Program profilaktyczny
Transkrypt
Program profilaktyczny
Program profilaktyczny Spis treści 1. Program Profilaktyki – teoria i praktyka profilaktyki szkolnej 2. Monitorowanie i ewaluacja programu profilaktyki w szkole 3. Programy zajęć profilaktyczno – wychowawczych 4. Działania profilaktyczne szkoły – psycholog szkolny 5. Działania profilaktyczne szkoły – pedagog szkolny 6. Kalendarz działań wychowawcy 7. Bibliografia profilaktycznych szkoły – Program profilaktyki – teoria i praktyka profilaktyki szkolnej Podstawy prawne profilaktyki w szkole Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów wprowadzona rozporządzeniem Ministra Edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 9 maja 2002 r. Nr.51, poz. 458) znacznie rozszerza działania dotyczące wychowania. Nie tylko opisuje ona treściowy zakres kształcenia ogólnego oraz zadania wychowawcze szkoły, ale również wprowadza obowiązek utworzenia i realizowania programu profilaktyki. W myśl rozporządzenia, działalność edukacyjna szkoły jest określana przez: 1. Szkolny zestaw programów nauczania, który, uwzględniając wymiar wychowawczy, obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego. 2. Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. 3. Program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy oraz programy profilaktyki tworzą spójną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Podstawa programowa określa obowiązkowe na wszystkich etapach kształcenia zestawy treści nauczania, które są uwzględniane w programach nauczania i umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań edukacyjnych. Według nowych założeń w punkcie centralnym pracy edukacyjnej powinien znajdować się uczeń i jego wszechstronny rozwój, a nie nauka. Oprócz wiedzy akcentuje się także kształcenia ważnych umiejętności, w tym psychologicznych i społecznych. Treści ważne z punktu widzenia profilaktyki włączone są do obligatoryjnych programów nauczania różnych przedmiotów i mają się uzupełniać. Realizowane są głównie w ramach edukacji biologicznej, ekologicznej i obywatelskiej. Edukacja zdrowotna prowadzona w ramach tzw. ścieżki programowej, powinna być zintegrowana z wszystkimi przedmiotami, przedmiotami szczególnie z edukacją ekologiczną i obywatelską. Treści obowiązkowego nauczania dotyczące promocji zdrowia oraz zapobiegania narkomanii zapisane w podstawie programowej dla różnych etapów edukacyjnych dotyczą głównie umiejętności psychologicznych i społecznych, w tym rozwijania inteligencji emocjonalnej oraz kształtowania zdrowego stylu życia, jak rozpoznawanie uczuć własnych i innych ludzi, radzenie sobie z negatywnymi emocjami własnymi i innych, sposoby radzenia sobie ze stresem i bólem, przestrzeganie zasad współżycia z ludźmi, przeciwstawianie się negatywnej presji ze strony innych (rówieśników, mediów), powstrzymywanie się od eksperymentowania z alkoholem, tytoniem i innymi substancjami psychoaktywnymi, chronienie się przed biernym paleniem. Treści przewidziane dla klas gimnazjalnych pogłębiają zagadnienia omawiane na etapach wcześniejszych o tematy związane z problemami charakterystycznymi dla wieku dojrzewania ( seksualność, relacje z rodzicami, poszukiwanie własnej tożsamości i sensu życia, szukanie pomocy w trudnościach zdrowotnych i emocjonalnych). Więcej miejsca zajmuje też problematyka uzależnień. Rozważania teoretyczne o profilaktyce Profilaktyka jest jednym ze sposobów reagowania na rozmaite zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i nieporządane. Negatywna ocena skłania do traktowania takich zjawisk w kategoriach zagrożeń i podejmowania wysiłków w celu ich eliminacji lub ograniczania. jest wiele rozmaitych procedur przeciwdziałania zagrożeniom. Profilaktyka różni się od innych sposobów przeciwdziałania tym, że jest czynnością uprzedzającą, podejmowania jest zanim groźne zjawiska się ujawnią. Lub rozprzestrzenia, a ich dolegliwość wymusi zastosowanie środków zaradczych. Istotą profilaktyki jest przeciwdziałanie zagrożeniom, których wystąpienie lub spotęgowanie w przyszłości wydaje się wysoce prawdopodobne. Powszechnie uważa się, że skuteczna profilaktyka jest optymalnym sposobem hamowania rozwoju lub ograniczania skali zjawisk uznanych za niekorzystne i dolegliwe społecznie. Profilaktyka jest pojęciem wykorzystywanym w prakseologii, nauce o sprawnym działaniu i socjotechnice, nauce o procedurze wprowadzania celowych zmian społecznych i praktycznym wykorzystywaniu tej wiedzy socjologicznej. Z punktu widzenia prakseologii, termin „profilaktyka” odnosi się do działań zmierzających do tego, aby obiekt działania zarówno nie nabywał cech ocenianych negatywnie, jak i nie tracił cech ocenianych pozytywnie. Za każdym razem podłożem decyzji jest system wartości wyznawany przez podejmujący działania. W każdym przypadku podjęcia decyzji o wprowadzeniu działania o charakterze profilaktycznym, „sprawca” (osoba lub instytucja podejmująca działania) musi jednoznacznie rozstrzygnąć, co jest obiektem jego działania, jaki zestaw aktualnych i potencjalnych cech obiektu ocenia jako niekorzystne i dlatego przyjęciu takich cech przez obiekt będzie starał się swoim działaniem zapobiegać. W socjotechnice proponuje się wprowadzenie zmian kształtujących rzeczywistość społeczną w pożądanym kierunku za pomocą odmiennych procedur oddziaływania. Wyróżnia są trzy rodzaje postępowania: reformujące, projektujące i profilaktyczne O tym, kiedy i jaki rodzaj postępowania powinien być wdrożony decyduje ocena aktualnego i przewidywanego stanu rzeczy, wieńcząca etap wstępnego rozpoznania. Postępowanie reformujące rekomendowane jest, gdy dostrzega się potrzebę zmian aktualnego stanu rzeczy, a jego negatywne oceniane elementy są efektem uprzednich, nieskutecznych działań zaradczych. Postępowanie projektujące podejmowane ma być w celu stworzenia takiego stanu rzeczy, który jest pożądany, a który aktualnie nie istnieje. Postępowanie profilaktyczne zalecane jest w przypadku, gdy przewidywany kierunek rozwoju aktualnego stanu rzeczy oceniany jest negatywnie. Ma ono na celu zapobieganie takim niekorzystnym stanom rzeczy, które mogą dopiero zaistnieć w przyszłości. W propozycji socjotechniki, jest jedną z procedur ingerowania w rzeczywistości w pożądanym kierunku. PROFILAKTYKA TO ZAPOBIEGANIE ZIDENTYFIKOWANYM I SPODZIEWANYM ZAGROŻENIOM POPRZEZ PRZEDSIĘWZIĘCIE DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU NIEDOPUSZCZENIE DO NEGATYWNIE OCENIANYCH PRZEKSZAŁCEŃ ISTNIEJĄCEGO STANU RZECZY. Wyznaczenie obszarów działania profilaktyki poprzez określenie pożądanych i niepożądanych stanów rzeczy, powoduje pojawienie się pytań: - Czemu zapobiegać? - Jak zapobiegać? - Co robić i jak to robić, aby działania profilaktyczne miały sens i przynosiły wymierne efekty? Próby odpowiedzi na powyższe pytania doprowadziły do powstania koncepcji profilaktyki kreatywnej i defensywnej. Mówiąc o profilaktyce kreatywnej, mamy na myśli określony system racjonalnych działań wzmacniających lub podtrzymujących rozmaite postawy prospołeczne, których zalążki powinny być ukształtowane w okresie dorastania, a także system oddziaływań kształtujących takie postawy. Profilaktyka kreatywna to wykorzystywanie czynności o charakterze konstrukcyjnym nakierowanych na wspomaganie i aktywizowanie tych, którzy w efekcie takich działań z powodzeniem radzą sobie z rozmaitymi zagrożeniami, jakich nie udało się w całości wyeliminować na drodze profilaktyki defensywnej. Zwolennicy profilaktyki kreatywnej preferują tzw. pozytywne sposoby i środki oddziaływania, za pomocą których chcą inicjować, kształtować i wzmacniać właściwe postawy. Przedkładają ja nad tzw. negatywne sposoby i środki działania, które charakteryzują profilaktykę defensywną, a ich zastosowanie służy piętnowaniu, blokowaniu i wygaszaniu postaw niewłaściwych. Profilaktyka defensywna to odwołanie się do rozmaitych czynności destrukcyjnych wobec przewidywanych zagrożeń, w celu ich likwidacji lub osłabienia. Te dwie wersje profilaktyki: kreatywną i defensywną, należy traktować jako opcje uzupełniające się wzajemnie. Ostateczna decyzja, który typ zabiegów profilaktycznych stosować, zależy od wielu czynników, wśród których można: indywidualne preferencje realizatorów, szczególny typ zagrożeń i ich „odporność” na zabiegi eliminujące, czy też charakter wzajemnych relacji albo stopień zróżnicowania wartości i postaw pomiędzy osobami decydującymi o kształcie profilaktyki oraz tymi, na rzecz których profilaktyka jest rozwijana. PROFILAKTYKA Eliminacja redukcja czynników ryzyka Wzmacnianie czynników chroniących Celem interwencji Profilaktycznych jest oddziaływanie zarówno na : - czynniki ryzyka – / cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych / - czynniki chroniące / cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność na działanie czynników ryzyka / Ze względu na stopień zagrożeń można wyodrębnić 3 grupy 1. Grupa niskiego ryzyka – osoby, które nie podejmują zachowań ryzykownych (są przed inicjacją); 2. Grupa podwyższonego ryzyka – osoby, które podjęły choć jedno zachowanie ryzykowne ( są po inicjacji, u których ponadto obserwujemy liczne czynniki ryzyka); 3. Grupa wysokiego ryzyka – osoby u których zachowania ryzykowne są głęboko utrwalone i które odczuwają poważne negatywne konsekwencje – zdrowotne i społeczne swoich zachowań ryzykownych. Odpowiednio do stopnia zagrożenia profilaktyka zachowań ryzykownych prowadzona jest na 3 poziomach: I poziom – profilaktyka pierwszorzędowa Cel: Promocja zdrowego stylu życia, opóźnienie wieku inicjacji „poczekaj do dorosłości” II poziom – profilaktyka drugorzędowa Cel: Ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji „ wycofaj się dopóki możesz” III poziom – profilaktyka trzeciorzędowa Cel: Przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego i degradacji społecznej, umożliwianie powrotu do normalnego życia w społeczeństwie „ leczenie, rehabilitacja, resocjalizacja”. Najważniejsze czynniki chroniące to : - silna więź emocjonalna z rodzicami; - zainteresowania nauką szkolną; - regularne praktyki religijne; - poszanowania prawa, norm, wartości i autorytetów; - przynależność do pozytywnej grupy. Strategie profilaktyczne: 1. Strategie informacyjne: przekazywanie informacji (np. na temat konsekwencji zachowań ryzykownych) 2. Strategie edukacyjne: pomoc w rozwoju ważnych umiejętności życiowych ( np.. chronienia się prze ludźmi); 3. Strategie interwencyjne: pomoc w identyfikacji i rozwiązywaniu, udzielania wsparcia sytuacjach kryzysowych; 4. Strategie alternatywne: stwarzanie możliwości realizowania ważnych potrzeb poprzez pozytywną działalność (np. sport, działalność artystyczną czy społeczną); 5. Strategie zmniejszania szkód : - działania majace chronić społeczeństwo i sama jednostkę przed skutkami jej ryzykownych zachowań. Kierownie do grupy najwyższego ryzyka – do osób z populacji będących poza zasięgiem służb medycznych i społecznych ( głównie narkomanów i prostytutki). Monitorowanie i ewaluacja programu profilaktyki w szkole 1. Projekt ewaluacji szkolnego programu profilaktyki Obiekt ewaluacji Funkcjonowanie szkolnego programu profilaktyki spójnego z programem wychowawczym szkoły Pytania kluczowe 1. Jaka jest znajomość szkolnego programu profilaktyki wśród uczniów, nauczycieli i rodziców 2. Czy główne założenia programu są akceptowane przez wszystkich zainteresowanych: uczniów, rodziców i nauczycieli? 3. Czy program realizuje założone cele? 4. Czy program profilaktyki w szkole uwzględnia potrzeby edukacyjne i rozwojowe wszystkich uczniów? 5. W jaki sposób realizowane są cele założone w programie profilaktyki w szkole? ( określić spójność celów szkolnego programu profilaktyki z celami programu wychowawczego szkoły) Kryteria ewaluacji 1. Poziom znajomości szkolnego programu profilaktyki w szkole spójnego z programem wychowawczym szkoły. 2. Poziom akceptacji założeń szkolnego programu profilaktyki 3. Stopień realizacji celów założonych w szkolnym programie profilaktyki. 4. Adekwatność założeń programu do potrzeb i oczekiwań: uczniów, rodziców i nauczycieli. 5. Skuteczność realizacji celów założonych w programie wychowawczym. Metody ewaluacji 1. Ankietowanie 2. Wywiad 3. Obserwacja 4. Analiza dokumentów Próba UCZNIOWIE – losowo wybrana grupa z każdej klasy na poszczególnych poziomach edukacyjnych RODZICE – wybranej losowo grupy uczniów NAUCZYCIELE – uczący wybraną losowo grupę uczniów. Program zajęć profilaktyczno – wychowawczych „Spójrz inaczej” Program profilaktyczno – wychowawczy „Spójrz inaczej” uwzględnia rozwijanie umiejętności radzenia sobie z różnymi trudnymi sytuacjami i problemami, mogącymi sprzyjać sięganiu po alkohol, narkotyki i inne substancje szkodliwe dla zdrowia. Program kładzie szczególny nacisk na kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju – zarówno poprzez proponowane treści programowe, jak również osobisty kontakt nauczycieli z dziećmi. Wynika to z założenia, że jednym z podstawowych źródeł uzależnień są deficyty rozwoju emocjonalnego oraz zła akceptacja ról i warunków życiowych. Celem programu jest taki wpływ na dziecko, aby radziło sobie lepiej, bez nadmiernego napięcia z rozwiązywaniem problemów, których dostarcza mu życie, aby rozumiało siebie, umiało współżyć z innymi i potrafiło również znajdować w samym sobie oparcie w trudnych sytuacjach. Szkolny program profilaktyczny obejmować będzie następujące bloki tematyczne: 1. Postrzeganie siebie i rozumienie innych Zajęcia dotyczą rozpoznawania, wyrażania, uczenie się, rozumienia i akceptowania uczuć, emocji własnych i innych ludzi, a także zagadnień związanych z własną tożsamością i niepowtarzalnością oraz kształtowaniem pozytywnej samooceny. 2. Uczestnictwo w grupie Proponowane zajęcia zwracają szczególną uwagę na kształtowanie umiejętności obcowania z innymi, tak by dostrzegać, to jak wiele można dać i jak wiele otrzymać np.: pomoc, życzliwość, zrozumienie, wzajemne wsparcie. Zachęcanie dzieci do lepszego rozumienia ludzi i do uszanowania odmiennego sposobu życia innych. 3. Rozwiązywanie problemów Ćwiczenia mają nauczyć uczniów rozstrzygania problemów i podejmowania samodzielnych decyzji. Dzieci analizują przyczyny powstawania konfliktów i poszukują sposobów konstruktywnego ich rozwiązania oraz dochodzenia do porozumienia. 4. Dbanie o zdrowie ( z uwzględnieniem tematyki uzależnień) Proponowane w programie zajęcia dają uczniom okazję do zastanowienia się nad codziennymi nawykami korzystnymi i niekorzystnymi dla ich zdrowia. Ważne jest, aby zrozumieli, że opisami są w znacznym stopniu odpowiedzialni za własne zdrowie. W obszarze tym proponowane są zajęcia, dzięki, którym mogą dowiedzieć się, jak na równowagę organizmu wpływają środki uzależniające. Proponowany cykl ma przede wszystkim – w inny niż zazwyczaj sposób – dostarczyć młodzieży informacji o substancjach szkodliwych dla zdrowia oraz zaproponować takie wzorce postępowania, w których nie ma miejsca na alkohol, papierosy i narkotyki. Zajęcia w programie „Spójrz inaczej” prowadzone są metodami aktywnymi, tzn. w taki sposób, aby umożliwić uczniom aktywne doświadczanie i przeżywanie tego, co jest tematem zajęć, a następnie podsumowanie i opracowanie zdobytych doświadczeń. Program psycho – profilaktyczny „Nasze spotkania” Program psycho – profilaktyczny „Nasze spotkania” M. i P. Fijewskich wykorzystywany jest w warsztatach dla uczniów gimnazjum. Program służy nauce umiejętności psychologicznych – rozumieniem siebie, kierowaniem sobą i porozumiewaniem się z innymi. Umiejętności te stanowią istotne wyposażenie młodej osoby, chroniące przed zaburzeniami psychicznymi, w tym również przed uzależnieniami. Młodzi ludzie znajdują się często w niewoli własnych emocji, reagują zbyt ostro w sytuacjach, które tego nie wymagają. Zajęcia pomogą im w świadomym kierowaniu światem uczuć. Program warsztatów dla rodziców i wychowawców J. Sakowskiej i Z. Śpiewak na podstawie ksiązki A. Faber i E. Mezlish Program warsztatów dla rodziców i wychowawców J. Sakowskiej i Z. Śpiewak na podstawie książki A. Faber i E. Mezlish dotyczy trenowania umiejętności komunikowania się z dziećmi językiem uczuć. Na kolejnych spotkaniach przedstawione będą sposoby praktycznego poradzenia sobie z nieposłuszeństwem dziecka, jego niezaradnością, agresywnym zachowaniem, lub zbyt łatwym wchodzeniem z destruktywne dla siebie role w grupie. Na te i inne problemy najlepszym środkiem zaradczym jest według autorek umiejętność precyzyjnego nazywania uczuć, oraz identyfikowania przyczyn które je wyzwalają. Klub Rodzica – współorganizowanych z Radą Rodziców Organizowanie spotkań nauczycieli i rodziców w Klubie Rodzica ma na celu otwarte dyskusje na tematy zagrożeń z którymi stykają się na co dzień uczniowie naszej szkoły oraz sprawdzonych sposobów zaradzenia im. (zaproszeni prelegenci będą do dyspozycji uczestników również godzinę po zakończeniu panelu). Tematy spotkań zostały wyłonione na podstawie analizy ankiety (Bibliografia poz.1) przeprowadzonej wśród uczniów i rodziców na przełomie września i października. Tematy spotkań: Jak pomagać dziecku odmówić w sytuacji nacisku grupy 1. Jak reagować na wypowiedzi w „języku szakala” – praktyczne zajęcia z metody M. B. Rozenberga 2. Tematy w trakcie opracowania 3. Tematy w trakcie opracowania Realizacja apeli współorganizowanych przez samorząd szkolny Uczniowie współorganizują apel prezentujący swoim kolegom wyniki ankiety na temat zagrożeń oraz bliskie im tematy. Działania profilaktyczne szkoły (realizacja lub koordynacja – psycholog szkolny mgr Anna Grzegorczyk) 1. „5.W” – godziny wychowawcze są praktyczną realizacją na poziomie klas Programu Profilaktycznego „Spójrz inaczej” A. Kołodziejczyka (warsztaty dla nauczycieli odbyły się 22. VIII – 10 IX, zakończone certyfikatami). 2. Spotkanie z terapeutą uzależnień K. Markiewiczem (dla uczniów) 3. Spotkanie z terapeutą uzależnień K. Markiewiczem (dla rodziców) 4. Spotkanie w Klubie Rodzica „Jak pomagać dziecku odmówić w sytuacji nacisku grupy” 5. Przeprowadzenie wśród uczniów ankiety „Profilaktyki uzależnień” (materiały oświatowe) 6. Apel przygotowany przez samorząd szkoły dot. uzależnień (na podstawie analizy wyników ankiet) 7. Warsztaty dla rodziców i nauczycieli „Jak mówić żeby dzieci nas słuchały i słuchać, aby chciały do nas mówić” II semestr 8. Apel „negatywne zjawiska w życiu naszej szkoły – stres, rywalizacja, dokuczanie. 9. Warsztaty dla uczniów Gimnazjum „psychoedukacja” (cztery tematy do wyboru z dziesięciu) II semestr 10. Nauka „języka żyrafy. Jak reagować na „język szakala” – praktyczne zajęcia z metody M.B Rosenberga” zajęcia dla rodziców i nauczycieli, zajęcia dla uczniów, konkurs międzypokoleniowy. Działania profilaktyczne szkoły – pedagog (realizacja lub koordynacja – pedagog szkolny mgr Joanna Piwowar) 1. Spotkania indywidualne z uczniami w sytuacjach konfliktowych 2. Rozmowy z rodzicami o uczniach i ich problemach 3. Spotkania z Radą Rodziców w celu określania problemów istniejących w szkole 4. Wspieranie pracy nauczycieli poprzez szybkie reagowanie na zachowania uczniów („kącik spokoju”) 5. „Spotkania babskie” z dziewczętami Kalendarz działań profilaktycznych (realizacja lub koordynacja psycholog, pedagog szkolny) I wrzesień Przeprowadzenie wśród uczniów ankiety „ Profilaktyka uzależnień” II październik Spotkania indywidualne z uczniami w sytuacjach konfliktowych III listopad Apel przygotowany przez samorząd szkoły dotyczący uzależnień (na podstawie analizy wyników ankiet) IV grudzień Spotkanie z terapeutą uzależnień K. Markiewiczem (dla uczniów) Nauka „języka żyrafy. Jak reagować na „język szakala” – praktyczne zajęcia z metody M.B Rosenberga” zajęcia dla rodziców i nauczycieli, zajęcia dla uczniów, konkurs międzypokoleniowy. V styczeń Nauka „języka żyrafy. Jak reagować na „język szakala” – praktyczne zajęcia z metody M.B Rosenberga” zajęcia dla rodziców i nauczycieli, zajęcia dla uczniów, konkurs międzypokoleniowy. Spotkanie z terapeutą uzależnień K. Markiewiczem (dla rodziców) VI luty Apel „negatywne zjawiska w życiu naszej szkoły – stres, rywalizacja, dokuczanie. Warsztaty dla uczniów Gimnazjum „psychoedukacja” (cztery tematy do wyboru z dziesięciu) VII marzec Spotkanie w Klubie Rodzica „Jak pomagać dziecku odmówić w sytuacji nacisku grupy” Warsztaty dla rodziców i nauczycieli „Jak mówić żeby dzieci nas słuchały i słuchać, aby chciały do nas mówić” VIII kwiecień Warsztaty dla uczniów Gimnazjum „psychoedukacja” (cztery tematy do wyboru z dziesięciu) IX maj Warsztaty dla uczniów Gimnazjum „psychoedukacja” (cztery tematy do wyboru z dziesięciu) X czerwiec Spotkanie w Klubie Rodzica „Jak pomagać dziecku odmówić w sytuacji nacisku grupy” Kalendarz działań profilaktycznych (godziny wychowawcze) (realizacja wychowawcy klas) NAUCZANIE ZINTEGROWANE PROGRAM WYCHOWANIA - PROGRAM PROFILAKTYCZNY KLAS O A,B 1. Sfera doświadczeń związanych z „ja”: - poznanie własnego ciała; - poznanie granic swoich zdolności i możliwości (skuteczności) w działaniu; umiejętność mówienia o sobie, określanie własnych marzeń, przyjemności, radości; - doskonalenie zmysłów, uświadomienie ich roli w życiu człowieka (podstawa poznania i działania); - rozwijanie dziecięcej wrażliwości, wyobraźni, spostrzeżeń; - nabywanie pewności siebie. 2. Sfera kontaktów społecznych: - znajomość członków swojej rodziny i ich ról; - uczenie się postępowania w zgodzie z ustalonymi zasadami życia (świadomość ograniczeń i konsekwencji nieprzestrzegania ich); - uświadamianie różnych form spędzania wolnego czasu; - poznawanie, poszanowanie i uświadomienie potrzeby kultywowania tradycji rodzinnych; - rozwijanie umiejętności traktowania swoich potrzeb na równi z potrzebami innych członków grupy (współdziałanie, dokonywanie wyborów); - uświadomienie dobra w działaniach prospołecznych i w innych sytuacjach; - kształcenie umiejętności współodczuwania wobec osób potrzebujących pomocy; - rozwijanie poczucia odpowiedzialności za drugiego człowieka, za słabszych i niepełnosprawnych. 3. Sfera kontaktów ze światem: - poznawanie najbliższego środowiska i specyfiki swojego regionu; - rozwijanie wiedzy na temat swojego regionu w powiązaniu z tradycjami własnej rodziny; - budzenie świadomości narodowej - mój kraj, moja ojczyzna to Polska; - budowanie zainteresowania Ziemią jako planetą, ludźmi na niej żyjącymi, krajobrazami; - uwrażliwianie dzieci na otaczającą przyrodę - kształcenie związków emocjonalnych; - uświadomienie różnorodności i współzależności w przyrodzie; - kształcenie umiejętności obserwowania, eksperymentowania, badania i doświadczeń; - nabycie umiejętności, które zapewniają ochronę i wzmocnienie zdrowia własnego i innych, oraz przekształcenie ich w nawyki; - kształcenie umiejętności wyborów czynników prozdrowotnych, odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, a zwłaszcza członków rodziny, sąsiadów, rówieśników itp.; - rozwijanie zainteresowania techniką, jej znaczeniem dla ułatwienia życia, podnoszenia skuteczności pracy. 4. Sfera reagowania emocjonalnego: - uwrażliwianie dziecka na piękno poezji, baśni, muzyki, malarstwa, teatru; - wprowadzenie dziecka w świat dźwięków, świat muzyki, rozwijanie aktywności muzycznej poprzez tworzenie, odtwarzanie i słuchanie; - rozwijanie wrażliwości na barwę; - rozwijanie ekspresji, śmiałości, płynności ruchów na różnych formatach papieru, pomysłowości w tworzeniu kompozycji; - zapewnienie dzieciom możliwości swobody w działaniu i doboru materiału, wdrażanie do doprowadzenia pracy do końca; - rozwijanie fantazji dzieci przez zabawy w teatr, inscenizacje, pantomimę i zabawy dramowe; - wyzwalanie naturalnej spontaniczności poprzez posługiwanie się różnymi sposobami ekspresji: mimiką, ruchem, słowem, dźwiękiem, barwą; - kształtowanie postaw współdziałania w grupie; - kształtowanie pozytywnej motywacji do zajęć ruchowych i sportu; - wzbogacenie zasobu umiejętności ruchowych; - doskonalenie sposobów wykonania różnych czynności, kształtowanie motoryki - szybkości, gibkości, siły, wytrzymałości, zwinności, koordynacji, mocy, płynności ruchów; - ilustrowanie ruchem prostych czynności, zjawisk przyrody, żywiołów, fragmentów literatury; - posługiwanie się różnymi formami ruchu: odkrywanie, naśladowanie, inscenizacja, mimika, pantomima, gimnastyka - improwizacja ruchowa; - wyzwolenie u dzieci tendencji do samoekspresji i rozwijania inwencji twórczej: formy ruchowo-muzyczno-słowne; - wzmacnianie odporności organizmu na szkodliwe wpływy środowiska przez aktywność ruchową i hartowanie organizmu. PROGRAM WYCHOWANIA - PROGRAM PROFILAKTYCZNY KLAS I A,B Cele ogólne - kształtowanie poczucia przynależności do różnych społeczności - kształtowanie umiejętności działania w różnych sytuacjach szkodliwych i pozaszkolnych - uświadomienie wartości różnych wspólnot w życiu człowieka - uczenie właściwych zachowań w różnorodnych środowiskach społecznych i przyrodniczych, - przygotowanie do pełnienia różnych ról społecznych Formy realizacji Wrzesień - Niebezpieczeństwa i zagrożenia na terenie szkoły i w jej otoczeniu. Sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach - „Nasze wakacje” – bezpieczeństwo zabaw letnich „Urodzinowy kalendarz klasowy” – pamiętajmy o naszych urodzinach. - Powinności pierwszoklasisty. Szacunek dla książek. „Ślubowanie”. - „Zachowanie przy stole” – organizacja własnych działań podczas przygotowania posiłku, higiena i estetyka posiłków. - Cechy charakteru – wady i zalety. Samoocena i ocena postępowania innych. - Szacunek dla wszystkich członków rodziny. - Nasz nauczyciel, nasi koledzy. Normy i zasady postępowania w grupie. Obowiązki dyżurnego. - Pracownicy szkoły i stosunek ucznia do nich. - Bezpieczna droga do szkoły. Zakazy i nakazy na drodze – znaki drogowe. - Czy jestem dobrym kolegą? – określanie i nazywanie uczuć. Plotka i kłamstwo i ich negatywne skutki. Pamięć o chorym koledze. - Współpraca i współzawodnictwo w czasie zabaw i pracy – cały rok Październik - Mój dom – najważniejsze miejsce na świecie - Moja i najbliższa okolica. - Tolerancja wobec innych: zabawy i zainteresowania dziewcząt. - Tolerancja wobec innych: zabawy i zainteresowania chłopców. - Sytuacje niebezpieczne podczas zabaw. - Moje obowiązki w szkole - Podwórko miejskie – podwórko wiejskie – porównywanie. - Piękno lasu i jego ochrona jesienią (niebezpieczeństwo pożarów). - Życie na wsi jesienią – szacunek dla pracy rolnika. - Rola zwierząt domowych w życiu człowieka i odpowiedzialność za nie. Ostrożność wobec nieznajomych zwierząt. Schroniska dla zwierząt. - Sposoby spędzania czasu wolnego. Organizacja i planowanie własnych działań. Listopad - Pamięć o tych którzy odeszli – Święto Zmarłych – odwiedzanie żołnierskich grobów. - Budzenie uczuć patriotycznych – Święto Niepodległości. - Sposoby walki z nudą. Programy telewizyjne dla dzieci. - Czynny i bierny wypoczynek. Różne dyscypliny sportu – wpływ sportu na zdrowie i dobre samopoczucie - Urządzanie techniczne i bezpieczeństwo korzystania z niektórych z nich (urządzenia elektryczne) - Co należy jeść, aby zdrowo się odżywiać? Grudzień - Jak zadbać o zdrowie zębów? - Zakazy i nakazy w domu, szkole i otoczeniu. - Zakazy i nakazy na drodze, znaki drogowe. Bezpieczna droga do szkoły. - Znaczenie snu w życiu człowieka - Radość dawania (Mikołajki”, Boże Narodzenie) – pomoc potrzebującym – paczki dla biednych. - Pomoc w organizowaniu świąt w domu i w klasie. - Przygotowanie wigilijnego stołu – tradycja, estetyka i higiena posiłków Styczeń - Piękno zimowego krajobrazu. - Praca na wsi zimą – szacunek dla pracy rolnika - Śmiech to zdrowie (grlotologia: leczenie śmiechem). - Zachowanie w muzeum, w galerii, w teatrze i w kinie. - Wpływ sportu na zdrowie i samopoczucie – sporty zimowe i niebezpieczeństwa z nimi związane. Cechy dobrego sportowca i kibica. Gry planszowe jako sposób spędzania wolnego czasu. - Organizowanie własnych działań – plany i harmonogramy. - Kim zostanę, gdy dorosnę? Różne zawody. Praca zawodowa rodziców. Luty - Zmiany zachodzące w lesie zimą. Pomoc zwierzętom w zimie (dokarmiamy ptaki) - Ochrona lasów i grożące im niebezpieczeństwa. - Unikanie zagrożeń, zasady postępowania w sytuacji zagrożenia (telefony alarmowe, drogi ewakuacji) - Unikanie niebezpiecznych przygód w czasie ferii zimowych. Marzec - Sytuacje, w których należy powiedzieć „nie” - „Dobry żart tynfa wart” – humor w filmie, książce, w życiu – wg zasady „śmiech to zdrowie”. Kiedy „żart” może ranić? - Choroby i sposoby ich unikania „W zdrowym ciele, zdrowy duch”. Zakaz sięgania po leki przez dzieci. - Pamiętamy o chorym koledze. Kwiecień - Jakie czasopisma i gazety dziecięce warto czytać? - Pozytywne i negatywne postaci bajkowe. - Wielkanocne tradycje i zwyczaje. - Pomoc ludziom potrzebującym – paczki dla biednych. - Zwroty grzecznościowe w rozmowie telefonicznej, w życzeniach, w zaproszeniu, w liście i w życiu codziennym. - Czy łatwo przyznać się do winy? Co to znaczy zadośćuczynienie? - „ Na grzeczności nikt nie traci” – co to jest „dobre wychowanie”? - Piękno wiosennej przyrody – Dzień Ziemi – ochrona środowiska Maj - Zachowanie w sklepie, zakładzie usługowym (poczta) - Zwroty grzecznościowe stosowane w liście. Tajemnica korespondencji. Historia znaczka pocztowego. - Jak powstaje plotka i jakie są jej skutki? - Co to znaczy, że kłamstwo ma krótkie nogi”? - Sąd nad książką – znaczenie książki w życiu człowieka. Wspólna praca ludzi tworzących książki. - Szacunek dla książki. Zachowanie w księgarni, w bibliotece, w czytelni. Czerwiec - Polska – moja Ojczyzna – symbole narodowe i szacunek do nich - Moja miejscowość „małą ojczyzną”. - Bezpieczeństwo zabaw w czasie wakacji. PROGRAM WYCHOWANIA - PROGRAM PROFILAKTYCZNY KLAS II A,B Formy realizacji Wrzesień - Wakacyjne skarby - Przygody wakacyjne - A ja rosnę i rosnę - Moje starsze i młodsze rodzeństwo - Wszystko o zębach - Moi koledzy - Mój przyjaciel - Moja klasa - Mam odwagę się przyznać do winy. Październik - Szkoła moich marzeń - Nasze zainteresowania - Moja szkoła Listopad - Jaki jestem - Poznać i zrozumieć innych Grudzień - Mój dom - Co wiesz o swojej rodzinie ? - Moja bliższa i dalsza rodzina - Moje domowe zajęcia - Punktualność - Mój plan dnia - Święty Mikołaj – prawda czy fikcja - Zwyczaje i tradycje świąteczne – dawniej i dziś Styczeń - Bądź bezpieczny na drodze - Bezpieczeństwo zimowych zabaw - Wspólne zainteresowania i zabawy Luty - Moje najpiękniejsze miejsce na świecie - Zapraszam do swojej miejscowości - Kulturalne zachowanie w środkach komunikacji Marzec - Woda niebezpieczny żywioł - Różne sposoby porozumiewania się - Zwyczaje wielkanocne Kwiecień - Niebezpieczne sytuacje w górach - Tatrzańskie Ochotnicze pogotowie Ratunkowe Maj - Ziemia – naszym wspólnym dobrem. - Zielona szkoła – współpraca w grupie - Jestem widzem - Nasze emocje Czerwiec - Jestem Polakiem - Wakacje – bezpieczeństwo. PROGRAM WYCHOWANIA - PROGRAM PROFILAKTYCZNY KLAS III A,B Główne cele - Zapoznanie się z regulaminem klasowym i szkolnym. Stosowanie się do niego - Uczestniczenie w kultywowaniu tradycji: szkoły miasta, regionu i państwa. - Wdrażanie do zasad kulturalnego zachowania - Zapoznanie ze środowiskiem lokalnym - Zachęcanie dzieci do dbania o rośliny i zwierzęta - Wyrabianie właściwych nawyków higienicznych Formy realizacji Wrzesień - Ustalenie norm postępowania w klasie. Dbanie o bezpieczeństwo swoje i kolegów. - Omówienie kryteriów oceny z zachowania. - Ustalenie zasad przygotowania miejsca do pracy w klasie, pomoc innym kolegom. - Rozmowa na temat: „Czy potrzebna nam jest tolerancja wobec samych siebie i innych ludzi?” - Rozmowa na temat ludzi kalekich i ich oczekiwań wobec ludzi zdrowych. - Rady, jak i dlaczego trzeba się uczyć. - Poznanie początków państwa polskiego. Wycieczka „Szlakiem pierwszych Piastów i Książąt”. Październik - Znaczenie chleba dla człowieka. Wycieczka do piekarni. - Omawianie skutków kłamstwa. - Wycieczka do biblioteki szkolnej. Pogadanka na temat słynnych pisarzy. - Przygotowanie klasowej biblioteczki. - Relacje międzyludzkie. Wdrażanie do przestrzegania właściwych form grzecznościowych. Zwrócenie uwagi na używanie słów: dziękuję, przepraszam, proszę. Listopad - Spacer alejkami Starych Pawązek - Pierwszy kontakt z historią, z postaciami ważnymi w dziejach Polski od początku państwa polskiego do czasów współczesnych. - Wypowiedzi na temat, jak powinien postępować rycerz XXI wieku. Honor jego znaczenie w obecnych czasach. Wyjaśnienie powiedzenia „Bóg, Honor, Ojczyzna” oraz znaczenia słowa patriota”. - Organizacja imprezy klasowej „Andrzejki”. Grudzień - Potrzeba miłości i akceptacji drugiego człowieka. Działalność charytatywna, nazwy, i symbole organizacji charytatywnych. - Przedstawienie wartości ważnych w życiu społecznym: potrzeby dzielenia się z innymi i troski, dobroczynności i niesienia innym bezinteresownej pomocy. - Udział w akcji charytatywnej „Pomoc dla najuboższych”. - Udział i organizacja imprez oraz świąt: Mikołajki, Wigilia klasowa. Styczeń - Dbanie o zwierzęta w czasie zimy. Przygotowanie ptasiej stołówki. - Przygotowanie oraz udział w balu karnawałowym. - Dobieranie ubioru stosownego do pory roku. - Wypowiedzi dzieci na podstawie własnych doświadczeń: „ Jak sobie radzić w trudnych lub nieznanych sytuacjach”. - Spotkanie i rozmowa z uczniami klasy IV na temat: „Jak jest w klasie IV”? Luty - Przygotowanie dzieci przestrzegania zasad bezpieczeństwa w czasie zimowych zabaw. - Wizyta w sali informatycznej. Zapoznanie się z możliwością bezpiecznego korzystania z Internetu. Marzec - Wycieczka do muzeum lub galerii. Wypowiedzi dzieci na temat oglądanych obrazków. - Zapoznanie z sylwetka współczesnego malarza. - Przygotowania do konkursu recytatorskiego „Warszawska Syrenka”. - Przygotowanie do obchodów Pierwszego Dnia Wiosny. - Dzielenie się dzieci informacjami na temat traktowania zwierząt domowych oraz obowiązków wynikających z posiadania w domu zwierzaka. - Zbieranie symbolicznej złotówki na zwierzęta w schronisku. Kwiecień - Wypowiedzi na temat „Czy zajmują się ekolodzy”?. Sprzątanie najbliższej okolicy. Segregowanie śmieci. - Udział w konkursie recytatorskim „Warszawska Syrenka”. - Przygotowania do Świąt Wielkanocy – świąteczne śniadanie w klasie; tradycyjne potrawy, zwyczaje świąteczne. Maj - Zachęcanie dzieci do czytania książek. Wypowiedzi uczniów na temat najciekawszych książek, które ostatnio przeczytały. - Zorganizowanie konkursu na najciekawszy opis samodzielnie przeczytanej książki. - Wycieczka do wydawnictwa i drukarni gazet. Poznanie historii gazet i czasopism na przykładach. - Reklama. Informacje prawdziwe i fałszywe. - Ekologia – zbieranie makulatury. - Poznanie sylwetek wielkich Polaków – Karol Wojtyła, Janusz Korczak, Fryderyk Chopin. - Przygotowania do Obozu Naukowego. - Zorganizowanie Dnia Rodziców – program artystyczny oraz samodzielnie przygotowanie poczęstunku. Wywiad z rodzicami na temat „O czym marzą moi rodzice?” Czerwiec - Czytanie i omówienie praw człowieka. Wypowiedzi dzieci, czy marzą być dorosłymi? - „Czy jesteśmy zgraną klasą”? – próba oceny klasowych postaw. - Tolerancja wobec drugiego człowieka – ćwiczenia integrujące grupę, przekazujące dziecięce postawy. - Przypomnienie i utrwalenie regionów Polski, poszanowanie dla lokalnych tradycji i kultury. - Podsumowanie pracy oraz zachowania za cały rok szkolny – próba samooceny. - Rozmowa na temat bezpiecznych zabaw w czasie wakacji PROGRAM WYCHOWANIA - PROGRAM PROFILAKTYCZNY Dla klas: IV A,B; V A,B; VI A,B; I G, II G, III G Wrzesień Klasa IV a IV b Tematy godzin wychowawczych 1. Jaki jestem? 2. Ludzie różnią się między sobą. 1. 2. 3. 4. Doceniam innych, a inni doceniają mnie „Jaki jestem” Moje sukcesy Dlaczego ważne jest zwracanie uwagi na swoje emocje? Va 1. Kim jestem? 2. Moje mocne strony 3. Prawdziwy Ja wykonanie pracy plastycznej Vb 1. Kim jestem? 2. Kim jestem? - Wykonanie pracy plastycznej 3. Moje mocne strony. VI a VI b Ig II g 1. Kto wpływa na to, że palimy 2. Przemoc i jak możemy jej przeciwdziałać 1. Kto wpływa na to, że niektórzy palą? 2. Dlaczego palacze namawiają do palenia. Uczmy się mówić „nie” palącym. 1. 2. 3. 4. Poznajemy się Współpracujemy ze sobą Ustalamy normy i zasady pracy w grupie Moje uczucia 1. Ustalamy normy i zasady pracy w grupie 2. Dlaczego palacze namawiają do palenia papierosów 1. Co robisz ze swoim wstydem? 2. Co to jest stres? 3. Jak sobie radzimy ze stresem? III g Październik Klasa IV a Tematy godzin wychowawczych 1. Doceniam innych, a inni doceniają mnie. 2. Moje sukcesy 1. Dlaczego ważne jest zwracanie uwagi na swoje emocje 2. Ludzie różnią się między sobą IV b Va 1. Umniejszanie wartości 2. Kiedy czuję się samotny 1. Moje mocne strony – karta z dyplomu Vb VI a 1. Konflikty i jak sobie z nimi radzić 2. Problemy lęki, niepokoje VI b 1.Dlaczego ludzie piją alkohol? 2. Dlaczego młodzież nie powinna pić alkoholu? Ig 1. Moje uczucia wewnętrzne Ja – zewnętrzne Ja 2. Jak wyrażam złość 1. Słuchać uważnie i aktywnie II g 1. Jak sobie radzić ze stresem ? III g Listopad Klasa IV a Tematy godzin wychowawczych 1. Dlaczego ważne jest zwracanie uwagi na swoje emocje. 2. Wewnętrzne Ja, zewnętrzne Ja. IV b 1. Wewnętrzne Ja, zewnętrzne Ja 2. Możemy wpływać na swój nastrój. Va 1. Trudne uczucia i ich wyrażanie. 2. Problemy, a zachowania Vb VI a VI b 1. 2. 1. 2. Trudne uczucia i ich wyrażanie Potrzeby a zachowania Uczucia i reakcje organizmu Jak sobie radzić ze wstydem 1. Jak można uzależnić się od alkoholu? 2. Co wiemy o alkoholu? Ig 1. Dostrzeganie swoich mocnych stron. 2. Język Ja. II g 1. Dostrzeganie swoich mocnych stron 2. Co czyni nas dorosłymi? III g 1. Moje przyzwyczajenia 2. Jak zmieniać swoje przyzwyczajenia? Grudzień Klasa IV a Tematy godzin wychowawczych 1. Możemy wpływać na swój nastrój. 2. Jak pomóc tym, którzy czują się odrzuceni 1. Jak pomóc tym, którzy czują się odrzuceni? 2. Jak sobie radzić z przemocą i agresją? IV b Va 1. Potrzeby i zachcianki 2. Grupy, do których należymy VI a 1. Potrzeby i zachcianki 2. Grupy, do których należymy 1. Co to jest złość? Jak sobie radzić ze złością? 2. Jak się zmieniamy? Jakim człowiekiem chcę być? VI b 1. Uzależnienie wpływa na całą rodzinę? 2. Uzależnienie wpływa na całą rodzinę? Vb Ig II g III g 1. Porozumiewanie się bez słów. 2. Grupy, do których należymy 1. Co to znaczy być człowiekiem odpowiedzialnym? 2. Jestem odpowiedzialny za to co robię 1. Moje życie 2. Moje wartości Styczeń Klasa IV a Tematy godzin wychowawczych 1. Jak sobie radzić z przemocą i agresją 2. Jak radzę sobie w klasie 1. Jak sobie radzić z przemocą i agresją? 2. Jak sobie radzę w IV klasie? IV b Va 1. Moja rodzina 2. Rodziny są różne VI a 1. Moja rodzina 2. Rodziny są różne 1. Jak inni wpływają na nas? Moje przyjaźnie. 2. Pomaganie innym VI b 1. Co wiemy o narkotykach 2. Co wiemy o narkotykach Vb Ig II g III g 1. Nasza klasa 2. Dotrzymywanie słowa 1. Dotrzymajmy „ważne słowa” 2. Co dziewczyny i chłopcy myślą o sobie? 1. Dlaczego warto czuć się pewnym siebie? 2. Z czym wiąże się wejście do nowej grupy? Luty Klasa IV a IV b Tematy godzin wychowawczych 1. Czasami podejmujemy ryzykowne decyzje 1. Czasami zmieniamy swoje decyzje 2. Nowe potrzeby Va 1. Moje przyjaźnie 2. Jak lepiej rozumieć innych ludzi? Vb 1. Moje przyjaźnie 2. Jak lepiej rozumieć innych ludzi? 1. Namawianie 2. Uczmy się odmawiać VI a VI b Ig II g III g 1. Dlaczego ludzie biorą narkotyki 2. Dlaczego ludzie biorą narkotyki 1. Gdy nie jestem członkiem grupy. 1. Zaufanie do innych 2. Rozmowy, które mogą pomóc 1. Co wpływa na innych? 2. Krytyka i jej znaczenie Marzec Klasa IV a IV b Tematy godzin wychowawczych 1. Czasami zmieniamy swoje decyzje 2. Uczymy się odmawiać 1. Uczymy się odmawiać 2. Moje przyzwyczajenia Va 1. Uczymy się współdziałać 2. Co powinienem wiedzieć zanim podejmę decyzję? Vb 1. Rozwiązywanie problemów. Podejmowanie decyzji 2. Rozwiązywanie problemów. Jaki podobieństwa i różnice wpływają na kontakty wzajemne. 1. Podejmowanie decyzji VI a VI b Ig 1. Zaufanie do innych 2. Dziewczęta i chłopcy 1. Zaufanie do innych 2. Dziewczęta i chłopcy II g 1. Gdzie zwrócić się o pomoc 2. Konflikty są częścią naszego życia III g 1. Co ułatwia i co utrudnia krytykę 2. Co ułatwia i co utrudnia krytykę Kwiecień Klasa Tematy godzin wychowawczych IV a 1. Nasze potrzeby 2. Moje przyzwyczajenia IV b 1. Jak zmieniać swoje przyzwyczajenia? 2. Zdrowe życie Va 1. Zdarza się nam podejmować ryzykowne decyzje 2. Rozwiązywanie problemu klasowego 1. Zdarza się nam podejmować ryzykowne decyzje 2. Rozwiązywanie problemu klasowego 1. Rozwiązywanie problemów. Konflikty są częścią naszego życia. Co to jest konflikt 2. Rozwiązywanie problemów. Sposoby rozwiązywania konfliktów 1. Podobieństwa i różnice – co ma wpływ na konflikty Vb VI a VI b Ig 1. Konflikty są częścią naszego życia 2. Co to jest konflikt? II g 1. Przyczyny konfliktów 2. Skutki konfliktu 1. Jak powstają stereotypy? 2. Jak pozbywać się uprzedzeń wobec innych ludzi? III g Maj Klasa IV a Tematy godzin wychowawczych 1. Jak zmieniać swoje przyzwyczajenia? 2. Zdrowe życie ? 1. Podejmuję odpowiedzialne decyzje dotyczące zdrowia. 2. Moje mocne strony kartka + dyplom IV b Va Vb VI a 1. Rozwiązywanie problemów 2. Wpływ palenia na różne układy naszego ciała 1. Rozwiązywanie problemów. 2. Wpływ palenia na różne układy naszego ciała 1. Dlaczego ludzie pija alkohol. Dlaczego młodzi ludzie nie powinni pić alkoholu 2. Jak można się uzależnić od alkoholu. Wpływ uzależnienia na całą rodzinę. 1. Konflikty są częścią naszego życia VI b Ig II g III g 1. Przyczyny konfliktów 2. Konflikty w rodzinie 1. Konflikty w naszej rodzinie 2. Dwa spojrzenia na konflikt 1. Co biorę pod uwagę przy podejmowaniu decyzji? 2. Podejmujemy trudne decyzje. Czerwiec Klasa IV a Tematy godzin wychowawczych 1. Podejmuję odpowiedzialne decyzje dotyczące zdrowia 1. Kiedy czuję się samotny? 2. Potrzeby a zachowania IV b Va Vb VI a 1. Kto wpływa na to, że zaczynamy palić 2. Jak alkohol działa na organizm 1. 2. 1. 2. Kto wpływa na to, że zaczynamy palić? Co wiemy o alkoholu? Co wiemy, czego nie wiemy o narkotykach? Dlaczego ludzie biorą narkotyki? 1. Co to jest konflikt? VI b Ig 1. Czego się nauczyłem? II g 1. Rozwiązywanie konfliktów 2. Czego się nauczyłem? 1. Jak rozwiązywać problemy? 2. Zdrowe i niezdrowe sposoby zaspokajania potrzeb. III g Bibliografia 1. E. Konińska: Mądrze i skutecznie. Zasady konstruowania szkolnego programu profilaktyczno – wychowawczego. Kraków 2002 2. A. Kołodziejczyk, E. Czernieriwska: Podręcznik do prowadzenia zajęć z uczniami w szkole podstawowej. Spójrz inaczej 2. A. Kołodziejczyk, E. Czernieriwska: Podręcznik do prowadzenia zajęć z 3. uczniami w gimnazjumj. Spójrz inaczej 4. M. Król – Fijewska, P. Fijewski: Nasze spotkania. Przewodnik do realizacji zajęć psycho – profilakycznych. W.A. B. – 1998 5. J. Sakowska, Z. Śpiewak : Szkoła dla rodziców i wychowawców. Program zajęć warsztatowych. 6. A. Faber, E. Mazlish. Jak mówić żeby dzieci nas słuchały. Media rodzina 2000 ( materiały do zajęć warsztatowych. 7. M.B Rozenberg: Porozumienie bez przemocy o języku serca. J. Santorski Warszawa 2000