odniesieniu do
poziomu wykształcenia
Poziom kwalifikacji a wykształcenie
pierwszy poziom kwalifikacji (kwalifikacje
elementarne) – szkoła podstawowa
„ drugi poziom kwalifikacji – gimnazjum,
zasadnicza szkoła zawodowa, liceum
„ trzeci poziom kwalifikacji – technikum,
szkoła policealna
„ czwarty poziom kwalifikacji – uczelnia
wyższa
„
Struktura wielkich grup zawodów i poziomy kwalifikacji
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Nazwa grupy wielkiej
Przedstawiciele władz publicznych,
wyżsi urzędnicy i kierownicy
Specjaliści
Technicy i inny średni personel
Pracownicy biurowi
Pracownicy usług osobistych
i sprzedawcy
Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy
Robotnicy przemysłowi
i rzemieślnicy
Operatorzy i monterzy maszyn
i urządzeń
Pracownicy przy pracach prostych
Siły zbrojne
RAZEM
Liczba grup w ramach grupy
wielkiej
Liczba
zawodów
Poziom
i specjal- kwalifikacji
elementar-ności
-nych
dużych
średnich
4
11
31
141
3+4
6
5
4
30
20
8
98
87
27
663
471
68
4
3
2+3
4
12
39
132
2+3
3
9
17
54
2
5
14
69
400
2
3
14
41
336
2
6
3
43
11
3
132
32
3
444
98
3
2366
1
1, 2 + 4
x
Podstawowe zasady prawidłowego stosowania
klasyfikacji
1.
W grupie wielkiej 1 zawody kierownicze
klasyfikowane są zgodnie z pełnioną funkcją.
Dyrektorzy, którzy jednocześnie są członkami zarządu,
powinni być klasyfikowani w grupie 1121 - Dyrektorzy
generalni i wykonawczy. Wszyscy pozostali dyrektorzy
i kierownicy (w tym kierownicy liniowi) niebędący
jednocześnie członkami zarządu powinni być
klasyfikowani w grupach 12 - Kierownicy do spraw
zarządzania i handlu, 13 - Kierownicy do spraw
produkcji i usług oraz 14 - Kierownicy w branży
hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych,
zgodnie z ich zadaniami.
2.
Jako kierowników należy klasyfikować tylko tych
pracowników, których zadania kierownicze przeważają
nad zadaniami wymagającymi kwalifikacji ściśle
naukowych, technicznych, medycznych czy
prawniczych. Jeśli natomiast przeważają te ostatnie
zadania, jak np. w przypadku ordynatora oddziału
szpitalnego, głównego konstruktora czy technologa,
pracownicy ci traktowani są jako specjaliści, którym
powierzono odpowiednie stanowiska, i w związku z
tym powinni być klasyfikowani w grupie wielkiej
specjalistów.
3. Ponieważ klasyfikacja nie uwzględnia statusu
zatrudnionych, więc również "pracujący właściciele"
są klasyfikowani zależnie od tego, czy ich zadania i
obowiązki są zasadniczo podobne do menedżera
(kierownika) czy do pracownika wykonującego prace
związane z podstawową działalnością przedsiębiorstwa.
Tak więc osoby pracujące na własny rachunek, jako
właściciele małych, często jednoosobowych zakładów
usługowych, sklepów, piekarni, punktów krawieckich itp.,
powinni być klasyfikowani nie w grupie wielkiej 1, lecz
jako sprzedawcy, piekarze czy krawcy.
4. Pracownicy naukowi, którzy jednocześnie są
nauczycielami akademickimi, powinni być
klasyfikowani jako nauczyciele szkół wyższych, a nie
jako specjaliści w swojej dziedzinie.
5. W przypadkach gdy zadania pracownika wymagają
wiedzy i umiejętności zdobywanych na różnych
poziomach wykształcenia, jego zawód powinien być
klasyfikowany zgodnie z zadaniami wymagającymi
najwyższego poziomu, np. jeśli pracownik projektujący
systemy komputerowe wykonuje również prace
operatora wprowadzania danych, to pracownik ten
powinien być klasyfikowany w grupie wielkiej 2 jako
projektant systemów komputerowych.
6. W przypadkach gdy zadania pracownika są typowe dla
kilku zawodów lub specjalności na tym samym poziomie
kwalifikacji, jak np. w przypadku pracownika
określanego jako blacharz-spawacz, pracownik ten
powinien być klasyfikowany w zawodzie o
przeważającym zespole czynności, a więc jako
blacharz lub jako spawacz.
7. W przypadkach gdy zadania związane są z różnymi
etapami procesu wytwarzania i dystrybucji produktów i
usług, zadania związane z fazą produkcyjną powinny
mieć priorytet nad zadaniami pochodnymi
związanymi ze sprzedażą i marketingiem czy
transportem, np. pracownik, który piecze chleb i go
sprzedaje, powinien być klasyfikowany jako piekarz, a
nie jako sprzedawca.
8. W grupie wielkiej 7 (Robotnicy przemysłowi i
rzemieślnicy) powinni być klasyfikowani ci robotnicy,
których zadania wymagają znajomości i zrozumienia
wszystkich faz procesów produkcji, stosowanych
materiałów i narzędzi oraz właściwości i przeznaczenia
produktu końcowego, niezależnie od tego, czy
wykorzystywane w pracy maszyny i urządzenia są
mniej lub bardziej skomplikowane.
9. W grupie wielkiej 8 (Operatorzy i monterzy maszyn
i urządzeń) powinni być klasyfikowani robotnicy
obsługujący maszyny i urządzenia półautomatyczne,
zmechanizowane linie produkcyjne, pracujący przy
montażowych liniach z wymuszonym lub
swobodnym taktem lub też nadzorujący
zautomatyzowane linie czy urządzenia. Ich zadania
wymagają głównie znajomości obsługi maszyn i
urządzeń, reagowania na uszkodzenia maszyn oraz
rozpoznawania i sygnalizowania lub usuwania
wszelkich nieprawidłowości, zanim zdążą one w
istotny sposób wpłynąć na proces produkcyjny.
10. Może zdarzyć się, że pracownik posiada wyższy bądź
niższy poziom wykształcenia niż to zakłada
usytuowanie zawodu w grupie wielkiej. W takich
przypadkach należy brać pod uwagę miejsce
zawodu w klasyfikacji, a nie poziom wykształcenia
osoby klasyfikowanej. Na przykład zgodnie z
wymaganiami kwalifikacyjnymi, pielęgniarki i położne
zostały sklasyfikowane w grupie wielkiej 2
(Specjaliści). Jeżeli pielęgniarka lub położna nie
posiada wyższego wykształcenia, także powinna być
sklasyfikowana w grupie wielkiej 2.
11. Zawody lub specjalności, których nie można
przyporządkować do konkretnych pozycji ujętych w
klasyfikacji, należy klasyfikować pod pozycją ".....90
...gdzie indziej niesklasyfikowani", znajdującą się na
końcu wielu grup elementarnych.
12. Pracowników zatrudnionych na stanowisku mistrza
(na ogół wymagane jest wykształcenie średnie)
klasyfikujemy w grupie wielkiej 3 (Technicy i inny średni
personel), zgodnie z profilem produkcji
przedsiębiorstwa bądź wyuczonym zawodem. Osoby
zatrudnione na stanowiskach brygadzistów (z reguły
wykształcenie zasadnicze zawodowe) powinny być
sklasyfikowane w grupie wielkiej 7 (Robotnicy
przemysłowi i rzemieślnicy), w zależności od profilu
produkcji przedsiębiorstwa lub wyuczonego zawodu.
Zasady te zostały zamieszczone w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji zawodów
i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania
Trwają pracę nad zmianą KZiS, w projekcie z marca 2014 r. wyróżnionych zostało
2437 zawodów i specjalności (71 więcej). Planowany termin wejścia w życie nowej
klasyfikacji to 1 lipca 2014 r.
Wyszukiwarka opisów zawodów
www.psz.praca.gov.pl
Przykładowy
opis zawodu
Klasyfikowanie absolwentów uczelni wyższych
Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy
Kierunek kształcenia
kod zawodu
242217
242218
227101
263201
216101
216201
262101
211102
214903
242190
242190
213105
213106
214202
……….
nazwa zawodu
Specjalista administracji publicznej
Specjalista administracji publicznej
Diagnosta laboratoryjny
Archeolog
Architekt
Architekt krajobrazu
Archiwista
Astronom
Inżynier automatyki i robotyki
Pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji
Pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji
Biolog
Biotechnolog
Inżynier budownictwa – budownictwo ogólne
……………………..
Administracja
Administracja i zarządzanie
Analityka medyczna
Archeologia
Architektura i urbanistyka
Architektura krajobrazu
Archiwistyka i zarządzanie dokumentacją
Astronomia
Automatyka i robotyka
Bezpieczeństwo narodowe
Bezpieczeństwo wewnętrzne
Biologia
Biotechnologia
Budownictwo
……………………
*kierunki zgodnie ze stosowaną przez GUS Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Edukacji ISCED’97
Źródło: Opracowanie własne na potrzeby MZDiN
Klasyfikowanie absolwentów szkół
ponadgimnazjalnych
„
„S” – dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i
występuje w Klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego
(KZSZ)
Przekład: Technik masażysta S (kod 325402)
„
Aktualna klasyfikacja nie zawiera zawodów kształconych w
średnich szkołach technicznych wprowadzonych zmianą
rozporządzenia klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z
2012 r. (np. Technik procesów drukowania, Technik sterylizacji
medycznej)
„
Dokumentami potwierdzającym posiadanie zawodu są:
1.
DYPLOM potwierdzający kwalifikacje zawodowe
2.
Dyplom mistrzowski
3.
Świadectwo czeladnicze
wydaje Izba Rzemieślnicza
Dyplom a świadectwo potwierdzające
kwalifikacje w zawodzie/zawodowe
Kursy zawodowe, zawód wyuczony, zawód
wykonywany
Na podstawie wyjaśnień Departamentu Rynku Pracy w MPiPS:
„ jeśli osoba ukończyła kurs/szkolenie ZAWODOWE to
szkolenie takie wpisujemy w uprawnienia – nie ma podstaw
do nadania zawodu wyuczonego (osoba taka będzie bez
zawodu wyuczonego, ale będzie miała kwalifikacje
zawodowe)
„ zawód wykonywany może być nadany osobie, która nie ma
dyplomu zawodowego, ale posiada świadectwo pracy wydane
po zakończeniu praktyk zawodowych
„ zawód wykonywany może być wprowadzony na podstawie
oświadczenia bezrobotnego (dotyczy w szczególności osób
powracających po pracy poza granicami kraju, warunkiem jest
min. 6 miesięczny okres pracy)
„ studia podyplomowe wpisujemy w umiejętności
Źródło: Pismo DRP w MPiPS nr DRP-II-0212-22-KT/12 z dnia 21.02.2013 r.
Dziękuję za uwagę!
Barbara Kalita
Wydział Badań i Analiz
WUP w Toruniu
[email protected]
tel. (56) 669 39 43
http://podlupa.wup.torun.pl/