Sebastian Czarniecki – Znaczenie komunikacji

Numer 1/2016 (6)
Sebastian Czarniecki
Uniwersytet Wrocławski
ZNACZENIE KOMUNIKACJI W ORGANIZACJI
Streszczenie: Artykuł przybliża rolę komunikacji interpersonalnej w organizacji, która na
ogół przybiera formę ustna lub pisemną. Każdy z tych sposobów ma zarówno oczywiste
atuty, jak i słabości. Nie należy także zapominać, iż w organizacji mamy do czynienia
z dwoma typami obiegu informacji: formalnym i nieformalnym, a sieci komunikacyjne
w organizacji są rezultatem nakładania się tych dwóch obiegów. Podstawowa zasadą
sprawnego funkcjonowania organizacji, jest to, ażeby te dwa obiegi komunikacji
uzupełniały się nawzajem, a nie niosły sprzecznych, czy wykluczających się wiadomości,
ponieważ taka sytuacja może doprowadzić do dezorientacji i chaosu wśród pracowników, co
w efekcie wzmacnia ich poczucie zagrożenia i niepewności, a tym samym może
spowodować spadek wydajności ich pracy, czy występowanie sytuacji konfliktowych.
Dlatego ważna rolę w przekazie informacji zajmuje struktura organizacyjna oraz kadra
menedżerska, narzucająca określony typ kanałów komunikacyjnych, od których zależy
efektywność funkcjonowania całej organizacji.
Słowa kluczowe: komunikacja interpersonalna,
komunikacja formalna i nieformalna.
organizacja,
kadra
menedżerska,
Abstract: The article presents the role of interpersonal communication in an organisation.
It generally takes an oral form or a written form, and each of them has obvious advantages
and weaknesses. Also, it should not be overlooked that there are two types of information
flow in the organisation, i.e. formal and informal, and communication networks
in the organisation are a result of overlap of these two circuits. The basic principle of smooth
functioning of the organisation is that these two communication circuits complement each
other instead of carrying inconsistent and mutually exclusive messages, because this may lead
to confusion and chaos among employees. The lack of organisation in turn heightens the sense
of danger and uncertainty, and thus may reduce labour productivity and increase
the frequency of occurrence of conflict situations. Therefore, organisational structure
and management staff, imposing a certain type of communication channels underlying
the effectiveness of functioning of the whole organisation, take an important role
in the transmission of information.
Keywords: interpersonal communication,
and informal communication.
str. 1
organisation,
management
staff,
formal
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
WSTĘP
Komunikowanie należy do tych czynności, bez których żaden człowiek nie może się
obejść. Codziennie bierzemy udział w rozmowach, korzystamy z mediów, książek,
rozmawiamy przez telefon aby uzyskać określoną informację lub ją przekazać.
Komunikacja między ludźmi to umiejętność porozumiewania się, która określa
stosunki między ludźmi i wpływa na poczucie własnej wartości. Dobra komunikacja
oznacza, że odbiorca nie zniekształca intencji nadawcy, nadawca dokładnie przekazuje
treść
komunikatu, obaj
tak
samo
rozumieją
znaczenie
komunikatu. Brak
tych
umiejętności może prowadzić do samotności i poczucia bezsilności, niezadowolenia
z pracy i rozczarowań w życiu osobistym. Zwłaszcza w miejscu pracy, gdzie człowiek
znaczną część swojego czasu poświęca na komunikowanie interpersonalne. Prawidłowa
komunikacja pomaga nie tylko w funkcjonowaniu pracowników w środowisku, ale też
zwiększa efektywność ich pracy.
Umiejętność nawiązywania prawidłowej komunikacji, zrozumienie mechanizmów
i refleksja nad tym co pomaga, a co przeszkadza w tym procesie jest rzeczą niezwykle
ważną, gdyż pomaga nam lepiej funkcjonować w interakcjach międzyludzkich. Znaczenie
umiejętności komunikowania się szczególnie istotne jest w pracy kadry menedżerskiej, czyli
osób, które dążą do osiągnięcia określonych celów poprzez prace innych i z innymi.
Komunikacja wewnętrzna w organizacji to przede wszystkim przepływ informacji
pomiędzy pracownikami i kadrą menedżerską. W każdej organizacji powinny istnieć
właściwe kanały informacyjne, mogą one przybierać różnorodną postać i mogą mieć
zróżnicowany charakter. Należy także mieć na uwadze, ze zbyt dużo informacji zakłóca
właściwą percepcję i nie jest optymalnym przekazem.
Nie ulega wątpliwości, że komunikowanie się spaja zróżnicowane poziomy
aktywności w obrębie organizacji. W ramach procesu komunikowania się realizowane są
wszystkie funkcje zarządzania. Wielkość organizacji, jej specyfika i struktura, określają
charakter i przebieg wymiany interpersonalnej, dostępne kanały i media przekazu, długość
drogi przekazów oraz środki przekazu właściwe do zastosowania.
str. 2
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
Sprawna komunikacja jest jednym z najważniejszych aspektów relacji międzyludzkich
w organizacji, przyczynia się także do prowadzenia biznesu, public relations, czy
oddziaływań marketingowych. Kluczowe okazuje się w tym względzie tworzenie i rozwijanie
otwartości komunikacyjnej poprzez budowanie wzajemnego zaufania i stosownej kultury
komunikowania się, zarówno z otoczeniem zewnętrznym jak i wewnętrznym organizacji.
Proces komunikacji w zarządzaniu organizacji
Komunikowanie się jest procesem przekazywania informacji od jednej osoby do drugiej.
Natomiast
skuteczne
komunikowanie
się
jest
procesem
wysyłania
informacji
w taki sposób, aby treść wiadomości odebranej była bliska treści wiadomości zamierzonej
(Griffin 1996: 554).
Specjaliści z wielu dziedzin naukowych m.in. psychologii, socjologii, antropologii,
politologii, komunikologii czy nauk o zarządzania, sformułowali około 160 definicji pojęcia
komunikacji. W zależności od specjalności i przyjętej perspektywy badawczej definicje te
podkreślają różne aspekty procesu komunikowania się.
Komunikacja jest podstawowym warunkiem egzystencji każdej organizacji. Wynika to
z faktu, że ludzie komunikują się ze sobą nie tylko w celu zaspokojenia swoich
indywidualnych potrzeb, ale również w celu utrzymania i rozwijania tworzonych przez siebie
organizacji.
Konkurencyjność przedsiębiorstw w coraz większym stopniu uzależniona jest od
informacji uzyskiwanej w procesie komunikacji, która na poziomie przedsiębiorstwa można
rozpatrywać jako: (Stor 2002: 295)

komunikację zewnętrzną – komunikacja ta przebiega między organizacją a jej
otoczeniem zewnętrznym;

komunikację wewnętrzną – odnosi się ona do interakcji pomiędzy członkami
organizacji
W literaturze przedmiotu autorzy posługują się najczęściej dwiema definicjami
komunikacji. Jedna definicja podaje, że komunikacja jest procesem transmitowania
zakodowanych informacji od nadawcy do odbiorcy. Przy tym odbiorca, po uzyskaniu
str. 3
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
i odkodowaniu informacji, sam automatycznie staje się nadawcą. Automatyczna zmiana ról
opiera się na założeniu, iż wszystkie działania i wydarzenia mają aspekt komunikacyjny.
Druga, zaś, definicja komunikację ujmuje jako proces, w którym ludzie ulegają wzajemnym
wpływom. W definicji tej przyjmuje się, że komunikacja ma charakter intencyjny. Oznacza
to, że ukierunkowana jest na osiągnięcie jakiegoś celu, a ludzie komunikują się ze sobą, aby
osiągnąć zamierzone cele (Stor 2002: 295-298).
Procesy komunikacyjne, jakie zachodzą w organizacji, mogą być rozpatrywane na różnych
poziomach:

najniższy poziom stanowi komunikowanie intrapersonalne, które dotyczy zarówno
odbioru i reakcji jednostki na bodźce, jak i wewnętrznego dialogu człowieka;

komunikowanie interpersonalne, które może odbywać się w diadach (dwie osoby),
triadach (trzy osoby);

praca w zespołach wymaga z kolei komunikacji wewnątrzgrupowej;

natomiast koordynacja działań całego przedsiębiorstwa odbywa się na poziomie
komunikacji międzygrupowej
Komunikacja wewnętrzna w przedsiębiorstwie może przyjmować określony kierunek:

jeżeli przebiega ona pionowo, czyli między jednostkami przechodząc przez
poszczególne szczeble uporządkowane hierarchicznie - to mamy do czynienia
z kierunkiem wertykalnym (pionowym). W obrębie komunikacji w kierunku
wertykalnym wyróżnia się ponadto:
 kierunek pionowy w dół, kiedy informacja nadawana jest przez jednostki
umiejscowione na szczycie struktury organizacyjnej i przekazywana jest
w dół;
 kierunek pionowy w górę dla określenia sytuacji odwrotnej;

komunikacja o kierunku horyzontalnym (poziomym) ma natomiast miejsce wtedy,
gdy przebiega ona między jednostkami znajdującymi się na tym samym poziomie
w strukturze organizacyjnej;

w sytuacji, gdy komunikują się jednostki, które zajmują różną pozycję
w strukturze organizacyjnej, mówi się wówczas o kierunku diagonalnym
(poprzecznym) komunikacji.
str. 4
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
W skrócie komunikację określić można jako proces przekazywania informacji od jednej
osoby do drugiej. Istotę komunikacji zrozumieć można przez określenie pewnych jej cech.
Komunikacja jest zatem procesem społecznym, który nie odnosi się do pojedynczego
człowieka.
Ma ona charakter symboliczny, znak zostaje zastąpiony realnymi rzeczami.
Komunikacja jest relacją wzajemną, czyli przekaz zakłada istnienie odbiorcy, przebiega
w określonym kontekście: interpersonalnym, grupowym, organizacyjnym, publicznym,
masowym, międzykulturowym. Ponadto komunikacja opiera się na indywidualnej
interpretacji przekazu i jest działaniem świadomym i celowym.
W. Bańka stwierdził, że komunikowanie się w organizacji istnieje dlatego, że:
 pracownicy mają indywidualne potrzeby komunikowania się – źródłem
komunikowania się ludzi w przedsiębiorstwie jest dążenie do zaspokojenie
własnych potrzeb, potrzeb partnera interakcji lub potrzeb wspólnych;
 konieczne jest doprowadzenie do świadomości pracowników informacji o misjach
i celach, jakie firma zamierza osiągać – nie można inaczej niż na drodze
komunikacji zapoznać pracowników z bieżącymi zadaniami i celami, jakie firma
zamierza realizować, w tym wypadku sama informacja o celach nie jest
wystarczająca, trzeba jeszcze ukształtować u zatrudnionych pozytywny stosunek
do nich i potrzebę ich realizacji;
 zatrudnieni pracownicy maja w organizacji swoje role do spełnienia – kadra
kierownicza korzysta z procesu komunikowania się w realizacji takich funkcji, jak:
planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrola, natomiast pracownicy
niższych szczebli za pośrednictwem komunikacji informują przełożonych
o stopniu realizacji zadań, napotkanych trudnościach itd.;
 istnieje konieczność porozumiewania się z szeroko rozumianym otoczeniem –
odbiorcy, konsumenci, środowisko zewnętrzne (Moczydłowska 2006: 89).
Organizacja to grupa ludzi, którzy współpracując ze sobą w sposób uporządkowany
i skoordynowany, dążą do osiągnięcia pewnych wytyczonych celów. Niezależnie od
wielkości, profilu czy formy prawnej, w ramach każdej organizacji możemy wyróżnić trzy
typy bazowych procesów organizacyjnych:
str. 5

procesy przepływu materiałów;

procesy przepływu informacji;
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)

procesy komunikowania się.
Proces komunikowania w organizacji posiada najszerszy zakres oddziaływania. W ramach
tego procesu realizowane są wszystkie funkcje zarządzania. Jakość komunikacji
w organizacji wywiera wpływ na motywację pracowników i ich zadowolenie z pracy,
zaangażowanie, energię, wydajność i efektywność (Winkler 2008: 149).
Prawdziwe działanie każdej organizacji jest w dużej mierze zależne od atmosfery
panującej pomiędzy pracownikami każdego szczebla, a ta z kolei od komunikacji pomiędzy
nimi. „Szczególnie ważne jest porozumiewanie się w organizacji, w procesie formułowania
zadań, planowania, uzgadniania i koordynowania działań, utrzymywania łączności,
organizowania pracy i motywowania, a także osiąganie satysfakcji z własnych i zespołowych
dokonań” (Penc 2010: 99).
Tabela 1. Funkcje komunikacji w organizacji
Funkcja
Opis
Informacyjna
Dostarczanie informacji koniecznej do podejmowania decyzji
i koordynowania działań.
Instruktażowa
Służy przekazywaniu poleceń i objaśnianiu jakie działania, kto
i kiedy musi podjąć, aby osiągnąć określone cele.
Integracyjna
Odpowiada łączeniu wszystkich jednostek w jedną całość
organizacyjną przez odpowiednią synchronizację wybranych działań.
Istotne znaczenie mają tu procesy socjalizacji społecznej oraz
asymilacji zawodowej.
Kontrolna
To klasyfikowanie (jasne określanie) zadań, władzy
odpowiedzialności, które umożliwiają dokonanie kontroli. Może ona
służyć np. dokonaniu oceny wykonanej pracy i przekazaniu informacji
zwrotnej dotyczącej wyników tej oceny oraz podejmowaniu stosownej
korekty.
Motywacyjna
Służy wzbudzaniu zaangażowania w realizowaniu celów
organizacyjnych, czyli odpowiada działaniom motywacyjnym
podejmowanym przez kierownictwo firmy.
str. 6
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
Emocyjna
Zwana też ekspresyjną, jest niejako łącznikiem wyżej wymienionych
funkcji. Umożliwia ona wyrażanie własnych opinii i uczuć, takich jak
obawy, niezadowolenie czy frustrację, dzięki czemu staje się tzw.
„wentylem bezpieczeństwa” w interakcjach międzyludzkich.
Źródło: M. Stor, Komunikowanie się w organizacji, [w:] T. Listwan (red.),Zarządzanie
kadrami : ćwiczenia, Wyd. „C. H. Beck”, Warszawa 2006, s. 298
W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na szereg istotnych funkcji, jakie pełni
komunikacja w organizacji. Zaprezentowane wyżej funkcje komunikacji wskazują, jak
ogromne znaczenie ma komunikowanie się w całym procesie zarządzania zasobami ludzkimi
w organizacji.
Aby każda organizacja działała skutecznie, grupy muszą mieć narzędzia kontrolne nad
swoimi
członkami,
stymulować
ich
osiągnięcia,
pozwalać
na
wyrażanie
emocji
i podejmowanie decyzji. Można przyjąć, że prawie każda interakcja związana
z komunikowaniem się w obrębie grupy lub organizacji spełnia jedną lub więcej
z wymienionych funkcji (Robbins 2001:129).
Komunikacja daje nam szansę na wymianę myśli, współdziałanie, podążanie w tym
samym kierunku. Dzięki niej dowiadujemy się, co czują i myślą inni, a także możemy
wyrazić siebie. W każdej organizacji występują różne rodzaje komunikacji grupowej
i organizacyjnej (Wereda 2008: 239)

Komunikacja pionowa – płynąca zarówno w górę, jak i w dół organizacji zgodnie z
przebiegiem linii służbowego podporządkowania;

Komunikacja
pozioma
–
przebiega
pomiędzy osobami
na
równorzędnych
stanowiskach;

Komunikacja formalna – wynika z samej istoty organizacji, która nie mogła by bez
niej istnieć, ani działać. Odbywa się za pośrednictwem kierowników, poprzez pocztę,
wewnętrzne akty normatywne, narady itp.
str. 7
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)

Komunikacja nieformalna – polega na przekazywaniu, odbieraniu i uzgadnianiu
informacji dotyczących działań i zachowań niezależnie od form i kanałów przyjętych
dla komunikacji formalnej;

Komunikacja werbalna – przekaz pomiędzy kierownikiem, który jest nadawcą
a podwładnym, który jest odbiorcą;

Komunikacja niewerbalna – zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych
i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie;

Sieć komunikacyjna – wzorzec wg którego odbywa się komunikacja członków grupy;

„winorośl” – nieformalna sieć komunikacyjna wśród ludzi należących do organizacji.
Cz. Sikorski stwierdza, że ,,efektywna komunikacja między ludźmi zależy od
podobieństwa umiejętności komunikacyjnych, postaw, stopnia i rodzaju wykształcenia,
społecznych doświadczeń i kultury nadawcy i odbiorcy” (Sikorski 2002:196).
Komunikowanie się formalne i nieformalne w organizacji
W organizacji możemy spotkać się z wieloma formami przekazu informacji, m.in.
z komunikacją ustną, pisemną oraz wizualną. Na komunikację ustną, poza rozmową
bezpośrednią składają się dyskusje grupowe, rozmowy telefoniczne oraz inne okoliczności,
w których słowo mówione jest wykorzystywane do przekazywania treści. Komunikacja
pisemna to wszelkiego rodzaju okoliczności, w których informacja przekazywana jest przy
pomocy słowa pisanego (e-mail, listy, notatki, sprawozdania,). W przypadku, kiedy
informacja przekazywana jest poprzez obrazy wizualne typu schematy, wykresy, fotografie
czy filmy, mamy do czynienia z komunikacją wizualną (Penc 2010: 115)
Komunikacja formalna - przebiega zgodnie z układem hierarchicznym, podziałem
kompetencji, obowiązków i odpowiedzialności, czyli przez oficjalne kanały przepływu.
Odbywa się za pośrednictwem menedżerów oraz poprzez: (Wereda: 2008: 239-240)

pocztę - tradycyjną bądź elektroniczną,

sieć komputerową,

wewnątrzzakładowe akty normatywne - zarządzenia, polecenia, pisma okólne,
instrukcje, procesy technologiczne, normy i normatywy, procedury, opisy pracy, opisy
wymogów kompetencyjnych,

zakładową gazetę, biuletyny informacyjne, doraźne komunikaty pisane bądź
informacje przekazywane przez radiowęzeł czy telewizję przemysłową,
str. 8
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)

lokalne środki masowego przekazu (media),

wywieszanie określonych informacji na tablicach ogłoszeń,

narady, odprawy, zebrania z pracownikami, grupy dyskusyjne, sesje oceniające,

sesje grup heurystycznych,

stałe, okresowe lub doraźne spotkania grup przedstawicielskich - np. przedstawicieli
zarządu bądź pionu zarządzania zasobami ludzkimi i przedstawicieli związków
zawodowych,

rozmowy indywidualne,

przyjęcia pracowników,

sondaże, wywiady i inne formy badania opinii pracowników,

tzw. skrzynki pomysłów i inne zorganizowane przez kierownictwo czy związki
zawodowe formy tzw. komunikacji wstępującej (o kierunku przepływu informacji od
dołu ku górze),

bardziej i mniej oficjalne imprezy oraz spotkania o charakterze po części
towarzyskim, kulturalnym, okolicznościowym czy sportowym,

inne środki uznane za właściwe w danej organizacji.
Komunikacja nieformalna -
polega na przekazywaniu, odbieraniu i uzgadnianiu
informacji, działań i zachowań, niezależnie od form i kanałów przyjętych dla komunikacji
formalnej. T. Oleksyn stwierdza, że komunikacja nieformalna może wnosić do organizacji
zarówno wartości pozytywne, jak i negatywne – w zależności jakie są jej cele i efekty
(Oleksyn 1997: 162). Ten rodzaj komunikacji może dotyczyć pracowników tego samego
szczebla (komunikacja nieformalna pozioma) a także pracowników różnych szczebli
(komunikacja pionowa). Jeżeli jej celem jest lepsza orientacja pracowników w sytuacji firmy,
jej priorytetach, sposobach pokonywania trudności, w jakim stopniu realizowane są jej
zadania, czy występują problemy i jak można je zniwelować, możemy mówić w takim
wypadku o zjawisku pozytywnym. W przypadku, kiedy opiera się na plotkach,
pomówieniach, informacjach nieprawdziwych, bądź prowadzi do destrukcji w organizacji,
mamy do czynienia ze zjawiskiem negatywnym (Oleksyn 1997: 161-164).
M. Bugdol wskazuje, że do plotek dochodzi m.in. wówczas, gdy pracownicy nie
otrzymują właściwych informacji. Autor upatruje źródeł plotek w: (Bugdol 2007: 109)
 systemie organizacji (braku komunikacji formalnej, braku możliwości odpowiedniego
porozumiewania się),
 pojedynczych pracownikach (ich motywacji, potrzebach, oczekiwaniach i w ich
nastawieniu).
str. 9
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
Obie formy komunikacji służą kontrolowaniu zachowań członków organizacji poprzez
komunikowanie pożądanego sposobu zachowania bądź przeciwstawianie się postępowaniu
niewłaściwemu. Komunikacja może sprzyjać motywacji pracowników, kiedy to za jej
pośrednictwem członkowie organizacji uświadamiani są, czego się od nich oczekuje, w jaki
sposób mogą poprawić swoją efektywność, czy i jakie błędy popełniają.
Komunikacje najlepiej można wyobrazić sobie jako proces lub przepływ. Problemy
komunikacyjne pojawiają się wtedy, kiedy w tym przepływie występują blokady lub
zniekształcenia. Zanim dojdzie do komunikacji, potrzebny jest zamiar przekazania
komunikatu,
który
przechodzi
od
nadawcy
do
odbiorcy,
zostaje
zakodowany
i przesłany za pośrednictwem jakiegoś kanału do odbiorcy, który go dekoduje. Wynikiem jest
przekazanie informacji od jednej osoby do drugiej.
Pełne powodzenie w komunikacji jest zależne też od umiejętności mówienia, czytania,
słuchania i rozumienia. Mamy powzięte z góry poglądy, które wpływają na komunikaty.
Ponadto działalność komunikacyjna jest ograniczona zasobem wiedzy na dany temat.
Oczywiste jest, że zakres wiedzy, jaką dysponuje nadawca w danej dziedzinie, wywrze
wpływ na komunikat, który chce przekazać.
Jednym z tzw. ,,mitów komunikacji” jest przyjęcie warunku, iż wiadomość, którą
wysyłamy, jest identyczna jak wiadomość, która zostanie odebrana. Komunikacja jest
w znacznej części zorientowana na ,,ja” i towarzyszy jej niekiedy głębokie przeświadczenie,
że każdy odbiorca jest zainteresowany naszą informacją. Tak jednak nie jest. Aby być
efektywnym nadawcą, który w procesie komunikacji uzyskuje zamierzony skutek, należy
rozwinąć orientację na ,,ty, czyli inaczej mówiąc – musimy posiadać umiejętność empatii.
S..Robbins zwraca uwagę na przeszkody w skutecznej komunikacji, do najważniejszych
z nich zalicza: (Robbins 2001: 135-136)
 Filtrowanie – oznaczające celowe manipulowanie informacja przez nadawcę, aby
wydała się odbiorcy korzystniejsza. Głównym wyznacznikiem filtrowania jest liczba
poziomów w strukturze organizacji. Im więcej szczebli w hierarchii organizacji, tym
więcej okazji do filtrowania. Filtrowanie może występować również wszędzie tam,
gdzie istnieją różnice pozycji społecznej w strukturze organizacji.
str. 10
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
 Wybiórcza percepcja – odbiorca komunikatu widzi i słyszy przekaz wybiórczo
w zależności od swoich potrzeb, motywacji, doświadczenia, sytuacji i cech
osobowości. Dekodując komunikant, odbiorca wprowadza do niego swoje interesy
i oczekiwania.
 Style w zależności od płci – mężczyźni i kobiety porozumiewają się słownie
z odmiennych powodów, w związku z czym płeć staje się przeszkoda w skutecznej
komunikacji pomiędzy osobami różnej płci. Mężczyźni używają mowy w celu
podkreślenia swojej pozycji, a kobiety w celu stworzenia więzi. Mowa, którą
posługują się mężczyźni, jest więc językiem pozycji i niezależności, a mowa, która
posługują się kobiety, językiem pozycji i niezależności.
 Emocje – na interpretacje komunikatu wpływa samopoczucie odbiorcy w chwili jego
otrzymania. Ten sam przekaz otrzymany, gdy jesteś zły albo zaniepokojony, jest
często interpretowany inaczej niż wtedy, gdy jesteś szczęśliwy. Najbardziej
przeszkadzają w skutecznej komunikacji emocje skrajne, jak wielka radość, czy
depresja. W takich przypadkach jesteśmy najbardziej skłonni do lekceważenia
procesów myślenia racjonalnego i obiektywnego, które zastępujemy sądami
emocjonalnymi.
 Język – słowa oznaczają różne rzeczy dla różnych osób. Wiek wykształcenie
i środowisko kulturowe to trzy najbardziej oczywiste zmienne, które wpływają na
język, jakim posługuje się człowiek, i na znaczenie, jakie przypisuje słowom.
W organizacjach pracownicy zwykle pochodzą z różnych środowisk, oraz posiadają
zróżnicowane wykształcenie.
 Sygnały niewerbalne – komunikacji niewerbalnej towarzyszy prawie zawsze przekaz
słowny. Dopóki te przekazy są ze sobą zgodne, wzajemnie się wzmacniają. Kiedy
jednak sygnały niewerbalne są sprzeczne z przekazem słownym, odbiorca jest
zdezorientowany, a komunikat staje się niejasny.
Komunikacja to wymiana różnego rodzaju przekazów zawierających informacje, oceny
i systemy działania, dzięki którym uzgodnione jest stanowisko stron wymiany przekazów.
Uzgodnienie to jest jednak możliwe tylko wtedy, gdy proces przemiany przebiega poprawnie.
Dobra komunikacja oznacza taki sposób mówienia i słuchania, który umożliwia wzajemne
zrozumienie się, a w warunkach sprzyjających prowadzi do zgodnego rozwiązania
wspólnego problemu. Dlatego też w komunikowaniu się między kadra menedżerską
str. 11
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
a pracownikami, zwłaszcza w tematyce uznawanej przez pracowników za ważną dla ich
poczucia bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa własnego, potrzebne jest sprzężenie
zwrotne.
Zakończenie
Organizacje są systemami otwartymi, funkcjonującymi w złożonym, zmiennym
i charakteryzującym się
znacznym stopniem współzależności społeczno-gospodarczym.
W dynamicznych i złożonych warunkach działania dostęp do właściwej informacji we
właściwym czasie posiada znaczenie fundamentalne. Szybkość analizy i transmisji, tak
samo jak głębia i zakres informacji są dziś znaczącym elementem budowania przewagi
konkurencyjnej (Potocki, Winkler, Żbikowska 2011: 24-25). W komunikacji wewnętrznej
istotny jest poziom identyfikacji pracowników z organizacją. Kwestia ta istotna jest teraz,
kiedy postępująca globalizacja nasila ekspansję korporacji w nowe obszary kultur
narodowych oraz organizacyjnych. Skuteczne użycie nowoczesnych narzędzi komunikacji
wewnętrznej pozwala przede wszystkim na przekazanie pracownikom norm, wartości
i celów organizacji, dla której pracują. Komunikacja taka prowadzi wspólnego zrozumienia
określonych treści, wpływa na zaangażowanie pracownicze, ich wydajność i efektywność.
Świadomość, że kadra menedżerska jest z nimi, przyjmuje do wiadomości ich problemy
i stara się im pomóc, stwarza klimat zaufania, który jest ważnym czynnikiem
w budowaniu prawidłowych zadawalających relacjach, na styku przełożony-podwładny.
Koniecznością staje się ciągłe doskonalenie umiejętności menedżerów i innych
pracowników w zakresie komunikowania się, przekazywania i przetwarzania informacji. Do
rangi kompetencji kluczowych urasta współcześnie: (Kuc, Moczydłowska 2009: 214)
 ciągłe doskonalenie umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej oraz
biegłe posługiwanie się współczesnymi technologiami, narzędziami i systemami
komunikacyjnymi,
 rozwijanie
świadomości
znaczenia
komunikacji
jako
źródła
przewagi
konkurencyjnej i poprawy wizerunku firmy oraz budowanie jej tożsamości,
 dbanie o bezpieczeństwo komunikacji i zmniejszanie ryzyka niesprawności
informacyjnej i komunikacyjnej,
 doskonalenie relacji i procesów komunikacji wewnętrznej oraz relacji z otoczeniem.
str. 12
ISSN 2353-6950
Numer 1/2016 (6)
Bibliografia:
Bugdol M. (2007). Gry i zachowania nieetyczne w organizacji. Warszawa: Difin.
Griffin R.W.(1996). Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa: PWN.
Moczydłowska J. (2008). Zachowania organizacyjne w nowoczesnym przedsiębiorstwie.
Katowice: Śląsk.
Oleksyn T. (1997). Sztuka kierowania. Warszawa 1997: WSZiP.
Penc J. (2010). Komunikacja i negocjowanie w organizacji. Warszawa: Difin.
Potocki A., Winkler R., Żbikowski A. (2011). Komunikowanie w organizacjach
gospodarczych. Warszawa: Difin.
Robbins S.P. (2001). Zasady zachowania organizacji. Poznań: Zysk i S-ka.
Sikorski Cz. (2002). Zachowania ludzi w organizacji. Warszawa: PWN.
Stor M. (2002). Komunikowanie się w organizacji. W: T. Listwan (red.) Zarządzanie
kadrami. Warszawa: C.H. Beck.
Wereda W. Proces komunikacji w zarządzaniu przedsiębiorstwem. W: J.S. Kardas,
M. Wójcik-Augustyniak (red.) Zarządzanie w przedsiębiorstwie. Warszawa 2008: Difin.
Winkler R. (2008). Zarządzanie komunikacją w organizacjach zróżnicowanych kulturowo.
Kraków: Oficyna a Wolters Kluwer business.
str. 13
ISSN 2353-6950