Historia społeczna XX w. SYLABUS

Historia społeczna XX w.
SYLABUS
A. Informacje ogólne
Elementy składowe
sylabusu
Opis
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Profil studiów
Forma studiów
Kod przedmiotu
Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii
Język przedmiotu
Język polski
Rodzaj przedmiotu
Dziedzina i dyscyplina nauki
Rok studiów/semestr
Wymagania wstępne (tzw.
sekwencyjny system zajęć
i egzaminów)
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z podziałem
na formy prowadzenia zajęć
Obowiązkowy, Moduł 13: Historia społeczna XX w.
Założenia i cele przedmiotu
Metody dydaktyczne oraz
ogólna forma zaliczenia
przedmiotu
Socjologia
Studia pierwszego stopnia
Ogólnoakademicki
Stacjonarne
0500-SS1-1HSP
Historia społeczna
Rok I, semestr 1
Brak
30 godzin wykładów, 30 godzin ćwiczeń
Celem przedmiotu jest przekazanie wiedzy na temat historii Polski w XX wieku, na
tle historii powszechnej, ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk i procesów
społecznych. Celem przedmiotu jest również wskazanie na możliwości
wykorzystywania wiedzy historycznej w warsztacie pracy socjologa.
Ćwiczenia: praca w małych grupach, esej, dyskusja, prezentacje multimedialne.
Wykład: wykłady, konsulatacje
Forma zaliczenia przedmiotu.
Ćwiczenia: obecność, ocena aktywności na zajęciach,okresowe krótkie
sprawdziany (wejściówki), ocena esejów, kolokwium w formie testu.
Wykład:egzamin ustny lub pisemny.
Efekty kształcenia
W1. Student ma wiedzę o funkcjonowaniu różnych współczesnych i
historycznych struktur społecznych.
W2. Student zna podstawowe pojęcia i ujęcia teoretyczne związane
z instytucją polityki.
U1. Student wykorzystuje zdobytą wiedzę do rozstrzygnięcia dylematów
pojawiających się w pracy zawodowej.
U2. Student potrafi na podstawie posiadanej wiedzy poprawnie analizować i
interpretować teksty źródłowe.
U3. Student posiada umiejętności merytorycznego argumentowania
z wykorzystaniem poglądów różnych autorów oraz formułowania wniosków w
pracach naukowych.
U4. Student potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temet związany
ze studiowaną problematyką z wykorzystaniem źródeł socjologicznych
U5. Student potrafi przygotować prezentację multimedialną
K1. Jest otwarty na pracę w grupie, potrafiąc przyjmować w niej różne role.
Dostrzega potrzebę kreatywnego kierowania zespołem ludzkim i rozumie
konieczność planowania w czasie wykonywanych czynności.
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
S1_W05
S1_W09
S1_U12
S1_U15
S1_U18
S1_U20
S1_U22
S1_K03, S1_K05
K2. Jest świadomy złożoności świata społecznego przejawiającej się między
innymi różną oceną wydarzeń historycznych. Dostzrega również zmiany w
paradygmatach badawczych w naukach humanistycznych i społecznych
Punkty ECTS
Bilans nakładu pracy
studenta
Wskaźniki ilościowe
Data opracowania:
S1_K10, S1_K02
4
108 godzin obejmuje:
Udział w wykładach – 30 godz.
Udział w ćwiczeniach – 30 godz.
Konsultacje, zaliczenia – 8 godz.
Przytgotowanie eseju (czytanie literatury przedmiotu, pisanie) – 40 godz,
Nakład pracy studenta związany z zajęciami:
Liczba godzin
68
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela
40
o charakterze praktycznym
7.09.2015
Koordynator
przedmiotu:
Punkty ECTS
2,52
1,48
dr hab. Edmund Dmitrów, prof UwB
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Opis
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
Historia społeczna XX w.
0500-SS1-1HSP
Rok studiów/ semestr
Liczba godzin zajęć dydaktycznych
oraz forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
Treści merytoryczne przedmiotu
Rok I, semestr 1
30 godzin wykładu
Efekty kształcenia wraz ze sposobem
ich weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Socjologia
Wydział Historyczno-Socjologiczny
Język polski.
4
dr hab. Edmund Dmitrów, prof. UwB
Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej
Społeczeństwo Polski
Życie gospodarcze i warunki życia ludności
Państwo polskie – II RP
Kultura i masmedia w II RP
Utrata niepodległości i okupacja Polski 1939-1945
Położenie i zachowanie społeczeństwa Polski w warunkach
okupacji.
8) Skutki wojny i okupacji. Budowa ustroju komunistycznego.
9) Przemiany gospodarcze w Polsce realnego socjalizmu
10) Społeczeństwo: przemiany struktur, położenia i stylu życia
11) Społeczeństwo: ewolucja postaw i zachowań
12) Kultura wysoka i kultura masowa w PRL
13) Propaganda i masmedia w okresie PRL
14) Kryzysy i upadek komunizmu w Polsce
15) Bilans epoki PRL
Egzamin ustny
W1. Student ma wiedzę o funkcjonowaniu różnych
współczesnych i historycznych struktur społecznych.
Egzamin ustny
W2. Student zna podstawowe pojęcia i ujęcia
teoretyczne związane z instytucją polityki.
Egzamin ustny
U2. Student potrafi na podstawie posiadanej wiedzy
poprawnie analizować i interpretować teksty źródłowe.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.
Warunkiem zaliczenia modułu zajęć jest zdanie egzaminu ustnego.
Nieobecność na wykładzie trzeba zaliczyć w formie pisemnego
opracowania tematu, w oparciu o literaturę. Trzy nieusprawiedliwione
nieobecności na wykładzie kwalifikują do niezaliczenia przedmiotu.
Literatura podstawowa:
1) Garlicki Andrzej, Historia 1815-12004. Polska i świat. Warszawa
2005
Gładysz Mikołaj, Historia II, Cz. 2. Okres międzywojenny i II wojna
światowa, Gdańsk 2007
2) Słabek Henryk, O społecznej historii Polski 1945-1989, Warszawa
2009
Literatura uzupełniająca:
1) Dudek Antoni, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury
komunistycznej w Polsce 1988-1990, Kraków 2004
2) Jarosz Dariusz, Polacy a stalinizm: 1948-1956, Warszawa 2000
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
3) Kuroń Jacek, Żakowski Jacek, PRL dla początkujących, Wrocław
1995
4) Miłosz Czesław, Wyprawa w dwudziestolecie, Kraków 1999
5) Stosunki etniczne podczas wojny i okupacji. Białystok i Wilno 1939–
1941–1944/45, p. red. E. Dmitrówa, Białystok 2011
6) Tomaszewski Jerzy, Landau Zbigniew, Polska w Europie i świecie
1918-1939, Warszawa 2005
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Opis
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej
kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
Historia społeczna XX w.
0500-SS1-1HSP
Socjologia
Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych oraz forma
prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
Treści merytoryczne
przedmiotu
30 godzin ćwiczeń
Język polski
Rok I, semestr 1
Podać w wypadku, gdy nie wypełniono części A.
Dr hab. Edmund Dmitrów prof. UwB
I. Odrodzenie państwa polskiego.
1. Szkoły myślenia politycznego Polaków: endecja, socjaliści, piłsudczycy,
ludowcy, komuniści.
2. Józef Piłsudski i legenda legionowa.
3. Jaka ma być Polska? Koncepcja inkorporacyjna Romana Dmowskiego i
koncepcja federacyjna Józefa Piłsudskiego.
II. Kontrasty i konflikty społeczne w II RP
1. Kontrasty społeczne Polski międzywojennej (miasto–wieś; Polska A –
Polska B; dwór–czworaki). Przykład: położenie chłopów. Bunty chłopskie.
2. Polski antysemityzm.
4. Różne postawy ludności żydowskiej. Od asymilacji do separacji.
5. Konflikty polsko-ukraińskie.
6. Stosunki z mniejszością niemiecką
7. Koncepcje rozwiązania problemów i polityka państwa wobec konfliktów
klasowych i narodowościowych.
III. Życie gospodarcze II RP
1. Zacofanie cywilizacyjne i inne hamulce rozwoju.
3. Wpływ gospodarki na poziom życia społeczeństwa.
2. Postępy modernizacji, np. COP.
4. Życie codzienne (na przykładzie Białegostoku).
IV. Życie polityczne II RP: od demokracji do autorytaryzmu
1. Podstawy ustroju demokratycznego w Konstytucji marcowej (1921).
2. Cechy polskiego życia politycznego w warunkach demokracji.
3. Zamach majowy (1926)i łamanie demokracji pod rządami sanacji. Spór o
ocenę przewrotu majowego.
4. Cechy systemu autorytarnego.
5. Odbicie tendencji dyktatorskich w Konstytucji kwietniowej (1935).
V. Kultura a społeczeństwo II RP
1. Oświata w Polsce.
2. Osiągnięcia nauki polskiej.
3. Kultura inteligencka, kultura ludowa, kultura masowa (popkultura).
4. Problemy dostępu do kultury. Awans edukacyjny– awans społeczny.
VI. Życie pod okupacją niemiecką i sowiecką.
1. Sytuacja poszczególnych warstw społeczeństwa polskiego pod okupacją.
2. Położenie ludności w zależności od miejsca zamieszkania.
3. Stosunki etniczne pod okupacją na przykładzie Białostocczyzny
VII. Jak Polacy zachowali się wobec zagłady Żydów.
1. Polityka nazistowska względem Żydów na terenie okupowanej Polski: cele,
etapy, metody.
2. Zróżnicowanie postaw Polaków wobec Żydów: pomoc – obojętność –
zbrodnia.
3. Sprawa Jedwabnego.
VIII. Spór o powstanie warszawskie
1.Polskie Państwo Podziemne i inne struktury konspiracyjne podczas okupacji.
2. Plan „Burza“ i Powstanie Warszawskie
3. Spór o interpretację i ocenę Powstania Warszawskiego
IX. Polacy wobec wprowadzania komunizmu do Polski
1. Odgórna rewolucja
2. Intelektualiści i „heglowskie ukąszenie“.
3. Zmiana charakteru inteligencji.
4. Robotnicy: nowa klasa.
X. Rozwój Białegostoku w okresie PRL
1. Awans społeczny w PRL
2. Skutki wojny w Białymstoku.
3.Zmiany oblicza miasta: napływ nowych mieszkańców, industrializacja,
rozbudowa, ruralizacja.
4.Skutki zmian.
XI. Życie codzienne „za komuny“
1. Cechy gospodarki niedoboru.
2. „Złote lata“ siedemdziesiąte.
3. Kryzys lat osiemdziesiątych i początki kapitalizmu.
4. Rola turystyki zagranicznej.
XII. Kultura popularna w PRL
1. Rozwój masmediów: radio i telewizja.
3. Moda i muzyka młodzieżowa
XIV. Kto obalił komunizm? Co nam pozostało po PRL-u?
1.Cykle kryzysowe społeczeństwa PRL, „Polskie miesiące”.
2. Wewnętrzne i międzynarodowe czynniki upadku komunizmu.
3.Bilans epoki PRL.
Efekty kształcenia wraz
W1. Student ma wiedzę o funkcjonowaniu różnych historycznych
ze sposobem ich
struktur społecznych
weryfikacji
U1. Student wykorzystuje zdobytą wiedzę do rozstrzygnięcia
dylematów pojawiających się w pracy zawodowej.
(udział w dyskusji,
wejściówki,
prezentacje,
kolokwium).
(udział w dyskusji,
wejściówki,
U2. Student potrafi na podstawie posiadanej wiedzy poprawnie
analizować i interpretować teksty źródłowe.
U3. Student posiada umiejętności merytorycznego argumentowania
z wykorzystaniem poglądów różnych autorów oraz formułowania
wniosków w pracach naukowych.
Forma i warunki
przedmiotu
prezentacje,
kolokwium)
(udział w dyskusji,
wejściówki,
prezentacje,
kolokwium).
(udział w dyskusji,
wejściówki,
prezentacje/esej,
kolokwium).
U4. Student potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temet
związany ze studiowaną problematyką z wykorzystaniem źródeł
socjologicznych
(prezentacje
multimedialne).
U5. Student potrafi przygotować prezentację multimedialną
(prezentacje
multimedialne).
K1. Jest otwarty na pracę w grupie, potrafiąc przyjmować w niej
(praca w małych
różne role. Dostrzega potrzebę kreatywnego kierowania zespołem
zespołach, udział
ludzkim i rozumie konieczność planowania w czasie wykonywanych
w dyskusji).
czynności.
K2. Jest świadomy złożoności świata społecznego przejawiającej
(praca w małych
się między innymi różną oceną wydarzeń historycznych. Dostzrega
zespołach, udział
również zmiany w paradygmatach badawczych w naukach
w dyskusji).
humanistycznych i społecznych
1. Obecność. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Każdy
zaliczenia
uczestnik kursu ma prawo do jednej nieobecności. Dwie i więcej
nieobecności należy zaliczyć na dyżurze, najpóźniej w miesiąc po
opuszczonych zajęciach. Zwolnienia lekarskie nie stanowią podstawy
do zwolnienia z obowiązku zaliczania nieobecności.
2. Ocena aktywności na zajęciach.
3. Esej. Wybrane zagadnienia związane z tematami ćwiczeń będą
przygotowywane przez studentow w postaci eseju i przedstawiane na
zajęciach. Esej ma być przygotowany na piśmie, bądź w formie
prezentacji multimedialnej i powinien zawierać bibliografię
4. Okresowe krótkie sprawdziany (wejściówki). W czasie kursu
odbywać się będą krótkie sprawdziany, tzw. wejściówki, które
obejmować będą zagadnienia z bieżących zajęć oraz podstawową
wiedzę historyczną (daty, postacie, wydarzenia, pojęcia) niezbędną do
zrozumienia treści poruszanych na zajęciach
5. Kolokwium. Koniecznym warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest zdanie
kolokwium. Odbędzie się ono w formie testu pisemnego i obejmować
będzie całość programu zajęć.
I. Odrodzenie państwa polskiego.
Wykaz literatury podstawowej i
–Garlicki
Andrzej. „Historia 1815-2004. Polska i świat“. Warszawa 2005 s.
uzupełniającej
207-217.
–Przastek Daniel, Kultura polityczna społeczeństwa polskiego w XX wieku,
„Społeczeństwo i Polityka. Pismo edukacyjne“, 1 (1) 2004, Pułtusk, s. 47–61.
–Walicki Andrzej, Dziedzictwo narodowej demokracji, Gazeta Wyborcza 10–
12. XI. 2012.
–Tekst pieśni „Pierwsza Brygada“.
II. Kontrasty i konflikty społeczne w II RP
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II wojna
światowa, Gdańsk 2007, s. 100–111.
–Relacja z wypadków 1923 w Krakowie (broszura PPS); tekst powielany
–Miłosz Czesław, Wyprawa w dwudziestolecie, Kraków 2000, s. 341–354
(położenie chłopów, esej, 2 osoby)
–Miłosz Czesław, Wyprawa w dwudziestolecie, Kraków 2000, s. 445–450,
(konflikty polsko-ukraińskie).
–Raport delegatów MSZ RP w sprawie wystąpień antyżydowskich we Lwowie
z 17 grudnia 1918 r., w: Wybór tekstów źródłowych z historii Polski i
powszechnej 1918–1945, p. red. Haliny Parafianowicz, Białystok 2004, s. 21–
22.
III. Życie gospodarcze II RP
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II wojna
światowa, Gdańsk 2007, s. 62–73.
–esej: Życie codzienne w Białymstoku, na podstawie albumu Augustis,
Białystok 2010
IV. Życie polityczne II RP: od demokracji do autorytaryzmu
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II wojna
światowa, s. 74–87.
-Garlicki Andrzej, Zemsta za kabotyna, „Polityka“ nr 11/2007, s. 74–76.
V. Kultura a społeczeństwo II RP
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II wojna
światowa, s. 67-68.
–Landau Zbigniew, Tomaszewski Jerzy. „Polska w Europie i świecie 19181939“. Warszawa 2005. s. 259-287 (esej, 2 osoby)
–Borawska Beata, Ja siebie nie widziałam na wsi. O awansie edukacyjnym
młodzieży wiejskiej w okresie zmiany systemowej, Białystok 2006, s. 19–29.
VI. Życie pod okupacją niemiecką i sowiecką.
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II wojna
światowa, s. 182–186.
–Dmitrów Edmund, Postrzeganie okupantów i ich miejsce w hierarchiach
wrogości na przykładzie Białostocczyzny, w: Stosunki etniczne podczas wojny
i okupacji. Białystok i Wilno 1939–1941–1944/45, Białystok 2011, s. 306–334.
– Kochanowski Jerzy, Oblicza okupacji, „Polityka“ nr 3, 2010, s. 61–63.
VII. Jak Polacy zachowali się wobec zagłady Żydów.
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II wojna
światowa, s. 196–207;
–Dmitrów Edmund „Jedwabne“, [w:] Węzły pamięci niepodległej Polski, p.
red. Zdzisława Najdera i innych, Warszawa-Kraków 2014, s. 268-270;
– Jan Grabowski, Dariusz Libionka [red.], Klucze i kasa. O mieniu żydowskim
w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 19391950, Warszawa 2014.
VIII. Spór o powstanie warszawskie
–Gładysz.., s. 182–195.
–Andrzej Nowak, Wspaniała niezgoda na zniewolenie, Rzeczpospolita, 28–
29VII 2012.
–Piotr Zychowicz, Obłęd ‘44, Poznań 2013, s. 362–373; 377–384.
–Łubieński Tomasz, Ani tryumf, ani zgon. Szkice o powstaniu, Warszawa
2004, r. III, s. 57-84.
IX. Polacy wobec wprowadzania komunizmu do Polski
–Szacki Jerzy, Tezy o inteligencji polskiej, w: J. Szacki, Dylematy
historiografii oraz inne szkice i studia, Warszawa 1991, s. 372–380.
––Pięścią w mit czyli Adam Ważyk pisze „Poemat dla dorosłych“, w: Anna
Bikont, Joanna Szczęsna, Kamienie i lawina. Pisarze wobec komunizmu,
Warszawa 2006, s. 249–266.
-Magdalena Bajer, Blizny po ukąszeniu, Warszawa 2005.
X. Rozwój Białegostoku w okresie PRL
–Historia Białegostoku, red. naukowy Adam Cz. Dobroński, Białystok 2012.
–Słabek Henryk. „O społecznej historii Polski 1945-1989”. Warszawa 2009. s.
209-220.
–Borawska Beata, Ja siebie nie widziałam na wsi. O awansie edukacyjnym
młodzieży wiejskiej w okresie zmiany systemowej, Białystok 2006, s. 29–31.
XI. Życie codzienne „za komuny“
–Stańczyk Tomasz, Gorzki smak bananów, „Rzeczpospolita“ 3 – 4 IV 2006 r.
–Dąbrowska Justyna, Made in PRL. Wybrane przedmioty w codzienności
Polaków lat 80, w: Wywołać PRL. Od fotografii do opisu epoki, Białystok
2011, s. 65–85.
–Koziczyński Bartek, 333 popkultowe rzeczy PRL, Poznań 2007.
–Gadomski Witold, Jak Wilczek uwolnił biznes, Gazeta Wyborcza, 2 I 2009 r.
–Bińczak Halina, Kartki, kolejki i braki, „Rzeczpospolita“ 13 XII 2001 r.
–Piotr Boroń, Kraina kawą płynąca, Polityka, 12.I.2008
XII. Kultura popularna w PRL
–Słabek Henryk. „O społecznej historii Polski 1945-1989”. Warszawa 2009. s.
571-590;
–Białous Maciej, Poza kolejką. Rozrywki i czas wolny białostoczan u progu
transformacji systemowej, w: Wywołać PRL. Od fotografii do opisu epoki,
Białystok 2011, s. 47–62;
–Koziczyński Bartek, 333 popkultowe rzeczy PRL, Poznań 2007;
–Anna Pelka, Teksas–land. Moda młodzieżowa w PRL, Warszawa 2007:
Moda młodzieżowa w epoce Gierka (143–152)
-Muzyka młodzieżowa w okresie PRL
XIII. Kto obalił komunizm? Co nam pozostało po PRL-u?
–Eisler Jerzy, „Polskie miesiące“ czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008, s.
19–60.
–Stola Dariusz, Pożytki z osiodłania krowy, „Rzeczpospolita“ 9–10 II 2008 r.
esej/zespół1
–Kula Marcin, Polska? Rzeczpospolita? Ludowa?, w: Przegląd Polityczny, nr
89/2008, s. 131–135.
–Adam Leszczyński, Czy komunizm zmodernizował Polskę? Spór o dorobek
PRL, w: Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku,
Warszawa 2008, s. 522–535
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus