Własność intelektualna w prawie obrotu elektronicznego

Transkrypt

2011
e-Seminarium
"Własność intelektualna
w prawie obrotu
elektronicznego"
Warszawa, 14 października 2011 r.
PRELEGENCI
Emilia Stępień, radca prawny
Szef Działu Własności Intelektualnej
Jakub Ruiz, adwokat
Szef Działu Rozwiązywania Sporów
Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.
Prawne aspekty oprogramowania –
licencje w obrocie elektronicznym
Jakub Ruiz, adwokat
Program komputerowy – pojęcie
● Brak definicji programu komputerowego w ustawie o
prawie autorskim i prawach pokrewnych
● Ochronie prawnoautorskiej podlegają elementy tekstowe
programu komputerowego – konkretne przedstawienie
ciągu instrukcji)
kod źródłowy / kod maszynowy
aplikacja zintegrowana ze sprzętem komputerowym
części ze stron internetowych
interfejs użytkownika
● Nie podlegają ochronie
elementy pozatekstowe (idee i zasady) oraz
funkcjonalności
Licencja na oprogramowanie
● Licencja niewyłączna może być zawarta w dowolnej
formie
● Tylko pola eksploatacji wyraźnie w niej wskazane i tylko
pola eksploatacji aktualnie znane
● O ile umowa nie stanowi inaczej, nie można udzielać
dalszych licencji (sublicencji)
● Domniemanie odpłatności umowy (dla każdego pola
eksploatacji)
● Nie obejmuje nabycia własności nośnika, na którym
utwór utrwalono
● W braku innych ustaleń, licencja tylko na 5 lat i tylko na
terytorium państwa siedziby licencjobiorcy
Licencja – o czym należy pamiętać
● Przy umowach z konsumentami należy pamiętać o
szczególnych regulacjach dot. konsumentów, a zwłaszcza o:
kontroli umowy pod względem klauzul abuzywnych (jeśli umowa
jest wzorcem umowy)
czy konsumentowi przysługuje prawo do odstąpienia od umowy na
gruncie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów i
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt
niebezpieczny?
● Jeżeli łącznie z licencyjną świadczona jest usługa drogą
elektroniczną (np. w przypadku udostępnienia on-line
kluczy do oprogramowania) to należy pamiętać o
obowiązkach z ustawy o świadczeniu usług drogą
elektroniczną
Zwykłe korzystanie z programu
● Legalny użytkownik programu może podjąć czynności
niezbędne do korzystania z programu zgodnie z jego
przeznaczeniem, tj. m.in.:
zwielokrotnianie programu
tłumaczenie
przystosowywanie do dokonania zmian (np. dostosowywanie
programu
do
wymogu
nowych
wersji
sprzętu
komputerowego)
poprawianie błędów
testowanie pod względem zakażenia wirusami i usuwanie tych
wirusów
Dozwolony użytek programów
komputerowych
● Wyłączony dozwolony użytek prywatny
● Dozwolony użytek programów komputerowych obejmuje
prawo do sporządzenia kopii zapasowej, obserwacji
funkcjonowania programu oraz dekompilacji programu
przysługujące wyłącznie legalnym użytkownikom
programu
● Nie można wyłączyć tego uprawnienia w drodze umowy
licencyjnej
Sporządzenie kopii zapasowej
● Prawo do sporządzenia kopii zapasowej (back-up np. na
CD, DVD, a także dysku twardym czy pendrive) w celu
umożliwienia eksploatacji programu w razie zniszczenia
lub uszkodzenia programu posiadanego przez legalnego
użytkownika:
● bez zgody uprawnionego
● jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu
komputerowego zgodnie z jego przeznaczeniem
● nie może być używana jednocześnie z programem (chyba że
umowa stanowi inaczej)
Obserwacja funkcjonowania programu
● Prawo do obserwacji, badania i testowania funkcji w celu
poznania idei i zasad działania programu:
● możliwe
w
trakcie
wprowadzania,
wyświetlania,
stosowania, przekazywania lub przechowywania programu
komputerowego
● nie może prowadzić do wprowadzania zmian w strukturze
programu
Prawo do dokonywania dekomplilacji
programu
● Prawo do dekompilacji przysługuje, jeżeli jest to niezbędne
do zapewnienia współdziałania niezależnie stworzonego
programu (z innymi programami lub sprzętem), o ile:
● wykonana jest przez osobę licencjonobiorcę lub osobę
działającą na jego rzecz
● informacje niezbędne do osiągnięcia współdziałania nie były
uprzednio łatwo dostępne (niemożność uzyskania tych
informacji w inny sposób niż na drodze dekompilacji)
● przedmiotem dekompilacji są wyłącznie te fragmenty
programu,
które
są
niezbędne
do
zapewnienia
kompatybilności
● uwaga: uzyskane informacje nie mogą być zastosowane w
programie, który ma istotnie podobną formę wyrażenia
Alternatywne formy licencji
Jakub Ruiz, adwokat
Alternatywne licencje
● Udzielane na dowolny rodzaj utworów (dzieła
artystyczne, programy komputerowe)
● Umożliwiają licencjobiorcy szeroki zakres swobody
postępowania z utworem (np. modyfikację utworu,
programu komputerowego)
● Zastępują zasadę „Wszystkie prawa zastrzeżone” zasadą
„Pewne prawa zastrzeżone” przy jednoczesnym
poszanowaniu zasad prawa autorskiego
● Open source a open content
Wybrane rodzaje alternanatywnych
licencji
● Licencja GNU General Public License
● OpenContent License (OPL) 1.0
● Licencje Creative Commons
Licencja GNU General Public License
● Największe znaczenie dla ruchu open source
● Licencja uprawnia licencjobiorcę do:
● dostępu do kodu źródłowego programu komputerowego
● kopiowania programu (w wersji maszynowej i źródłowej)
● zwielokrotniania programu (w wersji oryginalnej i
zmodyfikowanej)
● rozpowszechniania programu (w wersji oryginalnej i
zmodyfikowanej), ale na tych samych warunkach na których
go uzyskał
● Naruszenie warunków GNU przez użytkownika =
ustanie jego uprawnień z licencji = naruszenie praw
autorskich
OpenContent License (OPL) 1.0
● Zakaz modyfikowania licencji i jej nazwy
● 3 pola eksploatacji: zwielokrotnianie, wprowadzenie do
obrotu oraz modyfikowanie (wykonanie praw zależnych)
● Licencja nieodpłatna
● Opłata za (i) nośniki, na których utwór jest
rozpowszechniany, (ii) udzielenie dodatkowych gwarancji,
(iii) instrukcje jak korzystać z utworu
● Rozpowszechnianie zmodyfikowanego utworu tylko na
zasadach OpenContent License (OPL) 1.0
● Szerokie wyłączenie odpowiedzialności licencjodawcy
wobec licencjobiorcy oraz osób trzecich
Podstawowe zasady Creative Commons
Uznanie autorstwa. Wolno kopiować, rozprowadzać,
przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór
oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod
warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora
pierwowzoru.
Użycie niekomercyjne. Wolno kopiować, rozprowadzać,
przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór
oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie
do celów niekomercyjnych.
Na tych samych warunkach. Wolno rozprowadzać
utwory zależne jedynie na podstawie licencji identycznej do
tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Bez utworów zależnych. Wolno kopiować, rozprowadzać,
przedstawiać wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej
postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone
Rodzaje licencji Creative Commons
● Uznanie autorstwa 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na
kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie
i wykonywanie utworu jedynie pod warunkiem oznaczenia
autorstwa. Jest to licencja gwarantująca najszersze swobody
licencjobiorcy
● Uznanie autorstwa – na tych samych warunkach 3.0
Polska – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie,
rozprowadzanie, przedstawianie wykonywanie utworu tak długo,
jak tylko na utwory zależne będzie udzielana taka sama licencja.
Jest to licencja używana przez Wikipedię i jej siostrzane projekty
● Uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne 3.0 Polska –
Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, remiksowanie,
rozprowadzanie, przedstawienie wykonywanie utworu jedynie
w celach niekomercyjnych. Warunek ten nie obejmuje jednak
utworów zależnych (mogą zostać objęte inną licencją)
Rodzaje licencji Creative Commons
● Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 3.0
Polska – Ta licencja zezwala na rozpowszechnianie,
przedstawianie wykonywanie utworu zarówno celach
komercyjnych niekomercyjnych, pod warunkiem zachowania
go oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
● Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych
samych warunkach 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na
rozpowszechnianie, przedstawianie wykonywanie utworu
jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo jak utwory
zależne będą również obejmowane tą samą licencją.
● Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez
utworów zależnych 3.0 Polska – Licencja ta zezwala na
rozpowszechnianie, przedstawianie wykonywanie utworu
jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem
zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów
zależnych). Jest to najbardziej restrykycyjna z licencji
Źródło: http://creativecommons.pl/poznaj-licencje-creative-commons/
Ryzyka i ograniczenia w korzystaniu
z alternatywnych form licencji
● Ograniczenia
● „wieczne” (a więc nieodwołalne) poddanie się reżimowi open
source/open content
● konsekwencja
–
nie
można
udzielić
licencji
wyłącznej/przenieść prawa autorskich na podmiot trzeci bez
narażenia się na odpowiedzialność odszkodowawczą
● obowiązek dystrybucji własnych programów zależnych w ramach
open source/open content
● wzajemna niekompatybilność poszczególnych wzorców open
content – wpływa to na ograniczenie możliwości łączenia
utworów na kilku rodzajach licencji
● niekorzystna sytuacja licencjobiorcy ze względu na zupełne
(prawie zupełne) wyłączenie odpowiedzialności licencjodawcy
● Ryzyko nieskuteczności niektórych postanowień licencji w
świetle polskiego prawa
Znaki towarowe w obrocie
elektronicznym
Emilia Stępień, radca prawny
Szef Działu Własności Intelektualnej
Znak towarowy
● Wspólnotowy
● Rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z 26 lutego 2009
r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego
● jednolita ochrona na terytorium UE (27 państw)
● rejestracja w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku
Wewnętrznego w Alicante
● Krajowy
● Prawo własności przemysłowej 30 czerwca 2000 r. („pwp”)
● ochrona na terytorium RP
● rejestracja w Urzędzie Patentowym RP
● Prawo do znaku trwa 10 lat od zgłoszenia i może być
przedłużone na kolejne okresy – w rezultacie ochrona
może być wieczna.
Co to jest znak towarowy
● Znakiem towarowym może być każde oznaczenie,
które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli
oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia
towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów
innego przedsiębiorstwa.
Co to jest znak towarowy
● Znakiem towarowym może być w szczególności:
● wyraz
● rysunek
● ornament
● kolor lub kompozycja kolorystyczna,
● forma przestrzenna (w tym forma towaru lub
opakowania)
● smak
● zapach
● dźwięk
Funkcje znaku towarowego
● Oznacza pochodzenie towaru/usługi od przedsiębiorcy
● Odróżnia jednego przedsiębiorcę od drugiego
● Służy pozyskiwaniu i utrzymywaniu klienteli danego
rodzaju produktów / usług
● Zapewnia gwarancję jakości produktów/usług
Co NIE może być znakiem towarowym
● Oznaczenie mające charakter wyłącznie opisowy, jeśli
chodzi o cechy towaru
● np. nie można zarejestrować oznaczenia „jabłko”
dla jabłek, ale można dla komputerów
● Oznaczenie, które weszło do języka potocznego lub
jest zwyczajowo używane w praktykach handlowych
np. termos, gramofon,
● ALE adidas, xerox, aspiryna, walkman
nadal są znakami towarowymi
Właściciel znaku towarowego może
● Używać znaku towarowego w sposób zarobkowy lub
zawodowy na terytorium Polski/UE, w tym:
● umieszczać znak na towarach lub ich
opakowaniach i oferować oraz wprowadzać do
obrotu tak oznaczone towary
● umieszczać znak na dokumentach związanych z
wprowadzaniem towarów do obrotu lub
świadczeniem usług
● posługiwać się znakiem w celu reklamy
Czego właściciel znaku towarowego
może zakazać
● Bezprawnego używania w obrocie gospodarczym przez
osobę trzecią
Oznaczenie
Towary/usługi
Pozostałe przesłanki
identyczne
identyczne
-
identyczne lub
podobne
identyczne lub
podobne
wprowadzenie w błąd
wszystkie, nawet
nieidentyczne i
niepodobne
● może przynieść
używającemu
nienależną korzyść,
lub
● może być szkodliwe
dla odróżniającego
charakteru bądź
renomy znaku
wcześniejszego
identyczne lub
podobne do
renomowanego
znaku
Właściciel znaku NIE może
● Zakazać dalszego obrotu towarami, na których jest znak
towarowy, jeśli sam uprawniony (za jego zgodą) wprowadził te
towary do obrotu na terytorium EOG
● chyba że towary wprowadzone za zgodą/przez właściciela
ulegają pogorszeniu lub zmianie
● Jeśli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru
(części zamienne, akcesoria lub usługi)
● „stanowi w praktyce jedyny sposób podania odbiorcom
zrozumiałej i kompetentnej informacji o jego przeinaczeniu”
(wyrok ETS w sprawie Gilette (C-228/03))
● ALE musi być to zgodne z uczciwymi praktykami w handlu
● Np. „niedopuszczalne jest użycie znaków BMW w celu
reklamowania sprzedaży lub naprawy samochodów
marki BMW, jeśli sposób ich użycia mógłby wywołać
wrażenie co do istnienia związków handlowych
między uprawnionym do znaku a używającym go”
(wyrok ETS w sprawie BMW (C-63/97))
Przykłady użycia znaku towarowego w
obrocie elektronicznym
● W nazwie domeny
● W treści strony internetowej
● W metatagach strony internetowej na potrzeby
pozycjonowania w wyszukiwarkach
● W linkach sponsorowanych
● Na portalu aukcyjnym
Użycie cudzego znaku towarowego w
treści strony internetowej
● Dozwolone
● na użytek prywatny
● w celu opiniowania produktów przez konsumentów\
● w celu wyłącznie informacyjnym
● Niedozwolone
● jeśli jest używany w taki sposób, aby mogło to wywołać
mylne wrażenie, że strona pochodzi od właściciela znaku
towarowego, np. poprzez zamieszczenie graficznego znaku
towarowego
● np. jeśli ktoś sprzedaje na stronie internetowej ubrania
H&M to może się posługiwać słownym znakiem
towarowym H&M, aby klienci wiedzieli co oferuje
sprzedawca
Metatag
●
●
●
●
Kod słowny w HTML
Niewidoczny dla użytkownika
Służy do opisu zawartości strony internetowej
Może pokrywać się ze słowami kluczowymi wpisanymi
przez użytkowników w wyszukiwarce
Użycie znaku towarowego w metatagach
strony internetowej na potrzeby
pozycjonowania w wyszukiwarkach
● Używanie cudzego znaku towarowego w metatagach
często powoduje powstanie mylnego przekonania
internautów co do powiązania istniejącego pomiędzy
właścicielem strony posługującym się tym znakiem w
metatagu a właścicielem znaku towarowego
● Czy właściciel strony internetowej może używać cudzy
znak towarowy w metatagach?
● co do zasady NIE, gdyż:
● może naruszać znak towarowy
● może to stanowić czyn nieuczciwej konkurencji
Na czym polega usługa linków
sponsorowanych
● Pozwala na wykupywanie przez właścicieli stron
internetowych (reklamowców) słów kluczowych przy
wykorzystaniu programu, który umożliwia skojarzenie
dobranych słów kluczowych z adresem strony
internetowej, którą reklamodawca chciałby promować
● Jeśli użytkownik wpisze w pole wyszukiwania słowo
kluczowe to pojawi się w wyróżnionym polu linków
sponsorowanych
oddzielonych
od
„naturalnych
wyników wyszukiwania”
Użycie cudzego znaku towarowego w
usłudze linków sponsorowanych
● Wyrok ETS w sprawa Google/Louis Vuitton (C-236/08 do
238/08 oraz wyrok ETS w sprawie BergSpechte (C-279/08)
● Dostawca usługi linków sponsorowanych NIE używa znaków
towarowych więc właściciel znaku NIE MOŻE mu zakazać
takiego używania
● Właściciel znaku: MOŻE zakazać reklamodawcom użycia
(podobnego albo identycznego) znaku tego właściciela jako
słowa kluczowego, jeśli:
•
•
ten link sponsorowany nie pozwala lub z trudnością pozwala
przeciętnemu internaucie na zorientowanie się czy towary, których
ona dotyczy pochodzą od właściciela znaku lub podmiotu z nim
związanego czy od osoby trzeciej (nawet jeśli w treści linku nie
pojawia się ten znak towarowy)
stanowi to czyn nieuczciwej konkurencji
Użycie cudzego renomowanego
znaku towarowego w usłudze linków
sponsorowanych
● Wyrok TSUE Interflora Inc. przeciwko Marks & Spencer
plc (C-323/09)
● Właściciel znaku renomowanego MOŻE zakazać
reklamodawcom umieszczania reklam wywołanych przez
słowo kluczowe (które jest podobne lub identyczne do tego
znaku towarowego), gdy reklamodawca:
●
●
●
czepie w ten sposób nienależną korzyść z charakteru
odróżniającego lub z renomy znaku
reklama działa na szkodę charakteru odróżniającego lub
renomy znaku
np. poprzez przekształcenie znaku w pojęcie rodzajowe
● A co jeśli reklamodawca wyraźnie zaznacza, że jego usługa
jest alternatywą dla usługi właściciela znaku towarowego?
Jak reklamodawca używając cudzy
znak może się bronić
● Wyrok TSUE w sprawie Portakabin v. Primakabin (C-558/08)
● Reklamodawca NIE może się zasłaniać użyciem cudzego znaku
jako słowa kluczowego w celu informacyjnym:
● jeśli właściwie poinformowany i dostatecznie uważny internauta
nie jest w stanie lub jedynie z trudnością może zorientować się czy
reklamowane towary lub usługi pochodzą od właściciela znaku
towarowego, czy od osoby trzeciej
● co do zasady będzie to niezgodne z praktykami w handlu i
przemyśle.
● ALE!
• Reklamodawca MOŻE zamieszczać cudzy znak towarowy
(identyczny lub podobny) w linkach sponsorowanych w celu
reklamowania dalszej sprzedaży towarów wytworzonych lub
wprowadzonych do obrotu w EOG przez właściciela znaku lub za
jego zgodą, chyba że występują uzasadnione powody do takiego
zakazania (np. jeśli stan towarów ulega zmianie lub pogorszeniu)
Użycie znaku towarowego w portalu
aukcyjnym
● Wyrok TSUE w sprawie L'Oréal przeciwko eBay C-324/09
● Właściciel portalu aukcyjnego:
● Zasada –nie używa cudzego znaku towarowego na
stronach ofert sprzedawców – więc nie narusza tego
znaku towarowego
● ALE:
● może być pociągnięty do odpowiedzialności za
naruszenie znaku towarowego
● jeśli udziela wsparcia sprzedawcom w zakresie
optymalizacji prezentacji ofert sprzedaży lub ich
promocji, oraz
● nie jest jedynie neutralnym pośrednikiem
Użycie znaku towarowego w portalu
aukcyjnym c.d.
● Właściciel portalu aukcyjnego:
● może zostać pociągnięty do odpowiedzialności,
jeśli powziął wiarygodną wiadomość (niezależnie w
jaki sposób) o bezprawnym charakterze informacji
lub działalności sprzedawcy jego portalu i nie
usunął np. aukcji naruszającej prawa
● powinien udzielić informacji właścicielowi znaku o
sprzedawcy na portalu w celu skierowania do niego
zakazu kontynuacji naruszenia.
● nie musi aktywnie nadzorował działalność
sprzedawców
w
celu
zidentyfikowania
potencjalnych naruszeń prawa
Domeny i spory domenowe
Jakub Ruiz
Szef działu, adwokat
Domena internetowa - pojęcie
● Unikalne
i
niepowtarzalne
oznaczenie
przyporządkowane do adresu IP
● Tworzona jest za pomocą dowolnej konfiguracji, w której
skład mogą wchodzić litery, cyfry oraz myślniki
Rodzaje domen
● Domeny pierwszego stopnia:
● domeny krajowe (ccTLD – country code)
● .pl, .fr, .de
● domena .eu
● domeny rodzajowe (gTLD – generic)
● .org, .com, .net, .edu, .gov, .mil
● Domeny drugiego stopnia:
● .com, elementy odróżniające
● Domeny kolejnych stopni
● elementy odróżniające
● Pełna nazwa domeny to znaki stanowiące domeny niższego i
wyższego poziomu oddzielone od siebie za pomocą kropek
Rodzaje domen
w w w. x x x . p l
element
odróżniający –
domeny drugiego i
kolejnych
poziomów
domena I stopnia
Zasady rejestracji
● W drodze umowy na określony czas
● Brak weryfikacji ze strony rejestratora czy domena nie
narusza praw osób trzecich
● Zgoda na postępowanie arbitrażowe
● „Kto pierwszy ten lepszy”
● 24 października specjalna rejestracja - możliwość
nabycia ok. 9000 nazw z domeną .eu (w związku z
unieważnieniem przez EURid na mocy decyzji Sądu
Apelacyjnego w Brukseli tych nazw)
Charakter prawny domeny
● Uprawnienie do korzystania z usługi polegającej na
przyporządkowaniu zarejestrowanej nazwy domeny do
odpowiadającemu jej numeru IP
● Prawo do domeny powstaje na podstawie umowy o
rejestracje i jest to prawo względne (pomiędzy
rejestratorem i właścicielem domeny)
● Nie jest prawem bezwzględnym jak znak towarowy czy
prawo autorskie tj. właściciel nie może zakazać innym
naruszania jego prawa do domeny
Charakter prawny domeny c.d.
● Brak szczególnych przepisów prawnych odnoście prawa
do domeny
● Faktyczna wyłączność do korzystania z nazwy domeny
gdyż nie mogą istnieć dwie identyczne nazwy domen
● Domena internetowa może być przedmiotem obrotu
(sprzedaży, wynajmu, dzierżawy)
Domena jako znak towarowy
● Domena może być zarejestrowana jako znak towarowy, o
ile spełnia przesłanki zawarte w ustawie Prawo własności
przemysłowej
● Urząd Patentowy udzielił prawa ochronnego na liczne
nazwy domen, np. www.sentrex.com.pl;
www.touchdown.pl
Domeny a naruszenie praw do znaku
towarowego
● Cybersquatting – rejestracja lub używanie domeny
zawierającej znaki towarowe (zwłaszcza renomowane) przez
podmioty nie posiadające prawa do tych znaków w celu
osiągnięcia określonych korzyści (odsprzedaży)
● Typosquatting – rejestracja zmodyfikowanego znaku
towarowego (bazowanie na omyłkach użytkowników)
● Spekulacja domenami – rejestrowanie licznych domen
zawierających popularne słowa (np. słowa zawarte w znakach
towarowych) w celu ich odsprzedaży (różnica pomiędzy
cybersquatting: rejestracja znacznej liczby domen)
● Domeny ośmieszające – do znaków towarowych dodawane
są obraźliwe słowa typu sucks w celu wyrażenie przez klientów
niezadowolenia z oferowanych przez właścicieli znaków
towarowych produktów
Brak naruszenia prawa do znaku
● Gdy domena nie jest używana w charakterze znaku
towarowego (sama rejestracja nie jest jeszcze użyciem
oznaczenia w charakterze znaku towarowego)
● W przypadku wykorzystania w domenie znaku słownograficznego wątpliwość czy dochodzi do naruszenia tego
znaku
●
●
z istoty domeny wynika, że nie można w niej zawrzeć
grafiki – w przypadku znaków gdzie grafika stanowi
element dominujący i odróżniający zazwyczaj nie
dojdzie do naruszenia
w przypadku ubogiej warstwy graficznej, gdzie element
słowny dominuje – może dojść do naruszenia
Domeny a naruszenie innych praw
● Dobra osobiste
●
●
domeny będące nazwiskami bądź pseudonimami osób
trzecich
domeny naruszające dobra osobiste spółek (np.
renomę)
● Prawo do firmy
●
bezprawne użycie firmy osoby trzeciej (lub jej elementu
odróżniającego) w domenie internetowej
● Prawa autorskie
●
w praktyce niezwykle rzadko dochodzi do naruszenia
praw autorskich, np. w sytuacji gdy nazwa domeny
zawiera tytuł utworu, który jest również utworem
Czyny nieuczciwej konkurencji
● Wprowadzanie w błąd co do tożsamości przedsiębiorstwa (art.
5 UZNK) – użycie w domenie firmy innego przedsiębiorcy
(konieczne użycie firmy w charakterze oznaczenia innego
przedsiębiorstwa)
● Wprowadzenie w błąd co do pochodzenia towarów lub usług
(art. 10 UZNK) – użycie domeny do oznaczania towarów lub
usług (konieczne istnienie ryzyka wprowadzenia użytkownika
w błąd)
● Miedzy dwoma przedsiębiorcami – nie dotyczy konsumenta,
który jest właścicielem domeny (chyba że wykaże się, że
konsument prowadzi działalność gospodarczą w związku ze
sprzedażą domen lub na stronie internetowej pod tą domeną
prowadzi działalność gospodarczą)
Postępowanie arbitrażowe w Polsce
● Spór o domenę .pl
● Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie
Informatyki i Telekomunikacji (SDPI) oraz Sąd Arbitrażowy
przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie (SAGIK)
● Zapis na sąd polubowny – w razie odmowy abonenta
podpisania klauzuli arbitrażowej następuje rozwiązanie
umowy z rejestratorem (NASK)
● uwaga: jeśli właścicielem domeny jest konsument to klauzula
arbitrażowa może stanowić klauzulę abuzywną – konsument
może odmówić jej podpisania i spór rozstrzygnie sąd powszechny
● Konieczne jest uznanie wyroku sądu polubownego przez sąd
powszechny
● Możliwość wniesienia skargi do sądu powszechnego o
uchylenie wyroku sądu polubownego
Ogólne zasady postępowania
arbitrażowego
● Niezależność oraz bezstronność arbitrów
● Co do zasady postępowanie ma charakter zaoczny, ale
istnieje możliwość przeprowadzenia rozprawy i dowodu
ze świadków, z opinii biegłych
● Poufność
● E-komunikacja
● Zakaz kontaktu z arbitrem bez udziału drugiej strony
Pozostałe procedury
● Arbitration Center for .eu Disputes (ADR.eu): trzeba
wykazać, że rejestracja jest (i) bezprawna, (ii) bez
uzasadnionego interesu lub (iii) w złej wierze
● The Word Intellectual Property Organization Arbitration
and Mediation Center (WIPO) – zgodnie z zasadami
UDPR: trzeba wykazać złą wiarę posiadacza domeny
● Postępowanie przed sądami powszechnymi
Prawne aspekty funkcjonowania
serwisów umieszczających na swoich
stronach dzieła artystyczne
Emilia Stępień
Szef działu własności intelektualnej, radca prawny
Domena publiczna/ Dozwolony użytek
● Prawa autorskie majątkowe wygasają po 70 latach od
śmierci jego autora – można korzystać bez zgody autora i
zapłaty wynagrodzenia
● W pewnych okolicznościach można korzystać z utworów
bez zgody autora – mimo, że prawa majątkowe trwają
● Dozwolony użytek prywatny – na własny użytek
niekomercyjny
● Dozwolony użytek publiczny – w szczególnych
przypadkach, gdy jest to uzasadnione interesem
publicznym w uzyskaniu swobodnego dostępu do
pewnych materiałów chronionych prawem autorskim
(np. szkoły, ośrodki dokumentacji itp.)
Dozwolony użytek c.d.
● Dozwolony użytek jest legalny jeśli:
● utwór wcześniej udostępniono publicznie za zgodą twórcy
● Wskazano (i) imię i nazwisko twórcy i (ii) źródła
● podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące
możliwości - nie trzeba, gdy:
● gdy nie można uzyskać kompletnych danych co do twórcy i
źródła
● gdy rodzaj utworu uniemożliwia podanie twórcy i źródła – np.
fotografia pomnika
● Dozwolony użytek nie może:
● naruszać normalnego korzystania z utworu, ani
● godzić w interesy twórcy
● Przy dokonywaniu oceny należy wyważyć interesy autora
i interes społeczny
Dozwolony użytek prywatny
● Korzystanie z utworu na użytek:
● Własny
● Osób pozostających w związku osobistym w
szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub
stosunku towarzyskiego
● TAK – stała, nieformalna, prywatna więź oparta na wspólnych
spotkaniach, rozmowach, zainteresowaniach czy innego
rodzaju towarzyskich powiązaniach (w tym w Internecie)
● NIE – jednorazowe relacje lub oparte wyłącznie na
konieczności wspólnego przebywania (np. studenci na jednym
roku)
Dozwolony użytek prywatny c.d.
● Nie może służyć celom komercyjnym korzystającego
● własne cele zawodowe
● Nie dotyczy:
● programów komputerowych
● budowania
według
cudzego
utworu
architektonicznego
i
architektonicznourbanistycznego
● elektronicznych baz danych, chyba, że dotyczy
własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem
zarobkowym
Dozwolony użytek publiczny – przedruk
● Dozwolone jest udostępnianie publiczne
informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:
dla
celów
● bez wynagrodzenia:
● sprawozdań o aktualnych wydarzeniach
● krótkich wyciągów ze sprawozdań i artykułów, o których
mowa powyżej
● przeglądów publikacji i utworów rozpowszechnionych
● mów wygłoszonych na publicznych zebraniach i rozprawach –
nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów utworów
jednej osoby
● krótkich streszczeń rozpowszechnionych utworów
● za wynagrodzeniem:
● aktualnych artykułów na tematy polityczne, gospodarcze lub
religijne, chyba że wyraźnie zastrzeżono, że ich dalsze
rozpowszechnianie jest zabronione
● aktualnych wypowiedzi i fotografii reporterskich
Dozwolony użytek publiczny – przedruk c.d.
● Prawo przedruku stosuje się odpowiednio do udostępniania
powyższych utworów w Internecie – w celach informacyjnych
– nie tylko przez prasę, radio czy telewizję, ale także inne
podmioty
● Powyższe utwory można udostępniać publicznie w oryginale
lub w tłumaczeniu
● Dozwolone jest przytaczanie w sprawozdaniach o aktualnych
wydarzeniach utworów udostępnianych podczas tych
wydarzeń - w granicach uzasadnionych celem informacji
● Aby przedruk był legalny należy:
● zadbać o integralność i rzetelne wykorzystanie
● nie jest dozwolone dokonywanie jakichkolwiek zmian – także
w tytule
Dozwolony użytek publiczny – prawo
cytatu
● Dozwolone jest przytaczanie:
● w utworach stanowiących samoistną całość
● urywków utworów (np. powieści) lub drobnych utworów w
całości (np. sentencji, trenów, fraszek)
● w zakresie uzasadnionym:
● wyjaśnianiem – cel informacyjny, poparciu własnego poglądu,
uczynieniu własnych wywodów bardziej zrozumiałymi
● nauczaniem
● analizą krytyczną
● prawami gatunku twórczości – np. w działalności
parodystycznej, kabaretowej oraz karykaturze politycznej
Dozwolony użytek publiczny – prawo
cytatu c.d.
● Jak długi może być cytat?
● nie ma konkretnej odpowiedzi
● oceniać należy w relacji do nowego utworu i do funkcji jaką
w nim pełni. „cytowany urywek lub nawet cały drobny
utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu
własnej twórczości, aby nie było wątpliwości co do tego,
że powstało własne, samodzielne dzieło” – SN 23.11.2004,
I CK 232/04
Umieszczanie utworów w Internecie
● Browsing & caching
● Dozwolone
jest
przejściowe
powielanie
usprawniające korzystanie z Internetu.
● Można powielać utwór bez zgody twórcy, gdy:
utworów
● jest to przejściowe lub incydentalne
● nie ma samodzielnego znaczenia gospodarczego
● stanowi
integralną
i
podstawową
część
procesu
technologicznego
● ma na celu wyłącznie umożliwienie przekazania utworu
między osobami przy użyciu systemu teleinformatycznego
przez pośrednika LUB
● ma na celu zgodne z prawem korzystanie z utworu
c.d.
● Odpowiedzialność za treści umieszczane na portalach
internetowych (np. portale udostępniające blogi, fora
internetowe, umożliwiające wymianę plików)
● użytkownik portalu, który zamieszcza utwór bezprawnie
● może być pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie
praw autorskich
● portal internetowy, na którym umieszczany utwór
● jeśli nie monitoruje zawartości portalu i nie wie, że znajdują
się na nim bezprawne treści - nie ponosi za nie
odpowiedzialności
● gdy otrzyma wiarygodną wiadomość o tym, że znajdują się na
nim bezprawne treści – zobowiązany jest zablokować do nich
dostęp
● jeśli nie zablokuje ich po uzyskaniu wiarygodnej wiadomości
– może być pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie
praw autorskich
c.d.
● Linki
● Według doktryny: linkowanie nie jest rozpowszechnianiem
utworu, więc autor umieszczający utwór w na stronie
internetowej musi godzić się z faktem, że inne osoby będą
umieszczać odesłania do niego na własnych stronach
● Według sądu apelacyjnego w Warszawie (orzeczenie z dnia
20.07.2004 r., sygn. I ACa 564/04), gdy chodzi o wizerunek
osoby fizycznej, jest odwrotnie - zamieszczenie
bezpośredniego odesłania (deep link) do rekomendowanej
witryny internetowej, z pominięciem strony głównej,
zawierającej
zdjęcia
danej
osoby,
stanowi
rozpowszechnienie jej wizerunku
Ochrona prawa do wizerunku
● Aby publicznie udostępnić wizerunek innej osoby, niezbędne jest
uzyskanie jej zgody.
● wizerunek
● rozpoznawalna podobizna osoby fizycznej (cechy fizyczne danej
osoby pozwalające na jej identyfikacje) – także dodatkowe
utrwalone elementy związane z zawodem jak charakteryzacja,
ubiór, sposób poruszania się (wyrok w sprawie „Pigwa”)
● głos
● karykatura
● zgoda
● nie może być domniemana chyba, że osobie zapłacono za
pozowanie
● brak wymaganej formy, ale to udostępniający utwór ma
obowiązek udowodnić, że taką zgodę otrzymał
● dalsze udostępnianie – konieczna oddzielna zgoda
Ochrona prawa do wizerunku c.d.
● Nie wymaga zgody publiczne udostępnianie:
● wizerunku osoby powszechnie znanej, wykonanego w
związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w
szczególności politycznych, społecznych, zawodowych
● wykorzystanie wizerunku możliwe jedynie w związku z
relacjonowaniem wykonywania takich funkcji
● wizerunku osoby, gdy stanowi jedynie szczegół całości
(takiego jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza)
● TAK – gdy wizerunek elementem całości np. filmu, fotografii,
obrazu, gdzie nie jest on elementem kluczowym – w razie
usunięcia wizerunku, nie zmieniłby się przedmiot i charakter
obrazu
● NIE – obrazy skadrowane – 10 sekundowe zatrzymanie
kamery na twarzy osoby uznano za udostępnienie wizerunku,
które nie stanowi szczegółu całości
Spory o naruszenie własności
intelektualnej
Emilia Stępień
Szef działu własności intelektualnej, radca prawny
Podstawy prawne roszczeń
● Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i
prawach pokrewnych
● Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności
przemysłowej
● Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji
Roszczenia cywilne (Pr. aut. + PWP +
nieuczciwa konkurencja)
● Przed naruszeniem
● Zaprzestanie działań grożących naruszeniom
● W razie naruszenia
● zaniechanie naruszenia
● usunięcie skutków naruszenia
● zniszczenie/ wycofanie z obrotu towarów i urządzeń
służących do wyprodukowania towarów
● publikacja orzeczenia/informacji/przeprosin
Roszczenia cywilne (Pr. aut. + PWP +
nieuczciwa konkurencja) c.d.
● W razie naruszenia
● wydanie uzyskanych korzyści
● odszkodowanie
●
●
●
na zasadach ogólnych albo
przy znakach towarowych w wysokości stosownego
wynagrodzenia lub opłaty licencyjnej
przy prawach autorskich w wysokości 2x (naruszenie
niezawinione)
lub
3x
(naruszenie
zawinione)
stosownego wynagrodzenia (przy pr. majątkowych)
● zadośćuczynienie
(przy
zawinionym
naruszeniu
autorskich praw majątkowych)
● zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony
cel społeczny
Roszczenia o zabezpieczenie i
roszczenia informacyjne
●
●
●
●
Zabezpieczenia roszczeń
Roszczenie informacyjne
Zabezpieczenie dowodów
Możliwość wniesienia powyższych wniosków przed
wszczęciem albo w trakcie postępowania
Postępowanie zabezpieczające
● Przy naruszeniu własności intelektualnej brak
wstrzymania naruszeń na czas procesu powoduje
nieodwracalne skutki
•np. nie można cofnąć sprzedanych towarów opatrzonych
podrobionym znakiem towarowym
● Najczęściej żąda się zaniechania naruszenia na czas
procesu
● Należy uprawdopodobnić (nie udowodnić!) naruszenie
Roszczenie informacyjne
● Właściciel prawa może żądać, żeby sąd nakazał:
● naruszającemu prawa autorskie/znak towarowy udzielenie
informacji i udostępnienia określonej dokumentacji
● innej osobie udzielenie informacji
● a ta osoba posiada towary/korzysta z usług/ uczestniczy w
produkcji, wytwarzaniu, dystrybucji towarów lub usług
naruszających prawa autorskie na celu uzyskania
bezpośrednio zysku lub innej korzyści ekonomicznej, przy
czym nie obejmuje to działania konsumentów będących w
dobrej wierze
● Informacje/udostępnienie dokumentacji
● o pochodzeniu
● sieciach dystrybucji
● ilości i cenie towarów lub usług naruszających prawa
autorskie/znak towarowy
Zabezpieczenie dowodów
●
●
Cel – gromadzenie materiału dowodowego przez
właściciela prawa własności intelektualnej
Dowodami mogą być:
● rozsądnej wielkości próbki
● dokumenty bankowe, finansowe lub handlowe, które
znajdują się pod kontrolą strony przeciwnej
Czyny zabronione w Internecie
●
Handel towarami z podrobionym znakiem
towarowym (tj. znak identyczny lub niemożliwy do
odróżnienia)
●
●
Udostępnianie publiczne cudzego utworu, a także
przygotowanie do udostępniania
●
●
●
●
●
np. sprzedawanie podróbek za pośrednictwem strony
internetowej
w wersji oryginalnej / opracowania/ artystyczne
wykonanie/ fonogram/ wideogram/ nadanie
bez uprawnienia lub w brew jego warunkom
kara jest wyższa jeśli działanie to jest stałym źródłem
dochodu czy było dokonane w celu uzyskania korzyści
majątkowej
np. rozpowszechnianie utworów muzycznych
We wszystkich przypadkach
uzależniona od winy sprawcy
odpowiedzialność
Wady i zalety postępowań
● Karnych
● zalety
● po złożeniu wniosku o ściganie przez uprawnionego
prokuratura z urzędu prowadzi postępowanie – ograniczona
rola uprawnionego
● wady
● trudności dowodowe w wykazaniu winy
● ograniczony katalog działań będących naruszeniem
● Cywilnych
● zalety
● więcej działań stanowi naruszenie
● wady
● trudność prowadzenia postępowania ze względu na rygory
postępowania gospodarczego np. prekluzję dowodową
● brak wyspecjalizowanych sądów rozpatrujących spory z
zakresu własności intelektualnej (za wyjątkiem Sądu
Wspólnotowego
Znaków
Towarowych
i
Wzorów
Przemysłowych)
Dziękujemy &Bird&Bird
Emilia Stępień
([email protected])
Jakub Ruiz
([email protected])
Bird & Bird Maciej Gawroński sp. k.
ul. ks. Ignacego Jana Skorupki 5
00-546 Warszawa
Tel: +48 22 583 79 00
Fax: +48 22 583 79 99
Bird & Bird is an international legal practice comprising Bird & Bird LLP and its affiliated businesses. www.twobirds.com
Dziękujemy za udział w seminarium.
Zapraszamy do odwiedzenia strony
Punktu kontaktowego:
www.web.gov.pl/e-punkt
80

Własność intelektualna w prawie obrotu elektronicznego

Transkrypt

Podobne dokumenty

INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA mini znaki drogowe

J. Tryniecka, Kolizja prawa z rejestracji domeny internetowej z

Ochrona własności intelektualnej na rynku zegarmistrzowskim, czyli

Strona 1/1