docCele i metody wsparcia współpracy małego przedsiębiorcy z
download 
Reklamacja Transkrypt
Cele i metody wsparcia współpracy małego przedsiębiorcy z
Cele i metody wsparcia współpracy małego przedsiębiorcy z jednostkami naukowymi przez samorząd lokalny. Krzysztof Kucharczyk Spis treści Streszczenie......................................................................................................................................... 2 Wprowadzenie..................................................................................................................................... 2 Opis wyników analizy ......................................................................................................................... 4 Potrzeby przedsiębiorcy w zakresie B&R ....................................................................................... 4 Warunki współpracy B&R małej firmy z jednostką naukową ........................................................ 4 Wnioski i rekomendacje.................................................................................................................... 10 Metodologia i źródła informacji........................................................................................................ 13 Gdańsk 2013 1 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Streszczenie W dzisiejszych czasach proste mechanizmy rozwoju firm wyczerpują się. Podniesienie efektywności powinno odbywać się poprzez rozwój wiedzy i technologii. Potrzebne są nowe produkty, które będą mogły konkurować w skali globalnej, dlatego istotne jest aby polska, w tym pomorska, nauka była na najwyższym, światowym poziomie. W przeciwnym wypadku żadna firma nie stworzy z przeciętnego wynalazku światowego produktu. Produktu, dla którego można nie tylko określić zapotrzebowanie, ale i dotrzeć z nim do końcowych klientów. Warunki współpracy B&R małej firmy z jednostką naukową: • prawa własności intelektualnej • budżet i źródła finansowania • zachowanie tajemnicy • termin realizacji Bariery współpracy B&R małej firmy z jednostką naukową: • niska ocen roli małych firm w rozwoju gospodarczym regionu • brak kontaktów pomiędzy małymi firmami (środowiskiem) a nauką • finansowanie Samorząd lokalny może wspierać rozwój współpracy małego przedsiębiorstwa z państwowymi jednostkami naukowymi na swoim terenie poprzez: 1. Podnoszenie poziomu wybranych obszarów nauki na swoim terenie - granty badawcze + instytuty badawcze 2. Stworzenie atmosfery sprzyjającej współpracy pomiędzy nauką a małymi firmami 3. Stymulacje współpracy pomiędzy małymi firmami i nauką 4. Finansowanie prac B&R na rzecz małych firm 5. Rozwój infrastruktury B&R - parki technologiczne Wprowadzenie Wzrost konkurencyjności firmy można osiągnąć za pomocą nowych produktów lub nowych sposobów działania - zwłaszcza w zakresie zarządzania i sprzedaży. W przypadku małych firm, których indywidualne udziały w rynku są zazwyczaj niskie, skutecznym sposobem ich rozwoju wydaje się być wprowadzenie przez nie do sprzedaży nowych produktów pozyskanych w wyniku zewnętrznej współpracy badawczo-rozwojowej. Zwłaszcza takich produktów, które posiadają unikalne parametry użytkowe i/lub jakość lub wytwarzane są w nowy np. tańszy sposób. Globalizacja sprawia, że tylko produkty zdolne do konkurencji na światowym poziomie mogą przyczynić się do trwałego rozwoju firmy. A to oznacza, że produkty te muszą być oparte o wyniki naukowe na światowym poziomie wiedzy. Zbudowanie takiego zaplecza naukowego w małej firmie jest zazwyczaj 2 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego poza jej możliwościami finansowymi, jak i wielce prawdopodobnie nieopłacalne ekonomicznie. Oznacza to, że skuteczna współpraca pomiędzy regionalnymi środowiskiem SME (małych i średnich przedsiębiorstw) i naukowym jest kluczowym (jak nie jedynym) czynnikiem, który może przyczynić się do w dobie globalizacji do wzrostu konkurencyjności SME w danym regionie. Pociąga to za sobą konieczność wytypowania kilku kluczowych dyscyplin naukowych, technologii czy też gałęzi gospodarki, które zapewnią długotrwałą przewagę dla określonego regionu, kraju. Niestety nie jest to proste zadanie - o ile wręcz niemożliwe. Głównie ze względu na tempo zmian nauki i technologii oraz globalizację działań gospodarczych. Dlatego też, wydaje się być rozsądnym podejściem wspieranie rozwoju na danym terenie kilku dyscyplin naukowych oraz gałęzi przemysłu. Jednym ze skuteczniejszych sposobów komercjalizacji wiedzy (wyników prac B&R) zgromadzonej w "głowach" pracowników naukowych jest zakładanie przez nich firm, które zajmą się wprowadzaniem na rynek, nowych lub ulepszonych produktów opracowanych na podstawie tej wiedzy. Niesie to jednak ze sobą szereg ryzyk niezwiązanych z jakością produktu czy też wiedzy, lecz czysto biznesowymi aspektami tj.: • zarządzanie • zapewnienie finansowania • techniczne aspekty: o firmami jednego produktu o tempo wdrożenia rozwiązania o znajomość rynku itp. Drugim istotnym ograniczeniem tego sposobu komercjalizacji jest fakt, iż pracownik naukowy, który zajmie się komercjalizacją swoich wynalazków zazwyczaj będzie mógł przeznaczyć zdecydowanie mniejszą ilość czasu na prowadzenie/kierowanie własnymi badaniami naukowymi na światowym poziomie zapewniającymi powstanie nowych, konkurencyjnych na globalnych rynkach produktów. Jednym z rozwiązań tego problemu może być nawiązanie współpracy, przez pracownika naukowego z firmą, która działa już na rynku. Samorząd lokalny może wspierać tego rodzaju rozwój gospodarczy na swoim terenie poprzez: 1. Podnoszenie poziomu wybranych obszarów nauki na swoim terenie - granty badawcze + instytuty badawcze 2. Stworzenie atmosfery sprzyjającej współpracy pomiędzy nauką a małymi firmami 3. Stymulacje współpracy pomiędzy małymi firmami i nauką 4. Finansowanie prac B&R na rzecz małych firm 5. Rozwój infrastruktury B&R - parki technologiczne 3 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Opis wyników analizy Potrzeby przedsiębiorcy w zakresie B&R Małe firmy chcąc zapewnić sobie trwały rozwój na rynku lokalnym i krajowym dążą do wprowadzenia do swojej oferty nowych produktów. Produktów, dla których potrafią nie tylko określić zapotrzebowanie, ale potrafią dotrzeć z nimi do końcowych klientów. Jednakże koszty opracowania takich produktów, których wysoki poziom technologiczny wynika z globalizacji gospodarki, przekracza zazwyczaj możliwości finansowe małej firmy. Rozwiązaniem jest w tym przypadku nawiązanie współpracy przez małe przedsiębiorstwo z lokalną jednostką naukową (uniwersytetem, politechniką czy akademią). Tam małe firmy mogą szukać możliwych rozwiązań, z których będą w stanie zrobić nowe produkty na skalę globalną. W dużej mierze będzie to zależało zarówno od zdolności firm, ich zasobów, jak i wsparcia województwa. 1. Rozwój produktów 1.1.1. nowe cechy użytkowe produktów 1.1.2. podniesienie jakości produktów 1.1.3. obniżenie kosztów jednostkowych produktów 2. Nowe produkty 3. Pomiary i analizy produktów 4. Certyfikaty (CE) 5. Wspólne projekty B&R 6. Sprzedaż - wsparcie działań promocyjnych w kraju 7. Wsparcie eksportu - wspólne misje Warunki współpracy B&R małej firmy z jednostką naukową Aby firma z sektora SME podjęła współpracę z jednostką naukową muszę zaistnieć odpowiednie warunki dotyczące następujących obszarów: 4 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego • Prawa własności intelektualnej Pre IP Przed rozpoczęciem współpracy badawczo-rozwojowej pomiędzy jednostką naukową a SME należy określić i zawrzeć w formie Umowy wynalazki, które zostały dokonane wcześniej przez podejmujące współpracę strony i będą użyte do realizacji Umowy B&R. Ip dokonane w czasie realizacji Umowy Przed rozpoczęciem współpracy badawczo-rozwojowej pomiędzy jednostką naukową a SME należy określić i zawrzeć w formie Umowy zasady, według których będą ustalane prawa własności do dokonanych w trakcie realizacji Umowy wynalazków. • Budżet i źródła finansowania Z naszej praktyki wynika, że ze względu na bardzo ograniczone środki inwestycyjne mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz brak takich środków po stronie jednostek naukowych, jedynie te wspólne projekty badawczo-rozwojowe są realizowane, które uzyskają zewnętrzne finansowanie. Obecnie dostępnych jest szereg publicznych programów finansowania prac B&R krajowych oraz europejskich np. NCBiR lub EC (obecnie H2020). Dlatego też, 5 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego pierwszym zadaniem przy podejmowaniu takiej współpracy jest przygotowanie i złożenie wspólnego wniosku o uzyskanie krajowego lub europejskiego grantu badawczorozwojowego. Pozytywne rozpatrzenie wniosku oraz przyznanie finansowania staje się jednocześnie zewnętrzną formą zweryfikowania potencjału naukowego, a czasami także wdrożeniowego projektu. Z naszego doświadczenia wynika, że ok. 1/5 naszych wniosków uzyskało finansowanie w E.C. i 2 i 3/7 w NCBiR. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jest agencją wykonawczą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Powołane zostało latem 2007 roku jako jednostka realizująca zadania z zakresu polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa. W momencie powstania było pierwszą jednostką tego typu, stworzoną jako platforma skutecznego dialogu między środowiskiem nauki i biznesu. Obecnie działa na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 roku o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (Dz. U. 2010, Nr 96 poz. 616). Wprowadzona jesienią 2010 roku reforma nauki pozwoliła Centrum na większą swobodę w dysponowaniu środkami finansowymi, w ramach strategicznego programu badań. Dodatkowo 1 września 2011 roku NCBR poszerzyło zakres swojej działalności o nowe inicjatywy i możliwości. Przejmując od Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego funkcję Instytucji Pośredniczącej w trzech programach operacyjnych: Kapitał Ludzki, Innowacyjna Gospodarka oraz Infrastruktura i Środowisko, stało się jednym z największych centrów innowacyjności w Polsce. Działalność Centrum finansowana jest ze środków skarbu państwa oraz funduszy Unii Europejskiej. NCBIR dofinansowuje szereg programów i projektów ukierunkowanych na wsparcie polskich jednostek naukowych oraz przedsiębiorstw w rozwijaniu ich zdolności do tworzenia i wykorzystywania rozwiązań opartych na wynikach badań naukowych w celu nadania impulsu rozwojowego gospodarce i z korzyścią dla społeczeństwa. Źródło: http://www.pi.gov.pl/Finanse/chapter_95397.asp • Zachowanie tajemnicy 6 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wszyscy uczestniczący w realizacji projektu badawczo-rozwojowego zobowiązani są do podpisania dwustronnej Umowy o zachowaniu poufności. Jest to niezwykle istotne w szczególności dla partnera biznesowego, gdzie pierwszeństwo wdrożenia w dużym stopniu decyduje o sukcesie rynkowym. • Termin realizacji Obustronnie uzgodniony harmonogram realizacji zadań oraz jego kontrola są naturalnym, ale także bardzo ważnym narzędziem, które pomaga w realizacji projektu. Zwłaszcza, jeśli planowane jest wdrożenie jego wyników i firma zmuszona jest do podejmowania działań w tym zakresie równolegle do realizacji projektu badawczo-rozwojowego. • Światowy poziom wiedzy i technologii Jednym z podstawowych warunków współpracy jest światowy poziom nauki i technologii. Tylko z nauki na światowym poziomie mogą być sprawnie i wydajnie przetransferowane rozwiązania do drobnych firm. Globalizacja sprawiła, że tylko produkty zdolne do konkurencji na światowym poziomie mogą przyczynić się do trwałego rozwoju firmy. Medicalgorithmics Medicalgorithmics jest jedną z najbardziej wyróżniających się spółek na rynku NewConnect, która sprzedaje przenośne urządzenia do badania serca. Ich największą wartością oraz przewagą konkurencyjną jest skomplikowany, samouczący się algorytm interpretacji sygnału EKG, dzięki któremu rytm serca jest analizowany na bieżąco i powstaje kompleksowy raport. Wymaga on weryfikacji przez lekarza, ale znacząco ułatwia i skraca pracę nad analizą poszczególnych pacjentów. Pacjent przez określony czas nosi ze sobą urządzenie z przyklejonymi trzema elektrodami transmitującymi sygnał do smartfona. Tam specjalna aplikacja analizuje pracę serca i w razie jakichkolwiek zaburzeń przesyła sygnał do centrali kontaktującej się z kardiologiem. Za sukcesem tej firmy stoi upór i zdolności naukowca - dr Marka Dziubińskiego, założyciela Medicalgorithmics. Opracował on samodzielnie unikalne, samouczące się algorytmy, pozwalające na analizę sygnału EKG w czasie rzeczywistym: z upływem czasu badania coraz doskonalej eliminują zakłócenia i coraz dokładniej wskazują nietypowe elementy zapisu, pozwalając na zdiagnozowanie większości zaburzeń pracy mięśnia sercowego. W 2005 r. (na rok przed obroną doktoratu) założył spółkę Medicalgorithmics, żeby skomercjalizować owoce swej pracy. Pierwsze kroki stawiał na własny rachunek, ale wkrótce udało mu się pozyskać środki przy pomocy Fundacji Centrum Innowacji FIRE. W ramach jednego z projektów off-setowych finansowanych przez amerykański koncern 7 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lockheed Martin (uruchomionych za sprawą umowy polskiego rządu, zamawiającego samoloty F-16) pozyskał cenną wiedzę odnośnie komercjalizacji nowych technologii i rozwiązań naukowych. Natomiast w pozyskaniu pierwszego inwestora aktywną rolę odegrał Lewiatan Business Angels. Krok po kroku, Dziubińskiemu udało się pozyskać kapitał inwestorów prywatnych (fundusze zalążkowe) i środki publiczne, m.in. z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego SPO-WKP, programu INNOWATOR Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, programu „Inicjatywa Technologiczna I”, funduszy unijnych. • Potencjał rynkowy Kluczowym czynnikiem jest także zapotrzebowanie rynku, które ostatecznie weryfikuje użyteczność danego rozwiązania. Naukowiec od początku powinien mieć rozpoznanie potencjału wdrożeniowego, a także posiadać pomysł dotyczący np. kanałów sprzedaży. Jak pokazuje praktyka, często cenniejsze są kompetencje i biznesowy know-how niż nowa technologia. Jednym z podstawowych warunków współpracy jest identyfikacja kanałów sprzedaży. Nie można myśleć o wynalazku ani patencie jako rozwiązaniu, bez rozpoznania możliwości sprzedaży – czy wiemy jak to sprzedać? jak na tym zarobić? Należy myśleć komu, za ile i jak to sprzedać? Jeżeli posiadamy wiedzę nt. sprzedaży, to warto się angażować w granty oraz patenty. Techniki Elektroforetyczne - doświadczenia zagraniczne Technikom Elektroforetycznym udało się pozyskać zewnętrznego inwestora, który nam dał pieniądze na ekspansję międzynarodową jednego z produktów opatentowanych w Polsce, który został sprzedany w 30 sztukach. Teoretycznie rynek zbytu był, ale popełniliśmy parę technicznych błędów, których wtedy nie znaliśmy i nie mieliśmy świadomości o tego typu ograniczeniach. Nie znaliśmy kanałów ani sposobów sprzedaży, ale pojechaliśmy na największe targi w Europie, postawiliśmy piękne ulotki, plakaty i nic… Chcąc zaleźć lokalnego dystrybutora, zapytałem profesora z Japonii czy zechciałby polecić firmą, która działa w jego obszarze, jest renomowana i wiarygodna. Pan profesor zaniemówił na 3 minuty i powiedział, że czuje się strasznie urażony, że mu takie pytanie zadałem i poszedł. Dopiero później inny japoński profesor wytłumaczył mi o co chodzi – nie można państwowego urzędnika pytać o biznes - to jest nieetyczne, nie wypada. Wiele kosztuje polecieć do Tokio i dowiedzieć się, że źle ten proces zaplanowaliśmy. Trzeba wiedzieć jak się sprzedaje w danej branży dany produkt. Jeżeli firma nie ma kanałów sprzedaży i wiedzy, to nie ma najmniejszego sensu, żeby taki wynalazek rozwijać. Zawsze 8 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego zakładamy, że my nauczymy się tego w czasie, ale to jest bardzo kosztowna lekcja, która pochłonęła parę lat pracy. Dzięki niej dużo się nauczyliśmy. 2. Bariery współpracy B&R małej firmy z jedn. naukową • Niska ocena roli małych firm w rozwoju gospodarczym regionu Częstym zjawiskiem jest oczekiwanie przez pracowników naukowych, iż SME doprowadzi do wdrożenia i komercjalizacji wyników ich badań naukowych. Jednakże wyniki B&R wymagają zazwyczaj dalszych prac związanych z opracowaniem produktu sprzedawalnego na rynku krajowym lub międzynarodowym. Są to oprócz norm wymaganych prawem na określonych rynkach, także normy technologiczne i techniczne. Oddzielnym zadaniem jest wprowadzenie produktu na rynek. Zakres tych zadań zazwyczaj wykracza poza zakres kompetencji i możliwości finansowych SME. Jednakże SME idealnie nadają się do relatywnie szybkiej (choć wstępnej) oceny potencjału ekonomicznego dokonanych wynalazków oraz szybkiego podniesienia ich wartości - co jest kluczowym elementem maksymalizacji wartości każdego wynalazku o potencjale komercyjnym . • Brak kontaktów pomiędzy małymi firmami (środowiskiem) a nauką Poszukiwanie partnera naukowego o określonych kompetencjach zazwyczaj odbywa sie za pośrednictwem własnych (SME) kontaktów w obrębie uczelni wyższych i instytutów badawczych. Brak jest aktualnych i wygodnych w przeszukiwaniu baz danych nt potencjału badawczego i zespołów naukowych zainteresowanych podjęciem współpracy B&R z SME. Brakuje też miejsc i okazji, przy których można by nawiązać bezpośrednie, personalne kontakty pomiędzy SME a pracownikami naukowymi. • Finansowanie SME zazwyczaj nie są w stanie zapewnić we własnym zakresie finansowania projektów B&R realizowanych we współpracy z jednostkami naukowymi. W tej sytuacji konieczne jest pozyskanie zewnętrznego finansowania wspólnych projektów badawczo-rozwojowych. W chwili obecnej dostępnych jest szereg publicznych programów finansowania prac B&R krajowych oraz europejskich. Ponadto w pewnym zakresie możliwe jest także pozyskanie środków finansowych ze źródeł prywatnych. Jednakże ten drugi rodzaj finansowania prac B&R jest dostępny tylko dla nielicznych projektów B&R, ze względu na wysokie ryzyko ich niepowodzenia. Można starać się o finansowanie typu venture capital, czyli przez grupy kapitałowe dużego ryzyka, lub też przez angel funding, czyli bogate osoby prywatne, szukające ryzykownego, ale potencjalnie bardzo zyskownego inwestowania. Zazwyczaj firma 9 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego sama nie chce podejmować się finansowania (bo ma niedużo środków), zaś inwestor prywatny nie zaangażuje się bez np. sprawdzonego prototypu. Pomimo że niezwykle trudno ocenić wartość danego rozwiązania i jego potencjał rynkowy na etapie rozwoju technologii, to okazuje się, że czasami niewielkimi nakładami można rozdzielić te projekty, które są komercyjnie nieopłacalne od tych, które mają szansę na sukces biznesowy. Wnioski i rekomendacje Samorząd lokalny może wspierać współpracę B&R małego przedsiębiorcy z państwowymi jednostkami naukowymi poprzez następujące działania: 1. Wspomaganie zakładania firm przez pracowników naukowych Firmy zakładane przez pracowników naukowych cechują się niezwykle kompetentnym i zmotywowanym personelem. W połączeniu z ewentualnie wysokim poziomem naukowym wynalazku, który jest przedmiotem komercjalizacji, może to razem stanowić podstawę wygenerowania znaczącej wartości dodanej dla końcowego odbiorcy. Choć oczywiście nie oznacza to, że firmy te powinny się angażować w produkcję i szeroką sprzedaż opracowanych produktów. 2. Kreowanie postaw społecznych sprzyjających współpracy pracowników naukowych z małymi firmami Łączenie przez niektórych pracowników działalności naukowej i dydaktycznej z prowadzeniem firmy lub komercjalizacją dokonanych wynalazków jest jak na razie rzadkością. Aby stało się to znacznie powszechniejszym zjawiskiem, samorząd mógłby zadbać o promowanie w mediach lokalnych takich postaw i pracowników naukowych, którzy podejmują się komercjalizacji wyników badań naukowych i odnoszą na tym polu sukcesy. Tych, którzy próbują swoją pracę (lata spędzone w laboratoriach czy przy biurkach) zamienić na ekonomiczny produkt, trzeba stawiać na piedestał. Ponadto naukowcy powinni mieć świadomość tego, że są po części odpowiedzialni za rozwój gospodarczy regionu. Jeżeli będą wiedzieli, że od nich wiele zależy, to nie będą publikowali artykułów zamiast opracowywać wynalazki do praktycznego zastosowania. 3. Stworzenie platformy/miejsca spotkań małych firm z naukowcami Rozwój każdego rodzaju współpracy ułatwiają (lub wręcz umożliwiają) kontakty osobiste. Jest to szczególnie istotne w przypadku współpracy w zakresie prac badawczo-rozwojowych. Samorząd powinien stworzyć branżowe fora spotkań i nawiązywania znajomości pomiędzy 10 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego lokalnymi zespołami badawczymi a SME. Takie spotkania branżowe mogłyby odbywać się w formie cyklicznych wykładów połączonych z networkingiem. 4. Stypendia magisterskie i doktoranckie na realizacje projektów "zlecanych" przez firmę W celu obniżenia ryzyka porażki projektów badawczo-rozwojowych samorządy lokalne powinny wziąć pod uwagę możliwość dofinansowania przez lokalne samorządy kosztów realizacji zamawianych prac magisterskich i doktorskich realizowanych we współpracy z krajowymi ośrodkami naukowymi. 5. Granty badawczo-rozwojowe dla firm lokalnych W miarę możliwości finansowych samorząd lokalny powinien wspierać dotacjami/grantami prace badawczo-rozwojowe prowadzone przez lokalne małe i średnie przedsiębiorstwa szczególnie na wczesnym etapie, kiedy ryzyko niepowodzenia jest największe. Instrumenty finansowe w tym przypadku służyłyby identyfikowaniu tych projektów, które mają szansę na komercyjny sukces, ale potrzebują finansowania na jeszcze wyższym poziomie. Warunkiem byłoby wykazanie się efektywnością wydatkowania poprzednich środków. SBIR (Small Business Innovative Research) i STTR (Small business Technology Transfer) Dobrą praktyką w obszarze finansowania rozwoju innowacyjności małych firm jest amerykański program SBIR oraz STTR - program transferu technologii z instytucji naukowych poprzez małe firmy do przemysłu. Każda uczestnicząca agencja rządowa przeznacza 2,5 proc. swojego zewnętrznego funduszu badawczego na program SBIR i 0,3 proc. na STTR. Na rok budżetowy 2006 łączna suma przeznaczona na te programy przekraczała 2 mld dolarów. Pomimo tego, że jako „małe” uprawnione są firmy do 500 pracowników, z programów tych korzystają przede wszystkim firmy zatrudniające poniżej 100 osób, a nawet firmy jednoosobowe. Wystąpić o grant można nawet przed założeniem firmy i założyć ją dopiero po przyznaniu grantu, aby otrzymać fundusze i realizować projekt. Programy mają trzy fazy. Pierwsza (grant/kontrakt 70-100 tys. USD), trwająca 6-12 miesięcy, to demonstracja koncepcji. Stosunek konkurencji o te granty/kontrakty wynosi 10:1. Mniej więcej połowa projektów z fazy pierwszej jest aprobowana do fazy drugiej, dwuletniej (grant/kontrakt 0,6-1,0 mln USD) na wytworzenie prototypowego produktu lub technologii gotowej do komercjalizacji. (Dla orientacji, koszt brutto zatrudnienia doświadczonego inżyniera czy naukowca przez pół roku to 70-90 tys. USD.) Trzecia faza, wdrożeniowa, finansowana jest w zasadzie przez fundusze prywatne, np. innych większych firm. Szanse 11 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego wygrania fazy drugiej znacznie wzrastają, jeśli uzyska się równoległe finansowanie fazy trzeciej w trakcie składania propozycji badawczej na fazę drugą (tzw. Fast Track). Wszelkie produkty rynkowe będące wynikiem trzeciej fazy dają zysk państwu w postaci podatków i rekompensują wcześniejsze nakłady na małe firmy. Propozycje badawcze na granty SBIR można składać przeważnie raz lub dwa razy do roku (zależnie od agencji). Udział kosztowy ewentualnych partnerów projektu spoza małej firmy (np. z uczelni) nie może przekraczać 30-50 proc. Propozycje na granty STTR wymagają partnerstwa małej firmy z instytucją badawczą (najczęściej uniwersytetem), których udział w projekcie wynosi 30-60 proc. Firmy, które chcą wygrać nowe projekty SBIR/STTR, a uczestniczyły w poprzednich konkursach, muszą zademonstrować, jaki efekt komercjalizacji uzyskały z poprzednich grantów. Najlepsze, najbardziej dynamiczne i rozwojowe firmy potrafią wygrywać co najmniej kilka projektów rocznie. Wiele firm młodych rozwija się dzięki tym grantom. W miarę krzepnięcia coraz większy udział zaczynają mieć produkty i usługi rynkowe, m.in. te opracowane i rozwinięte dzięki grantom SBIR/STTR. Agencje rządowe ogłaszają listę tematów poszukiwanych projektów z opisem wymagań technicznych. Pozwalają także na kontakt z osobą odpowiedzialną za stronę techniczną tematu, reprezentującą agencję rządową. Potencjalni wnioskodawcy projektów są wręcz zachęcani do takich kontaktów dla lepszego wyjaśnienia obszaru zainteresowań agencji. Niejednokrotnie można też wysyłać tzw. white papers, czyli jednostronicowy opis proponowanego projektu, dla weryfikacji, czy może się on znaleźć w kręgu zainteresowania agencji. Sposoby selekcji proponowanych projektów są jasno sformułowane, ściśle przestrzegane oraz jawne. Ocena detaliczna projektu jest wysyłana do każdego aplikanta, tak że uwagi recenzentów można wykorzystać do udoskonalenia projektu i ponownego wystąpienia o fundusze. Wybór tematów jest inspirowany potrzebami państwa (np. obronności, bezpieczeństwa, zdrowia, nowych źródeł energii, ochrony środowiska) z naciskiem na późniejsze zastosowania praktyczne i/lub komercyjne. Nawet fundatorzy projektów na potrzeby wojska często kładą nacisk na wykorzystanie rezultatów prac B-R do opracowania i wprowadzenia produktów na potrzeby cywilne. Źródło: http://forumakademickie.pl/static/archiwum/2010/06/36_malesa_skuteczne.html 6. Parki naukowo-przemysłowe Samorząd lokalny powinien doprowadzić do zbudowania na swoim terenie, co najmniej kilku branżowych parków technologicznych, zlokalizowanych blisko (w zasięgu 5-10 minut na 12 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego piechotę) od komplementarnych do profilu Parku branżowych jednostek naukowych. Na ich terenie powinny być dostępne powierzchnie laboratoryjne i biurowe dla SME na określony okres na preferencyjnych warunkach wynajmu. Ponadto warto, aby na terenie takiego parku technologicznego znajdowała się znacząca (pierwsza „dziesiątka” firm na świecie) firma branżowa, która ze względu na swój zakres geograficzny sprzedaży oraz potencjał finansowy i technologiczny potrafi szybko oraz skutecznie wprowadzić wynalazek na rynki globalne. Metodologia i źródła informacji Ekspertyza została przygotowana z wykorzystaniem analizy danych zastanych oraz analizy doświadczeń firmy Techniki Elektroforetyczne Sp. z o.o., której autor jest Prezesem Zarządu. Firma ta działa w branży zaawansowanych technologii (zajmuje się analizą, produkcją, wytwarzaniem i sprzedażą sprzętu do analizy DNA i białek) i od wielu lat współpracuje w różnych formach z wieloma zespołami i jednostkami naukowymi. 13 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
