Dziejsza Francja - Polska Fundacja im. Roberta Schumana

FRANCJA
dla
każdego
5. seminarium 14 grudnia 2011 roku
Koordynator: Joanna Różycka­Thiriet [email protected]
Temat: Literatury w języku francuskim: na papierze i w internecie
Goście:
−
prof. dr hab. Józef Kwaterko, Instytut Romanistyki na Uniwersytecie Warszawskim
−
Frédéric Constant,
Dyrektor Mediateki w Instytucie Francuskim w Warszawie
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
L’Académie française [lakademi frąsez] – Akademia Francuska, instytucja założona w 1635 przez kardynała Richelieu. Jej rolą od samego początku jest ustalanie reguł rządzących językiem francuskim, dbanie o jego czystość oraz o to, aby był zrozumiały dla wszystkich (w zamyśle kardynała za jednością polityczną miała pójść spójność języka). W związku z tym Akademia miała stworzyć słownik języka francuskiego co też uczyniła po raz pierwszy w 1694 roku. Obecnie redagowane jest jego 9. wydanie. Akademia przyznaje także szereg nagród literackich. Les immortels [lezęmortel] – dosłownie nieśmiertelni. Tak nazywani są członkowie Akademii Francuskiej, których jest 40. Są oni ludźmi pióra – poetami czy pisarzami, ale w gronie tym zasiadają też inne osoby szczególnie zasłużone dla języka francuskiego – filozofowie, lekarze, naukowcy, etnologowie, krytycy sztuki, wojskowi, politycy (aktualnie były prezydent Valéry Giscard d'Estaing, była przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Simone Veil), duchowni... Określenie nieśmiertelni wywodzi się z dewizy na pieczęci, jaką dał Akademii jej założyciel. Brzmi ona: À l’immortalité (Nieśmiertelności). Wiele sław nigdy nie dostąpiło zaszczytu zasiadania w Akademii np. Kartezjusz, Molier lub Balzac. Le Prix Goncourt [le pri gąkur] ­ nagroda Goncourtów, prestiżowa nagroda literacka, przyznana po raz pierwszy w 1903 roku. Nazwa pochodzi od nazwiska braci Jules'a i Edmonda de Goncourt. Jej wysokość to... symboliczne 10 euro. Wśród laureatów znaleźli się m.in. Marcel Proust czy Simone de Beauvoir. Nagrodę przyznaje Akademia Goncourtów. Ostatni laureat to Alexis Jenni za L'Art français de la guerre. Akademia przyznaje też inne nagrody, w tym Liste Goncourt: Le choix polonais (Lista Goncourtów: polski wybór), trofeum przyznawane przez pod koniec października dla najlepszej francuskiej powieści. Wyboru dokonują studenci romanistyki z całej Polski na podstawie listy powieści ogłaszanej przez Akademię.
Le syndrome de Stendhal [le sędrom de stendal] – syndrom Stendhala (od nazwiska francuskiego pisarza, 1783­1842). Jest to choroba psychosomatyczna wywołana nadmierną ekspozycją na wysokiej jakości dzieła sztuki. Objawia się przyśpieszonym biciem serca, zawrotami głowy, dezorientacją, a nawet halucynacjami. Choroby tej miał doświadczyć Stendhal podczas zwiedzania Florencji w 1817 roku. Włoski psychiatra, który opisał ten fenomen w 1979 roku, stwierdził, że nie są narażeni na niego turyści z Ameryki Północnej i Azji, ani turyści z Włoch. Zjawisko to najbardziej dotyka osób żyjących samotnie oraz mających klasyczne bądź religijne wykształcenie. Zwiedzający muzea doświadczają nagle wielkich emocji pod wpływem oglądanych dzieł sztuki. DOBRZE POWIEDZIANE – FRAZA DNIA
Un jour viendra où vous France, vous Russie, vous Italie, vous Angleterre, vous Allemagne, vous toutes, nations du continent, sans perdre vos qualités distinctes et votre glorieuse individualité, vous vous fondrez étroitement dans une unité supérieure, et vous constituerez la fraternité européennne, absolument comme la Normandie, la Bretagne, la Bourgogne, la Lorraine, l’Alsace, toutes nos provinces, se sont fondues dans la France (Nadejdzie dzień, gdy wy Francja, wy Rosja, wy Włochy, wy Anglia, wy Niemcy, wy wszystkie narody kontynentu, nie tracąc swoich cech odróżniających i waszej chwalebnej indywidualności, wy wszyscy ściśle się stopicie w wyższą jedność i stanowić będziecie europejskie braterstwo, absolutnie tak jak Normandia, Bretania, Burgundia, Lotaryngia, Alzacja, wszystkie prowincje stopiły się we Francji. ­ Victor Hugo, człowiek instytucja. Żył 83 lata i był nie tylko prozaikiem, ale także poetą, dramaturgiem, rysował i robił zdjęcia. Był też zaangażowany politycznie. Powyższy fragment pochodzi z jego przemówienia na Kongresie Pokoju w 1849 roku. Hugo był zwolennikiem utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy, których jądrem byłyby Francja i Niemcy. Miałaby to być konfederacja państw. Obok karykatura Hugo z 1849 roku, autorstwa Daumier.
PORTRETY MNIEJ ZNANYCH MĘŻCZYZN I KOBIET
Michel Houellebecq, a właściwie Michel Thomas urodził się w 1958 roku. To francuski pisarz, poeta, eseista, reżyser i scenarzysta, z wykształcenia inżynier agronom. Na początku lat 80­tych zalicza bezrobocie, rozwód i pobyt w psychiatryku z powodu depresji. Stabilność zawodową zapewniła mu praca w administracji Zgromadzenia Narodowego, którą porzucił po kilku latach, poświęcając się pisaniu. Aktualnie jeden z najczęściej tłumaczonych na obce języki francuskich współczesnych autorów. W 2010 roku otrzymał nagrodę Goncourtów za La carte et le territoire. Jest też laureatem wielu innych nagród. Szeroka publiczność poznała go po publikacji Les Particules élémentaires (Cząstek elementarnych) w 1998 roku. Jego styl określa się jako brak stylu.
JAK TO SIĘ JE, CZYLI O FRANCUSKICH ZWYCZAJACH
Bonnes fêtes de fin d’année ­ Szczęśliwych świąt końca roku, to tradycyjna formułka wymieniana przez Francuzów w okolicach świąt Bożego Narodzenia. Ponieważ Francja jest krajem różnorakich religii, laickim i zateizowanym, zwrot ten jest bezpieczniejszy niż Joyeux Noel (Wesołych świąt Bożego Narodzenia), który odnosi się już bezpośrednio święta religijnego.
INTERNET – CO W TRAWIE PISZCZY
www.francuski.fr – redagowany przez Instytut Francuski dwujęzyczny portal o języku i kulturze francuskiej w Polsce. Informacje o wystawach, spotkaniach, książkach, filmach... Są też materiały pedagogiczne dla osób uczących języka francuskiego i oczywiście informacje o Instytucie oraz oferowanych przez niego kursach językowych.
Organizatorem seminariów jest Polska Fundacja im. Roberta Schumana
Partnerem semina riów jest Fundacja Roberta Schumana w Paryżu
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię
Europejską, ze środków programu Europa dla Obywateli