Aktualizacja planu aktualizacja planu - Informacje

Transkrypt

BURMISTRZ RAWICZA
AKTUALIZACJA PLANU
GOSPODARKI ODPADAMI
DLA MIASTA I GMINY
RAWICZ
Lipiec 2008
Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Rawicz
ul. Daleka 33, 60-124 Poznań
tel. (+48 61) 65 58 100
fax: (+48 61)65 58 101
www.abrys.pl
e – mail: [email protected]
AKTUALIZACJA PLANU
GOSPODARKI ODPADAMI
DLA MIASTA I GMINY
RAWICZ
Zespół autorski
w składzie:
mgr Igor Szymkowiak
mgr inż. Wojciech Przybycin
mgr inż. Urszula Rychlicka
inż. Ewelina Sergiel
3
4
Spis treści
1. Wstęp
7
1.1.Charakterystyka gminy
1.2.Podstawy prawne gospodarki odpadami.
2.Aktualny stan gospodarki odpadami
12
2.1.Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów, w tym komunalnych
2.2.Zrealizowane zadania z poprzedniego GPGO dla gminy Rawicz
2.3.Oszacowanie aktualnie powstającej ilości odpadów komunalnych
8
11
12
12
15
2.3.1.Przegląd przeprowadzonych badań.........................................................................................................15
2.3.2.Przyjęta metodologia...............................................................................................................................16
2.3.3.Ilość i skład morfologiczny odpadów komunalnych na terenie gminy Rawicz według zmodyfikowanych
wskaźników z KPGO...................................................................................................................16
2.3.4.Odpady opakowaniowe............................................................................................................................17
2.3.5.Odpady biodegradowalne........................................................................................................................19
2.3.6.Odpady wielkogabarytowe i elektryczne..................................................................................................19
2.3.7.Osady ściekowe.......................................................................................................................................20
2.3.8.Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi...............................................20
2.3.9.Odpady niebezpieczne w odpadach komunalnych..................................................................................20
2.3.10.Odpady budowlane................................................................................................................................20
2.3.11.Odpady medyczne i weterynaryjne........................................................................................................21
2.3.12.Pojazdy wycofane z eksploatacji...........................................................................................................22
2.3.13.Zużyte opony.........................................................................................................................................23
2.3.14.Pestycydy...............................................................................................................................................23
2.3.15.Oleje odpadowe.....................................................................................................................................23
2.3.16.Baterie i akumulatory.............................................................................................................................24
2.3.17.Odpady zawierające azbest...................................................................................................................24
2.3.18.Farby i lakiery.........................................................................................................................................26
2.3.19. PCB 26
2.3.20.Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne......................................................................................27
2.3.21.Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi.......................................28
2.4.Istniejące systemy zbierania odpadów komunalnych
29
2.5.Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie gospodarki odpadami.......................30
2.6. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów
30
Składowiska odpadów
31
3.Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian
demograficznych i gospodarczych.
33
3.1.Zmiany demograficzne
33
3.2.Skład morfologiczny odpadów i jego zmiany
33
3.3.Wskaźniki nagromadzenia odpadów i ich zmiany
33
4.Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami..........................35
4.1.Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów 35
4.2.Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na
środowisko
36
4.3.Działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
kierowanych na składowiska odpadów
36
5.Założone cele gospodarki odpadami
38
5.1.Cele przyjęte za KPGO 2010
38
5.2. Cele przyjęte za Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami
44
5.3. Cele przyjęte za Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami
48
5.4.Zakładane cele i proponowany system gospodarki odpadami dla gminy Rawicz ......................49
6.Projektowany system gospodarki odpadami (zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie)
50
6.1.Projektowany system gospodarki odpadami
50
6.2.Projektowany system zbiórki odpadów
52
6.2.1.Proponowane założenia odnośnie segregacji odpadów w Gminie..........................................................52
6.2.1.Rodzaje urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych ..............................................54
6.2.2.Pojemność urządzeń do zbierania odpadów...........................................................................................54
6.2.3. Częstotliwość i sposób pozbywania się odpadów komunalnych z terenu nieruchomości oraz terenów
przeznaczonych do użytku publicznego......................................................................................55
5
7. Harmonogram realizacji przedsięwzięć i koszty wdrażania PGO...............................................56
8.Źródła finansowania zadań w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami..............57
9. Analiza oddziaływania projektu planu na środowisko oraz wnioski z analizy i sposób ich
uwzględnienia w planie,
58
10. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów (wdrażania) pozwalający na
określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie
gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości...............................................59
10.1. Wdrożenie
59
10.2. Ewidencja i monitoring – zasady ogólne
59
10.3. Monitoring i ocena realizacji zamierzonych celów
61
11. Streszczenie w języku niespecjalistycznym
65
Załącznik Graficzny – Instalacje na terenie Miasta i Gminy Rawicz oraz Powiatu Rawickiego
Spis tabel
Tabela 1 Liczba ludności na terenie gminy Rawicz (stan na 31.12.2006 według GUS)..................9
Tabela 2 Stan realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami w gminie Rawicz na dzień
31.12.2007
12
Tabela 3. Ilość i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych przez 1 mieszkańca
w roku 2007 r.
16
Tabela 4. Ilość i skład morfologiczny odpadów komunalnych ogółem wytworzonych na terenie
gminy Rawicz w 2007 r.
17
Tabela 5 Liczba wykorzystywanych pojemników do selektywnej zbiórki.....................................18
Tabela 6. Rodzaj i ilość wysegregowanych odpadów opakowaniowych na terenie gminy w Mg
19
Tabela 7 Wykaz przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu pojazdów oraz punkty
zbierania pojazdów na terenie Powiatu Rawickiego..............................................................22
Tabela 8. Prognoza liczby ludności do roku 2015.
33
w roku 2010 i 2015.
34
gminy Rawicz w 2010 i 2015 r.
35
Tabela 11. Porównanie różnych rozwiązań kompostowania przydomowego...............................37
Tabela 12. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2014.....43
Tabela 13. Harmonogram najważniejszych przedsięwzięć na lata 2008-2015 oraz instytucje
odpowiedzialne za ich realizację oraz potencjalne źródła ich finansowania.......................56
Tabela 14. Informacje o wytwarzaniu i gospodarowania odpadami według KPGO 2010.............61
6
1. Wstęp
Uchwalona w roku 2001 Ustawa o odpadach określa zasady postępowania z odpadami w
sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju, a w szczególności z zasadami zapobiegania powstawaniu odpadów,
ograniczania ich ilości i negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku,
wykorzystywania, recyklingu i unieszkodliwiania.
Znowelizowana ustawa o odpadach wprowadza m. in. zmiany dotyczące zawartości planów
gospodarki odpadami (art. 14 ust. 2). W związku z tym zaistniała konieczność aktualizacji Planu
Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Rawicz zgodnie z nowym brzmieniem niektórych
przepisów ustawy. Niniejsze opracowanie jest dokumentem o znaczeniu strategicznym,
uwzględniającym ogólne ramy dla programowania i rozwoju gospodarki odpadami na terenie gminy.
Podstawowym celem opracowania dokumentu jest wytyczenie ogólnych kierunków działań
realizowanych poprzez konkretne zadania w określonej perspektywie czasowej.
Gminny plan gospodarki odpadami, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 13 marca 2006r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sporządzania planów
gospodarki odpadami określa:
1) aktualny stan gospodarki odpadami, w tym:
a) rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów,
b) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku,
c) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania,
d) istniejące systemy zbierania odpadów,
e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów,
f)
wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu,
odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów,
g) identyfikację problemów w zakresie gospodarowania odpadami.
uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami
obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności położenie
geograficzne, sytuację demograficzną, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne
i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację´ instalacji gospodarki odpadami;
2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian
demograficznych i gospodarczych;
3) cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągnięcia,
4) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym:
a)
działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów,
b)
działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko,
c)
działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbiórki,
transportu oraz odzysku i unieszkodliwiania,
d)
działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów;
5) rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację;
6) sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, z
uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł;
7) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz
stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich
ilości i jakości.
Ponadto niniejszy dokument uwzględnia zapisy zawarte w innych aktualnie obowiązujących
aktach prawnych, w tym postulaty dotyczące gospodarki odpadami zawarte w Polityce Ekologicznej
Państwa, w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz w Krajowym (KPGO
7
2010), Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami (WPGO) dla Województwa Wielkopolskiego i
Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami (PPGO) dla Powiatu Rawickiego.
Zgodnie z ustawą o odpadach, Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Rawicz
obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie tej jednostki administracyjnej oraz
przywożonych na jej teren, a w szczególności: odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów
ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, odpady wielkogabarytowe,
opony oraz odpady niebezpieczne, w tym pojazdy wycofane z eksploatacji, zużyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny, PCB, azbest, odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie
i akumulatory.
•
•
•
•
Projekty planów są opiniowane:
projekt planu krajowego - przez zarządy województw,
projekt planu wojewódzkiego - przez ministra właściwego do spraw środowiska, organy
wykonawcze powiatów i gmin z terenu województwa, Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Środowiska a w zakresie związanym z ochroną wód przez właściwego Dyrektora RZGW
projekt planu gminnego - przez zarząd województwa oraz przez zarząd powiatu
powiatowego - przez zarząd województwa oraz przez ograny wykonawcze gmin z terenu
powiatu
Nie udzielenie opinii w terminie dwu miesięcy uznaje się za opinię pozytywną. Samorządy,
będące członkami związków międzygminnych, mogą opracować jeden projekt wspólnego planu
gospodarki odpadami, obejmujący zadania powiatowego planu gospodarki odpadami, podobnie
zarządy powiatów. Organy wykonawcze województwa, powiatu i gminy składają co 2 lata,
odpowiednio, sejmikowi województwa, radzie powiatu i radzie gminy, sprawozdanie z realizacji.
Podlegają one aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Plany wszystkich szczebli muszą tworzyć
spójną całość.
W niniejszym planie opisano sposób realizacji celów i zadań dla Miasta i Gminy Rawicz które
wynikają bezpośrednio z celów i zadań określonych dla tego obszaru, a zapisanych w Planach
Gospodarki Odpadami dla Powiatu Rawickiego i Województwa Wielkopolskiego
Zakres czasowy niniejszego opracowania obejmuje okres 2008-2015 traktowany jako okres
strategiczny ze szczególnym uwzględnieniem lat 2008-2011 dla których ustala się krótkoterminowy
plan działań.
Celem opracowania niniejszego dokumentu jest dostosowanie jego postulatów
do znowelizowanych przepisów prawnych oraz wyznaczenie kierunków i działań w zakresie
gospodarki odpadami, których podjęcie spowoduje optymalizację całego systemu gospodarowania
odpadami na terenie gminy.
1.1. Charakterystyka gminy
Miejsko – wiejska gmina Rawicz położona jest w południowo – zachodnim krańcu
województwa wielkopolskiego. Graniczy ona od północnego zachodu z gminą Bojanowo, od
Północnego wschodu z gminą Miejska Górka, od wschodu z gminą Pakosław, a do południa z
województwem dolnośląskim (gminy Wąsosz i Żmigród).
Według podziału J. Kondrackiego na regiony fizyczno – geograficzne gmina Rawicz leży w
obrębie 3 mezoregionów : Wysoczyzny Leszczyńskiej i Wysoczyzny Kaliskiej należących do
makroregionu Niziny Południowowielkopolskiej oraz Kotliny Żmigrodzkiej, będącej częścią
Obniżenia Milicko – Głogowskiego Pradoliny Baryczy.
Przez gminę przebiegają:
a) drogi krajowe:
• Nr 5 (E-261) Wrocław – Rawicz – Leszno – Poznań
• Nr 36 Prochowice – Lubin – Załęcze – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski
b) drogi wojewódzkie:
• Nr 324 Załęcze – Góra – Szlichtyngowa
• Nr 434 Rawicz – Gostyń – Śrem – Kurnik – Kostrzyn – Łubowo
8
c) sieć dróg powiatowych i gminnych,
d) międzynarodowa linia kolejowa:
• E – 59 Wrocław – Poznań – Szczecin .
Gmina Rawicz zajmuje powierzchnię 133,6 km2, z czego ponad połowę 70% (93,57 km 2)
stanowią użytki ekologiczne, 17,6% (23,5 km2) lasy, a 12,4% (16,6 km2) wody powierzchniowe i
tereny zabudowane.
Rzeźba terenu gminy Rawicz została ukształtowana w czasie zlodowacenia
środkowopolskiego. Gmina położona jest na przedpolu strefy marginalnej ostatniego zlodowacenia
(fazy leszczyńskiej). Na skutek przeobrażeń peryglacjalnych, różnica wysokości pomiędzy najniżej
położonym punktem terenu znajdującym się w dolinie rzeki Masłówki (86,4 m n.p.m.), a kulminacją
wysoczyzny morenowej – około 104,9 m n.p.m. (między Rawiczem a Sarnową) wynosi zaledwie
18,5 m. Nieco wyżej wznoszą się jedynie niektóre wały wydmowe o wysokości względnej do 20 m.
Największe ich nagromadzenie znajduje się między Dąbrówką a Nałęczem, oraz w okolicy Dębna
Polskiego.
W skład gminy wchodzą następujące miejscowości: Dąbrówka, Dębno Polskie, Folwark,
Izbice, Kąty, Konarzewo, Krasnolipka, Krystynki, Łaszczyn, Łąkta, Masłowo, Masłowo-Warszewo,
Sarnówka, Sierakowo, Sikorzyn, Słupia Kapitulna, Stwolno, Szymanowo, Ugoda, Wydawy, Załęcze,
Zawady, Zielona Wieś, Żołędnica, Żylice.
Tabela 1 Liczba ludności na terenie gminy Rawicz (stan na 31.12.2006 według GUS)
Liczba osób
Liczba osób
Gmina
zamieszkałych na
zamieszkałych na
Ogółem
terenach miejskich
terenach wiejskich
Rawicz
21 190
8 208
29 398
Ukształtowanie powierzchni terenu jest mało zróżnicowane. Gmina położona jest na
przedpolu strefy marginalnej ostatniego zlodowacenia (faza leszczyńska). Główne rysy rzeźby
uformowane zostały w okresie zlodowacenia środkowopolskiego i później znacznie złagodzone
(zdenudowane) [40]. Na skutek przeobrażeń peryglacjalnych, różnica wysokości pomiędzy najniżej
położonym punktem terenu - dnem doliny Masłówki (86,4 m n.p.m.), a kulminacją wysoczyzny
morenowej - około 104,9 m n.p.m., (pomiędzy Rawiczem i Sarnową) wynosi zaledwie 18,5 m. Nieco
wyżej wznoszą się jedynie niektóre wały wydmowe o wysokości względnej do 20 m. Największe ich
nagromadzenie znajduje się między Dąbrówką a Załęczem oraz w okolicy Dębna Polskiego.
Gmina Rawicz leży na Monoklinie Przedsudeckiej. Podłoże stanowią osady
permomezozoiczne, na których zalegają utwory trzeciorzędowe: oligocenu, miocenu i pliocenu. Z
utworami permskimi związane jest złoże gazu ziemnego Rawicz. W rejonie Rawicza występuje
dolnomioceńska seria warstw rawickich, wykształcona jako: piaski, mułowce i iłowce z cienkimi
soczewkami węgla brunatnego. Strop utworów trzeciorzędowych w okolicy Rawicza występuje na
głębokości 31 m, podnosząc się w kierunku wschodnim i północnym. Na powierzchni osady pliocenu
nie występują. Spotyka się jedynie porwaki iłów poznańskich wśród utworów czwartorzędowych.
Klimat tego obszaru kształtują głównie masy powietrza polarnomorskiego, które decydują o
dominacji wpływów oceanicznych. Następstwem tych wpływów są mniejsze amplitudy temperatur,
wczesna wiosna i lato oraz stosunkowo krótka zima.
Średnie temperatury najzimniejszego i najcieplejszego miesiąca kształtują się następująco:
styczeń -2 do -10C, lipiec 17 - 18 0C (tabela nr 3.4). Stosunki termiczne tego obszaru cechuje również
(za T.Bratkowskim): najmniejsza liczba dni z mrozem, najdłuższy okres bezzimia oraz największa
liczba dni z temperaturą powyżej 150C. Efektem tego stanu jest długi okres wegetacyjny trwający 210
do 220 dni. Pokrywa śnieżna na analizowanym obszarze notowana jest od listopada do kwietnia,
utrzymuje się średnio 40-60 dni w ciągu roku.
Pod względem hydrograficznym obszar gminy Rawicz położony jest w zlewni Orli prawobrzeżnym dopływem Baryczy. Orla odwadnia gminę Rawicz. W części zachodniej przepływa
Masłówka, zbierając liczne dopływy: prawobrzeżne - Czarny Rów i Grobelkę; lewobrzeżne - Stara
Pijawka, Nowa Pijawka i Jelenia Struga. W części wschodniej przepływa Dąbrocza z lewobrzeżnym
dopływem Złoty Rów (Złota Woda) oraz prawobrzeżnym Bitter. Dopływami Orli, poza Masłówką i
9
Dąbroczną są w południowo - wschodniej części gminy Szpotnica (Stara Orla) i Wilczyna. Doliny Orli i
Masłówki oraz Dąbroczny pocięte są licznymi bezimiennymi dopływami oraz rowami melioracyjnymi.
Centralna część gminy pozbawiona jest większych cieków. Stanowi raczej obszar wododziałowy
pomiędzy Dąbroczną i Masłówką.
Gmina Rawicz nie należy do obszarów chronionego krajobrazu ustalonych dla byłego województwa
leszczyńskiego. Zachodnia granica gminy, biegnie częściowo skrajem obszaru chronionego
krajobrazu Doliny Baryczy, wyznaczonego rozporządzeniem Wojewody Leszczyńskiego, nr 82/92, z
01.08.1992 r. Obszar ten objęty jest ochroną w systemie NATURA 2000 (Dyrektywa Ptasia i
Dyrektywa Siedliskowa).
Również na zachodnim skraju terenu znajduje się jedyny istniejący rezerwat przyrody - rez. Dębno.
Jest to rezerwat leśny o powierzchni 7.69 ha, utworzony w 1961r. (zarz. MLiPD nr 193, z 21.10.1961 MP nr 87, poz.373) dla ochrony fragmentu boru wiekowego od 100 - 300 lat mieszanego świeżego z
wiekowym, urozmaiconym drzewostanem (sosna, dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy, brzoza
brodawkowa, grab zwyczajny, lipa drobnolistna, wiąz pospolity, jesion wyniosły, buk zwyczajny, olsza
czarna, osika i świerk pospolity) oraz panującą miejscami w runie orlicą pospolitą.
Z kopalin podstawowych udokumentowano złoże gazu ziemnego Zakrzewo i Rawicz oraz mające
mniejsze znaczenie węgiel brunatny Rawicz - Miejska Górka -Skoraszewice. Zasoby surowców
pospolitych są niezwykle ubogie i mają jedynie znaczenie lokalne. Na obszarze gminy nie ma
większych złóż kruszywa naturalnego, ani złóż surowców ilastych. Na bardzo małą skalę wg
bieżącego zapotrzebowania, eksploatowane są piaski w Dębnie Polskim, Szymanowie, Łaszczynie,
Kowalikach i kilku innych wyrobiskach.
Mapa 1 Odległości od miasta Rawicz do większych miejscowości
10
1.2. Podstawy prawne gospodarki odpadami.
Podstawowymi dokumentami regulującymi gospodarowanie odpadami w Polsce są:
o
o
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U. z 2008 Nr
25, poz.150 z póź. zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. Nr 39, poz.251 z
póź. zm.);
Aktami prawnymi, które należy traktować jako uzupełniające w tym zakresie należą:
o Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst
jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008),
o Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. z 2001
r., Nr 63, poz. 638 z późn. zm.),
o Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (tekst jednolity Dz. U. z
2007 r. Nr 90 , poz. 607 )
o Ustawa z dnia 30 lipca 2004 r. o międzynarodowym obrocie odpadami (Dz. U. z 2004r. Nr
m191, poz. 1956)
o Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U.
2007 Nr 176, poz. 1236),
o Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr
180, poz. 1495).
Dodatkowo:
o Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 przyjęty Uchwałą Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29
grudnia 2006 r. (M. P. Nr 90, poz. 946) obowiązuje od 1 stycznia 2007 r. i stanowi aktualizację
Krajowego Planu Gospodarki Odpadami przyjętego Uchwałą Rady Ministrów Nr 219 z dnia 29
października 2002 r. (M. P Nr 11, poz. 159).
Przepisy dotyczące gospodarki odpadami w krajach Unii Europejskiej można podzielić na następujące
grupy:
1. Wymagania ogólne
o Dyrektywa 75/442/EWG w sprawie odpadów oraz dyrektywa 91/689/EWG w sprawie
odpadów niebezpiecznych, określające podstawowe instytucjonalne i proceduralne wymogi,
które pozwalają kontrolować systemy gospodarowania odpadami w państwach
członkowskich.
o Dyrektywy dotyczące określonych sposobów przetwarzania i usuwania odpadów, spalania
odpadów komunalnych (89/369/EWG i 89/429/EWG) oraz spalania odpadów niebezpiecznych
(94/67/WE).
2. W zakresie sposobów gospodarowania odpadami
o Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów (OJ
L 182 16.07.1999 p.1).
o Dyrektywa Rady 94/67/WE z dnia 16 grudnia 1994r. w sprawie spalania odpadów
niebezpiecznych (OJ L 365 31.12.94 p.34).
o Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/76/WE z 4 grudnia 2000 r. w sprawie
spalania odpadów (OJ L 332 28.12.2000 p. 91). Z dniem 28 grudnia 2005 r. zastąpi ona
dyrektywy: 89/369/EWG z dnia 8 czerwca 1989r. w sprawie zapobiegania zanieczyszczeniu
powietrza przez nowe zakłady spalania odpadów komunalnych (OJ L 163 14.06.89 p.32) ,
89/429/EWG z dnia 21 czerwca 1989r. w sprawie zmniejszania zanieczyszczania powietrza
przez istniejące zakłady spalania odpadów komunalnych (OJ L 203 15.07.89 p.50) i 94/67/WE
3. Dyrektywy dotyczące poszczególnych rodzajów odpadów:
o oleje odpadowe - 75/439/EWG,
11
polichlorowane dwufenyle i trójfenyle PCB/PCT - 76/403/EWG i 96/59/WE,
odpady pochodzące z przemysłowego wykorzystania dwutlenku tytanu - 78/176/EWG,
82/883/EWG, 92/112/EWG,
o baterie i akumulatory - 91/157/EWG,
o rolnicze wykorzystanie osadów ściekowych - 86/278/EWG
o w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji - 2000/53/WE,
o opakowania i odpady opakowaniowe - 94/62/WE.
4. Rozporządzenie Rady 93/259/EWG dotyczące transgranicznego przesyłania odpadów w obrębie
UE, do UE i poza jej obszar.
o
o
2. Aktualny stan gospodarki odpadami
2.1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów, w tym komunalnych
Przy tworzeniu niniejszego Planu Gospodarki Odpadami, w szczególności analizie
stanu istniejącego, w sektorze gospodarki odpadami wykorzystano następujące źródła
danych:
• Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
• PGO dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 20122019
• PGO dla Powiatu Rawickiego
• PGO dla miasta i gminy Rawicz uchwalony dnia 25 października 2006 roku (Uchwała
Nr XLI/368/06 Rady Miejskiej w Rawiczu)
• Sprawozdanie z realizacji PGO Miasta i Gminy Rawicz
• Dane Głównego Urzędu Statystycznego
• Dane WIOŚ
• Informacje z gminy
Do odpadów komunalnych nie zalicza się odpadów przemysłowych oraz odpadów z
laboratoriów i innych źródeł, które ze względu na masowość lub szkodliwość wymagają
odrębnego postępowania. Odpady komunalne są mieszaniną wielu materiałów zużytych w wyniku
konsumpcji.
Źródłami wytwarzanych odpadów komunalnych są:
• gospodarstwa domowe ( w których powstają między innymi takie odpady jak:
wielkogabarytowe oraz odpady niebezpieczne)
• obiekty infrastruktury
• obszary ogrodów, parków, cmentarzy, targowisk
• ulice i place.
Zarówno ilość wytwarzanych odpadów komunalnych, wskaźnik ich nagromadzenia, jak
struktura oraz skład są uzależnione od poziomu rozwoju gospodarczego, zamożności
społeczeństwa jak i sposobu życia, gospodarowania zasobami i konsumpcji dóbr materialnych, a
nawet od bardzo subiektywnych cech charakterologicznych mieszkańców.
Wiedza o tym jest istotną informacją w projektowaniu systemów zagospodarowania
odpadów. Należy bowiem brać pod uwagę fakt, że w zależności od lokalizacji, stopnia rozwoju
gospodarczego, dostawy gazu bądź jej braku, rodzaju mieszkalnictwa itp. rozbieżności
jakościowe i ilościowe we wskaźnikach nagromadzenia i morfologii odpadów mogą być bardzo
duże. Projektując system dobrze jest posługiwać się danymi rzeczywistymi zebranymi w terenie,
którego dotyczyć będzie dany plan.
2.2. Zrealizowane zadania z poprzedniego GPGO dla gminy Rawicz
Tabela 2 Stan realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami w gminie Rawicz na dzień
31.12.2007
12
L.p.
Zakres działania
1.
Opracowanie i uchwalenia Gminnego Planu
Gospodarki Odpadami
Stan realizacji
Uchwalony dnia 25 października 2006 roku (Uchwała Nr
XLI/368/06 Rady Miejskiej w Rawiczu)
Gmina Rawicz
Uchwała nr XXXVI/340/06
Rady Miejskiej Gminy Rawicz
Z dnia 28.06.2006 r.
2.
W dniu 10 listopada 2006 roku zarządzeniem
Burmistrza Gminy Rawicz (Nr 801/06) określone zostały
nowe wymagania, jakie powinien spełnić przedsiębiorca
ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na świadczenie
usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych.
Opracowanie i uchwalenie Regulaminu
utrzymania czystości i porządku na terenie
Gminy Rawicz
Zarządzenie zostało podane do publicznej
wiadomości między innymi poprzez umieszczenie na
stronach internetowych Urzędu Gminy Rawicz oraz na
tablicach ogłoszeń.
3.
Objęcie wszystkich mieszkańców gminy
Aktualnie zorganizowaną zbiórką odpadów objętych jest
zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych
100 % mieszkańców.
Miasto i gmina Rawicz uczestniczy w
przedsięwzięciu międzygminnym
Pt. „Realizacja
systemu gospodarki odpadami i osadami ściekowymi
dla miasta Leszna i subregionu
leszczyńskiego". Aktualnie w projekcie bierze
udział osiemnaście miast i gmin: Leszno, Rydzyna,
Osieczna, Krzemieniewo, Święciechowa, Wijewo,
Włoszakowice, Lipno, Gostyń, Krobia, Pogorzela,
Poniec, Pępowo, Krzywiń, Śmigiel, Rawicz, Bojanowo,
Miejska Górka.
4.
W dniu 13 grudnia 2005 została przyznana
pomoc w ramach Funduszu Spójności dla projektu
dotyczącego Gospodarki odpadami i osadami
ściekowymi w Lesznie. Na projekt składają się dwa
zasadnicze elementy:
Współpraca międzygminna w zakresie
gospodarki odpadami
Budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów w
Trzebani;
Zamknięcie i rekultywacja składowisk odpadów.
W celu realizacji projektu „Budowa Zakładu
Zagospodarowania Odpadów w Trzebani” w dniu 19
września 2006 roku gmina Rawicz i MZO z Leszna
podpisały umowę o współfinansowaniu inwestycji.
13
L.p.
6.
Zakres działania
Stan realizacji
Podnoszenie świadomości ekologicznej
mieszkańców
Przeglądy przedstawień ekologicznych,
przeglądy piosenki ekologicznej, konkurs fotograficzny
„Moja mała ojczyzna”. Konkurs „Co w wodzie piszczy”,
„ Najlepsze rozwiązanie problemów segregacji
odpadów”, „Zbiórka odpadów elektrycznych – młody
ekolog”
, konkursy plastyczne, akcje „Sprzątania świata”.
Na terenie gminy Rawicz prowadzona jest
selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych. System
wdrożony został zgodnie z założeniami wypracowanymi
przez Urząd Miejski (nie był opracowywany osobny plan
7.
8.
9.
zorganizowania selektywnej zbiórki). Łącznie do obsługi
selektywnej zbiórki na terenie gminy Rawicz
zakupionych zostało 240 szt. różnych pojemników (ok.
108 gniazd, po 2 lub 3 szt.). Zbierane frakcje odpadów
to: tworzywa sztuczne (butelki plastikowe PET), szkło
(kolorowe) i papier. Zbiórki innych surowców
dotychczas nie rozpoczęto. Odpady zbierane są w
Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki systemie pojemnikowym, dostępnym dla każdego
odpadów ze szczególnym uwzględnieniem
mieszkańca. Pojemniki (1,1 m3) ustawione są w
rozwoju selektywnej zbiórki odpadów
centrach miejscowości, w miejscach uczęszczanych
komunalnych ulegających biodegradacji
przez mieszkańców.
Przewiduje się rozszerzenie i usprawnienie
selektywnej zbiórki. W tym celu pod koniec 2006 gmina
Rawicz ogłosiła przetarg na odbiór odpadów z terenów
publicznych, w tym prowadzenie selektywnej zbiórki. Z
wyłonionym podmiotem (firmą Luks) gmina zawarła w
dniu 19.12.2006 r. umowę na odbiór odpadów. W
zakresie selektywnej zbiórki umowa określa, że na
terenie miasta i gminy powinno być rozstawionych 70
gniazd po 4 pojemniki (na tworzywa sztuczne, szkło
białe, szkło kolorowe i papier (40 gniazd w mieście i 30
na terenach wiejskich). Właścicielem pojemników
pozostanie firma Luks, a odbiór odpadów z selektywnej
zbiórki prowadzić będzie za darmo.
Rozwój selektywnej zbiórki odpadów
wielkogabarytowych
Odbiór
odpadów
odbywa
się
na
dotychczasowych zasadach, w ramach odbioru
odpadów, wystawka, dowóz własny. Wszyscy
mieszkańcy mogą korzystać z systemu.
W
ramach
współpracy
międzygminnej
obejmującej budowę Zakładu Zagospodarowania
Odpadów w Trzebani planuje się zaplecze do
demontażu odpadów wielkogabarytowych.
budowlanych
Obecnie funkcjonuje dotychczasowy system
polegający na odbiorze odpadów z zamówionych
wcześniej i podstawionych pojemników i dowozie
własnym. Wszyscy mieszkańcy mają możliwość
korzystania z systemu.
14
L.p.
10.
11.
12.
Zakres działania
Stan realizacji
niebezpiecznych wytwarzanych w grupie
odpadów komunalnych
Jednak na terenie gminy Rawicz dotychczas nie
wprowadzono systemu selektywnej zbiórki odpadów
niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych
ze względu na problemy organizacyjne oraz brak
wystarczającej infrastruktury technicznej.
W ramach współpracy międzygminnej obejmującej
budowę Zakładu Zagospodarowania Odpadów w
Trzebani gm. Osieczna planuje się budowę węzła
magazynowania
odpadów
niebezpiecznych
pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych.
Intensyfikacja działań zmierzających do
likwidacji wszystkich „dzikich” składowisk
Kontrole umów na wywóz odpadów.
Rozwój seketywnej zbiórki odpadów – zwiększenie
ilości punktów i rodzajów odpadów zbieranych
selektywnie
Zagospodarowanie miejsc i terenów po zlikwidowanych
dzikich składowiskach poprzez obsadzanie zielenią
Monitorowanie ww. miejsc
W celu realizacji projektu „Zamknięcie i
rekultywacja składowisk odpadów” w dniu 29 maja 2006
roku gmina Rawicz oraz pozostałe gminy zawarły z
Miastem Leszno umowę (porozumienie międzygminne)
w sprawie przeprowadzenia przez miasto Leszno
rekultywacji gminnych składowisk odpadów (Rawicz –
Osiedle Sarnowa).
Likwidacja składowisk odpadów
niespełniających wymogów prawnych
Przewiduje się, że wszystkie składowiska
położone na terenie porozumienia gmin, w tym
składowisko w Rawiczu - Osiedle Sarnowa, zostaną
zamknięte i poddane pracom rekultywacyjnym nie
później niż do końca 2009 roku.
2.3. Oszacowanie aktualnie powstającej ilości odpadów komunalnych
2.3.1.
Przegląd przeprowadzonych badań
Na terenie gminy nie prowadzono szczegółowych badań dotyczących ilości i składu
morfologicznego odpadów komunalnych; informacje na temat ilości i składu morfologicznego
powstających odpadów komunalnych są bardzo niejednorodne. Często dane pochodzą z firm
zajmujących się usuwaniem odpadów, które generują je na różne sposoby.
Informacje odnośnie ilości odpadów na terenie gminy mogą być niedoszacowane, ponieważ
wiele podmiotów gospodarczych (małych firm, placówek handlowych) nie prowadzi dokumentacji
związanej z ewidencją jakościową, oraz ilościową odpadów zgodnie z obowiązującym prawem. Nie od
wszystkich wymagane jest prowadzenie takiej ewidencji odpadów (rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dla których nie ma
obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które
mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów (Dz. U. Nr 152, poz. 1735)). Konsekwencją tego są
braki w wojewódzkiej bazie danych i obarczenie błędem bilansowania strumienia odpadów w zakresie
wytwarzania, odzysku, unieszkodliwiania odpadów.
Źródłem wytwarzanych odpadów komunalnych zmieszanych są gospodarstwa domowe mieszkańców
gminy Rawicz (budynki mieszkalne) oraz drobne zakłady rzemieślnicze i usługowe. W gminie i
15
podmiotach wywożących nie prowadzi się osobnych zestawień ilości odpadów ze względu na
wymienione źródła powstawania.
Odpady z terenu gminy Rawicz przekazywane są w całości na składowisko odpadów komunalnych w
Sowinach, gm. Bojanowo.
Według Sprawozdania z realizacji gminno-miejskiego PGO za lata 2004-2006, w roku 2006 na
terenie gminy Rawicz wytworzonych zostało 3837,3 Mg odpadów komunalnych zmieszanych (kod 20
03 01).
Według analizy wskaźnikowej oszacowano ilość wytworzonych odpadów komunalnych w gminie
na poziomie 4262,416 Mg, przy wskaźniku nagromadzenia 145 kg/mieszkańca/rok. Na różnicę w
bilansie odpadów wpływa kilka czynników: stosowanie różnych sposobów zagospodarowywania
odpadów remontowo-budowlanych, wielkogabarytowych, niekontrolowanego spalania odpadów (np.
tworzyw sztucznych, papieru i kartonu) w paleniskach indywidualnych, wykorzystanie popiołu ze
spalania paliw do posypywania dróg, a także nielegalne deponowanie odpadów w środowisku tzw.
„dzikie składowiska”.
Na terenie gminy każdy właściciel posesji jest zobowiązany do posiadania pojemnika na odpady
niesegregowane wraz z podpisaną umowa z koncesjonowaną firmą na regularny odbiór tych odpadów
i potwierdzeniem o odbiorze lub jest zobowiązany do zakupu worków foliowych na odpady stałe.
2.3.2.
Przyjęta metodologia
Ponieważ na terenie objętym opracowaniem nie przeprowadzono szczegółowych badań
dotyczących dokładnej morfologii powstających odpadów komunalnych, w opracowaniu tym
posłużono się wskaźnikami literaturowymi i danymi uzyskanymi przez autorów podczas
wcześniejszych prac.
Morfologię oraz ilości odpadów powstające na terenie gminy Rawicz można oszacować na
podstawie zmodyfikowanych wskaźników z pierwszego KPGO. W Sprawozdaniu z realizacji tego
Planu za okres od 29 października 2002 r. do 29 października 2004 r. (Sprawozdanie z KPGO)
stwierdzono, iż wskaźniki przyjęte w pierwszym KGPO są zawyżone. W opracowanym i przyjętym w
2006 r. drugim KPGO (tzw. KPGO 2010) nie podano szczegółowych wskaźników na 1 mieszkańca.
Dlatego aby urealnić wskaźniki z pierwszego KGPO dotyczące wielkości nagromadzenia oraz
morfologii odpadów komunalnych na potrzeby niniejszego Planu zmodyfikowano je aby lepiej
zobrazować sytuacje w gminie, przyjmując wielkość produkowanych odpadów przez jednego
statystycznego mieszkańca do 145 kg na rok.
2.3.3. Ilość i skład morfologiczny odpadów komunalnych na terenie gminy Rawicz
według zmodyfikowanych wskaźników z KPGO
W tabelach poniżej zestawiono ilości i skład morfologiczny odpadów wytwarzanych przez 1
mieszkańca gminy Rawicz w ciągu roku według zmodyfikowanych wskaźników z KPGO, a także
ilości i morfologię odpadów komunalnych ogółem wytworzonych na terenie gminy Rawicz.
w roku 2007 r.
Lp.
Strumień odpadów komunalnych
1
2
3
4
5
6
Kuchenne ulegające biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura (nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe
16
2007
%
19,77
2,20
6,30
11,50
1,29
10,37
Kg/M/rok
28,67
3,19
9,14
16,68
1,87
15,04
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Opakowania z tworzyw sztucznych
Tekstylia
Szkło nieopakowaniowe
Opakowania ze szkła
Metale
Opakowania z blachy stalowej
Opakowania z aluminium
Odpady mineralne
Drobna frakcja popiołowa
Wielkogabarytowe
Budowlane
Niebezpieczne w strumieniu komunalnym
Razem
4,30
2,66
0,46
7,09
2,68
1,10
0,32
3,00
8,41
5,98
11,96
0,60
6,24
3,86
0,67
10,28
3,89
1,60
0,46
4,35
12,19
8,67
17,34
0,87
100
144,99
Według powyższej tabeli statystyczny mieszkaniec gminy wytwarza w ciągu roku 144,99 kg
odpadów komunalnych.
gminy Rawicz w 2007 r.
Lp.
Strumień odpadów komunalnych
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Odpady zielone
Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe
Tekstylia
Metale
Odpady mineralne
Wielkogabarytowe
Budowlane
Niebezpieczne w strumieniu komunalnym
Razem
2007
%
19,77
2,20
6,30
11,50
1,29
10,37
4,30
2,66
0,46
7,09
2,68
1,10
0,32
3,00
8,41
5,98
11,96
0,60
Mg/r
842,68
93,77
268,53
490,18
54,99
442,01
183,28
113,38
19,61
302,21
114,23
46,89
13,64
127,87
358,47
254,89
509,78
25,57
100,00
4262,416
Z tabeli powyżej wynika, iż według zmodyfikowanych wskaźników z KPGO na terenie miasta i
gminy Rawicz w 2007 roku powstało 4262,416 Mg odpadów komunalnych.
2.3.4.
Odpady opakowaniowe
Wprowadzone ustawą regulacje dotyczące recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych
(Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców, opłacie produktowej oraz opłacie depozytowej Dz.U. 2007
nr 90 poz. 607, tekst ujednolicony) powinny zwiększyć zainteresowanie ich zagospodarowaniem.
Zachęty finansowe, stosowane przez organizacje zajmujące się na mocy cytowanej ustawy
rozliczaniem wypełniania obowiązku recyklingu dla przedsiębiorstw, powinny być wystarczającym
bodźcem do podjęcia działań w tym kierunku. Jedynym sposobem pozyskania odpadów
opakowaniowych jest zbiórka selektywna, tj organizacja własnej zbiórki, lub współpraca z już
istniejącą firmą, zajmującą się zbieraniem i/lub recyklingiem odpadów opakowaniowych
17
Właściciele nieruchomości obowiązani są do prowadzenia selektywnej zbiórki następujących
odpadów: makulatury, tworzywa sztucznego, szkła, metalu i puszek aluminiowych, odpadów
organicznych i mineralnych. Dla potrzeb selektywnej zbiórki odpadów stosuje się pojemniki
odpowiadające ogólnym wymaganiom.
Zbiórka surowców wtórnych prowadzona jest najczęściej systemem pojemnikowym. Pojemniki
ustawione są w miejscach ogólnodostępnych dla mieszkańców, zwykle w zestawach na tworzywo
sztuczne i szkło.
Na terenie gminy Rawicz prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych.
System wdrożony został zgodnie z założeniami wypracowanymi przez Urząd Miejski (nie był
opracowywany osobny plan zorganizowania selektywnej zbiórki).
Do 2006 roku selektywną zbiórkę prowadziły do własnych pojemników na terenie przez siebie
obsługiwanym: Rawicka Spółdzielnia Mieszkaniowa oraz Zakład Oczyszczania Miasta „Luks".
Szczegółowe zestawienie wykorzystywanych przez poszczególne firmy wywozowe pojemników
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 5 Liczba wykorzystywanych pojemników do selektywnej zbiórki
RSM
Rok
2002
r.
2003
r.
2004
r.
2005
r.
2006
r.
łącznie w
gm.
pojemniki gm. Rawicz
Rawicz
[szt.]
Luks
150101
150102
150102
150102
150107
150107
150107
Opakowani Opakowania
Opakowania
Opakowania
Opakowania
Opakowania
Opakowania
a z papieru i z tworzyw
z tworzyw
z tworzyw
ze szkła
ze szkła
ze szkła
tektury
sztucznych
sztucznych
sztucznych
20
26
-
b.d.
b.d.
0
0
46
23
31
-
b.d.
b.d.
0
0
54
23
31
22
22
18
18
134
23
31
10
22
22
18
18
144
23
31
30
60
60
18
18
240
Ponadto firma Luks obsługiwała pojemniki zakupione przez gminę Rawicz i ustawione na
terenach wiejskich. Liczba pojemników gminnych wynosiła 18 gniazd (po dwa pojemniki na szkło i
plastik), co daje łącznie 36 szt. Zakup pojemników przez gminę Rawicz nastąpił w dniu 12.12.2003
roku, a koszt wyniósł 19 260 zł brutto (w tym 7% Vat).
Na zakup kontenerów do selektywnej zbiórki odpadów na terenach wiejskich Gminy Rawicz
gmina otrzymała dotację z Fundacji „Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej", w kwocie 9200 zł
(zgodnie z umową z dnia 18.11.2003 r.).
Łącznie do obsługi selektywnej zbiórki na terenie gminy Rawicz zakupionych zostało 240 szt.
różnych pojemników (ok. 108 gniazd, po 2 lub 3 szt.). Zbierane frakcje odpadów to: tworzywa
sztuczne (butelki plastikowe PET), szkło (kolorowe) i papier. Zbiórki innych surowców dotychczas nie
rozpoczęto. Odpady zbierane są w systemie pojemnikowym, dostępnym dla każdego mieszkańca.
Pojemniki (1,1 m3) ustawione są w centrach miejscowości, w miejscach uczęszczanych przez
mieszkańców.
Przewiduje się rozszerzenie i usprawnienie selektywnej zbiórki. W tym celu pod koniec 2006
gmina Rawicz ogłosiła przetarg na odbiór odpadów z terenów publicznych, w tym prowadzenie
selektywnej zbiórki. Z wyłonionym podmiotem (firmą Luks) gmina zawarła w dniu 19.12.2006 r. umowę
na odbiór odpadów. W zakresie selektywnej zbiórki umowa określa, że na terenie miasta i gminy
powinno być rozstawionych 70 gniazd po 4 pojemniki (na tworzywa sztuczne, szkło białe, szkło
18
kolorowe i papier (40 gniazd w mieście i 30 na terenach wiejskich). Właścicielem pojemników
pozostanie firma Luks, a odbiór odpadów z selektywnej zbiórki prowadzić będzie za darmo.
Ocenia się, że ilość rozstawionych pojemników do selektywnej na terenie gminy Rawicz
jest wystarczająca. Przyjmuje się, że jedno gniazdo pojemników o pojemności 1,1-1,5 m3 powinno
przypadać na 200-300 mieszkańców. Liczba 108 gniazd zapewnia zbiórkę od 21,5- 32,4 tys.
mieszkańców.
W 2006 w ramach selektywnej zbiórki zebrano łącznie 304 tony odpadów opakowaniowych (166 ton
szkła, 85 ton plastików, 52 tony papieru). Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela.
W latach 2004-2006 ze strumienia odpadów komunalnych wysegregowano z terenu miasta i
gminy Rawicz następujące ilości surowców wtórnych:
Tabela 6. Rodzaj i ilość wysegregowanych odpadów opakowaniowych na terenie gminy w Mg
Kod odpadu
150107
150102
Opakowania z
tworzyw sztucznych
150101
Opakowania z papieru
i tektury
RAZEM
2004 r.
2005 r.
2006 r.
7,94
151,02
166,20
4,59
56,90
85,10
4,13
48,70
52,70
16,66
256,62
304,00
Gmina corocznie przedkłada informacje o rodzajach i ilości zebranych odpadów
opakowaniowych i przekazanych do odzysku i recyklingu, w celu wykorzystania opłaty produktowej.
Na konto gminy były przekazywane wpływy z opłaty produktowej oraz opłat pobieranych przez
organizacje odzysku. W poszczególnych latach uzyskano: 8765 zł (2004 r.), 4763 zł (2005 r.), 6583 zł
(2006 r.).
2.3.5.
Odpady biodegradowalne
Ograniczenie ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji to jeden z
najważniejszych celów wynikających z Dyrektywy 99/31/WE i polskiego prawa, a także podpisanych
przez Polskę zobowiązań przedakcesyjnych. Zgodnie z ustawą o odpadach, ilość odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania w kolejnych latach winna
wynosić:
w 2010 r. - 75%,
w 2013 r. - 50%,
w 2020 r. - 35%.
wagi całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995r.
W sektorze komunalnym odpady ulegające biodegradacji to: odpady kuchenne, zielone, papier i
tektura, niektóre tekstylia (np. bawełniane).
Na terenie gminy nie wdrożono selektywnej zbiórki bioodpadów. Zbiórka odpadów możliwa
będzie po uruchomieniu kompostowni– w ramach systemu regionalnego (ZZO Trzebania).
Na terenach gminy odpady biodegradowalne są zagospodarowywane przez właścicieli
nieruchomości we własnym zakresie.
2.3.6.
Odpady wielkogabarytowe i elektryczne
Organizowana jest sporadycznie. Powszechnie jest, tak jak na terenie całego kraju, że
mieszkańcy wystawiają zużyte urządzenia przy pojemnikach na odpady. Powoduje to, że osoby
trzecie rozbierają pozostawione urządzenia dla pozyskania surowców wtórnych, a do środowiska
przedostają się substancje niebezpieczne (freony, oleje).
Dlatego też właściciel posesji powinien jak najszybciej uzgodnić z firmą odbierającą odpady lub
podmiotem prowadzącym zakład utylizacji wywóz odpadów wielkogabarytowych.
19
Odbiór odpadów odbywa się na dotychczasowych zasadach, w ramach odbioru odpadów,
wystawka, dowóz własny. Wszyscy mieszkańcy mogą korzystać z systemu.
W ramach współpracy międzygminnej obejmującej budowę Zakładu Zagospodarowania
Odpadów w Trzebani planuje się zaplecze do demontażu odpadów wielkogabarytowych.
2.3.7.
Osady ściekowe
Osady ściekowe to odpady pochodzące z oczyszczalni ścieków komunalnych (miejskich,
gminnych, przydomowych). Na terenie gminy działa jedna komunalna oczyszczalnia ścieków.
Oczyszczalnia ścieków w Rawiczu.
Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyższanym usuwaniem biogenów.
Projektowana przepustowość wynosi 7 000 m3/dobę, a równoważna liczba mieszkańców to 35 000
osób. W roku 2006 na terenie oczyszczalni powstały 1 223 tony suchej masy osadów ściekowych,
które były stosowane do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu.
2.3.8.
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.
Zidentyfikowane problemy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, są po części zbieżne
z problemami wynikającymi z „Krajowego planu gospodarki odpadami 2010”, Wojewódzkiego Planu
Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego oraz z Planu Gospodarki Odpadami dla
Powiatu Rawickiego i są następujące:
• zbyt niski postęp w selektywnym zbieraniu odpadów komunalnych, w tym odpadów
niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych,
• brak jednolitego systemu ewidencji rodzajów i ilości wytworzonych odpadów komunalnych
oraz obiektów odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
• brak systematycznych badań morfologii odpadów komunalnych,
• niedostateczny stan świadomości ekologicznej społeczeństwa,
• brak uregulowań cenowych za wysegregowane odpady, zbyt niskie ceny względem
ponoszonych kosztów na segregacje
• podmioty gospodarcze, które uzyskały zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie
zbierania odpadów w niedostatecznym stopniu są kontrolowane pod kątem świadczonych
usług, które wynikają z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie;
• trudności ze zbytem wysegregowanych odpadów
2.3.9.
Odpady niebezpieczne w odpadach komunalnych
Selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych wydzielanych ze strumienia odpadów
komunalnych głównie obejmuje zbiórkę baterii w szkołach oraz zbiórkę zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego (najczęściej razem z odpadami wielkogabarytowymi, dwa razy w
roku).
Jednak na terenie gminy Rawicz dotychczas nie wprowadzono systemu selektywnej zbiórki
odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych ze względu na problemy
organizacyjne oraz brak wystarczającej infrastruktury technicznej.
W ramach współpracy międzygminnej obejmującej budowę Zakładu Zagospodarowania
Odpadów w Trzebani gm. Osieczna planuje się budowę węzła magazynowania odpadów
niebezpiecznych pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych.
2.3.10. Odpady budowlane
Na odpady budowlane składają się głównie odpady obojętne z rozbiórek obiektów, jak np.
gruz ceglany, materiały ceramiczne, beton, grunt z wykopów, panele i inne elementy gipsowe.
Przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości, obejmujące niesegregowane odpady komunalne, jest zobowiązany również do
odbierania wszystkich selektywnie zebranych rodzajów odpadów komunalnych, w tym powstających w
gospodarstwach domowych odpadów z remontów.
20
Obecnie funkcjonuje dotychczasowy system polegający na odbiorze odpadów z zamówionych
wcześniej i podstawionych pojemników i dowozie własnym. Wszyscy mieszkańcy mają możliwość
korzystania z systemu.
2.3.11. Odpady medyczne i weterynaryjne
Odpady medyczne
Odpady medyczne są to odpady pochodzące z zakładów opieki zdrowotnej i z ośrodków
zdrowia (szpitali, klinik, domów opieki). Odpady powstające w placówkach medycznych reprezentują
materiał o bardzo zróżnicowanym poziomie zagrożenia chemicznego i sanitarnego, jak również
właściwości fizycznych. W praktyce, przy braku właściwie zorganizowanych systemów kontroli,
ograniczania i segregacji odpadów medycznych są one bardzo zróżnicowaną mieszanką wszelkich
typów odpadów – od typowych odpadów komunalnych, poprzez toksyczne chemikalia, a kończąc na
odpadach zainfekowanych biologicznie.
Generalnie odpady medyczne, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego dzieli
się na trzy grupy:
• odpady bytowo-gospodarcze (komunalne) zmiotki, szmaty, makulatura, resztki
pokonsumpcyjne – nie stanowiące zagrożenia;
• odpady specyficzne, które ze względu na swój charakter zanieczyszczenia
drobnoustrojami mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi i środowiska. Do grupy tej zaliczane
są zużyte materiały opatrunkowe, sprzęt jednorazowego użytku, szczątki pooperacyjne i
posekcyjne, materiał biologiczny oraz odpady ze szpitali i oddziałów zakaźnych;
• odpady specjalne, do których zaliczane są: substancje radioaktywne, pozostałości
cytostatyków i cytotoksyków, przeterminowane środki farmaceutyczne, uszkodzone
termometry, świetlówki itp.
Odpady z pierwszej grupy nie stwarzają zagrożenia dla środowiska, odpady z grupy drugiej i
trzeciej są to specyficzne odpady medyczne i stanowią największy problemem, powinny być
gromadzone selektywnie gdyż wymagają unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania.
Na terenie gminy Rawicz działa Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej (szpital) oraz
dwa niepubliczne zespoły opieki zdrowotnej.
Odpady weterynaryjne
Zgodnie z definicją zamieszczoną w Ustawie o odpadach (Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251 tekst
ujednolicony) przez odpady weterynaryjne rozumie się odpady powstające w związku z badaniem,
leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem
badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach.
Na terenie gminy działają 4 punkty weterynaryjne, jednak nie jest prowadzona ewidencja
odpadów weterynaryjnych.
Ponadto z terenu województwa wielkopolskiego utylizacją odpadów weterynaryjnych zajmują
się:
1. Farmutil HS S.A., Śmiłowo ul. Przemysłowa 4 64-810 Kaczory, tel. 067/281 42 61, fax.
067/281 42 73, maksymalna zdolność przetwórcza 1000 ton/dobę.
2. Hetman Sp. z o.o. tel. 056/683 25 62, fax. 056/683 25 62
3. P.W. Amba Sp. z o.o. tel. 023/679 80 09, fax. 023/679 80 05
4. Profet Osetnica Sp. z o.o. tel. 076/818 86 43, fax. 076/817 72 29
5. Promarol-Plus Sp. z o.o. tel. 065/549 32 97, fax. 065/549 33 33
6. Saria Małopolska Sp. z o.o. tel. 012/387 30 65, fax. 012/387 30 64
7. Struga S.A. tel. 052/351 25 24, fax. 052 351 25 24
21
2.3.12. Pojazdy wycofane z eksploatacji
W roku 2006 na terenie województwa wielkopolskiego zarejestrowanych było 1 847 363
pojazdów samochodowych i ciągników, w tym 1 361 940 samochodów osobowych (US w Poznaniu,
2007). Biorąc pod uwagę, że rocznie ok. 6% zarejestrowanych pojazdów powinno było przekazywane
do demontażu, w roku 2006 łączna masa pojazdów wycofanych z eksploatacji wyniosła ok. 83,1 tys.
Mg. Natomiast wg bazy danych „odpady”, w województwie wielkopolskim wykazano rocznie
następującą ilość zużytych lub nienadających się do użytkowania pojazdów (kod 16 01 04*) oraz
zużytych lub nienadających się do użytkowania pojazdów niezawierających cieczy i innych
niebezpiecznych elementów (kod 16 01 06):
o
o
o
Rok 2004: 896,9 Mg
Rok 2005: 20 776,3 Mg
Rok 2006: 1 631,9 Mg
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z
eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202) właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji może przekazać go
wyłącznie do przedsiębiorcy prowadzącego stacje demontażu lub prowadzącego punkt zbierania
pojazdów. Do odbioru i demontażu wraków samochodowych upoważnione są firmy działające na
podstawie decyzji wojewody Wielkopolskiego. Na terenie województwa wielkopolskiego są 3 punkty
zbierania pojazdów oraz 68 stacji demontażu pojazdów.
Wyspecjalizowane stacje demontażu samochodów usuwają substancje niebezpieczne,
prowadzą odzysk materiałów, części i podzespołów mogących być ponownie wykorzystanych.
Materiały odzyskane w wyniku procesu demontażu przekazuje się uprawnionym odbiorcom w celu
recyklingu, a odpady dla których recykling materiałowy nie jest uzasadniony ekonomicznie lub
ekologicznie są kierowane do unieszkodliwienia lub deponowane na składowiskach.
Na terenie miasta i gminy Rawicz znajduje się jeden zakład demontażu pojazdów. Wycofane z
użytkowania środki transportu przekazywane są do uprawnionych odbiorców posiadających
wymagane prawem zezwolenia (w tym zezwolenie na kasację pojazdów) na terenie gminy Rawicz i
gmin ościennych. Na terenie Powiatu Rawickiego funkcjonują obecnie 3 stacje demontażu pojazdów
wycofanych z eksploatacji.
Tabela 7 Wykaz przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu pojazdów oraz punkty
zbierania pojazdów na terenie Powiatu Rawickiego.
Miejsce
Stacja demontażu/
Nazwa, siedziba i adres/
Nr
prowadzenia
Gmina
punkt zbierania
imię i nazwisko przedsiębiorcy
działalności
pojazdów
Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoPunkt kasacji i
Handlowo - Usługowe „HESKO” S.C. ul. Platanowa 8a, 63
demontażu
1
Bojanowo
Henryk Błochowiak, Ireneusz
– 940 Bojanowo
pojazdów
Skotarek, Bojanowo
samochodowych
Demontaż
wycofanych z
eksploatacji
Składnica Demontażu i Kasacji
pojazdów,
Pojazdów Samochodowych Andrzej Janowo 9, 63-930
2
Jutrosin
przekazywanie
Wojciechowski
Jutrosin
części, materiałów,
substancji do
odzysku i
unieszkodliwiania
22
3
Anna i Gabriel Twardy
Przedsiebiorstwo Wielobranżowe
„TWARDY” Sp.J.
ul. Poznańska 9
63-900 Sierakowo
Sierakowo
Stacja demontażu
2.3.13. Zużyte opony
Zużyte opony powstają w wyniku bieżącej konserwacji pojazdów mechanicznych oraz przy
demontażu pojazdów i jako odpady są klasyfikowane w grupie 16 i określane kodem 16 0103.
W latach 2004 – 2006 w województwie zarejestrowano następującą ilość zużytych opon
(według WSO, UMWW):
• Rok 2004: 2 408,3 Mg
• Rok 2005: 8 046,4 Mg
• Rok 2006: 2 339,8 Mg
Dokładne określenie ilości zużytych opon na terenie gminy jest trudne do oszacowania ze
względu na brak ewidencji w tym zakresie
Stan gospodarki zużytymi oponami w kraju ulega i będzie ulegać znaczącym zmianom
dzięki wprowadzonym nowym uregulowaniom prawnym. Tworzeniem kompleksowego systemu
zbiorki, odzysku i unieszkodliwiania zużytych opon zajmuje się obecnie w Polsce Centrum
Utylizacji Opon Organizacja Odzysku S.A. w Warszawie.
2.3.14. Pestycydy
Odpady te zostały ujęte w grupie odpadów niebezpiecznych wytwarzanych jako frakcja
Przeterminowane pestycydy i odpady pestycydowe pochodzą z :
o przeterminowanych preparatów, które zostały wycofane z obrotu i zdeponowane w
mogilnikach lub magazynach środków ochrony roślin,
o bieżącej produkcji, dystrybucji i stosowania w rolnictwie,
o ze starej produkcji, zgromadzone na składowiskach.
Szacuje się, że w roku 2006 na terenie województwa Wielkopolskiego wytworzono ok. 41
Mg odpadów środków ochrony roślin pochodzenia komunalnego oraz 5,3 tys. Mg pochodzenia
rolniczego. Brak danych dotyczących Miasta i Gminy Rawicz
Odbiór opakowań po pestycydach odbywa się zgodnie z ustawą o opakowaniach i
odpadach opakowaniowych z 21 maja 2004 roku. Zgodnie z nią, sprzedawca ma obowiązek
przyjęcia opakowań po środkach ochrony roślin, a rolnik zobowiązany jest do ich zwrotu.
Sprzedawca ma obowiązek informowania nabywcę o istniejącym systemie zbierania opakowań
po środkach ochrony roślin oraz do pobierania kaucji.
Wysokie ceny środków ochrony roślin przyczyniają się racjonalnego stosowania
pestycydów, a w konsekwencji powstawania stosunkowo niewielkiej ilości odpadów.
Na terenie województwa wielkopolskiego odpady pestycydowe unieszkodliwiane są jedynie
w Zakładzie Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Koninie.
2.3.15. Oleje odpadowe
Oleje odpadowe, a w tym oleje smarowe lub przemysłowe, w szczególności zużyte oleje
silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje hydrauliczne stanowią grupę 13.
W przemyśle oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany:
• olejów stosowanych w przekładniach maszyn i instalacji przemysłowych;
• olejów z hydraulicznych układów do przenoszenia energii;
• olejów w systemach smarowania obiegowego (oleje maszynowe);
• olejów transformatorowych.
23
W motoryzacji oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany olejów silnikowych i
przekładniowych z pojazdów samochodowych, a także na skutek eksploatacji pojazdów
samochodowych np. w postaci odpadów z odwadniania w separatorach.
Odpady olejowe poddawane są procesowi odzysku lub unieszkodliwiania w istniejących na
terenie kraju instalacjach.
Zbiórka odpadów a w szczególności olejów przepracowanych jest i będzie trudna ze
względu na to iż jest to odpad, który powstaje w dużym rozproszeniu. Zachodzi obawa że w dniu
dzisiejszym jest dużo tego odpadu przetrzymywanego przez rolników i użytkowników
samochodów samodzielnie wymieniających olej. Dotyczy to także innych urządzeń
wykorzystywanych w gospodarstwach domowych. Niestety brak danych odnośnie ilości odpadów
tego typu powstających na terenie gminy.
Na terenie województwa Wielkopolskiego działają firmy prowadzące odzysk i
unieszkodliwianie odpadów olejowych.
2.3.16. Baterie i akumulatory
Środki
transportu,
oprócz
olejów
odpadowych
są
źródłem
akumulatorów
wielkogabarytowych. Poza tym powstaje duża ilość akumulatorów małogabarytowych i baterii.
Akumulatory samochodowe stanowią odpad niebezpieczny. Średnia trwałość akumulatora waha
się w granicach 3 – 5 lat i zależy głównie od intensywności eksploatacji i przebiegu pojazdu.
Ocenia się, że w wyniku nieprawidłowej obsługi 20-30% akumulatorów przedwcześnie zatraca
swoje właściwości.
W województwie wielkopolskim w roku 2006 wytworzono ok. 600 Mg baterii pochodzenia
komunalnego oraz 1 163 Mg baterii i akumulatorów w przemyśle. Zużyte baterie zbierane są w
placówkach oświatowych i administracyjnych, oraz w wybranych placówkach handlowych.
Zużyte akumulatory są nabywane od ich użytkowników poprzez sieć skupu (sklepy
motoryzacyjne, stacje paliw, stacje obsługi, bazy transportowe, zakłady mechaniczne).
Akumulatory wraz z elektrolitem kierowane są do zakładów unieszkodliwiających, których
jest w Polsce dostateczna ilość. Natomiast baterie i akumulatory małogabarytowe nie są
przetwarzane, gdyż w kraju brak odpowiedniej technologii. Do czasu opracowania technologii
odpady te powinny być składowane na składowiskach odpadów niebezpiecznych.
2.3.17. Odpady zawierające azbest
Azbest był szeroko stosowany do produkcji płyt i rur azbestowo-cementowych stosowanych
jako pokrycia dachowe i do wykonywania instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych.
Szkodliwość azbestu dla zdrowia ludzkiego
Azbest jest nazwą handlową grupy minerałów włóknistych, które pod względem chemicznym są
uwodnionymi krzemianami magnezu, żelaza, wapnia i sodu. Chorobotwórcze działanie azbestu
powstaje w wyniku wdychania włókien, zawieszonych w powietrzu. Dopóki włókna nie są uwalniane
do powietrza i nie występuje ich wdychanie, wyroby z udziałem azbestu nie stanowią zagrożenia dla
zdrowia. Na występowanie i typ patologii wpływa rodzaj azbestu, wymiary tworzących go włókien i ich
stężenie oraz czas trwania narażenia.
Biologiczna agresywność pyłu azbestowego jest zależna od stopnia penetracji i liczby włókien,
które uległy retencji w płucach, jak również od fizycznych i aerodynamicznych cech włókien.
Klasyfikacja wyrobów zawierających azbest:
Wyroby zawierające azbest klasyfikowane są w dwóch klasach, przyjmując jako kryterium
zawartość azbestu, stosowane spoiwo oraz gęstość objętościową wyrobu.
Klasa I obejmuje wyroby o gęstości objętościowej mniejszej od 1000 kg/m3 definiowane jako
„miękkie”, zawierające powyżej 20% (do 100%) azbestu. Wyroby te łatwo ulegają uszkodzeniom
mechanicznym, czemu towarzyszy znaczna emisja włókien azbestu do otoczenia. Najczęściej
stosowanymi w tej klasie były wyroby tekstylne z azbestu używane przez pracowników w celach
ochronnych, koce gaśnicze, szczeliwa plecione, tektury uszczelkowe m.in. w sprzęcie AGD, płytki
podłogowe PCW oraz materiały i wykładziny cierne. Ocena wielkości produkcji wymienionych
wyrobów oraz ilości aktualnie użytkowanych jest niemożliwa do przeprowadzenia.
24
Klasa II obejmuje wyroby o gęstości objętościowej powyżej 1000 kg/m3 definiowane jako
„twarde”, zawierające poniżej 20% azbestu. W wyrobach tych włókna azbestowe są mocno związane,
a w przypadku mechanicznego uszkodzenia (np. pęknięcia) ma miejsce stosunkowo niewielka emisja
azbestu do otoczenia w porównaniu z wyrobami klasy I. Natomiast niebezpieczeństwo dla zdrowia
ludzi i środowiska stwarza mechaniczna obróbka tych wyrobów (cięcie, wiercenie otworów) oraz
rozbijanie w wyniku zrzucania z wysokości w trakcie prac remontowych. Z zaliczanych do tej klasy
wyrobów najbardziej w Polsce rozpowszechnione są płyty azbestowo-cementowe faliste oraz płyty
azbestowo-cementowe „karo” stosowane jako pokrycia dachowe, szczególnie na terenach wiejskich
oraz płyty płaskie wykorzystywane jako elewacje w budownictwie wielokondygnacyjnym na osiedlach
miejskich. W znacznie mniejszych ilościach produkowane i stosowane były inne wyroby azbestowo cementowe, z których należy wymienić przede wszystkim rury służące do wykonywania instalacji
wodociągowych i kanalizacyjnych oraz w budownictwie jako przewody kominowe i zsypy.
Finansowanie usuwania wyrobów azbestowych
Wszystkie wyroby posiadające gęstość objętościową mniejszą niż 1000 kg/m 3 oraz zużyte
wyroby o gęstości większej niż 1000 kg/m3 (azbestowo-cementowe) powinny być usunięte na koszt
właściciela. W rozporządzeniu określono zasady usuwania tych wyrobów, sposób pakowania i
oznakowania powstałych odpadów zawierających azbest do przewiezienia na miejsce składowania.
Wykonawca prac zobowiązany jest do wykazania braku zanieczyszczenia azbestem miejsc
wykonywania robót przez przedstawienie wyników pomiarów stężeń pyłów azbestu w przypadku
usuwania ponad 500 m2 wyrobów.
Wytyczne dla jednostek samorządu dotyczące przygotowania szczegółowych roboczych
planów gospodarki odpadami w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.
Podstawą do ich opracowania jest dokonanie rozpoznania stopnia zużycia tych wyrobów, które
są zabudowane na konkretnych obiektach. Uzyskane dane powinny być gromadzone przez samorząd
gminy, a następnie przekazane do Urzędu Marszałkowskiego. Tak, więc niezbędnym jest
rozpowszechnienie wśród społeczności lokalnej informacji o skutkach dla zdrowia i środowiska
powodowanych przez azbest i wyroby zawierające azbest, zorganizowanie fachowej pomocy
wszystkim właścicielom obiektów przez samorządy powiatów i gmin przy wypełnianiu arkuszy ocen
ujętych w rozporządzeniu, przekazywanie informacji o możliwościach uzyskiwania pomocy kredytowej
na modernizacje obiektów, itp. Przy wypełnianiu arkuszy ocen należy szczególną uwagę zwrócić na
prawidłowy opis obiektów publicznych, jak na przykład: drogi, place, szkoły, przedszkola, żłobki,
szpitale, domy kultury i tym podobne obiekty, które będą w przyszłości mogły korzystać finansowo ze
wsparcia z zewnątrz i których oczyszczenie z azbestu powinno nastąpić w pierwszej kolejności. W
wypadkach wątpliwych koniecznym może być wystąpienie do odpowiednich jednostek o
przeprowadzenie monitoringu zagrożonych rejonów (obiektów) i ustalenie stopnia emisji pyłu i włókien
azbestu. Pożytecznym będzie też przedstawienie wyników monitoringu na mapie, natomiast
koniecznym może okazać się podejmowanie działań administracyjnych w stosunku do właścicieli lub
zarządców obiektów szczególnie zagrożonych. Najtrudniejszym okazać się może zainicjowanie
powstania związków gmin dla budowy składowisk odpadów zawierających azbest oraz wykazanie
ekonomicznych korzyści takich przedsięwzięć, lub poszukiwanie inwestorów i podejmowanie inicjatyw
lokalizacyjnych, współpraca z przedsiębiorstwami zajmującymi się usuwaniem wyrobów zawierających
azbest, prowadzenie lokalnej polityki społecznej w zakresie opłat za składowanie odpadów
zawierających azbest, szczególnie w stosunku do uboższych właścicieli obiektów.
Na początku 2004 roku na terenie gminy Rawicz rozpoczęto inwentaryzację wyrobów
zawierających azbest. Urząd Miejski poprzez sołtysów oraz informację na tablicy ogłoszeń oraz
plakaty, wystąpił do wszystkich mieszkańców z przypomnieniem o konieczności przedłożenia
informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania wyrobów zawierających azbest.
Działania inwentaryzacyjne wiązały się również z upowszechnianiem problemu wyrobów azbestowych
wśród mieszkańców gminy. Działania edukacyjne objęły między innymi przekazanie mieszkańcom
broszury pt. „ Azbest – realne zagrożenie dla ciebie i twojej rodziny", opracowanej przez Ministerstwo
Gospodarki i Pracy.
Program usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest dla Powiatu Rawickiego
został przyjęty Uchwałą Zarządu Powiatu Rawickiego nr 106/529/2006 z dnia 19 października 2006 r.
25
Zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją w powiecie znajduje się 381 683,9 m2 wyrobów
zawierających azbest, z czego w gminie Rawicz 57 420,19 m2 płyt azbestowo – cementowych dla
budownictwa oraz 13 614,5 mb rur azbestowo – cementowych.
Usuwanie odpadów zawierających azbest
Odpady azbestowe deponowane mogą być na terenie składowiska odpadów niebezpiecznych
PPHU „Izopol” S.A. w Trzemesznie, ul. Gnieźnieńska 4, 62 – 240 Trzemeszno (Wielkopolska).
Składowisko to posiada pojemność około 300 tys. Mg odpadów oraz możliwość przyjmowania rocznie
około 10 tys. Mg odpadów.
Ponadto na terenie województwa wielkopolskiego znajduje się również składowisko odpadów
niebezpiecznych w Koninie. Zarządcą jest Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o. o. ul. Sulańska 11,62 –
510 Konin.
2.3.18. Farby i lakiery
Odpady farb i lakierów powstają zarówno w dużych zakładach, zajmujących się produkcją farb,
klejów oraz działalnością poligraficzną, jak również w licznych, rozproszonych zakładach
produkcyjnych i usługowych, należących generalnie do wszystkich branż przemysłowych.
Należy zdawać sobie sprawę, że liczba ta ma znacznie zaniżone wartości, z uwagi na
pominięcie w sprawozdawczości strumienia odpadów pochodzących od małych i średnich
przedsiębiorstw. Zarówno różnorodność branż, w których powstawać mogą odpady kwalifikowane do
grupy 08, jak i ich liczba i rozproszenie znacznie utrudniają przeprowadzenia analizy szacunkowej
rzeczywistej masy powstających odpadów, jak i metod dalszego z nimi postępowania.
Według dostępnych danych odpady z tej grupy są poddawane różnym metodom
unieszkodliwiania w 100% całego strumienia tej grupy.
2.3.19.
PCB
PCB były szeroko stosowane w wielu gałęziach przemysłu, głównie w przemyśle
elektrycznym, jako materiały elektorizolacyjne i chłodzące w kondensatorach i transformatorach,
jako ciecze sprężarkowe i hydrauliczne.
Źródłem wytwarzania odpadów zwierających PCB są operacje:
• wymiany płynów transformatorowych;
• wycofywania z eksploatacji transformatorów i kondensatorów oraz innych urządzeń
zawierających PCB wyprodukowanych w latach 1960-1985.
W województwie wielkopolskim w roku 2004, w ramach prac nad „Planem dekontaminacji i
unieszkodliwiania urządzeń zawierających PCB” (Ministerstwo Środowiska, 2005)
zinwentaryzowano 46 przedsiębiorstw, w których znajdowało się łącznie 4 076 urządzeń
zawierających, lub mogących zawierać PCB, w tym:
1. Kondensatory: 2019 szt.
2. Transformatory: 1 574 szt.
3. Wyłączniki: 476 szt.
4. Inne urządzenia (wyłączniki olejowe, rozruszniki oporowe): 7
Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska zgodnie z obowiązującymi w
kraju przepisami prawnymi ma nastąpić w 2010 roku.
W kraju nie ma aktualnie instalacji mogącej bezpiecznie niszczyć kondensatory
zawierające PCB. Kondensatory zawierające PCB unieszkodliwiane są jedynie w instalacjach
zagranicznych. Odbiór i przekazanie do zniszczenia za granicą kondensatorów z PCB
realizowane jest przez dwie firmy posiadające stosowne zezwolenia tj.:
• POFRABAT Sp. z o.o. w Warszawie (firma posiada oddział w Katowicach) przekazuje
kondensatory do termicznego unieszkodliwienia firmie francuskiej TREDI kontrolowanej
przez rząd francuski.
26
•
INTEREKO Sp. z o.o. w Opolu przekazuje kondensatory z PCB do Belgii, gdzie
w instalacjach firmy INDAVER prowadzone jest ich termiczne unieszkodliwianie.
Termiczne unieszkodliwianie płynów zawierających PCB, pochodzących z transformatorów
i innych urządzeń elektroenergetycznych oraz ich dekontaminacja realizowana jest w dwóch
krajowych instalacjach, zlokalizowanych w:
• Zakładach Azotowych ANWIL S.A. we Włocławku
• Zakładach Chemicznych ROKITA S.A. w Brzegu Dolnym.
Dekontaminacja urządzeń z PCB realizowana jest przez Przedsiębiorstwo Usług
Specjalistycznych i Projektowych CHEMEKO Sp. z o.o. we Włocławku.
2.3.20. Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne
Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne generalnie pochodzą z dwóch źródeł:
gospodarstw domowych oraz innych użytkowników – przemysł, instytucje, biura, szpitale, handel,
inni.
Szacuje się, że w gospodarstwach domowych, w roku 2006 wytworzono ok. 11,1 tys. Mg
zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych (3,3 kg/mieszkańca), w tym 673 Mg
zaliczanych do odpadów niebezpiecznych (0,2 kg/mieszkańca). W wojewódzkiej bazie danych
zarejestrowano natomiast zebranie jedynie ok. 10,5 Mg tych odpadów (łącznie z odpadami innymi
niż niebezpieczne). W przemyśle, w 2006 roku powstało ok. 1,1 tys. Mg zużytych urządzeń.
Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U z 2005 r. nr 180 poz.
1495) nakłada obowiązek odbioru zużytego sprzętu przez sprzedawców detalicznych i hurtowych,
podczas zakupu nowego sprzętu tego samego typu. Obowiązek ten obowiązuje sprzedawców od
1 lipca 2006 r
Na terenie Gminy nie prowadzono dotąd badań strumienia odpadów – zużytych urządzeń
elektrycznych i elektronicznych, stąd też nie ma żadnych danych statystycznych. Udział
poszczególnych grup urządzeń elektrycznych i elektronicznych jest trudny do określenia.
W Polsce szacuje się, że rocznie wycofuje się z użytkowania następujące ilości sprzętu:
• pralki automatyczne ok. 1273 tys. sztuk (ok. 50 tys. Mg),
• lodówki ok. 1592 tys. sztuk (ok. 64 tys. Mg),
• zamrażarki ok. 629 tys. sztuk (ok. 19 tys. Mg),
• odkurzacze ok. 1386 tys. sztuk (ok. 12 tys. Mg),
• telewizory ok. 1430 tys. sztuk (ok. 57 tys. Mg),
• odbiorniki radiofoniczne ok. 996 tys. sztuk (ok. 5 tys. Mg),
• magnetofony ok. 423 tys. sztuk (ok. 3,4 tys. Mg),
• komputery ok. 140 tys. sztuk (ok. 4,2 tys. Mg).
Proekologiczne podejście do zagospodarowania zużytych urządzeń nakazuje przedłużanie
okresu użytkowania. W ostatnich latach ilość złomowanych urządzeń elektrycznych i
elektronicznych wyraźnie wzrasta. jest to wynikiem szybkiego postępu technologicznego i tym
samym szybkiego starzenia się eksploatowanych urządzeń. Dotyczy to głównie sprzętu
komputerowego, ale także sprzętów gospodarstwa domowego, urządzeń radiowych i
telewizyjnych, wyposażenia biur itp. Dynamika wzrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych
jest znacznie wyższa niż innych rodzajów odpadów. Na podstawie badań w krajach Unii
Europejskiej zakłada się, że ilość tych odpadów wzrasta o 3÷5% w skali roku. Charakterystyka
jakościowa (skład materiałowy) tych odpadów będzie ulegała zmianie min. na skutek ograniczania
stosowania substancji niebezpiecznych.
Bezpieczne unieszkodliwienie tych urządzeń jest szczególnie ważne ze względu na
zawarte w nich substancje szkodliwe, jak ołów, rtęć, kadm, chrom, PCV i in.
Nowy system gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym
zobowiązuje użytkowników sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych do jego
selektywnego zbierania i przekazywania upoważnionym podmiotom gospodarczym.
W Rejestrze Przedsiębiorców i Organizacji Odzysku Sprzętu Elektrycznego i
Elektronicznego, prowadzonym przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, w województwie
figurują podmioty prowadzące działalność w zakresie:
• wprowadzający sprzęt,
• o
 rganizacje odzysku sprzętu i elektrycznego i elektronicznego
27
• p
 rzedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie zbierania,
• p
 rzedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwarzania.
Szczegółowy wykaz tych firm wg stanu na dzień 21 czerwca 2007 r. znajduje się na stronie
internetowej GIOŚ - http://rzseie.gios.gov.pl/.
2.3.21. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi.
Zidentyfikowane problemy w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi, są po części
zbieżne z problemami wynikającymi z „Krajowego planu gospodarki odpadami 2010”,
Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego oraz z Planu
Gospodarki Odpadami dla Powiatu Rawickiego i są następujące:
Pojazdy wycofane z eksploatacji
• brak pełnych danych dotyczących ilości pojazdów wycofanych z eksploatacji.
• prowadzenie demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji poza stacjami
demontażu.
• działalność szarej strefy (rozmontowywanie pojazdów w nieuprawnionych do tego
celu warsztatach).
• kradzieże pojazdów na części.
Zużyte opony
• niekontrolowane spalanie części zużytych opon.
• mieszanie zużytych opon z odpadami komunalnymi i unieszkodliwianie ich przez
składowanie.
• brak systemów zbierania zużytych opon.
Odpady zawierające azbest
• brak pełnej wiedzy dotyczącej ilości, lokalizacji i stanu wyrobów zawierających
azbest na terenie gmin województwa wielkopolskiego.
• brak wdrożonych mechanizmów dofinansowania usuwania azbestu dla
indywidualnych gospodarstw domowych.
• słaba świadomość mieszkańców dotycząca szkodliwości dla zdrowi i życia ludzi
odpadów zawierających azbest.
Odpady zawierające PCB
• wysokie koszty unieszkodliwiania,
• mała wiarygodność / niska jakość danych przekazywanych przez przedsiębiorców,
dotyczących urządzeń zawierających PCB,
• zbyt wolno przebiegający proces wycofywania z użytkowania urządzeń
zawierających PCB.
Oleje odpadowe
• rozproszenie wytwórców olejów odpadowych, co podnosi koszty transportu
odpadów.
• brak systemu zbierania olejów odpadowych z gospodarstw domowych.
• niska wiedza mieszkańców i niektórych przedsiębiorców o szkodliwości olejów,
które usuwane są do środowiska.
Baterie i akumulatory
• niewystarczająco rozwinięty system zbierania baterii małogabarytowych z małych i
średnich przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych, w tym w jednostkach
handlu detalicznego,
• niski poziom świadomości ekologicznej w zakresie postępowania ze zużytymi
bateriami i akumulatorami.
• duże rozproszenie wytwórców zużytych baterii i akumulatorów.
28
Odpady medyczne i weterynaryjne
• brak prowadzenia ewidencji wytwarzanych odpadów w wielu placówkach
medycznych i weterynaryjnych, szczególnie o charakterze lekarskich praktyk
indywidualnych.
• brak systemu zbierania przeterminowanych lekarstw z gospodarstw domowych we
wszystkich obszarach województwa.
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
• słabo funkcjonujący system zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego z gospodarstw domowych (poza wymianą przy zakupie nowego
sprzętu).
• brak pełnych danych dotyczących ilości zebranego zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego.
• brak zorganizowanego wtórnego obiegu zużytego sprzętu.
• niedostateczna ilość zakładów przetwarzania.
• niska świadomość ekologiczna społeczeństwa dotycząca gospodarki zużytym
sprzętem elektrycznym i elektronicznym oraz brak znajomości wymogów prawnych
w tym zakresie.
Przeterminowane pestycydy
• ograniczone środki finansowe na likwidację mogilników oraz prowadzenie
monitoringu terenów po zlikwidowanych mogilnikach,
• słaba świadomość mieszkańców dotycząca szkodliwości dla środowiska odpadów
pestycydowych
2.4. Istniejące systemy zbierania odpadów komunalnych
Sposób zbiórki odpadów zmieszanych nie odbiega pod względem technicznym (stosowane
pojemniki, samochody) od standardów przyjętych w krajach Unii Europejskiej.
Na terenie miasta i gminy Rawicz odbiór zmieszanych odpadów komunalnych jest oparty na
zorganizowanym systemie pojemnikowo-kontenerowym. Każdy właściciel nieruchomości zobowiązany
jest do posiadania na swojej posesji pojemnika przeznaczonego na odpady zmieszane oraz
podpisania stosownej umowy z przedsiębiorstwem prowadzącym działalność wywozową
zgromadzonych odpadów. Na obszarze zwartej zabudowy mieszkaniowej, dotyczy przede wszystkim
miasta Rawicza, pojemniki zlokalizowane są w odpowiednio wydzielonych miejscach. Rodzaje
stosowanych pojemników na omawianym terenie obejmują pojemniki na nieczystości stałe takie, jak:
pojemniki typu SM o pojemności 110 dm3, pojemniki typu SM o pojemności 1100 dm3 oraz kontenery
typu KP-7 i KP-10. Wywóz odpadów zmieszanych odbywa się systematycznie za pośrednictwem firm
wywozowych.
Selektywną zbiórkę odpadów komunalnych prowadzą: Rawicka Spółdzielnia Mieszkaniowa
oraz Zakład Oczyszczania Miasta „Luks". Łącznie do obsługi selektywnej zbiórki na terenie gminy
Rawicz zakupionych zostało 240 szt. różnych pojemników (ok. 108 gniazd, po 2 lub 3 szt.). Zbierane
frakcje odpadów to: tworzywa sztuczne (butelki plastikowe PET), szkło (kolorowe) i papier. Zbiórki
innych surowców dotychczas nie rozpoczęto. Odpady zbierane są w systemie pojemnikowym,
dostępnym dla każdego mieszkańca. Pojemniki (1,1 m3) ustawione są w centrach miejscowości, w
miejscach uczęszczanych przez mieszkańców.
Gmina posiada jedno składowisko odpadów komunalnych (składowisko odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne) w Rawiczu - Osiedle Sarnowa, które zostało zamknięte dnia 30.04.2007
decyzją z 19.12.2003, nr OS. 7643-01/02/03, gdyż nie spełniało wymagań technicznych określonych w
przepisach. Obecnie składowisko jest rekultywowane. Od 1.05.2007 odpady trafiają na składowisko
odpadów komunalnych w Sowinach (gmina Bojanowo). Składowisko to dopuszczone jest do
eksploatacji do 31.06.2009. Planuje się iż po zakończeniu funkcjonowania składowiska powstanie w
Rawiczu stacja przeładunkowa działająca w ramach funkcjonującego systemu ponadgminnego.
29
2.5. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie gospodarki odpadami
Firmy wywozowe posiadające pozwolenie na wywóz odpadów i nieczystości ciekłych z terenu
gminy Rawicz.
1. Zakład Oczyszczania Miasta „LUKS”, ul. Kadeckiego 34, 63-900 Rawicz
2. Rawicka Spółdzielnia Mieszkaniowa, ul. Sucharskiego 15, 63-900 Rawicz
Firmy mające zezwolenie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych z terenu gminy Rawicz.
1. Przedsiębiorstwo Wielofunkcyjne „Polmech” Sp. z o.o. ul. Kupińskiego 15, 63-900 Rawicz-Sarnowa
2. ZHU Ekoskórtex Andżelika Ligocka Tomice, ul. Wrzesińska 77, 63-308 Gizałki
3. Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA S.A. ul. Traugutta 72/78, 50-418 Wrocław
2.6. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów
Na terenie gminy Rawicz funkcjonuje 5 instalacji odzysku lub innego niż składowanie
unieszkodliwiania odpadów (przedkładających sprawozdanie do Marszałka Województw):
• Odlewnia metali „Odlewnia Rawicz” sp. z o.o. Rawicz,
• Prasa do metali „MAX-FLON” Marcin Matuszewski Rawicz,
• Kocioł energetyczny UK/GSM dla firmy JARDOM, Jarosław Jarożek, Rawicz,
• Wtryskarki do tworzyw sztucznych Zakład „BELLA” Rawicz,
• Instalacja do wytwarzania mieszanek betonowo-żużlowych PPHU Matuszewski – Mirosław
Matuszewski, Rawicz.
Odlewnia metali „Odlewnia Rawicz” Sp. z o.o., ul. Sarnowska 2, 63-900 Rawicz,
• Stosowane metody odzysku: Odlewnia metali (wykonanie formy i rdzeni, przygotowanie
ciekłego metalu, wypełnienie nim formy i krzepniecie metali w formie, usuwanie odlewu z
formy i rdzeni z odlewu, oczyszczanie powierzchni odlewu i zabiegi wykańczające),
• Zezwolenie na prowadzenie odzysku: Starostwo Powiatowe w Rawiczu 17.05.2005 r.
OS.7648-45/04 (opinia Burmistrza z dnia 18.11.2004 GGPPiOS 7522/9/04),
• Rodzaj i ilość odpadów dopuszczonych do odzysku:
020110 – 100 Mg/rok
120101 – 500 Mg/rok
160117 – 100 Mg/rok
170401 – 5,0 Mg/rok
170402 – 5,0 Mg/rok
170405 – 1500 Mg/rok
170407 – 100 Mg/rok
190101 – 100 Mg/rok
191202 – 100 Mg/rok
200140 – 100 Mg/rok
Prasa do metali „MAX-FLON” Marcin Matuszewski, ul. Spółdzielcza 2, 63-900 Rawicz,
• Stosowane metody odzysku: Odpady do czasu produkcji gromadzone są w metalowych
pojemnikach, a następnie po ich przygotowaniu są w całości sprasowane pod wysokim
ciśnieniem w odpowiednim urządzeniu w wyniku czego powstaje brykiet – materiał wsadowy
w surówkach odlewniczych,
• Zezwolenie na prowadzenie działalności: Starostwo Powiatowe w Rawiczu 29.04.2005 r.
OS.7648-40/05,
• Rodzaj i ilość odpadów dopuszczonych do odzysku:
120101 – 1500 Mg/rok
120103 – 500 Mg/rok
30
Spalarnie trocin „JAR-DOM”, Kocioł energetyczny UK/GSM, ul. Królowej Jadwigi 13, 63-900 Rawicz,
REGON: 411549185, NIP: 696-139-89-81,
• Rodzaj instalacji: R1 (wykorzystywanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii)
Typ kotła: UK/GSM o mocy 62 kW,
• Stosowane metody odzysku: Spalanie paliw stałych (trociny, wióry, ścinki, drewno, płyty
wiórowe i fornir) w kotłowni zakładowej,
• Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku: Starostwo Powiatowe w
Rawiczu 27.12.2006 OS.7648-64/06 Postanowienie: Urząd Miejski Gminy Rawicz 11.12.2006
r. GGPPiOŚ 7660-31/06,
•
Rodzaj i ilość odpadów dopuszczonych do odzysku: 030104 – 10 Mg/rok.
Instalacja do wytwarzania mieszanek betonowo-żużlowych PPHU Matuszewski – Mirosław
Matuszewski, Dębno Polskie, ul. Ślusarska 20, 63-900 Rawicz,
• Stosowane metody odzysku: Odpady w postaci żużli, popiołów paleniskowych, pyłów lotnych
z węgla oraz mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów
paleniskowych wykorzystywane są jako komponenty do wytwarzania mieszanek betonowożużlowych, które zużywane są do produkcji wyrobów betonowych,
•
Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku: Starostwo Powiatowe w
Rawiczu, 29.07.2005, OS.7648-60/05,
•
Rodzaj i ilość odpadów dopuszczonych do odzysku:
100101 – 500 Mg/rok
100102 – 500 Mg/rok
100180 – 500 Mg/rok
Składowiska odpadów
Składowisko Rawicz - Osiedle Sarnowa (obecnie rekultywowane)
decyzją z 19.12.2003, nr OS. 7643-01/02/03, gdyż nie spełniało wymagań technicznych określonych w
przepisach. Obecnie składowisko jest rekultywowane.
Od 1.05.2007 odpady trafiają na składowisko odpadów komunalnych w Sowinach (gmina Bojanowo).
Składowisko to dopuszczone jest do eksploatacji do 31.06.2009.
Składowiskiem Osiedle Sarnowa zarządza Zakład Usług Komunalnych (ZUK) w Rawiczu (ul. Winiary
4b, 63-900 Rawicz), a właścicielem jest Gmina Rawicz.
Dla składowiska został opracowany w październiku 2003 „Przegląd ekologiczny". W kwietniu
2003 r. opracowano i zatwierdzono Instrukcję eksploatacji.
Parametry techniczne:
- powierzchnia całkowita składowiska 5,2 ha
- część do rekultywacji – ok. 4,5 ha,
- ilość zgromadzonych odpadów z o kresu 1999 - I kwartał 2004 wynosi 109.975,4m 3 (ok. 23.084,94
Mg/rok);
- wysokość składowiska w części nadpoziomowej około 7-8 m. Nie znana jest grubość warstwy
poniżej terenu. Według wierceń z lat 1999-2000 wynosi około 2-3 m.
Składowisko w Rawiczu nie spełniało większości warunków dotyczących rozwiązań i
zabezpieczeń technicznych, które mają bezpośredni wpływ na jego eksploatację. W wyniku tego
następowało naruszenie zasad ochrony środowiska naturalnego, w tym głównie środowiska wód
podziemnych.
Składowisko nie posiada podstawowego wyposażenia technicznego, w szczególności brak
jest: wydzielonych kwater do składowania odpadów, systemu drenażu wód odciekowych, instalacji do
odprowadzania gazu składowiskowego, brodzika dezynfekcyjnego, wagi samochodowej, kompaktora.
W związku z tym zostało zamknięte dnia 30.04.2007.
31
Składowisko odpadów komunalnych w Sowinach (gmina Bojanowo)
W Sowinach na składowisku prowadzony jest proces unieszkodliwiania i odzysku odpadów.
Proces unieszkodliwiania odpadów polega na ich składowaniu na terenie składowiska. Do procesu
unieszkodliwiania przeznaczone są następujące odpady:
- skratki (190801) – w ilości 40 Mg/r,
- zawartość piaskowników (190802) – 20 Mg/r,
- odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki (190901) – 20 Mg/r,
- inne odpady nieulegające biodegradacji (200203) – 60 Mg/r,
- odpadowa masa roślinna (020103) – 40 Mg/r,
- trociny, wiórki, ścinki itp. (030105) – 20 Mg/r,
- odpady z targowisk (200302) – 20 Mg/r,
- odpady z czyszczenia ulic i placów (200303) – 30 Mg/r,
- odpady wielkogabarytowe (200307) – 40 Mg/r,
- niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne (200301) – 1500 Mg/r,
- odpady komunalne niewymienione w innych grupach (200399) – 100 Mg/r.
Odpady przeznaczone do odzysku na składowisku w Sowinach:
- żużle, popioły itp. (200101) – 80 Mg/r,
- odpady betonowe oraz gruz budowlany (170101) – 100 Mg/r,
- gruz ceglany (170102) – 100 Mg/r,
- odpady innych materiałów ceramicznych (170103) – 60 Mg/r,
- zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego itp. (170107) – 60 Mg,
- odpady z remontów i przebudowy dróg (170181) – 80 Mg/r,
- gleba i ziemia, w tym kamienie (inne niż wymienione w 170503) – 100 Mg/r,
- ustabilizowane komunalne osady ściekowe (190805) – 400 Mg/r,
- gleba i ziemia, w tym kamienie (200202) – 200 Mg/r.
Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów
uzyskano w dniu 26 stycznia 2005 r. (decyzja Starosty Rawickiego OS 7648-58/04 z dnia 26.01.2005
r.).
Planuje się iż po zakończeniu funkcjonowania składowiska powstanie tam stacja
przeładunkowa działająca w ramach funkcjonującego systemu ponadgminnego.
Z zapisów Wojewódzkiego PGO wynika, że regionalnym zakładem zagospodarowania odpadów
dla Powiatu Rawickiego jest ZZO w Trzebani (gmina Osieczna). ZZO Trzebania obejmuje gminy:
Krzywiń, Śmigiel (powiat kościański), Krzemieniewo, Lipno, Święciechowa, Wijewo, Włoszakowice,
Osieczna, Rydzyna, Leszno (powiat leszczyński), Rawicz, Miejska Górka, Bojanowo, (powiat rawicki).
Dla gmin Jutrosin i Pakosław ZZO Trzebania przewidziane jest tylko w przypadku odpowiednich mocy
przerobowych instalacji (w innym przypadku – ZZO Koźmin Wlkp. – Ostrów Wlkp. lub ZZO Kępno).
Podmiotem odpowiedzialnym za realizację ZZO Trzebania jest Miejski Zakład Oczyszczania
Spółka z o.o. 64-100 Leszno, ul. Saperska 23. Ewolucja systemu ma do roku 2009 zapewnić
zamknięcie wszystkich gminnych składowisk odpadów, uruchomienie Zakładu Zagospodarowania
Odpadów zapewniającego przewidywany przepisami odzysk odpadów opakowaniowych, odpadów
specyficznych oraz minimalizację składowania odpadów nieprzetworzonych, w tym frakcji
organicznych. Docelowo ZZO Trzebania ma być wyposażony m. in. w linię do segregacji odpadów
zbieranych selektywnie, instalację do mechanicznej segregacji odpadów zmieszanych, instalację do
przetwarzania odpadów biodegradowalnych metodą suchej fermentacji, kompostownię odpadów
zielonych, stację demontażu odpadów wielkogabarytowych, magazyn małych ilości odpadów
niebezpiecznych, składowisko odpadów.
32
3.Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze
zmian demograficznych i gospodarczych.
3.1.Zmiany demograficzne
Mają wiele złożonych przyczyn, a składają się na nie miedzy innymi: sytuacja gospodarcza i
związane z nią poszukiwanie przez mieszkańców wsi i ośrodków popadających w regres pracy,
upadek jednych dziedzin wytwórczości i rozwój innych, postęp w technologii produkcji, potrzeby
rozwoju nowych sektorów związanych ze świadczeniem usług. Przekształcenia na wsi wywierają
wpływ na rozwój sieci osadniczej, strukturę zatrudnienia, rynek pracy, problemy bezrobocia,
wyznaczają potrzeby w zakresie infrastruktury, sieci usług i są zależne od charakteru i położenia
gminy.
Poniższa tabela zawiera prognozę dotyczącą liczby mieszkańców do roku 2015.
Tabela 8. Prognoza liczby ludności do roku 2015.
2006
Gmina Rawicz
29 398
2010
29 521
2015
29 704
3.2.Skład morfologiczny odpadów i jego zmiany
Cechą głównej grupy odpadów komunalnych, tj. odpadów z gospodarstw domowych i obiektów
infrastruktury, jest brak jednorodności składu i duże wahania ilościowe i jakościowe. Dokładne
rozpoznanie składu odpadów wymaga prowadzenia badań ich morfologii w dłuższym okresie czasu
(kilka lat). Na terenie gminy nie prowadzono dotąd tego typu badań i stąd brak danych na temat
składu jakościowego odpadów. Z tego względu skład morfologiczny odpadów określono na podstawie
standardów przyjętych w KPGO.
Skład odpadów zależy od wielu czynników, m.in. od:
•
•
•
•
•
•
•
•
Wielkości jednostki osadniczej
Charakteru terenu; rolniczy, przemysłowy, turystyczny, itp.
Struktury społecznej i infrastruktury komunalnej (rodzaj zabudowy, stopień jej zwartości,
stopień uciepłowienia ze źródeł centralnych, rozwoju usług, itp.)
Poziom zamożności społeczeństwa
Skład morfologiczny odpadów ulega ciągłym zmianom. Obserwowane w ostatnich latach
tendencje zmian ilościowych i jakościowych odpadów komunalnych wskazują m. in. na:
Znaczny wzrost ilościowy (objętościowy) opakowań;
Zmniejszenie ilości pozostałości po spalaniu węgla i koksu (wzrost alternatywnych form
ogrzewania mieszkań);
Utrzymanie na stałym, wysokim poziomie zawartości organicznych odpadów spożywczych
(kuchennych).
3.3.Wskaźniki nagromadzenia odpadów i ich zmiany
Wskaźniki nagromadzenia jednostkowego odpadów komunalnych są podstawowymi danymi
wyjściowymi do obliczeń i wszelkich rozważań nad problemami unieszkodliwiania, przeróbki,
planowania gospodarki odpadami czy sporządzania prognoz zmian w czasie. Wskaźniki te są
zróżnicowane, podobnie jak inne właściwości technologiczne odpadów.
Z wieloletnich badań opisywanych w literaturze, a przede wszystkim z szacunków dokonanych
w KPGO wynika, że wskaźniki objętościowe nagromadzenia odpadów zarówno z terenów miejskich
33
jak i wiejskich wzrastają. Można zaobserwować następujące prawidłowości w zakresie zmian
wskaźników nagromadzenia:
• Tempo wzrostu wskaźnika wagowego utrzymuje się średnio na poziomie 3,3 % w skali
rocznej;
• Istotne znaczenie dla ilości powstających odpadów mają zmiany gospodarcze w kraju,
w tym poziom życia mieszkańców miast i wsi.
Trudności w dokonaniu prawidłowego oszacowania ilości odpadów, jakie będą wytwarzane w
przyszłości polegają na tym, że jednocześnie ulega zmianie wiele czynników, a więc, liczba ludności,
skład morfologiczny odpadów, proporcje pomiędzy mieszkającymi na wsi i w mieście, zmiana systemu
ogrzewania itp.
W tej sytuacji po oszacowaniu pełnej ilości aktualnie powstających na terenie gminy odpadów
komunalnych, korzystając z prognozy zmian w ilości i składzie odpadów komunalnych, jakie powstaną
w skali kraju, określono poziomy wzrostu wskaźników nagromadzenia i dalej, uwzględniając prognozy
demograficzne, oszacowano ilości odpadów, jakie będą powstawały na terenie gminy w przyszłości.
Dopiero teraz, mając na względzie aktualne i przyszłe wskaźniki generowania strumieni odpadów dla
obszarów miejskich i wiejskich, określono wielkości tych strumieni.
Niezależnie od tego, korzystając z prognozy ilości odpadów komunalnych, jakie powstaną w
skali kraju, określono wskaźniki wzrostu ilości wszystkich odpadów komunalnych łącznie. Wynoszą
one 14,6 % w latach 2000-2006, 13,5 % w latach 2006-2010, 13,3 % w latach 2010-2015.
w roku 2010 i 2015.
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
2010
Strumień odpadów
komunalnych
%
18,25
2,14
5,83
14,06
1,58
Odpady zielone
Tworzywa sztuczne
nieopakowaniowe
Tekstylia
Metale
Odpady mineralne
Wielkogabarytowe
Budowlane
Niebezpieczne w strumieniu
komunalnym
Razem
9,12
5,26
2,46
0,47
7,88
2,36
1,16
0,33
2,91
6,35
5,26
14,04
0,53
100
2015
Kg/M/r
30,03
3,52
9,59
23,14
2,60
15,01
8,66
4,05
0,77
12,97
3,88
1,91
0,54
4,79
10,45
8,66
23,10
0,87
164,56
%
16,22
1,98
5,18
16,28
1,83
7,49
6,09
2,28
0,44
8,46
2,10
1,20
0,34
2,80
5,00
4,68
17,17
0,47
100
Kg/M/r
30,24
3,69
9,66
30,35
3,41
13,96
11,35
4,25
0,82
15,77
3,92
2,24
0,63
5,22
9,32
8,73
32,01
0,88
186,44
Jak wynika z powyższego zestawienia w 2010 roku statystyczny mieszkaniec gminy będzie
wytwarzał około 164,56 kg odpadów komunalnych na rok natomiast w 2015 roku wytworzy około
186,44 kg.
W tabelach poniżej zestawiono prognozy ogólnej ilości odpadów komunalnych i ich skład
morfologiczny wytwarzanych na terenie gminy Rawicz w roku 2010 i 2015.
34
gminy Rawicz w 2010 i 2015 r.
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
2010
Strumień odpadów
komunalnych
%
18,25
2,14
5,83
14,06
1,58
Odpady zielone
Tworzywa sztuczne
nieopakowaniowe
Tekstylia
Metale
Odpady mineralne
Wielkogabarytowe
Budowlane
Niebezpieczne w strumieniu
komunalnym
Razem
9,12
5,26
2,46
0,47
7,88
2,36
1,16
0,33
2,91
6,35
5,26
14,04
0,53
100
Mg/r
882,91
103,53
282,05
680,20
76,44
441,21
254,47
119,01
22,74
381,22
114,17
56,12
15,96
140,78
307,20
254,47
679,23
25,64
4837,84
2015
%
16,22
1,98
5,18
16,28
1,83
7,49
6,09
2,28
0,44
8,46
2,10
1,20
0,34
2,80
5,00
4,68
17,17
0,47
100
Mg/r
889,06
108,53
283,93
892,35
100,31
410,55
333,81
124,97
24,12
463,72
115,11
65,78
18,64
153,48
274,06
256,52
941,13
25,76
5481,28
Jak widać na powyższym zestawieniu według prognoz zmodyfikowanych wskaźników na
terenie gminy Rawicz w 2010 roku powstanie około 4837,84 Mg odpadów komunalnych, natomiast w
2015 roku odpadów powstających na terenie gminy Rawicz będzie około 5481,28 Mg.
4.Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami
4.1.Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów
Ustawa o odpadach wymaga podjęcia działań zapobiegających powstawaniu odpadów oraz
środków mających zapewnić poprawę gospodarki odpadami. Ustawa stanowi także, że ktokolwiek
podejmuje działania, których skutkiem może być powstawanie odpadów, powinien zaplanować,
zaprojektować i prowadzić swoją działalność tak, aby zapobiegać powstawaniu odpadów lub
ograniczać ilość wytwarzanych odpadów i ich szkodliwy wpływ na środowisko podczas produkcji,
eksploatacji i po zakończeniu użytkowania produktów. W przekonaniu autorów najbardziej
skuteczne są mechanizmy finansowe, którymi może ona posługiwać się w odniesieniu do odpadów
komunalnych, co w niniejszym opracowaniu znajduje odzwierciedlenie. Natomiast w przypadku
odpadów przemysłowych o kształcie stymulatorów decyduje ustawodawca.
Zapobieganie dotyczy wszystkich uczestników życia produktu, tj. projektantów, producentów,
dystrybutorów, a także konsumentów, a z chwilą gdy produkt staje się odpadem komunalnym,
także władz lokalnych odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami komunalnymi. Pod pojęciem
„zapobieganie” rozumie się wszystkie działania zlokalizowane zasadniczo przed wytworzeniem
odpadu lub przed jego przejęciem przez służby komunalne, które pozwalają:
• zmniejszyć ilościowo strumień odpadów, które wymagałyby usunięcia,
• zmniejszyć uciążliwość odpadów jako takich oraz ich przeróbki,
• ułatwić usuwanie (odzysk, unieszkodliwianie) odpadów, a w szczególności
wykorzystanie pozostałości poprocesowych.
35
Redukcja ilości wytwarzanych odpadów może być osiągnięta poprzez:
• zmniejszenie wytwarzania odpadów, głównie w wyniku oddziaływań na zachowania
mieszkańców podczas zakupów oraz stosowania produktów,
• zmiany wytwarzanych odpadów w kierunku pożądanych, specyficznych
materiałów, które dadzą wtórny obieg (wykorzystanie) odpadom wytwarzanym,
W efekcie zapobiegania i redukcji ilości wytwarzanych odpadów:
• nastąpi redukcja prognozowanego znacznego wzrostu ilości odpadów, będącego
głównie rezultatem wzrostu ilości odpadów opakowaniowych oraz budowlanych,
• nastąpi redukcja wzrostu kosztów, będących efektem modernizacji gospodarki
odpadami - akcja edukacyjna i uświadamiająca na rzecz minimalizacji wytwarzania
odpadów może istotnie wpłynąć na zmniejszenie kosztów gospodarki odpadami,
zatem władze lokalne mają uzasadnienie dla zarezerwowania w swoim ogólnym
budżecie wydatków na wspomaganie redukcji odpadów u źródeł,
• ograniczone zostaną problemy związane z koniecznością poszukiwania nowych
lokalizacji dla instalacji przeróbki odpadów – istnieje potrzeba jak najlepszego i jak
najdłuższego wykorzystywania instalacji,
4.2.Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania
na środowisko
Dla ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko planuje się
podjęcie następujących działań:
• propagowanie stosowania nowoczesnych technologii i zmian w dotychczasowych
technologiach skutkujących zmniejszeniem ilości wytworzonych odpadów,
• propagowanie i umożliwianie mieszkańcom gminy segregację odpadów
komunalnych – systemy segregacji w workach lub kontenerach zbiorczych.
• wprowadzenie możliwości segregacji odpadów niebezpiecznych powstających w
gospodarstwach domowych
• rozwój kompostowni przydomowych na terenach zabudowy rozproszonej
(zagrodowej i jednorodzinnej) na terenach miejskich i wiejskich,
• uczestnictwo w rozwiązaniach o zasięgu regionalnym (ZZO w Trzebani gmina
Osieczna)
4.3.Działania zmierzające do redukcji ilości odpadów
biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów
komunalnych
ulegających
Na odpady biodegradowalne składają się:
• bioodpady kuchenne i ogrodowe,
• odpady z terenów zielonych,
• odpady papieru i tektury opakowaniowe,
• inne odpady papieru i tektury
Dla bioodpadów oraz nieopakowaniowych odpadów papieru i tektury nie ustalono
wymaganych stopni recyklingu. Poziomem odniesienia dla oceny zmniejszenia zawartości
odpadów biodegradowalnych w odpadach składowanych jest rok 1995. Z unijnej dyrektywy
składowiskowej 1999/31/EC wynikają jednoznaczne wymagania dotyczące zmniejszenia ilości
odpadów biologicznie rozkładalnych usuwanych na składowiska. Przyjmując jej założenia,
zawartość odpadów biodegradowalnych w komunalnych odpadach składowanych nie może
przekroczyć:
• w roku 2010 75 % masy bioodpadów składowanych w roku 1995,
• w roku 2013 50 % masy bioodpadów składowanych w roku 1995,
• w roku 2020 35 % masy bioodpadów składowanych w roku 1995.
Zasadniczo w ramach gminy można realizować to poprzez:
36
•
•
recykling biodegradowalnych frakcji surowcowych – papieru i tektury,
recykling organiczny odpadów kuchennych i zielonych – kompostowanie przydomowe
Recykling odpadów papieru i tektury oraz recykling organiczny odpadów zielonych nie
zapewnią wymaganego stopnia redukcji masy składowanych odpadów biodegradowalnych. Aby
spełnić postawione założenia dotyczące redukcji ilości odpadów biodegradowalnych w odpadach
składowanych konieczna będzie, poza realizacją przyjętych założeń dotyczących selektywnej
zbiórki tektury i papieru oraz odpadów kuchennych i zielonych, kompostowanie przydomowe frakcji
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na obszarach z zabudową jednorodzinną.
Kompostowaniu można poddać ponad 35 % odpadów domowych, czyli w wymiernym
stopniu zmniejszyć ilość odpadów wymagających usunięcia z posesji, a co z tym związane,
znacznie obniżyć koszty wywozu odpadów.
Uważa się, że najlepsze efekty uzyskuje się kierując do kompostowania odpady ulegające
biodegradacji, takie jak:
• trawy,
• listowie drzew i krzewów,
• popielęgnacyjne i poużytkowe części roślin ozdobnych i użytkowych, z rabat ogródków
działkowych i przydomowych,
• popielęgnacyjne i poużytkowe części roślin z polowej i szklarniowej uprawy warzyw,
• rozdrobnione gałęzie drzew i krzewów,
• zepsute i przeterminowane pasze i środki żywności,
• trociny i kora drzewna,
• rozkładalne organiczne odpady domowe w skład których wchodzą:
• niekiedy także papier - głównie gazetowy i opakowaniowy.
Najprościej proces kompostowania prowadzi się w pryzmie kompostowej ułożonej
bezpośrednio na gruncie. Jednak pryzma taka nie jest zbyt estetyczna, przez co coraz rzadziej
znajduje zastosowanie w zabudowie jednorodzinnej.
Obecnie na rynku dostępna jest szeroka oferta gotowych urządzeń do przydomowego
kompostowania bioodpadów. Dostępne są kompostowniki drewniane i z tworzyw sztucznych, o
pojemności od kilkuset litrów do ponad 1 m3. Rynek oferuje urządzenia o różnych rozwiązaniach
technicznych: od prostych otwartych skrzynek bez dna do kompostowników zamkniętych o
izolowanych termicznie ścianach, z możliwością regulacji dostępu powietrza. Dostępne są
urządzenia z dwoma otworami – zasypowym i opróżniającym - do ciągłego prowadzenia
kompostowania oraz wyłącznie z otworem zasypowym do kompostowania w cyklach czasowych gotowy kompost usuwany jest po rozbieraniu całej kompostowanej masy.
Niezależnie od przyjętego rozwiązania ważne jest stworzenie optymalnych warunków dla
przebiegającego procesu. Dobry kompostownik powinien zapewnić:
• dobre napowietrzanie kompostowanego materiału,
• odprowadzanie nadmiaru wilgoci z pryzmy przy możliwości nawadniania materiału,
• dostępność do gotowego kompostu w trakcie trwania procesu,
• stałe warunki prowadzonego procesu, umożliwiające aktywność mikroorganizmów także przy
niekorzystnych warunkach pogodowych.
Tabela 11. Porównanie różnych rozwiązań kompostowania przydomowego
•
pryzma kompostowa
prosty kompostownik
drewniany
•
•
•
zalety
brak nakładów
inwestycyjnych
możliwość dużego
przerobu kompostu
niskie koszty
możliwość samodzielnego
wykonania
37
wady
•
•
niska estetyka prowadzenia procesu
konieczność uszczelnienia podłoża
•
•
•
niska trwałość urządzenia
proces prowadzony porcjowo
konieczność uszczelnienia podłoża
•
„zaawansowany”
kompostownik
•
•
wysoka trwałość
urządzenia
przyspieszony proces
kompostowania
ciągły proces
kompostowania
•
wysokie koszty inwestycyjne
Dalsze zmniejszenie zawartości frakcji biorozkładalnych w odpadach składowanych możliwe
jest przez:
• zwiększenie skuteczności selektywnej zbiórki frakcji surowcowych podatnych na
biologiczny rozkład (papier i tektura),
• wydzielenie z frakcji grubej po mechanicznej obróbce odpadów mieszanych frakcji
surowcowych podatnych na biologiczny rozkład (papier i tektura),
• przeznaczenie do produkcji paliwa alternatywnego frakcji grubej po mechanicznej
obróbce odpadów mieszanych,
• termiczne przekształcanie całości odpadów mieszanych lub części pozostałej po
mechaniczno-biologicznej obróbce odpadów,
5.Założone cele gospodarki odpadami
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 39, poz. 251 tekst ujednolicony)
wprowadziła obowiązek przygotowywania planów gospodarki odpadami, które podlegają aktualizacji
nie rzadziej niż co 4 lata.
Pierwszy krajowy plan gospodarki odpadami (KPGO) przyjęty został uchwałą Nr 219 Rady
Ministrów z dnia 29 października 2002 r. (M.P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159). W 2006 r. dokonano jego
aktualizacji.
Sprawozdanie z realizacji krajowego planu gospodarki odpadami za okres od 29 października
2002 r. do 29 października 2004 r.. wykazało niewielki postęp w zakresie poprawy gospodarki
odpadami, w szczególności odpadami komunalnymi i komunalnymi osadami ściekowymi. Zawarto w
nim szereg rekomendacji, z których część została zrealizowana, a część jest w trakcie realizacji. Do
najważniejszych zrealizowanych rekomendacji należy przedstawienie przez Rząd Parlamentowi
propozycji nowelizacji ustaw związanych z gospodarką odpadami (I połowa 2005 r.), które miały na
celu m.in. ułatwienie gminom przejmowania od właścicieli nieruchomości obowiązków w zakresie
gospodarowania odpadami komunalnymi oraz zdyscyplinowanie samorządów w zakresie realizacji
prze nie ustawowych obowiązków.
Od 1 stycznia 2008 r. zadania w zakresie gospodarki odpadami będące dotychczas w
kompetencjach wojewody zostały przeniesione do kompetencji marszałka województwa. Dzięki
temu nastąpiło skupienie w jednym urzędzie na szczeblu województwa zadań w zakresie m.in.
planowania gospodarki odpadami, i wydawania decyzji, co powinno korzystnie wpłynąć na
wdrażanie polityki województwa w zakresie gospodarki odpadami.
5.1.Cele przyjęte za KPGO 2010
Ze względu na zgłaszane ze strony samorządów wnioski, aby w krajowym planie gospodarki
odpadami określić docelowy system gospodarki odpadami oraz w bardziej konkretny sposób
zadania, przyjęto nieco odmienną formułę Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 w
porównaniu do pierwszego krajowego planu gospodarki odpadami. Plan obejmie pełny zakres
zadań koniecznych do zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju w sposób
zapewniający ochronę środowiska, uwzględniając obecne i przyszłe możliwości i uwarunkowania
ekonomiczne oraz poziom technologiczny istniejącej infrastruktury. Plan gospodarki odpadami
obejmuje odpady powstające w kraju, a w szczególności odpady komunalne, odpady
niebezpieczne, odpady przemysłowe i inne rodzaje odpadów. Plan uwzględnia tendencje we
współczesnej gospodarce światowej, jak również krajowe uwarunkowania rozwoju gospodarczego.
38
Nie przewiduje się generalnych zmian systemu gospodarowania poszczególnymi rodzajami
odpadów. Mogą wystąpić tylko korekty funkcjonujących systemów. Zgodnie z polityką ekologiczną
państwa głównymi kierunkami działań w zakresie gospodarki odpadami są:
•
wspieranie działań podejmowanych przez instytucje publiczne i podmioty
prywatne, które przyczynią się do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów,
zwiększenia ilości odpadów poddawanych odzyskowi, w tym recyklingowi, zmniejszenia
ilości odpadów kierowanych na składowiska,
•
sukcesywne zwiększanie stawek opłat za składowanie odpadów, w
szczególności zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji
oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku, w tym recyklingu, a także
wyeliminowanie praktyk rekultywacji składowisk tego typu odpadami,
•
kontynuacja badań nad nowymi technologiami, przyczyniającymi się do
zapobiegania i minimalizacji powstawania odpadów oraz zmniejszenie ich negatywnego
oddziaływania na środowisko,
•
wspieranie wprowadzania niskoodpadowych technologii produkcji oraz
zapewniających wykorzystanie możliwie wszystkich składników stosowanych surowców,
•
promowanie wdrażania systemu zarządzania środowiskowego,
•
intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania
odpadów i właściwego postępowania z nimi oraz prowadzenie skutecznej kampanii
informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie,
•
wypracowanie i monitorowanie rzeczywistych wskaźników wytwarzania i
morfologii odpadów celem zdiagnozowania potrzeb w zakresie gospodarowania
odpadami,
•
wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii
odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie
energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich
przekształcania,
•
weryfikacja lokalizacji dotychczas istniejących składowisk odpadów oraz
eliminowanie uciążliwości dla środowiska związanych z ich składowaniem, w tym
zamykanie i rekultywacja składowisk niespełniających wymogów prawa,
•
wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie
zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
•
wprowadzenie instrumentów finansowych umożliwiających realizację zadań
w zakresie gospodarki odpadami przez jednostki samorządu terytorialnego i
dyscyplinujących samorządy w zakresie wykonywania przez nie obowiązków.
Celem dalekosiężnym wynikającym z krajowego planu gospodarki odpadami jest dojście do
systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni
realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania z
odpadami zgodnie z hierarchią gospodarki odpadami, czyli po pierwsze zapobiegania i
minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów oraz ograniczania ich właściwości niebezpiecznych, a
po drugie wykorzystywania właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, a w przypadku
gdy odpadów nie można poddać procesom odzysku ich unieszkodliwienie, przy czym składowanie
generalnie jest traktowane jako najmniej pożądany sposób postępowania z odpadami. Realizacja
tego celu umożliwi osiągnięcie innych celów takich, jak: ograniczenie zmian klimatu
powodowanych przez gospodarkę odpadami poprzez minimalizację emisji gazów cieplarnianych z
technologii zagospodarowania odpadów czy też zwiększenie udziału w bilansie energetycznym
kraju energii ze źródeł odnawialnych poprzez zastępowanie spalania paliw kopalnych spalaniem
odpadów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. W związku z powyższym, zgodnie z polityką
ekologiczną państwa, przyjęto następujące cele główne:
•
utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od
wzrostu gospodarczego kraju PKB,
•
zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z
odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska,
•
zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska
odpadów,
39
•
zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk
niespełniających standardów Unii Europejskiej,
•
wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów,
•
stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek
produktach i gospodarce odpadami w Polsce,
przy czym wprowadzanie zmian prawa będzie ograniczone do niezbędnego minimum,
wynikającego z konieczności transpozycji prawa unijnego oraz potrzeby wprowadzenia zmian
wskazanych w niniejszym Krajowym planie.
Ze względu na fakt, że kierunki zmian prawa ochrony środowiska są obecnie wyznaczane
głównie na poziomie Unii Europejskiej, jednym z głównych celów w zakresie gospodarki odpadami
staje się również aktywny udział Polski w pracach na forum Unii. Polska jako członek społeczności
międzynarodowej podpisała Konwencję Sztokholmską w sprawie trwałych zanieczyszczeń
organicznych jeszcze przed przystąpieniem do Unii Europejskiej.
Dla poszczególnych grup odpadów (tj. odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych i
pozostałych odpadów) sformułowano poniżej przedstawione dodatkowe cele szczegółowe.
Odpady komunalne
Przyjęto następujące cele:
•
objęcie umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100%
mieszkańców, najpóźniej do końca 2008 r.,
•
zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego
zbierania odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Krajowym planie,
najpóźniej do końca 2008r.,
•
zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych:
o
w 2010 r. więcej niż 75%,
o
w 2013 r. więcej niż 50%,
o
w 2020 r. więcej niż 35%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
Odpady niebezpieczne
Odpady zawierające PCB
W okresie od 2007 do 2010 r. celem jest całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze
środowiska poprzez kontrolowane unieszkodliwianie PCB oraz dekontaminację lub
unieszkodliwianie urządzeń zawierających PCB.
W okresie od 2011 do 2018 r. należy dokonać likwidacji odpadów zawierających PCB o
stężeniu poniżej 50 ppm.
Oleje odpadowe
W latach 2007-2018 utrzymanie poziomu odzysku na poziomie co najmniej 50%, a
recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%.
Zużyte baterie i akumulatory
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu
odzysku i unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów ukierunkowanego na całkowite
wyeliminowanie ich składowania.
W okresie od 2007 do 2010 r. należy osiągnąć co najmniej poziomy odzysku i recyklingu
(zdefiniowane w ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U.
2007 nr 90 poz. 607 tekst ujednolicony)
W okresie od 2011 do 2018 r. stawia się następujące cele:
•
osiąganie poziomów zbierania i recyklingu (zdefiniowanych i określonych w
nowej dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie baterii i akumulatorów oraz
zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylającej dyrektywą 91/157/EWG),
40
minimalnego poziomu zbierania zużytych baterii i akumulatorów (w tym akumulatorów
Ni-Cd) w wysokości 25% do 2012 r. . zgodnie z art. 10 ust.2 lit. a,
o minimalnego poziomu zbierania zużytych baterii i akumulatorów w wysokości 45% do
2016 r.. zgodnie z art. 10 ust.2 lit. b,
o minimalnego poziomu recyklingu w wysokości 65% średniej wagi baterii i
akumulatorów ołowiowo-kwasowych, w tym recykling zawartości ołowiu w
najwyższym, technicznie możliwym do osiągnięcia stopniu przy jednoczesnym
unikaniu nadmiernych kosztów (do 2011 r.) . zgodnie z art. 12 ust.4,
o minimalnego poziomu recyklingu w wysokości 75% średniej wagi baterii i
akumulatorów niklowo-kadmowych, w tym recykling zawartości kadmu w najwyższym,
technicznie możliwym do osiągnięcia stopniu przy jednoczesnym unikaniu
nadmiernych kosztów (do 2011 r.) . zgodnie z art. 12 ust.4,
o minimalnego poziomu recyklingu 50% średniej wagi innych odpadów w postaci baterii
i akumulatorów (do 2011 r.) . zgodnie z art. 12 ust.4,
ustanowienie od 2008 r. (czyli 2 lata od wprowadzenia dyrektywy) zakazu
wprowadzania do obrotu:
o wszelkich baterii lub akumulatorów, które zawierają powyżej 0,0005% wagowo rtęci,
bez względu na to, czy są wmontowane do urządzeń, z wyłączeniem ogniw
guzikowych z zawartością rtęci nie wyższą niż 2% wagowo,
o baterii i akumulatorów przenośnych, które zawierają powyżej 0,002% wagowo kadmu,
w tym tych, które są wmontowane do urządzeń, z wyłączeniem baterii i akumulatorów
przenośnych przeznaczonych do użytku w:
 systemach awaryjnych i alarmowych, w tym w oświetleniu awaryjnym,
 sprzęcie medycznym,
 elektronarzędziach bezprzewodowych.
ustanowienie od 2012 r. zakazu stosowania akumulatorów niklowokadmowych (Ni-Cd).
o
•
•
Odpady medyczne i weterynaryjne
W okresie od 2007 r. do 2018 r. celem będzie podniesienie efektywności selektywnego
zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacji odpadów u źródła
powstawania), co spowoduje zmniejszenie ilości odpadów innych niż niebezpieczne w strumieniu
odpadów niebezpiecznych.
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest zapewnienie pełnej
skuteczności działania systemu zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz
odzysku, w tym recyklingu, odpadów powstających z pojazdów wycofanych z eksploatacji. W
związku z powyższym wyznacza się następujące cele cząstkowe w okresie od 2007 r. do 2018 r.:
• dla pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1980 r. osiągnięcie po 1 stycznia 2006 r.
poziomów odzysku i recyklingu odpowiednio nie niższych niż 75 % i 70 % masy pojazdów
przyjętych do stacji demontażu w skali roku,
• dla pozostałych pojazdów osiągnięcie po 1 stycznia 2006 r. poziomów odzysku i
recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokości odpowiednio co najmniej 85
% i 80 % masy pojazdów przyjętych w skali roku,
• uzyskanie w okresie od 1 stycznia 2015 r. poziomów odzysku i recyklingu pojazdów
wycofanych z eksploatacji w wysokości odpowiednio co najmniej 95 % i 85 % masy
pojazdów przyjętych w skali roku.
•
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu
odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego ukierunkowanego
na całkowite wyeliminowanie jego składowania.
W związku z powyższym wyznacza się następujące cele cząstkowe w okresie od 2007 r.
do 2018 r.:
osiągnięcie od 1 stycznia 2008 r. poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu w wysokości:
41
•
•
dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu w postaci wielkogabarytowych urządzeń
gospodarstwa domowego i automatów do wydawania:
o poziomu odzysku w wysokości 80 % masy zużytego sprzętu,
o poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze
zużytego sprzętu w wysokości 75 % masy zużytego sprzętu;
• dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu w postaci sprzętu teleinformatycznego,
telekomunikacyjnego i audiowizualnego:
• dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu w postaci małogabarytowych urządzeń
gospodarstwa domowego; sprzętu oświetleniowego; narzędzi elektrycznych i
elektronicznych z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych;
zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrządów do nadzoru i kontroli:
• dla zużytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu recyklingu części składowych,
materiałów i substancji pochodzących ze zużytych lamp w wysokości 80 % masy tych
zużytych lamp.
osiągnięcie od 1 stycznia 2008 r. poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości 4 kg/mieszkańca/rok.
Pozostałe odpady
Zużyte opony
W okresie od 2007 r. do 2018 r. celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu
zagospodarowania zużytych opon, w tym osiągniecie poziomów odzysku i recyklingu zużytych
opon:
2007 r. – odzysk - 75%; recykling – 15%
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury
drogowej
W okresie od 2007 r. do 2018 r. celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu selektywnego
zbierania odpadów z remontów, budowy i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury
drogowej do odzysku, aby osiągnąć następujące poziomy odzysku: 50% w 2010 r. oraz 80% w
2018 r.
Komunalne osady ściekowe
W perspektywie do 2018 r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami
ściekowymi są następujące:
• całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych,
• zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem
do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi,
• maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy
jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i
chemicznego, zgodnie z celami przedstawionymi na Rysunku poniżej
42
Rys. 1 Zmiany w strukturze odzysku i unieszkodliwiania osadów z komunalnych oczyszczalni
ścieków w perspektywie do 2018 r.
Odpady opakowaniowe
•
•
Zmniejszenie udziału odpadów opakowaniowych w strumieniu odpadów komunalnych.
Wdrażanie systemów selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych.
Uzyskanie następujących poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych z podziałem na
poszczególne rodzaje materiału opakowaniowego latach 2008 - 2014 przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 12. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2014.
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
Rodzaj produktu z
którego powstał
odpad
Opakowania
(ogółem)
Opakowania z
tworzyw sztucznych
Opakowania z
aluminium
Opakowania ze stali
Opakowania z
papieru i tektury
Opakowania ze
szkła
Opakowania z
drewna
do 2008
poziom %
odzysk
recykling
do 2010
poziom %
odzysk
recykling
do 2014
poziom %
odzysk recykling
50
27
53
35
60
55
-
16*
-
18*
-
22,5*
-
41
25
-
45
33
-
50
50
-
49
-
52
-
60
-
39
-
43
-
60
-
15
-
15
-
15
* do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z
tworzywa sztucznego
43
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie poziomów odzysku i recyklingu
odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. z 2007 r. Nr 109 poz. 752)
5.2. Cele przyjęte za Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami
Odpady komunalne
Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich
negatywnego oddziaływania na środowisko.
1. Intensyfikacja działań edukacyjno - informacyjnych promujących właściwe postępowanie z
odpadami.
2. Promowanie wykorzystywania produktów wytwarzanych z materiałów odpadowych poprzez
odpowiednie działania promocyjne i edukacyjne oraz zamówienia publiczne.
3. Eliminowanie uciążliwości dla środowiska związanych z eksploatacją składowisk, w tym zamykanie i
rekultywacja składowisk niespełniających wymogów prawa.
4. Ujmowanie kryteriów ochrony środowiska przy finansowaniu zadań ze środków publicznych.
Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu,
odzysku i unieszkodliwiania
1. Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu,
odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
2. Zapewnienie przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonymi planami gospodarki
odpadami.
3. Kontrolowanie przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami
prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych.
4. Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i
unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w
odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania oraz odzyskiwanie energii
elektrycznej i/lub cieplnej w procesie pozyskiwania biogazu z kwater składowania odpadów.
5. Zachęcanie inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji inwestycji strategicznych
zgodnie z planami gospodarki odpadami.
6. Kontrolowanie przez odpowiednie organy zgodności ustaleń zawartych w wydanych zezwoleniach
podmiotom prowadzącym działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
7. Opracowanie programów rozwoju selektywnego zbierania odpadów komunalnych na poziomie
gminnym/międzygminnym w ramach planów gospodarki odpadami.
8. Zgodnie z KPGO 2010, prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania co najmniej
następujących frakcji odpadów komunalnych:
a. odpady z pielęgnacji ogrodów i parków (tzw. odpady zielone),
b. papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.),
c. odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe,
d. tworzywa sztuczne,
e. metale,
f. zużyte baterie i akumulatory,
g. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
h. przeterminowane leki,
i. chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, itd.),
j. meble i inne odpady wielkogabarytowe,
k. odpady budowlane remontowe.
9. Pozostałe frakcje odpadów komunalnych mogą być zbierane łącznie jako zmieszane odpady
komunalne.
10. Sposób zbierania odpadów musi by_ odpowiedni dla przyjętych w zakładach zagospodarowania
odpadów technologii przekształcania odpadów, do których odpady będą kierowane.
11. Transport selektywnie zebranych odpadów w sposób zapobiegający ich zmieszaniu.
44
12. Współpraca samorządu terytorialnego z organizacjami odzysku i przemysłem w celu stymulowania
rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających surowce wtórne.
13. Zgodnie z KPGO 2010, wydawanie pozwoleń wyłącznie na budowę instalacji realizujących
założenia planów gospodarki odpadami, których celowość została potwierdzona analizą koszty korzyści.
14. Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez promowanie
kompostowania przydomowego oraz budowę linii technologicznych do przetwarzaniach tych odpadów,
takich jak (zgodnie z KPGO 2010):
- kompostownie odpadów organicznych,
- linii mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych,
- instalacji fermentacji odpadów (organicznych lub zmieszanych),
- zakładów termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych.
15. Tworzenie systemów gospodarowania odpadami uwzględniającego wszystkie niezbędne elementy
gospodarki oraz dostosowanych do warunków lokalnych.
16. Gospodarka odpadami w województwie opierać się będzie na wskazanych w WPGO zakładach
zagospodarowania odpadów (ZZO). Dla obszarów zamieszkałych przez co najmniej 300 tys.
mieszkańców preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest ich
termiczne unieszkodliwianie. Rozwiązanie to przyjmuje się dla aglomeracji poznańskiej (lokalizacja
opcjonalna: rejon Elektrociepłowni Karolin lub teren Centralnej Oczyszczalni Ścieków w
Koziegłowach) oraz dla ZZO Konin. Instalacje takie powinny również umożliwiać unieszkodliwiane
zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych po ich wstępnej dezaktywacji oraz osadów
ściekowych. W trakcie opracowywania projektu niniejszego planu, budowę instalacji termicznego
przekształcania odpadów, w których zagospodarowywane będą odpady komunalne (jako dodatek do
odpadów z przemysłu) planują ponadto prywatni inwestorzy w Koźminie Wlkp. oraz w gminie Pniewy.
17. Stosowane w ZZO technologie, ich przepustowość oraz wyposażenie muszą gwarantować
realizację zakładanych dla województwa wielkopolskiego celów w zakresie gospodarowania
odpadami.
18. Zgodnie z KPGO 2010, ZZO winny zapewniać co najmniej następujący zakres usług:
a. mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów
komunalnych i pozostałości z sortowni,
b. składowanie odpadów pozostałych po procesach ich przetwarzania,
c. kompostowanie odpadów z pielęgnacji terenów zielonych,
d. sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie
(opcjonalnie),
e. zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie),
f. zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalnie).
19. Stosowanie technologii spełniających kryteria BAT.
20. Składowiska spełniające wszystkie wymogi prawa mogą funkcjonować do czasu ich wypełnienia
lub obowiązywania odpowiednich zezwoleń.
21. Budowa i rozbudowa składowisk odpadów jedynie w ramach planowanych do budowy i rozbudowy
ZZO.
22. Monitorowanie wskazanych w WPGO wskaźników wytwarzania odpadów oraz wspieranie działań
związanych z badaniem charakterystyki odpadów.
Organizacja ponadgminnych systemów w gospodarce odpadami komunalnymi
Zgodnie z wytyczonymi kierunkami działań, w województwie wielkopolskim przewiduje się
funkcjonowanie 12 ponadgminnych zakładów zagospodarowania odpadów. Wyboru lokalizacji pod
zakłady zagospodarowania odpadów dokonano przyjmując następujące kryteria:
1. Kontynuacja działań podjętych w wyniku realizacji Planu gospodarki odpadami dla woj.
wielkopolskiego (uchwała Nr XIII/170/2003 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 29 września
2003 r.).
2. Uwarunkowania przyrodnicze
3. Podjęte przez powiaty i gminy działania w zakresie organizacji ZZO.
4. Czynniki logistyczne (w tym m.in. długość transportu, jakość sieci drogowej, itp.).
5. Plan zamykania składowisk niespełniających określonych wymagań.
6. Konsultacje z powiatami i gminami oraz wynikające z nich deklaracje.
45
Organizacja ZZO:
1. W województwie wielkopolskim planuje się budowę zakładów zagospodarowania odpadów
wskazanych na rysunku poniżej. (w przypadku zakładów istniejących oraz w trakcie organizacji
przyjęto nazwy inwestorów).
2. Do czasu wybudowania ZZO lub niezbędnej jego rozbudowy, odpady kierowane będą do
zagospodarowania wg zasad aktualnie obowiązujących, przy założeniu dążenia do realizacji
postawionych w WPGO celów.
3. Proponowane do budowy lub rozbudowy ZZO, w uzasadnionych przypadkach składać się mogą z
kilku obiektów rozmieszczonych w poszczególnych miejscowościach obsługiwanego regionu.
Wynikać to musi jednak z przeprowadzenia odpowiedniej analizy w ramach opracowywanej
każdorazowo koncepcji i/lub studium wykonalności zakładu. Gminni uczestnicy – partnerzy –
wchodzący w skład danego ZZO ustalają zasady finansowania w zakresie inwestycji i bieżącego
utrzymania ZZO. Na etapie projektowania niniejszego planu, zgłoszono propozycje realizacji niżej
wymienionych obiektów gospodarowania odpadami jako elementów ZZO, poza obiektami głównymi
(co nie wyklucza innych, nie zgłoszonych propozycji lokalizacji). Jednakże budowa tych obiektów jako
elementów zakładów zagospodarowania odpadów, jak wyżej powiedziano będzie uzależniona od
wyników przeprowadzonej analizy.
Miasto i Gmina Rawicz należy do obszaru obsługiwanego przez ZZO Trzebania (gmina
Osieczna)
46
Rys. 2. Planowany podział Województwa Wielkopolskiego na obszary obsługiwane przez
poszczególne ZZO (według WPGO 2010 dla Województwa Wielkopolskiego)
47
5.3. Cele przyjęte za Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami
Przyjęto zasadnicze założenie, że gospodarka odpadami w miastach i gminach Powiatu
Rawickiego będzie realizowana jako system zintegrowany, zgodny z zasadami zrównoważonego
rozwoju.
Zintegrowana gospodarka odpadami jest procesem systematycznego wdrażania rozwiązań
organizacyjnych technologicznych i strategicznych, zapewniających minimalizację wytwarzania
odpadów oraz racjonalny odzysk lub unieszkodliwianie wszystkich wytwarzanych odpadów przy
spełnieniu wymagań ochrony środowiska oraz minimalizacji całkowitych kosztów.
Wdrożenie zintegrowanej gospodarki odpadami powinno opierać się na pięciu podstawowych
zasadach, tj.:
o uwzględnieniu w planowaniu koncepcji gospodarki odpadami kombinacji wielu
metod postępowania z nimi (odzysku, przekształcania, unieszkodliwiania) bez
dyskryminowania żadnej z metod przed rozpoczęciem prac planistycznych. Z
reguły, skojarzenie kilku metod daje lepsze efekty niż wybór tylko jednej z
nich, lub stosowanie rozwiązań przeciwstawnych.
o przeanalizowaniu w programie strategicznym kilku scenariuszy o
zróżnicowanych udziałach poszczególnych metod postępowania z odpadami,
a następnie wyborze optymalnego scenariusza przy uwzględnieniu kryteriów
technologicznych, ekonomicznych i ekologicznych.
o uwzględnieniu w planowaniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami
wszystkich uwarunkowań, w tym: politycznych, społeczno-gospodarczych,
technicznych,
technologicznych,
finansowych,
organizacyjnych,
środowiskowych.
o bieżącym monitoringu i kontroli systemu w trakcie jego realizacji i eksploatacji,
reagowanie na zmiany uwarunkowań, które stanowiły podstawę opracowania
koncepcji i programu strategicznego zintegrowanej gospodarki odpadami (w
tym np. ilości, składu i właściwości odpadów, podstaw prawnych gospodarki
odpadami, analiz marketingowych dotyczących odzyskiwanych surowców,
energii itp.) i wprowadzanie niezbędnych korekt.
o uzyskaniu społecznej akceptacji dla projektowanej strategii zintegrowanej
gospodarki odpadami.
Prawidłowa gospodarka odpadami należy do zasadniczych problemów ochrony środowiska.
Nowa polska legislacja z zakresu ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami postawiła szereg
wymagań dotyczących sposobu rozwiązania tego problemu. Do zasadniczych instrumentów, które
umożliwią rozwój racjonalnej gospodarki odpadami, należy zaliczyć opracowywanie i wdrażanie
planów gospodarki odpadami na wszystkich poziomach podziału administracyjnego kraju, od skali
krajowej do poziomu gminnego.
Opracowany Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO 2010) stanowi poziom
odniesienia dla regionalnych (wojewódzkich) planów gospodarki odpadami. Jest on jednocześnie
odzwierciedleniem strategii gospodarki odpadami przyjętej przez rząd dla wypełnienia zobowiązań
wynikających z krajowego oraz unijnego prawa gospodarki odpadami, a także szeregu dokumentów
krajowych i zagranicznych dotyczących zasad i strategii zrównoważonego rozwoju.
KPGO 2010, określił zasadnicze potrzeby w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi:
o w zakresie zbiórki odpadów – objęcie 100 % mieszkańców zorganizowaną
zbiórką odpadów komunalnych i stworzenie jednolitego w skali kraju systemu
ewidencji powstających odpadów i wywożonych przez służby specjalistyczne
oraz zdecydowany rozwój systemów selektywnej zbiórki odpadów, w tym
odpadów ulegających biodegradacji,
o w zakresie wdrażania systemowych rozwiązań w gospodarce odpadami –
organizacja minimum kilkudziesięciu w skali kraju ponadgminnych struktur
gospodarki odpadami komunalnymi dla realizacji wspólnych przedsięwzięć,
planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych,
48
o
o
uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady, możliwe do wspólnego
zagospodarowania, niezależnie od źródła ich pochodzenia,
w zakresie techniczno-technologicznym – intensyfikacja procesów
przekształcania odpadów przed składowaniem poprzez wdrażanie metod
biologicznych, mechaniczno-biologicznych i termicznych,
w zakresie podnoszenia świadomości społecznej – szeroka akcja edukacyjnouświadamiająca z wykorzystaniem wszystkich dostępnych metod i środków.
Przyjęto siedem zasadniczych założeń dla rozwoju gospodarki odpadami możliwych do
realizacji w Powiecie Rawickim:
o zintegrowane podejście do gospodarki odpadami,
o zapewnienie zorganizowanej zbiórki całej ilości wytwarzanych odpadów,
o minimalizacja ilości odpadów oraz zmniejszenie ich potencjału szkodliwości,
o wzrost recyklingu, w tym recyklingu organicznego,
o składowanie odpadów wcześniej przekształconych,
o zwiększony udział społeczny w procesie podejmowania decyzji,
o efektywna ochrona zdrowia i życia ludności oraz środowiska przed odpadami.
Realizacja tych założeń jest zgodna z głównymi zasadami gospodarowania odpadami
wynikającymi z prawa unijnego i krajowego, a w szczególności z:
o hierarchią postępowania z odpadami,
o zasadą bliskości,
o zasadą samowystarczalności w skali kraju (i regionu) - stworzenia
zintegrowanej sieci instalacji i urządzeń,
o i pozwoli na osiągnięcie zasadniczego celu - wdrożenia najlepszej praktycznej
(wykonalnej) opcji gospodarowania odpadami, spełniającej wymogi ochrony
środowiska.
5.4.Zakładane cele i proponowany system gospodarki odpadami dla gminy Rawicz
Cele krótkoterminowe – 2008 – 2011
o zorganizowanie i podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów w tym szczególnie
odpadów opakowaniowych i komunalnych ulegających biodegradacji,
o rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i odpadów
niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, a także odpadów
elektrycznych i elektronicznych,
o podnoszenie świadomości ekologicznej i społecznej wśród mieszkańców gminy,
o wprowadzenie wiarygodnego monitoringu wytwarzanych odpadów komunalnych jak i
odpadów które są przekazywane do unieszkodliwienia,
o ograniczenie niekontrolowanej emisji odpadów komunalnych do środowiska (w tym celu
należy na bieżąco prowadzić wykaz umów na odbiór odpadów oraz przejmować obowiązek
wytwórcy, który stosownej umowy nie posiada),
o prowadzenie badań morfologicznych odpadów wytwarzanych przez mieszkańców oraz
dowożonych na składowisko w celu uzyskania większej wiarygodności osiąganych efektów
oraz realizacji zakładanych celów – w ramach działania monitoringu,
o opracowanie i przyjęcie do realizacji planu selektywnej zbiórki odpadów wytwarzanych na
terenie miasta i gminy,
o podjecie działań mających na celu minimalizację negatywnego oddziaływania na środowisko
instalacji przeładunku odpadów (zabezpieczanie dróg i placów, monitoring dowożonych
odpadów itp.),
o wdrożenie systemu zbiórki lub gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji, które pozwolą
na osiągniecie poziomów redukcji zakładanych w ustawie o odpadach. W tym celu należy
opracować wiarygodny plan osiągania zakładanych celów. Plan ten powinien obejmować
zarówno selektywną zbiórkę odpadów jak i wykorzystanie istniejących instalacji (np. Stacja
Przeładunkowa) oraz budowę nowych instalacji pozwalających realnie spełnić wymagania,
49
o
określenie w drodze uchwały górne stawki opłat ponoszonych za usługi wywozu odpadów.
Cele długoterminowe – 2011 – 2015
o doskonalenie organizacji systemu gospodarki odpadami komunalnymi,
o dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
o dalszy rozwój świadomości ekologicznej i społecznej mieszkańców,
o dalszy rozwój odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych a także odpadów
elektrycznych i elektronicznych na terenie gminy,
o zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych
odpadów przemysłowych,
o wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowania,
o identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie prac na rzecz likwidacji „dzikich składowisk”,
modernizacji składowisk eksploatowanych i rekultywacji terenów zdegradowanych.
6.Projektowany system
unieszkodliwianie)
gospodarki
odpadami
(zbieranie,
transport,
odzysk
i
Przyjęto zasadnicze założenie, że gospodarka odpadami w Gminie Rawicz będzie
realizowana jako system zintegrowany, zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Wdrożenie zintegrowanej gospodarki odpadami powinno opierać się na pięciu
podstawowych zasadach, tj.:
• uwzględnieniu w planowaniu koncepcji gospodarki odpadami kombinacji wielu
metod postępowania z nimi (odzysku, unieszkodliwiania).
• przeanalizowaniu kilku scenariuszy o zróżnicowanych udziałach poszczególnych
metod postępowania z odpadami, a następnie wyborze optymalnego scenariusza
przy uwzględnieniu kryteriów technologicznych, ekonomicznych i ekologicznych.
• uwzględnieniu w planowaniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami
technicznych, technologicznych, finansowych, organizacyjnych, środowiskowych.
• bieżącym monitoringu i kontroli systemu w trakcie jego realizacji i eksploatacji,
systemu gospodarki odpadami (w tym np. ilości, składu i właściwości odpadów,
podstaw prawnych gospodarki odpadami, analiz marketingowych dotyczących
odzyskiwanych surowców, energii itp.) i wprowadzanie niezbędnych korekt.
• uzyskaniu społecznej akceptacji dla projektowanej systemu gospodarki odpadami.
6.1.Projektowany system gospodarki odpadami
Przy opracowywaniu planu działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi dla Miasta i
Gminy Rawicz kierowano się następującymi przesłankami:
1. Docelowym rozwiązaniem dla Miasta i Gminy Rawicz zgodnie z zapisami w WPGO
dla województwa Wielkopolskiego powinien być ZZO Trzebania (gm. Osieczna).
50
W Planie wojewódzkim tereny powiatu Rawickiego przypisane zostały do ZZO
Trzebania (wyjątek gminy Jutrosin i Pakosław, które zostały przypisane do ZZO
Koźmin – Ostrów Wlkp. albo ZZO Kępno), dla którego wykonane zostały obliczenia
niezbędnej zdolności przerobowej instalacji do zagospodarowania odpadów
ulegających biodegradacji i surowców wtórnych pochodzących z selektywnej zbiórki.
Podmiotem odpowiedzialnym za realizację ZZO Trzebania jest Miejski Zakład
Oczyszczania Spółka z o.o., 64-100 Leszno, ul. Saperska 23. Ewolucja systemu ma
do roku 2009 zapewnić zamknięcie wszystkich gminnych składowisk odpadów,
uruchomienie Zakładu Zagospodarowania Odpadów zapewniającego przewidywany
przepisami odzysk odpadów opakowaniowych, odpadów specyficznych oraz
minimalizację składowania odpadów nieprzetworzonych, w tym frakcji organicznych.
Docelowo ZZO Trzebania ma być wyposażony m. in. w linię do segregacji odpadów
zbieranych selektywnie, instalację do mechanicznej segregacji odpadów
zmieszanych, instalację do przetwarzania odpadów biodegradowalnych metodą
suchej fermentacji, kompostownię odpadów zielonych, stację demontażu odpadów
wielkogabarytowych, magazyn małych ilości odpadów niebezpiecznych, składowisko
odpadów.
Gminy Powiatu Rawickiego współpracują z innymi gminami z subregionu
Leszczyńskiego w zakresie budowy ZZO Trzebania.
Jedynie funkcjonowanie w takim systemie daje gminom wchodzącym w skład Powiatu
możliwość zrealizowania nałożonych na nie obowiązków dotyczących odzysku i
unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych i biodegradowalnych. Gminy, które nie
będą chciały przystąpić do kompleksowego systemu gospodarki odpadami mają małe
szanse na osiągnięcie powyższych celów a przez co mogą być narażone na sankcje
związane z niewywiązaniem się z nich. Tylko duże systemy zapisane w WPGO mają
szanse na dofinansowanie ze środków unijnych.
2. Gminy korzystające z usług ZZO powinny być w zgodzie z zasadą „bliskości”
wyrażoną w ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2007 nr. 39 poz.
251 z późń. zm.).Przyjęto, że optymalna odległość centrum gminy (po drogach) nie
będzie większa niż 50 km od Zakładu. W przypadku konieczności dowozu odpadów
(lub surowców) z większej odległości, należy rozważyć budowę stacji
przeładunkowych.
3. Założono, że z poszczególnych gmin wszystkie odpady będą kierowane do ZZO,
natomiast pozostały balast będzie składowany na lokalnych składowiskach do czasu
ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim
przypadku pozostałe odpady komunalne kierowane będą na najbliższe funkcjonujące
składowisko lub na składowiska przy ZZO.
4. Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne)
poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub energii).
Pozostałe odpady (tzw. odpady komunalne niesegregowane) oraz odpady z procesów
przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, składowane będą na składowiskach.
5. Na terenach z zabudową jednorodzinną wskazane będzie kompostowanie odpadów
organicznych we własnym zakresie.
6. Zarówno system zbierania opakowaniowych surowców wtórnych jak i system
odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów
postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi, wynikających z:
o Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych (Dz.U.2001 nr. 63 poz. 638 z późń zm.).
o Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w
zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie
produktowej i opłacie depozytowej (tekst jednolity Dz.U.2007 nr.90
poz. 607 z późn. zm.)
Sposób rozdziału odpadów na poziomie gospodarstwa domowego powinien być ściśle
powiązany z docelowymi rozwiązaniami technologicznymi zakładów zagospodarowania odpadów i
wspólny dla gmin objętych zasięgiem obsługi tych ZZO. W przypadku Miasta i Gminy Rawicz
będzie to system opracowany dla ZZO Trzebania
51
Przewiduje się następujący sposób gospodarowania i postępowania z odpadami
komunalnymi:
1. Odpady przewidziane do unieszkodliwiania:
a) składowisko odpadów w m. Sowiny, gm. Bojanowo do dnia 30.06.2009 r.
b) składowiska odpadów w miejscowościach: Koszanowo, gm. Śmigiel i
Dalabuszki gm. Gostyń funkcjonujących w ramach systemu wspólnej gospodarki
odpadami w Lesznie i subregionie Leszczyńskim lub najbliższe czynne składowisko
(obecnie w m. Rudna Wielka gm. Wąsosz) do dnia 31.12.2009, nie dłużej jednak
niż do czasu uruchomienia Stacji Przeładunkowej Odpadów w Rawiczu.
c) Zakład Zagospodarowania Odpadów w Trzebani gm. Osieczna - od 01.07.2010
lub Stacja Przeładunkowa Odpadów w Rawiczu - od momentu jej uruchomienia.
2. Odpady przewidziane do odzysku:
pozostałe odpady odebrane od właścicieli nieruchomości zbierane w sposób
selektywny ( odpady opakowaniowe, wielkogabarytowe, budowlane,
biodegradowalne itp. winny być, zgodnie z zasadą bliskości, przekazane do
odzysku, a od momentu uruchomienia Stacji Przeładunkowej Odpadów w
Rawiczu lub Zakładu Zagospodarowania Odpadów w m. Trzebania - w te miejsca.
3.Nieczystości ciekłe pochodzące z opróżniania zbiorników bezodpływowych należy dostarczać
wyłącznie do Stacji Zlewnej na terenie Oczyszczalnie Ścieków w Rawiczu,
ul. Półwiejska 20
6.2.Projektowany system zbiórki odpadów
Konieczność wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy wynika
z obowiązku nałożonego na gminę przez zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach
oraz ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga
realizacji następujących działań:
• kontrolowania przez Gminę stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z
firmami odbierającymi odpady, co skutkować powinno objęciem stosownymi umowami 100 %
mieszkańców;
• kontrolowania przez Gminę sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające
zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości . ustaleń zawartych w ww. zezwoleniach dotyczących metod oraz
miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
• doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz
unieszkodliwianiu odpadów komunalnych.
6.2.1.Proponowane założenia odnośnie segregacji odpadów w Gminie
Właściciele nieruchomości mają możliwość selektywnego zbierania odpadów komunalnych, z
podziałem na:
• odpady surowcowe w tym: makulatura i opakowania kartonowe, butelki szklane, tworzywa
sztuczne (opakowania chemii gospodarczej, butelki PET, torebki plastikowe i reklamówki), puszki
metalowe itp.;
• odpady biodegradowalne, o ile nie są zagospodarowane we własnym zakresie:
•
odpady kuchenne
•
odpady zielone (roślinne)
• odpady zmieszane, (niesegregowane bądź balast z popiołem);
• ponadto, w dostosowaniu do indywidualnych potrzeb, należy wyodrębniać:
•
odpady wielkogabarytowe;
•
odpady budowlane;
•
odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych;
•
zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych.
Proponowane sposoby segregacji odpadów na terenie objętym systemem.
52
Dla potrzeb selektywnej zbiórki odpadów stosuje się odpowiednio oznakowane (logo, adres, nr
telefonu i nazwa przedsiębiorstwa wywozowego oraz rodzaj zbieranego asortymentu odpadów)
pojemniki lub worki.
Sposób segregacji:
•
zabudowa jednorodzinna – system segregacji „u źródła” czyli pojemniki lub
worki do segregacji umiejscowione na posesji Segregacja u źródła możliwa jest również
do zastosowania w zabudowie wielorodzinnej w miejscach gdzie nie możliwe jest
ustawienie kontenerów do segregacji „na donoszenie”
•
zabudowa wielorodzinna – system segregacji „na donoszenie” czyli zestawy
kontenerów na poszczególne frakcje odpadów umiejscowione w ogólnodostępnych
punktach.
•
dążenie do segregacji „u źródła” wraz z odbiorem przez wyspecjalizowane firmy
bezpośrednio od wytwórcy odpadów.
Odpady surowcowe:
a)
b)a
w zabudowie jednorodzinnej składane są one do pojemników lub worków i przekazywane
podmiotowi uprawnionemu zgodnie z harmonogramem;
w zabudowie wielorodzinnej składane są w zestawach kontenerów umieszczonych w
ogólnodostępnych punktach. Ilość takich punktów powinna zostać ustalona w oparciu o zasadę,
że 1 punkt powinien przypadać na ok. 150 mieszkańców;
Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych w lokalnych punktach ich gromadzenia
(zestawach pojemników) obejmująca papier, szkło kolorowe i białe, tworzywa sztuczne oraz
opakowania wielomateriałowe powinna być prowadzona zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Gospodarki i Pracy z dnia 25 października 2005r. w sprawie szczegółowego sposobu
postępowania z odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2005r. nr 219, poz. 1858):
• Do pojemników na papier, tekturę opakowaniową i nieopakowaniową nie należy wrzucać
odpadów, których możliwość odzysku jest wątpliwa, m.in.: opakowań z pozostałością (np.
żywności, wapna, cementu), opakowań wielowarstwowych, kalki technicznej, prospektów,
foliowanych i lakierowanych katalogów.
• Do pojemników na opakowania szklane należy wrzucać szkło z podziałem na białe – kolorowe;
Nie należy natomiast wrzucać odpadów, których możliwość odzysku jest wątpliwa, m.in.: ceramiki
(porcelana, naczynia typu arco, talerze, doniczki), luster, szkła budowlanego (szyby okienne, szkło
zbrojone), szyb samochodowych, szklanych opakowań farmaceutycznych i chemicznych z
pozostałościami zawartości.
• Do pojemników na opakowania z tworzyw sztucznych oraz wielomateriałowe nie należy wrzucać
odpadów, których możliwość odzysku jest wątpliwa, m.in.: tworzyw sztucznych pochodzenia
medycznego, mokrych folii, opakowań i butelek po olejach i smarach, puszek i pojemników po
farbach i lakierach, opakowań po środkach chwasto- i owadobójczych
Odpady ulegające biodegradacji:
a) w zabudowie jednorodzinnej, o ile nie są zagospodarowywane we własnym zakresie, zbierane
są do pojemnika lub worka na odpady biodegradowalne i przekazywane podmiotowi
uprawnionemu zgodnie z harmonogramem;
b)
w zabudowie wielorodzinnej odpady te powinny być składane do specjalnych pojemników
ustawionych przy zestawach kontenerów do segregacji odpadów surowcowych.
Powstające na terenie nieruchomości odpady biodegradowalne, które nie są gromadzone w workach
przeznaczonych do ich zbiórki, mogą być kompostowane we własnym zakresie przez właścicieli
nieruchomości:
a)
położonych na terenach wiejskich;
b)
ogrodów i działek położonych na terenach ogrodów działkowych;
c)
gospodarstw rolnych na terenach miejskich.
Kompostowanie odpadów nie może być uciążliwe.
53
Odpady zmieszane (niesegregowane),
W tym balast i popiół składane są do pojemników lub kontenerów i przekazywane podmiotowi
uprawnionemu zgodnie z harmonogramem; W wypadku zanieczyszczenia lub zmieszania różnych
rodzajów odpadów zbieranych selektywnie są one traktowane jako odpady niesegregowane
(zmieszane).
Odpady wielkogabarytowe:
O ile nie są zagospodarowywane we własnym zakresie, składane są do oddzielnych kontenerów
dostarczonych przez podmiot uprawniony lub wystawiane w uzgodnionym miejscu, z którego są
odbierane przez podmiot uprawniony.
Odpady budowlane:
Odpady stanowiące pozostałości po remoncie i modernizacji lokali, np. gruz itp., powinny być
gromadzone w specjalnych pojemnikach (kontenerach), w sposób niepowodujący pylenia.
Odpady niebezpieczne:
Wytwarzane w grupie odpadów komunalnych, powinny być przekazywane do mobilnego punktu
odbioru odpadów niebezpiecznych lub bezpośrednio do gminnego punktu zbiórki odpadów
niebezpiecznych;
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny:
Pochodzący z gospodarstw domowych właściciele nieruchomości:
o
o
o
przekazują do sprzedawcy detalicznego lub hurtowego, jeżeli nabywają sprzęt nowy tego samego
rodzaju;
przekazują do punktu zbierania, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o zużytym sprzęcie
elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005r. nr 180, poz. 1495);
wystawiają w miejscach i terminach podanych przez uprawniony podmiot;
6.2.1.Rodzaje urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych
Pojemniki i kontenery przeznaczone do gromadzenia odpadów komunalnych powstałych na
terenie nieruchomości spełniać muszą następujące wymagania:
- muszą być dostosowane do urządzeń załadowczych pojazdów służących do ich opróżniania,
- muszą spełniać wymagania określone w Polskich Normach,
- wprowadzane do użytku nowe pojemniki muszą posiadać, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30
sierpnia 2002r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. nr 166, poz.1360 z późn. zm.), certyfikat lub
deklarację zgodności.
Proponuje się następujące rodzaje i pojemności urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów
komunalnych:
• kosze uliczne o pojemności od 20 l do 110 l;
• worki na odpady surowcowe o pojemności 80 l, 100 l, 120 l , 240 l;
• pojemniki na odpady surowcowe o pojemności 110 l, 120 l, 240 l, 1100 l;
• pojemniki na odpady biodegradowalne o pojemności 120 l , 240 l;
• pojemniki na odpady zmieszane o pojemności 110 l, 120 l, 240 l, 1100 l;
• kontenery przeznaczone do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych o pojemności od 800 l
do 10000 l;
• kontenery na odpady zmieszane o pojemności od 700 l do 10000 l;
6.2.2.Pojemność urządzeń do zbierania odpadów.
Dla nieruchomości z lokalami mieszkalnymi sumaryczne pojemności poszczególnych
rodzajów urządzeń do zbierania odpadów powinny zostać ustalone przez właściciela
nieruchomości i podmiot uprawniony w oparciu o tygodniowe wskaźniki nagromadzenia odpadów
oraz dostosowany do nich cykl odbioru - minimum:
54
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
3 litry/mieszkańca dla odpadów biodegradowalnych;
2 litry/mieszkańca dla odpadów surowcowych;
5 litrów/mieszkańca dla odpadów komunalnych zmieszanych.
Dla nieruchomości z lokalami użytkowymi sumaryczne pojemności poszczególnych
rodzajów urządzeń do zbierania odpadów powinny zostać ustalone przez właściciela
nieruchomości i podmiot uprawniony w oparciu o przyjęte tygodniowe wskaźniki nagromadzenia
odpadów (łącznie wszystkich rodzajów) oraz dostosowany do nich cykl odbioru, wynoszące minimum:
dla zakładów rzemieślniczych, produkcyjnych i usługowych o charakterze produkcyjnych - 10 l
na każdego zatrudnionego;
dla lokali usługowych o charakterze nieprodukcyjnym – 6 litrów na każdego zatrudnionego;
dla lokali handlowych:
o
do 1000 m2 – na każde 100 m2 pojemnik o pojemności co najmniej 100 l
o powyżej 1000 m2 – pojemnik o pojemności co najmniej 1000 l
dla lokali gastronomicznych - 10 l na jedno miejsce konsumpcyjne;
dla punktów handlowych i gastronomicznych poza lokalem - 10 l na każdego zatrudnionego
pracownika, jednak co najmniej jeden pojemnik o pojemności 100 l;
dla ulicznych punktów tzw. małej gastronomii - co najmniej jeden pojemnik 100 l.
Dla nieruchomości z obiektami użyteczności publicznej sumaryczne pojemności
poszczególnych rodzajów urządzeń do zbierania odpadów powinny zostać ustalone przez
właściciela nieruchomości i podmiot uprawniony w oparciu o przyjęte tygodniowe wskaźniki
nagromadzenia odpadów (łącznie wszystkich rodzajów) oraz dostosowany do nich cykl odbioru,
wynoszące - minimum:
dla szkół wszelkiego typu, przedszkoli, żłobków – 3 litry na każdego studenta, ucznia, dziecko
i pracownika;
dla szpitali (z wyłączeniem oddziałów zakaźnych), internatów, sanatoriów, hoteli,
pensjonatów itp. - 10 l na jedno łóżko;
dla urzędów, instytucji, biur itp. – 3 litry na każdego pracownika.
6.2.3. Częstotliwość i sposób pozbywania się odpadów komunalnych z terenu
nieruchomości oraz terenów przeznaczonych do użytku publicznego
Proponuje się następujące częstotliwości wywozu poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych:
dla odpadów surowcowych:
•
w zabudowie jednorodzinnej – co najmniej jeden raz w miesiącu,
•
w wielorodzinnej oraz lokalach użytkowych i użyteczności publicznej - na bieżąco, tak aby,
pojemniki nie ulegały przepełnieniu, jednak nie rzadziej niż jeden raz na miesiąc;
dla odpadów biodegradowalnych:
•
w zabudowie jednorodzinnej oraz lokalach użytkowych i użyteczności publicznej - dwa razy w
miesiącu w okresie od 1 października do 30 kwietnia; jeden raz w tygodniu w pozostałych
częściach roku,
•
w zabudowie wielorodzinnej - minimum dwa razy w tygodniu, tak aby pojemniki nie ulegały
przepełnieniu;
dla odpadów komunalnych zmieszanych :
•
w zabudowie jednorodzinnej oraz lokalach użytkowych i użyteczności publicznej - nie
rzadziej niż jeden raz na dwa tygodnie, tak aby pojemniki nie ulegały przepełnieniu;
•
w zabudowie wielorodzinnej - od jednego do dwóch razy w miesiącu, tak aby pojemniki nie
ulegały przepełnieniu;
dla odpadów niebezpiecznych – co najmniej jeden raz w kwartale, w przypadku pośrednictwa
mobilnego punktu odbioru;
55
odpady wielkogabarytowe, budowlane będą odbierane na indywidualne zgłoszenie;
7. Harmonogram realizacji przedsięwzięć i koszty wdrażania PGO
W celu poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, oraz rozwoju systemu na terenie
Miasta i Gminy Rawicz należy zrealizować przedsięwzięcia opisane w harmonogramie na lata
2008 – 2015.
Tabela 13. Harmonogram najważniejszych przedsięwzięć na lata 2008-2015 oraz instytucje
odpowiedzialne za ich realizację oraz potencjalne źródła ich finansowania.
Lp.
Przedsięwzięcie
Okres
realizacji
Instytucja
odpowiedzialna
Źródło finansowania
1
Objecie 100% mieszkańców 2008 – 2009 Urząd Miasta i budżet gminy, fundusze ochrony
Gminy zorganizowaną zbiórką
Gminy
środowiska, środki unijne, środki
własne firm zajmujących się
gospodarką odpadami na terenie
gminy,
2
Kontynuowanie współpracy z 2008 - 2011
sąsiednimi gminami w celu
rozwiązań
powiązań
regionalnych
w
ramach
przypisanych ZZO
Starostwo
WFOŚiGW, PFOŚiGW, środki
Powiatowe,
własne samorządów, fundusze
Urząd Miasta i unijne
Gminy
3
Kontynuowanie współpracy z 2008 - 2015
gminami
Powiatu
przy
likwidacji
wyrobów
zawierających azbest,
Starostwo
Powiatowe,
własne samorządów,
Urząd Miasta i
Gminy
4
Bieżący monitoring systemu 2008 - 2015 Urząd Miasta i budżet gminy, fundusze ochrony
gospodarki
odpadami
na
Gminy
środowiska,
terenie gminy
5
Propagowanie
selektywnej 2008 - 2015 Urząd Miasta i WFOŚiGW, PFOŚiGW, środki
zbiórki
odpadów w tym
Gminy
własne gminy, fundusze unijne,
szczególnie
odpadów
środki własne firm zajmujących
opakowaniowych
i
się gospodarką odpadami na
komunalnych
ulegających
terenie gminy
biodegradacji,
na
terenie
Gminy
6
Rozwój selektywnej zbiórki 2008 - 2015 Urząd Miasta i WFOŚiGW, PFOŚiGW, środki
odpadów
budowlanych,
Gminy
własne gminy, fundusze unijne,
wielkogabarytowych
i
środki własne firm zajmujących
odpadów
niebezpiecznych
się gospodarką odpadami na
wytwarzanych
w
grupie
terenie gminy
odpadów komunalnych,
a
także odpadów elektrycznych i
elektronicznych.
7
Podnoszenie
świadomości 2008 - 2015
ekologicznej
i
społecznej
wśród mieszkańców Gminy
poprzez organizację różnego
rodzaju akcji, informacji w
mediach (gazeta, internet)
Starostwo
Powiatowe,
własne samorządów, fundusze
Urząd Miasta i unijne, środki własne firm
Gminy
zajmujących się gospodarką
odpadami na terenie gminy
56
oraz propagowanie technologii
i
działań
„przyjaznych
środowisku
Na obecnym etapie planowania bardzo trudno określić rzeczywiste koszty związane z
realizacją zadań z powyższego harmonogramu. Jedyne znane koszty to te związane z budowa ZZO
w Trzebani, które dla Miasta i Gminy Rawicz wyniosą 2 107 275 zł.
8.Źródła finansowania zadań w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami
Realizacja poszczególnych projektów związanych z gospodarką odpadami możliwa jest przez
wykorzystanie środków finansowych pochodzących z:
• budżetów gmin,
• Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) w ramach
projektu „Ochrona powierzchni ziemi i wód poprzez zapobieganie powstawaniu odpadów, ich
zagospodarowanie oraz rekultywację terenów zdegradowanych”,
• WFOŚiGW,
• Powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
• unijnych źródeł współfinansowania inwestycji z zakresu gospodarki odpadami:
o Program Operacyjny „Infrastruktura i środowisko” w ramach Funduszu
Spójności (lata 2007 2013);
o Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego: Regionalny Program Operacyjny dla
w Województwa Wielkopolskiego
 Oś priorytetowa 5. Środowisko i energetyka przyjazne środowisku. W ramach
tego priorytetu będą mogły być dofinansowane następujące typy projektów z
zakresu gospodarki odpadami:
1. budowa i rozbudowa regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów
komunalnych, w tym takich ich elementów jak: stacje przeładunkowe
odpadów, instalacje do odzysku lub recyklingu, systemy selektywnego
zbierania odpadów;
2. rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów, w tym składowisk
odpadów niebezpiecznych;
3. budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji i urządzeń do odzysku i
unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów
komunalnych, odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz odpadów
zawierających azbest wraz z systemami ich zbiórki.
 Oś priorytetowa 8. Lokalna infrastruktura ochrony środowiska. W ramach tego
priorytetu planowane jest dofinansowanie następujących typów projektów z
gospodarki odpadami:
1. rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów, w tym składowisk
odpadów niebezpiecznych oraz likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów;
2. budowa lub rozbudowa punktów selektywnego zbierania odpadów
komunalnych;
3. budowa, rozbudowa lub przebudowa kompostowni odpadów;
4. likwidacja mogilników.
o Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich - Program Rozwoju
Obszarów Wiejskich
 Oś priorytetowa III. Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej. W
ramach tego działania środki mogą być przeznaczone na tworzenie systemów
zbierania, segregacji i wywozu odpadów komunalnych.
57
9. Analiza oddziaływania projektu planu na środowisko oraz wnioski z analizy i sposób ich
uwzględnienia w planie,
Projektowany system gospodarki odpadami stanowi aktualizację uchwalonego w 2004 r
Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Rawicz i jest zgodny z ustaleniami Krajowego
Planu Gospodarki Odpadami 2010 oraz Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla
Województwa Wielkopolskiego 2010, a także z Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami dla
Powiatu Rawickiego oraz spełnia podstawowe uwarunkowania wynikające z Polskich i Unijnych
przepisów określających zasady ochrony środowiska.
Zakres aktualizacji PGO dla Miasta i Gminy Rawicz odpowiada zasadom zrównoważonego
rozwoju oraz przepisami prawa polskiego i europejskiego, szczególnie w odniesieniu do
minimalizacji substancji biodegradowalnych deponowanych na składowiskach, odzysku odpadów
opakowaniowych oraz wdrażania nowoczesnych technologii przetwarzania odpadów.
Dokument ten promuje stworzenie w gminie i regionie nowoczesnego i skutecznego systemu
gospodarki odpadami, zgodnego z zasadami rozwoju zrównoważonego polegającego na
zapobieganiu i minimalizacji ilości wytworzonych odpadów, ograniczaniu szkodliwych właściwości
odpadów niebezpiecznych oraz wykorzystaniu właściwości materiałowych i energetycznych
odpadów;
W okresie obowiązywania planu to jest od roku 2003 nastąpiła wyraźna poprawa gospodarki
odpadami komunalnymi w odniesieniu do segregacji odpadów „u źródła”, odzysku odpadów
opakowaniowych i niebezpiecznych oraz zbierania odpadów wielkogabarytowych i
wyeksploatowanego sprzętu i urządzeń elektrycznych i elektronicznych na terenie Gminy.
Przedstawione w projekcie planu działania winny być uwzględnione i uszczegółowione w
gminnych planach gospodarki odpadami, ze szczególnym wyróżnieniem następujących zagadnień:
o systematyczne podnoszenie poziomu wiedzy lokalnej ludności na temat zasad
przyjętego systemu gospodarki odpadami oraz przyrodniczych i społecznych strat
spowodowanych nieprawidłowym postępowaniem z odpadami, realizowane poprzez
prelekcje, ulotki, konkursy, z wykorzystaniem lokalnych środków masowego przekazu,
o stworzenie gminnego systemu zbierania i transportu odpadów komunalnych
uwzględniających segregację odpadów „u źródła”, w tym selektywne gromadzenie
odpadów niebezpiecznych oraz okresowe zbieranie odpadów wielkogabarytowych i
wyeksploatowanych urządzeń elektrycznych i elektronicznych,
o budowa na szczeblu gminy skutecznego systemu egzekwowania realizacji ustaleń
gminnym PGO przez mieszkańców gminy, zwalczanie niewłaściwych praktyk w tym
przedmiocie oraz wiarygodnego ewidencjonowania danych dotyczących wytwarzania i
zbierania odpadów,
o zawiązywanie celowych związków gmin nakierowanych na wspólną realizację zadań
dotyczących gospodarki odpadami,
o podjęcie działań mających na celu wprowadzenie, w ramach prawa miejscowego,
obowiązku opłat za usuwanie i zagospodarowanie odpadów przez osoby fizyczne na
rzecz gminy, która stałaby się jedyną stroną w umowach z podmiotami świadczącymi
usługi w zakresie odbioru i dalszego postępowania z odpadami komunalnych
powstającymi na terenie Gminy,
o uwzględnienie w gminnym planie gospodarki odpadami likwidacji nielegalnych
składowisk odpadów komunalnych.
Dzięki wprowadzeniu systemowego podejścia do gospodarowania odpadami na terenie
Gminy będą osiągane podstawowe cele w zakresie zmniejszania ilości odpadów trafiających do
środowiska, a powstające odpady w coraz większym stopniu będą odzyskiwane i wykorzystywane
ponownie. Celem realizacji tego systemu będzie kierowanie na składowiska wyłącznie tych
odpadów, których nie da się wyeliminować lub ponownie przerobić. Składowanie pozostałości
będzie odbywać się w sposób dopuszczalny z punktu widzenia ochrony środowiska i rozwoju
zrównoważonego.
Bardzo istotnym elementem podczas wdrażania i rozwoju systemu będzie respektowanie
zasad gospodarowania odpadami na każdym etapie realizacji zamierzenia. Pamiętać jednak trzeba
o naturalnym skądinąd zjawisku konfliktu interesów zakłócających logikę selekcji strumieni
materiałowych.
58
Wnioski z analizy
Wdrożenie Planu Gospodarki Odpadami na terenie Gminy spowoduje m.in.:
• sprostanie wymogom prawa polskiego i Unii Europejskiej w dziedzinie
gospodarowania odpadami;
• wprowadzenie kompleksowego systemu gospodarki odpadami;
• optymalizację transportu i tym samym minimalizacje jego uciążliwości;
• maksymalny odzysk surowców wtórnych;
• likwidację „dzikich” składowisk odpadów;
• zminimalizowanie zagrożenia i niekorzystnego oddziaływania na wody podziemne,
powierzchniowe, gleby i powietrze;
• zminimalizowanie uciążliwości dla mieszkańców i użytkowników środowiska;
• ograniczenie uciążliwości hałasowych i odorowych;
• wzrost świadomości ekologicznej w społeczeństwie.
10. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów (wdrażania) pozwalający na
określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie
gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości
10.1. Wdrożenie
Z punktu widzenia realizacji Planu można wyodrębnić cztery grupy podmiotów
uczestniczących w nim z uwagi na rolę, jaką pełnią. Są to:
• podmiot uczestniczący w organizacji i zarządzaniu – Miasto i Gmina Rawicz
• podmioty realizujące zadania – uczestnicy rynku usług w zakresie gospodarki
odpadami,
• podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty planu – Burmistrz, Rada Miejska
• społeczność – mieszkańcy - jako główny podmiot odbierający wyniki działań planu.
Włączanie
do
procesu
wdrażania
szerokiego
grona
partnerów
zwiększa
prawdopodobieństwo jego akceptacji i powoduje przejmowanie przez nich współodpowiedzialności
tak za sukcesy jak i porażki. Stąd tak ważnym elementem jest uspołecznienie zarówno procesu
planowania jak i podejmowania decyzji oraz przejrzystość procedur z udziałem partnerów
społecznych. Istotne jest również zsynchronizowanie Planu z innymi programami działającymi w
regionie, w celu zapewnienia maksymalnej ich synergii.
Najważniejsze zadania do realizacji podczas wdrażania Planu:
Na poziomie Gminy
• przekonanie o potrzebie i przygotowanie mieszkańców do wdrożenia,
• nowelizacja prawa miejscowego pod kątem dostosowania do potrzeb systemu
(regulamin, ceny maksymalne),
• współpraca w opracowaniu systemu logistycznego,
• wdrożenie mechanizmów ekonomicznych mających zmobilizować przewoźników do
podjęcia efektywnej selekcji „u źródła”,
• kontrole realizacji przez mieszkańców i przedsiębiorców obowiązków ustawowych
Na poziomie Powiatu,
• weryfikacja treści wydawanych zezwoleń i decyzji w zakresie gospodarki odpadami,
• założenie baz danych,
• przygotowanie i złożenie wniosków do instytucji wspomagających,
• weryfikacja realizacji Planu.
10.2. Ewidencja i monitoring – zasady ogólne
59
Zgodnie z treścią ustawy o odpadach (oraz rozporządzeniami wykonawczymi do niej)
wszystkie wytwarzane odpady powinny podlegać ewidencji ilościowo-jakościowej. Ewidencja
dotyczy wszystkich posiadaczy odpadów z wyjątkiem gospodarstw domowych. Ewidencja
odpadów winna być prowadzona przez podmioty prowadzące działalność wywozową. Dodatkowo
osobną ewidencje prowadzi się na składowisku odpadów.
Ustawa o odpadach stanowi również, że przez urzędy marszałkowskie prowadzone są bazy
danych pozwalające na bilansowanie ich w skali województwa, Powiatu i Gmin. Bazy te stanowią
element systemu monitoringu. Powinien on być podstawowym źródłem informacji o odpadach
wykorzystywanym przy opracowywaniu, wdrażaniu i ocenie realizacji planów gospodarki
odpadami. Podstawowym celem systemów ewidencji i monitoringu jest określenie ilości odpadów
na każdym z etapów systemu gospodarowania odpadami (od wytwórców do instalacji odzysku i
unieszkodliwiania odpadów) oraz kontrola wytwórców odpadów i posiadaczy odpadów
prowadzących działalność w zakresie zbierania i transportu odpadów oraz odzysku i
unieszkodliwiania.
Monitoring wdrażania planu oznacza, że regularnie oceniane i analizowane będą:
• stopień realizacji przyjętych celów i wykonania działań,
• rozbieżność pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,
• przyczyny tych rozbieżności.
Mierniki społecznych efektów wdrażania planu są wielkościami wolnozmiennymi. Są
wynikiem badań opinii społecznej i specjalistycznych opracowań służących jakościowej ocenie
udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a także ocenie odbioru
przez społeczeństwo efektów planu przez ilość i jakość interwencji.
Zadaniem systemu monitoringu, kontroli i egzekwowania przepisów jest zapewnienie, aby
wszystkie jednostki zobligowane do posiadania określonych zezwoleń czy pozwoleń (w zakresie
gospodarowania odpadami) rzeczywiście je posiadały i spełniały wszystkie warunki określone w
decyzjach administracyjnych. Na podstawie zbiorczych zestawień danych uzyskanych od
posiadaczy odpadów i informacji uzyskanych od wojewodów i starostów, marszałek województwa
prowadzi wojewódzką bazę danych dotyczącą wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z
rejestrem zezwoleń udzielonych w zakresie wytwarzania odpadów i gospodarki odpadami.
Marszałek przygotowuje raport wojewódzki i przekazuje go ministrowi właściwemu do spraw
środowiska.
Główne zadania związane z monitoringiem, kontrolą i egzekwowaniem przepisów to:
• monitoring i kontrola instalacji gospodarki odpadami,
• monitoring i kontrola przewoźników i pośredników (posiadaczy odpadów)
zajmujących się gospodarowaniem odpadami,
• identyfikacja nielegalnych instalacji lub działań,
• egzekwowanie przepisów w związku z niedotrzymaniem warunków posiadania
pozwoleń lub złamaniem wymogów czy obowiązujących norm.
Brak wyżej wymienionych elementów systemu monitoringu utrudni lub wręcz uniemożliwi
wdrożenie ustalonej polityki i wykonanie zadań zaplanowanych w ramach budowy systemu
gospodarki odpadami. Ustawa o odpadach stanowi, że wszystkie przedsiębiorstwa zajmujące się
odzyskiem i unieszkodliwianiem oraz zbieraniem i transportem odpadów na prowadzenie tej
działalności wymagają zezwolenia wydanego przez starostę.
Rutynowy monitoring i kontrola posiadaczy odpadów powinny obejmować regularne wizyty
przedstawicieli WIOŚ, którzy np. sprawdzą zapisy ewidencyjne, pobiorą próbki odpadów i ocenią
wyniki działalności danego posiadacza. Samorządy lokalne powinny współuczestniczyć i
wykorzystywać zbierane w tym systemie informacje. Wyniki i informacje mogą być także
udostępnione do publicznego wglądu, jeżeli takie są założenia polityki władz lokalnych. Na
wszelkie naruszenia warunków posiadania decyzji administracyjnych lub inne wykroczenia należy
reagować natychmiast i w sposób stanowczy, zwłaszcza, jeśli mogą one spowodować poważne
zagrożenia dla środowiska lub zdrowia ludzkiego.
Wprowadzenie i stosowanie formalnych systemów zarządzania środowiskowego i systemów
kontrolnych związanych z działalnością i instalacjami odpadowymi (takich jak normy z serii ISO
14000) może ułatwić monitoring i egzekwowanie przepisów.
60
10.3. Monitoring i ocena realizacji zamierzonych celów
Monitoring odpadów jest elementem monitoringu środowiska i polega na systematycznym
badaniu zmian ilościowych i jakościowych odpadów w celu kontroli wprowadzanych do środowiska
zanieczyszczeń.
Monitorowanie realizacji planu ma umożliwić ocenę prawidłowości i efektywności działań
oraz sprawne i elastyczne reagowanie na zmiany zachodzące w otoczeniu poszczególnych
jednostek samorządowych.
W rzeczywistości bardzo trudno jest monitorować „cykl życia” odpadów. Nie tylko w naszym
powiecie, ale w całym kraju strumienie odpadów nie są dokładnie ewidencjonowane w miejscu ich
wytwarzania, a ze względu na brak właściwej ewidencji odpadów czasem „giną” w kolejnych
etapach łańcucha istnienia odpadów. Ponadto pozyskanie wszystkich danych o odpadach w
pełnym zakresie jest w praktyce nieosiągalne. Należy zatem poddać analizie zarówno priorytety
związane z określeniem strumienia odpadów jak i podmiotów na rynku gospodarki odpadami, które
należy monitorować.
Oceniając system monitoringu należy podkreślić, że dla prawidłowego monitorowania
gospodarowania odpadami – zarówno w skali kraju jak i Gminy – konieczna jest regularnie
prowadzona sprawozdawczość dla poszczególnych rodzajów odpadów. Źródła pozyskiwania
informacji w tym zakresie stają się coraz zasobniejsze w dostarczane tam dane, co może
świadczyć między innymi o coraz lepszej znajomości prawa przez podmioty działające na rynku
odpadów jak również o aktywności instytucji kontrolujących obowiązki wynikające z
obowiązujących przepisów. Należy jednak pamiętać, że realizacja tego zadania jest obecnie na
początkowym etapie. Ograniczone środki finansowe, a co z tym się wiąże ograniczone zasoby
ludzkie powodują i narzędzia techniczne, powodują, że nie wszystkie zadania mogą być w pełni
realizowane, ani obecnie, ani w najbliższej przyszłości.
Poniżej przedstawiono w tabeli informacje do monitorowania PGO dla Miasta i Gminy
Rawicz według schematu z KPGO 2010.
Tabela 14. Informacje o wytwarzaniu i gospodarowania odpadami według KPGO 2010
L.p. Informacje o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami
Jednostki
Ogólne
1.
Masa odpadów wytworzonych - ogółem
Mg
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych recyklingowi (bez
2.
recyklingu organicznego)
%
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych recyklingowi
3.
organicznemu
%
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych termicznemu
4.
przekształcaniu z odzyskiem energii
%
Odsetek masy odpadów wytworzonych wykorzystanych bezpośrednio na
5.
powierzchni ziemi
%
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych unieszkodliwianiu
6.
metodami biologicznymi
%
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych unieszkodliwianiu
7.
metodami termicznymi
%
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych składowaniu bez
8.
przetworzenia
%
9.
Wartość PKB
mld zł
10.
11.
12.
13.
14.
Odsetek zaktualizowanych wojewódzkich planów gospodarki odpadami
Odsetek zaktualizowanych powiatowych planów gospodarki odpadami
Odsetek zaktualizowanych gminnych planów gospodarki odpadami
Odsetek decyzji wydanych przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast
w zakresie gospodarki odpadami, na które złożono odwołania
Odsetek decyzji wydanych przez starostów w zakresie gospodarki
odpadami, na które złożono odwołania
61
%
%
%
%
%
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
Odsetek decyzji wydanych przez marszałków województw w zakresie
gospodarki odpadami, na które złożono odwołania
Odsetek decyzji wydanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska w
zakresie gospodarki odpadami, na które złożono odwołania
Odsetek decyzji wydanych przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast
w zakresie gospodarki odpadami, utrzymanych w postępowaniu
odwoławczym
Odsetek decyzji wydanych przez starostów w zakresie gospodarki
odpadami, utrzymanych w postępowaniu odwoławczym
Odsetek decyzji wydanych przez marszałków województw w zakresie
gospodarki odpadami, utrzymanych w postępowaniu odwoławczym
Odsetek decyzji wydanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska w
zakresie gospodarki odpadami, utrzymanych w postępowaniu
odwoławczym
Środki finansowe wydatkowane na budowę lub modernizację instalacji
gospodarki odpadami - ogółem
Środki finansowe wydatkowane na budowę lub modernizację instalacji
gospodarki odpadami - z funduszy Unii Europejskiej
Środki finansowe wydatkowane na prace naukowo-badawcze w zakresie
gospodarki odpadami
Liczba etatów w administracji centralnej w zakresie gospodarki odpadami
Liczba etatów w administracji wojewódzkiej w zakresie gospodarki
odpadami
Liczba etatów w administracji powiatowej w zakresie gospodarki odpadami
Liczba etatów w administracji gminnej w zakresie gospodarki odpadami
Liczba wdrożonych systemów zarządzania środowiskowego w
przedsiębiorstwach i instytucjach gospodarki odpadami
Odpady komunalne
Odsetek mieszkańców objętych zorganizowanym systemem zbierania
odpadów komunalnych
Masa zebranych odpadów komunalnych - ogółem
Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie
Masa odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady
komunalne
Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane,
poddanych przetwarzaniu metodami mechaniczno-biologicznymi
Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady
komunalne, poddanych przetwarzaniu metodami termicznymi w
spalarniach odpadów
komunalne, poddanych przetwarzaniu metodami termicznymi w
współspalarniach odpadów
komunalne, składowanych bez przetwarzania
Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych
recyklingowi (bez recyklingu organicznego)
Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie, poddanych
recyklingowi organicznego
termicznemu przekształcaniu w spalarniach odpadów (z odzyskiem
energii)
Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie, poddanych
termicznemu przekształcaniu we współspalarniach odpadów (z odzyskiem
energii)
62
%
%
%
%
%
%
mln zł
mln zł
mln zł
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
%
mln Mg
mln Mg
mln Mg
%
%
%
%
%
%
%
%
69.
70.
Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych
unieszkodliwianiu (poza składowaniem)
składowaniu
Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na
składowiskach odpadów
Iloraz masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
składowanych na składowiskach odpadów i masy tychże odpadów
wytworzonych w 1995 r.
Liczba czynnych składowisk odpadów, na których składowane są odpady
komunalne - ogółem
Liczba czynnych składowisk odpadów, na których składowane są odpady
komunalne przetworzone termicznie lub biologicznie
Pozostała do wypełnienia pojemność składowisk odpadów, na których są
składowane odpady komunalne - ogółem
Pozostała do wypełnienia pojemność składowisk odpadów, na których są
składowane odpady komunalne przetworzone termicznie lub biologicznie
Liczba instalacji do biologiczno-mechanicznego przetwarzania
zmieszanych odpadów komunalnych
Moce przerobowe instalacji do biologiczno-mechanicznego przetwarzania
zmieszanych odpadów komunalnych
Liczba spalarni zmieszanych odpadów komunalnych
Moce przerobowe spalarni zmieszanych odpadów komunalnych
Odpady niebezpieczne
Masa wytworzonych odpadów niebezpiecznych
Odsetek masy wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych
recyklingowi
Odsetek masy wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych
termicznemu przekształceniu
Odsetek masy wytworzonych odpadów niebezpiecznych składowanych
bez przetworzenia
Masa selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych
Odsetek masy selektywnie zebranych komunalnych odpadów
niebezpiecznych poddanych recyklingowi
niebezpiecznych poddanych termicznemu przekształceniu
niebezpiecznych składowanych bez przetworzenia
Masa pozostałych do zlikwidowania urządzeń zawierających PCB
Poziom odzysku olejów odpadowych
Poziom recyklingu (regeneracji) olejów odpadowych
Masa wprowadzonych na rynek przenośnych baterii i akumulatorów
Masa selektywnie zebranych przenośnych baterii i akumulatorów
Poziom recyklingu baterii i akumulatorów kwasowo-ołowiowych (liczony
według dyrektywy1))
Poziom recyklingu baterii i akumulatorów niklowo-kadmowych (liczony
według dyrektywy1))
Poziom recyklingu pozostałych baterii i akumulatorów (liczony według
dyrektywy1))
Masa pozostałych zinwentaryzowanych wyrobów zawierających azbest do usunięcia i unieszkodliwienia
Liczba zinwentaryzowanych mogilników pozostałych do likwidacji
71.
Liczba zlikwidowanych mogilników w danym okresie sprawozdawczym
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
636
7.
68.
63
%
%
mln Mg
%
szt.
szt.
m3
m3
szt.
mln Mg
szt.
mln Mg
tys. Mg
%
%
%
tys. Mg
%
%
%
tys. Mg
%
%
tys. Mg
tys. Mg
%
%
%
mln Mg
szt.
szt.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
Masa szacunkowa przeterminowanych pestycydów zawartych w
pozostałych do likwidacji zinwentaryzowanych mogilnikach
Masa wprowadzonego na rynek sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego ogółem
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z
gospodarstw domowych
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z
gospodarstw domowych w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca
Poziom odzysku dla zużytego sprzętu z grup 1 i 10 2)
Poziom recyklingu dla zużytego sprzętu z grup 1 i 10 2)
Poziom odzysku dla zużytego sprzętu z grup 3 i 4 2)
Poziom recyklingu dla zużytego sprzętu z grup 3 i 4 2)
Poziom odzysku dla zużytego sprzętu z grup 2, 5-7 i 9 2)
Poziom recyklingu dla zużytego sprzętu z grup 2, 5-7 i 9 2)
Poziom recyklingu dla zużytych lamp wyładowczych
Liczba stacji demontażu 3)
Liczba punktów zbierania pojazdów 3)
Masa zebranych pojazdów wycofanych z eksploatacji 3)
Poziom odzysku odpadów pochodzących z demontowanych pojazdów
wycofanych z eksploatacji 3)
Poziom recyklingu odpadów pochodzących z demontowanych pojazdów
wycofanych z eksploatacji 3)
Komunalne osady ściekowe
Masa wytworzonych komunalnych osadów ściekowych
Odsetek masy wytworzonych komunalnych osadów ściekowych
poddanych przetwarzaniu metodami biologicznymi
poddanych przetwarzaniu metodami termicznymi
bezpośrednio wykorzystywanych w rolnictwie
bezpośrednio wykorzystywanych w innych zastosowaniach
składowanych bez przetworzenia na składowiskach odpadów
Odpady opakowaniowe
Masa opakowań wprowadzonych z produktami na rynek
Masa opakowań ze szkła wprowadzonych z produktami na rynek
Masa opakowań z tworzyw sztucznych wprowadzonych z produktami na
rynek
Masa opakowań z papieru i tektury wprowadzonych z produktami na rynek
Masa opakowań ze stali wprowadzonych z produktami na rynek
Masa opakowań z aluminium wprowadzonych z produktami na rynek
Masa opakowań z drewna wprowadzonych z produktami na rynek
Poziom odzysku dla odpadów opakowaniowych - ogółem
Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych - ogółem
Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych ze szkła
Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych
Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z papieru i tektury
Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych ze stali
Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z aluminium
Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z drewna
64
tys. Mg
tys. Mg
tys. Mg
tys. Mg
kg/mieszkańca
%
%
%
%
%
%
%
szt.
szt.
tys. Mg
%
%
tys. Mg
%
%
%
%
%
tys. Mg
tys. Mg
tys. Mg
tys. Mg
tys. Mg
tys. Mg
tys. Mg
%
%
%
%
%
%
%
%
dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/66/WK z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i
akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG (Dz. Urz. WE L 266 z
26.09.2006 r., str. 1),
2)
według załącznika nr 1 do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.
U. Nr 180, poz. 1495),
3)
określonych w ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr
25, poz. 202 i Nr 175, poz. 1458).
1)
Źródło KPGO 2010
Podczas weryfikacji należy koniecznie wykonać ponowną analizę problemów i strumienia
odpadów. Polityka i postawione przez nią cele najprawdopodobniej nie ulegną zmianom, jednakże
należy zweryfikować wyznaczone zadania. Jeśli wykonanie zadań odbiega znacząco od założeń,
należy rozważyć wprowadzenie zmian zmierzających do lepszej wykonalności zadań planu. Z
drugiej strony, jeżeli zadania zostały wykonane, należy przygotować nowe kierunki działań oraz
zadania ambitniejsze, zgodnie z wymogami prawa stanowiącymi o konieczności stałej poprawy
sytuacji w gospodarce odpadami.
11. Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Polskie uregulowania prawne w zakresie gospodarki odpadami zawarte są w szczególności w
następujących aktach: ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, ustawa
z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy –
Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw, ustawa z dnia
11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, ustawa z dnia 11 maja 2001 r.
o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłatach
produktowych i opłatach depozytowych, ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku
i czystości w gminach.
Podstawowe zasady gospodarowania odpadami wyrażone zostały przez następującą
hierarchię dozwolonych zachowań:
• zapobieganie powstawaniu odpadów,
• ograniczanie powstawania odpadów,
• odzysk z odpadów substancji, przedmiotów i produktów wraz z ich wykorzystaniem,
• unieszkodliwianie odpadów, z wyłączeniem ich składowania,
• składowanie odpadów.
Obowiązujące obecnie w Polsce przepisy prawne w zakresie gospodarowania odpadami
w stosunku do obowiązujących przed 2001 rokiem przyniosły zmiany, które można ocenić jako
rewolucyjne. Są one zgodne w prawodawstwem Unii Europejskiej, co do podstawowych założeń
gospodarowania odpadami, stosowanej terminologii, zakresu regulacji oraz wielu rozwiązań
szczegółowych. Zgodność ta dotyczy nie tylko ogólnych celów regulacji i ich hierarchii (prewencja,
odzysk, unieszkodliwianie), ale i wielu podstawowych pojęć i wprowadzenia konieczności pozwoleń
kompetentnych władz na prowadzenie czynności w zakresie gospodarowania odpadami.
Miejsko – wiejska gmina Rawicz położona jest w południowo – zachodnim krańcu
województwa wielkopolskiego. Graniczy ona od północnego zachodu z gminą Bojanowo, od
Północnego wschodu z gminą Miejska Górka, od wschodu z gminą Pakosław, a do południa z
województwem dolnośląskim (gminy Wąsosz i Żmigród).
Sposób zbiórki odpadów zmieszanych nie odbiega pod względem technicznym (stosowane
pojemniki, samochody) od standardów przyjętych w krajach Unii Europejskiej.
Na terenie miasta i gminy Rawicz odbiór zmieszanych odpadów komunalnych jest oparty na
zorganizowanym systemie pojemnikowo-kontenerowym. Każdy właściciel nieruchomości
zobowiązany jest do posiadania na swojej posesji pojemnika przeznaczonego na odpady zmieszane
oraz podpisania stosownej umowy z przedsiębiorstwem prowadzącym działalność wywozową
zgromadzonych odpadów. Na obszarze zwartej zabudowy mieszkaniowej, dotyczy przede
65
wszystkim miasta Rawicza, pojemniki zlokalizowane są w odpowiednio wydzielonych miejscach.
Rodzaje stosowanych pojemników na omawianym terenie obejmują pojemniki na nieczystości stałe
takie, jak: pojemniki typu SM o pojemności 110 dm3, pojemniki typu SM o pojemności 1100 dm3
oraz kontenery typu KP-7 i KP-10. Wywóz odpadów zmieszanych odbywa się systematycznie za
pośrednictwem firm wywozowych.
Selektywną zbiórkę odpadów komunalnych prowadzą: Rawicka Spółdzielnia Mieszkaniowa
oraz Zakład Oczyszczania Miasta „Luks". Łącznie do obsługi selektywnej zbiórki na terenie gminy
Rawicz zakupionych zostało 240 szt. różnych pojemników (ok. 108 gniazd, po 2 lub 3 szt.). Zbierane
frakcje odpadów to: tworzywa sztuczne (butelki plastikowe PET), szkło (kolorowe) i papier. Zbiórki
innych surowców dotychczas nie rozpoczęto. Odpady zbierane są w systemie pojemnikowym,
dostępnym dla każdego mieszkańca. Pojemniki (1,1 m3) ustawione są w centrach miejscowości, w
miejscach uczęszczanych przez mieszkańców.
decyzją z 19.12.2003, nr OS. 7643-01/02/03, gdyż nie spełniało wymagań technicznych określonych
w przepisach. Obecnie składowisko jest rekultywowane. Od 1.05.2007 odpady trafiają na
składowisko odpadów komunalnych w Sowinach (gmina Bojanowo). Składowisko to dopuszczone
jest do eksploatacji do 31.06.2009. Planuje się iż po zakończeniu funkcjonowania składowiska
powstanie w Rawiczu stacja przeładunkowa działająca w ramach funkcjonującego systemu
ponadgminnego.
W Planie zamieszczono wykaz podmiotów zajmujących się prowadzeniem działalności w
zakresie gospodarki odpadami, funkcjonujących na terenie Gminy. Podmioty te w swoim zakresie
działalności zajmują się zbieraniem, odzyskiem oraz unieszkodliwianiem odpadów innych niż
niebezpieczne.
W opracowaniu przedstawiono możliwości i sposoby postępowania z odpadami
niebezpiecznymi, które występują na terenie Gminy. Zwrócono uwagę na szczególne rodzaje
odpadów niebezpiecznych, w tym odpady zawierające PCB, oleje odpadowe, baterie i akumulatory,
odpady zawierające azbest, pestycydy i odpady medyczne oraz weterynaryjne. Wskazano również
firmy lub przedsiębiorstwa, trudniące się odzyskiem lub unieszkodliwianiem wybranych odpadów
niebezpiecznych na terenie Gminy, jak i na terenie Kraju.
Na podstawie założeń z KPGO 2010 przeprowadzono obliczenia w zakresie prognozy
powstawania odpadów na najbliższe lata. Prognozą tą objęto wytwarzanie odpadów komunalnych (w
tym biodegradowalne i opakowaniowe), odpady niebezpieczne, oraz odpady pozostałe.
Analizując stan gospodarki odpadami na terenie Gminy można stwierdzić, że w najbliższym
czasie należałoby na podstawie istniejących przepisów prawnych uwzględnić w trakcie aktualizacji
planu następujące zadania:
Cele krótkoterminowe – 2008 – 2011
o zorganizowanie i podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów w tym szczególnie
odpadów opakowaniowych i komunalnych ulegających biodegradacji,
o rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i odpadów
niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, a także odpadów
elektrycznych i elektronicznych,
o podnoszenie świadomości ekologicznej i społecznej wśród mieszkańców gminy,
o wprowadzenie wiarygodnego monitoringu wytwarzanych odpadów komunalnych jak i
odpadów które są przekazywane do unieszkodliwienia,
o ograniczenie niekontrolowanej emisji odpadów komunalnych do środowiska (w tym celu
należy na bieżąco prowadzić wykaz umów na odbiór odpadów oraz przejmować obowiązek
wytwórcy, który stosownej umowy nie posiada),
o prowadzenie badań morfologicznych odpadów wytwarzanych przez mieszkańców oraz
dowożonych na składowisko w celu uzyskania większej wiarygodności osiąganych efektów
oraz realizacji zakładanych celów – w ramach działania monitoringu,
o opracowanie i przyjęcie do realizacji planu selektywnej zbiórki odpadów wytwarzanych na
terenie miasta i gminy,
o podjecie działań mających na celu minimalizację negatywnego oddziaływania na środowisko
istniejącej instalacji przeładunku odpadów (zabezpieczanie dróg i placów, monitoring
dowożonych odpadów itp.),
66
o
o
wdrożenie systemu zbiórki lub gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji, które pozwolą
na osiągniecie poziomów redukcji zakładanych w ustawie o odpadach. W tym celu należy
opracować wiarygodny plan osiągania zakładanych celów. Plan ten powinien obejmować
zarówno selektywną zbiórkę odpadów jak i wykorzystanie istniejących instalacji (np. Stacja
Przeładunkowa) oraz budowę nowych instalacji pozwalających realnie spełnić wymagania,
określenie w drodze uchwały górne stawki opłat ponoszonych za usługi wywozu odpadów.
Cele długoterminowe – 2011 – 2015
o doskonalenie organizacji systemu gospodarki odpadami komunalnymi,
o dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
o dalszy rozwój świadomości ekologicznej i społecznej mieszkańców,
o dalszy rozwój odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych a także odpadów
elektrycznych i elektronicznych na terenie gminy,
o zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych
odpadów przemysłowych,
o wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowania,
o identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie prac na rzecz likwidacji „dzikich składowisk”,
modernizacji składowisk eksploatowanych i rekultywacji terenów zdegradowanych.
Projektowany system gospodarki odpadami (zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie)
Przyjęto zasadnicze założenie, że gospodarka odpadami w Gminie będzie realizowana jako
system zintegrowany, zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Wdrożenie zintegrowanej gospodarki odpadami powinno opierać się na pięciu
podstawowych zasadach, tj.:
• uwzględnieniu w planowaniu koncepcji gospodarki odpadami kombinacji wielu
metod postępowania z nimi (odzysku, unieszkodliwiania).
• przeanalizowaniu kilku scenariuszy o zróżnicowanych udziałach poszczególnych
metod postępowania z odpadami, a następnie wyborze optymalnego scenariusza
przy uwzględnieniu kryteriów technologicznych, ekonomicznych i ekologicznych.
• uwzględnieniu w planowaniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami
technicznych, technologicznych, finansowych, organizacyjnych, środowiskowych.
• bieżącym monitoringu i kontroli systemu w trakcie jego realizacji i eksploatacji,
systemu gospodarki odpadami (w tym np. ilości, składu i właściwości odpadów,
podstaw prawnych gospodarki odpadami, analiz marketingowych dotyczących
odzyskiwanych surowców, energii itp.) i wprowadzanie niezbędnych korekt.
• uzyskaniu społecznej akceptacji dla projektowanej systemu gospodarki odpadami.
Projektowany system gospodarki odpadami
Przy opracowywaniu planu działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi dla Miasta i
Gminy Rawicz kierowano się następującymi przesłankami:
67
1. Docelowym rozwiązaniem dla Miasta i Gminy Rawicz zgodnie z zapisami w WPGO
dla województwa Wielkopolskiego powinien być ZZO Trzebania (gm. Osieczna).
W Planie wojewódzkim tereny powiatu Rawickiego przypisane zostały do ZZO
Trzebania (wyjątek gminy Jutrosin i Pakosław, które zostały przypisane do ZZO
Koźmin – Ostrów Wlkp. albo ZZO Kępno), dla którego wykonane zostały obliczenia
niezbędnej zdolności przerobowej instalacji do zagospodarowania odpadów
ulegających biodegradacji i surowców wtórnych pochodzących z selektywnej zbiórki.
Podmiotem odpowiedzialnym za realizację ZZO Trzebania jest Miejski Zakład
Oczyszczania Spółka z o.o., 64-100 Leszno, ul. Saperska 23. Ewolucja systemu ma
do roku 2009 zapewnić zamknięcie wszystkich gminnych składowisk odpadów,
uruchomienie Zakładu Zagospodarowania Odpadów zapewniającego przewidywany
przepisami odzysk odpadów opakowaniowych, odpadów specyficznych oraz
minimalizację składowania odpadów nieprzetworzonych, w tym frakcji organicznych.
Docelowo ZZO Trzebania ma być wyposażony m. in. w linię do segregacji odpadów
zbieranych selektywnie, instalację do mechanicznej segregacji odpadów
zmieszanych, instalację do przetwarzania odpadów biodegradowalnych metodą
suchej fermentacji, kompostownię odpadów zielonych, stację demontażu odpadów
wielkogabarytowych, magazyn małych ilości odpadów niebezpiecznych, składowisko
odpadów.
Gminy Powiatu Rawickiego współpracują z innymi gminami z subregionu
Leszczyńskiego w zakresie budowy ZZO Trzebania.
Jedynie funkcjonowanie w takim systemie daje gminom wchodzącym w skład Powiatu
możliwość zrealizowania nałożonych na nie obowiązków dotyczących odzysku i
unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych i biodegradowalnych. Gminy, które nie
będą chciały przystąpić do kompleksowego systemu gospodarki odpadami mają małe
szanse na osiągnięcie powyższych celów a przez co mogą być narażone na sankcje
związane z niewywiązaniem się z nich. Tylko duże systemy zapisane w WPGO mają
szanse na dofinansowanie ze środków unijnych.
2. Gminy korzystające z usług ZZO powinny być w zgodzie z zasadą „bliskości”
wyrażoną w ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2007 nr. 39 poz.
251 z późń. zm.).Przyjęto, że optymalna odległość centrum gminy (po drogach) nie
będzie większa niż 50 km od Zakładu. W przypadku konieczności dowozu odpadów
(lub surowców) z większej odległości, należy rozważyć budowę stacji
przeładunkowych.
3. Założono, że z poszczególnych gmin wszystkie odpady będą kierowane do ZZO,
natomiast pozostały balast będzie składowany na lokalnych składowiskach do czasu
ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim
przypadku pozostałe odpady komunalne kierowane będą na najbliższe funkcjonujące
składowisko lub na składowiska przy ZZO.
4. Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne)
poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub energii).
Pozostałe odpady (tzw. odpady komunalne niesegregowane) oraz odpady z procesów
przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, składowane będą na składowiskach.
5. Na terenach z zabudową jednorodzinną wskazane będzie kompostowanie odpadów
organicznych we własnym zakresie.
6. Zarówno system zbierania opakowaniowych surowców wtórnych jak i system
odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów
postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi, wynikających z:
o Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych (Dz.U.2001 nr. 63 poz. 638 z późń zm.).
o Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w
zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie
produktowej i opłacie depozytowej (tekst jednolity Dz.U.2007 nr.90
poz. 607 z późn. zm.)
Sposób rozdziału odpadów na poziomie gospodarstwa domowego powinien być ściśle
powiązany z docelowymi rozwiązaniami technologicznymi zakładów zagospodarowania odpadów i
68
wspólny dla gmin objętych zasięgiem obsługi tych ZZO. W przypadku Miasta i Gminy Rawicz
będzie to system opracowany dla ZZO Trzebania.
Przewiduje się następujący sposób gospodarowania i postępowania z odpadami
komunalnymi:
1. Odpady przewidziane do unieszkodliwiania:
a) składowisko odpadów w m. Sowiny, gm. Bojanowo do dnia 30.06.2009 r.
b) składowiska odpadów w miejscowościach: Koszanowo, gm. Śmigiel i
Dalabuszki gm. Gostyń funkcjonujących w ramach systemu wspólnej gospodarki
odpadami w Lesznie i subregionie Leszczyńskim lub najbliższe czynne składowisko
(obecnie w m. Rudna Wielka gm. Wąsosz) do dnia 31.12.2009, nie dłużej jednak
niż do czasu uruchomienia Stacji Przeładunkowej Odpadów w Rawiczu.
c) Zakład Zagospodarowania Odpadów w Trzebani gm. Osieczna - od 01.07.2010
lub Stacja Przeładunkowa Odpadów w Rawiczu - od momentu jej uruchomienia
(01.01.2010 r.)
2. Odpady przewidziane do odzysku:
pozostałe odpady odebrane od właścicieli nieruchomości zbierane w sposób
selektywny ( odpady opakowaniowe, wielkogabarytowe, budowlane,
biodegrdowalne itp. winny być, zgodnie z zasadą bliskości, przekazane do
odzysku, a od momentu uruchomienia Stacji Przeładunkowej Odpadów w
Rawiczu lub Zakładu Zagospodarowania Odpadów w m. Trzebania - w te miejsca.
3.Nieczystości ciekłe pochodzące z opróżniania zbiorników bezodpływowych należy dostarczać
wyłącznie do Stacji Zlewnej na terenie Oczyszczalnie Ścieków w Rawiczu,
ul. Półwiejska 20
69

Aktualizacja planu aktualizacja planu - Informacje

Transkrypt

Podobne dokumenty

Filozofia - ALBA Group - odpady przemysłowe, odpady budowlane

pobierz streszczenie / summary