Wystąpienie pokontrolne wydane po przeprowadzeniu kontroli

WOJEWODA MAZOWIECKI
Warszawa, 23 lutego 2016 r.
WPS-S.431.2.16.2015.JZ
Pani
Katarzyna Graniszewska
Dyrektor
Domu pod Kasztanami
Domu Dziecka w Siedlcach
ul. Daszyńskiego 10
08-110 Siedlce
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 197b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332 z poźn. zm.), zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów
Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie Oddziału
w Delegaturze - Placówce Zamiejscowej w Siedlcach, przeprowadził w dniach 18-20 listopada
2015 r. kontrolę problemową w „Domu pod Kasztanami” Domu Dziecka w Siedlcach przy
ul. Daszyńskiego 10.
Zakres kontroli obejmował zaspokajanie potrzeb dziecka i respektowanie jego praw.
Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Panią bez
zastrzeżeń w dniu 29.01.2015 r. Na podstawie art. 197d ww. ustawy przekazuję niniejsze
wystąpienie pokontrolne.
„Dom pod Kasztanami” Dom Dziecka w Siedlcach, zwany dalej placówką funkcjonuje na
podstawie Statutu „Domu pod Kasztanami” Domu Dziecka w Siedlcach przyjętego Uchwałą
Nr XLVI/700/2006 Rady Miasta Siedlce z dnia 25 maja 2006 r. (zmiany wprowadzone Uchwałą
Nr LVI/800/2010 Rady Miasta Siedlce z dnia 26 maja 2010 r.) oraz Regulaminu Organizacyjnego
„Domu pod Kasztanami” Domu Dziecka w Siedlcach przyjętego Zarządzeniem Nr 37/2013
Prezydenta Miasta Siedlce z dnia 31 stycznia 2013 r. Rozdział I § 1 pkt 1 Statutu brzmi: „Dom pod
Kasztanami” Dom Dziecka w Siedlcach, zwany w dalszej części Domem działa na podstawie
obowiązujących przepisów prawa, a w szczególności ustawy o pomocy społecznej”. Zapis ten jest
niezgodny z obowiązującymi przepisami prawa, ponieważ od 1 stycznia 2012 r. placówki
opiekuńczo – wychowawcze działają na podstawie cyt. ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r.
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Paragraf 3 pkt 3 Regulaminu zawiera zapis
”Wychowankami Domu są dzieci w wieku od urodzenia do 18 roku życia….” niezgodny z art. 95
oraz 231 cyt. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W § 5 Regulaminu zawarte
są prawa wychowanków, które nie wyczerpują katalogu praw określonych w art. 4 ww. ustawy.
„Dom pod Kasztanami” Dom Dziecka w Siedlcach jest placówką typu socjalizacyjnego,
przewidzianą na 30 miejsc. W czasie kontroli w placówce umieszczonych było 28 wychowanków,
w tym 15 poniżej 7 roku życia. Umieszczenie dzieci poniżej 7 roku życia było niezgodne z art. 231
ww. ustawy, z wyjątkiem sytuacji w których 2 dzieci umieszczono wraz ze starszym rodzeństwem,
1 z powodu stanu zdrowia.
Dyrektor, wychowawcy, opiekunki dziecięce, psycholog mają kwalifikacje zgodne z wymaganiami
określonymi w art. 97 ust. 3 oraz art. 98 ust. 1 i 3 wyżej ustawy.
Prawo do godziwych i bezpiecznych warunków życia, w tym do opieki zdrowotnej.
Podczas kontroli ustalono, że wychowankowie mieli do dyspozycji pokoje mieszkalne, łazienki,
miejsce do nauki, miejsce do przygotowywania posiłków i wspólną przestrzeń mieszkalną zgodnie
z wymogami określonymi w § 18 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720),
zwanego dalej rozporządzeniem. Podstawowe produkty żywnościowe dostępne były w aneksie
kuchennym.
Zgodnie z § 18 pkt 1 ww. rozporządzenia placówka zapewniała dzieciom: wyżywienie dostosowane
do ich potrzeb rozwojowych, podstawową i specjalistyczną opiekę zdrowotną, odzież, obuwie,
bieliznę, środki higieny osobistej, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego. Wychowankowie
mają zapewniony dostęp do nauki w zależności od potrzeb, zaopatrzeni są w podręczniki
i przybory szkolne. Wychowankowie z trudnościami szkolnymi uczęszczają na zajęcia
reedukacyjne oraz wyrównawcze. Mają zapewnioną pomoc w nauce ze strony wychowawców,
opiekunek dziecięcych oraz wolontariuszy. Dzieci mają zapewniony dostęp do zajęć
specjalistycznych (psychologicznych i logopedycznych) na terenie placówki. Dzieci poniżej 3 roku
życia objęte są wczesnym wspomaganiem przez logopedę, psychologa i terapeutę SI.
Ferie zimowe i wakacje dzieci spędzały na zorganizowanych wyjazdach, półkoloniach w Siedlcach
lub w domach rodzinnych. Wychowankowie powyżej 5 roku życia co miesiąc otrzymywali
kieszonkowe od 30 do 70 zł, zgodnie z obowiązującym Regulaminem wypłaty kieszonkowego.
W placówce prowadzona była dokumentacja dotycząca wizyt lekarskich i podawania leków.
2
Wychowawcy i opiekunki dziecięce pełniący dyżur nocny dokonywali co najmniej trzykrotnie
w ciągu nocy obchodu placówki i dokumentowali ten fakt.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie.
Prawa określone w art. 4 ustawy: prawo do powrotu do rodziny, utrzymywania osobistych
kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów.
Placówka umożliwiała dzieciom regularne, bezpośrednie kontakty z rodzicami oraz z innymi
osobami bliskimi, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał lub ograniczył im prawo do
osobistych kontaktów z dzieckiem. Dyrektor, wychowawcy i opiekunki dziecięce motywowali
rodziców do podejmowania działań mających na celu poprawę ich sytuacji życiowej, utrzymywania
stałego kontaktu z dzieckiem, angażowania się w sprawy dziecka. Rodzice zapraszani byli na
uroczystości ważne dla dziecka. Pracownicy placówki współpracowali z instytucjami działającymi
na rzecz pomocy dziecku i rodzinie.
W prowadzonej dokumentacji (diagnoza dziecka, plany pomocy dziecku, karty pobytu, protokoły
z zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka) uwzględnione były zapisy dotyczące sytuacji
rodzinnej wychowanka. Praca z rodziną i podejmowane działania na rzecz powrotu dziecka do
rodziny dokumentowana była również w prowadzonej w placówce karcie pracy z rodziną. Dla
każdego z rodziców sporządzany był plan współpracy z rodziną w celu powrotu dziecka do rodziny.
Psycholog sporządzał ocenę psychologiczną dziecka, która uwzględniała informacje określone
w § 14 ust. 3 ww. rozporządzenia. Podczas kontroli poinformowano dyrektora, że zgodnie z § 14
ww. rozporządzenia psycholog sporządza diagnozę psychofizyczną dziecka.
Plan pomocy dziecku opracowywany był zgodnie z przepisami § 15 ust. 3-5 ww. rozporządzenia.
Karta pobytu dziecka prowadzona była w formie oceny punktowej, co było niezgodne z § 17 ust.1
pkt 2 ww. rozporządzenia. Posiedzenia zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka odbywały
się zgodnie z art. 138 ww. ustawy, skład zespołu był zgodny z art. 137 ww. ustawy. Zawiadomienia
o spotkaniach zespołów wysyłane były do poszczególnych instytucji, a także do rodziców
wychowanków. Z ustaleń kontroli wynika, że przed posiedzeniem zespołu wychowawcy
i opiekunki dziecięce przygotowują informacje o dzieciach, które są przedstawiane na posiedzeniu
zespołu. Z uwagi na brak informacji o odbytych rozmowach indywidualnych z wychowankami
(poza jednym przypadkiem) nie oceniono realizacji art. 4a ww. ustawy.
Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną zgłoszone były do ośrodka adopcyjnego.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie z uchybieniami.
3
Prawa określone w art. 4 ustawy: prawo do stabilnego środowiska wychowawczego,
kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku,
pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia, ochrony przed arbitralną lub bezprawną
ingerencją w życie dziecka, informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą,
ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem, poszanowania tożsamości religijnej i
kulturowej, dostępu do informacji dotyczących pochodzenia dziecka.
Ustalenia kontroli wskazują, że dzieci mają zapewnioną stałą opiekę wychowawczą.
Organizacja czasu wolnego dostosowana była do wieku dzieci i ich potrzeb rozwojowych.
Wychowankowie, zgodnie ze swoimi zainteresowaniami uczestniczyli w zajęciach sportowo –
rekreacyjnych w placówce i poza nią. Wychowankowie przygotowywani są do samodzielności pod
okiem wychowawców i opiekunek dziecięcych, nabywają umiejętności między innymi w zakresie:
gotowania, utrzymywania porządku, planowania wydatków, robienia zakupów.
Na podstawie rozmowy z dyrektorem ustalono, że na każdym etapie pracy wychowawczej
prowadzone są rozmowy z dziećmi, dostosowane do możliwości i wieku dzieci. Rozmowy dotyczą
sytuacji prawnej, rodzinnej dzieci, wyboru szkoły. Wychowankowie w zależności od ich wieku
i możliwości intelektualnych uczestniczyli w opracowaniu planu pomocy dziecku (podpis dziecka).
O obowiązujących zasadach i prawach dzieci informowane są wkrótce po przybyciu do placówki.
W budynku, w którym zamieszkują starsi wychowankowie prawa dziecka wywieszone są
w przystępnej formie. Najstarsza grupa wspólnie z wychowawcą opracowała katalog kar i nagród.
Wychowankowie nagradzani są za właściwe zachowanie i dobre wyniki w nauce.
Z ustaleń
kontroli wynika, że kary były stosowane zgodnie z określonym katalogiem.
W czasie kontroli przeprowadzono rozmowę z 4 wychowankami i anonimową ankietę wśród
4 wychowanków. Anonimową ankietę wypełniło również 5 wychowawców, 4 opiekunki dziecięce
i psycholog.
Przeprowadzone ankiety i rozmowa potwierdziły znajomość zasad obowiązujących w placówce
oraz praw dziecka.
Wychowankowie potwierdzili możliwość otrzymania nagród, a wymienione kary były zgodne
z opracowanym przez starszych wychowanków katalogiem i nie miały poniżającego charakteru.
Dzieci otrzymywały pomoc w odrabianiu lekcji, uczęszczały na zajęcia dodatkowe zgodnie
ze swoimi zainteresowaniami, utrzymywały kontakt ze swoimi kolegami, decydowały o sposobie
spędzania wolnego czasu. Starsi wychowankowie mieli możliwość przyrządzenia sobie drobnego
posiłku. Dzieci otrzymywały kieszonkowe w wysokości od 30 do 50 zł, starsze decydowały
o sposobie jego wydawania. Dzieci odpowiedziały, że mogą bezpiecznie przechowywać swoje
osobiste rzeczy w placówce i ich zdaniem nikt do nich nie zagląda. Wychowankowie potwierdzili,
że nie zdarzyło się abyś ktoś za karę nie mógł pojechać do domu. Większość dzieci odpowiedziała,
4
że zna swoje prawa oraz wie do kogo się zwrócić w razie ich nie przestrzegania (Rzecznik Praw
Dziecka, Policja).
Pracownicy
merytoryczni
wypełniający
ankiety
potwierdzili
znajomość
praw
dziecka.
Wychowawcy i opiekunki dziecięce nagradzają wychowanków za wyniki w nauce, aktywność,
wyróżnienie się w pozytywny sposób. W placówce nie zdarzały się sytuacje poniżania
wychowanków, bicia, izolowania, karania. W przypadku agresywnego zachowania wychowanków
przeprowadzane były rozmowy i konsultacje z psychologiem. Nie zdarzało się aby dzieci były
pozbawiane kieszonkowego. Nie było przypadków ograniczania kontaktów dzieci z rodzicami,
innymi osobami bliskimi, z rówieśnikami. Wychowawcy kontrolują rzeczy wychowanków w ich
obecności i za ich zgodą. Rozmawiają z dziećmi w sprawach ich dotyczących, informują dzieci
o ich sytuacji prawnej, rodzinnej, szkolnej.
Analiza ankiet przeprowadzonych wśród pracowników nie wykazała nieprawidłowości w realizacji
praw dziecka w placówce.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie.
Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm.) i wobec stwierdzonych uchybień kieruję do
Pani następujące zalecenia pokontrolne:
1. podjąć działania w celu prawidłowej realizacji art. 4a ww. ustawy poprzez prowadzenie
dokumentacji świadczącej o dokonywaniu wysłuchania dzieci;
2. dostosować zapisy Statutu i Regulaminu Organizacyjnego do obowiązujących przepisów
prawa;
3. sporządzać kartę pobytu dziecka zgodnie z § 17 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia.
Ponadto informuję, że z uwagi na stwierdzony podczas kontroli fakt umieszczania
w placówce dzieci poniżej 7 roku życia wystąpię o wyjaśnienie do organu prowadzącego
„Dom pod Kasztanami” Dom Dziecka w Siedlcach.
Zgodnie z art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm.) oraz § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli
przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U.
5
z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania
wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego
wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd
Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa.
W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest
obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie
powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej
Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia
należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu.
z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO
Wiesława Kacperek-Biegańska
Dyrektor
Wydziału Polityki Społecznej
Do wiadomości:
1.
Pan Wojciech Kudelski
Prezydent Miasta Siedlce
08-110 Siedlce
Skwer Niepodległości 2
2.
a/a
6