Farmakognozja - Wydział Farmaceutyczny

Farmakognozja - Wydział Farmaceutyczny

Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
Sylabus - Farmakognozja
1. Metryczka
Nazwa Wydziału:
Program kształcenia (kierunek studiów,
poziom i profil kształcenia, forma studiów,
np. Zdrowie publiczne I stopnia profil
praktyczny, studia stacjonarne):
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej
Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów: stacjonarne
i niestacjonarne, profil ogólnoakademicki
Rok akademicki:
2016/2017
Nazwa modułu/przedmiotu:
farmakognozja
Kod przedmiotu (z systemu Pensum):
29510
Jednostka/i prowadząca/e kształcenie:
Katedra Farmakognozji i Molekularnych Podstaw Fitoterapii
Kierownik jednostki/jednostek:
Prof. dr hab. Marek Naruszewicz
Rok studiów (rok, na którym realizowany
jest przedmiot):
III
Semestr studiów (semestr, na którym
realizowany jest przedmiot):
V, VI
Typ modułu/przedmiotu (podstawowy,
kierunkowy, fakultatywny):
kierunkowy
Prof. dr hab. Marek Naruszewicz
Dr hab. Anna Kiss
Dr hab. Agnieszka Bazylko
Dr hab. Sebastian Granica
Dr Monika Czerwińska
Osoby prowadzące (imiona, nazwiska
oraz stopnie naukowe wszystkich
wykładowców prowadzących przedmiot):
Dr Agnieszka Filipek
Dr Andrzej Parzonko
Dr Jakub Piwowarski
Mgr Barbara Michalak
Mgr Iwona Stanisławska
Mgr Marta Woźniak
Mgr Marta Rogowska
Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot
dostępny jest dla studentów w ramach
programu Erasmus):
Osoba odpowiedzialna za sylabus
(osoba, do której należy zgłaszać uwagi
NIE
Dr Andrzej Parzonko
Strona 1 z 8
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
dotyczące sylabusa):
Liczba punktów ECTS:
11
2. Cele kształcenia
1. Umiejętność zastosowania metod makroskopowych, mikroskopowych i fitochemicznych do
badania tożsamości i jakości substancji roślinnych.
2. Umiejętność charakteryzowania ważniejszych substancji czynnych roślin pod względem budowy
chemicznej, cech fizykochemicznych i właściwości farmakologicznych.
3. Umiejętność oceniania wpływu substancji roślinnych na organizm człowieka w zależności od
składu jakościowego, ilościowego, drogi podawania i sposobu dawkowania.
4. Umiejętność omówienia działania (wraz z mechanizmem) i wskazań do stosowania substancji
roślinnych.
5. Umiejętność wskazania skutków ubocznych i niepożądanych działań substancji roślinnych oraz
przeciwwskazań do ich stosowania.
Strona 2 z 8
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
3. Wymagania wstępne
1. Znajomość podstaw anatomii roślin, umiejętność przygotowania preparatów mikroskopowych i
pracy z mikroskopem optycznym.
2. Podstawowa znajomość gramatyki języka łacińskiego.
3. Umiejętność pracy w laboratorium chemicznym, znajomość metod analitycznych.
4. Znajomość organicznych związków chemicznych.
5. Zaliczone przedmioty: anatomia człowieka, botanika, chemia analityczna, chemia organiczna,
fizjologia człowieka, łacina.
4. Przedmiotowe efekty kształcenia
Lista efektów kształcenia
Symbol przedmiotowego
efektu kształcenia
Treść przedmiotowego efektu kształcenia
Odniesienie do efektu
kierunkowego (numer)
W1
Zna surowce pochodzenia naturalnego stosowane w
lecznictwie oraz wykorzystywane w przemyśle
farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym
C.W36
W2
Zna grupy związków chemicznych – metabolitów
pierwotnych i wtórnych, decydujących o aktywności
biologicznej i farmakologicznej surowców roślinnych
C.W37
W3
Zna struktury chemiczne związków występujących w
roślinach leczniczych, ich działanie i zastosowanie
C.W38
W4
Zna lecznicze surowce roślinne farmakopealne i
niefarmakopealne oraz metody oceny ich jakości i
wartości leczniczej
C.W39
W5
Zna surowce roślinne silnie i bardzo silnie działające, a
także skład chemiczny, właściwości lecznicze i
toksyczność roślin narkotycznych
C.W40
W6
Zna zasady stosowania i dawkowania leczniczych
surowców roślinnych, ich toksyczność, skutki działań
niepożądanych oraz interakcje z lekami syntetycznymi,
innymi surowcami i substancjami pochodzenia roślinnego
C.W41
U1
Określa metodami makro- i mikroskopowymi tożsamość
surowca roślinnego, w formie krojonej i sproszkowanej, w
tym jako składnika mieszanki ziołowej i mieszaniny
surowców sproszkowanych
C.U14
U2
Udziela informacji o leczniczym surowcu roślinnym,
określa jego skład chemiczny, właściwości lecznicze,
działania uboczne i interakcje
C.U15
U3
Stosuje techniki i metody analityczne oraz biologiczne w
badaniach jakościowych i ilościowych substancji
czynnych występujących w surowcach roślinnych
C.U16
U4
Rozpoznaje leczniczy surowiec roślinny i kwalifikuje go
do właściwej grupy botanicznej na podstawie jego cech
morfologicznych i anatomicznych
C.U35
Strona 3 z 8
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
U5
Ocenia jakość surowca roślinnego i jego wartość
leczniczą w oparciu o monografię farmakopealną oraz z
użyciem innych metod analitycznych i biologicznych
C.U36
U6
Przeprowadza analizę fitochemiczną surowca roślinnego
i określa związek chemiczny lub grupę związków
chemicznych występujących w tym surowcu
C.U37
U7
Wyszukuje w piśmiennictwie informacje naukowe,
dokonuje ich wyboru i oceny oraz wykorzystuje je w
celach praktycznych
C.U38
5. Formy prowadzonych zajęć
Forma
Liczba godzin
Liczba grup
Minimalna liczba osób
w grupie
Wykład
45
1
nieobowiązkowe
Seminarium
15
5
nieobowiązkowe
Ćwiczenia
90
10 (1. Sem.) – 20 (2. Sem.)
nieobowiązkowe
6. Tematy zajęć i treści kształcenia
W1-Wykład 1- Temat: Wykład wstępny – W6
W2-Wykład 2- Temat: Przedmiot i zakres farmakognozji - W3
W3-Wykład 3- Temat: Pierwotne i wtórne substancje roślinne – W2
W4-Wykład 4- Temat: Węglowodany – W1, W2, W3, W4
W5-Wykład 5- Temat: Biooleje - W1, W2, W3, W4
W6-Wykład 6- Temat: Witaminy - W1, W2, W3, W4
W7-Wykład 7- Temat: Glikozydy i Glikozydy fenolowe - W1, W2, W3, W4
W8-Wykład 8- Temat: Antranoidy - W1, W2, W3, W4, W5, W6
W9-Wykład 9- Temat: Fenolokwasy - W1, W2, W3, W4
W10-Wykład 10- Temat: Depsydy - W1, W2, W3, W4
W11-Wykład 11- Temat: Fenylopropanoidy - W1, W2, W3, W4
W12-Wykład 12- Temat: Podział garbników, garbniki hydrolizujące - W1, W2, W3, W4
W13-Wykład 13- Temat: Procyjanidyny i antocyjany - W1, W2, W3, W4
W14-Wykład 14- Temat: Flawonoidy - W1, W2, W3, W4
W15-Wykład 15- Temat: Flawonolignany, izoflawony, kawalaktony - W1, W2, W3, W4
W16-Wykład 16- Temat: Sterole i steroidy- wiadomości wstępne – W1, W2, W3, W4
W17-Wykład 17- Temat: Glikozydy kardenolidowe – W1, W2, W3, W4, W5, W6
Strona 4 z 8
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
W18-Wykład 18- Temat: Irydoidy – W1, W2, W3, W4
W19-Wykład 19- Temat: Kumaryny – W1, W2, W3, W4
W20-Wykład 20- Temat: Aminy - W1, W2, W3, W4, W5
W21-Wykład 21- Temat: Alkaloidy – W1, W2, W3, W4, W5, W6
W22-Wykład 22- Temat: Olejki – W1, W2, W3, W4, W5, W6
S1-Seminarium 1- Temat: Komórkowe mechanizmy działania leków roślinnych - W6, U7
S2-Seminarium 2- Temat: Analiza fitochemiczna substancji roślinnych - W4, U3, U5, U6
S3-Seminarium 3- Temat: Laktony seskwiterpenowe, diterpeny i wiadomości wstępne na temat triterpenów
– W1, W2, W3, W5
S4-Seminarium 4- Temat: Saponiny triterpenowe i steroidowe – W1, W2, W3
S5-Seminarium 5- Temat: Wydzieliny pochodzenia roślinnego, lignany i związki siarki – W1, W2, W3, W5,
W6
C1-Ćwiczenie 1- Temat: Identyfikacja substancji roślinnej stabilizowanej etanolem - W4, U1, U4
C2- C3 -Ćwiczenie 2-3- Temat: Identyfikacja substancji roślinnej z potwierdzeniem tożsamości metodą
chromatografii cienkowarstwowej (TLC) – W1, W2, W3, W4, W5, W6, U1, U2, U4, U5, U6
C4-Ćwiczenie 4- Temat: Identyfikacja mieszanki ziołowej – W4, U1, U4
C5-Ćwiczenie 5- Temat: Identyfikacja sproszkowanej substancji roślinnej – W4, U1
C6- C7 -Ćwiczenie 6-7- Temat: Identyfikacja leku zawierającego sproszkowaną substancję roślinną – W4,
U1
C8-Ćwiczenie 8- Temat: Potwierdzenie tożsamości sproszkowanych substancji roślinnych wg. Monografii
farmakopealnej – W1, W2, W3, W4, W5, W6, U2
C9-Ćwiczenie 9- Temat Oznaczanie zawartości arbutyny metodą kolorymetryczną (FPVI) i HPLC (FPIX) –
W4, U2, U3, U5, U6
C10-Ćwiczenie 10- Temat: Oznaczanie zawartości związków flawonoidowych w substancji roślinnej
metodą Christa-Müllera (met. kolorymetryczna) - W4, U2, U3, U5, U6
C11-Ćwiczenie 11- Temat: Badanie chromatograficzne preparatów rynkowych zawierających antrazwiązki
– W4, U2, U3, U5, U6
C12-C13-Ćwiczenie 12-13- Temat: Oznaczanie zawartości olejku w substancji roślinnej metodą FP,
badania obecności i zawartości związków chemicznych w olejkach eterycznych (TLC, GC - chromatografia
gazowa) – W1, W2, W3, W4, W5, W6, U2, U3, U5, U6
C14-Ćwiczenie 14- Temat: Oznaczanie zawartości związków irydoidowych metodą FP VI (met.
kolorymetryczna) oraz badania jakościowe (TLC) substancji roślinnej – W4, U2, U3, U5, U6
C15-C16-Ćwiczenie 15-16- Temat: Oznaczanie zawartości alkaloidów tropanowych w substancji roślinnej
Strona 5 z 8
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
metodą HPLC - wysokosprawna chromatografia cieczowa- W1, W2, W3, W4, W5, W6, U2, U3, U5, U6
7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia
Symbol
przedmiotowego
efektu
kształcenia
Symbole form
prowadzonych zajęć
Sposoby weryfikacji efektu
kształcenia
Kolokwium
W1
W, S, C
W, S, C
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
W, S, C
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
W, S, C
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
W6
U1
W, S, C
W, S
C
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
S, C
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
Kolokwium
Ocena
Kartkówka
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
S, C
U4
C
U5
S, C
Ocena
Kartkówka
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
Kolokwium
U3
Ocena
Kartkówka
Kolokwium
U2
Ocena
Kartkówka
Kolokwium
W5
Ocena
Kartkówka
Kolokwium
W4
Ocena
Kartkówka
Kolokwium
W3
Ocena
Kartkówka
Kolokwium
W2
Kryterium zaliczenia
Ocena
Kartkówka
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
Kolokwium
Ocena
Kartkówka
Ocena
Strona 6 z 8
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
Ocena
Kolokwium
U6
Kartkówka
Ocena
Raport z ćwiczeń
Prawidłowe wykonanie i opisanie
ćwiczenia
Kolokwium
Ocena
S, C
U7
S
8. Kryteria oceniania
Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy
ocena
kryteria
2,0 (ndst)
Uzyskanie mniej niż 60% punktów na egzaminie testowym
3,0 (dost)
Uzyskanie minimum 60% punktów na egzaminie testowym
3,5 (ddb)
4,0 (db)
4,5 (pdb)
5,0 (bdb)
9. Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Matławska I.; Farmakognozja; AM Poznań, Poznań 2008
2. Kohlmünzer S.; Farmakognozja – podręcznik dla studentów farmacji; PZWL, Warszawa 2003
3. Strzelecka H., Kamińska J., Kowalski J., Malinowski J., Walewska E.; Chemiczne metody badań
roślinnych surowców leczniczych; PZWL, Warszawa 1987
4. Strzelecka H. pod red.; Klucz do oznaczania sproszkowanych surowców roślinnych; Oficyna
Wydawnicza WUM, Warszawa
Literatura uzupełniająca:
1. Farmakopea Polska IX, PTFarm, Warszawa
2. Bruneton J.: Pharmacognosy, Phytochemistry, Medicinal Plants. 2nd edition, Lavoisier Publishing
Inc., Intercept Ltd., TEC&DOC Londres, Paris, New York 1999
3. Strzelecka H., Kowalski J.; Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa; PWN, Warszawa 2000
4. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J.; Fitoterapia i leki roślinne: PZWL, Warszawa
2007
10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta)
Forma aktywności
Liczba godzin
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:
Wykład
45
Strona 7 z 8
Liczba punktów ECTS
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
Seminarium
15
Ćwiczenia
90
Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy
przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność
przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp.
Przygotowanie studenta do zajęć
50
Przygotowanie studenta do zaliczeń
75
Inne (jakie?)
275
Razem
11. Informacje dodatkowe
farmakognozja.wum.edu.pl
Podpis Kierownika Jednostki
Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus
Strona 8 z 8